Y Genedl Gymreig

Nid rhaid l Davies's Cough Mixture wrth MnmotiMth; y mM wedi bod o &Mu y cyhoedJ er's blynyddau, ac y mae ypercheno? drwy draul or Lb;l rl-_iIELio wedi ei be il'i Lh' yn y fath fodd fel y mae yn caei ei gydnabod fel diiraanfyddiad gwerthfawr at yr anhwylderau uchod. Y mae miloedd lawer wedi ewl iachad, ac yn gwnevd eu goreu i'w Fymh,?U i ere,llsydJ yn li.,11lef N i raid cymerya ond un dote er profi ei ddylanwad nnionevrchol yn rhyddhau y phlegm, yn clirio y llais, yn eynhesu y frest, gan weithio pob anwyd a chrygni ymaith. Ni raid i neb ofni canlyn- iadau anwyd a pheswch ond gofalu fod potelaid o DaviessCough Mixture yn y ty. Bydd pobl dyn yn feddyg i'w dculu at Loll anhwylderau y gwddf a'r frest, os bydd Davies's Cough Mixture wrth aw. Ar werth gan bob druggist. LINEN LASTS LONGER, I Radiant in its whiteness! DeligttuL in sweetness! And will keep much lunger cle when soaked and washed in a the HUDSON" DRY SOAP. Hudson's preserve- tho motft delicate lawns, laces, muslms and fine underwear iiom inj ury, and it will not fray cuffs or jag collam. Try apackct, you IX inter tacK

A LPADiso LONDON TEA BRONZE s.m-" I h?ecarefutty I Bl??,! Cro., Te? ?Jco.i- fidently rej)ort they .ire ?Meted fMm the be.<t CM. l fl?(till, .? (uU ??,l i., the cup and of h?h .?.hty." -B)ue C, Pekoe ?uchonf! at ? per Ih" a .sp?iaUty. Other Inc? of B ueCroM" Tm-. Is MauJ?M?r lb. Sold by Urocers in Lead Packets. COFGOLOFXAU STOC FAWR. CYN PRYXU COFGOLOFN nYDDED I CHWI ALW GYDA HUGH JONES, MARBLE WORKS, CAERNARVON

GOSODIAD TIROEDD YN LLEYN Yn ynewyddiaduron Saesneg a Cliymraeg geilw Mr Pugh Jones, Criccieth, sylw at y mater uchod, ac yn nglyn a hyny defnyddia y cyfle i wawdio cyfarfodydd y ffermwyr drwy Gymru, ac yn chwerthin am ben y cais i gael gostyngiad yn' y ihenti, gan ei alw Twaddle about rents:" Rhydd gemod i Mr Gladstone, a "chic" i Tom Ellis, a hergwd i Alderman Griffith, Uywydd Cym- deithas Amaethwyr Lleyn ac Eifiunydd, (dear me, Bercn y bardd yn cael honourable mention mewn trindod mor urddasol! ) Ai yr un ydyw awdwr y llythyr hwn, tybed, a'r gwr o'r un enw fu yn ymgeisydd ,L ,,[ ?_ frydol (?) am fwrdeisdrefi Arfon! ac, os I gwir a glywais, a fu yn ceisio sedd dros un 0 barthau Lleyn ar y Cyngor Sirol. Ond at y pwuc Cymer osodiad tir y Gwynfryn, Pwllheli, fel engraifft i brofi fod y tir yn dal yn ei werth, ae moranghyson yw ffermwyr a hwy eu hunain tra yn ymrys^n am dir (osodir i'r tenant am 18a yr acr) am 85s! Teg fyddai i'r wlad ddeall fod y Gwyn- fryn yn eithruuiol o dda fel tir pori; hefyd 3? fod ar fin tref Pwllheli: heblaw hyny, er mai y Gwynfryn oedd, fod rhanau helaeth ohoni wedi eu gosod am tua 20s yr acr (ac nid 85s fel y dywed efe.) Mai nid ffarmwyr oedd yn rhedeg y tir i fyny, ond dynion yn prynu ac yn gwerthu anifeiliaid, cigyddion, ac erai6. Ac yn ychwanegol, fod gan amaethwyr Lleyn over- stock o anifeiliaid, ao nas gwyddant pa fodd i wneyd yn well na cheisio dernyn o dir cynar, a dfl., i'w troi iddo yn y gwanwyu er ceisio ymaditel a hwy felly, ac na buasai ryfedd ar fyd fel hyn iddynt gynyg llawer gonnod am ychydigdirda i bwrpae felly. Ymffrostia drwy ddweyd mai 18s yr acr gostiai i'r tenant; oni wyr gwr o'i broflad ef, pe rhoddai holl gostau gwasanaeth," gwrteithio," a ffarmio" y lie ynghyd, y cyrhaeddai SWill sylweddol iawn! Yr oedd trellllim blynyddol ffarmio y Gwynfryn n Bier yn 80s o leiaf i'w gadw mewn cywair fel yr oedd ddydd yr auction. Dywedodd un o'r ffermwyr yn nghyfarfod y Town Hall (yn ol yr adroddiad newyddiad- urol) ei fod ef yn talu dros 3p 10s yr acer, erbyn rhoi yr toll gostau yn nghyd, am ffarm ganolig, ac onid teg fyddai iddo yntau ed- rych allan rhag ofn fod rhai ar yr ystad y mae ja wnelo efe a hi yn cael eu gwasgu felly. Y-atyrir fod y boneddwr hwn wedi gwneyd un o'r troion gwaelaf a mwyaf anheg, drwy godi AI blodyn o ffarm fel Gwynfryn (ffarm y eaiiwyd ^wc-rth miloedd o bunau o wrtaith y dref, a gwrteithiau celfyddydol iddi yn ystod y deugain mlynedd dinveddaf), codi, meddwn, y model farm hon i wyneb ffarm- wyr tlodion agwasgedig Cymru yn eu hym- gais araf am gydymdeimlad y tirfeistriaid: a dyrna'r gosodiad eyntaf ami, cofier, ac er mai y Gwynfryn ydyw, a oes usrhyw "gownaelor a faidd ddweyd am ba sawl blwvddyn v deil i'w "gosod heb ei" ffarm- io" P io""P == CRAIG YR IMBYIX. I

Portiidioorwig. Y CYFARFOD LWAIYDDOI,.—Dymuna yr ysgrifenyddion gydnabod derbyniad y ft'ug- enwau canlynol:—Martha, Anfedrus, M. V. Cesis. Tryphena, Mildred, Glanrhyd, Maelor, Pantycelyn, Aelod o'r Ysgol Sul, Maes y Plwm, Asolando, Luther, Ystyriol, Pryderus, Credadyn, Pantycelyn, Galwedydd, Pech- adur, Arthur a'i gyfaill, Nelson a'i gyfaill, Blodwen, X C., Arthur, J, R., Blodwen, Alice, Idwal, Un yn trio, Nesta, Anfedrus, J. E" Sydney, Lydia, Ymgeisydd, Rebecca, Trio or methu, Dorothy, Nest, Lydia, Topsy, Lucy, Moir, Hhyddalit, E. G. W, Picton, Howell.

EHAMANT YLLYS SIROL. j R-RiNk'iT Y LLYS SIROL. I Achosion DY(I(lOrOl yn WAOrth-I madog. < Yn Llys y Minddyledion yn M Porthmadog, ddydd Mercher diiveddal ger bron y Barnwr Boresford, gwra* jdawyd yr achos- ion canly*ol:— Ail-gynyg" i G>prso,—Y Cariwr yn cael Cam.-Gofynal Mr William George dros Mr Richard Barnett^ cariivr, Porthmadog, am ail-wrandawip^i o'i acnos ef yn erbyn Mr R. C. Bri-el Lerpwl, dros yr hwn yr ym- ddangc^ai Joi:es Morris. Dywedai ei Anr^ycieid nad ydoedd yn arferiad ganddo ,amatau ail-gynyg mewu acuosu u 11)11, ond gan ei fod yn credu fod anghyfiawnder wedi ei wneyd, byddai iddo ganiatau y cais, a gorchymynodd i'r achos gael ei benderfynu gan re:thwyr y tro nesaf. Aixjhytunbb Cydrhwng Amaethwyr.—Yn yJUys blaenorol erlynai Mr John Powell Jones, gynt o Macntwrog, David Jones, gynt o'r Sychnant, am y swm o 28p 17s 9c, 8ef rhent Sychnant o Hydref, 1891, hyd Ebrill, 1892, ae iav, a am wrthod caniatau i'r erlynydd ddyfod i'r fferm ar y lOfed o Hydref. Hawliai David Jones, o'r ochr arall, y swm o 85p 178 6c oddiar yr erlynydd am iddo wrthod prynu y gwair, yr yd, y defaid, &c., oedd ar y fferm. Ymidangosai Mr William George dros yr erlynydd, a Mr Jones Morns dros y dinynyaa, a pnenoa- wyd Mr E. M. Roberts, Cefn Trefor, Talsarnau, i fod yn gyflafareddwr yn y mater. Darllenwyd dyfarniad Mr Roberts gan gofrestrydd y llys, yn gorchymyn fod y diffynydd i dalu y swm o 9p 4s 9c a'r costau i'r erlynydd, ac yn gwrthod yr oil o'r swm a hawlid gan y diffynydd yn erbyn yr erlynydd. filerbjn Brathoy.-Erlynai Mr William Roderick, Minffordd, Mr William Owen Williams, cigydd, Penrhyndeudraeth, am y swm o 2p 10s, gweddill dyledus am ferlyn oedd yr erlynydd wedi ei werthu i'r di- ffynydd. Ymddangosai Mr William George dros yr erlynydd, a Mr William -Morris Jones dros' y diffynydd. Dywedai yr erlyn- ydd iddo werthu y merlyn am 8p 10s i'r diffynydd. Yr oedd wedi ei werthu ychydig ychydig o ddyddiau yn flaenorol i Mr Robert Jones, Porthmadog, am 8p 12s 6c, ond pan oedd Jones ar y ffordd adref brathodd y merlyn ef yn ei fraich. Y canlyniad fu i yones ddod ag ef yn ol. Daeth y diffynydd yno dranoeth a gwerthodd yntau y merlyn iddo am lai o haner coron nag oedd wedi ei werthu i Jones, Gwadai y diffynydd iddo addaw mwy na 7p am y merlyn. Dyfarnodd ei Anrhydedd o blaid yr erlynydd. Merlyn arall-pwy oedd biau hwn .-—Ed- ward Pugh, ffermwr, Ty Cerrig, Trows- fynydd, a erlynai William Owen, Tyddyn Mawr, JTrawsfynydd, am y swm o 7p, sef pris merlyn oedd y diffynydd wedi eilbrynu yn arwerthiant Ty Cerrig. Ymddangosai Mr William George dros yr erlynydd, a Mr Jones Morris dros y diffynydd. Yn ei dystiolaeth dywedai yr erlynydd ddarfod i'r merlyn gael ei werthu i'r di- ffynydd yn arwerthiant Ty Ceirig pan aeth tad yr erlynydd-John Pu-h-yn fethdalwr. Yr oedd wedi ei brynu yn Brynysguboriau, ac yr oedd wedi talu am ei le yn Ty Cerrig. Dywedai Mr Jones Morris fod y merlyn wedi ei brynu fel eiddo John Pugh. Dy- wedodd Mr George pe eiddo John Pugh fuasai y merl'n y buasai y Derbynydd Swyddogol wedi sicrhau tal am dano pan aeth J ohn Pugh yn fethdalwr. Rhoddwyd dedfryd o blaid yr erlynydd am y swm a hawlid a'r costau. Teilwny i'r Gweithiwr ei gyflog.—John Rugbes, Porthmadog, a erlynai Mr Moses Griffith, paentiwr, Porthmadog, am y SWlll o 3p lis lie, gweddill cyflog dyledus. Ymddangosai Mr William George dros yr erlynydd, a Mr Thomas Roberts dros y diffynydd. Dywedai yr erlynydd ei fod wedi bod yn ngwasanaetli y diffynydd o Chwefror hyd Gorphenaf, 1891, ond Jiad oedd wedi derbyn ei gyflog yn Ilawn am yr amser yna. Yroedd wedi cadw eiamser ar time sheets-llid oedd wedi rhoi y rhai hyn i fyny, am nad oedd y diffynydd wedi talu yn | llawn iddo. Dywedodd y diffynydd ei ( fod wedi talu i'r erlynydd yn llawn; byddai yn arfer rhoddi sub iddo yn wastad, a setlo i fyny bob nos Sadwm. Gallai gael digon o time sheets yn y gweithdy. Croesholwyd Yr oedd ganddo chwech o weithwyr. Ni byddai yn cadw yr un cash look, Yr oedd un o'r time sheets a ddangosid wodi ei hys- grifenu gan ei frawd-yn-nghyfraith. Yr r,id yn sicr fod yr erlynydd wedi 'hoddi y time sheets a ddangosid i fyny iddo ef wrth setlo. Y peth nesaf fyddai yn wneyd a hwynt fyddai eu dinystrio. Nis gallai egluro p i sut yr oedd y rhai hyn wedi d'od yn ol i y aw yr erlynydd. Thomas Evans a dystiai ei fod yn ngwasanaeth y diffynydd, ac y byddai yn cael ei gyflog yn rheolaidd. Croesholwyd: Byddai yn rhoddi y time sheets i fyny i'r diffynydd bob nos Sadwrn. David Williams, Criccieth, a dystiai y byddai yn cael ei gyflog yn llawn gan y diffynydd. Croesholwyd: Nid oedd ef wedi ffraeo a'r erlynydd, ond yr oedd yr erlynydd wedi ffraeo ag ef (chwerthin). Dyfamwyd YUlllhlaid yr erlynydd am y SWill a hawlid a'r costau, ac fod yr erlynydd i dala i'r I diffynydd y swm o lls am wydr a charcoal oedd wedi ei gael ganddo.

CATARRH, I HAY FEVER CATARRHAL DEAFNESS. A MFIVV HOME TKEATMKNT. I Sufferer* are not generally aware that these di-eii-ce are contagious, or that they are due to the pretence of livi., g pjrasites ia the lining memhraDe of the IUJSU and ciuta* hinij tab a. Mk:io»copi(; research, h Wcver, has prcved 1 his to be a fact, and tte result is thea a simple r medy has been formulated whereby these distressiug diseases are rajtdly and permantrjitly cured by a few simple applica- tions made at ho e fy the atient once io two weeks. A pamphlet explaining this new treatment is eeut on receipt of 21d stamp by A. Hiiirojf Hixui,, 43 and 45, Bat Bloor Street. Toronto, Canada.

EPPS'S COOOA,—GKATEFUL AXD COXFOBTOG.— By a thorough knowledge of the natuml laws whichgovem geoperationsufdigestionandnulri- tion, and by a camful application of the fine pro- perties of U..Itd Coc<u, Mr Epps has pro- vided our brealdast tables with a delicately Savoured beverage which may gave us many heavy doctors' bills. It is by the judicious use of such articles of diet that a constitution may be gradktaby built up until stro enough to resist every tendency to disease. Hundreds of subtle maladies are floating around us ready to attack wherever there is a weak point. We may escape many a fatal shaft by kpeep?g ourselvM well fortifitd 1* pure blood and a properly nourished f. I -Ci's 8,-rlice Gazette. Made simply with bciling water or milk. Sold only in packed by Grocers, labelje j—" Jiaua 9PPI & Co, HoajteopfttJiK (Jbe»ist«, JUindon.' j

MARWOLAETH MR. DE WINTON, I CAERNARFON. Bu y boneddwr hwn ag y mae ei enw yn adnabyddus i ranau helaeth o Gymru a Lloegr farw ynei breswylfod yn Tuebrook, Lerpwl, brydnawn Lluo yr wythnos ddi- weddaf, yndra sydyn. Mr De Winton oedd un o berchonogioD foumlry yr Union Iron Works yn Ngbaernarfon, ac yr oedd wedi enill iddo ei hun safle anrhydeddus fel peir- ianydd morwrol o allu neillduol. Bum' mlvnedd a deugain yn ol aeth yn rtner gyda Mr Owen Thomas, ac yn ddiweddarach gyda'i fab, y Milwriad Owen Thomas, yr hwn ydyw managing director presenol y gwaith. Gwnaeth lawer er cael peiriamvyr Cymreig ar agerlongau. Yr oedd tua 67 mlwydd oed, a gadaws weddw ac un ferch. Yr oedd yn ynad dros sir a thref Caer- narfon, yn henadurar Gorphoraeth Caernar- fon, yn aelod o Fwrdd Ymddiriedolwyr y Porthladd, a bu ddwywaith yn faer y dref. Cymerodd yr angladd Ie ddydd Gwener, pryd y dygwyd ei goi-ph (Irofiodd i fyiiwent Llanbeblig. Yr oedd yn un o'r rhai mwyaf parchus a lluosog a welwyd yn y dref erioed, a dangoswyd gan bawb yr arwyddion dyfuaf o barch.

CURE At boll A NHWYLDERAU'R ELWLOD A it AFU. VX/rARNEB'S "SAFE" CURE AI WW ENDID CYFFEEDINOL A BRIGHT I W DISEASE. l\/riLOEDI) 0 DESTIIIONlAl?gydatgan J1 ei nnweddaa wedi eu filio A gellir e" haichwilio. Mae ai hawiian yo anwadadwy. Gwerihir gan bob ffcryllydd a gwerthwr pbysigwriaetli. Danfonif bamphledyil yn rhad ond ysgrifeuu at H. U. WARNEK A' Cir, Ltd., 86, Claikeawclload, London E.C j

FPRWYDRIAD MEWN TYNEL I YN ERPVL. Marwolaeth DYIl o Colwyn-Bay. ) Fel yr oedd y tren 3.20 o Lerpwl iWidnes yn myned drwy dyuel rhwng gorsaf Lime street ac Edge Hill brydnawn lau, clywodil y gyrwr dwrw fel ffrwydriad yn un o ger- bydau y gerbydres. Pan gyrhaeddodd y tren yn Edge Hill, fe gafwyd fod cerbyd o r trydydd dosbarth wedi ei niweidio ynenbyd, y ffenestri wedi eu chwythu allan, ac uu o ddrysau y cerbyd wedi ei ddryllio. Ar lawr y cerbyd yr oedd dyn yu gorwedd mewn cythvr anymwybodol. Wrth ei ochryr oedd blychaid o fatches a chan fod yno arogl powdwr gwn yn gryf, fe ddrwgdybiwyd fod y dyn a niweidiwyd yn cario peth o'r sylwedd ffrwydrol Ylll mewn bag du a welwyd yn ei feddiant pan yr aeth i'r treu ynngorsaf Lime street. Yn ystod yr hwyr adnabyddwyd y trancedig gan ei frawd fel Mr Elias Hughes, Bron Derw, Colwyn Bay. Y mae y swyddogion meddygol yn methu gwybod But i gyfrif am achos y farvvolaeth, gan nad oedd dim arwyddion o niwaid i'w cael ar ei gorph, ae nad oedd ei ddillad a'i wallt wedi cael eu deifio ond yn bur ysgafn. Yr oedd rhanau o'r cerbyd a dillad y dyn wedi cael eu gorchuddio a sylwodd gludiol; a chan nad oedd dim marciau, fel ag a geir fel ffrw) th powdwr gwn, i'w gweled, tybir mai rhywbeth ffrwydrol nerthol arzill a barodd y trychineb, er y cafwyd ychydig ronynau o bowdwr gwn yn y bag. Hefyd yn y bag cafwyd amryw offerynau at draw- ing. Yn ei feddiant cafwyd amryw gyfuod- olion yn eynwys imitrnwr pilicies am amryw symiau i'w ta-lti iuewii achos o ddauiwain ar y rheilffordd, a'r cwl 1 i gyd o'r jMilicies yn dyfod i'r SWill o 2;)J°1" Yr oedd Mr Elias Hughes yn ddyn pur adnabyddus a pharchus mewn cylch helaeth. Yr oedd yn gerddor a bardd rhagorol; a bu yn arwain corau o bry,l i bryd mown cys- tadleuaethau eisteddfodol, gyda chvmerad- wyaeth mawr. Gweithredodd droion fel ysgrifenydd eisteddfodauynNgholwynBay; a chymerai ran flaenllaw mewn gwahanol symudiadau yn y lie. Y mae cydym- deimlad mawr a'i weddw a'i deulu i gyd yu ngwyneb eu galar mawr. Yr oed(I Mr Hughes am lawer o flyn- yddau wedi gwasanaethu fel trethyasglydd dros Fwrdd Lleol Colwyn Bay, ac yn ych- wanegol at hyn carI-ii fasnacli eang yn uilaen fel dodrefnwr tai. Yn ddiweddar deuwyd o hyd i ddiffyg o 103p yn ci gyf- rifon, a'r canlyniad fu i Mr Hughes gael ei atal rhag gweithredu yn mhellach dros y bwrdd. Fodd bynag, yn nghyfarfod y bwrùd, 1\ gynhaliwyd ddydd Mawrth di- weddaf, darllenwyd llythyr oddiwrth y casglydd yn dyweyd ei fod wedi talu y swm a nodwyd i'r ariandy. Bu i waith y bwrdd benderfynu gwneyd ymchwilad llwyr i'r cyf- rifon bwyso yn drwm ar fcùùwl Mr Hughef. Gofynodd mewn un o'r cyfarfodydd a oedd j bwriad i'w gymeryd i'r ddalfa, a thorodd allan i wylo yn chwerw pan geisioddarolyg- j ydd y bwrdd ei gysuro. Nos Fercher dy- j wedir i rywull heblaw y bwrdd lleol anfon I gwrit am 50p hMo. Ymadawodd ynbu o j GoIwyn Bay gyda'r gerbydres chwarter i naw foreu ddydd Iau am Ierpwl, ae yn yr 1 OrRaf cyn cychwyn prynodd gyuifer ag a allai o bapyrau yswiriol. Y TRENGHOLIAD. ) Cafodd y trengholiad ei agor ddydd II Gwener gerbron Mr Sampson. Hysbysodd y trcngholydd am ddcrbyniad pellebyr o I Golwyn Bay yn gofyn ar fod i'r trengholiad gael ei ohirio, ac oherwydd hyu a rhesymau eraill barnai ef (Mr Sampson) mai doeth fyddai goliitio yr ytiichwiliad. Mr John Fenna, cyfreithiwr Cwmni y London and North Western, a ddangosodd ddarn o rywbeth tebyg i fuse losgedig a gafwyd yn y cerbyd: hefyd, cyllell booed a djefnyddiwyd, yn ol pob tebyg, i gymysgu powdwr gwn. Cafwyd tystiolaetliau gan Mr Isaac Foulkes (Llyfrbryf) ac eraill, yn profi mai corph Mr Hughes a welwyd g-in y riieitli- wyr. Gohiriwyd y trengholiad hyd ddydd Mawrth.

I Aberdaron- Bu farw .Mr Thomas tinmth, Llawenau, yn 76 mlwydd oed, y Sabboth diweddaf. Yr oedd yn gymydog curedig ac yn Gristion disglaer. Bu yn flaenor ffyddlawn a gweithgar yn eglwys y Rhiw (lif.C.) am lawer o flynyddoedd, a bydd colled ddir- fawr ar ei ol. Bu hefyd yn gweinyddu y 8wydd 0 reliccimj offleer am yr yspaid maith o 51 mlynedd yn Undeb Pwllheli dros ddosbarth Aberdaron, yr hon swydd a gyf- lawnodd er mawr foddlonrwydd i bob dos- barth, a theimla y tlodion golled fawr ar ei ol. Cymer yr angladd le ddydd Gwener nesaf yn Llanfaelrhys.

Llanberis. I CYMDEITIIAS DDIKWESTOT. MEECIIED I GOGLEDD CY.MRU.-Cytarfu n fer o feiched yr ardal hon yn adr.oldy Bethel (W.) nos Wener diweddaf gydar amcan o Scfydlu I cangeu o'r; gym Jeilhas nehod. L'ywydd- wyd gan Mrs J. Evacs Owen, Naut Padarn Darileowyd llj tbyr gan Miss Davies, Mur Mawr, oddiwrth Miss Parry, y Bala, ysiri-- envddes y gym?etbM. Pende?fynwyd ly dla clnen yn L'anberia, ac ethotyd y swyddogion canlynol-Llywyddes, Mrs J. Evans Owen. Nant Padarn; is-lywyddes, Miss Davies, Mur Mawr tr,isoryd;es Mra J. Owen Jones, Bronygra'g; ysgrifenyddes, Miss Tuomas, Board Sbool. Hefyd etbo!- wyd again o chw.orydd or gwaLauol gynulle d, aoedd crefyd lol i ffmfio pwyllgor gweithiol. Ymddcngys fod y gymdeithas hon o ddifrif am waith, ac byd rwn y cant bob cefnogaetb i gy rhaedd eu hauican d) rch- afedig.

(jQKTHRWM 1 DEGWM. I Dydd Mawrth diweddaf, cynhaliodd y Barnwr Bishop y Llys Sirol yn ^ghastell- newydd Emlyn, a gwrandawyd achosion yn erbyn persollau neillduol o yuiosod ar Foili y Llys (Mr Robert Lewis), tra yn eyflawni oi d'lyledawyddau, Y cyntaf a ddygwyd ger bron oedd Daniel Williams, mib i ffermwr o Brynhilwg, plwyf Pcnylinn. Ymddangosodd Mr W. Picton Evans, Aber- teiti, dros y Beili, ond gohiriwyd yr achos hyd y llys nosaf, er mwyn cael Mr S. T. Evans. A.S., yn bresenol. Galwodd Mr Picton Evans svlw y llys at ddifrifoldeb yr achos a ddygid ger bron ei Anrhydedd. sef y bygythiad a wnaed o fewn cyffiuiuu y llys y dydd hwnw. Ac yr oedd ef yn cynyg galw r ■ belli i fynu i egluro natur y bygythiau. Yn y cyfamser, galwodd y cofrestrydu sylw y llys at yr anbawsderau o dan ba rai yr oedd Robert Lewis wedi ceisio eyflawni ei ddyledswyddau mewn achosion o atafacliad yn ddiweddar, a dywedodd ei fod pell- ebru at yr Ysgrifenydd Cartrefol ddwywaith, a'r !ttcbiad a gafodd i'r diweddaf ohonyiit oedd, fod Mr Asquith wedi pellebru at y prit gwnstabl, a'i fod yn dymuno arno yntau hefyd wneyd ymofyni td a, of ynghylch cad gosgordd ddigonol o hedd^eidwaidigynorth- wyc. y beili yn y dyfodol. Ychwanegodd hefyd fod yr Ysgrifenydd Cartrefol o'r fara y byddai yn well gohirio unrhyw achosion pellach hyd nos y ceid amddiffyniad digonol oddiwrth yr awdurdodau lleol. Gal wyd ar Robert Lewis i ddwyn tyst- iohieth yngliylch y bygythiad a wnaed o fewn c) ffiniatt y llys. Cyfieithwyd y dyst- iolaeth i'r Gymraeg gan y cofrestrydd Mewn atebiad i'r Barnwr, dywedodd y tliffynydd niul ocdd ef yn meddwl dim o'r hyu a ddy- wedodd wrth y beili. Y Barnwr Pa beth oeddych yn ei feddwl I ynte ? Y Diffynydd Dweyd wrtho yr oeddwn am beidio dweyd anwire<ld. Y Barnwr: Cwcstiwn and! ydyw liwnyna, wyddoch. Yna, ychwanegodd Yr ydych ehwi, wr ieuanc, yn deall Ila-ty,.r IlIWY o Saesoneg nag y dymuneeh adduf, Os bydd i chwi, neu ry wua iii-itll-nis gwnetli genyf pwy—sarliau nou fygwth unrhyw rai o'm swyddogion, neu unrhyw rai a fo yn dwyn cysylltiad a'r llys hwn o fewn terfynau y llys, aufonaf chwi neu hwy i'r carchar cyn gyntcd ag sydd bosibl. Y mile genyf yr awdurdod i wneyd hyny, a byddai yn well i ehwi gymeryd gofal pan ddeuwch yitta i lieidio ceisio difrio na bygwth neb a fo mewn cysylltiad a'r llys. Protestiodd y diffyuydd drachefn nad oedd yn meddwl dim o'r hyn a ddywedasai. Ei Anrhydedd: Yr ydycli yn ddyn ieuanc corphorol, a gall bygythiad oddiwrthych chwi fynej yn bur bell. Oni bai deh hod mor fawr, gallai dyn chwerthin am eieh pon. Gan fod yma achos arall yn eieh erbyn, feallai y byddai yn well i mi beidio eicli rhoddi yn ngharehar, ond rhaid i ehwi gymeryd gofal rhagllaw. Wedi hyny, cymerodd ei Anrhydedd 0 dan ystyriaeth yr aiugylehiadau y manylwyd aniynt gan swyddog y llys, yr ymosodiadait yr oedd y beili yn agored iddynt, y rhai, fe dybiai ef, y gellid eu profi yn ffurtiol yn ngwydd y llys, yn ngliydag anigonolrwydd yr amddiffyniad a ellid estyn i'r swyddog yn y cyflawniad 0 i ddylcdswyd,hu, oidi ,rt awdurdodau heddgeidwadol y sir, am bIt reswm yr oedd ef yn methu deall—yn ngwyneb yr holl ffeithiau hyn, ae ar y ffaith eu bod yn waith annymunol i farnwr gospi yn barhaus mewn achosion o fatli y rhai hyny, lie y byddai yn well apelio yu y lie eyntaf at gydbwyllgor heddgeidwadol y ,ir, Yr oedd ei awdurdod ef fel barnwr yn gyfyngedig, ond JT oedd awdurdod y cydbwyllgor yu llawer eangaeh a phe gwneid yr amgylchiadau yn hysbys iddynt, gobeithiai ef y cy- merent yr achos dan eu hystyriaetli, ac y trefnent y moddion doethaf i roddi y gyfraith mewn grym. Cyn billed ag y cadwent y barnwyr ar y faine, yr op-dd yn ddyledswydd arnynt eu cynorthwyo yn rgweinvdJiad cyf- iawuder. Yn y cyfamser byddai i'r cofres- trydd gyflwyno y gwahanol a-hosion i'r awdurdodau yn Llundaln er mwyn cad eu cynorthwy yn y mater. Ymddangosai iddo ef yn beth ffol dirwyo y ditfynydd:on i 5p, a hwytliau ddim yn talu. Dywedodd y cofrestrydd foil y ditfynyddion mewn dau achos wedi arwyddo ar bapyrau i'r perwyl yn datgan eu gofi?l am yr hyn a wnaethant, ac ?,r oedd el' g^n hyny, yn awgrymu y byddai yn well i'r beiii ynu ei gwyo yn ol yn eu herbyn hwy. Caniataodd ei Anrhydedd i'r acliosioa hyny gael en tynu yn ol. Aed yn mlaen gydag achos Josiah Jones, yr hwn nid atebodd i'w enw, a dii wywyd ef i'r swin o 5p.

STOC HELAETH o Lechfaen, Marble a Scotch Granite, yn y CEMETERY WORKS, DIXORWIG STRUET, yn ymyl y (Drill Hall newydd), CAERNARFON R. WILLIAMS, Perchenog.

UENEDIGAETHAU, PRIODASAU, A MARWOLAETHAU. Genedi^aethau. Davies—Rhagfyr l, priod Mr T. W. Davies, Wellfield road, Caerdydd, ar tab. Ellis-Rhagfyr 1, yn Wig, A.ber, priod Mr H. Ellis, ar ferch. Jones—Rhagfyr 6, priod Mr Griffith Jones, Picton terrace, Blaenau Ffestiniog, ar ferch. Lovatt—Rhagfyr 8, yn Waterloo Inn, Ban- gor, priod Mr J. T. Lovatt, ar fab. Roddick—Tachwedd 30, priod Mr James Roddick, Criw, Llangristiolus, ar fab. Robei-ts-Rhagfyr 17, yn 59, Arvon terrace, Caernarfon, priod Mr Robert Roberts, joiner, ar fab. Thomo.s-Rhagfyr 14, priod Mr William Thomas, 2, Carneddi road, Bethesda., ar ferch. Williams-Hhagfyr 16, priod Dr Lloyd Wil- liams, Llanberis, ar ferch. Priodsisan. Atkinson Morris—Rhagfyr 13, yn Eglwys Crist, Kensington, Mr John Atkinson, Lerpwl, ag Emily, merch y diweddar Mr T. D. Morris, Bangor. Barlow X ccdlmm- Hhagfyr 3, yn Eglwys St. Michael, Abergele, Sir James Barlow a Miss J CUll ma Sophia Nccdltam-y ddau o Abergele. Casson Nisbett Rhagfyr 15, yn Eglwys y Plwyf, Worficld, ger Bridgeuorth, gan y Parch Edmund Nicholas (eefnder y briodas-ferch), yn cael ei gynorthwyo gan Parch W. H. Ranken, jficer Eglwys Crist, Surbiton (brawd-yn-nghyfraith y priod- fab), Mr Randall Casson, Bronygarth, Porthmadog, a Miss Lucy Jane Nisbett, merch y diweddar Syr Alexander Nisbett, M.D., meddyg i'r Frenhines. Deacon Parry Rhagfyr 11, yn Eglwys St. Cybi, Caergybi, gan y Parch Robert Price, B.A., curad, Mr James Deacon, morwr, H.M.S. "Margaret," a Miss Margaret Ann Parry, merch Cadbcn John Parry, 15, Vulean stivet y ddau o Guergybi. Evans—J ones Rhagfyr 17, trwy drwydded. yn NghaIel Bethel, Wacnfawr, gan y PM-chW. 0. Jones, B.A., Mr Evan Evans, Porthmadog, a Llysgwyrfai, Waenfawr, a Miss Mary Jane Jones, ;i t, Snowdon street, Porthmadog. Edwards Jcjnos-Rhiigfyr 16, yu Nghapel Ebenezer, Llangefni, gan y Parch H. Hughes, cofrestrydd, Mr Riehard Ed- wards, Tanygoe'len, Mynydd Bodafon, a Miss Fanny Jones, Ty'nybuarth, Llan- dyfrydog, Mon. Penlan, Pwllheli, gan y Parch Evan Wil- liams, Llanbedrog, Mr David John aliffitil, I)ntfe'sti-, 'fyii, gyda merch hynaf y Capt W. Griffith, Ty newydd, Nefyn. Griffith-Parry—Rhagfyr 10, yn Swyddfa'r Cofrestrydd, Caernarfon, gan Mr Dani. 1 Thomas, Mr John R. Griffith, Caesani, i Miss Catherine Parry, Llanfair Aim-. Groeslon. Jones—Hughes—Rhagfyr I I, yn Swyddtit [ Cofrestrydd, Caernarfon, Mr John Jones, A Miss Mary fftights-y ddau o Glancedr Place, Caernarfon. Jones—Evans—Rhagfyr Li, trwy di wydd.-d, yn Nghapel y Methodistiai I Calfinaidd, Chatham street, Lerpwl, gan y Parch R. Richards, Cerigydruidiou, Mr Evan Jones, Groudd, Cerigydmidioii, i Katherino Jane, unig ferch y diweddar Mr Samuel Evans, Penygarth Hall, Bala. Jones -Jonei-ltli:tgfyr 11, yn Nghajiel Moriah, Caernai t'on, gan y Parch Evan Jones, yn cael ei gynorthwyo gan y Parch Ezra Jones, Llangollen (biawdy priodfab). Mr Samuel Maurice Jones, arlunydd, Caernarfon, a Miss Jennie Jones, nitb y diweddar Mr John Thomas, shipbroker. Caernarfon. Dim cardiau. Paradwys ddel priod as y ddau—fytli Fo 'n faethle ter flodau A'u hil anwyl dan bad weiiat,- Llwyddiant Teg, er noddiant eu hygar rinweddau. CYFAILL. Jone,; Williams--Hhagryr (;, yn Eglwys St. Cybi, Caergybi, gan y Parch Robert Price, B.A., curad, Mr Thomas Jones, morwr, a Miss June Willimus-y ddau « Gaergybi. Jones Phillips-Hhagfyr 11, trwy drwy- dded, yny Talternacl, King's Cross. Llun- dain, gan y rarchn K. iaivor rnuiip- (brawd y briodasferch), ac Owen Evans, D.D., Mr It. D. Jones. 15, Gloucester street, Hackney road, a Miss M. Phillips, Ty'nyfach, Llandrillo, Corwen. Jones—Lloyd— Rhagfyr IS, yn Swyddfa i Cofrestrydd, C.n innrfon, gan Mr Daniel Thomas. Mr Thomas Jones, Rhyd-ddu, a Miss Ann Lluyd, Gwyrfai terrace, lldtw, Garmon. Parry Rowhinds Tachwcld 11, yn Swyddfa'r Cofrestrydd, Bangor, gall Mr Robert Pree,?e, cofrestrydd, Mr Emu Parry, Cae Evau Gymro, LIanUechid. ag Annie, merch ieuangaf Mr Griffith Row- lands, Grisiau Go,liioii, Bethesda. Roberts —Mercer—Rhagfyr S, yn Eglwys St. Saviour, Huskisson street. Lerpwl. gan y Parch 11. Brithwaite, Hugh, n1:111 ieuangaf Mr Roberts. Caernarfon, i Mary (Tottie), tU K'rch y diwedd?r Mr Henry qereer, Liscard, Sir Gaer. Richards Edwards Rhagfyr 11;, yn ghapcl Peny¡;rroes, LI:mll.dni. gan y Parch William Williams, Mr Alfred Henry Richar Is, 10, X'cwborough street. Caer- narfon, a Miss Catherine Mary Edwards, Victoria square, Penygroes. Wallace—Jones—Rhagfyr 12, yn Eglwys St. Cybi, Caergybi, gan y Parch Hobert Price, B.A., curad. Mr John Wallace, morwr, Kirkdale. Lerpwl, a Miss Mary Jones, Caergybi. Williams—Owen—Rhagfyr 16, 'yn Nghapel y Tabernacl, Hethesda, gan y Parch T. P. Davies, Mr Hugh O. Williams, Tanfoel, Bethesda, a Miss Grace Owen, Caellwyn- gTydd, Bethesda. Williams—Davies—Rhagfyr H, trwy drwy- dded, yn Nghapel Ebenezer, Llangefni, gan y Parch James Donne, yn mhresenol- deb Mr H. Hughcs, cofrestrydd, Mr Richard Williams, Drum, Llanbadrig, a Miss Jane D.ivies, Shop, Pensaru, Mon. Williams-J cnes Uhagiyr 14, yn Bethel, Edmund street, Caergybi, gau y Parch T. M. Rees, a'r Parch W. Lloyd, Mr Will. Williams, Baptist street, a Miss Emily C. Jones, Porthyfelin-y ddau o Gaergybi. Marwolacthau. De Winton—Rhafyr 12, yn ddisyuwth, yn 3, Somerset place, Tuebrook, Lerpwl, yn 1)1 mIwydd oed, yr Ilenadur Jeffrey Parry De Winton, U.H., Tanygraig, Caernarfon. Edwards—Rhagfyr 12, yn ei phreswylfixl, Bodfor street, Rhyl, yn !Sl mlwydd oed, Margaret Edwards, Henllys, Llanfaiital- liaiam, sir Ddinbych. Evans- Rhagfyr 5, ar 01 pum' wythnos I) gystudd, yn 37 mlwydd oCtl, Mr Henry Evans, Melbourne terrace, Blaenau F-tes- tiniog. Hawkridge-Rhagfyr 7, yn bur ddisymwth, yn Aldford, Cur, yn 76 ndwydd oed, Margaret, gweddw Mr James Hawkridge, Caernarfon. Hughes-Rhaf,(fyr 1 j, wedi cyrhaedd gwtli o ùedmn. Ellen Hughes, 5, Carneddi mall, Bethesda. JOllcs-Rhllgfyr 2, yn 12, Menai View terrace, L'pper Bangor, yn S5 mlwydd oed, Mr Owen Jones. Jones—Rhagfyr 2, yn IS mlwydd oed, Jane pnod Mr D. Jones, Dolydu road, Cetn- mawr. Ruabon. Joiies-Rhagfyr 12, yn 2J, Twiss street, Lerpwl, yn 33 mlwydd oed, John. ped- werydd mab y diweddar Mr William Jones, 16, Vale road, Rhyl. Jones—Rhagfyr S, yn 25 mlwydd oed, Mary, anwyl briod Mr Hugh Jones, saddler, Ffestiniog,. Jones—Rhagfyr 12, yn 21 mis oed, David Jones, anwyl blentyn Mr John Henry a Margaret Jones, Carneddi road, Bethesda. Owen—Rhagfyr 4, yn Rhosybol, Mon, yn 55 mlwydd oed, Mr William Owen, Ux- bridge Arm, Owcn-Hhagfyr 7, ar ol byr gystodd, yn Wi mlwydd oed, Mrs Eleanor Owen, 4, Castle I Hill torrace, Bangor. Owen-Rhagfyr JS, yn Juvenal street, Lerpwl (prcswylfod ei mab), yn 77 mlwydd oed, Mrs Elizabeth Owen, diweddar o Lane chymedd, Owcn-Hhagfyr 15, yn 59, Pool street, Caernarfon, ar ol Mr a phoenus gystudd, yn 05 mlwydd oed, Mrs Catherine Owen, gweddw y Cadben Henry Owen, a mam Mr Hcny Owen. Yr oedd yn wraig dawel, hynaws, a charedig, ac yn un a fawr berciiid gan bawb o'i chyduabod. Cyd- ymdeimlir yn fawr a Mr Owen yn ci bro- fedigaeth lein. Parry-Rhagfyr 10, yn 4 mlwydd oed, Henry Richard, plentyn Mr a Mrs Parry, Pant, Bethesda. Parry—Rhagfyr 7, yn un o hospitals Caer, yn 68 mlwydd oed, Mr Owen Parry, Gam- ead, Uolwyddeler. I Pritchard-llhagfyr I), yn 2 tlwydd oed, E.ii tnuel, plentyn Mr Robert Pirtchard, Ogwen square, Bethesda. Roberts Rhagfyr S, yn 62 mlwydd owl, Mr John Roberts, Mureoeh, Cwmyglo. Wilhams-Rhagfyr I;, yn 2 flwydd a 5 mis oed, Morris, mab ieuangaf y Capt Thomas Williams, Angorfa, Edaym. Williams—Tachwedd 20, yn as mlwydd oed, Mr Thomas Williams. Wrach Ddu, Llan- idan, )Ion. Gadawodd weddw a chwech o blant i alaru ar ei ol.

o FWG Y UWEITHIAU. COLOFN I'R GLOW V11 1 [GAS AP IDASFEYN.] I Y CYXQMIEIIIVRYA MEWS CTOGIIOK. Parhau ya fywiog ddigon y ??-Y frwydr cydrhwng pleidwyr egwyddorion Y ?Cyn. hrair Prydeinig a phlcidwyr egwyddonon XdingScale DyddLlunbuyblaenafjm Lnalcynadleddyn St John's Hall, Caerdydd, o dan 1ywyddiaeth Mr W. Brace, ac yn ol crimon Mr Samuel Mills, Aberbeeg, yr Ys- t?? ydd, yr oedd 31 0 aayDMu Y. ™- ?n.l.yn cynrychioli 20,WO o fwnwyr De- heudir Cymru ? MYuwy"' C?wyd ?eth faith gan y Cadeirydd, ac un arall ynUym- raeg gtm yr is-gadeirydd, Mr Ben Davies, Pentre; ac ar gynygi-d Mr James, Ponty- pool, yn cael ei eilio gan Mr Morgans, or Garw, pasiwyd penderfymad yn datgan y farn fod yr amser y* aeddfed i fwnwyr Cymru gysylltu eu huiain a Chynghrair y Mwnwyr Prydeinig. Yn y prydnawn caf- wyd dadl digon unoebrog ar y priodoldeb o syrthio i mewn i farn y mwyafrif yn y gy- nadledd nesaf a gynelir yn Abcrdar, ond ni chytunid a hyfc, ac yaly diwedd pasiwyd y cynygion isod" c3, Fod y cyfarfod hwn, ar ol dwys ystyried y cweatiwn fod y lleiafrif i gael eu rhooli gan y mwyafrif, ynxaethu gweled ei ffordd yn glir 1 fabwysiadti yr egwyddor hon, os yr ystyr yw ei fod i ymrwytno i heidio dadleu dros egwyddonon y Cynghrair Prydeinig yn erbyn egwyddonon y Sliding Scale. Gan na foddlonwn i gael ein rheoli gan y mwyafrif, yr ydjin gan nynvyn cvnirhori yr holl lofeydd sydd mewn cysylltiad neu mown cydymdeimlad a'r Cynghrair i beidio anfon cynrychiolwyr i unrhyw gynadledd a el wir yn v dvfodol ganbwyllgor y Sliding Scale. ySTyn Y r&NI)ERFYNIAD. Y mae yn debyg y cydnebydd pawb sydd yn gwybod rhywbeth am y sefyllfa bre- senol fod y Cynghreirwyr, dewy y pender- fyniadau hyn, wedi palmantu y ff)i-dd- yn ddigon diarwybod iddynt eu hunain, mae'n siwr-tuagat gael terfyniad hedd- ychol i'r anghydfod, ac wedi hyrwyddo i fesur helaeth yr ymdrafodaeth cydrhwng y meistri a'r gweithwyr. Gan nad ydynt foddlon i gwympo i mewn i ddyfarniad y mwyafrif, ni fydd iddynt anfon cynrychiol- wyr i gynadleddau dyfodol cyfangorpli y gweithwyr; canys fel y dangoswyd yn ddigon eglur yn y gynadledd yn Nghaer- dydd, mae yu ddigon tcbyg y bycld i r mwy- afrif fod o blaid y Sliding Scale, ac nid oes yr un Cynghreiriwr cgwyddorol a ddyimmaj gael ei rwymo i "bleidio dim o natur Sliding Scale i reoli cyflogau y gweithwyr. Bydd iddynt, gan hyny, gadw yn glir o'r cynhadleddau a mabwysiadu "cwrs anibynol o weithrediad." Nid yw yn canlyn oddiwrth hyn y bydd y Cyng- reirwyr yn rhydd oddiwrth y Scale os yr adnewyddir hi. Pa un bynag a ddyinunant hyny ai peidio, "bydd y Scale, os rhoddir prydles newydd o fywyd iddi, yn rheoli cyflogau pawb, pa un a fyddant yn aelodau o'r cynideithasau lleol neu o'r Cyngrair Prydeinig; ac, yn y cysylltiad hwn, bydd yn rhaid i Mr Brace a'i gyfeillion ymostwng. i gael eu rheoli gan farn mwyafrif eu cyd- weithwyr. EFFAITII Y PEXDERFYXIAD. Y mae y Cynghreirwyr, trwy y pender- fyniadau hyn, wedi llwyddo i ddifreinio eu hunain. Bydd iddynt yn awr ddiflauu o faes y frwydr yn y cynhadleddau, ae, yn eu habsenoldeb hwy nid oes ddadl na fydd i fwy o unfrydedd calocog a chydwe ihrediad cynes fodoli ) n uchel-gynghoi-au y gwe th- wyr. Y cweatiwn a gyfyd yn naturiol yn 611 r yw-Beth yw ystyr y cwrs anibvnol" y bwriada y Cynghre rwyr ei od )yn? Y mae -sr atel) wrth (aw. Tra y byidant hwy yn y He!afrif )U Neheudir Cymru a Mynv?y, nis ga'lant b)th gyrhaedd yr amianiou mewn gclwg. Rhaid iddynt, inte, argjhoeddi y mwyafr f i'r golygiadau a go'eidir gaDddynt hwy, a'r hn >u I unigafeddytir wi-th y "ewra anibynol" yw y bydd iddynt ymosod yn ddiarbed ar bob acbiysur IIr egwyddor y Sliding Sea e a chario y rhyfel yo mlaeo i wersyll y gelyn o blaid egwyddorion y Cynghrair. Yu hyn, bydd iddynt, yn ddigon tebyg, gael cymorth nid bychan oherwydd y gostyng- iadau diweddar a'r gostyngiadau dyfodol yn y cyflogau o dan y Sliding Scale, ynghyda'r anfoddlonrwydd a greir drwy byny yn mynwesau y gweith wyr yn gyffredinol. Os yw ffugyrau Mr Mills yn gywir, er fod He cryf i'w amheu, yna y mae y Cynghreirwyr yn Mynwy a Dehoudir Cymry yn rhifo 20 550 o ddynion, neu, mewn geiriau ereill, un ran o bedair o gyfangoiph y gweithwyr. Y mae tair rhan yndipyn mwv nag unrhan, a clian hyny, mewn cynnadledd yn yr hon y bydd yr holl wcithwyr yn cael eu cynrychioli, a lie y bydd y pleidleisio yn cael ei gario yn mlaen ar y nifer a gynrvchiolir, y mae yn amlwg y bydd i'r Cynghreirwyr gael eu gorthrechu. Tebyg ddigon fod y ffaith ar- wyddocaol hon yn cael ei dal mewn golwg pan y lkderfj-nwyd mor unfiydol yn nshynadledd Caerdydd o "bsidio ymostwng i'r mwyafrif." Yr unig obaith y dibynent arno oedd y byddai i'r gostyngiadau yn y cvflogau o dan y Scale beri i ryw ugain mil neu deng mil ar hugain rhagor o weithwyr vmuno a'u plaid, a thrwy hyny roddi y gallu iddynt i droi yn ol bob cynygiad i adnewyddu v Sliding Scale mewn unrhyw ffurf. TIPYN O BROPHWY DOLIAETH. I I Nid oes angen feUy am yspryd prophwydol i allu rhag-ddywedyd gyda tipyn go lew o gywirdeb beth fydd y gweithrediadau yn vstod yr wythnosau nesaf. Busnes y ijvnadlead nesaf a elwir gan bwyUgor y Sliding Scale fydd, nid penderfynu ar gwrs i'wfabwysiadu, ond yn hytmeh tynu allan nifer o gynygion i'w cyffwyno i sylw y gweithwyr yn gyfFredinol, a mabwysiedir neu gwrthodir y cynygion hyn yn ol fel y Tjenderfynir drwy bleidlais yn y gwahanol lofeydd: Gan hyny, os na fydd gan y Cynghreirwyr has mewn tyrm allan y cynygion hyn, gelltr bod yn Ued not■ y bydd ganddynt lawer iwm i'w ddyweyd pan y daw y cynygion i gael eu hystyried au dadleu gerbron y glofeydd; a beth bynag fydd natur y cynygion hyn- os nad, yn wir, y cyilwysant fod yr hoU fwnwyr i ymuno s'r Cynghrair Prydeinig, yr hyn sydd yn bur amheus- gellir bod yn sicr y gwrth- wynebir hwy yn chwerw gan bob unor Cynghreirwyr a gynrychiolid. yn nghynad- \aHiCf!aerdvdd, ac y Jbydd i-w pleidleisiau h- a phleidl&is pob uuy gallant ddylan- h hl?i:?l eu hd F'? an'h IdYb CynhyBy.toddbya?, cynMr y piddle?io Ie ar y cynygion pM-thed ymgorphohad MnedtMthot yn olfdeu cyawynwydigyMd- leidAbc?r, ac arhynhefyd.byddgmy Cynghreirwyr lawer i'w ddyweyd canys, n.rl vw v cynygion eu bunain yn dangos l;yÿ-wÚ "èiriåu diamwys, bydd Y pieid- Casio mmu gwirionedd yn frwydr boeth .m o?eLaa?hcydrhwng.p??yrySe?e. f).-?wcT y CyrghrMr. PhMd yw i'r gsell ea rneoli giln bris y glo, yiv S?y?eMf; ond Rhaid yw i bris y So gael ei reoli gan y ,yflogau yw yr athmwiaeth QCw)'dd a dyeithr a ddysgir'gan vr o?DvM. ynte, mewn byr cimu, yw fddwy athrawiaeth sydd ar hyn 0 bryd yu ichosi rhwjgof^wy yn rhengau g?wyr Deheudir Cymru a ow?dd Myn. I rLElDWYB Y SCALE YN LLAWN QWATLHJ Yn y cyfamser y mae piemwyr y vwv,™ yn eu plith Mabon, David Morgan, Mr? Daronwy lM.t9, a Mx Morgan We?, ya brysurwrth y gwaith o anerch cynuUeid- faoedd UU080g o'r gweith r mewn gwa- hanol ardaloedd er troi yn olhaenadau di8ad y Cynghreirwyr. Yu mUith manau ere.U, y ???bonwtdi bod yn MMad y? BryB- vum, MM<te? Ton, Porth, Treherbert, a Chilfynydd, ac fod y teimlad braidd yn rhanedig ar hyn o biyd, rhoddir derbyniad parchus iddo ef ac ereill. Cafwyd cyfarfod anghyffredin o fywiog yn y Ton nos Fawrth, ygwrthodwyd yn lan rodat gwraudawiad yvo i bawb ond Mabon. Cyirous ddigon hefyd oedd y cyfarfod yn y Poith, nos I Fercher. a gofynwyd nifer fawr o gwes- tiynan i'r aeloi anrhydeddus, ac atebodd vntau hwy bob un. 1'- MABON A'R SAFOXATJ. _.2_1 Yn yatod ei araeth yo yi-ortu, 3 -.1 u- iodd Mibon yn aluog & chwestiwn y safouau. Haerid, meddai, fod y safonau ?L'oe? o dan y Cvngra r yn Uawer uwch  naz yn Ngbymra o dan y Sc?'e, ond g wad at p< ?n ?n bendant. Yr hyn y dy? y gweithwyr ei jstyried, meddal, ydoOOCL cYl- answm y cyflogau aenillent, a gwahodda'.hw y i gymharu eu hen lion. hwy yn Nghymru ag enillion y glowyr yn Lloegr, ac yna nid ofnai y canlyniad. Daillenodd lythyrau i ddangos nad oedd y cyflogau yn Forest of Dean ond 3s 8c i 3s lOc, a 4s i 4s 3c y dydd gydag ychwanegiad o 32J y cant; yn Bnstol, dim ond 35 3c i 3s 4c y dydd gydag ychwan- egiad o 35 y cant. Yn Barnsley, yr oedd y cyflog yn 58 y dydd a 40 y cant, ac nid oedd wedi bod yn fwy, tra yn y Cymmer a'r Great Western, yn y Porth, yroeddynt wedi derbyn 58 y dydd a 571 ycant. Yr oodd ef, meddai, yn sicr, y byddai raid i ostyagiad srymeryd lie yn y cyflogau yn Lloegr yn ilian, neu fe gymerai streic le; ond os oeud- ynt hwy fel Cymry yn foddlon i Gymru fod yn Waterloo y fasnach lo ddechreu y flwyddyn nesaf ni fyddai raid i streic gyimryd lie yn Lloegr. Yr oedd Cymru wedi dioddef er mwyn LIoegr unwaith, ond ni chai wncyd hyny oto os gallai ef eu rhwystro. Bydded iddynt edrych yn gyntaf ar o eu buddianau eu hunain gartref (cy- meradwyaeth). CYMDEITHAS DDARBODOL Y MWNWYR. I Bu cyfafwyddwr Cymdeitiias uaarcoaoi y Mwnwyr yn cynal eu cyfarfod chwarterol yn ngwesty yr Angel, Caerdydd, ddydd Sadwm, pryd, yn absenoldeb Syr W. T. Lewis, y cadeiriwyd gan Mr Edward Jones. Dangosai y cyfrifon fod tanysgrifiadau yr aelodau yn ystod y chwarter yn cyrhaedd 10,70Sp; cyfraniadau y meistri, 2890p; llogau, 1509p; tanysgrifiadau aelodau mygedol, 1041p. Yr oedd y taliadau yn ystod y chwarter fel canlyu Tuagitt gostau claddedigaethau, 1,580p; gweddwon ao amddifaid, 3,436p; aelodaa anafedig, 4,159p ac yr oedd 5,403p wedi eu rhoddi allan ar log. Nifer yr aelodaa ar derfya mis Medi ydoedd 58,603, yn dangos cynydd am y chwarter o 1334. Nifer y damweiniau angeuol ydoedd 36, ac hysbys- wyd fod 151 o'r aelodau wedi eu Uadd yn nhanchwa Pare Slip. Yr oedd ar y trysorfeyd ar ddiwedd Medi 55C o weddwon, a 1104 oblant. CYMDEITJIAS MWNWYR Y RHONDDA A GWYR I Y MARITIME. Y nos o'r blaen cynhaliwyd cyfartoci o bwyllgor gweithiol Cymdeithas Mwnwyr y Rhondda yn y Ton, piyd y daeth Mr John Sheen a Mr Bartlett ger bron i wnouthur apel am gymhorth ar ran gweithwyr glofit y Maritime, Pontypridd, yr hon sydd wedi ei hatal. Fe gofirmai aelodau o'r Cynghrair Prydeitiig oedd y gweithwyr hyn. Hys- bysodd y ddirprwyaeth eu bod wedi derbyn 79p oddiwrth wahanol lofeydd perthynol i Gymdeithas y Rhondda, ac fod casgliad hefyd yn cael ei wneyd ar eu rhau ya nglofa'r Mardy —Hysbyaodd y pwyllgor eu bod yn cydymdeimlo yn fawr a gweithwyr y Mari- time yn eu profedigaeth, l/o'U bod yn pender- fynu rhoddi 25p iddy.it o drysorfa y gym- deithas, a rhoddi pob chniiii ai iddynt i roddi eu hachos gerbron gweithwyr pob glofa yn y dosbarth. Diolchodd y ddirprwyaeth i'r pwyllgor am eu caredigrwydd, ac yna ym- adawsant. DAMWAIN. Cydrhwng tri a phedwar U'r gloch pryd- ..?. d ydd Iau, cwymodd rhai tunlli o lo ar gefn bacbgan ugain oed o'r enw Thos. Steveus, tra yn dilyu ei oruchwyliaeth fel glowr yn Mhwll No. 4, Femdale, a lladdwyd I ef yn y fan. Brodor o Aber&fLn oedd y t,edyig nid oedd wedi bod yn gweithio ) n Forada'e oud er's y dydd Mawrth blatn- orol.

CYXDEITHkS A JiAETHWYlt I LLEYN AC EIFONYDD. Cynhaliwyd y pwyllgor gweithiol di- weddaf yn Neuadd yDref, Pwllheli, am ddau o'r gloch ddydd Mercher. Llywydd, MrT. E. Griffith. H.S. Weii rhoddi ystyriaeth faith a manwl i amryw faterion, trefnwyd i'r gwahanol is-ddosbeirth dderbyn enwau aelodaeth, a threfnu ar gyfer ffurfio cym- deithasau lleol; hysbyswyd fod amryw le- oedd yn ymffurfio felly, a derbyniwyd ceis- iadau am gynhaliad nifer o gyfarfodydd cyhoeddus drwy y wlad; a threfnir rhestr o'r cyfryw yn eisteddiad nesaf y pwyllgor. Y mae y symudiad yn enill cydymdeimlad dwfn yn y wlad. Hysbyswyd fod nifer da wodi ymuno eisoes, a'r rhai hyny er yn Doriaid a Rhyddfrydwyr yn gallu cyd- weithio yn heddychol. R. JONES, YSJ. I

CYMRY MANCEmON. ( [GAN TEBWYN.] I NOR Wener, yn y Concert Hall, traddod- odd Mr Thomas Darlington, M.A., prif- atliraNv Coleg y Frenhmos, Taunton, an- erchiad i'r Gymdeithas Gonedlaethol. Ei destyn oedd Dwyieithedd (Bilingualism), gyda ehyfeiriad arbenig at sefyllfa bresenol Cymru. Teimlir dyddordeb neillduol yn y pwnc hwn gan Gymry Manceinion, oher- wydd yr anhawsder mawr sydd ar y ffordd i ddysgu Cymraeg i'r plant. Mae rhai rhieni yn llwyddo i wneyd hyny heb ond ychydig o draffertb, tra y mae ereill yn mcthu er pob ymdrech. Mae llawer yn dibynu yn ddiau ar allu meddyliol y plant eu hunain. Sais ydyw Mr Darlington wedi dysgu Cym- raeg, a thraddododd ei anerchiad yn Gym- raeg. Am ei Gymraeg nis gellir dywedyd dim ond ei bod yn berffaith. Nid oedd cy- maint a chysgod llediaith ar yr un gair a lefarodd, ac ni ynganodd yr un gair Saesneg yn gyhoeddus yn ystod yr holl gyfarfod ond Post Office," a chywirodd ei hun yn y fan drwy ddyweyd Swyddfa'r Post." Wrth ei glywed yn siarad gallesid tybied fod Mr Darlington wedi bod yn sir Fon yn dysgu Cymraeg, ond dywedodd ar y diwedd I iddo ddysgu yr iaith yn sir User, ac iddo ymberffeithio ynddi yn Lerpwl. Nid yn unig yr oedd ei iaith yn bur, nerthol, a gafaelgar, end yr oedd ei ddull o draddodi yn nodwoddiadol Gymreig, ac ar y diwedd, fel pob Cymro, aeth yn deg i'r "hwyl." Prawf o ddyddordeb y ddarlith ydoedd fod pawb yn gwrando fel pe am ei fywyd. Wrth glywed ymresymiad cywrain y dar- lithydd, a ffaith ar ol ffaith yn cael ei dwyn yn mlaen i geisio cael allan yn eu goleuni pa un ai bywyd ai marwolaeth oedd yn aros yr iaith Gymraeg, yr oedd y bobl megys yn atal eu banadl, fel pe buasai tynged yr hen iaith i gacl ei phenderfynu am byth ar y pryd. Weithiau byddai cymylau duon anobaith yn yingasglu oamgylch yr iaith Gymraeg, ond gwasgerid. hwynt cilwaith, a thywynai haul gobaith yn llaohar, a dilynid hyny gyda banllefau cymeradwyaeth orfoleddus y gyn- ulleidfa; fel yua y treuliwyd oddeutu awr a haner gyda Mr Darlington. Dywedodd y darlithydd fod dysgu Saesneg yn anhebgorol i'r Cymry. Oherwydd eu hanwybodaeth o'r Saesneg yr oedd y genedl wedi ei chaethiwo o fown cylch cyfyng yr iaith Gymraeg; ac mewn ystyr lenyddol nid oeddynt wedi der- byn ond y briwsion inegis a ddisgynai oddiar fwrdd eu harglwyddi. Ond yn y dyfodol mynai y Cymro ddysgu Saesneg, a mynai gaol ei Ie wrth y bwrdd yn mhlith y cwmni, Hyd yn hyn yr oedd y Saeson a'r Cymry wodi bod yn byw am ganrifoedd wrth ochr eu gilydd heb adnabod eu gilydd. Nid oedd y Cymro yn adnabod y Sais, ac ni wyddai y Sais ond y nesaf peth i ddim am y Cymro, ac yr oeddynt ar hyd yr oesau wedi bod yn gwawdio eu gilydd. Gwawdiai y Sais yr Eisteddfod unwaith, a dychwelai y Cymro y gwawd gyda llog drwy chwerthin am ber> rhedegfeydd ceffylau y Sais; ond yr oedd yn bryd i both fel hyn ddarfod. Pan fyddai y Cymry fel cenedl yn alluog i siarad Saesneg dygid nodweddion cenedlaethol y Cymry i lenyddiaeth y Saeson, I a byddai y diwylliant a ddeilliai o hyny yn fendith i'r byd. Tebyg fyddai i'r diwylliant fendithi'rbyd. oTeedbd y i wnw yu anterth ei Groegaidd pan oedd hwnw yn anterth oi I ogoniant. Yr oedd rhan o genedl y Cymry j ar hyn o bryd yn ddwyiethog, o henvydd fod Saeson uniaith ar un llaw iddynt a Chymry uniaith ar y llaw arall; oud nid oedd dim dadl na fyddai yr holl genedl Gymreig yn fuan yn ddwyieithog, a dyna'r pryd y deuai yn gyfrwng pwysig yn hanes yr iaith Gymraeg. Yr oedd cenhedloedd dwyieithog wedi bod yn y byd cyn hyn, ond yn mhob amgylchiad yr oeddynt wedi dychwelyd i safle naturiol, a myned yn uniaith. Bu Lloegr ar un adeg yn ddwyieithog, pan feddianai y deyrnas hon ranau helaeth o Ffiuinc, oud pan gollwyd Normandy nid oedd angen mwyaeh am y Ffrancaeg, ac aeth y Saeson yn uniaith. Pan y byddai y Cymry i gyd yn gallu siarad Saesneg ni bydd angen am ddwy iaith or mwyn i'r bob ddeall eu gilydd, a'r gofyniad ydoedd, Beth ddeuai o'r iaith Gymraeg y pryd hwnw ? A fyddai iddi farw yn ol trefn naturiol pethau ? Yr oedd y darlithydd o'r farn y byddai i'r iaith Gymreag barhau yn iaith v Cymry, oherwydd er fody genedliraddau pell eisioes yn ddwyieithog, yr oedd ganddi lenyddiaeth fyw yn Gymraeg. Condeinniai Mr Darlington yr ymgais a wneir i Seisnig- eiddio yr Eisteddfod. Gwneid hyny er lIlWyn yr ychydig Saeson a eisteddent yn yr eisteddleoedd blaenaf, a'r rhai hyny wedi dyfod i'r Eisteddfod i glywed canu, &c., Cymraeg. Ond ) n Ile hyny yn cael y drwyth Saesneg a allent gael yn Lloegr yn ymyl drysau eu tai am ychydig goiniogau! Jt r rhai hyny nad oedd ganddynt syniad uwch na gwneyd arian, ac ymholi pa beta a fwytaent ac a pha beth yr ymddilladent, yr oedd yr iaith Gvmraeg }? f,? Ond i'r rhai yr oedd gan- ddynt i it itwch vr oedd yr iai h Gymraeg yn siarad yn eglur. 1 hi ydoedd iaith crefydd, iaith cerddoriaeth, a barddouiaeth, a cholled i'r byd fyddai i'r iaith Gymraeg a'i chyfoeth llen- yddol anhysbydd farw. Os collid yr iaith, collai y genedl ei phrif nodweddion cenedl- aethol. Os byddai i'r iaith Gymraeg farw yna y Cyinry eu hunain fyddai wedi ei lladd. Yr oedd y darlithydd yn credu fod y Cymry yn ormod o genedlgarwyr a gwladgarwyr i adael 1 w hen iaith oedd wedi parhau am nloedd o flynyddoedd, ae wedi cael ei gcni yn y gorphenol pell, farw. Credai y darlithydrl, er i'r Cymry ddyfod yn ddwy-ieithog, ycedwid y Gymraeg er gwaethaf pob peth, a meiddiai brophwydo "Oeø y byd i'r Iaith Gymraeg." Llywyddwyd y cyfarfod gan Mr John Edwards. Datganodd Cor Medlock Street hcfyd amryw ddarnau yn rhagorol. Cynygiwyd a chefnogwyd y diolohiailau arferol gan y Parch John Hughes (Glanystwyth), Dr Emrys Jones, a'r Pat ch William Glynno. B.A.