Tarian Y Gweithiwr

TWYLLO Y CYHOEDD. MR. GOL.,—Yn y DARIAN am yr wyfch- nos ddiweddaf ymddangosoddnodyn byr ar Dwyllo y Cyhoedd," a synwyd fi yn fawr at haerllugrwyddy dynionach hyny a awclurdcdoJcl yrysgrifenydcl i gyhoeddi blunder o'r fath. Gellid meddwl fod yn rhaid i bawb sydd yn myned o amgylch y wlad i gasglu yn y cyfwng presenol ofyn caniatad dosbarth Aberdar, a bod yn rhaid iddynt ddychwelyd yr ychydig a gasglant i'r drysorfa ganolog er cy- northwyo dymaiu o undebwyr, a gadael y miloedd ereill i newynii ar ben heol. Twyllo y cyhoedd, yn wir. Gwrided y dynion pwysig hyny mewncywilydd eu bod wedi taflu careg rwystr ar ffordd neb o'u cydweifchwyr pan yn sefyll mor ddiysgog ac mor egwyddorol a hwythau dros eu hiawnderau. Mae y si ar led drwy y wlad fod y drysorfa ganolog yn cynorthwyo yr anundebwyr. Ond a oes rhywun wedi derbyn hatling o honi heb- law yr undebwyr eu bunain? Pan yn myned heibio ( gyfrinta nndebol y nos o'r blaen, tynwyd fy sylw at wraig wir anghenus yn gofyn am gynorthwy, pryd yr atebwyd hi gan hurtyn sydd yn lied flaenllaw yn mhwyllgor y dosbarth nad cedd yno ddim llawer i'r "undebwrs" (chwedlynteu) heb son am dani hi a'i bath, tI, iddi ^^ycivcl ddrcT i borthi ei rhai bychain ar hyny. Gwir fcd amyw bartion ar hyd y wlad yn en sol u ac yn dyehwelyd yr ychydig arian a gant, nid i logell wancus yr Undeb, ond i'w teuluoedd tlodion sydd yn gruddfan o eisieu ymborth a gwres. Mae yn ymddangos fod pwyllgor dos- barth Aberdar wedi yted yn dra hetaeth o ysbryd gormesol y meistri eu hunain. Ceisiant ddarbwyllo y" cyhoedd i beidio cyfranu i neb ond iddynt hwy, a chymell- ant y miloedd i beidio ymostwng i del- erau presenol y meistri, ac ar yr un pryd gofalant nad a yr un geiniog droa glawdd yr Undeb i neb sydd y tu allan. Beth a wna y rhai hyny mewn canlyniad? Newynu, wrth gwrs. Y gwir am dani ydyw byn, y mae llawer o'r rhai sydd yn cynal cyngherddau ac yn canu baledi ar hyd y wlad yn llwyddo i. gasglumwy iddynt eu hunain nag a fedr yr Undcb gyfranu i'r aelodau. Nid yw yn rhyfedd felly fod rhai yn gwingo (1.0 yn tucban. Cyfraned y wlad yn helaeth i bawb a alwant wrth ei phyrth, obiegyd y mae miloedd y tu allan i'r drysorfa ganolog 9 I i yn ymddibynu yn hollol ar dosturi a thrngaredd y cyhoedd. UN AR STBIIOE; [Derbyniasom ljTthyr oddiwrth Y sgrif.: enydd Parti y. Dydd lIuJnw ar y pvmc tichod, ond caiff ymddangos yn ein nesaf. -GOL.]

WRTH gychwyn tua phrif ddinas y byd, meddyliais mai hawdd fyddai nodi ei phrif ryfeddodau; ond wedi cael trem arni, gallaf yn rhwydd amgyffred y llinellau:— A thitbau Caerludd a wnaefbost fawrhydri, Dy foliant a fydd lie cerdd y goleuni. Dy Balas Cnsial sydd Ogoniant yn dy ganol, Cofeolofn fythol wyt, 0 vpyrthiau'r raeddwl dynol. Nid pawb o'ch darllenwyr sydd yn gwybod fod digon o le yn y Palas Orisial i gan mil o drigolion i dreulio diwrnod yn gysurus, a myned oddiamgylch i weled y rhyfeddodau a gj-nwysa, heb son am y pleasure grounds perthynol iddo, sydd yn cynwys yr holl welyau o flodau o bob lliw wedi eu trefnu mor ddestlus a deniadol i'r llygad, y grand water works, a'r amrywiol bysgod o bob lliw, math o itiirf yn y llynoedd grisialaidd. Fel y dywed y Sais, y mae yn "dull season" yma yn bresenol, ac nis gallwn weled y gogoniant allanol fel y gellir yr haf; ond y mae yr olygfa fewnol i'r Palas yn syndod. Y peth cyntaf a dynodd fy sylw wrth fyned i mewn i'r Palas oedd twr (group) o Indiaid o wahanol ffurfiau, a'r cyfryw mor berffaith fel y gallaswn feddwl en bod hwy a darn o'u gwlad wedi eu trosglwyddo o'u lie genedigol, y coed a'r creigiau fel yr oeddynt, yn mhlith y rhai y maent yma. Yn nes yn mlaen y mae efelychiad o'r holl lysoedd tramor, a'u muriau wedi eu britho a flBgyrau (models) o bob ffurf a maint. Am yr holl gyw- reinrwydd celfyddydol nis gallaf eu amgyffred, chwaethach rhoddi desgriflad o honynt. Ar y picture gallery y mae y canoedd os nad miloedd o ddarluniau yn amrywio yn eu prisoedd, o £ 5 i £ 1,000 yr un, ac y mae yr olygfa yn ar- dderchog arnyht. Yn nesaf, aethum i Westminster Abbey, taith oddeutu wyth iiiiiluir gyda'r tren. Un peth sydd yn hynod rhad yma, sef teithio ar y gledr- llonld, am swllt gallwn gael teithio yny second-class carriage ddeg ar again o fill- diroedd o amgylch y dref, saif West- minster Abbey ynymyltaiyrArglwyddi a'r Cyffredin. Wrth fyned i mewn drwy 1fel y gelwir un congl o'r Abbey, yn amgylchynu y man, gwelais gofgolofnau o amryw enwogion y byd, megys Spencer, Shakespeare, Milton, ac amryw ereill. Yn y rhan orllewinol y gorwedd gweddillion marwol Dr. Living- stone ar ganol y llawr, a'i enw ac amryw iineilau ereill wedi eu cerfio yn y gar eg, cydwastad ar y llawr, a phres, gallwn feddwl, wedi ei doddi i lanw y cerfiad, fel y mae yn eithaf eglur i'w ganfod. Y mae yr Abbey bron yn llawn o weddill- ion mawrion y deyrnas, breninoedd, offieiriaid, rhyfelwyr, gwleidyddwyr a beirdd, yn rhy ami i'w henwi. Yma y mae hen gadair freichiau, yr hon o ran ei golwg ni roddech swllt am dani, ar yr hon y coronwyd holl freninoedd Lloegr oddiar amser William a Mary. 0 dan yr hen gadair y mae careg hynod. Yn ol hen draddodiad, hon yw y gareg ar ba un y gorphwysodd Jacob ei ben pan y breuddwydiodd, ac ar ba un y coronwyd breninoedd Ysgotland. Cymerwyd hi oddiwrfchynt, a gosodwyd hi yno gan Edward y Cyntaf. W. D.

CASTELLNEDD.- Y WELSH TROUP OF MINSTRELS. CYN-ALTODD y troup uchod gyngherdd ar- dderchog yn y dref uchod nos Iau di- weddaf, Wrth weled y hills mawrion ar hyd y muriau, yn mhob man o gwmpas y dref, ac yn teimlo tipyn o ddyddordeb yn y Cymry, penderfynais fyned yno, pe na buasai ond yn unig talu tipyn o barch iddynt am mai Cymry oeddynt. Os wyf, yn cofio yn iawn yr oeddynt yn wyth mewn nifer; ac y mae yn rhaid eu bod yn gantorion da bob un, oherwydd can- asant amryw ddarnau anhawdd iawn yn dda dros beii- n mhell tuhwnt i'n dis- y gwyliadau, megys y Turkish drinking Song," Soldier's Chorus," "Comrades in Arms," &c., a'm teimlad i fel llawer ereill, wedi i'r gyngherdd ddybenu, oedd ein bod wedi cael treat, ac yn dymuna am gael ei fath eto yn fuan.Cnmo TWYMNGALON.

TIRDEUNAW, GER ABERTAWE. CYFARFOD YR UNDEBWYR.-Nos Sadwrn diweddaf, cynaliwyd cyfarfod gan un- debwyr y lie uchod yn Ngwesty yr Eryr, lodge-room perthynol i gyfrinfa Rhif 4, o ddosbarth Cwmtawe. Dyben mwyaf neillduol y cyfarfod oedd talu y glowyr oedd allan o waith o herwydd y strike a'r lo* -khan-YN-yd rhwng yrundebwyr a'r anundebwyr y swm o £10 6s. Hwn ydyw yr ail daliad oddiar y cyntaf o lonawr. Mae y ddau dal wedi eu talu fel y canlyn:—Y tal cyntaf, 10s. yr wythnos, a swllt yr wythnos ar gyfer bub pieuLy n dan 12 oed; yr ail dal 5s. yr wythnos; hefyd talwyd i'r anundebwyr o'r drysorfa gynorthwyol. Fe ddeallir fod y taliadau uchod wedi eu talu o'r reserve fund perthynol i'r gyfrinfa. Er- fynir ar bawb sydd yn y gymydogaeth hon allan o waith, ag heb gael cynorthwy, ddallfoneu henwau i'r pwyllgor erbyn nos Sadwrn nesaf, pan y bydd y cyfarfod nesaf i'w gynal yn yr un man. Dan- foner fel y canlyn :—Ei enw, ei breswyL fod, a rhifyr wythnosau y mae wedi bod allan, pryd y dysgwylir y bydd digon o arian wedi dyfod i mewn i dalu pawb eu full pay. Hefyd, yr ydym am gydnabod enwau y boneddwyr sydd wedi cyfranu at y drysorfa gynorthwyol, sef Mr. D, Morgan, Eagle Inn, 10s.; Mr. W. Thomas, Star, 10s.; Mr. A. Davies, Bryngelly, 5s. Byddir yn ddiolchgir i bawb amy rhodd leiaf tuag at y drysorfa gynorthwyol i'w danfon i drysorydd y gymdeithas, Mr. D. Morgan, Eagle Inn, Tirdeunaw, Llangyf- elaeh-road. Cyn terfynu y cyfarfod, pasiwyd yn unfrydol i ail ymnno a'r undeb fel cynt, a thalu ar scale wahanol nag sydd wedi bod yn flaenorol, gan ein bod wedi profi y reserve fund oedd gyda ni yma yn werthfawr yr adeg bresenol. Dros y pwyllgor, GLOWR.

— PWYLLGOR CYNORTHWYOL PONTYPRIDD. ER's ychydig yn ol, ymgasglodd nifer o bersonau yn ngbyd yn yr Half Moon Inn, Pontypridd, i'r dyben o dynu rhyw fesurau er cynorthwyo yr anundebwyr sydd allan ar strilce, pryd y ffurfiwyd pwyllgor yn rhifo saith o bersonau, a'r rhai hyny oil yn anundebwyr. Yr am- can mewn golwg wrth ifurfio pwyllgor o anundebwyr, oedd cadw draw bob drwg- dybiaeth, a cheisio denu yr anundebwyr oedd yn gweithio i gyfranu at yr achos teilwng dan sylw. Dechreuoddy pwyll- gor ar eu gwaith yn ddioedi, a gallaf eich sicrhau eu bod wedi bod wrthi a'u holl egni o hyny hyd yn bresenol, ac yn benderfynol o barhau i wneud yr oil a allant er cynorthwyo y dyoddefwyr sydd ar faes y frwydr. Gan obeithio y bydd i'r gweithfeydd hyny sydd wedi cyfranu mor dda, barhau yn ffyddlawn, ac anfon eu harian i'r un man, sef yr Half Moon Inn, Pontypridd, nos Sadwrn nesaf, y 27ain cyfisol. Y mae yn llawen genyf allu cyhoeddi ar lent yDARiAN fod gweith- wyr Grlofa Pwllgwain wedi dyfod allan o'r diwedd: casglwyd swm da ganddynt nos Sadwrn diweddaf. Gobeithio y gwna gweithwyr Glofa y Lan eu hefelychu, ac y deuant allan fel rhai sydd yn teimlo dros eu cydweithwyr sydd yn dyoddef. Yr oedd yn flin genyf glywed fod gweith- wyr Glofa Typicka wedi tori allan, a gweithredu yn annibynol ar y pwyllgor. Tebyg eu bod wedi rhanu y gyfran a gasglwyd ganddynt nos Sadwrn diweddaf rhwng rhyw rai o'r dyoddefwyr, yr hyn sydd wedi peri dyryswch mawr i'r pwyll- gor i gario eu hamcan yn mlaen, ac fe allai wedi dylanwadu ar ereill i'w hefel- ychu ond gobeithiwn bethau gwell. Nid yw y pwyllgor yn honi eu bod yn berffaith, nac ychwaith yn dal eu bod wedi gweithredu yn hollol fel y dylasent pan y rhanwyd yr arian diweddaf; ond gallaf eich sicrhau y caiff pawb eubodd- loni yn well y taliad nesaf. Buasai yn llawer doethach i weithwyr Typicka i dalu ymweliad a'r pwyllgor, a cheisio trefnu pethau yn well, na thori allan a gweithredu fel y gwnaethant; oblegyd nid yw y cam a gymerasant yn ddim amgen na phorthi rhai, a gadael i eieill newynu. Gobeithio y cymerant y peth i'w hystyriaeth, ac y deuant i gydweith- redu a'r pwyllgor y tro nesaf. Clywais fod un yma a thraw yn barod i ddrwgdybio y pwyllgor, am na fuasent wedi cyhoeddi trwy y wasg yr holl dra- fodaeth sydd wedi pasio. Gobeithio y bydd pawb yn amyneddgar byd yr wyth- nos nesaf, pryd y bwriadant gyhoeddi yr oil o'r gweithrediadau yn y DAEIAKT. Y mae yn rhy anhawdd terfynu heb gyfarch y gohebydd mawr hwnw o Pont- ypridd, yr hwn a eilw ei hun Pelagus. Sylwai yn ei lith mai scums y gymydog- aeth oedd wedi derbyn y budd mwyaf o'r arian a ranwyd gan y pwyllgor dan sylw. Nid oedd y fath syniad yn ddim amgen na gosod y pwyllgor ar unwaith yn ddyn- ion twyllodrus a drwg, yr hyn, sydd yn gam dybryd a hwy. Gwnaethant bob- peth yn eu gallu i ranu yr arian yn deg rhwng pawb oedd ar strike. Hynod mor anghyson ag ef ei hun y mae y Pelagm hwn yn ei lith fechan. Ymafla yn ei fflangell mewn un rhan o honi, a bu ynftlangèllu y Vinnett hwnw nerth ei esgeiriau, ddim ond am iddo feiddio galw rhyw ddyn mawr o Bontypridd yn "doctor." A chyn ei fod ond braidd gosod y fflangell o'i law, wele ef yn syrthio i amryfusedd mwy ei hun, gan alw y mwyafrif o 180 o weithwyr diwyd a gonest yn scums. Sicr yw y byddai yn well gan bob dyn gael ei alw yn doctor nag yn SCMM. Gwrando gynghor Pelagus, cyn dy adael,-Os nad wyt yn ewyllysio gwneud da, paid a gwneud drwg. YSGRIFENYDD Y PWYLLGOR.

HUNAN-AMDDIFFYNIAD. BYDDAF yn ddiolchgar iawn i chwi os byddweh mor garedig a chaniatau i byn o linellau ym- ddangos yn eich newyddiadur. Ni buaswn yn meiddio cynyg ysgrifonu i'r wasg oni buasai fy mod yn canl fy ngyhuddo am yr. hyn nid wyf yn euog o bono. Ymddangosodd ysgrif. yn y DAKIAN, am y 12fsd o'r mis hwn, dan y ffugenw Will dweyd y Gwir." Mae y ai wedi myned allan mai fi yw y person a'i bysgrifenodd; ond y mae y cyhuddiad a ddygir yn fy erbyn yn an- wiredd noeth. Gallaf eich sicrhau nad wyf yn gwybod rhagor am yr ysgrif na fy mod wedi ei darllen fel ereill o ddarllenwyr y PARIAN. JOHJF MITCHELL, Trecynon. [Yr vdym ninau befyd yn sicrhaufodycyfain Mitchell yn ddieuog.—GOL.]

HUNAN-AMDDIFF TNIAD. BYDDAF yn dra diolcbgar i chwi os caniatewch i mi araddilfyn fy hun yn eich newyddiadur clod- wiw. Y mae cymdeithaso ddynion i'w cael yn nosbartb Cwmbach, Aberdar, yn fy nghamgy- huddoo fod a Haw yn mater y strike, a fy mod yn gweitbio yn ddyddiol, fy mod yn berffaith durn- coat. Gallaf eich sicrhau nad wyf a Haw yn y fath beth o gwbL Yr ydwyf yn herio unrhyw berson neu bersonau i brofi fy mod wedi bod yn foddion i wneud y fath beth o'r dechreu hyd yr awr hon. Ac yr ydwyf yn rhybuddio y personau hyny, os bydd iddynt fy ngalw felly o hyn allan, y cospaf hwynt hyd eithaf y gyfraith. WM. RICHARDS, 4, Pont-place, Cwmbach.

CYHUDDIAD AC AMDDIFFYNJAD. MAE yn hysbys i luaws o drigolion Cwmanian, Aberdar, a'r gymydogaeth, fod Lewis Davies wedi cael ei gyhuddo o ymddwyn yn annynol tuag at lane o'r enw James Parry, gan ei daflu ar ei gefn i fryntni drewllyd. Mae ymebwiliad manwl wedi cael ei wneud bellach i'r cyhuddiad, ac yr ydys wedi cael nad oes gair o wirionedd ynddo. Mae hyn yn cael ei wirio gan Hannah Heskett, chwaer James Parry, a cban James Price, cymydog. Gan hyny, bydded bysbys, un- rbyw un a gyhuddo Lewis Davies o hyn ar ol y rybydd presenol, y cospir ef hyd eithaf y gyfraith. Cwmaman, Chwef. 23ain, 1875.

STRIKE FAWR 1875. TAFLEST o'r symiau a gasglwyd yn Nghwmdar. Caiff taflen o'r lleoedd ereill ymddangos yr wythnos nesaf:— £ s. d. Parch. J. Evans (wythnosol)., 0 2 6 Parch. B Griffiths etto 0 2 6 Samuel Thomas 0 10 0 Thos. Thomas 0 0 0 W. Davies, Co-operative Shop 0 1 0 D. Evans, Engineer 0 2 6 J. Abraham" 0 2 6 W.Abraham „ 0 2 6 P. J. Evans 0 1 0 G. Edwards, gof. 0 2 6 Job Bond 0 1 0 B. Evans, Collier's Arms 0 2 6 D. Roberts, Castle Inn 0 5 0 John Jones, grocer. 0 5 0 Wm. George, carpenter. 0 2 6 T. B. Harrison 0 2 6 Wm. LI Jones 0 1 0 Thos. James, fireman. 0 2 6 Wm. Phillip „ 0 1 0 Job Morris, Ton 0 2 6 Evan Howells, farmer 0 1 0 Richard Jones" 0 2 0 R. T. Richards 0 5 0 W. E. Phillips 0 2 0 Cornelius Davies 0 2 6 Jeremiah Williams. 0 1 0 John Lewis 0 2 0 Robert Evans 0 2 6 Robert Wilkes. 0 1 0 Shoemakers Boy, Merthyr 0 0 3 Wm. Morgan 0 1 0 J. T. Evans, British School.. 0 2 6 Thomas Thomas, banksman.. 0 2 6, T. A. Davies, tailor 0 1 0 John Thomas, haulier 0 2 0 Benjamin Davies.. 010 0 JamesPhillips. 0 2 6 Wm. Evans 0 2 0 J. W 0 2 6 Wm. Howell 0 1 0 Thos. Beynon (wythnosol.) 0 5 0 Wm. Wallis 0 1 0 Thos. Morgans 0 0 6 John Howells 0 1 0 Cyfaill 0 1 0 „ (wythnosol) 0 1 6 „ 0 2 0 „ 0 0 6 „ 0 2 0 Cyfeillion 0 4 6 Cyfanswm. X5 17 3 Diolch i'r brodyr am gasglu, ac i'r cyf- eillion oil am roddi. EDWARD WILLIAMS, Trysorydd, SAMUEL DAVIES, Ysgrifenydd.

GWEITHWYR TAN ABERNANT. Tanysgrifiadau ar ran y gweithwyr uchod, y rhai sydd wedi eu cauad allan o herwydd strike bresenol y glowyr. RHESTR II. A Friend Weekly 1 1 0 H. Lewis, draper 1 10 T. Jones, George Inn. 110 Evan David, painter 1 10 Nicholas Jones 1 1 0 Daveis, saddler 1 1 0 Samuel Jones, jun. I 1 0 H. Buse 110 Roes 1 1 0 Rev. Canon Jenkins 1 0 0 R. Pardoe 1 0 0 P. Haelwood 0 10 0 W. Dance, Star Inn 010 0 D. Jones, butcher 0 10 6 Davies & Co., draper, weekly.. 0 7 6 C. Peek 0 7 0 J. James, Crown Hotel. 0 5 0 E. Hosgood 0 5 0 H. Lucas, Duke-street 0 5 0 T. Lewis, Royal Exchange ..050 C.Reed. 0 5 0 D. Morgan, Prince of Wales.. 0 5 0 R. Evans, tailor and draper.. 05 0 J. Evans, Pelican 0 5 0 W. Lloyd, Givlaclgarwr 0 4 6 E. Davies, Waterloo House 0 4 0 M.Edwards. 0 2 6 A. Copeland, outfitter 0 2 6 D. Williams, draper 0 2 6 Mrs. Rowlands 0 2 6 J.Andrews 0 2 6 J. G. Churchill, saddler 0 2 6 D. Thomas, jeweller 0 2 6 — Protheroe, grocer 0 2 6 Alln svmiau o dan 2s. 6d. 0 16 0

YSGOLDAI NEWYDDION DOWLAIS. GOHIRIAD EISTEDDFOD. DYMUNA. Cymdeithas Lenyddol Dowlais hysbysu y gohirir yr EISTEDDFOD oedd i gymeryd. lie nos Sadwrn, Mawrth 20fed, 1875, hyd nes y ceii hysbysrwydd pellach yn y DARIAN. Ni fydd y Pwyllgor yn disgwyl i'r Cyfansoddiadau i fod yn llaw y Beirniaid ar yr amserpenodedigsyddyn y Program hwn a an- fonir trwy y Post am ljc. Beirniad y Canu a'r Don, Mr. Rosser Beynon, Pentdarran Road, Merthyr. Beirniad y Fardd- d I oniaeth, &c„ Mr. Twynog Jeffreys, Penydarran Road, Merthvr. Mr. Lodwick Davis, 12, Ynughan-street, Dow- la is, Isg rifenydd. T Gwir yn erhgn. y Bycl. Yn enw Buw a phob daioni." x EISTEDDFOD GADEIRIOL ABERTAWE. CYNELIR yr Eisteddfod uchod yn y MUSIC HALL, DYDD LLUN SULGWYN, 1875. Llywydd-Dr. KENEALY, Q.C., Llundain. Arweinydd-Gwilym Davies, Yaw., Byllfa House, Abercrave. Beirniaid y Ganiadaeth—Eos Morlais, a'r Mri. David Jenkins, Trecastell, a D. Bowen, Dowlais.. Beirniaid y Rhyddiaetb a'r Farddoniaeth Mr. D. W. Jones (Dafydd Morganwg). PRIF DESXYNAU • Barddoniaeth — Am y Bryddest oreu i'r Pagan," Gwobr, £10, a cbadair hardd. Caniadaeth-l. I'r Cor, heb fod dan 100 o'rif a gano oreu "Y Danchwa" (Alaw Ddu),i'w chael gan 1. Jones, Treherbert. Gwobr, £40, a. darlun (oil painting) i'r arweinydd. 2. I'r CBr o'r un-gynulleidfa,"heb fod dan 50 o, rif, a gano yn oreu Fy Ngwlad," rhif 54 a 55 o'r Cerddor Cymreig. Gwobr, ;gtg. 3. I'r Brass Band a chwareuo yn oreu Gloria (12th Mass). Gwobr, SIO. Y mae y programme, yn cynwys rbestr gyf- lawn o'r testynau, yn nghyd â pbob manylion,. yn awr yn barod, aci'w gael am y pris arferol gan yr Ysgrifenydd, MORGAN THOMAS, Ysgrifenydd, SEION, WAUNARLWYDD. CYNETIR EISTEDDFOD yn y lie uchod. Dydd GWENim Y GROGLITH, Mawrth Y 26aio. 1875. I'r Cor, heb fod dan 40 o rif, a gano oreu. "Clyw o Dduw fy Ngweddi," o'r Gerddorfa. Gwobr, £ 8. I'r Cor a gano oreu Ewing,' o Lyfr Stephens a Jones. Gwobr, X3. Y mae y Programmes, yn cynwys rhestr gyf- lawn o'r holl deetynau, yn nghyd ag enwau y Beirniaid, yn barod, ac i'w cael drwy y post am lie. yr un. HENRY JAMES, Weigher, Waunarlwydd, Swansea. BETHEL, CWMPARC. CYNELIK ail EI6TEDDFOD FLYNYDDOL yn y lie uchod, Gwener y Groglith, 1875. GWOERWYIR Y Cor, heb fod dan 50 o nifer a gano oreu "Datod mae Rhwymau Caethiwed," £10. Y C6r, heb fod dan 40 o nifer, a gano orea., Let the hills resound," £ 5. BEIRNIAID: Y Canu-Mr. D. Bowen, Ebbw Vale. Y Traethaivd a'r Farddoniueth, §c.—Parch. O. Waldo James, Merthyr. Bydd y Programmes yn barod yn fuan. LEWIS MILES, Ysg. Tan nawdd Duw a'i dangnef. A fyno Duw a fyddo. PUMED EISTEDDFOD GADEIRIOL, PENTRE YSTRAD, YR hon a gynelir dyddiau Llun a Mawrth Pasg, Mawrth y 29ain a'r 30ain, 1875, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddugol mewo. Rhyddiaeth, Barddoniaetb, Cerddoviaeth Caniad- aeth, Cerddoriaetb, a Chwareuaeth OSerynau Cerdd. Prif ddarnau Cor awl— f ;:a-' I'r Cor heb fod dan 100 o rif a gono ynoreu. Why my soul art thou so vexed," (un oddarnau- y Crystal Palace am 1875). Gwobr, £ 45. A Metronome, Baton, a Chromatic Pitchfork i'r Arweinydd. I'r C6r o'r un gynulleidfa, ddim dan 50 o rif a no oreu "Datod mae rhwymau caetbiwed ein teyrnas, gan John Thomas, Gwobr, £ 20. (Newidiwyd Yr Arglwydd yw fy Mugail," a, gosodwyd Datod," &c., yn ei lie.) I'r C6r o'r un gynulleidfa, heb fod dan 30 o rif, na enillodd ZCIO a gano yn oreu "Deffro.. Arglwydd," o'r Cerddor Cymreig, rhif y 3ydd- Ervyobr, £ 10. I'r Cor o blant heb fod dan 30 mewn nifer, na thros 16 oed, a gono yn oreu "Jerusalem fy nghartref gwiw." Gwobr, £ 5. Caniateir 12 mewn oed i'w cynorthwyo. CERDDORTAETH. Am yr Anthem oreu ar "Weledigaeth yr- esgyrn sychion (Ezeciel, pen. 37). Gwobr, £ 5 5s. Beirniaid' y Gerddoriaeth, y Telynau, a'r Gan- iadaeth, J. Parry, Yaw. (Pencerdd America); Dr. W. F. Frost, a Mr. R. Rees (Eos Morlais). Beirniad y Rbyddiseth, y Farddoniaetb, y Parch. E. Gurnos Jones, Talearn. Arweinydd-R. Davies, Ysw. (Mynyddog.) Perdonydd—D. Bowen, Ysw., Dowlais. Cynelir CYNGHERDD ardderchog yn hwyr y ddau ddydd. Am fapylion pellach gwel y programme, yr hwn sydd yn barod, so i'w gael oddiwrth yr Ysgrifenyddion, am geiniog a dimai. "DANIBL RODERICK (Morleisfryn), 4, Stone Row, I B. R. THOMAS, Glenview Cottage, jYsgn. Pentre Ystrad, Pontypridd. Gore it Arj, Arf Dysg. PUMED GYLCHWYL LENYDDOL SILOAM, GYFEILLION. BYDDED hysbys y cynelir yr WYL uchod, dydd GWENER Y GROGLITH, 1875, dan nawdd Prif Foneddigion yr ardal. PRIF DESTYNAU. Traethodaeth—Am y Traethawd goreu ar Nodweddion Rhyfeloedd yr Hen Destament." Gwobr, £ 1 Is. Am y traethawd goreu ar Y cynllun effeith- iolaf i ddiwygio Cerddoriaeth y Cysegr.' Gwobr, 12". Barddoniaetli. A- y Bryddest oreu ar Gideon a'i dri cban gwr," heb fod dros 150 o Iineilau. Gwobr, Zi Is. Caniadaeth.—I'r C6r heb fod dan 30 mewn nifer, a gano oreu Clyw o Dduw fy llefain," o'r Gerddorfa, Rhif 10. Gwobr, £ 7, a Chyfrol o'r Gems of Wtlelt Melodies, wedi ei rhwymo yn hardd, i'r Arweinydd. Eto, i'r ail oreu, copi o Songs of Wales, gan Brinley Richards, i'r Arweinydd. I'r C6r heb fod dan yr un nifer, a gano oreu yr "Haf," gan Gwilym Gwent. Gwobr, £3.. Llywydd-JAMES DANIEL, Ysw., Brynhyfryd. Arweinydd—Parch. THOS. THOMAS, Gyfeillion. Beirniad- LLEW LLWYFO. Am bob manylion pellach, gwel y Programme yr hwn sydd yn barod, ac t'w gael gan yr Ysgrif- enydd am y pris arferol. Dros y Pwyllgor, W. B. RUBS, Ysgrifenydd, Gyfeillion, sear Pontypridd.

iawn yw yr arferiad yma, ac ymdreched P°b Oymro a gar ei iaith. ei wlad, a'i genedl, i gadw yn-fyw hen wyliau, arfer- TTT1 (pzjydaort yu Hygrn) ac enwau lien Walia Wen. CntRo CWRLOG.