Tarian Y Gweithiwr

W. Williams lJ, Castle St., Swansea Satchmaker and Jeweller, C4". W" ifcSvda at y Cyarm Us keitda fodrwyau aur; Oisad'uron as awrietsrau, Oemau a efaadwjKiau claer; YspecrttM getfydd, hiu-fynegydd, Gwres-fesurydd, mor, Ceir gao WiJHams, Heol-y-Castell, Trowch i mewn i wefd ei 'afcer.

YR WYTHNOS. Dydd Sul diiwedidaf, yni Bath, bu farw Mr Morgan Joseph, un. 01 sefydllwyr Cwmoi r Ocean. Hysibysir fod cyfrifom a masnach ReiL fforo,d, y RhoiuKia a-ndi Swansea Bay \n ilawer gwell y; flwydcllyni horn na'r rhai blaen- orol. Dydd Sadwrn diiwedidaf, cymerodd1 gwrth- dara'wiad le yn Nghaerdydd, rhwng nifer i) N egroaidi ai Groegiiaid. Dywiediri fod. tein> iadau cas; wedii bodoli rhyngddyr.t am hir aenser. Yn LJys yr Heddgeidiwaidl yn yr Ystrad, dirwywyd. un o ddKvy burnt a'r costiau am dori Cyfraith y Mwngloddiau. Dydd LInn di weddaf, cyhoedidoddi Mr Edward Thomas (Cochfarf), Maler Caer- dydd, mai Testament Salisbury, a gyboedi- wyd! vm 1567, yr oedd y dSwed'diar Deon. Howe!! wedi ei ad'ael vm ei ewyllys i Lyv: gell Rydd' Caerdydd. Dydd Sul a LIulli nesaf. quelir cyfarfod- ydd haner-blynyddol Saron, Aberaimam. Yn Nghaerdydd, dydd Linn diweddiaf. cynaliwydi cynadledd flynyddol: C'yngrair Glowyr Debeudiir Cymru. pan y eyrmeradwy- n"yd' yr hyn a; wn!a\vd y'n yr ymdraifodaeth ddi- weddar am gytundeb newydd. Nos Fercher nesaf, bydd y Barnw, Gwilym Williams. Miscim, yn llywyddu 8J ,gyfarfod yn Bethania., Aberdiar, er aimrhegu I 4A Mr Daiii,el Griffiths a thy'steb sylwedidol. Hysbysir fod' Dr. Joseph Parry wedi bod o dan operation', a'i fod yni raddol well a. Deallwn fod v chwareu-gerdd,. "Y Ferch o Gefn Y dfa;" wediei gwerthu i Gwmni Llundain, ac y bydd am y waith gyntaf yn caelei datganu yn Covent Garden. Llun- dain. Deallwns fod Cymru Gloster wedi pendler- fynu cynal gwledd Gwydld Dewi. ac y miaient uedi cyflog-i nifer 0 gantorion a'r Rh.ond'da. *ian anveiniad Mr Tom Stephen. Chwareu- yfdd ar y delyn fydd1 Mr David! Davies, Cen- tral Hotel, Aberd'ar. Drwg genyimi dideaill fod eini cydt-dTefAvr Mr William Thomas, Y.H., Brynavwl, yn par hau yn wael ei iechydi. Gotbeithioi v ca ad- fer] ad buan. Y mae dros ddkvsin 01 d'afarndai 01 fewn, 300 Jlathen yn, Nghaerfyrddin.

;0: Y FASNACH LO. MABON AR Y CYNADLEDDAU DYFODOL. Mae yn wybyd.dus bellach yn gyfTrediiniol fod' amryw gynadleddiaiu 0 bwySl i 'gaol eu nti in cynal, yn nglyni a'r fasnalch lo, yn Llundain yn yr wythn/os fydd yn dlechrew Chwef. 16, a,t b", rai y mac galw1 neillduol, a-nii sylw y glo!wyr yn y clbsbarth hwn. Byddi y cyntaif o'r gyfreis yn delio a

THRETH Y GLO, yr bon a. gyferfydd yn v: Wesitimiimster Palace Hotel, air y i8fqdi, ac os yn anigeiTrheidiol ar y J 9-- g. er mwya cymeryd y cwiestiwni i ys- tyriaeith. Bydcll cynrychiollwyr yni bresenol yn y gynhadiledd horn YIllI cynrychiolr glowyr ü bob rhranl o'r D'eyrnasi Gyfunol, yn cynwys rhai 01 Durham, a, N QIfthumberla:nid.. Cych- ■wvmvyd i alwi y gynhadledd brani gan lowyr y Gogledd. Male ein cyfeillion: of N mthumr berland wedi cla-el allant, er eu go fid. pa, m,or bell mae treth y gloi am y ilwyddyn dldiwedc1- af wedir effieilthio ar brisoedd! y gloi a, godir ganddynt hwy, a.c a allforir of borthladdbeddl y Tyne a manau ereiil. fel yl maenit yni awr yn alluog, a, barnu oddiiwrth, araieth a rod<] wvi I, gain, ein, cyfaill, Mr Cliarles Fenwick, A.S., i osod y swm a. gnllwyd gandldynt i lawr Ylli bend-ant, ac felly pa. faint sydld wedi ei golli yn ngbyfiogau gweithwyr glofaol. Fel mae Mr D. A. Thomais1, A.S., ac eire,ill wedi dwieydi yn; flaeniorol, gall fodl dipyni yni ddK rys- iydi. os nad yn rhy gyiraar i wn;eyrdl unrhyw gyfrif penoddl1 o' effaiith gynilol y! d!reth a;r fasnach y flwyddyra ddiweddkif, a'r golledl ganilyn,ol i hyny yn y glofaeis; hwrn. Onidl m.a,e I yr argraffiadaui rhy gyffredinol hyny nad yW treth y glo miewni unrhyw: fodd wedi effeithio I yn niweidiol a.r gyflogau y. g^eithwyr eisoes Wledi ffrwydrot; ac maie y Thai hyny syddl wedi gwneyd: eu hunainl yni gyfarwydd a, dychwel- iadiau y Bwrcld Masnaich wedi eu bodldiloni yn eglur, ac: er gofid id,dyn,t) fodl y dreth wedii: rhoi

ATALFA WELEDIG ar allforiad glo o'r wlad: hon, i farebnad- oeclld, neillduol, yn mha' rai yr oeddi y fa'snach vn; codi yn raddol am amrywi flynyddiaul cyni gosodiiad y direth. Nid oes aimheuaeth- yn fy mieddwl Diad yw rhagw'elediad y rhai hyny a ddvwedasant y byddai y fath atallrfa, wedi ei wireddu yn ddigiomol. Mae y cydyrngaisi Germ.ana.idd yini einl herbyn; wedii ei symbylu mewn rhai porthladdbeddi nieillduioil yn mhai rai y meddylidi fod; genym ni orfa,elaiet,h. Dvwedir wrthyf, er hyny, yn a,wr fod ein masnachwyr Cymreig; yn ami yn, cael huni- aini wedi eu: tanwerthu gan gydvmgeiswyr Germanaidd; ac mae; rhesymiau digomol a chvfiawn i ofni, onibai am y! gahvad eithr- iadol o'r Unol Dalaethau. yn ganiyniol i'r I streic fawr yn ardaloecul y, gloi careg yn America, y byddiail einL cynyddi yn yr allfcr- 1 iadau yn Ilawer Ilai nag y bur. Hebl yn uni- j rbyw fodd i geisio gorddweyd effaith treth y glo, yr hon: syddl yn direth ar lafur a. mas- nachi yni uniongvrcbol. gadewch i ni obeithio fodi digon. Wledli ei ddwelydi in cyffroi ni 011- yni feistri a, gweithwyr—er gwneydl ymdrech egniol i galtl gwla,rerdl o'r baich: gwaradwyddtiis bwsni cym dleloi yr arnser pao y, bydidl yini fwyt anbawdd i ni gael porthladd. yn! mha um na effeithir arnoim) nag y mae yni awr i gael un lie yr ydiym. Pan ddarfyddo effeithioi streic- iatii AmeTicat a Ffrainc, ac y dtichoini i 101 Llo-egr a Chymru i aIdiyfodl yni waelbeth yn y farchnad, idlyniai ynt wirionieddbl yr adieg y cawn. allam o dam ba anfantais y byddtwmi wedi ein gosoid: ynddc trwy osodiad' y direth, allfor- n ai hon ar lo. Gadbwch i ni 0111 obeithio Ilia; fydd! i'r dosbarthiadau adael y draul 01 fod yni bresenol yn y gynhadleddl ddyfodbl i fed yn rwystr yn unrhyw focfd i gael cynrychiol- aeth ddagoool o cldosbarth o. ba un yr all- foji.r oddeutu. haner y; glo sydid wedi ei drethu.

CYNHADLEDD NEILLDUOL. Mae Ffeclerasiw'n Glowyr Prydain; Fawr hefyd wiedi galw cyn'hiadiledd er ystyried yr adr.iddiad o Ddeheudii" CymrUl yn ngbylch y Bwrdd: Cyrnodol bwiria.diedig, ar mae y gyn- hadledd' hon; 0 bwys, neillduol i'r glofaes hwni. Gelwydi sylw neillduol ato yn y gynhadledd flynydidbl a gynhaliwyd yn Nghaerdydd! d'ydd Uun. Mae dymuniaid nieilldiiali ar i'r Un- diebau Dosbartho! i dalu sylw i'r mater. Y mae 0 bwys arbenig. Bydd tymhor nesaf y Seneddi yni agor dydd Mawrthi nesaf, a bydd yr holl gynirych-; iolwyr a fyddont wedii eu penodiii gan y gwa- hano! und'ebau (do-sbarthol ac arall i ym- weled: ag aelodau i geisio ganddynt i bleid- felilsio diros. y Mesur Wyth Awr, ai mesurau ereill 0 bwys i Ffederasiwn y Glowyr), i gyfarfod yn 'Lobby' Ty y Cyffred'n am 4 o'r gloch y prydnawOI hivmv. Cyfarfyddant vino hefyd nos Fere her y i8fed, er cael ymdrafod- aeth. Bydd yn wythnos neillduol,, a, pheth gwaith cal,ed i\v wneyd. Gadewch i ni oil i osod ein hysgwyddaui wrthi yr olwym, ac mae: yn rhaid i rM i ddefnyddioi ein; holl ailu os am fod yn lhvyd;da,nus. os: am fod yn llwyddianuis.

.0 DOSBARTH Y GLO CAREG. Dvmuiniir g>^meyd yn hysbys i'r Dosbairith y peiiiderfyndadiaui canilyinoil 01 eiddb'r Pwyllgoir Gweinyddiol1 ar faiterion a ddaieth geirbioni o Lofeydd: Gwauncaegurwen., Cae:rbiyni, ac Hencltielans. 0 barth rr cyhuddiiad'i a wniaedi yni erbyni swyddogjion Cyfri-nfa Gwaunicaeguirwem ami 1901. sef y MeiiSitui Mbrgani A. Jamesi, John D'. Morg;an" ac Isaac MOIfÚS" diaethpwydi i'r peinidierfyniaidi camlynol:— "Wedi gwrandb y tystiolaethau o Gw&ura- caiegUirwen ar yr aoghiydwielediiadl yn nghylchi cy\j, irdeb y cyfriifon ami 1901, yr ydfymi ni fel Pwyllgor Gweinyddbi y Do si) art h, a,r ol ystyr- ia-ethi fainiwl i'r holl ffi-gyratr, wedi caiel, allairt eu bod yn berffaitii gywir, ac felly yr ydlym Y il evhoeddi swyddogiotm y Gyfrinf a, aimi 1901 vii; ihvddio'r cyhuddSadi a ddygi d yr-, cv, her- byn. Vr ydlym wedii ein boddloind vni llwyr yni nghywirdeb yr 'accounts"; ond yr ydlym. yn teumiloi yni flinlníal fuiasa-ii y ffigyran hyn wledi cael eiu rhoddi yni flaienioroil i'r Gyfrinfa. er mwyini arbedl y draffexth. a'r draul o ddiwym y c we:stiw;ni ge;rbrom v P wyligor1 yn Abeiitiaiwie." Prndterfyniwydi heifydl fodl Trysorydldi pre- senol Cyfrinifa, Gvyauincaeginrweni yn cyflwynoi yni oil i'r1 hen DryslOirydidi (Mr Isaac: Morris) y 12 s. ai dalwydi yni ormodbil gainddb worth roddi i fyny ei swyddi, a'i fod! i dialu- yni oil o'u cyfryw y swmi 01 8,s 6c. eX goisoidi Uyfxaui y Gyfrinfai yn iawn; yn achüSi Mr Wm. jebikinis. Pcnd>rfynw\d. hefydi, n,adi yw y Dosbajth » didwyn: dam 01 draul a chovsb y rhiai syddl yn ca,el,etil tyinu, yiii ml a. en i'r Llysi o Lofai Gwiaunt- caegurweni, ami golli eu gwaith mieiwin ffordldi afreoilaiddi, Yln mhellach na rhoddi amdidi ffj^niiaid; cyfreiithiioil iddiymt; ac 01 bairth i, gvvestiwni y peiriamwvr a'r erefftw yr. caniateir i'r pwyllgoir i ail-gy-meiryd y; cweistiwni i fyny; ac am, gwestiwn Pei;r<i.a:nwyr Hendreladlis, pciTdeirfynwydi ei osod ar1 Ragleni y Cyfarfod' Misoil nesaf, OISi ma fydd vVledli ei d'eirfymu1 i fotdidiloinrwyiddi cyn hyny. Antnghymieiradtvvy wiyd? Cwmni Calerhryn am gyfnewad! y screen, i. fodi yni anfanteisiol i'r gvyieathw^r, ai hyny hè!b eiUi caniatad, ac heb wneyd1 utni ymigynlghoiriadt a: hwynt. Peindler- f ynwiyd fod! y cwestiwm hwn, yn 'nigjbvdi- ag anrnghydfodi prisi y Hath, }:nt y oroieisiadiau:, i gael eu cyflwiynoi yni ol i Bwyllgoir y Lofa. ac 0s1 bydikiml miewni ainhawsder yn eu cyIch. ynai eu bod i aJw am, gynorthwy y gortichwyl- iwr. John, D. Morgan.

:o — MARWOLAETH YR A R C H DDI A CON PROTHEROE, ABERYSTWYTH. Boreu ddyddi Manvth. bu farw yr I Iybarch Archddiaconi Protheroe, archdiliacon Aber- teih, yn ficrerdly Aberystwyth, yn 63a,in- nil\yydd oedi. Yr oieddi y boneddwr parch- ediig wedi caiel ei gyfyngUi i'w' v. elv er'si tua mis. ArfeTai gynneryd rhani flaemllaw liscwn imterioin oedid yn dwyn: cvsylltiad ag addysg leol., ac yr oedidl yn aielodi o'r Bwrdldl Ysgpl, y C'oirph o Lywiawtliwyr Sircli, a Ch\ nghor y Col eg. Yr oedkt yn boblogaiddi i awni yn mysg pob dosbarthi. Ar ddechren ei fywyd cyhoeddbs bu y trancedig yn giurad yn e,g- Iwysi St,. lo,a,ni, Caierdiyddi, ac yni g,aplan car- char siroil Ca.erdydd! o 1869 i 1873. Pemoid! wyd ef yn Archiddiacom Aberteifiac yn: Pre- b e nd a ri Llandyfriog yn 1893. Priododd ferch i'r diweddar Ddfeun Howell, a: gadaw- oddi weddw a. thri o. 'feibion! a thiair 01 ferched.

-:a: ABERDARE, ABERAMAN, AND TRECYNON. Hearts of Oaik Biemefit Society. Membersi who: wish to become sharehold1- ers; iru the Hearts of Oak Lifel and1 General Assurancei Coimpany, Ltd., a.re requested to make: immediate1 application for Shares to Bern Davies, 14, Catherine street, Aberdare (delegate: for this) district). Shares; are £1 each. 20,000 Shares have been taken up by members in South Wales. Lalst dlayi of issu- ing Shares!—Saturday, February 14th. A meetin,g of members will be beM! at the Cenk tral Hotel:, on Thursday next, in connection ,,with the moveimeint.

CYNGHOR CELF A LLAFUR ABERDAR. Nos: Tau cliwedd'af, yn. y He arferol. seE y Cardiff Castle Coffee: Tavern. Aberdlar, cyn- aliwyd: cyfarfod misol y Cynig|ho:r uchod, pryd: y cymerodd Mr Meth. Davies,, y iiyw- ydd newydd, y gadlair, a. Mr Augustus Davies yr is-gadai-r. Yr oedd cynrvchiolaeth lucsog yn bresenol, yn nlghyrd ag amin vv Oir Cyiv rychiolwyr Llafur. i. Galuyd) rhiestr o'r cymdeithasau; uned- • j 2. Darlleniwyd cofnodioDt v cyfartod di- weddaf, y rhai a gadairnhavvy-d'. Darllem- wyd gohebiadhau gam yr Ysgrifenydd—Apel ar ran gweithwyr y Denaby Main am gyn- orthwy. Pendbrfynwydi gadiaiel v mater yn nwylavv yr ysgrif enydd' i ohiehu ym mhellach, ac i drefniu er cael gam y cymdieiithias.au nag sydd yn gysylltiedig a'r 'Miner's, Federation,' i .1 ZI. gyfranu eu rhoddicn; drwy y Cynghür hwn, .3. Ystyriwyd cynygiad 01 Gymidfeithas y TeiliwTiaid :Ein bod yn cymhell pawb Undebwyr Llafur panl yn prynu dii'ad. i fynu gweled fod! y dillad hyny yncaieil eu gwmey'd) yn y fan a'r lie:, ac ü danl amgylchiad'au teg. Pleidleisiwyd yn unfrydol dros, y cynygiad. 4. Cynygiad eto fod: dull newydd o gof- nodi presemoildeb y cynrychioihvyr yn caiel ei fabwysiadu,—Penderfymwyd dal at yr arfer- iadi blalenorol. 5. Ystyriwydl mater yr 'Etboliadfau Lleol. Cymerwyd cyfrifiad o;r Cyfrinfaoedd! an dewisiad o1 ddyniom i gynyg am: seddau, ar y Cynghor Dosbarthol. CymeraSlwywyd yn unfrydol fodl Tom Lewis ac R. L. Berryi i ailrgynyg am y sedldau yn Ward 2 a 3. I sefyll dros Ward 4, cafoddl Mr Jackson Thomas 48 o bleiclileisiau; Mr Illtyd Hop- kins 28; a. Mr E. Stomelaike 22. Feilly pen- derunwyl a:r Mr Jacksom Thocniais fel y cym- rychiolycid1 dt;\v:srd:g. I sefyll dirosi Ward 5, cafodd. Mr John Davies 48; a, Mr' Wm. Rees 62. Felly pendlerfymwyd a,r Mr Wnx. Rees fel y cymrychiolyddl diewiisedig dros Ward 5. Pemdierfynwyd! cynortluvvo Mr Torn Lewis a Mr Berry i enill y seddau as by ddai g wrthwy nebwyr yn dod all am. 6. Pendlerfymwyd fod yr Y sgrifenydd yn argraffu y nifer gofymol o'r Rh.aglem Lafur er eu dosbarthu yn y cyfarfod, a'u gosod a, flaen y c vnry chiolwyr. 7. Rhoddwydl pleidlais 0; ddiolchgarwch i'r llywydd a Mr D1. M. Richards (gohebydd), a therfymwyd v cyfarfod.

Ü' BRYNAMMAN. Marwolaeth. Prydniawm: dydd! Iau: diiweddlaf, buom yn bebrvvng gwcddiliion marwol y chwaer ad- nabyddus Mrs Sarah Williams', gweddfw y! diwedda,r William Williams, o Gwmgarw, i dy ei hir gartref, yr hODi a fu farw yn yr oed- ran teg1 o 70 mlwyddi oedl ac a,ddalearwryd. yn medd ei haniwyl briod ym Mynwent Gibea. Adnabyddid y chwaer horn gan y! rhan lur osocaf o, hen frodorion y Brym wrthi yr emw "Sali Gwmgarw"; a, chaied ei hemwi ym air teuluaidd bron ar bob aehvyd trwyi'r ardial yn yr hem amiser, a; hyny ar gyfrif ei pluirod- rwyddi a'i natur dda i roi llety i ddyeithriaid fuasai air ymweliad a'r ardal. Bu ei phres- wylfodl fel hyn yn ddSinas: noddfa i lawler 01 bereriniom yr amialwch; a bu hithau fel y "wraig 01 Samaria," ym codi Ilawer ystenaid o ddwfr, miegvs o> "ffynom Jacob" i'w disyoh- edu. Un o'r Saimariaidl trugarog oedld ys hem chw'aleryma,-Yili ba'fodi bob prydi i g;ofioi'r tlawdl a, rhwymo fyny1 e,i archollion1, gan arllwys olew cydiymdeimladl]iw' glwyfau. ac nidi a'i hymgais i'w basio: yn ddiystyr. fel y maie yn mrrydl amI i Leviadi ac Offeiriad an-I nhruigarog y d!yddiau hym. Penod fa.wr ei by wyd oedd peidiio diiy'styru'r tlawcl. "Medd hi. Taad! diystyru'r tlawdl,. Os; heddyw7 r wyt Yill wiychi diy lum E fallal 'foiry blent) n ffawdi Y byd!di'o¡' dilawdl dy hum; Hen; (;hvyn fawr1 Rhaglumiaeth sydd 0 hiyd1 o hyd! ym troi; A dichom mai dy1 ran; ryw ddydd Fyddi 'rhyni wyt yn ei roi." Dyna, mi gredwn. ydtoieddi sylwedid emeidiotl "Sali." Gwasamaethwydi a,r lan, ei bedd gal] y Parch;. W. D1. Thomasi, Gibea,, yr hwn a ddywedodd eiriau, teib.vng o fywyd ymdirecb- oll yr hen chwaer. "ILeddwch i'wl llwclh," a gorphw'y'sed ei chorff methiantus mwy mewn: tawelwch hyd foreu'r codi. Hen Gymydfog Iddi.

-ø YMADAWIAD GWYNO. Llinellau Qt Gydymdeiimladl a'r Parch. R. Williams: a'i Briodi, Aberdlar. Collasoch Gwymo Do, yn, niwIl y glyn, Ei hebrwng wnaethoch gydag araf gam Derhvnioddl angel ef 0 law ei fam. A chariodd! ef yn iach i gopa'r Brym. 'Roed'd wedi dYislgU 'Gweddi'r Argjwydid' oil, Adroddiai hi mewni gwreiddiol dldull di-ail; Gosodbdd mawredd yn ei enaid) sail, O'i feddiwi nid 31e:th adinod fach air goll. Mae: Gwyno wedi adiroddi ynl y, nef Y geiriaui ddysgodd! genych wrth y tan,: Yn gwraindb atno 'roedd yr Iesu, gl at),- Llawenydd newydd lanwai'i galoim Ef. Aetbi Gwyno adref cyni i'r 'cystudd' mawr' Roi clwyf i'w ysbrydl yn yr anial erch; Ac ar ei ol yn: dlriogO' mae eich serch, I edrych ar ei wedd( oi nefoll, wawr. Collasoch Gwyno! Na, nidi colli yw— Rhoi 'nol i'r nef flodeuym hawddgar, cain, I'w blaniu yni y wytsfa Ion, ddi-ddrain: Annhraethol emill YWI rhoi 'nol i Dduw. Pontardawe. D G. Jones,

HIRWAUN. Cymdeithas Pob! leuainc Bethel. ¡ Cynaliwyd! cwnld Ui yni Festri | Bethel (M.C.), yn nglyn a'r gymdieithas uch- od!, nos Ia,u ddiwieddaf, pan y cafwyd dadl. Y mater (vr hwn oedd yn; ddiyddorol dros ben), oecld. "Pa um ai Sir Fryeheimicg, a'i Sir Morgamwg. sydd fwyaf enwog yn hanes Cymru t. Y rhai oedd, i gymeryd! rhan oedd Meistri David Jones (Bryngolwg); J. Harris Jenkins. W. Jones (builciex), a J. R. Williams (ieu.). Wedi araeth fyr ac i'r pwrpas gan y Ihwydd, Mr David Evans (grocer), galwyd ar Mr David Jones i amddiffyn Sir Frychein- iog, Yr oedd gan Mr Jones bapyr rhagorol, a,c fe'i traddoclodd fel darlithiwr A i. Fe rod'{]od(J' hanes prif gewri y sir dda hon, a dywedodd fod' Sir Forg.a,nwg yn ddyledus iawn i Sir Frycheinlog am yr Efemgyl, yr hiom a bregethwyd yr» ei grym, drwy y Sir a thrwy Gymru gan Howell Harris (Trefecca). John Penry (y Merthyr Cymreig), ac ereill. Hefyd, yr oedd! Sir Forganwg yn ddyledus i Sir Frycheiniog am: y dwfr pur yr oedd vn ei gale) o Sir Frycheimiog. Fe ymdTmiodd a phethau ereill, ac yr oeddi ei bapyr yn werth, ei wrando. Yn nesaf, galwyd; ar Mr J. ] Harris: Jenkins,, yr hwn a, gxmerodd ran Sir f Forganwg. Yr oedd gan Mr Jenkins hefvd bapyr neillduol o dda. Dywedoddi nag oedd ef ddim. yn anvheu nad oedd Sir Forganwg yn ddiyledus i Sir Frycheiniog ami yr Efengyl. ond! yn Sir Forganwg v pregethwyd hi gyntaf yn- Xghymru. sef yn: St. Brides. Rhoddbdd ] hanes rhail 0 brif gewri Morgamwg yn feirdd', i lIenorion, ysgolheigion, camtoriom, a phre- ¡ gethwyr, etc; a cadwodd y gwran.lawvr me\vm hwyl hiyfryd. C'afwyd: cammoliaeth dda i'r papyrau hyn gam y Cadeirydd!, Mri. Jones; (ysgolfeistr), Daniel Davies, Wm. Jenkins, ac ereill. Pasiwyd pleidleisiau o ddrolchgarwch, i'r Cadt-irydd am hwyddu ac I 1 r areithwyr am eu papyrau da. Gan fod' yr amser ddim: yn caniatau, gorfodiwyd gohirio y ddau bapyr arall hyd v cw'rdd' nesaf, Ma,wrth 5fed, pryd y cymerir rhan' Sir Frvcheiniog gan: Mr William' Jones (builder), a: Sir For- ganwg gan Mr M. J. Rees, ym He Mr J. R. j Williams, (ieu.).. Hyderwm y cawn wdedd! t fath oreu; a gobeithiwm. y daw1 nifer luosog yn nghyd. Y mae'r. gymdeithas horn wedi bodl aT ei thraed: am flynyddau, ac ym fisol, gan fod d'igoni o "dalemt" yn, wyr ieuaimc yr eglwys, y mae, cyrddau d'a, yn cael eu cynal. "Well done, Btthel!" Ewch rhagoch.. Un Oedd1 Yno.

1 ABERDAR. I Nos Iau, nesaf, bydd; gwledd ce-rddarol yn 1 1 Z7, cael ei r'hoddi yn y Cornstitutiona.1 Hall.Aber- dar, g,an Gymdeithhas Offerynol Mr J. Ark*t,f- I Phillips. Y prif ddatganwyr ac unawdwyr fyddi Miss Gertie; Drimkwater, soprano; Mr I' Charles Draper, solo; clarionet; Mr RaH Livesey, solo; horn; baritone, Mr Mathews (Ap Tudor). Arweinydd, Mr J. Ark it-1 I Phillips; Cyfeilwyr, Meistri J. H. Thomas ¡ a G. Lewis. Byddl dlros 50 o offerynwyr yn cymierydi rhan yn y gyngerdd. I

-:0: TYSTEB Y PARCH J. M. PRYTHERCH, WERN, CEREDIGION. Mae; Pwyllgocr y mudiadi uchodl wedi pen- odi bone'ddwr arall fel; try so rydd yni mghyleh, Caerdydd a.'r Barri, sef Mr Josiah Davies, Inispectar, 1, Pyke street, Barri, boneddwr sydd; yn sicr o fad ym deilwing o'r ynrddiricd- aeth a: osodwyd iddO' I Ydwyf, dros y L'wyllgor. I Hirwaum. E Weml Williams, Ysg.

-0. GLYNARTHEN. Yr hyn, s:ydd wiedii, achosi 11a,wer o siarad! yn yr a-rdaloedd hyn 0 fewrn y dyddiau: dir- weddaf ydiyw, fod corph tybiedig E. James, diweddar o; HenIon:, Bettws, wedi ei gael yn nghamlas Caerdydd1 dYdd Gwemer, wythnos I i'r d'iweddaf. Y d'yddl Llnnl dilymol, ym Neuadd Y' Dref, Caerdydd1, cynraJioddi Mr E. B. Bruce, raith-chwiliaid! ar y coirph. Y r I oedd y trancedig yn gweiithio fel g¡lowr ym 91 2n, Nghilfynydd. Rhoddodd! Elizaj Jenkins, gyda'r hon: y lletyai, dystiolaeth. gani ddHveydl mai dranoeth y Nadolig, oddieutu haner awr I wedi maw1 yn y boreu,, y gw-elodd' y trancedig ddiweddaf yn fyw, pryd y dywedai ei fod: ) n! mymed i C> as newydd. Gweloddi ei gorph dyddl Sadwrnr. Yr oedd! um fraich ac um goes yn e,isi,eti. Adwaenai yr hosan: a rhan o'r dillad. Nis gailai admabod y corph. Rhodd- odd! Owen Evans; a'r Cadbemi Evanis, Cas- newydd. perthynasau ereill, eu tystiolaethau. Nid oeddynt yn sicr o'r corph; ond yr oeddi ym hynod; diebyg i eiddlOl Evanl James. Dy- wed at yr He<ldgeidwad Thomas Thomas C1 fod wedii cael1 y corph yini nofio yn y gamilas boreu ddydd! Gwemer. Nad: oeddl ond! ych- ydig_ddilladi am, danal. a bordl y fraich a'r goes yn eisieui; ondl ei fodi wedi cael y goes ar oIl hyny ger y fanl lie1 yr oedd y corph. Dy- wedai fordl d,v,y agerlong wedii mYTJled: i fyny y gamlas y boreu, hwmw, a'i fodi ef wedi dKvym y corph, i diy; y meirw. Dr. Buist a ddy- wedaii ei fod o'r farm fod! marwolaeth wedii, cymeryd llei drwy foddi, fod1 y fraich a'r goes, wedi eu tori gam yr agerlong. ac fod! v corph wedi bod! yn, y dwfr am tua, dlenig niwrnod. Ym wYDleb y tystiolaethau nis gailai y rheith- wyr ddlyfod! i bemdieirfymiaidl sicr pa, gorph ydf- I oedd; end: y tybidl mai eidldo Evan JaMes ydoedd, a'L fodi wedi ei gael wedi boddi. Deallwn, fodt .eglwys Glyniartheini afr ardlaI yn I mytJled i gvnorthwyo mah y trancedig i or- pbem yr am,ser yn Ngholeg y Brifysgol, yn I Abeirystwyth, He y mae yn efrydiyddl ieuanc gobeithiol iawn. Darliith.—Traddoda y Parch. Dani 'Evans, Haweni, ddairlith yn y lie uchodi at "Dr. Parker," cyni pen ychydig noswedthiau.

MABON AC EISTEDDFOD LLANELLI. t ? Dvnbedd\Ch ywi "Mabon" bob amser ac yn mhob cylch; ondl pan fydidl egwyddor ac anrhydedd! ynt y cMol, efe; }"1 y dyn olaf yn y byd i rod'<n ei ddylamwadl yn en hierbvm, ac fe'i ceir bob amser o du yr hyn a, ystvriaJ i ym degwch. Cafodid wahoddiiad g,an Bwyil- gor Eisteddfod! Llanelli i weithredu, fel un a arweinyddion yr wyl, ond! gWTthodbdd i jl gwrthdystiad yn. erbyn y tal bychan: ai gyn- ygid: iddo. am eii wasamaeth. Gwnl fed pawb, j ac eithrio'r beirnia;<! cerddorol Seismig. a'r camtorion; praffesedSg, ym cael eu talu ym druenus yn mhoh Eisteddfod, o'r bron; ondl j yr oedd genyf syniadaui uwch na hyn ami bob! dda a, gojeuedig LlanellI. Credwm em I bad! Yill gwybo^d digon am yr Eistooôlfod i. j wybodi ami ei, hanfodiiom, ac nadl eHid cynal Eisteddfod, heh y beirdd. a'r llentoricm ym ar- weiinyddlon1 a beimiaid; heb son am d.anynt | yn, nglyn a'r Orsedd, a'u bod! ym ddigon 01 j 1 Gymru. i dalu iddynt y-ni amrhydeddtis am eu I gwaith—rhywbeth o fewm; terfymau rhesym- f | oldeb i'r symiau y by-dd) yn rhaid iddynt dalu i feimiaid Seisn,ig a cherddbriom proffesediiT. Ond, gallwri gasglu, odldiwrth atebiadi 'Mabom' fodl pwydIgor Llanelli wedi syrthio i'r un cam- wri a thybied nad! yw gwasanaoth v gwir E's teddfodiwyr—yr angenrheidSau—^nd' o vch- ydfig, os dim:, gwerth marchmadoi. Yn wir, onibae am gteraedilgarwich rhai o ddyniom goreu a, mwyaf afchrylithgar Cymru, buasai ■cyni31 EisteddfodJ yn anmhosibl. Y maie'r tal a roddir ididy-nt yn ddiraddiad ar ein gwladl an; oenedd, a phe mynsgid) hyny yn Gath. mi thawa.T y Philistiaid bvth ani cablu an gwaradiwyddb. A dyna, sÝ'n gnvmeyd1 y sefyllfai ynl fwy amnyoddlefol fyth, pe dyg- wyddai Sais, dywedier, fod! ym cydfamu a Chylmro ar y camu corawl, fe delir cymaint deir gwaith a phedair gwaith, ynl ami'i'r es- tron nag a fydldlai cyfram y Cvmro. dman, Os yw'r Eisteddfodi i fyw. rhaidi i'r p^nllgor- a¡u lleol ymddwyn yn decach at y Cymry syddl bob amser ym barod i'w gw.asanaethu; obleg-jd: y maíe: y tei m,la.d 01 humanbarch vni yrnddiadMygu yn gyflyrn yn ein, mvsg, ac ni w-na,: ein dyndon goreu; odti'ef cael en hanw'v- byda. a'u hirfto, fel y gwna,ed) a'n tadau yn y gorphenol.

-:0:- "MABON" AR YR AMERICA. Bu, Cymdeithas LenjxMol Pobl leuainc I Capel Pembroke terrace, Caerdydd, mor ffodus a sicrham gwasamaeth yr aelod anrhyd- eddus dros y Rhondda i ddarlithio nos I f ar-rth d^wed!daf. Cymerodd yn destyn^ Lloffiom o r America," a chafwyd darlith my nodi ymarf&rol a: naturiol, ym union fel "Mabom" ei human." Cxfaddefai ei fod, Avedi cychwyn gyd-la, liaiver o ragfarn yn erbyn, t Ilawer a bethau Amiericanaidd, yn. neillduol y peirianau o bob math, a ddygir i ymarfer- iad yno, yn y gwahanol weithfaoedd; ond yr oeddl yn ddigom gonest i addef hefyd fod: ei ragfarnau wedieu lhvyr ddileu. ac nad oedd y peiriamau, wedi y cwbl, ondl ym gwmevd y I trymwaitb yn He dyirr, a chodi v gweithiwr i safle nwchi. Y mae rhagolygom y gweitliiwr yn well yn yr America:, o herwydd' nad oes; dim ar ei ffordd. i yimddyrchafu Fr sa.fleoedd' uchaf; a, nieb yn eiddligeddi nac vn rneiddio dan nod iddo o hIe mae wnedi hanu; and, eto. nidi oes. ynt mieasitri, America yr vmdieimlad fodi um ddlyledswydd: almyTIt roddfi gwaiith nac un gydoahydfdliaeth i hen weitbwyr 1 a go- beithiai "Mabon" na wawriai y dydd byth yn y wladl hon, pan: y bydd! vr um symiadau yn Hywodraiethu eini meistri.' Wrth gwrs, bu I "Mabon" ar ymweliadi a'r prif sefydliadau Cymreig ar y cyfamdir miawr hwmw, a dy- wedir fod: eu croesawiadl yn alninle'sgrifiadwy i b awh, oedd; wedi gwmeydl rhvwbeth droSi eu gwladi a'u hen genedl. Ond' eT vr holl barch, bo a ddangoisid atofel aelod! Semeddiol "M.P. a golygai hyny gam lawer o honvnt, "Member of Parliament," "Miners^ Presidemt." "Meth,- f odist Preacher," a "Mabom Pent re." os mynidL.-eto fel cymer:ad arall y caf, odd ef 'I fwyaf o gro-esawiadi gwiri;omeddbl'—yn dyfod I Q wiaielodi calon y Cymry air hydl a lied: v w.hd. Sylwodd: at hyny, yni neillduol, yn Youngs- tawn, y nos Sabboth yr oedd1 yno yn pre- gethu. Yr oeddi yr adeiladf yn orlawn o Gymry or holl amgylchoedk]; ar y diwedd. welei dyrfa, yn gwmeyd eu ff ordldl tuag ata i gael, ysgwTdr Haw ag ef. a, dyna, fel yr oeddynt yn ei adwaen.—"Billy Abraham." arweinydd y eaiOll1 a'r Bandl of Hope yn, Cwmafom. A throdtIl y <larlithydd. gydai holl ddifrifwch ei matur, i ddweydi wrth y bobl ieuaimc mai v I ffordd iddyniti "didod yn boblogailddi ac i gael eu ben,dithio ami gemhedilaiethaui oedid gwnevtl rhyw ddaioni gwdironed:doil: gyda gwaith yr Arghvydd vm eu hieueractyd. Yr oeddi "Billy Abraham" wedii- bad yn arwai-n y to leuainc yn Nghwmafon: am ddeng mlym" | eddi—o pan ydiOedkil yn bed air air ddieg; hyd bed'air air hugain oed" ac fellv yr oeiddi Hu o blamt wedi: bod' o dtant ei ofal. Yr oedd y rhiai hyny erbyn: hyn wedii mynid ar draw's a lied y byd! ac yr oedd1 ugeiniau o honynt vn- j ei irroesawn pan ar daith yni yr America fel "Mabooi." A.S., ac yn diolch iddb am v dlrafferth a; gy-merodkli gydla hwy pan yn blamifc. Tal ardderchog. onide. ac yr oedd yn dda genyf glywed; 'Mabon' yn rhoddi mw: o werth ar hym na'r holl wieddoedd cyhoedd- us a: huiliwyd! iddo yn ystodl ei. bererindodati I ym "Ngwdad: Machlud! Haul." j

ABERAMAN DOUBLE PRIZE j DRAWING. 1 Dymunir hysbysu y bydd y Prize Draw- j ing er elw i Mr Retes Rees, Aberamam, J:1! cymierydl tie dfydd Ltun, Ma.wrth yr 211, t 9°3, panl y gobeithir y byddl i'r rhai sydd wedii cymeryd llyfrau i werthu, ddainfon y 'duplicates' a'r ariam i'r ysgrifenyddion erbyn Chwefror yr 2&ain. I John James. 1 Fvan Phillips.

Astudiwch eich hiechyd N i wna eich hastudio chwi. Os ydych ant ddyoglelu SECHYD, rkaid chwi gaol GWABD PllR, Y mae yn hanfodol. Os nad yw eich GWAED YN BWR, J matt eich bofl gyf- unsoddiad allan « dpetn, ao yn agwed i ganlyniadau frafof. V mae, o ganlyniad., yn dibyau yn hotlol arnock ehwi es ewyHysiw-eh gadw iachyd csyi, e&skt l I fynu gweled; fod yn cael ei gadw yn Berffaith Rhydd "bob anrnhnretlQ Cofiwch y dylai ei.h Iechyd gael eieh Ystyriaetfe Flaenaf, canjis hebddo amdMi)fectir bywyd 9 haxtex ei fwynderau, ae ms gellwch ymladd brwydr- au dvddiol bywyd gydag lechyd amfltlaras, r°ot/mr L^k r Anmhrisiadwy i'r Bobl Cymerwch HUGHES' Blood .0 &*ills Glanhant y Corff o Bob Anmhuredd GWELLHANT Poen Pen, Diffyg Traul, Biliousness, Gwynt, Afu Drwg, Corflf-rwymedd, Scurvy, Penddynod, Clefyd y Brenin, Eczema, y Blast, Erysipelas, Nerves Egwan, Fits, Gwynegoaa, Rheumatism Piles, Poen Cefn, Lumbago, Tarddiant ar a Clefydau y CroeOt. Iselder Ysbrjd, Gan sicrhau gweithrediad iachusol; ho3i rhanau mewaol y cyfansoddiad, Brashau a chyfoethogi y gwaed a'r elfenau a roddant fywyd newydd ac hapusrwydd. -r-w- u TJ -'L-il H- E Blood Pills. Myawch weled fod Uti. y galon ar bob blwcfe. Heb hyn twyll ydyw, Mae yn feddyginiaeth anmbrisiad- wy at y gwaed GweHahaat Ty ar ol i bob peth arall fethu. Heb oedi, anfonweh am liwch o Hughes's Blood Pills. Gwerthir hwynt gan bob Chemist a gwerthwr Patent Medicines am 2/9, 4/6, neu danfoner eu gwerth mewn stamps P.O. i'r gwneuthurwr,—Jacob Hughes, Manufacturing Chemist, Penarthj Cardiff. GOMER'S BALM! Eli at bob Clwyf. -:0:- GOMER'S BALM a iacha glwyfau ar y traed, cluniau, pen, gwddf, Erysipilaa4 manau Hidiog a digreenedd, comwydydd crawnllyd, coesau drwg. COMER'S BALM a iacha bronau a peiv bnmau dtodurus, Piles, triedchwysedig, tcaiadau allan, crach, yn mhenau, a gwyiv ebau plant, Uygriadasi a Hosgiadau yn mhob rhan o'r corff. Ar werth gan bob Chemist a gwerthwr Patent Medicine am 1/1 y bhreb, nen <fckn £ oraer eu gweith mewn 3tampI at T darganfyddwr,— Jacob Hughes, Manufacturing €Ebenlst, PBNARTH.CARMPF