Y Dydd

AT E. JONES A TEGWYN. MB. Got,,— m Mae £ • Jones a Tegwyn, fel dau 'arch-holwr' o 'Goleg y Vatican,' yn rhoddi amryw ofyniadau pur philosophyddol i mi yn y DYDD bythefnos yn ol. Meddyliais ar y eyntaf eu bod wedi ffromi yn ar. uthrol wrthyf, a'u bod yn credu mai myfi a brynodd boll 'wyddau' Mawddwy, ac ni fu ond y dim rhwng Modlan ac anfon 'dau ben ceiliogwydd a'r traed, a'r oil o'r m&n gigach perthynol i'r gwyddau yma, i'w rhanu rhyngidynt.' Ond ymataliodn, pan ddy- wedais fod E. Jones, yn niweld ei nodyn, yn gogwyddo at foneddigeiddrwydd, et ei fod yn cam- liwio dywediad Namor. Ond rhoddaf yr atehion i'w ofyniaJau gan ddechreu gyda'r 1 Ni ddywedodd Namor erioed lei fod wedi eich gwelei yn hebrwng Tegwyn adref;' na, dywedyd ddarfu ef maiV newydd cyntaf a gafodd ydoedd, Nad oedd genych ddim g\\ell gwaith ar noisuliqu., I Ond ni feddyliodd N'amor am brynu 'Dyddiadur' er doii i lawr pa Suliau oeddynt; ond os ydych chwi wedi gollwng dros gof pa bryd y dechreuasoch y tro hwn, sreill Namor eich cyfeirio yn ol tua'r Sul y maeBt yn ei alw yn Mawddwy yn 'Sul Cymysg,' ac yna, holwch eich hun. 2 Dyma chwi yn hwn yn lled-gyfaddef. y cy- huddiad: 'Os tmm, pa beth sydd am hyny?' Dim, trawd, ond, 'Cofia gadw yn santaidd y dydd Sali- bath.' Ac hefyd, 'Cyfnewidiol ydyw dynion, a siomedig yw eyfeillion.1 3 Gofynaf yn gyntaf i chwi bddiar y gofyniad hwn, 'Wrth bwy, a pha bryd, ac yn mha fan, y dywedais fod genyf awdurded i'ch rhwystro?' 4 Pa adeg, ac yn mha fan, y 'cymerais i chwi yr un lliw a Teewyn?' Onid hen ddiareb ydyw, 'Adar o'r unlliw a hedaufc i'r unlle?' Hefyd, pwy a'i dy- wedodd? 5 Gofynaf eto, 'Pwy a ddywedodd eich bod yn llenleidr?' Pwy a ddywedodd fod genych gyfan- soddiadau ar eich elw? Wyddai Namor, drnan, erioe1 eicb bad yn bdni awduriaeth i'r un cyfansodd- iad, gymaint a hyd bys, o'r blaeo. Ond y peth rhyfeddaf yw, fod dyn o safle E. Jones, ie, dyn yn y 19eg ganrif, yn meiddio gofyn gofyniadau ag mae ei gydwybod ef ei hun yn ei hateb iddo bob dydd. Hynyna y tro hwn. I At Tegwyn. Dyma Tegwyo, o'r diwedd, wedi casglu digon o nerth a gwroldeb i ddyfod allan o'i ffau megys rhwng mynyddoedd o lenladradau, i waeddi am gyfiawnder. Yr olat yn Meirion, gall- as wndybied, fuasai Tegwyn i waeddi am gyflawn- der. Ond yn y DYDD diweddaf, y mae ef yn dywed- yd, 'fod eisieu eglurdeb i fod yn unol a chyfiawn- der a Thai pethau yn fy llythyr.' Ond at ei ofyn- iadau, er mwyn i ti, ddarllenydd, gael barnu pa beth a ddeuai o Tegwyn, pe gweinyddwn yn ol cyfiawnder tuag ato. Am y rhan gyntaf o'i nodyn, y mae yn gofyn yr un gofyniadau ac E. Jones; ac felly, boddloned ar yr un atebion hyd y tro nesaf. Ond am y rhan olaf, y mae yn gofyn yn yn englyn yr Ysgolfeistr. Wrth bwy y bum yn gwneuthur y fath hdniadaeth, ac ar ba adeg?' Oh! Tegwyn, Tegwyn, nid oeddwn yn meddwl o'r blaen eich bod wedi eich haiarneiddio gymaint fel ag i ofyn y fath ofyniad Cyfiawn- der, Tegwyn. Buasai trugaredd yn iwy cydnaws &g un o'chbath chwi, na chyfiawnder, 'rwy'n credu, Tegwyn. Oni ddarfu i chwi honi ei awduriaeth wrth laweroedd? Oni ddywedasoch ef wrth Trebor Mawddwy fel un o'ch englynion eich hun? Hefyd, eich boi wedi ei anfon i ryw gystadleuaeth oedd ar y pryd hwnw, ac i Trebor Mawddwy ddywedyd mai eiddo H. Cernyw ydoedd? Tybed nadydych wedi anghofio yr yrarafael mawr bwnw a fu yn ei gylch ef a'r gan i 'Ofergoeledd Dinas Mawddwy,'am yr bon yr ydych yn gofyn ychwaneg o eglurdeb. A ydych chwi wedi anghofio dydd Gwener y Grog- lith, pryd y dywedasoch y gan uchod yn 'allor capel y Wesleyaid,' Dinas Mawddwy, fel eich can eich hun; a'ch bod, hefyd, ar yr un pryd, wedi ymgeiaio naw gwaith ar englyn i'r 'Lamp,' pryd y dywedodd eich gweinidog (sef y Beirniad), fod y naw yn llen- ladrad. Galweh i gof yr boll ymrafael a fu yn eu cylch, ac yn nghylch y gair 'lampwyl.' Os gallwch wadu hynyna, gallweh wadu eich bodolaeth;, Ac onid ydyw yn sobr o beth meddwl am ddyn fel Tegwyn, yn gofyn am gyflawnder. Tegwyn, Tegwyn, Oh! gad dy ffyrdd ffol, a syrthia ar dy ddeulin, ac ymbilia am drugaredd a maddeuant, a phaid a son mwyach am gyfiawnder; neu os daw cyfiawnder i'th gyfarfod rhyw dro, ti a ddifleni o'i flaen fel Diwl o flaen gwynt. Wrth derfynu y tro hwn, dymanaf hedd a thangnefedd i E. Jones a Tegwyn. Min-y-m6r. NAMOR ELLis.

EISTEDDFOD MEIRION, A GOHEBYDD DOLGELLAU. MR. GOL. Wrth oleu y DYBD diweddaf, darllenais, yn mysg pethau eraill, ffrwyth meddwl addfed a phrofiadol eich gohebydd o'r dref yna, yr hwn, gyda'r haer- llugrwydd a hynoda aelodau o'r swydd ohebyddol yn gyffredin, a ddywed ei fara fach ei hun yn hynod o annibynol, fel un nad oes os nac amheuaeth yn perthyn yn agos ati. Gallwn feddwl. ei fod yn meddu ar ehediadau tra aruchel, a barnu oddiwrth y darluniad gogooeddus a rydd o siomedigaeth gwyr Abergynolwyn a Chemmaes, pan yn tiysgwyl yn ofer^m ddychweliad y c6rau. A phe buasai wedi aros yn ngwlad hud a lledrith gyda'i ddychymygion teilwpg, ni buasai gan neb dlim i'w ddywedyd wrtho; ond pan y mae yn croesi'r terfyn i wneud hdniadau a haeriadau y myn i'w ddaillenwyr gredu ydynt wirionedd, dengys ar unwaith ei fodnaitt ai allan o'i elfen, neu ynte allau o'i synwyrau. Medd- yliais y tro cyntaf mai "ma's o'i go' yr oedd eich gobebydd, ac mai oferedd fyddai ateb yr ynfyd yn ol ei y fydrwydd. gan nad oedd arnaf un chwant cael fy rbestru yn yrun dosbarth dg ef; eithr wedi ail-ddarllen, ac ail-ystyried, ac ail-ymbwyllo, meth- ais a chanfod i'm boddlonrwydd, fod yr uu diffyg gwirioneddol yn ei goryn, ond yn unig ei fod fel ) pysgodyn ar dir Fiyeh-ma's o'i elfen. O ganlyn- f- iad, teimlais fod angenrheidrwydd wedi cael ei osod /i! arnaf i chwipio yr hogyn drygienus yn ol i'w bremises ei hun, i ymddifyru yn ei ddychymygion ei hun, am feiddio o hono ymaflyd mewn pethau nad oedd ynddo y cymhwysder lleiaf i'w trio, a thrwy hyny, wneud defnydd aughyfiawn o honynt. A pheth arall, ar ol derbyn yr argyhoeddiad uchod, l gwnes fy meddwl i fyny i 'ateb yr ynfyd yn ol ei ynfydrwydd, rbag ei fod yn ddoeth yn eiolwg ei bun/a riag ei fod yn ddoeth yn ngolwg pobl eraill hefyd. Nid af a nemawr o'ch gofod, Mr. Gol., oblegid, gan mai pwnc lleol, yn fwyaf neillduol, ydyw hwn, ni fydd o ddyddordeb mawr i neb y tu altan i der- fynau y dref a'r gymydogaeth. Yr unig beth y dymunwa alw sytw eich gohebydd ato, ydyw 1 paragraph cinlynol: 'Yn wir, buom yn synu llawer na fuasai y corau dyeithr yn dweyd na WDaent gystadlu o gwbl, o herwydd côryr j. Eisteddfod, bron i gyd, oedd yn cyfansoddi y c6r f buddugol, ond ei fod dan arweiniad arall, a theg & | brodyr dyeithr ydyw cyhoeddi hyny, a bod hyny J yn drosedd ar UH o reolau y pwyllgor.' Y rbeol J J cyfairiwch ati, mae'n debyg, ydoedd yr hon a J warafunai i gor yr Eisteddfod gystadlu. A ddarfu i i g6r yr Eisteddfod gystadlu, a thrwy hyny dori y I rheol? Os bu hyn, onid dyledswydd y Pwyllgor ydyw galw y cor i gyfrif, os ydynt am ddal i fyny anrhydedd a diysgogrwydd eu rheelau, a bod yn j 1 unol &'u gair? Ond ai felly y bu? barned y eyffred- in. Rhifa c6r yr Eisteddfod rywle o gwmpas 120; rhifai y c6r buddugol o 60 i 60, neu yn mhell dan haner hyny. Yr oedd yno luaws mawr o bersonau yn cyfaneoddi y c6r buddugol nad oeddynt yn dal un cysylltiad & ch6r yr Eisteddfod. Nid yr un chwaith ydoedd arweinyddion y ddau g6r. Yn mha beth, gan hyny, yr oedd yn gwneud i fyoy g6r yr Eis- teddfod? Mae'n wir fod yno lawer oedd yn ngbftf yr Eisteddfod yn y c6r buddugol, ond yr oedd y i rhan fwyaf o'r llawer byny yn aelodau o'r eglwys, yn enw a than faner pa uo y daeth y c6r buddugol allan, ac a oedd hyny yn ei euog farnu fel c6r yr Eisteddfod? Os oedd aelodau y Pwyllgor, y rhai oeddynt yn y fan a'r lie adeg y gystadleuaeth, yn I gweled fod yno annhegwch, a thoriad ar un o'n rheolau yn ngwaith y cdr buddugol yn ymgystadltt ac yn derbyn y wobr, paham na buasent yn codi eu I llais yn erbyn, ae yn atat i hyny gymeryd lie, gan y buasai yn gyfle ardderchog iddynt gael gwneud rhywbeth a ddygasai glod i'w rhan fel dynion 0 farn a pbenderfyniad? Ond y ffaith yw, na wnaethant felly; ac y mae y ffaith hôno, feldyliwn if yn profi yn ddigon eglur, i'r neb a fyno weled, nad oedd gan y Pwyllgor y dychymyg lleiaf ar y pryd fod yr un o'u rheolau wedi cael eu tori, onide, y Aj buasent yn gweithreda oddiar y dybiaeth hono, a<r 4 yn atal y gweithrediadau. J Ystyriaf, Syr, nad yw gwaith eich gohebydd yn ysgrifenu yr hyn a ysgrifenodd ar y mater hwn, ond ymgais bwriadol i greu cynen a drwgdeimlad rhwng y gwahanol gdrau a'u gilydd, i ddyoag y goron | oddiar ben y gwr a'i henillodd, a'i rhoddi i arall mwy cydnaws a'i ddymuniad ef, yn gystal ac i droi pob clod ac anrhydedd a ddeilliodd oddiwrth yr Eisteddfod i'r un sianel. Ni raid i neb wrth yspïen- ddrych i wybod trwy ba spectol y mae efe yil edrych, nac wrth glust deneuacb na'r cyffredin i ddeall o ba gyfeiriad ac i ta gyfeiriad y mae y gwynt yn chwythu. Pe cawsai yr ysgrifenydd hwn a'i gyffelyb eu ffordd, gwaith ofer faaaai i neb y tu f allan i ryw gylch peaodol, gymeryd rhan yn nghys- tadleuaethau yr Eisteddfod; a'r canlyniad o hyny fuasai tynuy sefydliad daionus yma i lawr o'i safle fel Eisteddfod Genedlaethol, a'i wneud, nid yn Eisteddfod sirol, nid yn Eisteddfod leol, ond yn Eisteddfod wel, hwyrach mai llawn cyatal fyddai gadael i'r cyfarwydd ddyfalu beth. Yr eiddoch yn ddiduedd, NEUTRAL,

———mI AT DYFED GWAWDRYDD. | STR,— Daeth eich llythyr o fy mlaen; darllenais ef yn f ofalus, a theimlais lawer o ddyddordeb ynddo. Drwg } genyf orfod deall fod rhai o ohebwyr goleuedig y DYDD fel pe yn dylyfu gen am weled gorpheniad yr hyn sydd genym dan sylw. Hyderaf, er hynjrf y caniata'r cyfaill doniol lago Leiaf i ni eto ychydig lythyrau, yn mha rai y byddai yn ddoethineb ymeni i ymegnio dyfod i derfyniad ar y pwnc. Wel, syr, ymdrechaf, hyd y mae ynwyf, wneud chwaeu teg a'ch gosodiadau, a hyny mor fyr ag y gallaf. 1 Gofynwch ai y reddf sydd mewn bid.a i gredu, yw y ffydd y sonia yr apostol am dani fel rhodd Duw? Yr wyf yn ateb yn gadarnhaol; ar- wydda y reddf hon, neu'r ffydd, fel ei gelwir, yn I. Grediniaeth yn nhystiolaeth ac awdurded un arall, ac y mae yn gyferbyniol i amheu. 2 Ar- wydda gydsyniad a gwirioaeddau ctefydd. 9 A- -it