Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
- ( BEIRDD DOLGELLAU AR ARDAL
( BEIRDD DOLGELLAU AR ARDAL GAN R. R., BROOKLYN, N. Y. Y mae amryw ohebwyr yn anfoa i'r DYDD adgofion am ardaloedd yn Nghym- I ru, lie y treuliasant ddyddiau eu hieuenc- tyd, a tbrwy hyny yn cadw rhag myned i ddifangolllawer o grybwyllion dyddan a buddiol am wabanol leoedd, cymeriad- au, a dy^wyddiadau. Y mae traetbodau a barddoniaeth dcia. a yinidangosasaut flynyddau yn ol yn ein cylchgronau nad ydyw y to presenol o ddarllenwyr yn gwybod oad ychydig am danynt, a thyb- his nad anfaddiol fuasai cyhoeddi pigion o weithiau rhai o feirdd Dolgellau nad yw eu henwau a'u cyfausoddiadau yn hysbys i'r cyffredin. Gall nad ydynt oil yn enedisol o'r ardal, ond yno jr oeddynt yn byw pan oeddwn i yn hogyn. Cy- hoeddwyd gweithiau Dafydd Ionawr, Ieuan Gwv'nedd, a Meurig Ebrill yn llyfr- au, felly nid oes acbos dyfynu dim o'u cyoyrchion hwy. Yr oedd D. Ionawr yn ei fedd cyn fy amser i, ond yr oeddwn yn adnabad < Bardd Meirion, Ieuan Awst, Meurig Ebrill, Ieuan Gwynedd, Dewi Wnion, Gwilym Aran, Bardd Mawddach Meurig ldris, ldris Fychan (ei frawd), ac eraill. Yn y blvnyddau dilynol, cad- wodd yr hen ardal ei hsnw da fel mag- wifa Awenyddiaeth, a chododd ynddi amryw feirdd o fri, fel Ieuan Ionawr, &c., &c. Yr oeddwn yn rhy ieuanc i gymdeithasu I rhai o'r beirdd a enwais, felly nid oes genyf fawr o grybwyllion dyddan a digrif am eu cymeriadau per- sonol, feu hymddyddanion, na'u hynod- rwydd, ac nid wyt yn gwybod fod yn eu plith yr nn a ystyiid gan ei gyd-ddynion yn 'haner-pen.' Dechreuwn gyda John Athelstan Owen (Bardd Meirion). Yr oedd ganddo frawd yn Nolgellau—yr aduabyddus Evan Ow- en, Oria Icrydd. Bwriedid i John fod yn offeirial yn Eglwys Luegr, a bu am ryw ysbaid o amser mewn coleg Eglwysig. Wn j ddim sut y bu hi, ni chafodd ei or- deinic, a daeth i fyw i'r hen dref. Yr oedd yn ysgo.haig da, ao yn dra hyawdl fel areithydd, ac fel gweddiwr. Yr oedd yn Wesleyad selog. Y mae genyf am- ryw o'i gytansoddiadau barddonol-y ihan fWjaf o honynt ar achlysuron neill-j duol neu leoh Un o'r pethau cyntaf WJ f yn gofio yn more fy oes oedd clywed merch ieuanc yn dadganu y llinellau can- lynol ar y don 'Sweet Homp.' Clywais Gwilym Arau yn dweyd fod Bardd Meir- ion yn 'fardd rhagorol.' MA11WOLAETH FY MAM. Obob rhyw golledion mewnereulon fyd croes, 1 Marwolaeth UD, tybiaf, yw'r fwyaf i foes; Drwy helynt fy mywyd dan glefyd neu glwyf, I Yn nyddiau anniddig-mar unig yr wyll Mam-mam-Owl fy maud Yn medd mae fy mam! Pan oeddwn yn faban, yn egwan fy n-,bitis, Rho'i laeth ei bron imi—fy lloni wnai'i llais; Mor fawr oedd ei gofal i'm cynal bob cam! Mor gu oedd fy lloches yn mynwes fy mam! Maai—mam—Ow! fy mam! &o. Fy na), fy nghofleidio, a llunio fy lies, 'I Hab oddef i'm poani nac ocrni na gwres; Am gyrchu i'm gwarchod, o Karirld yn gu, Mewn mebyd ao i'enctyd, bob enyd y bu. Mam—mam—Ow! fy mam! &c. Er bod i'm gyfeillion, rai mwynion a IDad. Ni chefais i'm lloni ail iddi'n un wlad; Yn mhlith yr holl ferched, 0 brudded yw'm bron! Ni chaf un gymhare3 a'i hanwea fel hon. Mam—mam—Ow! fy mam! &c. Od af ar rai treion i Feirion, Ion wlad, Caf hiraeth i'm gwasgu yn nheulu fy ahad; Af yno'n annyddan i gwynfau ar g'oedd, Wrth gofio'i syberwyd ar aelwvd lle'r oedd. Mam-mam-Ow! fy mam! &c. Paham rhof ochenaU a'm llygaid yn llaith? Daeth angeu, hen elyn, a therfyn yw thaitb; Fy mam, er ei marw a'i bwrw i'w bedd, o gyrhaedd pob oyffro, sy'n huno mewn hedd. Mikm-mam-ow I, fy mam! Yn medd mae fy mam.
Advertising
ANURDDO NATUR. Er fod Cwmni Homocea wedi cael cynyg un o'r cynlluniau mwyaf i hysbysu ar hyd y wlad mewn caeau a gerddi, y masnt wedi ei gwrtliod oherwydd y teimlad gwrthwynebus arddangosir gan bawb sydd yn earu gweled eu coedydd, dolydd, oaean, ffrydiau, I uynyddau, au bryniau j'n rsgogoniant eu prydferthweh naturiol, heb evt hanurddo gan Hll-posiery dj'ddiau diweddaf hyn. Y maent hwy (Cwmni Homocea) yn foddlon ar gyhoedd-usrwydd cyfreithlawn y newydd- iadur, au pamphledi yn oynwys tyst-lythyrau. Gallant gyfeirio at welliantau, 11awer mwy argyhoedd- iadol na haeriadau noethion. TYSTIOLAETH ODDIWBTH ESGOB TAYLOR. HIGH BARNET. Fy Anwyl Hen Gyfaill, — Rhenais lawer o'ch meddyginiaethau i frodorion attach, a rhwng cenadon yn j Sierra Leone, Liberia, Arfor Guinea, Gwlad Congo, ac Angola, Bmeddyginiaethau i frodorion Deheudir Congo. Nid ydwyf t wedi bod dros y gwledydd gwa- S hanol a jihell hyny er yr adeg hono, ae nid oes genyf wybodaeth derfynol parthed eu galluoedd V(v^A/#R-SIAELI«O1. Yr ?'<hvy'f wedi. W ^defnyddio ( K.\ ac wedi rrott ei allu i iaehivu toriadau a doluriau, ao hefyd at ladd v-3 gwenwyn mosquitoes a chiggoes I (jiggers). Yr eiddoch yn gywir, (Esgob) WM. TAYLOR. Ccmdaeth Eglwysztyr Methodistaidd A mcrica. Dywed AEGLWYDD CARRICK ddarfod i TIOMOCKA ei wella oddiwrth v piles gwaedlyd pan yr I oedd pobpeth arall wedi methu; iddo roddi peth i weithiwr oedd wedi ei gloffi trwy i gareg ddisgyn arno, yr hwn hefyd a wellhawyd. Yr oedd gan ddynes boen yn ei phenelin nas galJai ei blygu am flv/yddyn, a gwellhaodd hi; defnyddiodd un arall ef at scurvy ar ei choes, ac yr oedd yn gwneyd lies iddiy mae un llythyr oddiwrthi yn diweddu gyda'r geiriau- Dyma'r peth mwyaf rhyfedd y daethym erioed ar ei draws." Cofiwch fod HOMOCEA yn rhoi i lawr enyniad gynted ag y cymhwysir ef canys y mae yn "CYFFWRDD A'R LLECYN." Y mae pob ty eyfanwerthol yn cadw HOMOCEA. Gellir ei gael gan Fferyllwyr ac eraill am Is. iy2c. neu 2s. 9c. y blwch, neu anfonir hwy gyda'r post am Is. 3e. a 3s. o'r prif dy cyfanwerthol, 21, Hamilton Square, Birkenhead. ft ilk i MAE CWPANAID 0 DE MAZAWATTEE Yn eich ad gofio am De China. 30 ml-ya 0 I TE y sS TE d wwa Ynl mewn Ddigaroj Rhagoriaetb PIl Adf ywio, Siriol Peraroglus.: Gwerthir Te Mazawattee am Oruchwylwyr Apwyntiedig mhobman Gwerthir gan JNO. EVANS, FAMILY GROCER DOLGELLEY