Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
Mr. Enoch Jones, Cefnmaelan,…
Mr. Enoch Jones, Cefnmaelan, Dolgellau, Taflwyd tref Dolgellau ddoe i dristwch dwfn, am fod y gair fod E. Jones, wedi ei ladd, ac an- hawdd oedd gwybod y gwiriotiedd pa fodd yr oedd hyny wedi cymeryd He, oblegid y dyn oedd mor heini ac mor selog ddydd LIun yn y Gymanfa, acyn claddu yn Rhydymain ddydd Mawrth. Mor iach ac nn amser yn gadael y ty ar ol boreufwyd boreu Mercher. Cynaliwyd trengholiad pryd. nawn Mercher yn Cefnmaelan gerbron ycrwnera Rheithwyr o'r dref. Yr oedd y crwner wedi ei orchfygu gan ei deimladau wrth geisio cynal y trengholiad. Y tyst cyntaf a alwyd gerbron ydoedd Joseph Jones, Bronyfoel, Llanfachreth. Dywedai ei fod yn gweithio gydag Evan Griffith, Tyddyn- bach.a'i fod yn cyd-gau y gwrych gyda Mr Enoch Jones, fod yn y cae yr oeddynt infer o ddiniewid a gwartheg; iddo ef fyned o'r neilldu i ymofyn pren at gau, ac i was Enoch Jones fyned i gyfeir- iad arall i ymofyn celyn ac i Mr Jones roddi ei law ar un o'r heffrod a thra yr oedd yn teimlo un heffer, i eidion fyned o'r tu ol iddo a rhoddi ei ddau droed ar ei ysgwyddau, ac i Enoch Jones syrtbio w oi Nsyueb, rbyw chwareus oedd yr anifail, ac ni syrthiodd ar gefn Enoch Jones, ond yn hytrach ciliodd oddiwrtho; aeth Joseph Jones at Enoch Jones i'w godi, ond gwelodd ei fod WEDI MARW, ni ddywedodd air. Yr oedd hyn tna 11 y boreu. Robert Jones, gwas Enoch Jones a ddygai dystiolaeth gyffelyh i Joseph Jones, a tbystiai na welodd ddim yn frwnt yn yr anifail, ac fod Mr Jones yn hynod o hoff o'r anifeiliaid wrth y byddai yn eu hanwesu, a bod yn dirion wrthynt. Fod Mr Enoch Jones y boreu hwnw mor siriol as iaell ac erioed. David Evans, Nantygwyrddail a ddywedai fod Enoch Jones, ei frawd yn nghytraith, yn 62 mlwydd oed, ac o gyfansoddiad iach, mor iach a'r eyffredin. Supt, Jones, a dystiai mai yr achos o'i farwol- aeth oedd toriad y madruddyn (spinal cord) yn y cwympiad ar ei wyneb. Dygwyd rheithfarn i'r perwyl uchod- iddo tanv o farwolaeth ddamweiniol; ac ar gynygiad Mr Meyrick Jones, pasiwyd cydymdeimlad a'r weddw a'r plant amddifaid yn eu trallod, Yi oedd Mr E. Jones yn adnabyddns iawn yn mbob ystyr—fel mab i'r hen batriarch Cadwaladr Jones, a brawd i C. R. Jones, Ysw., Llanfyllin. Mae yn gadael gweddw ac wyth o blant ar ei ol, saith yn ieuainc iawn. Mae un mab iddo yn atbraw mewn amaethyddiaeth yn Nglioleg Bangor. Yr oadd Mr Jones yn aelod o'r Cynghor Sirol dros randir y wlad, yn Warcheidwad Undeb Dol- gellau, yn aelod o Bwyllgor yr Ysgol Ganol- raddol, yn gymydog ac yn gyfaill caredig a chy- mwynasgar; yn ddiacon gyda'r Annibynwyr yn I Nolgellau, yn dwyn mawr sel gyda'r Ysgol Sab- bathol yn Penresgynfa—yu ddyn doeth a phwyllog yn ei gynghorion Cleddir ef ddydd Sadwrn yn Cemetery newydd Dolgellau am ddau o'r gloch, pryd y gweinyddir gan y Parchn, J. Walters, Brithdir; a J, Charles, Dinbych.
MARWOLAETH MRS. MARGARET LLOYD,…
MARWOLAETH MRS. MARGARET LLOYD, PANTYRONEN. Gyda gofid a galar dwys, yr ydym yn hysbysu Am farwolaeth y chwaer rinweddol ushod. Dyoddefodd gystudd trwm, er nad oedd ond byr— oddeutu naw diwrnod; a bu farw yn yr Arglwydd 1 boreu lau, Mehefin 7fed, yn 46 mlwydd oed, gan adael ar el hoi 10 o blant yn amddifaid. Oddeutu 5 mlynedd yn ol, bu farw ei phriod yn dra di- symwth. Yr oedd yn aelod gyda'r Wesleyaid, ac yn un o blant y tangnefedd." Dymunwn i'w phlant amddifaid, yn ngwyneb eu colled fawr, gael proii Tad yr amddifaid yn ffyddlawn iddynt yn ol ei addewid. Bwriada rai cyfeillion gasglu ychydig i'r plant amddifaid, ac at gladdu yr ymadawedig. Cymer y gladdedigaeth le ddydd Sadwrn yn Islaw'rdref. Bwriedir cychwyn tua 2 o'r gloch.
BRAWDLYS MEIRIONYDD.
BRAWDLYS MEIRIONYDD. Cynaliwyd hon yn Nolgellau dydd Gwener. Cyrhaeddodd y Barnwr Vanghan Williams yma o Trefaldwym gyda'r tren tri prydnawn dydd lau. Oyfarfyddwyd ef yn yr orsaf gan Mr William Ansell, Oorsygedol (yr Uchel-Sirydd), Mr Casson (Is-Sirydd), yn nghyda gosgorddlu o heddgeidwaid o tan ofal yr Arolygydd Jones, a bebryngwyd ef i'w lety yn Brynhvfryd. Agorvvyd y llys dydd Gwener am haner ¡ awr wedi deg.
LLO N G Y FAR C HIA D.
LLO N G Y FAR C HIA D. Llongyfarchodd y Birawr yr uchel- reithwyr ar absenoldeb achosioQ— fel arfer -i dd'od o flaen y frawdlys. Nis gwyddai pa faint oedd o achosion yn cael eu trafod yn y frawdlys ehwarterol, oad nid oedd ond y cesaf peth i ddim i'w wneud YiJ y frawdlys hon. Oyfeiriodd at yr unig achos oedd i dd'od gerbron, yn rnba un y cyhuddid un David Jones, Llanuwchllyn, o weithred an- weddaidd. Wedi i'r uchel-reithwyr ystyried yr achos i am ychydig, dychweiasant gan ddweyd nad oeddynt yn cael true bill yn ei erbYD. Ni pharhaoid y llys ond am brin haner awr.
JONES YN ERBYN OWEN.
JONES YN ERBYN OWEN. Mr. Ellis Jones Griffith, y bargyfreithiwr, yr hwn a ymddangosai ar ran Mr. Edward Owen, Smithfield Lane, Dolgellau, a gyfarchodd y barn- wr yn yr achos uchod. Yr oedd yr achos hwn wedi bod dan sylw yn y frawdlys ddiweddaf, pryd argais yr erlynydd, Mr. Rowland Jones, Joiner, Dolgellau, y gorhiriwyd ef. Ymddengys y codai I n yr achos yn ngly-n a gwaith eglwys yr Annibyn- wyr yn Nolgellau yn atal Mr. Rowland Jones i gasglu, ac yn ei ddiarddel, a'r rhan a gymerodd Mr. Edward Owen fel un o ddiaconiaid yr eglwys yn y diarddeliad hwn. Dywedodd Mr. Ellis Jones Griffith wrth y barnwr, fod Mr. Rowland Jones yn tynu yr holl gyhuddiadau yn ol, a gofynodd i'r barnwr roddi dedfryd yn ffafr Mr. Edward Owen gyda'r costau. Entrodd y barnwr y ddedfryd ar unwaith o blaid Mr Edward Owen, a bydd Mr Rowland Jones i dalu yr holl gostau yn nglyn a'r achos.
MEISTRIAID A GWEITHVVYR.
MEISTRIAID A GWEITHVVYR. MR. GOL;— Byddaf yn dra diolchgar i chwi os can- iatewch ychydig o'ch gofod i mi er traetbu ychydig ar y penawd UChid. Credwn mai cid peth dibwys ¡'n daillenwyr fydd cael ychydig o oleuni ar ddull y gwahanol feistr- adoedd o adeiladu tai newyddioD, &c., a'r perygl a ddeillia i'r gweithwyr oddiwrth hyny. Ni raid ond sylwi ychydig er gweled y gwahanol ffyrdd sydd yn cael eu harfer gan rai meistriaid, yn nglyn a gweithio allan contracts. Pan roddir allan contract am ryw waith, gwelir amryw vn'ymgeiswyr am dano; ac yn wir, rhai digon dibrofiad. Pan edrychir dros y prisiau, gwelir fod yna wahaniaeth anesboniadwy cydrhwng yr uchaf a'r isaf. Eglur ydyw fod yr uwchaf ei bris wedi meddwl ynjstyriol wrth beny gwaith, a'i fod hefyd yn bwriadu ei wneud yn onest yn ol y cynllun; ac felly, yn rhwym o roddi pristeg 1 fel ag i sicrhau cyflog da i'r gweithwyr, ac elw sylweddol iddo ei hun. O'r ochr arall,' fod yr isaf ei bris, yn y cyffredin, yn am" ddifad o brofiad, ac yn hollol ddifeddwl uwehben y gwaith; ac yn ceisio sicrhau y gwaith, er mwyn cael yr enw o feistr yn unig; ac yn y diwedd yn llosgi ei fysedd, os nad all schemio i ro'i defnydd salach a rhat- ach nag sydd yn ofynol yn ol y cynllun. Dywed rhai fod y dosbarth hwn yn peri syndod iddynt; pa fodd y maent yn gaiiu gwneud i'r gwaith dalu! Yn wir, nid peth hawdd ydoedd cael allan y .dirgelwch; ond wedi cael o honom brofiad, ac ychydig o addysg uwchiaddol, yn nglyn a'r gwaith, yr ydym o'r braidd yn tueddu i gredu ein bod wedi canfod v scheme. Sylwer, pan y mae y cymerwr yn derbyn y specifications gan yr archadeiladydd yn nglyn a'r adeilad, mae yn rhwym o wneud y gwaith yn unol a'r cyfryw. Ond wedi iddo ail ystyried y mater, mae yn d'od i weled ei fod wedi cymeryd y gwaith yn rhy isel; ac os cyflawnai yr amodau y bydd yn ei golled. Y cwestiwn ydyw, pa beth a wna yn wyneb hyny! A wrthodai ef y gwaith? Na wna! Oblegid byddai hyny yn dro gwael yn ei olwg. Ac er d'od allan o'r dyryswch, gwna pob math o schemes. Sylwer, os ffawydd coch fydd ar y plan, canfyddir nas gellir fforddio rhoddi hwnw; ac felly, rhoddir ffawydd gwyn yn ei Ie; ac heblaw hyny, cawn fod yna wmbreth o ready made work, sef ffenestri, drysau, &c., a'r rhai byny yn cael en gwneud yn ngwlad y Sais, am ei fod yn eu cael yn rhatach yno nag y gall ef eu gwneud. Ac er mwyn gallu cadw y weith- red, ueulr twyll hwn o olwg yr archadeilad- ydd, mae yn gofalu am eu paintio yn dda gan y bydd hyny yn help i gadw y gwahan. iaeth o'r galwe.! Ond er y paentio, cofier mae Jerry worlc ydyw wedrr cwhl. Kin hamcan yn gwneud y sylwadau hyn, ydyw; am ein bod yn teimlo yn ddwys dros wahanol weithwyr ein gwlad a'n tret. Os goddefir i'r twyll hwn gael ei wneud yn bir, bydd hyny yn sicr o amddifadu ein gweithwyr yu y dref all wlad o waith, neu dynu eu c'yflogau i lawr; ac nid wyf yn petruso dweyd eu bod fel gweithwyr yn is eu cyflogau yma, nac yn un man bron yn Ngbymruj. Yn awr, os yJyw y cymerwr yn gallu gweithio ei hunan allan o'r dyryswch yn y modd a nodwyd, pwy yw y colledwr? Wei, y perchenog, wrth gwrs, a hyny am ei fod yn ymddiried y cwbl yn llaw ei archadeiladydd. Gan hyny, byctded i'r archadeiladydd, pwy bynag fyddo, gan ei fod yn cael cyflog da am ei waith, edrych yn fwy gofalus ar ol pethau fel byn, a mynu cael gweled y coed cyn" i'r gweith- wyr eu gosod i fyny, a'u paentio, gan fod yn anhawdd i'r un mwyaf craffus weled y gwafcaniaeth cyn hyny. DETECTIVE.
Family Notices
PRIODAS. Mehefin 20fed, yn nghapel Horeb (M.C.), Dyff. ryn Ardudwy, gan y Parch J. Wilson Roberts, Llanbedr, Mr Griffith Roberts, 7 Rowland street, Caernarfon a Miss Margaret Lloyd, Hengwm, Dyffryn Meirionydd. MARWOLAETHAU. Mai 30ain, yn 55 mlwydd oed, Miss Anne Wil- liams yn nhy ei brawd Mr T. Lewis Williams ysgolfeistr, Islaw'rdref, Dolgellau. Mehefin laf, yn 24 mlwydd oed, Laura, priod Mr Dafydd Williams, Esgairgawr, Rhydymain Dolgellau. Mehefin laf, yn. 2 flwydd oed, John, plentyn bychan Mr John Richards, Saer maen, Meyrick street, Dolgellau.
CYMANFA YSGOLION.
"Mynydd, ond ni chafwyd amser at y gwaith hwn. Gwobrwywyd yn maes llafur y dosbarth hynaf, Mri. G. Price ac E. Jones, Llanfachreth, a Miss Roberts, Ynyscyffylog. YD yr hwyr arweiniwyd y canu gan Mr. Cadwaladr Roberts, Ffestiniog, a dywedir na chafwyd y fath wledd er amser Tany- marian. Yr oedd y bwyd yn cael ei barotoi yn ys ysgoldai capel y Saeson a'r Cymry. Y llywydd- ion oeddynt Cadben H. Morris, Abermaw, Parchn. J. Walters a 1. Jones, Borth. Cafwyd gair y nos gan Mr. Hughes, Aberhosan. Dech- reuwyd y nos gan Mr G. Price, Llanfachreth. Yr oedd y cynulliadau yn orluosog. Yr oedd y tywydd yn lied anffafriol ond ni chafwyd gwell Cymanfa er's blynyddoedd.