Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
[No title]
(Parhad o t.d. 1.) Irelau hudolus ryfeddol ydyw y rhai diweddi- araf hyn ar hanes yr Iesu, ond rhaid cael rhyw ,gymaint o'r mystic' a'r bardd i'w gwerth- fawrogi yn iawn. Ar yr Apostol Paul, y mae Farrar yn well nag yn ei Fywyd Crist. Ond y mae dau arall yn well nag yntau, sef Conny- Tbtiare a Howsan, a Lewtin.i DLY:m¡a'r' ddau waith clasurol ar yr Apostol Paul, y cyntaf yn vmwneyd yn fwyaf arbenig a chysylltiadau daearyddol ei hanes, a'i deithiau; a'r ail yn ymiwneyd a'i gysylltiiadau hanesyddol. Ar ddadblygiad meddwl a dufwinyddiaeth yr ap- ostol. Gwerthfawr ydyw gweithiau Sabatier a Bruce. Ni ddylid boddloni heb lyfr safonol ar ddaearyddiaeth Palestina, naill a'i Thomp- son's 'The Land and the Book,' neu G. A. Smith's 'Historical Geography of the Holy Land. Y mae maes arall cydmarol newydd yn g:or. Wedd yn ymyl yr esboniadol, ac yn hawlio lie yn. narlleniad y gweinidog, sef Duwinyddiaeth Peiblaidd. Ar dduwinyddiaeth yr Hen Desta- ment ceir Oehler a Schultz, y cyntaf yn cyrn- nrychioli yr hen ysgol, a'r ail yn cynnrych- "ioli y newydd. Ar dduwinyddiaeth y Testa- ment Newydd ceir Schmidt, Weiss; a Beysch- lag, yn nghyd a Wendt ar ddysgeidiaeth yr Ies-n. Xis gwn fawr am Schmidt ond yr wyf AVedi derbyn llawer 0 oleuni ac amibell ysgyJtiad try- danol wrth ddarllen y lleill. Y mae Bejrschlag vn enwedig, yn gynorthwyol iawn, er y teim- lir ei fod yn gwneyd gormiod. o ymgais i es- bonio ymaith rai gwirioneddau na fynant mo'u hesbonio ymaith, megis ymwybyddiaeth Crist °'i gynfodolaeth, a'r egwyd'dor drososodol yn r:i farwolaeth. Bellach, fodd bynag, ni raid boddloni ar gyfieithiadau o'r Alnia,enaeg yn 11 nig oblegid y gyfrol ddiweddaraf a gyhoedd- wyd o'r 1 International Theological Library yd- yw Steven's Theology of the, New Testament,' ac yn y gyfrol hon caiff yr efrydydd yr oil sydd yn angenrheidiol i'w! alluogi i elfenui a Ileoli y gwahanol athrawiaethau a ddysgir 3*11, y Testament Newydd. Hanes yr athrawiaeth a ddaw yn n.esaf.' Yr oedd Hagenbach. a Shedd yn dda yn eu dydd,, •ond yr oedd y cyntaf yn hynod 0' sych, a'r ail Jrn hynod o Galfinaidd, fel y mae'n ddia, cael gwaith fel eiddo Fisher mewn un gyfrol, yr hon sydd heb fod yn sych nac yn rhagfarnllyd, ond yn ddyddorol, yn llwyr, yn deg, ac yn ddiwedd- ar- miae'n debyg, fodd bynag, y byddi rhaid Swrando yn fuan neu. yn hwyr ar yr hyn sydd gan Harnack i'w ddyweyd ar yr athrawiaeth. Er inwyn deall ei safle, a bod yn barodi i'w Ufiadguddiadau pellach, digon ydyw darllen yr Outlines of the History of Dogma' a, gyf- leithwyd gan E. K. Mitchell, ac a gyh.oeddir gan Hodder a Stoughton. Wrth ddarllen han- 'es yr athrawiaeth bydd yn anhawdd osgoi ha.- nes yr Eglwys. Ac y mae haneswyr Eglwysig yn ddigon lluosog fel na raid ofni colli'r ffo'rdd Vv,rth dramwyo'r canrifau a fu. Y m.ae'n an- 111hosibl cerdded y tir, hyd yn nod, am ychydig; 0 ffordd o dan arweiniad dynion fel Neander a Schaff, heb dderbyn rhyw gymaint o'u. hys- pryd eangfrydig. Gwaredigaeth. i ddyn oddi- VVrth bob culni enwadol a meddyliol ydyw bod •' n nghwmni dyn fel Schaff, tra y mae, yn dysi- gnfio dynion fel John Calvin a Martin Luther Yn ei gyfrolau ardderchoig ar y Diwygiadl Pro.- stanaidd. (iresyn na fuasai wedi cael byw 1 orphen y gwaith! Hanesydd eangfrydig a, Tllanwl ydyw Kurz, gwaith yr hwn a. gyhoeddir ^ewn tair cyfrol yn Seisonaeg, o dan olygiad ackpherson.. Y mae nodiadau ychwanegol y rr I u' (SO Ygydd Seisnig vn dwvn v llvfr vn nes at yr °es btesenol. b .I 01 01 01 .J
LLUNDAIN.~
LLUNDAIN.~ .r :t:glwys y Wesleyaid, City Road, E.C.- rQynaliwyd Swper Coffi nos Iau, yn cael ei a ^an c37feillion ieuainc. C'afw}rd gwled'di ercbog, a daeth nifer luosog yn nghyd'. i\v *V cafwyd cyngerdd. Dysgwyl- ,Yd i ilr. Morgan Meredith (Blandford Street, gyrrteryd y gadair, ond m,e;th,odd a bod yn, a sir"01' er hyny' anfon°dd swm teilwng, i'r T^' absenoldeb, cadeiriwyd gan ]■)„! Griffith (Shackleweil Lane), yr hwn a- roddodd yn deilwng yn y casgliad. Ar ItiewCanU t0n Synulleidfaol, cymexwyd rh.an Jen n canu gan Misses Thomas (J.eiwin), Miss -J-s (Jewin), Mri. Jack Evans (Jewin), (Ap Humphreys (Mile End), a H. S. Jones cyfarf aralaw), yr hwn hefyd oedd: cyfeilydd y •ell Caed adroddiad gan, Mr. Tom I'ow- \Vlat; Ufy ^oadi- Terfynwyd: trwy ganu; 'lien l^oadi 7 "Nhadiau>' iIr- J0lh,n! Hughes (City bum n y'l arwain- Yr y casgliad dros punt. Ignoramus.
HANLEY.
HANLEY. Marwolaeth Pregethwr Weslevaidd.—Yr wythnos hoar cafodd. yr eglwys We.sleyaidd yn Cauldon Road, Shelton, golled fawr trwy farwolaeth Mr. Thomas Malkin, Richmond Villa. Yr oedd Mr. Malkin er's dros ugain mlynedd yn un o'r arweinwyr Wesleyaidd mwyaf adnabyddus yn Hanley a'r trefi cylchyn- ol. Dygai fawr sel dros ei enwad, a phieic-iai Forward Movement' y Cyfundeb yn, hoill ag- weddau ei weithrediadau. Y mae yr achos Wesleyaidd llewyirchns a goheithiol yn Cauldon Road yn gynyrch ei ymdrech a'i haelioni ef mewn modd arbenig. Dyoddefodd gystudd maith, a phoenus, a daeth ei yrfa ddaearol i d'erfyniad pan nad oedd ond newydd gyraedd- yd ei. haner can mlwydd oed. Cymerodd ei gladdedigaeth Ie dydd Mercher, Ion. 21. Gwa- sanaethwyd gan y Parch. F. F. Rawlings, Newport—un, o hen weinidog.ion cylchdaith Hanley, a chy.faill hoff i Mr. Malkin. Cymer- wyd rhan hefyd yn y gwasanaeth angladdol gan y Parchn. E. Epworth Thompson, ac Ernest Clegg, y gweinidogion presenol yn Han- ley Mission Circuit.' Yr oedd nifer luo,sog o weinidogion a swyddogion eglwysig Wesley- aidd eraill yn y cynhebrwng;, ac yn eu plith y gweinidog Wesleyaidd Cymreig' ac un 01 oru- chwylwyr y gylchdaith, fel cynnrychiolwyr yr eglwys Wesleyaidd; Gyanreig. Damwain.—Brawychwyd cymydogaeth Butt Lane a'r amgylchoedd, un o ddyddiau yr wyth- nos hon, trwy ledaeniad y newydd pruddaidd am y ddamwain ddifrifol a gymerodd le yn N glofa- Bunker's Hill, sef gweithfa, adnabydd- us y Mri. Wm. Rigby & Co. Torodd dwfr i mewn i ran o'r lofa, a chollodd tri o'r gweith- wyr eu bywyd1 mewn canlyniad. Haen. Newydd o Lo ynT'alk.o' -thz.Hill.- Calondid i gannoedd yn y cyffiniau hyn ydyw I yr hyspysiad a geir yn y papurau y dyddiau presenol fod haen newydd o lo wedi ei dair- ganfod yn Talk-o'-th'-Hill. Dywedir yr egyr hon, yn ol pob tebygolrwyddl, i haenau o lo a orchuddiant gant a haner o erWau o dir. Can y capel Cymreig yn Butt Lanei fod o wasanaeth. gwerthfawr eto i (iyrnry allant ddyfod i bres- wylio i'r ardal mewn canlyniad i luosogiad y gweithfeydd yn y gymydogaeth.-Yr Alb. Nodion o'r Gomel.
-0$0--CYFARFOD CHWARTEROL…
-0$0-- CYFARFOD CHWARTEROL LLANRWST. Foneddigion,—Nid fy amcan ydyw ysgrifenu hanes y cyfarfod. Gwneir hyny gan un arall, mwy galluog. Fy amcan yw nodi rhyw beth- au a,'m tarawodd yn y cyfarfod. Yr wyf wedi bod rnewn cyfarfodydd chwarterol yn bur rheol- aidd er's tua deugain mlynedd, mewn tair neu bedair o wahanol gylchdeithiau, ond nid wyf yn cofioi i mi erioed fod mewn yr un mwy calonog, a'r ddechreu blwyddyn, na'r un pre- senol. Yr oedd argoel iachus a chysurus arno. Yr oedd yno gynnrychiolaeth dda o bob lie yn y gylchdaith, er fod y tj'wydd yn hynod o wlyb. Rhai wedi dyfod o Cwm', Penmachno; ac o'r pen arall, Nebo; a phawb a wyr am y gylchdaith hon, ei bod tua 20 milldir o hyd, eto yr oedd pawb yn. ei Ie. Un peth a"in tar- awodd oedd gweled y brodyr oil mor ffyddlon, ac yn edrych mor siriol a. chalonog i fyned a'r gwaith 37,11 mlaen. Fel y crybwyllwyd yn y GWYLIKDYDD beth amser yn ol, yr oedd tipyn o ddyled ar y gylchdaith yr aeth y cyfarfod chwarter iddi yn bur ddiweddar trwy brynu darn o dir yn Mhenmachnoi am 60p. a rhyw bethau eraill gyda'r ddau dy gweinidog, nes yr oedd y cyfan wedi cyraeddl tua lOOp. Yn y cyfarfod chwarterol yn Mhenmachno tua chwe mis. yn ol daethpwydi i'r penderfyniad1 i dalu y cyfan, erbyn y cyfarfod hwn. Trefn- wyd yn nghyfarfod Medi y symau ar bob lie i'w talu yn y cyfarfod hwn. Gwnaed hyny yn bur dda, fel nad oedd ond pur ychydig ar ol, gyda'r taliadau arferol bron yn llawn o bob lie. Y rhai oedd ychydig bach yn fyr yn addaw eu hanfon i'r trysorydd, Mr. H. Pierce, Llanrwst, yn bur fuan, fel y gellir talu y cyfan cyn pen 37ch3rdig wythnosau. Rhagorol mewn gwirion- edd, Llanrwst! Yr oedd peth arall pur galon. og: coclwyd lOp. ar gyflog yr ail weinidog. Hefyd daeth y frawdoliaeth i'r penderfyniad i sylweddoli y peth a fu ar droed er's blynydd- au, sef cael ty newydd i'r gweinidog yn Eglwy&- bach. Y mae y tir wedi ei brynu erbyn hyn, wedi i'r cyfarfod orphen peniderfynu gwneyd hyny. Felly gellir edrych ar gylchdaith Llan. rwst gyda thri o dai. Y mae yn ymddangosi i mi fod y gylchdaith hon a golwg obeithiol iawn arni. Daeth yn y cyfarfod i'm meddwl hen ddywediad yr hen batriarch, John Owen, Nebo, er's tua 25" mlynedd yn ol wrth bobl Penmachnoi pan oeddys 3m bwriadu adeiladu ty newydd yn Llanrwst: O miechgfyn i, yr wyf yn eich cofio chwi pan oedd v cyfarfod chwarterol yn Nghonwy, nad allasech adeiladu cwt chwiaid hyd nes y darfu i chwi droi y llechau acw yn aur.' Nid oes genyf wrth der- fynu ond diolch i Dad yr holl trugareddau am fod golwg mor lewyrchus ar ein cylchdaith, a bod y llechau wedi trod yn aur, fel y dywedo,dd I Hen Wr Cilowen, a'r aur yn cael ei droi at wasanaeth mor ragorol, gan hyderu y bydd iddynt barhau a myned yn eu blaen y 25 mlyn- edd: nesaf cystal a'r rhai blaenorol.—Yr eidd- och, &C.J T 7 DALETHIN. Llanrwst.
NODION O'R GORNEL.
NODION O'R GORNEL. Mai y gwyddoch, foneddigion, nid yw pob Sion unrhyw Sion, ac y mae rhagor rhwng Sian a Sian mewn doethineb a daioni. Mi welais i rai gwahaniau lied fawr yn fy mywyd, dyn a'i gwyr. Nid wyf yn cofio i mi son dim wrthych o'r blaen am y cwpl sydd genyf mewn golwg yn awr- Haner awr wedi d'eg o'r gloch "Roedd Sion heb gyraedd adref, A lleban ineddw'n gwaeddi'n groch. Wrth fyn'd ar ffordd y pentref; Eisteddai Sian wrth y tan, A'r 'baban yn ei gryd, A gwaew pryder dan ei bron, Er's meityn byd! 'Roedd Sion yn fachgen hynaws, mwyn, Yn caru'i wraig a'i blentyn, Ond och y dafarn!—dyna'r gwyn, 'Roedd hono'n. swyno: Sionyn; Eisteddai Sian wrth y tan, A'r baban yn ei gryd, Pob munud ymestvnai'n awr—■ -NI.h'Ie'r o,eidd Sion cvdt. » Daeth Sion i'r ty, ond-nid fo'i hun l Er nad yn ddrwg einatur; Ond rhywbeth ynddo'n llai na dyn- Ai meddwyn yn y blagur ? Gerllaw y tan y safai Sian, A'r baban yn y cryd;, A chwmwl trallod dros ei gwedd-. Ai'n fwy o hyd! Bu Sian yn eneth ieuanc Ion, A'i chalon yn ddioifid, Enillodd Sion ei chalon bur, Rhoes yntau dda addewid Ond heddyw Sian oedd wrth y tan, A'r baban yn y cryei, A'i chalon dyner dan ei briw, A gwehv ei phryd Ond dyg.wyd Sion at orsedd gras Gam Sian yn ei gweddiau, A thrwy ddoethineb cadwodd serch: Sion ati, er pob ofnau A gwelwyd Sian wrth y tan A'r baban yn y cryd, A Sion a'r Beibl yn ei lawc- Yn wyn eu byd Atebodd Sion ddoethineb Sian,, A'i chariad, trwy ardystio Nad yfai ddiod alcohol- Na fynai byth ei hudo, Ylae Sian a Sian o bobtu'r tan, A'r bahan yn y cryd, Mae'r ddau 3-11 byw i garu Duw J\lor wyn eu byd 'RHEN WR LLWYD.
-!°If-•• f'WYX GRONWR."
-!°If-- •• f'WYX GRONWR." Foneddigion,—Cwyna eich gohebydd c Gron-1 wr' yn y GWYLIEDYDD am y 14eg cyfisol yn erbyn hanes y Cymdeithasau Diwylliadol a'r Wesley Guild. Gresyn na buasai 'Gronwr' wedi cael y fraint o fod: yn aelod o Gymdeithas DdiwylIiadol yn moreu ei oes;, er mwyn i ychydig gwell graen fod ar ei chwaeith a'i foes- garwch. Tipyn yn hunanol oedd 'Gronwr' i awgrymu eich bod yn rhoi gwell pethau yn y fasged nag yn y GWYLIEDYDD. Ond posibl na ddylesid dysgwyl. dim 'byd gwell gan un syddi mor wrthwynebus i Ddiwylliant. Y mae y W esleyaid a adwaen i yn dysgwyl am, hanesion y Cymdeithasau a enwyd yn mhapur yr enwad. Ac os ydyw 'Gronwr' a'i gwmni yn gallu diolch am, rai ysgrifau, bydded mor anhunan- gar a gadael i ddarllenwyr eraill y fantais o wybod beth a wna y bobl ieuainc yn yr eg- lwysi i ddiwyllio eu hunain. Fel rheol, y mae y gweinidog yn llywyddu yn y Cymdeithasau a gondeimnia eich gohebydd; ac. osi yw yn we,rth i'r gweinidog lywyddu, y Gymdeithas Ddiwylliadol a'r Wesley Guild, yn sicr v mae eu hanes yn deilwng o gofnodiad yn ngholofn- au ein newyddiadur fel enwad. Nid wyf ami ddyweyd dim am y papur a enwyd gan Gron- wr mwy mai nid new37ddiadur yr enwad Wes- leyaidd ydyw. Ac yn gymaint a bod 'Gronwr' a'i glymblaid wedi diolch i chwi am rai ys- grifau, goddefweh i minau ddiolch i'ch goheb- wyr ac i chwithau am hanesion y Cymdeithas- au Diwylliadol a'r Wesley Guild1.—Yr eiddoch, < £ c., CYMWYSON.
Advertising
GEO. T. ELLIOT (Successor to WILLIAM LITTLER), GENERAL GROCER AND CONFECTIONER MARKET ST. ABERGELE Also at PENSARN, 1 0 Mae'n Wir Dyga Miloedd o Ddyoddefwyr iwrth Aii. hwylderau y <&waed s'r Croen Dystiol&et^ ddiolchgar i Deilyngdod .4 I It N HUGHES' Blood PILLS I I FEL MEDDYGINIAETH CYFLYM, EFFEITHIOL, A SICX Ni welais i ddim tebyg i HUGHES'S BLOOD PILLS at GLEFYDAU Y GWAED, CROEN, CYLLA, AFU, a'r ARENAU. I gywiro pob afreoleidd-dra yn natur cyfan- soddiad y Gwaed ac a all gynyrchu cynifer o't Anhwylderau gresynol sydd yn blino 'pob dosbarth. A Gwnant Hyny!! Symndant bob sylwedd niweidiol a Gwen- wynig o'r Gwaed. Cyffroant a chynyrchant Egni, a Chryfhant yr holl gyfansoddiad, Bywiocant bob rhan tu-fewnol o'r corff. Y mae profiad cyffredinol yn cadamhau EFFEITHIAU WYDD DIGYMAR Y Gwaed Feddyginiaeth Bydenwog hon ex symud a llwyr wella bob amser DIFFYG TRAUL, POEN PEN, BILIOUS- NESS, AFU DRWG, CORFFRWYMEDD, GWYNTCHWYDD, GW ALL-D REU LI AD dyspepsia), CLEFYDAU Y CROEN, A TARDDIADAU Y CNAWD, PENDDYNOD, ECZEMA, SCURVY, Y BLAST (Erysipelas), PILES, FITS, NERVES GWAN, ISELDER YSPRYD, ARENAU DIOGLYD, POEN CEFN (Lumbago), Y GWYNEGON (Rheu- matism), &c., &c. I FENYWOD.— Y mae HUGHES'S BLOOD PILLS y mwyaf effeithiol er symud pob achos o'r An- hwylderau sydd dueddol i'r rhyw, yn Hen ac Ieuainc. A gellir bob amser ddibynu arnynt. Treiwch Hwynt. Gwellhad sydd Sicr I SYLWER.-Nid oes dim yn ddidwyll a chywir heb y Trade Mark, sef llun calon ar bob blwch fel yma. Gofynwch am HUGH BLOOD PILLS, a mynwch weled llun y galon arnynt. Gochelwch rhag cael eich twyllo. Ar werth gan bob Chemist a gwerthwya Patent Medicine am Is. lic., 2s. 9c., 4s. 6c. Neu danfoner eu gwerth mewn P.O. ne. Stamps at y gwneuthurwr— JACOB HUGHES, Manufacturing Chemist, Penarth. Ar werth yn America gan R. D. Williams. Chemist, Plymouth, Penn. -8011- GOMER'S BALM ELI AT BOB CLWYF. BALM a iacha Glwyfau ar y Traed, Cluniau, Pen, Gwddf, Erysipelat. Manau Llidiog a Digroenedd, Cornwydon Crawnllyd, Coesau Drwg. GOMER'S BALM a iacha Fronau a Phea Bronau Dolurus, Traed Chvr/sedig, Tor- iadau Allan, Crach yn Mhenau a Gwyn- ebau Plant, Llygriadau a Llosgiadau yn mhob rhan o'r Corff. GOMER'S BALM a iacha Ddwylaw Toriadol, L^ygaid ac Amrantau Dolurus, Crafu, Scurvy, Gwynegon, Cymaiau Poenus, Chwyddiad, Tarwden, Malaethau, &c. Y mae GOMER'S BALM yn hynod effeith- iol at bob math o Glefydau allanol y Corff. Rhodder prawf arno. Ar werth gan bob Chemist a gwerthwyz Patent Medicine am Is. lie. y blwch, neu danfoner eu gwerth mewn Stamps neu P.O. a y Danganfyddwr- MANUFACTURING CHEMIST, CARDIFF. J '• HUGHES
-101-MR. CHAMBERLAIN A FINAU.
ilais, ac un tebyg i'r un a glywsoch yn Heidel- berg yw fy un inau. Nid wyf am ei ddefnydd. io mewn eyfarfod cylioedduts1 am' i mi ga,el y cyfleusdra. hwn i siarad a chwi yn gyfrinachol. Yr wyf yn ddiolchgar i chwi am y cyfteusdra, syr. Dydd da i chwi, Mr. Chamberlain. Hew SlON I FAN. Johannesburg, Ion. 9, 1903.