Seren Cymru

TY YR ARGLWYDDI. Dydd Iau, y 5ed o'r mis hwn, agorwyd Senedd Prydain T?awr. Er nad oedd ein Brenines dirion yn wyddfodol ar yr ^eblysur; etto gwnawd y diffyg i fyny i raddau drwy fod ei j»ab henaf, Tywysog Cymru, yn bresenol aryr agoriad. Cym- aaerodd yr Arglwydd Ganghellydd ei eisteddle ar y sach wlan »tn 5 o'r gloch ac wedi i Dywysog Cymru gymmeryd y llwon, elfiteddodd fel un o bendcfigion v deyrnas ar un o feinciau croes y Tt. Yna, darllenodd yr Arglwydd Ganghellydd y ganlyuol

ARAETH FRENINOL:— Fy Arglwyddi a BoneddigiQn- Y mae ei Mawrhydi yn gorchymyn i ni eich hysbysu, ei bod, O.ddiar pan gyfarfuasoch ddiweddaf, wedi gwneyd yn hysbys ei chaniatad i briodas gymmeryd lie rhwng ei Uchelder Breninol Tywysog Cymru a'i Huchelder Breninol y Dywysoges Alexandra, inerch y Tywysog Christian o Denmarc; ac y mae ei Mawrhydi •^•edi cwblhau cytmideb ar y mater a Brenin Denmarc, yr hwn a osodir ger eich bron. Y mae y profion parhaus ag y mae ei Mawrhydi wedi dderbyn o'ch yrnlyniad at ei pherson a'i theulu yn ei pherswadio y bydd i chwi gyfranogi o'i theimladau ar achlysur mor ddyddorawl i'w Mawrhydi; a'r hwn, gyda bendith IDuw, fel y gobeitliia, a brofa mor llesiol i ddedwyddwch ei theulu, ac i ddaioni ei phobl. Nid yw ei Mawrhydi yn ammheu na fydd i chwi ei galluogi hi i wneyd darpariadau gyferbyn a'r sefydliad (establishment) a dybiwch yn addas i radd ac urddas Etifedd Dyfodol coron y teyrn- asoedd hyn. Drwy i chwvldroad gymmeryd lie yn Groeg, a'r orsedd drwy hyny ddyfod yn wag. y mae y genedl Roegaidd wedi hysbysu ei dymuniad cryfaf fod i fab ei Mawrhydi, y Tywysog Alfred, i dderb. n y gorou Roegaidd. Nis gallai yr amtygiad digais a gwir- foddol hwn o etvyllys da tuag at ei Mawrnydi a'i theulu, a'r gwerthfawrogiad teilwng o'r budd a roddir gan egwyddorion ac ymarferion y cyfansoddiad Prydeinig, lai na bod yn wir foddhaol, X1 hyn a deimlir yn ddwys gan ei Mawrhydi. Ond y mae cytundebau diplomyddol coron ei Mawrhydi, yn righyd ag ystyriaethau pwysig ereil!, wedi attal ei Mawfhydi rhag ildio i'r dymuniad cyffredinol hwn o eiddo y genedl Roegaidd. Gobeithia ei Mawrhydi fodd bynag, y bydd i'r un egwyddorion o ddewisiad a arweiniasant feddyliau y genedl Roegaidd, yn y lIe cyntaf, at ei Uchelder Breninol y Tywysog Alfred, i'w harwain i ddewis penadur, dan lywyddiaeth yr hwn y bydd i deyrnas Groeg fwynhau bendithion Ilwyddiant tufewnol, a pherthynasau cyfeillgar a theyrnasoedd ereill ac os yn y cyfry w sefyllfa ar bethau y bydd rWeriniaeth y Saith Ynys wneyd yn hysbys ddymuniad pwyllog i ymuno a theyrnasoedd Groeg, bydd ei Mawrhydi yn barod i gym- meryd y cyfryw fesurau a fyddent angenrheidiol er adchwilio cyt- undeb Tachwedd, 1815, drwy yr hwn yr adgyfansoddwyd y wer- ioiaeth, ac y gosodwyd hi dan amddiffyniad Coron Prydain. Y mae perthvnastu ei Mawrhydi a galluoedd tramor yn parhau yn gyfeillgar a boddhaol. I Y mae ei Mawrhydi wedi ymattal rhag gwneyd dim gyda golwg ar gymhell y pleidiau gwrthwynebol yn Ngogledd America i roddi fypy yr ymdrech rhyngddynt; canys nid yw yn yinddangos etto i'w Mawrhydi y byddai i'r fath gynuygion fod yn llwvddiannus. Y mae ei Mawrhydi wedi edrych gyda'r pryder mwyaf ar yr ymdrechfa anrheithiol a garir yn mlaen etto yn y parthau hyny ac wedi canfod gyda chalon ofidus y cyfyngder a'r dyoddefaint y mae y rhyfel hwnw wedi ddwyn ar ddosparth helaeth o ddeiliaid ei Mawrhydi, ond a ddygwyd ganddyntgyda gwroldebacamvnedd teihvng o efelychiad. Y mae yn gysur i'w Mawrhydi gael lie i obeithio fod v cyfyngder yn lleihau, a bod adfywiad yn cymmeryd ]!e vn y parthau gweithfaol. Y mae wedi rhoddi y boddhad mwyaf i'w Mawrhydi i ganfod gyda'r fath aelfrydedd y mae pob aosparth o'i deiliaid yii mhob parth o'i hamherodraeth wedi cyfranu er darbodi ar gyfer angen- ion eu cyd wladwyr dyoddefus ac y mae yr haelfrydedd gyda pha un y mae deiliaid trefedigol ei Mawrhydi wedi rhoddi eu cynnorth- wy yn profiler fod eu hanneddan yn mhell oddi wrthym, etto fod eu calonau yn meddu teimladau gwresog tuag at hen wlad eu tadau. Y mae y Pwyllgorau Darbodol wedi arolygu, gydagofatparhaus a diffunnt, ddosparthiad y drysorfa a roddwyd dan eu gofal. Y mae ei Mawrhydi yn gorchymyn i ni i'ch hysbysu ei bod wedi cwblhau cytundeb masnachol a llyngesol a Brenin y Belgiaid, ya-nghyd a chyfammod gyda golwg ar gwmnion arianol. Bydd i'r cyfryw gytundeb a'r cyfryw gyfaramod gael eu gosod o'ch blaen. Y mae ei Mawrhydi wedi gorehymyn fod y papyrau perthynol i achosion Itaii, Groeg, a Denmarc, i gael eu gosod o'ch blaen a bjdd i'r papyrau o berthynas i'r dygwyddiadau a gymmerasant Ie y:i ddiweddar yn Japan i gael eu gosod hefyd gerbron. Foneddigion Ty y Cyfiredin,— Ymae ei Mawrhydi yn gorchymyn fod yr amcangyfrifon am y flwyddyn ddyfodol i gael eu gosod ger- eich bron. Y maent wedi «u parotoi gyda golwg ddyladwy at gynnildob, ae a ddarparant i wneyd y cyfryw leibad yn y treulion ag a yrnddengys yn gyd- weddot a dygiad yn mlaen y gwasanaeth cyhoeddusyn eHeithidI. Fy Arglwyddi a Boneddigion,- Yr ydym yn cael ein gorchymyn sari ei Mawrhydi i'ch hysbysn, 'er fod rhyfel cartrefol yn Ngogledd America yn parhau, nad yw masnach gyffredinol y wlad wedi lleihau nemawr y flwyddyn ddi- weddaf. Y mae y cytundeb masnachol a gwblhaodd ei Mawrhydi ag Am- Tiarawdwr Ffrainc eisoes wedi cynnyrchu canlyniadau tra man- teisiol i'r ddwy genedl y mae yn ymwneyd a hwynt; ac nid yw sefyllfa y gyllidaetb, er fod amryw amgylcbiadau anffafriol wedi dygwydd, yn anfoddhaol. ,Gobeith;a ei Mawrhydi y cymmerir y canlyniadau hyn fel profion nad yw adnoddau y wlad wedi eu niweidio. Y mae yn foddhaol i'w Mawrhydi i ganfod y trefnusrwydd hapus a fodola drwy ei holl diriogaethau, yr hyn sydd yn elfen mor hanfodol i ddedwyddwch a Ilwyddiant cenedlaethau. Gosodir dan eich ystyriaeth amryw fesurau o ddefnyddioldeb a 'gwelliant cyhoeddus; a dwys weddia ei Mawrhydi ar fod i fendith yr Hollalluog Dduw arwain eich ymgynghorhd er ychwanegu llesiant a dedwyddwch ei phobl. Cynnygiwyd gan Jarll Dudley fod anercliiad i gael ei anfon mewn atebiad i araeth y Frenines. Eiliwyd y cynnygiad gar. Iarll Gi anard. Wedi i Iarll Derby ac ereill siarad, pasiwyd y penderfyniad. DyBD GWENER. — Cynnygiwyd gan Esgob Ripon fod dychweliad o boblogaeth archesgobaethau York a Ripon gael ei wnevd. Mewn atebiad i Arglwydd Llanofer, dywedodd Iarll de Grey a Ripon y byddai i V sgrifenydd y Rhyfel, pan yn cynnyg yr amcan-gyfrifon, roddi eglurhad o berthynas i gym- meradwyaeth pwyllgor y Gwirfoddiaid. DYDD LLUN.—Wedi ychydig eiriau oddiwrtb Arglwydd Rayenswortb, o berthynas i borthladdoedd noddfaol, darllen- odd yr Arglwydd Ystafellydd atebiad ei Mawrhydi i'r an- ercliiad. Wedi i addysg y tlodion fod dan sylw. torodd y$i fyny i am chwarter i saith.

TY Y CYFFREDIN. DYDD IAU, Chwef. 5.-Wedi i'r Llefarydd ddarllen Araeth ei Mawrhydi, cynnygiodd Mr. Calthorpe fod anerchiad i gael ei anfon aty Frenines mewn atebiad iddi. Eiliwyd y cynnyg gan Mr. Bazley. Wedi i Mr. Disraeli, ac ereill siarad, pas- iwyd y penderfyniad. DYDD GWENER.Cyflwynwyd deiseb gan Mr. Bright o Birmingham, yn dymuno lleihad yn nhreulion y "ad. Rhoddodd Mr. Layard eglurhad byr o berthynas i'r an- nghytundeb a Brazil. Aey. Hong Brydeinigynddrylliauyn Rio Grande, ac a yspeiliwyd, ac y mae lie i gredu i rai o'r morwyr gael eu llofrnddio. Ni chynnaliwyd rheithfarn deg ar y cyrff. Fodd bynag, yr oedd y Llywodraeth Brazilaidd wedi addaw gwneyd iawn, 4 dysgwyliai yr adlfurfid perthyn- asau cyfeillgar. Rhoddwyd yn ganlynol ganiatad i ddwyn amryw fesurao i mewn. DYDD LLON.—Tynwyd sylw y Ty at y twymynion a geid mewn cabs a ddefnyddid i gario dynion afiachus i ysbyttai, a dywedai Syr G. Grey y byddai iddo osod penran yn y gyfraith er symud yr achos. Rhoddwyd caaiatad i ddwyn mesur i mewn er adgyweirio y gyfaaith o berthynas i arferion llygredig mewn etholiadau. Darllenwyd y mesur y tro cyntaf. Caniatawyd i Syr R. Peel ddwyn mesur i :newn er cofres- tri genedigaethau a marwolaethau yn yr Iwerd lon. Darllen- wyd yr ysgrif y waith gyntaf. Cododd y Ty am chwarter i wyth.

COLEG Y PARCH. C. H. SPURGEON. Nos Wener, Ionawr 30ain, cyfarfu cyfeillion, myfyrwyr, ac athrawan y coleg sydd mewn eyssylltiad ag eglwys y Parch. C. H. Spurgeon, yn y Tabernacl. Ymddengys fod y coleg hwn mewn sefyllfa flodeuog iawn. Yr oedd rhoddion wythnosol cynnulleidfa Mr. Spurgeon y Sabboth blaenorol yn cvrhaedd i X20 3s. lg.; ac yr oedd y swm hwn, er mor fawr yr yrndden- gys, dan y cyfartaledd o roddion wythnosol y gynnulleidfa at yr achos teilwng hwn. Rhif presenol y myfyrwyr yw 51 ac y mae 150 o fyfyrwyr yn y dosparthiadau hwyrol. Heblaw cyf- lenwi pwlpidau gweiginn, y mae myfyrwyr y coleg hwn yn pregethu mewn 27 o orsafoedd yn ac o aingylch i Lundain. Y mae 29 o eglwysi Bedyddiedig, gweinidogion y rhai a addvsg- wyd yn y coleg hwn. Treulion y coleg y llynedd oedd £ 2,000. O'r swm hwn codwyd yn agos ei banner drwy roddion wyth- nosol y gynnulleidfa, tua £250 drwy danysgrifiadau cyfeillion yn y Tabernacl, a je592 gan Mr. Spurgeon, a chyfeiilion drwyddo ef. DerbyniwydE59 gan Drysorfa y Bedyddwyr. Ymwelir a'r coleg bob dydd Llun a dydd Gwener gan Mr. Spurgeon ei hun, er gweled pa gynnydd a wneir gan y myfyr- wyr, ac er cyfranu liyfforddiadau duwinyddol iddynt. Wedi i'r cyfeillion yfed te gyda'u gilydd, eyfeiriodd Mr. Spurgeon at y pleser a deimlai yn y fath gynnulliadau, a'r lies a ddeilliai oddiwrthynt. Dywedai hefyd, wrth gyfeirio at y coleg, fod y myfyrwyr wedi codi o un i hanner cant, a bod yn agos i 200 yn y dosparthiadau hwyrol. Cyfrenid addysg rad yn y classes hyn i fobl ieuainc ag oeddynt yn dilyn eu gorchwylion yn y dydd, y rhati amlaf o ba rai oeddynt yn pregethu yn achly- surol, ac yr oedd eu llafur wedi ei fendithio yn hynod. Yn ychwanegol at barotoi gweinidogion i eglwysi yn y wlad hon, yr oedd un myfyriwr wedi ei anfon i Newfoundland, lie y mae wedi bod yn dra llwyddiannus a danfonid ereill i wledydd tramor pan y êaniatâi amgylcbiadau. Yr oedd Ilwyddiant y myfyrwyr wedi bod yn hynod yr oedd un o'r rhai cyntaf a fu yn y coleg wedi bedyddio 500 o bersonau. Yn ganlynol, rhoddoJd Mr. Spurgeoo a Mr. Rogers (un o'r athrawon) fras- lun o'r addysgiaeth a gyfrenid yn y coleg, ac ymadawodd y cyfeillion wedi cael boddlonrwydd mawr yn ngweitlirediadau y sefydliad daionus hwn.

Mae brysebion wedi newydd en derbyn gan y Swyddfa Dramor yn hysbysu fod y llong Brydeinig" Martha ae Emily" wedi cael ei chymmeryd, a'r cadben wedi ei ladd, gan frodorho Formosa. Mae perchenogion y Great Eastern wedi gwneyd ymchwiliad i'r ddamwain a gyfarfu a'r Hong yn ddiweddar, ac y maent wedi cael hoddlonrwydd nad bai y Cadben Paton,na neb o'r swydd- ogion, oedd yr achos o'r ddamwain, eithr i hyny gael ei achosi o herwydd nad oedd y graig ar ba un y tarawodd wedi ei nodi ar y darlunleni. Syrtbiodd Mr.Wiles, o gwmpeini Gresbam, Wiles, a Brown, darllawyddion, South Walling, Lewes, i mswn i ystond o gwrw yn ddiweddar, a chafwyd ei gorff yn mhen yehydig amser,-yn oer a marw. Cyflawnodd Mr. Charles Clark, un o yuaJon Wolveraaipton, a diweddar faer y dref hono, hunanladdiad ychydig ddiwrnodau yn ol. Tybir ei fod maes o'i synwyrau ar y pryd. Lladdodd dyn ieuanc o'r enw Taylor ei wraig yn Maencein- ion dydd Sadwrn. Ymddengys mai un o gymmeriad ysgafn ydoedd y wraig cyn ei phriodas, a'i bod yn ddiweddar wedi cymmeryd i fyny &'i hen arferion. Cafodd ef afael ynddi mewn t £ isel dydd Sadwrn, a chan esgus fod yn hynod o garedig, darbwyllodd hi i encilio gydag ef, pryd y darfu iddo ef yn union dori ei gwddf. Bu farw yn f'lan, a pban roddodd ef ei hun i fyny i'r awdurdodau, dywedai ei bod hi wedi derbyn ei haeddiant. Cafodd y trengholwyr ef yn euog o lofruddiaeth gwirfoddol, ac y mae yn awr yn ngharchar. Dygwydddodd tri than yn Llundain ar nos'Lun diweddaf, ac mewn un achos, yr oedd dim llai na thri o dan-beiriannau a phump o ysgolion diangol yno yn hynod o gynnar, wedi cael eu galw yn nghyd gan y gwefrhysbysydd, yr hyn sydd yn profl pa mor rbagorol yw y trefniadau yn Llundain er diifodd tanau. Mae y Llywodraeth wedi gorchymyn rhoddi cyfarchiad breiniol (royal salute) i'r llong George Griswold pan gyr- haetlda Lynlleifiad." Hon, fel y gwyr ein darllenwyr, y w y Ilong sydd yn dwyn help i bobl swydd Lanctster oddiwrth yr Americaniaii.] Gogleddol. Dywedir fod ntfeno swyddogion mHwraidd Itali wedi ceisio caniatad i gychwyn i Mexico, er dilyn tyn.eJ y fyddin Firengig. Yr oedd Jackson, y caethwas ffoedig, a diweddar gerbydwr Jefferson Davies, yn bresenol mewn cyfarfodydd mawrion a gynnaliwyd yn Aberdar a Merthyr er dadgan cydymdeimlad a'r Gogledd a'r Llywydd Lincoln. Tiaddododd y dyn du araeth bwrpasol iawn, yn yr hon yr oedd yn dangos echryslonrwydd caethwasiaeth. Mae cymmeradwyaeth mawr iddo. Gwnaeth Boneddwr ei ymddangosiad yn y Central Criminal Court yn ddiweddar dan amgylchiadau tra rhyfedd. Yr oedd wedi cael ei wysio ar yr uchelreithwyr, a daeth i'r llys i geisio esgusodiad ar y tir ei fod, er yn aelod o Eglwys Rufain, yn parbau i fod yn offeiriad o Eglwys Loegr. Esgusodwyd ef, wrth gwrs, gan y barnwr, am nad oedd yn.bosibl iddo ef rydd- hau ei hunan o'r offeiriadaeth. Mae papvrau Genoa yn cyhoeddi fod y meddyg. Dr. Basile, wedi ymadael o Caprera, gan fod clwyf Garibaldi wedi gwella i'r fath raddau fel nad oes eisieu help meddygon yn mhellacto. Mae Garibaldi yn medru cerdded drwy help ffyn baglau, ac y mae eisoes wedi bod maes yn pysgota. Dywed Dr. Basile y bydd yn alluog i farchogaeth yn mhen pythefnos, os myn. GOLEUDY YR WYSG.—Yn ystod yr ystormydd diweddar. a clnvyddiadau uchel y llanw, cafodd preswylfod eeidwad y goiendy uchod ei lanw o ddwfr. Ymddengys nad yw y mur amddiffynol ond un byr iawn, ac mai i hyny yn benaf y cyfrifir yr annghysur a ddyorldefwyd gany ceidwad. Y mae yn ofynol i'r awdurdodau wneyd rhvwbeth yn y mater hwn yn fuan. TAN DYCHRYNLLYD.—Torodd tan dychrynllyd allan yn nh^ Mr. Fletcher, Heol Lombard, Llundain, dydd Mawrth. Cyn gynted ag y rhoddwyd y gair allan, torodd y tSn trwy ffenestri un o'r ystafelloedd, ac er i'rjtan.beiriannau gyrbaedd yno yn dra buan, ac i'r tan gael ei ddiffodd, Uosgwyd Mr. Fletcher yn ulw. CLEFYD Y DEFAID.-Cof gan ein darllenwyr ddarfod i glefyd tost dori allan yn mysg y defaid yn swydd Wilts ryw ychydig fisoedd yn ol. Pennodwyd pwyllgor gan y ffermwyr i ystyried y ffordd oreu i attal y clefyd rhag lledaenu, ac i wella y defaid afiach. Mewn cyfarfod mawr a gynnaliwyd yn De- vizes dydd Llun diweddaf, hysbysodd y pwyllgor fod y clefyd yn awr wedi diflanu, ac nad oedd eisieu eu gwasanaeth hwy bellach. Rhoddwyd diolchgarwch gwresog y cyfarfod i r pwyllgor am eu ffyddlondeb dibaid. MARWOLAETH RHYFEDD.—Ar nos Fercher diweddaf, yr oedd Mr. Mason, gwraig i liwiwr sidan, yn byw yn Heol Bank, Macclesfield, yn eistedd ar bwys y tan,a'i phlentyn ar ei glin- iau pryd y ffrwydrodd costrelaid o ddwfr, yr lion a gorc.wyd yn din,ac & osodwyd yn y ffwrn yn y boreu, ac y llauwyd y tf 0 darth Rbedodd amryw o'r cymmydogion i mewn pau fflywsant swn y ffrwydriad, a chawsant Mrs. Mason a rptentyn yn eu hyd ar y Uawr a'r llestri te a'r ford wedreudym. chwelyd. Yr otdd y fam a'r baban wedi eu hysgaldanu mor ofnadwy, fel y bu'r baban farw yn fuan, ac nid yw y meddyg- on sy'n trin Mrs. Mason yn dal un gobaith allan y bydd iddi wella. DYGWYDDIAD DYDDOUOL.—Yn nghanol sypyn o dlillad a ddanfonwyd rywle i swydd Lancaster er dilladu y trueiniiid sydd yno yn dyoddef o herwydd diffyg gwaith, yr oedd capan bachgenyn. Yn y capan yr oedd llythyr, wedi ei gyfeirio at fachgen amddifad neu ddifam." Ar agoriad y llythyr, caf. wyd swllt ynamgauedig, yn ngbyd a'r hyn a ganlyn "Bydded i wisgydd ieuanc y capan hwn gyfarfod a i ddiweddar her. chenog yn y nefoedd. Yr oedd yn brydweddol ac yn dda; a symudwyd ef drwy ddamwain o'r byd hwn i fyd gwell. Ben- dith mam alarus fyddo ar ben y sawl a wisgo gapan ei bacligen gwiw BATHODYN GWOBRWYOL, a roddwyd am STARCH GLEN- FIELD gan Farnwyr Dosparth 2, Arddangosfa 1862. Y mae y Starch' enwog hwn yn cael ei ddefnyddio yn y Golchdy Breiniol, ac a gyhoeddir gan Olchwraig ei Mawrhydi y goreu a ddefnyddiodd erioed. Trwswraig Ysnodenau ei Mawrhydi a'i gesyd allan y goreu a ddefnyddiwyd ganddi; ac y mae y wobr ucAod gan rai o brif gelfyddydwyr yr oea, yn proi fei ragor- iaeth. Gwerthir "STARCH BREINTIEDIG GLBNFIELD yn mhob Dinas, Tref, a Phentref, yn Mhrydain Fawr a'r Iwer- ddon, mewn sypynau Je., lc., 2g., 4c. 8c., yr un gan Grocers, Canwyllwyr, Ffervllwyr, &c., ac yn gyfanwerth gan y gwneu- tburwyr WOTHERSPOON A'I GYF., GLASGOW a LLUN- DAIN.