Y Goleuad

I. LLAIS Y WLAD. OFFEIRIAD, CUL. (AT Qt-YGTBD V OOtETTAbV Syr -Yr wythnos ddiweddal bu larw hen Gristion o'r enw William Jones, yr Lôn Isaf. Llangaffo. Yr oedd yn 84 .mlwydd oed, ac wedi ei ddwyn i fyny yn Fethodist o'r groth-achyda'r Methodistiaid y treuliodd ei oes. Yr oedd y teulu yn dymuno ar iddo gael ei gladdu dan y "deddf newydd," a r'nodd, pis inau y rbvbudd arferol i'r rheithor (y Parch. D. J. Davios. Wele ei atebiad, "Inasmuch as EL611 Isaf is not in the anciei.t • -Ecclesiastical Parish of TIaiigilffo, I cannot per- mit the burial to take place, as intended by you, under the Burial Laws Amendment Act of 1880." Dealler fod Liang'rfo i gyd cr's llawer o flynydd- oedd yn "Civil d am na throsglwadwyd yr oil ohono- --mewn ystvr "Ecclesiastical"—my:) y yr oll b h onr,- y stvr rheithor hwn, fcl ei ewythr o'i l-en, nad oes genym hawl i gliaddu neb o'r pentref • dan y "drefn nOW- ydd." I'r capel y daw v mwyaf rif mawr o'r plwyf- olionyma. £,,1 mewn plwyfi cr-ill, ond y mae yn ffaith (fdyddo ol m-i tri yn- unig a gladdwyd o dan y "drefn newydd." a'r tri liyny yn ystod y flwvddyn ddiweddaf. Bu cyn-wainidog yr eglwys yn Bdh. ania a'i bt'iod farw yma (y diweddar Barch. Owea. Hughes, a Mra. Hughes), a chladdwyd hwynt dan vefn-,itii fod y 'capel .,t, thk.y giveiiiia.og y tu aljaeo- *I'r "Ancient iEcclesia&ticnl Parish of iLlan- J Dri—fe gladdwyd William Jones din yr Iwir <fcefn—ond cysur i'tv weddw oedranus-sydd yn gystùddiol ci hunan, ydyw cofio y daw Wi'liam Jones i fyny dan y "Drefn ;Newydd. Lhvvddodd of-eiriad y plwy* 1 ymyryd a threfn ci gladdu, ond fe ofala yr "ArchofTeiriad Mawr" am drefn y codi. JOs nadoedd ei fwthyn baoh yn yr 'Ancient Eccte-iiastical Parish of Llangaffo'—yr oedd ei eoaid yn ddiogcl er's llawer blwyddyn yn yr "Hen Gyfamod Disigl Cyrured yr Atglwydd ei woddw la,'l blant, sydd yr. nyfnder y brofedigaoth. Yr oid^Ioch, &:c;. Llangaffo. W. 1.LYWELYN LLOYD.

Celled fawr i rglwvsEówydd (M. C.), Blaenau Ffestiniog, fa marw Mr. ilugh Jones. Uncorn Cot- tege, c'herwydd ci fod yn awvddog fFyddlon yno. Bu ei bi-iod farw o fewn ycliydig oriau iddo hefyd, a; cbydymdeimlir yn fawr 3'r teulu yn eu galar. Ddydd1 Gwener, Ebrill 12fed, bu farw Mr. Thom- as Jones, Mountain View. Llvsfaen. Yr oedd yn aelod o eglwyg y M.C., Llysfaen. Adnabyddid ef gan ei gydna.bod yily fro yna. fel cyfaill y tlawd. Enillodd y cymeriad yma. gyda.'i oruchwylion tym- horl, a'ii garedigrwydd mawr. Gwerthuglo yr oedd er's rhai blynyddocdd, a dywedir gan ei gym- ydogion na. byddai byth yn gofvn yr un pris pan yn g\vrrthu i weddwon ac ;a.mqdifid,a'r tlawd hefyd fyddai yn ymgals eu gor u 4'r bvd, yn ol ei syniad ef. Trwy hyn enillodd y cymc,rhd o gyfaill y tlawd yn ardaJ. Yr oedd yn 69 imlwydd oed. Cladd- wyd ef -yft mynwent Llysfaen, ar yr 16 cyfisof.

GENI. PBIODI. MARW PRIODASAU. GRIFFITH—DAVIES.—Ddydd Mercher, yr 17eg cyfisol, yng nghapel Brynmawr, Bettwsycoed, unwyd a'u gfilydd mewn glan briodas, y Parch. 'Owen Gwilym Griffith, Petiiel, g r Dinbych, ii Miss Sidney Alice Davies, ILletty Fadog, Fies- tiniog. Cyfhvynwyd y briodasferch gan ei brawd, Mr. Owen Davies, Tryfal, Ffestiniog. Gweithredwyd fel gwas gan y Parch. John 'Smith, Penygarnedd, ac fel morvvyn gan Miss lizzie Davies, Ffestiniog, nith y 'briodasferch. A gwasanaethwyd ar yr achlysur gan y Parcbri. J. Tudno Williams. M.A., gweinidog y lie, a. J. R. Jones, B.A., Talybont cyn-weinidog y briod. asferch. Yr oedd liefyd yn bresenol Mr. D. r. Davdes, Lletty Fadog; Mr. a. Mrs. John Davifes, Bronant, Blaenau Ffestiniog; Mis. a Mim Jones, Lletty Fadog; Mr. H. T. Griffith, Mena.i Bridge, brawd y priodfab; Mrs. J. Tudno Wii- liams, Wienallt, yng';yda'r cofrestrydd, Mr. A. T. Hughes, JLIanrwst. Yn y prydnawn, o dan wenau yr haul, ymadawsant am Landudno, lie y bwriadant dreulio eu mis me!. Deallwn, eu bod wedi derbyn a,nrhegion gwjerthfawr. Bydd- ed iddynt oes hir i fwynhau cymdeithas eu gilydd, tac i gydiweithio f.,ryda'r achos .mawr ag y maent yn gymaint o addum iddo. FOARWOLAETHAU. PMTC'HARD.—<Nos Werter, Ebrill 19, Joseph Pritcha.rd, Cloth ;Hall, Llanwrtyd, yn 77 mlwydd oed. Ceir cofnodiad helaethaeh eto. OWEN.—OV: glwyfau, yn Ffrainc, Ebrill 13. y LifPtenant Ivor E. Owen, unig fab Mr. a Mrs. Owen, Carmen Villa Uplands, Absrtiw/e, yn 'J2 oed.

ER COF. ER COF AM FILWR. Taflwyd ardal ILlaaibtris i brudd-der, ddydd Mawrth, yr a.il cyfisol, pan dderbynlwyd y newvdd tarcalo.ms fod Arthur, anwyl ac ieuenga.f fab Mr., a Mrs. Eliis AVilliams, iCae, P-erthi, Nant Peris, wed: cwympo ar faes y frwydr fawr yn Ffrainc, er y 24aon o Fawrth, yn fachgen 19eg mlwydd oed. Ym- nnodd lâ'r fyddin flwyddyn yn 01 ac o'r adeg honno hyd lonawr dhveddaf bu ym Marc Kinanel, ac yn yr Iwerddon yn parotoi ei hunan irr gyfer y tan. Bachgen grymas o gorph, hardd yr olwg, a glan ei rodiad ydoedd Arthur. Cair gair da '.iddo gan b.1wb o'i gydnabod, a chysur nid byeban i'w deulii t-rallodus yw cofio liyny. Byddai ei gyf million, yn hen ac yn ieuanc, wrth eu bod yn ei gymdeithas, gin ei fod bob aroser mor wreiddiol a doniol, ond er hyny cymerai ddvddordeb neilltuol ym nibethais crefydd, ac yr oedd ei galon bob afmser yn llifo o gariad at y "Gwr gofidus a chynefin a, dolur." Coffa da genyf ei glywed yni dweyd yn ddiweddar iawn ei fod yntau fel ei frawd, wedi penderfynu cyflwyno ei hunan i wasana th y Gwr a'¡ prynodd. Tiueni, o drueyi iddo gael ei dori i 1'iwr mor ynn-, gan y credwn ei fed yn fachgell a, dyfodol disglaer iddo. Gwnai ei waith, yn gaJiMoioladwy mewn byd ac eglwys a bydd colled fawr i eglwys Behoboth ar ei ol, yn neilltuol -felly gyda'r canu. '.Roedd yn gerddor da ac yn ga-nwr rhago ol; yr fdd canu lond ei ena-id, ■ac yn wii- canwr oedd Arthur yng ngwir ystvr y gair. iEr i'w gan gael ei distewi, ac i'w delyn fach gael ei dryFio yn foreu iawn. mae lie d gredu fod iddo gan a thelyn newydd hDddyw, a'i fod yn aelod o'r cor refol sydd yn canu ac yn moli'r O'n i d a- gwydd Ideb. Ein cydymdeinjlad llwyraf â: rieni [!i frawd vn eu pr,,)fedigteth,. a'ti gwedd; ydyw,— Bydded i Dduw Arthur fod yn Dduw i'w d-julu a'i berthynasau.—Awel y Mynydd.

MR. JOHN AMBROSE, CROSS INN. Gyda hina,eth dwys yr ydym yn cofnodii marwol- aetli y brawd anwyl uchod. Bu farw prydnawn ddydd ilau, yr 28ain o Fawrth, pan yn 71 mlwydd oed. Gwnaeth Mr. Ambrose y defnydd goreu o'i amser. Gweithiodd â'i ddwylaw gyda phethau'r bywyd hwn, a bu yn hynod ddiwyd i wneuthur ei alwedigaeth a'i otholedigaeth yn sicr. Mewn gaiir, bu iSyadlon yn ei h-oll dy megis gwas. Fe'i gan wyd yn Fetbodist, ac yr oedd gwa-d Methodist- aidd yn rhedeg drwy ei wythienau. Efo oedd un o Fethbdistiaid hynaf yr ardal. Dewiswyd ei yn flaenor yni Cross Inn tiia,'r flwyddyii 1895, a. gosod- odd gvmaint urdd,,as ar y swydd ag a osododd y swyd arno yntau. Bu yn no "dig o ffyddlon i holi odfeuon y cy&egr byddai golwg hamddenol a. hawdd- gar arno bob amser. Profndd ei hun yii: vmwelydtl da, ac yr oedd yn nodedig am ei groesaw dibendraw i ddieithriaid. Nid oedd wedi cael manteision adclysg foreuol, ond gwnaeth bum' talent -arall o'r dalent gafoclH, ac yn nyn: mentrv- n ddweyd ei fod yn esia.mpl gwert hi'w dilyn gan ddynio-n iena;nc yr oes hori. Canmolaii la-wer arbemon yr Ardwydd lesu, a clir?d- wn iddo fyned adref i d?agv»yddol syllu a "no. Di- flanodd o'n golwg yn sydyn iawn colled anarferol i d¡ (Dafydd yn 'Cross Inn. Yr oedd trefn yr iachaw- awriaeth wedi myncd a'i serch, a, chanfyddem ar. v.yddion fod v drefn bono yn ei drefnu yntan yn eiraf ond sicr hdyd. Tr oedd yn iawn ar adeg y mae swrthni a phen-llwydni yn bliiio mwy- afrif mawr, Cafodd -angladd tywysogaddd, dd'ydd Mawrth, Ebrill yr 2. Oafwyd gwasana-eth yn y tk cyn cych- ttyn, daiv oirweip'ad y Pardifl. J. Edwards, Llaii- fynydd, ac EI. J. E'vnns, Gross Inn (ei weinidog). Claddwyd yr hyn oedd farwol ohono gyda'r parch, dwytaf, yn ymyl ei briod, yn Llanegwad. Moo ein cydmdcimlad yn rhedeg at y pedwar mab a'i unig ferch, sef Griffith, Ambrose, Llangennech; David Ambrose, Llanelli; John Ambrose, Tirpab; William Ambrose, a Mrs. Wilson, y ferch, ynghydia,'u teulu- oedd; hefyd, a, brawd yr ymadawedig Henry Am- brose, yr hwn. sydd flae-x>r ymroddgar yn Llandilo. Heddwch i'w Iwch ydyw cin gwir ddymuniad.

VALLEY, MON. Y mae genym y gorchwyl prudd o gofnodi marwoL a.eth, yn 28ain oed, Mr. Owen R. Jones, unig fab Mr. a. Mrs. -Robert Jones, Crossing, Valley. Clwyi- wyd ei yn Ffrainc, tua dechreu 'r frwydr fawr sydd heddyw'n medi cyimanit o'n bechgyn annwyl. Gyr- rwyd ef trosodd gyda chlwyfedigiou eraill i ysbyty F:zac:>rly, Lerpwl. Saboth y Pasc aethom yno i'w v/eled, ac ymdda.ngosai iel pe'n gwella'n- fodd- liaol iawn, ond gwaetbygodd yn fuan wedyn, a hu farw ddydd Mawrf h, Ebr:ll y 9fed, fr galar mawr *'w dad a'i fairll a'i chwiorydd. ac i ardal gyfan. nuwyd a'i wpddillion i'r Valley, bore Iau, i'w hebrwng y dydd Sadwrn dilynoi i dy ei hir gartref ym :inynwent blwyfol Llanynghenedl. Clddddd dan y drefn newydd, ac yr «?dd y cynhebrwng yn un. o'r rhai i-tiwyi,f ;i:'r parchusaf a welwyd erioed yn y gymdogaetli. C-ymerwvd rhar yn y gwasanaeth 11 y ty ac ar !&n y bedd gan y Parchn. R. ei weinidog; William Davies, Bodedern, a. Thomas Evarn. y Gas-wen. Prudd oedd clnddn gwr ieuanc, yni mlocteu o: ddyddiu, a dyfodol gobeithiol o'i ifiaen, ac unig fab ei dad a'i fmll; ond yr oedd 'ymyl f^an' i'r cwmwl du, ca-nys yr orddid yn claddu cy- failV ieuanc 'a rhinwedd'au a.mlwg yn prydferthu ei fywyd: a.Ch,ld gorfi-wysla, iddo yn naear MÔn. a gwyddai pawb a'i hadwasnai- fod marw yn elw iddo, a ch')'Fodd ei Tteni y fraini o'i wJeled yn yr ysbyty. a chael ycliydig eiriau ganddo..Dyma'r ail filwr i gwynxpo o'r dreflan lion. Y cyntaf oedd Mr. Walter Wiilliams, Cae Barcdy, yntau'n fachgen hawddgar iawn. a/I fedd yn Ffrainc, a mawr yw oin, cydym- deimlad a'r teulu. Y ma? un, arall o'n bechgyn hoffusaf adref o Ffrainc wedi colli ei aelod, ac yn gwella'n dda, £\:>f Mr. Richard Hughes, Bryn Awel, ac nid prin yw cydymdaimlad y gymdogaeth ag yntau a'r teulu.

CYFARFODYDD MISOL. Y TREFNIADAU. Gvmdeithasl ■■ t Gogledd.—Llangollen, Mehefin 18, !<>. 20, Cyrnanfa Bregetha Mon.—Llangefni, Mehefl*- C.M. Gorlletvin Morganwg.—Bethlehem Green, Castell Nedd, yr ail wythnos ym Mai. C.M. Dwyrain Meirioiiydd.-Rhydlydan, Mai 22 a S3 C.M. Gorllewin Meirionydd.—Arthog, Mai 13, 14. C.M. Dyffryn Conwy.—Capel Saesneg, Llandudnc Junction, Mai 1- -ir d Builditig- Ebrill 30. C.M. Manchester.—Onward Buildings, Ebrill 30. C.M. Sir Frycheiniog.—Llanbedr, Mai 1. C.M. Trefa.Idwyn Isaf.—Beulah, Fclin Newydd, Mai 23, 24. GJgan Presbytery West.—&andfields, Aberafon, May 2. To commence at 10-30 a.m. C M- Trefaldwyn Uchaf.—Y Bont. Mehefin 5 a 6. C.M. Brffrvn Clwyd.—Y Fron, Dinbvch, Mehefin 27 C.M. Sir Gaerfyrddin.—Llandowror, ym mis Mai. C.M. Ll-yn ac Eifionydd.—Penrhos, Ebrill 29. C.M. Gorllewin Morganwg.—Bethlehem Gr?en, Cas- tello, dd Mai 16, i ddechreu am 2 o'r gloch. C.M. Dwyrain Morganwg.—Penuel, Pontypridd, Mai 10, i Gd-eclirou am 2 o'r gloch. C.M. Mon..—Brytisi'ticyn, Ebrill 29. C.M. Lerpwl.—Cros-shall St., Mai; 8.

Y mae'r Parch. R. W. Jones, M.A., bugail eglwys y Gerlan, Beth tda, wedi derbyni g.alwad unfrydol i fugailio fglwys Hyfrydle Ctergybi, fel olynydd i'r Parch. John Williams yn awr o Dd-ganwy. Nid yw Mr. Jones wedi ateb yr alwad eto. Y Parch. T. H. Mo-gan, Maesteg, fu yng ngwyl Y' P areli. (geignig'), elen i Caf?v?d a?lwy flynyddol Cilfynydd (Seisnig), eleni. Cafwyd arlwy wir fendithiol. Cafodd y Gronfa Ganolog sylw mawr yng Nghvnt. deitahsla'r Fenni. Casglwyd ati yn ei blwyddyn gyntaf 8 288p. lis., ac o'r swm hwnnw y mae b.270p. 10s. yn y Capital Account. Disgwvlia tua 250 oeglwyi gymorth eleni hyd a.t 4,700p. Gwnaeth y Gymdeithasfa iapel da r ar i'r eglwysi beidiodd gyfranu yn 1917 wneud ihyny ar bob cyfrif eleni. Diolchir f'r [Nlefoedd fod cynifer o'r eglwysi mwyaf, a Haw r ohonynt dan bwvsau trymion o ddyled, wedi c franu smor h,el yn 1917. Tra y un eg- lwys 1i?b gvfranu yn ol y cynllun ni chyrbaedda i- Grohfaei n.amca:n, a rhaid i'r eglwyai gweiniaid barhau i ddioddef. Talwyd sylw i'r achwyniad a wneir fod ambel! eglwys tVedi derbyn budd na. ddylaI gael cvmorth o'r ffynonell hon. Rhoddvvvd tvstioi- aet hi'r Pwvllgor weithredu vn 01 yr ysta,dc-g,itt oedd ger ei fron, ac iddo wne-ud virchwiliad manwl o'r newydd i bob cais. a lie gwelid fod unrhyw beth tehyg i anhegwch wedi ei wneud, cywirwyd, rdiestr o 'grants' am fel yr hyderir na. fydd gan neb achos i gwY110 ynghyleh gweiny,ddi.ad y GrrIIfLi, eto. Disgwyllr y casgliadfau i fewn prbyn Ebrill 30, 1918, fel y bydd gan y Pwyllgor ddigon i roi cymortii sylweddol i'r eglwv&i ym Mehelin.

ddwy geiniog yn lie yn geiniog fel ar hyn o bryd. Codir pris mat-sus i geiniog y blwch, a chodir y doll ai* siwgra thybaco. Ym- ddengys i ni fed yn anodd amddiffyn ych- wanegu dim at bris siwgr. Khcxldir tollau hollol newydd ar foethau, megis addurniadau. ac ar nwyddau neilltuol uwchlaw rhyw: bris.