Y Goleuad

y Mae- prinder; ac nid yw yn beth new,ydd,. -tpie adeiladwyd ein heglwysi gan y cyfryw ddynion yn y gorphenol, a'r rhai hyny o radd' uchel. Y mae genym Jawer yn myned allan heddyw, ond nid v math sydd arnom eisieu. Xíd dynion a. thafodau llithrig sydd arnom eis'ieu. Ac nid wyf am eu cy- fyngu yn unig i flaenoriaid, ond » ddynion ieuainc ysgrythyrol, .ac yspryd y peth byw wedi eu cy- iffwrdd. Dylasai y rhai'n gael eu trwyddedu. (Cym. eradwyaeth)—gan y Gyfarfodydd Misol, a- ehael allan eu cymhwysderau trwy ryw arholiad neu rywbeth cyffelyb cyn cael mynedlad i'n pulpudau. (Cymerad- wyaeth). Credai mai gwdl i'r Gymdeithasfa ethol pwyllgor i dynu allan nifer o reolau i'r urdd yma o bregethwyr, yn lie bod pawb yn myned a ilawe-r ohonynt heb un math o gredo, ac i'r pwyllgor hwmv ddwyn adroddiad ti'r Gymdeithasfa. nesaf. Dr. J. Cynddylan Jones: Yr wyf dan yr argraff mai nid! prinder pregethwyr sydd yn bod, ond yn hytrach prindr egluTysi. Y mae fy llyfr i yn wag am amryw Sabothau am y flwyddyn-hon. 'Atigen gwell trefn sydd arncim i ddwyn y pregethwyr a'r eglwysi yn nes at et. gilydd. Angen rhagor o bul- pudau sydd arnom. Ym Morganwg, o'r braidd y mae wythnos yn myned heibio beb fed yna rywun yn y weinidogaeth yn gofyn i mi os ydwyf yn gwy- bod am le garai eu gwasanaeth ar y Sul. Mr. R. W. Jones, B.A. Yr wyf yn edio y Parch. J. Morgan Jones. Yr ydym yn analluog i lanw angen) ein pulpudau. Mi garwn. i bwysleisio y pwynt a wnaed gan y Parch. J. Morgan Jones, nad ydyw y trwyddedau ddim i'w cyfyngu i'r blaen- oriaid. Dynion canol ced a. thros hyny sydd fel Theol yn myned i mewn i'r swydd honno. Y mae genym nifer o ddynion ieuainc yn awyddus i wneud eu rhan, pan y mae y fath alw ac angen. Ac y mae yn .anhawsder y bydd i ni deimlo oddiwrtho am y deng mlyn dd nesaf, gan fod nifer yr vmgeiswyr am y weinidogaeth yn ychydig iawn..Dylascm gael gwybod gan yr -eglwysi enwau y dyruion ieuainc sydd yn barod i'r cyfryw waith. Mr. T. E. Lewis, Y.H., Bla ngarw Yr hyn sydu wedi ei wneud genym ni yng Ngrllewin Morganwg ydyw gofyn i'r eglwysi ddanfon enwau i'r Cyfarfod- ydd Dosbarth, ac os bydd iddynt gael eu cadarnhau, danfonir y gyfres enwau i'r eglwysi, yn gofyn gart- ddynt geismeu gwasanaeth pan y bydd galw. Yr ydym r isoes wedi eadiarnbau tri enw, ac y mae yn ddealledig eu bod i wasanaet' u ameu treuliau. Pa-rch. Thomas Bowen: Y mae yn gwyn bod yna !awer yn esgyn ein pulpudau o ddynion pad ydym am eu gweled ynddynt, ac y mae eisieu i'r Cyfarfod- ydd Misol roddi arweiniad i'r eglwysi, ac hefyd parthed y tal i'r cyfryw rail. Dydi'r pregethwy; cynorthwyol ymal ddim bob amser- yn a-nrbydeddus yn eu hymddygindau. 'Cwyn a rail yw, oddiar pan y maa y tial yn dd g swllt ar hugain y Saboth trwy gymorth y DrysQrfa; Ganolog, fod gvveinidogion o enwadau ereill yn llanw llawer o'n pulpudau, a gwetnidogion a phivgetbwvr y Cyfundeb yn sagur. (Cymeradwyaeth). Parch. T. E. Roberts, M.A. Ai ystyr cynyg y Parch. J. Morgan Jones yw ystyried y mater yn ei holi agweddau? Parch. J. Morgan Jones: le, ynei boll agwedd- au a da fyddai cael y pwyllgor o ran el aelodau yn gyfagos. Henadur S: N. Jones, Y.H. Yr wyf yn awgrymu bod y cynygydd a'r eilydd i gyfiwyno nifer o enwia i'r Gymdeithasfa yfory i ffurfio. y pwyllgor. Parch. Lewis James. Builth: Dylasai un o bob Cyfarfod Misol fod ar bwvllgor mor bwyg'g. H nadur S. N. Jones Fe gaiff yr adroddiad dra- fodaeth yn y Gymdeithasfa. nesaf. Parch. Rees Evans: Y mae yn bivyllg,or pwysig, a dylasai un o lr-h ICHarfod Misol fod arno. Ac ar gynygiad v Pa ch. Lewis James, ac euiad Mr T. E. Lewis. Y.H., Bla rsrarw, pasiwvd nVDI. If'" ACHOS PREGETHWR IEUANC. Cafodd y Parch. E. Lewis, Gelligroes. ganiataj y Llywvdd i osod achos y pregetbwr ieuanc, Mr. Darnel iDavies, gerbron, y Gymd ithasfa. Hysbys- odd Mr. Lewis ei fod wedi ymuno å'r fyddin, ac wedi bod yn y ffosydd yn Ffrainc, ac wedi cael y dwymyn yno. lEi fod ar byn o adeg yn Eastbonrne, ac o un ysbytv i'r Hall vn barbaus. Yr oedd wed: ayfod i lawr i (Ja=s D3 erbyn hyn. Yr oedd yn facligen gobeithiol iawn, ac wedi pasio y Matricu- laiion. Yr oedd yna awydd cryf o dan y fath am- gylchiadau i'w gael yn rhydd. Hnadur S. N. Jones: Y mae yra. berygl mewn achos fel hyn, trwy geisio gwneud caredigrwydd. i wneud rhywo,th i'r gwrthwyneb. Pe hyddai iddo gael ei ryddha-i. byddai raid. iddo gynal ei hun. Hwyrach na byddai y iiJywodiaeth ddim ond yn rhy faleh o da.ni y lath amgylchiadau o'i ryddhau. Parch. R. J. irees, M.A Gwell gadael y mater yn Haw Cyfariod Misol Myr;wy. CAIS AM ORDEINIO. uaeth cais am ordeinio Mr. D. T, Morgan, Absr- cynon, y flwyddyn yma, o Gyfarfod 'Misol Dwyrain Morgnnwg Ar awgrymiad y Parch. J. Morgan Jones, pasiwyd i chirio y mater hyd y Gymdeithasfa m\«af, gan y bydd hjny yn ddigon cynar-. ADRODDIAD Y PWYLLGOR RHAGARWEINIOL. (1) lDarllenodd_^r Ysgrifenydd adroddiad y Parch. B. T. Joirs ar fater o gn:is oddiwrth weinidog o enwad arall i ymuno â'n iCyfundeb ni, a chynwys yr a,droddia,d,.Ved;d, fod y pwyllgor wedi gwneud ymchwnliad manwl i'r achos yn ei holl agweddau, a bod y brawd yn dwyn y cvmeriad ucbaf, eto nad oedd yna resymau digonol dros ei dderbyn i'r Cyf. undeb. Ar gynvgiad v Parchn. J. Morgtn Jones, ac eiliad Dr. D. H. Williams, cadarnhawyd yr adrodd:ad. (2) Fod yna "Urgency Committee" i'w benodi cydrhwng y ddwy Gymdeitliasfa, rhag ofn i rywbeth neillduol godi. Niid oedd dim arbenig yn ymddang- os yn awr, ond yn unig ethol brodyr i draddodi y "Cyngor" a. thraethu ar "Xatur Eglwys." (3) Nad ydym yn cynal Sasiwn Mai. ► Henadur B. IX JOILtS: A ydyw Bryclieiniog yn barod i gymeryd yr un sydd yn canlyn? Hawdd fydd i siroedd ereill wneud yr un esgus. Parch. Rses Evans Y mae y Gymdeithasfa yn cael ei Hiatal am Mai, ac nid teg gofyn i ni. Wna-ed mo hyny â Llanymddyfnl, y llynedd. (4) Ein bod yn anog i'r "Urgency Committej" gael ei gy.fansoddi o'r cyn-Lywyddion, swyddogion y Gyandieitbasfa, ac un o bob Cyfarfod Misol, a bod yna allu terfynol gan y pwyllgor i weithrediwnewn unrhyw achos fydd yn galw am hyny. Y PWYLLGORAIJ. Ddydd Mercher dygwyd yr enwau canlynol i mewn i weithredu Gogledd Aberteifi: Parchn. D. Lewis, Capel Dewj. De Aberteifi: E. Morgan, B.A., Pennant. Penfro. Mr. H. W. Evans, Y.H., Solfa. Caerfyrddin: Parch. T. Francis, Hendre. Gorllewin Morganwg: Parch. Walter Da,vies, Glandwr. Dwyrain Morgan- wg: Mr. W. Williams, Pontygwaith. Henaduriaeth Gorllewin Morganwg: 'Mr. Edward 1)wid, Nant-y- mo l. Henaduriaeth Dwyrain Morganwg: Mr. W. M. rrhom C'aerdydd. Mynwy: Parch. E'van Price. Brycheiniog: Mr. Jeffry Jones. Llundain: Parch. D. S. Owen. Ysgrifenydd y (Sasiwn i fod yn gynullydd. Ac i weithredu ar fater trwyddedu brodyr yn Hefarwyr yn yr argyfwng presenol, nodwyd y can- lynol:-Gogledd AberteVifi: Parcbn. R. J. Re s, M.A. De Aberteifi: Parch. John Green, B.A. Penfro: Parch. Wm. Mendus. Caerfyrddin: Mr. P. Perkins. GorHewin Morganwg: Mr. Rees Jones. Dwyrain Morganwg: Parch. J. Morgan Jone Henaduriaeth Gorllewin Morganwg: Parch. D. Davies. Henaduriaeth Dwyraiin Mo-ganwg; Parch. T. C. Jones. Mynwy: Mr. IR. W. Jones, B.A. Brycheiniog: Parch. Rees Evans. Llundain: Mr. Woodward Owen. Y GYMANFA GYFFREDINOL. Hysbysodd yr Ysgrifenydd ei fod wedi derbyn llythyr oddiwrth y Parch. EL P. Jones. B.A., Yg. grifenydd y Gymanfa, yn hysbysu nad al1.asai yr eglwys yn Nhreoici, cherwdd anhaw-derau bwyd- ydd, dd rbyn y Gymanfa., ac ar gynygiad y Parch. J. Morgan Jones, ac eiliad Mr. Roger Jones, B.A.. pasiwvd yr un p3nderfyniad :â,'r llynedd, sef bod pwyllgorau y Gymanfa i'w galw, ac adroddiad i'w rnddi i'r gwahanol Sasiynau, a bod y brodyr canlynol i weithredu dros y Gymdeithasfa, os bydd galw, a nifer cyffelyb o'r Gpgledd :-PI":f.,athraw O. Prys; Parch. J. Morgan Jones; Parch. Rees Evans; iH. nadur S. N. Jones, a Mr. D. C. Roberts, Y.H. Y Llywydd: Y mae yn ddealledig pan y daw y Gymanfa ne-af mai i'r .De y daw? Parch J. Morgan. Jo-ms: Ydyw. yn ddealledig. Parch. T'. Powell: Yr hyn sydd yn synyw fod yna neges swvddogrl oddiw th y Rhenlwr Bwyd im. ymborth i G'l t llnedd i gynal yr Eisteddfod Gen- edlaetbol; eto, yr ydym yn methu cynal y Gyman- fa. Y Llvwydd: Gallaf cich sicrhau ein bod ni yn1 y R1'ond da yn awyd'dus aim ei ehael, ar yn arbenig felly yr eglwys yn fNlireordi. TRYSORFA GWEINIDOGION METHEDIG. Pa'ch. William; Evans, M.A.: Carwn alw sylw at haelfrydedd teulu an rhy d ddus Llandinam i'r Dry- sorfa hon. ac mi garwn gael y casgliad hwn wedi ei orphen erbyn 1920. Hoffwn (i yw frawd cymhwys ymweled d'r gwahanol Gyfarfodydd Misol o blaid yr achos teilwng hwn. Eiliodd y Parch. R. Evans, a phasiwyd y brodyr canlynol i fyned :—Gogledd AL,,ertefi,-Mr. Artliiir Jones, Bane, Aberystwyth De A'berfc'ifi,—Mr. D. C. R b i ts. Ab rystwyth; Penfro,—'Mr. J. H. D-ivies, Aberystwyth; Caerfyrddin: Parch. Evan Evans, Aberystwyth Gorllewin Morganwg,—Mr. Roger Jones, B.A., Pengam; Dwyrain Morganwg,— Henadur S. N. Jon s, Newport; Mynwy,—Mr. T. E. Lewis, Y.;H.. BlaiengLrw; Brycli:eiiiiog,N.lr. Llew. D. Howells, Aberdulais; Heniaduriiaeth Gor- Ilewin Morg-,tnwg,-Mr. Thomas Hughes, Ebbw Vale Henaduriaeth Dwyrain Morganwg,—Mr. G. F. Gee. Abertawe Llundain,—Yr Ysgrifenydd, Parch. Thomas Bowen. eynygiwyd y penderfyniad a ganlyn gan y Parch. Thomas Bowen "The Committee desires to acknowledge the Grace of God towards us as a, Connexion in South Wales in face of the exceptional liberality of the majority of the churches in their ready and worthy contribu- tions towards the Central Auxiliary Fund in the first year of its operatio,s. The Committee has been able to distribute the sum of £ 2.202 2s. 6d. amongst the weak Churches (203), thereby securing for them the Ministry of the Word, and an efficient pastorate. This shows, not only that the Fund was not initiated an hour too soon,, but that a great ta?ik r°mai'ns to be p rformed by the Committee which acts in this matter in the name of t'e Connexion. It is es- timated that Y.4700 will be required to meet the needs of next year (1918). For that reason, inas- much as the 'Committee could not allocate mors than one-half of the amount needed this year, the Church- es which came to our help this first year are earnest- ly asked to continue to do their part, and an earnest, request iis made to the r~.mmni"g Churches to fall into line with the Scheme .at once, so that the full success and efficiency of this much-needed Fund may be assured. "—Richard J. Rees, Chairman; R. S. Griffiths, Treasurer; Thomas Bowen, Secretary. Eiliodd' y Parch. R. J. iR-es, M.A. Yr oedd yn bles r iddo ef wneud hyny. Blwyddyn yn ol, yn Llanreath, yr oeddym iii-ewn, gobeithion a chynllun- iau. Tapio, megis, ein hadnoddau fel eglwys a'i cliyfoeth. Menter oedd hi, a dyna yw ffydd. Yr oedd ein diolch i Dduw yn fawr am ein llwyddo, a, hyny mewn amser mor beryglus, ond ni allem r.inau ddweyd bod gras Duw wedi bod yn ddigon i ui yn y fath amser enbyd. Dyma'r casgliad mwyaf eto mewn un flwyddyn. Y mae yn llawenydd mawr l ni bod ein heglwysi mawrion wedi bod mor doyrn- garol. LN?f r. P,. W. Jones L A Mr. R. W. Jones, B.A.: Yr ydym yn ddyledus iawn i'r-eglwysi mawrion am eu teyrngarwch, ac am ddyfod allan i gynortihwyo y gweiniaid. Parch. J. Morgan Jonies Y mae ein dyled i'r Ys.. grifsnydd am wneud y syimudiad yn llwyddiant yn fawr. (Cyme adwyaeth). Y mae wedi gwdthio mown amser ac allan o amser yn egniol ia.wn. RHODD. Pasiwyd ein bod fel Cymdeithasfa yn diolch yn gyrtes d Mr. Brewer Williams, Blackwood, am rodd o dir i eglwys Pontlotyn, TRYSORFA Y GWEINIDOGION Cyflwynodd y Parch. T. E. Roberts, M.A., yr ad- roddiad, a p' asiwyd el Jt is not possible to pres nt a full report such as we hope to do at the Association, at present. Taking everythiing into consideration, ths work ac- complished during 1917 has been satisfactory, and when-all the interest due comes to hand, we hope to add 4280 to the Fund. Eig,1,t joined during the year, two died, and sime have lost their membership by not sending th-ir subscriptions. It is necessary to add words to expliin the benefit prop-rly accru- ing according to Rule XIV., e.g., (y) That no one wilf receive any ben-fit as the result of a.n accident, if be, ;'Is alr--ady receiving benefit from the Insurance Society; (2) That no one is to receive 10s. per Sunday according to 'Rule XIV. a.. 2, if he had no publication for that Sunday; (3) That no one, who is receiving-any benefit, according to XlVa. 1. is to receive benefit according to Xl-Va. 2 also. Acco ding to the amended rules, all members arc expected to pay their subscriptions early in the year, was to enable the, Local Treasurer to pay the amounts due to the widows, etc. It is requested that the Rev. John Davies, B.A., bs added to the Committee and that Mr. Jenkyn Jones, M.A., be auciior for two years.—T. E. Roberts. au?cj i t)r for tNvo,e,- BWRDD ADDYSG. Cyflwynodd y Pareh. Lewis James yr adroddiad, a ph1 a;wyd ef. ,I R-po,t-,of Special Committe- held at Carmarthen, November 30th, 1917 :—^Members present: Principal Owen Prvs. M. A. Revs. 'Rees Evans, C.C. Thomas Tlowat, B.A. W. D. Rowlands, D. E. Jones, B.A., Fembrey; Ch. J. Lewis, B.A., Barry; J. Green, RA. Messrs R. W. Jones. B.A., J.P.. Pengam; H. W. Evans J.P.. '.Solva, and the ,Secretary. 1.— Praver was offered by the Rev. Ch. J. Lewi*, B.A. 2.The m"ssaga frcm the Association re permission to Mr. T. Bhedydd Jones to sit the Synod ica! Exam- ination was considered in its different aspects, and ia view 4of the applicant being a young man of con- siderable promise as a student, it was unanimously resolved :—"That Ïrl the interest of the .applicant himelf, as wolI as the D nomination, it is felt to b", iriadwisable for him to. sit tAe forthcoming Synodical Examination, and therefore the Board requests him to return to College either the beginning of next,* tf-lm; rr Session 1918-19, as may be convenient for him.—Owen Prys, Chairman; Lewis James, Secret- ary. Diwtddwyd gan y Llywydd. CYFARFODYDD DIRWESTOL. Am 7 o'r ghch, yng ngha.pel v Bedvddwyr, cyn- haliwyd cyfarfod dirwestol. Llywydd, Mr. W. Willbms, Pontvgwa:th. Dechreuwyd gan y Parch. T. Powell, Cwmdar, a o'vawd anerchiadiau buddiol ac p..deil'd""l gan y Pa-elm. T. C. Jones, Penarth, a P. W. Cole Caev dydd. i Dydd Mercher. Ddydd Mercher, yng nghaipel y Bedyddwyr. cyit- haliwyd cyfarfod y gweinidogion. Dechreuwyd gan y Parch. T. Howat. B.A., Trefecca. Mater y Seldt. "Yr Ysgol S'abothol," yr hwn a ngorwyd yn effeith- iol gaii y Parch. J. P. Millward, y Fenni. Sylwr4d yn gyntaf ar v diffygion. ac enwodà, (a) Y ditfyg mewn rhoddi pr scnoldeb ynddi. (b) Colli yr hen a'r canol oed ohoni. Yr achos: (a) Del- fryd yr cghvys ddimi yn cael ei sylweddoli. Dvlasai vr bo.ll eglwys fod yni yr ysgol. (b) Bod: yr Ysgol Sabothol ei hun yn acihos v dirywiad, oherwvdd,—(1). Athrawon; (2) Tretn; (3) Disgvblacth; (4) Awyr- frvlch aieithr. A tbrachefn, enwodd gwrtithio ar y Saboth. a. dwbl d'ål am hyny. Siopau yn apored gan d'ramorwyr; "Brotherhoods," a obyfarfodydd blynyddol. GWELLI VNTAU. Gwellianta.ii: Gwell atbrwon. Gwprsi newvad. I ior a.o-"vmweliadau persomol å'r disgyblion. Cvmerwyd rhan: ymhellach gan y Parcb. Daniel Williams. T. Powell. W. D. Rowlands, Virde James, T F-ancis. J. G. Jones. 'M.A. J. Li Evans. Peter Hughe- Griffiths, a J. Morgan Jones. Diweddwvdi gan y Llywydd. Yr un ade-g yng nghapel y .Prp'sbvtpria;d. c"rnbal- iwyd cyfn-fnd v blaenoriaid. Llywydd, Mr. T. E. Lewis, Y.H., Blaengarw. Agorwyd y mater ar "Ail-enedigaeth," gan Mr. J. IDavies, Newport.