Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
5 erthygl ar y dudalen hon
LLYTHYR LLUNDAIN.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLYTHYR LLUNDAIN. Cymdeithas Rhyddhad Crefydd. Dydd Linn, Tachwedd 21ain. DYDD Mawrth diweddaf cynal- iodd Cymdeithas Rhyddhad Crefydd un o gyfarfodydd ei Chynghor yn un o ystafelloedd y Memorial Hall. Pasiwyd penderfyniadau yn datgan llawenydd fod y fath lu o ymgeiswyr Seneddol wedi dyogelu seddau yn yr Etholiad Cyffredinol diweddaf oeddynt yn bleidiol i'r egwyddor o berffaith ryddid a chydraddoldeb crefyddol. Pasiwyd hefyd benderfyniad yn ngtyn a Dadgysyllt- iad yr Eglwysi Sefydledig yn Nghymru ac Ysgotland. Buasai yn dda genym weled gwell cynrychiolaeth o Gymru yn mynychu y Cynghor. Yr hyn a ddaeth i'n meddwl ar unwaith ydoedd-Yn mha le y mae cyn. rychiolwyr y genedl yn Llundain ? Pa le y mae y gweinidogion a'r lleygwyr o'r gwa- hanol enwadau crefyddol Cymreig ? Prin yr ydym yn credu eu bod ar y Cynghor. Gwyddom am rai fuasent yn ffyddlon pe gelwid am eu gwasanaeth. Yr ydym yn tybied fod yr adeg bresenol yn gyfryw y dylai y Cymry fod ar y blaen, gan fod cwestiwnDadgysylltiad yrEglwys Sefydledig yn Nghymru ar fin cael ei benderfynu. Mae swyddogion y Gymdeithas yn ei cham- gymeryd hi yn fawr drwy esgeuluso yr elfen Gymreig yn y mater mae i'r cwestiwn ei agweddau cenedlaetbol nas gall neb ond Cymry eu deall yn drwyadl. Yr ydym yn llwyr obeitbio y bydd i'r Cynghor ychwanegu at nifer y Cyinry. Credwn yn sicr y bydd hyny yn ychwanegiad nertb. Deallwn fod bwriad i gynal demonstration Cymreig yn mis Chwefror ar Ddadgysylltiad yr Eglwys yn Nghymru. Yr ydym yn gobeithio y I trefnir i gael, nid yn unig un cyfarfod mewn man canolog, ond amryw yn ngwahanol gyrau y Brifddinas. y Trwyddedau CYNALIWYD y gyntaf o gyn- adleddau i ymdrin a'r cwestiwn o ddiwygio y trwyddedau yn St. James' Hall prydnawn ddoe. Fel y gallesid tybied, yr oedd Mr Hugh Price Hughes yn un o'i fanau hapusaf pan yn ymdrin a'r cwestiwn. Dywedai eiriau cryfion ia wn-ond nid oedd, i'n tyb ni, yn lliwio yn rhy gryf. Yr oedd y fasnach feddwol yn allu aruthrol ac yn y rhyfel o'n blaen, yr oedd yn naturiol yn debyg o gael cymhorth pob twyllwr, dyhiryn, a tbroseddwr. Ar y llaw arall, yr oedd yr achos dirwestol yn sicr o gael cymhorth yr eglwysi, ac yr oedd yr eglwysi wedi deffroi o'r diwedd. Ni wyddai am unrhyw fater oedd yn cael y fath dderbyniad cyflym a chroesawgar a'r un dirwestol yn ei wahanol agweddau. Yr oedd merched y wlad hefyd o blaid dirwest, ac er nad oedd ganddynt bleidleisiau, credai, pan y caent hwy, y defnyddient y cyfryw o blaid diwygiadau cymdeithasol. Credai y gwelent cyn hir wrthryfel y merched yn erbyn anghenfil y ddiod feddwol. Yr oedd un arf arall gan- ddynt, sef gweddi. Nid oedd yn tybied y gallasai y dychymyg cryfaf bortreiadu dyn yn gweddio o blaid llwyddiant y fasnach feddwol. Yr oedd yn argyhoeddedig y derbyniai y fasnach y fath ddyrnod yn ystod y deuddeg mis nesaf, dyrnod nad ymunionai byth oddiwrth ei effeithiau. Wrth ymdrin a'r feddyginiaeth, dadleuai dros ddechreu trwy gyfyngu un tafarn ar gyfer pob mil o'r boblogaeth. Golyga hyn fod 80,000 or 120,000 i gael eu cau. Os nad oedd y Weinyddiaeth bresenol yn barod i gymeryd y cwestiwn i fyny yn drwyadl- os oedd yn unig yn myned i dincera-nid oedd dadl na theflid hwy alian ar unwaith gan bleidwyr y fasnach, am na fyddai cyfeill- ion sobrwydd yno i'w cynorthwyo. Terlyniti trwy ddweyd mai yr un ffordd i wella y fasnach ydoedd ei gwella oddiar wyneb y ddaear. Yr oedd myn'd' nodedig ar ei sylwadau, yr hyn a brofa fod calon y bobl o blaid deddfwriaeth fuan a thrwyadl ar y cwestiwn. Yr oeddym wedi llwyr fwriadu cyfeirio at benderfyniadau Cynghor Sirol Llundain yn uglyn a'r di-waith hefyd at y gwahanol welliantau y maent wedi ymgymeryd a'u cario allan ond rhaid sychu yr ysgrifell am yr wythnos hon.
CYFARFOD CHWARTEROL ARFON.
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
CYFARFOD CHWARTEROL ARFON. Cynaliwyd yr uchod y tro diweddaf yn Ebenezer, Llun a Mawrtb, Tachwedd 7fed a'r 8fed, 1892. Y Gynadledd am 11 boreu Mawrth. Cadeirydd, y Parch J. E. Owen, Llanberis, ac yr oedd yn bresenol y Parchn Griffiths, Amana; Jones, Car- mel; Price, Trefriw Jones, Maesydref; Teynoo, Cwmyglo; Williams, Waenfawr; a Griffith, Bethel. Diaconiaid :-Mri R Owen, Tyddyn- mawr; Ellis Jones, Ty'nymaes; D. Prosser, Pen- isa'rwaen; R. Parry, Amana Evan Jones, Cwm- yglo Morris Jones, G. O. Jones, Evan Jones, W. Roberts, O. Roberts. Ebenezer, &c. 1. Darllenwyd cofnodion y cyfarfod blaenorol, a chadarnbawyd hwynt. 2. Penderfynwyd taln y X.10 amodol i eslwys Bethania, er cyfarfod a gofynion neillduol; Tra yn cyduno i wneyd hyn am y tro, yr oedd y Gynadledd yn gryf o'r farn mai cadw at y rheol arferol o weithredu yw y llwybr dyogelaf hyd y byddo yn bosibl. 3. Dewiswyd Mr D. Prosser, Peniaa'rwaen, i fod yn gadeirydd am y flwydrlyn ddyfodol, a diolchwyd yn gynes i Mr Owen, Llanberis, am ei wasanaeth fel cad- eirydd yn ystod y flwyddyn a aethai heibio. Addawa draddodi ei anercbiad ymadawol yn y cyfarfod nesaf. 4. Penderfynwyd gofyn i'r Trysorydd a'r Ysgrifen- ydd barhan yn eu swydd, a gvveithreda fel o'r blaen. 5. Fod y cyfarfod yn dymuno cydnabod llythyr a dderbyniwyd oddiwrth Bwyllgor Tyateb Genedlaethol Mr W. J. Parry, Y.H., Bethesda, yn datgan llawen- ydd fod y cyfryw symudiad ar droed, ac yn hydera y bydd i'r dysteb gael cefnogaeth eang a chyffredinol. 6. Cafwyd ymdriniaeth faith ar y mater pwysig o C Gadwraeth y Sabbath,' a dywedwyd pethau oeddynt yn llenwi pob calon a braw a dychryn. Y mater i ddyfod o dan ystyiiactk bellach yn y cyfarfod nesaf. 7. DerbyDiwyd casgliadau yr eglwysi, £1 8s. Casgl- iad cyhoeddus yn Ebenezer, £1 13s 3c. Cyfanswm, £ 3 Is So. 8. Y cyfarfod nesaf i fod yn Ebenezer, Bangor, yn lonawr, 1893, a'r un dilynol yn y Tabernacl, LlanrWBt, yn Ebrill. Pregethwyd gan y Mri Adams, B.A., Bethesda; Price, Trefriw; Williams, Waenfawr; a Jones, Carmel, Llanllechid. Cafwyd cynulleidfaoedd lluosog, a rhwyddineb hyfryd i draddodi. gwirioneddau yr Efengyl. Fel arferol, yr oedd cyfeillion Ebenezer yn gofalu yn fanwl am y rhan a berthynai iddynt hwy o'r gwaith, a chyfeillion y Cyfarfod Chwarterol yn gofalu yn ffyddlawn a siriol am yr eiddynt hwythau, felly cydrbwng pawb diau i lawer o waith da gael ei gyflawni. Dilyner yr oil a gwlith bendith y Goruchaf. R. W. GRIFFITH, Ysg.
CAERPHILI.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CAERPHILI. Cynaliwyd cyfarfod dyddorol ac adeiladol yn y lie uchod nos Fercher yr wythnos ddiweddaf mewn cysylltiad a changen y Feibl Gymdeithas yn Nghaerphili a'r gymydogaetb. Cymerwyd y gadair gan y Parch D. Richards. Dechreuwyd trwy weddi gan Mr S. Short (B). Darleawyd yr adroddiad gan yr Ysgrifenydd, Henadur Henry Anthony, Y.H., a chyfrifon y Testamentau a'r Beiblau gan y Parch J. P. Davies, a chafwyd fod y swm i gyd a dderbyniwyd yn X16 16s 10c. Traddodwyd araeth benigamp gan y Parch J. A. Jenkins, B.A., Richmond-road, Caerdydd, ar ran y Feibl Gymdeithas. Pasiwyd pleidlais o ddiolck- garwch gwresog i'r cadeirydd, yr ysgrifenydd, a'r cynrychiolydd, yn cael ei gynyg a'i eilio gan y Parchn J. P. Davies a W. T. Jones (M.C). Ter- fynwyd y cyfarfod pleserns hwn trwy fawl a gweddi, yna aeth pawb mewn llawenydd i'w cartrefleoedd. BRAWD.
BRYNGWENITH, SIR ABERTEIFI.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
BRYNGWENITH, SIR ABERTEIFI. Marwalaeth a Chladdedigaeth Mr Thomas Davies, Wernfach.—T>iwg genym gofnodi marwol- aeth y gwr da fuchod. Cyfarfyddo,ld a. damwain rai wythnosan yn ol, pan yn anffodtss y syrtbiodd o dan y cart, ac aetb yr olwyn drosto, gan dori rhai o'i asenan. Pan yn troi ar wella, ymafaelodd ei hen elyn, y bronchitis ynddo ac er pob gofal o eiddo ei feddyg, Dr Lloyd. Castellnewydd Emlyn, ac er dymnniadau gorea cymydogaetb, a gweddian ei blant, ehedod,i ei ysbryd ymaith nos SadwrD, Tachwedd 5ed, i'r wlad yn yr hon ni ddywed yr un o'i phreswylwyr, Claf ydwyf. Yr oedd i Thos Davies air da gan bawb a'i hadwaenent, ae erys ei goffadwriaeth yn hir yn barchus ac anwyl gan gyfoethog a thlawd yn ei ardal. Ba yn brif feili gwaith yn ysthd Gellidywyl!—palasdy Mr Bristocke, yn awr o Barcygors. Parbai y boneddwr hwn i ymgynghori ag ef yn fynych ar amrywiol faterion ffarmwrol, or ol idio ymadael &'i wasanaeth union- gyrchol ac ymfsefydhi yn Wernfacb. Fel gwarcheidwad y tlodion yn mhlwyf Llandyfiiog, cyflawnodd ei was- anaeth gyda ffyddlondeb mawr, a gofal caredig am gysnron y tlodion a dderbynient gymborth plwyfol. Dy wyd tystiolaeth neillduol iddo yn ngln a hyn gan gadeirydd y gwarebeidwaid-y Parch R. J. Lloyd, Troadyraur. Ar ol symnd i Landyfriog i ffermio Wernfach, ymaelododd ef a'r tenia yn eglwys Bryn- gwenitb,ac y maent wedi p ra yn ffyddlon iawn i'r achos hyd heddyw. Fpl prawf o'r parch a deimlid tcag ato, dewiswyd yr ymadawedig yn ddiacon, ac yr oedd ei bwyll, a'i arafwch, a'i (Tyddlondeb yn rhoi iddo bawl gyfiawn i'r aurbydeid. Yr oedd y dorf fawr o bell ac agos a ymgynnllodd i'w angladd yn brawf ymarferol o'r parch delid i'w goffad < riaeth. Darll-inwyd a ?weddi- wyd yn y tý gan y Parch D. Adams, B.A., Betbesda, diweddar weinidog yr eglwys, a cbyfaiil mynwesol i'r ymadawedig yn Bryngwenitb, darllenwyd a gweddi- wyd gan y Parch D. Watkins Castellnewydd. Wedi ychydig sylwadau gan Mr Jones, y gweinidog, yn ymesgnsodi pregethu gan fod yn) gynifer o weinidogion dyeithr, ac y traddodai ylbregetb angladdol nos Sul, &c., yna galwodd ar Mr Adams; y Parch Josiah Jones, Macbynlleth, perthynas agos a chyfeiligar iawn a'r touln a'r Parch R. J. Lloyd i anerch y gynnlleidfa, a llefarodd pob nn eiriau tyner a charedig am yr ymadawedig, a cheisient ddyfern balm i glwyfan y ddaa fab a'r ddwy ferch oeldyni btllach yn cael en gadael yn amddifad o fam a thad. Y mae mynwent bryd- ferth Bryngweaith yn dyfod yn fwy-fwy anwyl o hyd i'r tealn, gan ei bod bellach yn cynwys gweddillion Edwin bach or-addfed, y fam oedd yn byrlvmu gan aiabedd diiyrns, a James, y brawd bawddgar o Ddowlais, ac yn olaf gan y penteulu. Ar lan y bedd, gweddiwyd gan y Parch Mr Evans, Drewen. Duw pob dyddanwch as-gysuro y tenln yn en galar dwfn y Daw wasanaethwyd mor ffyddlon gan y rhieni fyddo yn Dduw i'r plant a'r wyrion eto. Y meibion ddelo i Ianw He y tadau, a'r merched yn lie y mamau, yn eglwys Bryngwenith sydd yn y dyddian hyn yn cael ei bylchu mor fynych gan angea. CYFAILL.
COLEG ABERYSTWYTH.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
yn ngtyn a'r sefydliad o'i gychwyniad hyd ei ddiwedd. Teithiodd lawer i ddadleu ei hawliau, a bu yn casglu yn bersonol tuag ato o dy i dy. Do, gwnaeth lawer o'r gwaith sydd yn ormod o drudgery i ereill— gwaith o'r golwg; ac ni buasai y Coleg byth mewn bod oni buasai am ei ymdrech- ion ef a Mr Stephen Evans, ac ereill ellid enwi. Un o feibion y Coleg ei hun sydd heddyw yn brifathraw arno, yn mherson Mr T. F. Roberts. Ceir ei fyfyrwyr yn agos yn mhob cylch ac adran o lafur yn ein gwlad-yn y weinidogaeth,y gyfraith, physig- wriaeth, y Senedd, addysg, a masnach. Yr oedd dydd Mawrth, y 15fed o'r mis hwn, yn adeg ddyddorol yn hanes y sefydl- iad. Dyna'r adeg yr agorwyd y Llyfrgell newydd ardderchog yn y Coleg. Yr oedd Dr Charles Edwards wedi llwyddo i gael gan gyfeillion yr America i gasglu mil o bunau tuag at y Llyfrgell. Agorwyd yr ystafell mewn rhwysg ddydd Mawrth, gan Mr Acland, Is-lywydd Cynghor Addysg, ac aelod o'r Cyfrin-gynghor. Daeth tyrfa fawr yn nghyd, ac yn eu plith lawer o'r hen fyfyrwyr, a chynrychiolwyr y colegau ereill. Llywyddwyd gan Arglwydd Aberdar, yn rhinwedd ei swydd fel llywydd y Coleg ac efe ydyw yr unig lywydd a fu iddo yn ysbaid ugain mlynedd o fodolaeth. Y mae y sefydliad wedi tyfu tu hwnt i ddim a feddyl- iodd efe, a gallwn gredu ei fod yn awr yn llawenbau yn ei lwyddiant, gan nad beth a feddyliai am dano flynyddoedd yn ol. Cafwyd araeth dda gan Mr Acland ar addysg yn Nghymru, a hysbysodd fod y Weinyddiaeth wedi ceisio gan Mr O. M. Edwards i gasglu gwybodaeth a chyflwyno adroddiad ar bwnc y Brifysgol i Gymru y sonir cyma,int. am dano y dyddiau hyn.