Y Tyst

AM BA BETH Y MAE HYN OLL ?' — Rhydd Mr Elliman, 6 Slough, y penawd uchod i gyhoeddiad bychan heb ei gyffelyb a ddygwyd allan gyda'r amcan o hysbysebu Elliman's Embrocation,' ond a wnaed yn gyffredinol atdyn- iadol drwy ei ddarluniau gwirioneddol dda. Tynodd Mr John Sturgess nifer o ddarluniau tarawiadol o hela, cerbydu, polo, &c., ac y mae Mr Sturgess, ieu., wedi cyflenwi y llyfr a dygwyddiadau dyddorol mewn campwriaethau, &c., y rhai a orchuddiant dir helaeth mewn chwareuyddiaeth. Mae y darluniau (19 ohonynt) i'w cael mewn maintioli mwy ar wahan i'r blaenaf. Y mae iddynt y fantais y diflana eu cymdeithasiad masnachol yn y ffurf hon, a safant allan fel darluniau campus ar eu teilyngdod eu liunain. Anfonir •AM BA BETH Y MAE HYN OLL?' yn rhad am Ddau stamp Ceiniog, a'r Pedwar Darlun ar Bymtheg Chwareu yddol am Postal Order o 2s. 6c., neu 30 o Stamps Ceiniog. Anfonir i wledydd tramor am Postal Order o 3s.[tic. Cyfeir- iad-Elliman, Sons and Co., Slouglil

Y SABBATH DIRWE STOL. At Olygwyr y Tyst. FONEDDICtION,-Dymuna Pwyllgor Gweithiol Cy- manfa Ddirwestol Gwynedd alw sylw arbenig pregeth- wyr a chynulleidfaoedd Gogledd Cymru, at y Sabbath Dirwestol, sef y 27ain o'r mis hwn. Na fydded i unrhyw le o addoliad heb i'r achos gael ei ddwyn yn wresog i sylw y gynulleidfa yn y dull a farner yn oreu, ac os yn bosibl trwy bregeth ar y mater. A bydded i'r achlysur fod yn ddeebrenad ymdrech arbenig i eiiill yr holl gynnlleidfa, a'r rhai o'r tn allan i hyny yn ddir- weatwy*. Dymunir ar i'r pregethwyr oil baroroi ar gyfer y Sabbath, ac ar i'r swyddogion yn mbob lie roddi ar ddeall iddynt yr hyn a ddysgwylir oddiwrth- ynt. Y mae angen mawr am adnewyddiad gyda'r achos hwn drwy yr boll wlad, a'r ffordd briodol i gael byny yw gwneyd y defnydd goreu o'r cyfleuadra hwn. Y mae y casgliad at yr achos i fyned i drysorydd y gymanfa sirol yn mhob lie. J. H. ROBERTS, A.S., Llywydd y Gymanfa. D. ADAMS, B.A., Cadeirydd y Pwyllgor Gweithiol. J. EIDDON JONES, Ysgrifenydd.

USTUSIAID HEDDWCH YMNEILLDUOL. At Olygwyr y Tyat. FONEDDIGION,—Y mae y mater hwn wedi bod o dan sylw er's rhyw ddwy flynedd. Mae Ilawer o gwyno wedi bod yn erbyn y penodiad Ustosiaid sydd wedi cymeryd lie yn Nghymrn, cymerwyd y peth i fyny yn gyhoeddns i ddechren, yna nithiwyd y peth drwy y wasg, ac yn ddiweddaf galwyd sylw y Ty Cyffredin at y mater, a phan wnaed ymholiad manwl i'r gwyn, fe atebodd Rhaglaw sir Fflint, ei fod ef bob amser wedi cymeradwyo y dynion cymhwysaf yn ai farn ef i lanw y swydd, ac os oedd y dynion cymhwysaf hyny yn dygwydd bod yn Eglwyswyr, ac yn Doriaid, nad allai ef wrth byny, ac nad oedd un amser yn cymeryd i ys- tyriaeth olygiadan enwadol, na gwleidyddol, wrtb gymeradwyo personan neillduol. Wrth gwrs, er mor ihesymol yr ymddangosai yrochr a gymerodd y Rhag- law, nid oedd arweinwyr y bobl yn foddlawn i bethau fel yr oeddynt, a cbodwyd y mater i fyny yn allnog a difrifol gan Mr Herbert Lewis, A.S., a dadleuodd fod dynion yn mysg Ymneillduwyr sir Fflint, ag oedd yn feddianol ar y cymhwysderau angenrheidiol er llanw yn anrhydeddua y radd o Uatusiaid Heddwch. Yn y dref y'n magwyd, ac ydym yn awr yn byw ynddi, nid ydym yn cofio i gymaint ag nn boneddwr Ymneillduol erioed i eiatedd fel ynad heddwch. Erbyn hyn mae pethau yn dechreu troi, ac y mae Rhaglaw sir Fflint wedi gorfod gweled cymhwysder mewn un boneddwr Ymneilldnol beth bynag i lanw y swydd ustusaidd, ac yt ddiamhen y bydd darllenwyr y TYST yn falch iawn o glywed hyny, a phwy ydyw. Y boneddwr ydyw Henadur William Jones, Frondeg, Treffynon. Mae eisoes wedi ei gymeradwyo, ac nid oes dim yn mhellach yn eisieu ond myned drwy y seremoni. Rhaid i ni gael dyweyd yn uchel fod yr Henadur W. Jones yn Ymneillduwr cydwybodol. mae yn Rhyddfrydwr o galon, acyn Gymro o waed a chenedl. Mae yn aelod o'r eglwys Annibynol yn Heolycapel, Trellynon, ac yn athraw gwerthfawr yn yr Ysgol Sul. Mae wedi bod yn aelod ffyddlawn o'r Undeb CynulIeidfaol Cymreig am flynyddau. Bamewn busnes fel dilledydd yn Treffynon am flynyddau lawer, ond mae er's rbyw dair blynedd wedi ymneilldno o'r fasnach, ac wedi ymdaflu i fywyd cyhoeddua. Mae yn ddyn o farn, yn deall bnanea drwy brofiad, a medr osod mater o flaen pobl yn Gymraeg nea yn Saesoneg. Os nad yw y nodweddion hyn yn profi cymhwysder dyn i fod yn ustas heddwch, nis gwyddom beth arall syld. Yr ydym yn rhyw obeithio nad yw hyn ond dechrenad y gwelliantau mawrion sydd ar gymeryd lie. Hir oes, meddwn, i Mr Jones i fwynhau yr anrhydedd o was- anaethu ei wlad a'i genedl. Treffynon. AMBROSE.

GWERINIAETH YR ENWAD ANNIBYNOL YN NGHYMRU. At Olygywyr y Tyst. FONEDDIGION,—Gwelais yn eich newyddiadar, yn un o'r ysgrifan galluog a ymddangosodd ychydig amser yn ol, y sylw, fod egwyddorion gwerinol yn dadblygn a chynyddu yn ein plith fel cenedl, ac o ganlyniad hefyd yn ein Henwad. Yr byn y bdm yn rhyfeddu ato ydyw mor arafaidd y mae yr Enwad Annibynol yn mabwys- iadu yr egwyddor werinol yn ngl £ n a'i hachosion a'i sefydliadau cyhoeddua; tra mae dyma'r Enwad sydd wedi bod yn proffesa mwyaf o ryddid, agofal am freint- iau y werin. Diau fod gormod o ddadleu wedi bod dros ryddid a bod yn werinol, pan y byddai hyny yn gyflens, yn unig er mwyn amcanion personol, a thrachefn ei hanwybyddu pan y byddentyn anghyfleus i hyny; gan fethu gweled yr angenrheidrwydd o ddar- paru ar gyfer y gwaith cyhoeddua oedd yn oynyddn ya barhaus yn yr Enwad. Hwyrach fod genym achos i ddiolch fod pethau cystal, am mae yn araf, a thrwy rwystran mawr, y ceir pob gwir ddiwygiad, heblaw fod yn bresenol yn yr Enwad gynifer o ddynion difrifol, ymroddgar, a heddychol, ac y gwe thir allan bob yn dipyn gydraddoldeb crefyddol i'w lawn led, fel y gall pawb deimlo m'le brodyr ydym oil mewn gwirionedd, heb geisio yr eiddom ein hnnain, and yr eiddo arall hefyd. Gwna ein Hannibyniaeth sicrhau ymreolaeth ar faterion cartrefol i bob eglwys a chyfundeb ond nid ydyw yn sicrhau gweriniaeth i'r cyfryw, heb Gynull- eidfaoliaeth, pa nn sydd yn fy meddwl i, yn gyfystyr & gweriniaeth, sef undeb yr nnigolion ar dir cydraddo deb; tra y sicrbeir hyn i aelodan yr eglwysi gyda ei materion cartrefol, pahawa na chaiff yr eglwysi fabwys- iadti yr nnrhyw egwyddor gyda ei hachosion allanol neu gyhoeddns; ae y mae rheswm eyffredin yn dangos nad yw yn bosibl gwneyd hyn ar dir eydraddoldeb a gwerin- iaeth, ond trwy gynrychiolaeth; cydnabyddir hyn pan ethola eglwysi gynrychiolwyr ar bwyllgor athrofa, nndeban ysgolion, a chymdeithasau dirweatol, &c. Paham na cheir gwneyd i fyny gynadloddan y cyfar- fodydd chwarterol yr nn modri, trwy adael i'r eglwysi gael dewis nifer o beraonau i fod yn aelodan ynddynt ? a aicrhan rhagor o ymgynghoriad gyda'r eglwysi ar faterion fydd yn y Cyfarfod Chwarterol. felly aicrheid mwy o ddyddordeb yn y gwaith gyda'r deiliaid yn gyffredinol. Llawer aydd wedi bod yn cael ei ddyweyd gan Annibynwyr dros i bob sefydliad a gwaddoliad perthynol i'r wladwriaeth, i gael ei llywodraethu gan y deiliaid trwy ei cynrychiolwyr, ond pa le y mae y gofal am yr nn pethau perthynol i'w benwad ei hnnan megys ein hathrofeydd a'r waddoliadn sydd yn cael ei gadael at wasanaeth yr Enwad ? Cydnabyddwn yn rhwydd wasanaeth hunanymwadol a rhagorol amryw o dan anbawsderau mawr, a bydd ei coffadwriaeth yn fendigedig ond yr ydym yn credu fod yr amser wedi d'od pryd y dylid cael ein harweinwyr a'r deiliaid i bertbynas agosach a'n gilydd er cicrhan gwir undeb ac ymddiriedaeth cyffredinol, fel na byddont yn llywodr- aethn ar y deiliaid, o id trwyddynt, ac y byddo i'r hyn a anogir oddiar y llwyfanan mewn perthy as i egwydd- orion gwerinol, gael ei rhoddi mewn gweithred ad yn ein cylchoedd cartrefol. Yn ngly-n a'n hathrofeydd, addefir mai eiddo yr Enwad ydynt, yr Enwad sydd yn eu cynal, ond nid oes yr nn trefniant fel y gall yr Enwad ethol eu pwyllgoran llywodraethol; nid ydyw y dull o alw pwyllgor o'r tanysgrifwyr, tra y maent gymaint ar wasgar mewn cylch mor eang, ond ffng- werinol hollol, am fod yn anmhosibl i'r mwyafrif mawr ohonynt byth ddyfod iddo, oherwydd y draul fyddai hyny iddynt, o ganlyniad nid ydyw y rbeol hon mewn ymarferiad, ond yn cydnabod y cyfoethog yn unig, tra yn difreinio y miloedd gweddill; ac yn wir, wn i ddim i ba beth y mae pwyllgor o'r fath da, am ddim y mae yn ei wneyd, os nad ydyw yn rhyw eagus dros i'r pwyll- gor gweinyddol ethol ei hnnan, trwy i'r dyrnaid tanys- grifwyr a ddygwyddo fod yn bresenol fyned trwy y ffnrfioldeb o roddi sel eu cymeradwyaoth o'i waith. Yn rhesymol iawn dosbarthir aelodan y pwyllgor gweia- yddol ar gyfer pob cyfundeb yn ol fel y byddo y cyf- raniadan wedi dyfod ohonynt; ond yn enw pob rheswm, paham na chydnabyddir Annibyniaeth ac ymreolaeth i'r deiliaid o fewn en Cyfundeb eu hnnain, trwy adael iddynt ddowis ei hnnain bersonau yn bwyllgorau llyw- odraethol i'r athrofeydd, pa rai fy ident gyfrifol iddynt am en gwaith trwy byn sicrheid llais i'r holl gyfran- wyr yn etholiad y pwyllgor, ond i'r eglwysi ofalu am gynrychiolaeth deg a chyflawn yn en cyfnndeb. Mae dull presenol Undeb yr Annibynwyr o ethol ei bwyllgor, yn tra rhagori ar ddim a fu o'r blaen, am ei fod yn dangos mwy o ymddiriedaeth yn yr aelodau ond os am ei newid, fel y sonia rhai, dyger yr Undeb i gysylltiad aeosach a'r Enwad, trwy adael i'r Cyfnn- doban ethol dan bob un, fel ychwanegiad at aelodaeth yn y gynadledd fod i'r pwyllgor enwebu y swyddog- ion, ac hefyd haner nifer y pwyllgor, pan y byddant yn myned allan o swydd, i gymeradwjaeth y gynadledd, a'r haner arall i'w hethol gan y cyftsndebau y perthyn iddynt, yn ol y dosraniad tair-blynyddol presenol. Credaf y byddai rhywbeth cyffelyb i hyn yn fwy cyd- weddol ag undeb o frodoriaeth Cristionogol. Sylwaf fod .dynion! craff yn', dyfod i weled fod yr Enwad o dan anfanteision mawr, heb gydweithrediad mewn ffarf o genadaeth gartrefol, er enill maesydd newyddion, a cbyBorthwyo rhai gweiniaid rhag darfod am danynt, ac y mae yr angen am byn yn cynyddn yn barhana; nid oes eisieu rhagor o beirianwaith nag y sydd yn bresenoU er cyflawni y gwaith. Hyd yn hyn areithiau sydd wedi bod gan mwyaf, onid oes yma faea at waith ymarferol beliach, ond cyfaddaau y cyfryngan ar linellaa gwerinol, trwy gynrychiolaeth deg a cbyf- lawn, fel y denai y gwaith ar ysgwyddan pawb yn gyffredinol. Gobeithio nad yagrifenais ddim i dramgwyddo neb. Fy unig awyddfryd ydyw i'r Enwad a hauodd had y deffroad cenedlaethol presenol, i fod yn fyw ac yn barod i fedi obono, a myned rhagddi gyda'i chenadaeth o adfcru dynolryw. UN O'R WERIN.

BORTHWNOG. Tyner a theimladwy iawn ydoedd sylwadau y Parch J. B. Parry, Burnley, yn nghapel BorthwBOg yn y gyfeillach nos Sabbath, y 6ed cyfisol. Yr oedd ei adgofion o'r amser y byddai ef pan yn blea- tyn yn myDychu yr hen gapel, yn effeithiol, a gwelid ami i ddeigryu ar lawer grndd. Unai y frawdoliaeth yn eu cydymaeimlad puraf a Mr Parry, a'r teulu yn gyffreliaol, yn eu profedigaeth chwerw o golli ei han- wyl dad, a phriod, yr hwn a fn farw wedi cyrhaedd yr oedraii teg a SI.-G. Dywedai UD, Nid wyf yn credn fod dyn gonest yn y byd.' Atebai y llall, Mae yn anmhosibl i un dyn a, nabodyrhoHfyd, ond mac yn eithaf posibl i ddyn adnabod ei hunac.'

ddaeth yn nghyd yn profi fod Mr Jenkins mewn parch mawr gan ei frodyr, a'r anrhegion gwerth- fawr, yn nghyda'r dorf aruthrol ddaeth yn nghyd yn profi ei fod mewn parch mawr gan yr ardal yn gyffredinol. Mae Mr Jenkins yn fwy nag enwad, ac y mae wedi profi hyny, ac y mae yr ardal yma wedi profi ei bod hithau yn fwy nag enwad. Iechyd i galon dyn oedd gweled pob enwad yn cydgyfarfod i anrhydeddu dyn da. Dygwyd tyet- iolaeth uchel gan bawb i nerth ac unplygrwydd cymeriad y brawd, ac yr oeddem yn teimlo fod yr oil a ddywedwyd am dano yn eiriau gwirionedd a gonestrwydd. Nid oedd neb yn dyweyd gormod am dano. Gweddi yr ardal yw am i Ragluniaeth i ganiatau iddo i aros llawer o flynyddoedd yn y lie, a'r rhai hyny yn llawn o hawddfyd a llwydd- iant. Pelydrau yr haul fyddo ar eu lwybrau, llawnder Eden ar yr aelwyd, a thangnefedd ys- brydol yn eu calonau. Hyn yw dymuniad yr ardal i Mr a Mrs Jenkins, a leuan Llewelyn bach. PARCWYSON.