Papur Pawb

DEDDFAU ANHYSBYS DYRY Mr Lecky, yr hanesydd, yr esiamplau canlynol o'r deddfau anhysbys rhyfedd a fodolaat. Yn 1761, cawn i foneddiges yn Westminster gael ei phrofi er mwyn cael ganddi dalu 20p, o dan gyfraith Elizabeth, am nad oedd wedi rhoddi ei phresennoldeb mewn unrhyw le o addoliad awdurdodedig am fis yn flaenorol, ond rhyddhawyd hi gan y rheithwyr oherwydd gwaeledd ei hiechyd. Yn 1772, dirwywyd ficer i lOp, a'i gurad i 5p, am nad oeddynt wedi darllen yn yr eglwys hen gyfraith yn erbyn tyngu a rhegi. Ymddengys fod y ficer wedi troi y curad ymaith, a darfu i feibion yr olaf, ar ol dar- ganfod fod cyfraith o'r fath yn bodoli, ddod a'r mater gerbron er mwyn dial ar y ficer, ond ni feddylient eu bod hefyd yn dwyn eu tad i helbul. Yn 1814, y gwnaed i ffwrdd a'r ddeddf oedd yn bod er amser Siarl yr II., yn gofyn fod y marw yn cael ei gladdu mewn gwlanen, ac yn dirwyo y clerigwr 5p, os na wnai hysbysu y wardeniaid os gwyddai am rywun na chydymffurfiai a'r gyfraith.

GWRTHBWYSO HACRWCH Y MAB Zabulon Dafydd yn cael llawer o bleser wrth adrodd y stori fechan hon i drigolion Pwllygro a Llangrediniol:— Yr oedd tad i hen ferch sydd yn byw heb fod yn mhell o'r ardal hon wedi gwneyd ei ewyllys fod ei holl eiddo i fyned i gynnal sefydliadau cyhoeddus yr ardal. Pan oedd y tad ar ei wely angau, aeth ei housekeeper ato, a gofynodd iddo pa faint oedd wedi ei adael i Mary Ann ei ferch. Dywedodd yntau ei fod wedi gadael iddi fil o bunnau, yr hyn a wnai y tro yn iawn iddi, na fyddai Mary Ann fawr o dro yn pigo i fyny gymhar bywyd. Bendith arnoch chi, syr meddai yr housekeeper, pa fath ddyn, tybed, fydd yn debyg o'i chymeryd hi gyda'r ffasiwn drwyn ag sydd ganddi?" W el, y mae hyny yn deilwng o ystyr- iaeth," meddai y gwr oedd ar farw, ond fldaru i mi ddim meddwl am ei thrwyn hi;" ac heb golli amser, anfonodd am y tystion, a gwnaeth yn ei lythyr cymun ychwaneg- iad o gant a hanner o bunnau yn y flwyddyn 1 Mary Ann, fel math o set-off gogyfer ag anferthwch ei thrwyn. Y mae un gwr gweddw anturiaethus o'r ardal wedi clywed hyny, ac yn benderfynol -Imeddai Zabulon Dafydd-o ffirio oamgylch ei glanau hi, hyd yn n6d pe byddai ei thrwyn hi gymaint a thrwyn y Gogarth.

CHWAREU'R CRWTH I DDOFI BLEIDDIAIP DYWED Hall, yn ei nodiadau ar Daleithau Gorllewinol America, yr ystori a ganlyn:— Yr oedd John Cuff yn myned drwy y coed, heb gwmni neb ond ei grwth, pan y canfu fod haid o fleiddiaid yn ei ddilyn. Dilynent ef yn bur ochelgar, ond yn awr ac eilwaith, deuai rhai ohonynt yn nes ato a chwyrnent yn enbydus, ac yna syrthient yn ol. Gan fod ganddo amryw filldiroedd i fyned, daeth arno ofn. Weithiau safai, gwaeddai, a gwnai bob ymdrech i gadw ei ddilynwyr draw. "Ymhyfhai y bleiddiaid, ac o bosibl y buasent wedi ymosod arno onibai iddo ganfod hen gaban heb neb yn byw ynddo gerllaw. Trodd i mewn iddo, ac heb aros i gau y drws, dringodd i ben yr adeilad, ac eisteddodd ar un o'r trawstiau. Rhuthrodd y bleiddiaid i mewn ar ei ol, ac yr oeddynt erbyn hyn yn rheibus, neidient a chwyrnent, a cheisient drwy bob modd gyrhaedd ato. Yr oedd y lleuad erbyn hyn yn taflu ei oleuni, a gallai Cuff drwy ei gynnortbwy weled pa beth oedd ganddo i'w gyfarfod. Wedi canfod fod y caban yn llawn ohonynt, ymgripiodd ar hyd y trawstiau, a chauodd y drws, a chan dynu rhai o'r planciau o nen y caban, Iluchiodd hwy at y bleiddiaid oedd y tuallan gan ladd rhai a dychryn y lleill ymaith. Yr oedd ganddo yn awr nifer mawr o garcharorion dan ei ofal hyd y boreu, a chan gymeryd ei grwth, chwareuodd amryw o alawon iddynt yn ystod y nos, ac fel y tybiai, bu y crwth yn offeryn i liniaru eu cynddaredd. Boreu dranoeth, daeth amryw o'r cymydogion yn nghyd, a lladdwyd yr holl halid."

Profedigaeth ydyw yr athraw hwnw sydd yn erlid dynion gyda'r amcan o'u goleuo.

CYHOEDDEDIG GAN W. MORGAN EVANS Swyddfa Seren Cymru, Caerfyrddin. Pris, Is. yr un. Drwy'r post, Is. lc. ISS3" Dylai pawb ddarllen y tri llyfr poblog- aidd gan y Parch D. OLIVER EDWARDS. EFAIL Y GOF.—" Os am arllwysiad o ddonioldeb difyr ar wahanol faterion cyhoeddus, dyma y fan i'w gael.Tyst a'r Dydd. YR ARDD FLODAU.—Un o lyfrau goreu i adroddwr. Y BLWCH DIFYRUS.—Llyfr newydd, yn awr yn barod. CYFROL 0 BREGETHAU Y DIWEDDAR BARCH C. H. SPURGEON. Pris y gyfrol wedi ei rhwymo yn ddestlus mewn cloth, 3s. 6e. Cyfrol ddestlus ydyw hon, yn cynnwys nid yn unig amryw o bregethau yr arch- bregethwr Spurgeon; ond hefyd luaws 0 grybwyllion o'ifywyd,ccybwyllion helaethach na dim ag sydd wedi ymddangos hyd yn hyn."—Glamorgan Free Press. Y Pedwerydd Argraphiad (ugeinfed fil) yn awr yn barod o'r Llyfr Poblogaidd Z, DAFYDD EVANS, FFYNONHENRY," Gan y Parch BENJAMIN THOMAS (Myfyr Emlyn). Y cofiant mwyaf gwreiddiol, dcniol, difrifol, digrifol-y mwyaf bywyd-debyg yn y Gymraeg. Pris, Swllt; mewn llian destlus, Dau S^llt;, trwy'r Post, Is. Ie. a 2s. 2c.