Gwalia

GWEODDI Qweddd emid-gvaedd union—o diemnjad Amlwg cywir Gristioai; Ydyw lu: wtth Ddluvv, dpwed hon DdirgeLoedld y wir gaion. Gdtk-N MYFYR.

CYDWYBiOD. I Gan ddrygodld, ymgynddeiriogi--y ikuuep- 'Does modd ei distewi; Erm holl eai^yrn yn llosgi Deicaiwn YIl ei hamwn hi. MELINDDWR.

FYDDLON NEU DDIM. Pan f'o oaxiad hoff yn rhycMfrydig a lion, Oaiff groeenw bob pryd yn. y galon fach ivon; Ond pan didygo boon i fy myiiwies ddilyth, Aied cariad fel hwn i'w grogi dros byth. Pan f'o caxiad pur yn hiraielthu am un, Wyf foddillon i fod yn Ilwyr-dkMwydd* ddfyn; Ottiid' pan e1o'n 'rhoai i ddau ac i dri, I guiriad fel hyn: "Ffarwel," moidaf fi. Rhaid ydyw, yn wir, i giariad byth fod, Yn bur ao yn hoff mewii anfri a cldod Ond ymuith am ibyth a'r cariad "am dro," I gyd o'æ rhaui i tua Jericlio. H. G.

♦ YR HYDfREF. Yn ngherbydau y tymbost-Wdd, Teithia'r Hydrei Iwybrau'r gwynt, Smgen feddidgiar ax fyxiyddwdldJ A pharlyaai goed y cymoedd Wrth fyn'd hieibio ar ei hynt. Wyla'r llwyu oi ddail i'r ddaear Dan gysgodL-vu'r dydlttiau blin, Rhaigddlo yr ol'wyr.a j-niaw, Drwy adfcihonJail a blodiau, A'i turwrgerdd ax ei fin. Nid yw hwn yn dterbyn n'yneb, Nac yn ffaivio n-e-b ychwaith; Nid oes ystyr i diriondeb, Nid oesi air fel cymedrokleb Yn ligieiriatdur l'lwyd ei iaith; Nid yw cyfoeith wedli codi Oaer nas gpll eu croesi'n hawdd; Oerddi fel ysbryd oer drwy'r palas, Ue ciartrefa rnwysg ac urddaa, Fel drwy'r caban wrth y claWdL Onid eyxgod siomedigacth Yw yr Hydref ar ei hynt? Onid adsaan trajnoedig&eth Redd a chysur y ddynoliajekh Yw gaJarus wn y gwynt? Bebh ddelwedjda'r blodau ysig Ondl teimladiau oalrm. drom? Beth yw'r crindcLail ond cysgodion Dymuniadau a gobeithion 0 dan fflangell greulawn siom? Drwyd ffonestydd y ddynoliaieth Fed yr Hydref llwybro W11af, Er cael gwe!eql, siomedigaeth Yn dwvn adlydi mewn barddoaiiaeth Ddwys o lawe- Tsbryd claf. Dail yn syrthio, coedi yn crino, G faifyddaf ar fy hynit; Hwyrach caf. ond dyfal wrando, GUywed nablau Gwanrwyn oto Yn tyneru sivn. y gwynt. BBYFDER.

MfmWEDD. Per goron Y pur jgariadi—yw rhinwedd rr umawn ei fwiiadl, (Neu WaIWr dnienjgys mewiu mwynhad Y eemau ar gymeriad. Amlwch. R. iR. THOMAS. .0. I

ENGLYN, A gyfansoddwydl pan yn edrych air gofgjoJbfn y diweddar Machraefth Mon. Gwron is hon sy*n gorwedd,-hyd foreu Adferiad anrhydedd; Pan ddlaw ef mewn tangnefedid, I wiadi bur o ow aelod hood). Llanfachmeth. T. MORRIS OWEN1.

"YR YMYRWR ENIjLTBUS." rw oferwaith ymfwria—'r ymvrwtr, Am «raill pan dwaetha Wir neu oaiwir, enyna. Him ibethyn oer yn boeth WQL. Boddus chwilotwr beiddiawl,—deneu'i ghftt, A hen gk-p uffernawl Yw'r enlMjiwr,—hornvr hawl I'n duo yn aaidwyawl. (Ddiarltenyddi, clyw.) "Rhwygwr," mae'n haeddu'i grogi,—na, gadlef Mewn gwiawd oer, i dUTerwi Yn ei fr-ad--gerpyn di-fri, A'i gem ben i pyrmoni. (Neu.) Y cTwyddwr erch cltadcier o,—a'i faJdordd Yn trfaldfwl] eingho Cfen Hath aT ei fath a f'o, Rhaig i'w anair egino. CbergQrbi. TREFLYN.

fiMYN, Ar agoriad capel newydd. Ti, Arglwydd. ein Oyfiawiider, Dy Enw a sajiotedddier A toed gwniart Sanctaidd Dri Yn Heawi'ii Hobenexer Of ArgJwydfct Dduw, bendithia Dy walth o fewn ei furia. L Er mwyn y croewlioeliedig Oeti A'i boen ar iban Cblfiuia. O! cvfoQ', Arglwydd tirion. Gwasgtarcr Dy «lynion; Addtofed pawb mtewai sanctaidd barch Fod Dnw a'i "Arch" yn Seion; Mae'r Demi wedi ei n. Mae Israel oE yn llawesn, A'n gweddd a-tat. Arglwydd da- Rho y Shecina'n <Md-Ioa. v O! gwisga Dy brophwydi, A nerth y Owir Oleunj, I cBdweyd tun gvflwr dyn vn I)awn A'r lawn sydd i'w waredu; 0 I dTro oto gawiod, o (gwmwl Dy gyfcmod, Fel byddo'tlh saint, ar gyiwdld Duw, Yn sanctaidd fyw'n ddibechod. MANAW fON.

"Y! GMNINECN^I^ TR FLWTDDYIN; NESAF. Dyma fydd rai o'r pynciata yr ymdrinir a hwynt yn ystodl y flwyddyn, a rhai o honynt eisoes ar <mnol cael eu trafod ynddo:—"Llen- yddiaeth Gymraeg y Ganrif Bresenol: Pa un ai Gwellal ai Dirywio y maet" "Yr Iaith Gymrateg: Pa un ai Mantais ai Anfantais i Foes a Ohrefydd Oymru fyddac ei pharhau?" "Oyflesion a tCfliredoau Enwadol: Ai rjiaid wrthynt?" "Pwlpud Cymru: Pa un ai Ofyf- hau ai Gwanhau y mae ei Ddylanwad ?" "Enwaliau Orefyddol Oymru: A ydynt yn Gfweithredu'n gyaon a'u Qredoau?" (Y mae llenorion d fri, Eglwysig ac Ymneillduol, wedi ymgymeryd a thraethu eu lien, bob un ar ei eglwys a'i enwad ei hun.) Blefyd, yn y xjiifynau dyfodpl fe barhedr yT erthyglau ar "Fywyd ao Athrylith Enwogion Ylmadawedig." Llongyfarahwn gyhoeddwr "Y Gremmen" aT ei ragplygpn i allu cynysgaeddu darllenwyr y cylchgorawn yna a thrysorau llenorol a deallol, hetaafol a diweddar, y flwyddyn nesaf, gwerthr fawTOcach nag erioed. Parheir yn, ac ychwan- egir at, yr ymdreohion i gpsglu a chyhoeddi "hen weddillion pridwerth," yn hanesyddol, hynafiaethol, chwedlonol, beirniadaethau, llytfeyrau oddiwrth enwogion at eu gilydd, eta, a'r oyfan yn dwyn perthynas a dhymrn., Oymro,neuGymraeg. Bydd "Y Geninen"h.efyd yn parhau i fad yn "gronfai d gynyrchion ecstedd- fodbl" gweruifawr a dyddorol, fel nad elo llawer o'n trysorau llenyddol mwyach ar ddisperod. Yn y rhifyn nesaf (Ionawr), ymddengys erthyglaui o eicbdo'r awduron hyglod a ganlyn Y Ptifathrttw Johin Rhvs, M.A., D. Litt. Ifuglh Jones, D.D. (W.); Waldo; Y Prifath- raw D. Rowlands, B. A. (Dewi Mon); John Hughea, M.A. Berw; Gwyneddon; Cadvatn Eilir; Evan Davies (Trefriw); Elfed; W. Llewelyn Williams, ML A., B. O. L. Gwynedd; D. Stanley Jones ;T. J. Humphreys; Gwylfa; David. Griffith; Akthropos Iolo Oaernarfon Spinther; Ifano; yr Athraw J. E. Lloyd, M.A. Elphin; R Jenfcin Jones. M.A. (Aber- dair); Gwili Watcyn Wyn Tafolog; Rhos- ynog;; y Parch D. Lloyd yr Athraw Anwyl, MIA. Alavon; L. J. Roberts, M.A. W. J. Nicholson J T. Job; Dunodig Dyfnallt; fBrynach; yn nghyda'r enwogion ymadawedig Nicander, I D. Ffraid, Hiraethog, Cynfaen, Oynddelw, klbm Fardd, etc. j OBCefyd, yn ystod y flwyddyn ymddengya oyf- rea o ysgrifau ar "Gydhwyniad a CSiynydd y Gwahanol Enwadau Orefyddol yn Nghymru," y rhai a. ysgrifenir gan lenorion profedig, per- thynol i bob un o'r oynff orefyddol, Eglwyeig yn gystal ag Ymnedllduol, aydd yn allu yn ein yn gystal ag Ymnedllduol, aydd yn allu yn ein gwlad. Deallwn y cyhceddir "Y Geninen" am y flwyddyn nesaf gain Mr W. Gwenlyn Evans, Oaernarfon, yr hwn a ft* yn ei chyhoeddi o'r blaen am flynyddoedd; ac maa iddo ef yn unig y dylid anfon a.rchebion.

AI cTiilTDTYNTE DYLEDSW y DD? CHWEDL SWYNOL. [Wedi ei Chymreigio gan Elidirfab."] PENOD ill Yr oedd Hugh KdwaJrds yn fab i feddianydd cymydogol, a therfyn ystad ei dad, Iorwerthfa, yr hon a oruwchreolai ef, a darawai yn nherfyn gogleddol Kimael; ac er y dyddiau pan yi< ydoedd efe yn. fachgen bach <yn gwisgo pais, yr oedd efe wedi axfer ymweled a Kimael y dyddl a'r aw-r ag yr ewyllysiai ef. Ac yn awi4 yr oedd efe wedi bod yn talu ym- weliad rheolaidd a'r lie am ysplaid mor faith fel ag yr oedd pobl wedi myned i amheu fod, yno rywatdyniad neillduol iddo ef, a bod; ei holl obeithion a'i ddymuncadau yn trigo lie y trigai Georgina Sennar. Yr oedd y lodes ei hunan hefydl wedi dyfod' i amheu hyn, ond amheullieth yn unig ydoedd; nid oedd efe erioed wedi hintio fod a fynol serch ddim ymweliadau. Gwib-rodient yn ol ao ymlaen aM hyd y "ter- race" tra yr ymholai ef am salwch ei thad; yna drifftiodd eu. siarad at destynau eraill. Y mae y Griffithsiaid yn y castell eto; clyw- ais fy nhad yn dywedyd," meddai ef yn y man. "A ydyw yn airglwyddes yn gyfeillgar a phobl yn awT 71, "Nis gallaf feddwl ei bod mor galed ag y dywed rhai ei bod hi," atebodd Georgina yn fwynaidd. "Ni' chredech chwi pa. mor garedcg ydoedd hi pan oedd papal yn ei wely. Deuai rhywun o'r castell bob dydd' i ofyn pa fodd yr ydoedd efe." "Yr ydwyf yn llawen o glywed y gall hi ddangos caredigrwydd yn achlysurol. Carwn ei gweled hi a'i ohalon wedi toddi. Y mae ganddi dafod fel ellyn. Yn anfEodus bu i mi unwaith e.i thratmgwyddo, ac ni faddeuodd hi byth i mi." "Ohwi a ddylech ymddiheuxo yn isel, a .gweled a ellwch chwi felly ddyfod yn 0] i'w' ffafr," dywedodd y lodes. "Y mae hi yn wag. tadol yn gamMg ii'wn wrthyf fi, ac y mae hi•bcwi1 yn fwy swynol gyda 'mamma' e>• yn ddiweddar— cyfnewidiad dymunol, oherwydd hi a arferai fod mor drahaus ao oeraada nas gallasai mam- ma' ei goddef hi. Byddaf yn wastadol yn teim- lo yn dra gofidu-g drosti." "Gofidus Pahaim?" "Yr ydwyf yn meddwl ei bod hi wedi drach- tco llawer o ddyfroedd Marah dyry yr argraph arnaf ei bod yn ddynes siomedig. Y mae Cas- tell Gyfylch yn un o'r llefydd tecaf yn Nghym- ru, ac y mae agos i'r oil o'r Gyfyleh yn perthyn i'r Griffithsiaid. Yna edrychwch ar yr incwm ai dynant oddiwrth agerddlongau y Red Flag. Sylfaenodd yr hen David Griffith Linell y Red Flag, a phan y bu farw yr oedd efe agos yn filiynwr. "Ai ni fuocih chwi erioed yn rhyfeddu, Hugh, pa lodd y bu i Lady Eleanor, a hi yn ferch pendefig, briodi Mr Griffith 1 Clywais 'mam- ma' yn dywedyd fod pawb yn synu ati hi, oher- -wydd yr oedd efe lawer blwyddyn yn hynach nal hi, ad oddigerth ec arian nid oedd ganddo ef ddim i'w gymeradwyo." "Yr oedd y gymeradwyaeth yna yn llawn ddigon gan yr arglwyddes, gallaf feddwL I^-y- feddu yr ydwyf yn unig pa fodd y bu i Griffith, erioed ei phriodi hi! Rhaidt ei bod wedi profi. ei hunan yn ddraenen yn nghnawd yr hen ddyn." "Yr oedUynt hwy yn dra hapus, dywed mam- ma.' Bu iddyntj dratfael'io ax led lawer iawn, ac ni ddeuent yn fynych i'r Oastell; eto yr oedd ef yn bur ffond a baloh o'r lie, a threuliai arian yn wastraffus arno." "Efe a fu farw mewn rhyw gongl hynod ac allan-o-nordd yn Spwn, os da yr ydwyf yn cofio." "Ie; yr oeddynt hwy yn ymddangos fel pe yn meddu nwyd am leoedd anghysbell. Yr oedd 'papa' a rhyw ffrindiau yn trafaelxo yn Spaenl y flwyddyn hono, a phan yn Cadiz hwy a, glywsant fod boneddwr Gymreig afi wrLlg yn byw rai milltiroedd oddiyno, mewn pentref a elwid yn Estevada. Reidiodd 'papa alleui, un hwyr er mwyn gweled Pw) a, allasent fod, ac, er ei syndod mawr, canfydd^d^ Griffith a Lady Eleainor. Yr oedd Mr Griffith yn bur gjaf, a chynygiodd 'papa' aros Rydag ef am wythnos yn mhellach am eu bod hwy yn mysg dyeithriaid. Da iddo ef fod yno, oherwydd bu Mr Griffith farw yn dra sydyn yn mhen diwr- nod' neu ddau wed'yn, a 'papal ydoedd,^yr unig un a adwaenai Lady Eleanor yn y lie." "1: mae genyf ryw ad'gof am y peth, er nad oeddwn ond llano bychatn yr amser hwnw. Hi a ddylai fod yn fawr ei gofal am eich tad yn awr. Yr oedd efe yn gyfar.ll da iddi hi." Yna edrychodd y Oymro prydferth ar wynob cariadus y lodes. "Ai welsoch chwi Norman lawer gwaith er pan y daiethant hwy ?" efe a ofynodd. "Y mae efe wedi bod yma yn weddol fynych. Yr ydym ni yn ciniawai yn y Oastell heno. Pi ham y gofynwch chwi." "Oh, nid am unrhyw reswm neillduol. Yr oeddwn yn amheu na fyddai ef yn ddyeithr yna. 11 Efe a dremiodd ar y ffenestri uwchlaw idd- ynt, a boddlonoddi ei hun nad oedd neb yn eu gwylio hwy,, a phlygodd ei ben eto. "Georgina, ni fydd i chwi adael iddo eich dysgu i ofalu am dano ef?" efe a blediodd, mewn Ilais isel. "Efe a all gynyg: i chwi lawer mwy natj ai feddaf fi ond yr vdwyf wedi eich cara yn wastadol, fy anwylyd, a bydd i mi eich caru i'r diwedd. Ni fydd i chwi addaw eich hun iddo ef, Geor-rna,, hyd-hyd "N—nid ydwyf yn meddwl fy mod yn eich deall chwi, Hugh." Hi a symudodd ymaith ychydia oddiwrtho ef, a siaxadodd yn llym. "Yr ydwyf yn meddw1 y byddai i Mr Griffith ryfeddu pe y clywai ef chwi." "Nid ydych chwi yn ddig wrthyf, Georwna.1 Gwnawn lawer iawn i' chwi, anwylyd, ao Y1: herwydd na fum yn aibl i ddweyd wrthych chwi, am na allaswn fyned at eirb tadl a gofyn iddo ef adael i mi eich enill, yr ydwyf wedi bod yn adfydua" "Nisi gallaf fyned ato ef, yr ydych yn gwybcd, Georgina," efe a elai yn mlaen, afti wyneb yn gwrido a gywilydd. "Aiff llawer blwyddyn faith heibio cyn y bydaaf yn alluog i gadw gwraig, ac nid oedd genyf yr un busnes i sialrad fel ag; y darfum i wrthych chwd. On I nis ga.llwn beidio. Bydd d chwit fadde i mi, anwylyd. Ni ddatrfu iddi ateb, ac ni allasai ef ddar. lien ei gwyneb, oherwydd hi a gadwai ei ilyg- aid yn sefydledig ar y llanvr. Yr. oedd hi yn rhy ddig i ateb, efe a bender- fynodd. Nr.d oedd ganddo ef hawl i ddywedyd cymaint wrthi pan na allasai ef ddywedyd ych- waneg, yr un hawl i ofyn iddi beidio rhoddi lie i gairiadl dyn arall yn ogymaint ag nad ydoedi yn ei aJlu ef i jrynyg! cartref iddi ac yr ydoedd yn dro anfoneddi-^laidd1 oawn i sen Q ewbl am Norman Griffith, a mwy fetlv fyth ciyfeirio at edmygedd' Norman o honi, a. hawdd y gallasai hi gymeryd y peth yn chwith. Gadawodd yr oil! o'i alwyddfryd angerddol ef, a phan v siar- J adodd, ef dmchefn yr oedd ei lais yn ddwl a digalon. "Yr ydwyf yn meddwl fy mod wedi myned gam yn rhy bell y pryd hwn," efe a. ddywed- odd. "Y mae rhai pethau nas gelLir eu madd- eu, ac nid ydwyf yn eioh beio chwi am ddodi hwn i lawr fel, un. Ond nis gwyddoch chwi pa mor galed a phai mor fynych y bum yn oeis- io dal fy nhafod. Llithroid v creiriau all an bron yn awr heb i mi wybod. Yr ydwyf wedi bod, yn tenmlo eich colli, ac yn hiraethu am eioh gweled yr holl amser ag y bum ymaith. a phalli y clywaisi neithiwr fod Griffiths yn ol., at phobl yn dywedyd ei fod' ef yn hoffach o hon- och nas; ericed, pwnaeth hyny fi, yn adfydus a haner. gwallgof, mi a gredaf. I "Myfi a ddylaswn aros ymaith, hyd nes y gallaswn lywodraethu fy hun, ond ni fedrwn." Eto, nid oedd yr un atebiad eto edrychii I gwyneb Georginai ar y llawr. "Nid ydwyf am ddadleu priodoldeb y peth, Georgina; ond ni fydd' un niwed i chwi wylnd fy mod yn eich caru, a gwybod y byddwcih drwy fy holl fywyd yj ddynes, fwyaf anwyl yn y byl i mi. Myfi a ddiflanaf allan o'r lie am yspaid, yr ydwyf yn meddwi. is is gallaf aros yn lor- werthfa, ai bod yn ddyeithrddyn i chwi; ond os byth y bydd arnoch fy eisieu, anwylyd;8 byth y gallaf fod o rhyw les d chwi mewn an- rhyw fibrdd "Hugh! Oh, Hugh, tewch.! Oh, paham na ddeallwch chwi." Yr oedd hi wedi cilio yn ol i un o'r ffenestri 01 mawrion. Efe a lygadodd yn anghrediniol ami am foment; yna cymerodd gam prysur tuag aiti, a goleuni newydd yn pelydru yn ei lygaid ef. I "Georgina, yna mae yn wir? Yr ydych chwc yn gofalu am danaf, ar ol y ewbl ? Nid oedd- wn wedi camgymeryd. Fy anwylyd, gobeith- I iais aid ofnais ,ac anobeithiaisi eilwaith hyd, nas I yr oeddwn yn analluog i feddwl yn briodol. Ohwi a. ddisigwyldwchi yn awr am danaf fi, ear- iad 1" "Ohwi a fuoch yn dra agps i beidio rhod li i mi y siawns," hi a ddywedodd, gyda chwerth- iniad fechan yswcl, fel- ag y dod'ai ei phen orphwys air ei ysgwydd am ychydier. "Siarad am fyned ymaith, a dychymygu. na fyddai i mi byth ewyllysio eich gweled mwy! Nid ydych chwi yn haeddu i mè. fod yn dirion wrthych yn awr." "Yr oeddwn yn mhwll isaf adfyd, gariad, ac nis gallwn weled dihangfa o hono. Gwyddwn na fuasai cyfoeth Griffiths yn eich tenntio chwi ond y mae ganddo ef gymaint o fanteis^ ion nas meddaJ Hi a wnaeth iddo ef dewi trwy roddi ei by g- edd yn svdyn ar ei wefttrau ef. "Ni fydd c ni siarad' yn nghylch Mr Griffiths nid ydyw yn dro tra charedig, Hugh. Ni ddy- wedodd efe air ei fod yn gofalu am danaf n, aa nid ydyw yn hollol deg i gymeryd yn gania- tatol ei fod yn gwneuthur hyny. Yn awr gad- ewch. i ffili fyned, anwylyd! Yr ydym ni wedi bod yn anghofio yn mna le yr ydym. Yr ydwyf yn gobeithio na chanfyddodd neb ni." "Ni hidiwn pe y canfu yr oil 0 honynt," efe a fynegodd. "Bydd yn foment faJchaf fy mywyd pan y bydd pawb yn gwybod. 'All right,' anwylyd"-yr oedd hi yn gwneuthur ymgais arall i fyned yn rhydd; efe a'i cusan- odd hi—"nyni a gerddwn yn mlaien, gan eich bod chwi yn ewyllysio. Ond nc raid i ni fyned i mewn ar ein hunion, a raid i ni 1 Y mae arnaf eisieu dywedyd fy sefyllfa yn gywir wrthycH chwi." "Peidiwch, os y blina hyny chwi, Hugh," hi a ddywedodd yn brysur, fel ag y dechreuent gerdded ar hyd y "terrace" eto. "Yr ydwyf yii meddwl fy mod yn gwybod. Yr ydych wedi eich beichio a thaliadau arian echwyn, onid ydych, anwylyd 7" I "Ie, yr oedd Iorwerthfa yn arian-rwym pan y dilynodd fy nhad iddi, a byth e-r hyny y mae efe wedi bod yn treio clirio y dyledion ymaith. Bydd yn glir yn mhen tair blynedd arall, ae ar ol hyny bydd efe yn ailluog i roddi i mi gyf- log gweddol dda. Nis gall efe. cyn hyny, ao y mae y peth yn gyfystyr a phedair neu bum' mlynedd: cyn y gallaf ddarparu cartref d chwi, anwylyd A fydd i chwi ddisgwyl yr holl am- ser yna am danaf fi, Georginai?" Pedair ned bum' mlynedd Hi a ddyrchaf- odd'i fyny'ei llygacd a lewyrchent o garia.d'tuag I at yr eiddo. ef, a hi a addawodd ddisgwyli dwbl yr amser-ie, yn mlaten i ddiwedd bywyd os byddai angen, oherwydd ni fyddad yr un dyn I arall byth yn ddim iddi hi. A llanwai calon 'Hugh Edwards o ddiolch- garweh fel ag yr ym wrandawai ef. Hwy a fyddent yn- hapus yn y meddiant, o wybod aeth fod y naill yn) caxit y llall, efe' a sibrydodd,. a phan y byddai i fenthyciadau ei dad gael eu phan y byddai i fenthyciadau ei dad gael eu talu byddai iddo ef ei hawlio hi yn ngwydd yr holl fycL 9 "Buaswn yn chwilio am rywbeth i mi fy hun I i'w wneuthur ers t-adm," efe a ddywedodd, "ond yn unig am fod yr hen ddyn anwyl y Ner- oedd a'i bendithio ef!—yn dibynu arnaf fi i gadw pethau yn agos i'w lie, ac na fedraf ei adael ef. Yr ydych chwi yn gweled ei fod ef yn hoff o fusnes cyhoeddus, efe a hoffa fod yn wa.stad yn trafod materdon y sir; a, phe heb rywun ag y gall efe ei drystio elai ei amgylch- iadau giartref yn waeth ad nid yn well." "Y mae eich dyledswydd yn orphwysedig yn Iorwerthfa," hi a atebodd yn fyr. "A'ch pleser hefyd," hi a) ychwanegodd, c-rvdai chwerthmiad, I "oherwydd gallwn gael gweled ein gilydd bol, I dydd. Nid peth i'w ddiystyru a fydd hyny am bum' mlynedd faith." "Pa beth yn nghylch dywedyd wrth eicn tad?" efe a ofynodd. "Nid oedd genyf y dewr- der i fyned ato ef o'r blaen nis gallwn ni gario allan ymrwymiad. dirgelaidd fellv • "id eto, Hugh," hi ai ddywedodd ar ei draws ef. Yr oedd- ei meddyliau hi wedi ehed- eg at ed mham. Pa beth a ddyweda Lady Sen: nah* am bum' mlynedd o ymrwymiad a barai iddi frawychu wrth feddwl am dano, a byddaa i ainghymeradwyaeth ei mham ben blinder hefyd iV thad, hi a, wyddai. "Braidd na fydd- ai yn well genyf iddo beidio gwybod hyd nes y byddo ef wedi cryfhau. Bydded iddo fod em cyfrinach ni ein hunadn am ystod byr. "Very well, anwylyd," efe a -7dsyniodd, fu ag y cerddentl i'r ty. "Ni fydd o tin ^ahan. iaeth. Bydd i ni fod yn sicr on gilydd yn awr." (I'w barhau.)

Y "FFORDD OREU." Ychydig amoer yn cl ymddongP&ai fel pe y »y ai; ncwyddiutitoon wn«ad duwiau o J. Pieapont^Mor- goii, Charlie Schwab, a Deafesiaid eraill. Y»fydoa pctbl o'r braidd uwch llwydduunt aruthrol v miliwn- yddaon, a dlechreuwyd lscihaa addysg a Oadfeu hwifuddioMeb, am y rheswm y lhvy<Jd,u Scl^vab mor amfertliol o wyrtliiol lwb addysg ogwbl. Of nid •buitsai pobl yn cvmoryd plantt o r vsgo buasai hyny yu ,gymorlli iddynt ddvfod yn gyfoethog ar frys. Wedi hyny aeth (Schwab l gairiDlo mewn rhyw gongl o Ewrop, ac wcdil hynv ^gorfu ynudidii'swyd'do o lywyddiaetli y •^L^?, Yn fiKLn, ar ol hvny gwrthod wuth BethleilKHi', > gy««Ht.hion gribimo u^n rmi crwell fvdd i'r ibobl pjn^lion a chytaiTvyow' e cymdeithion, obkgici tto.-jo> yrj"u tf\).:)dl yr annuwiol1)n )"W hi, pan y cl-cuir i edrych arm yn ianvn.

ENWADAETH. Pwnc cvndyn yw enwadaeth. Y mae i bob c, fel rbuol, t:a.IIOl0\)ïl'ÍHl yr Fgiiv375 Ðel ar bynv. y s Y1' 011 yn a duw y brt1} yn daoobycach .0 bd; on4 y mae waith to cyn: poobl fk-I y maaent yn gwooœ.oa.. phregethu. Pregetha hyd yn IWdSsrwydd. Onid peth cas yw gweled: oTrSISyr yn canlru yr an Athraw Arglwydd, yxfymgyfeirio i'r un a than gyfarwy^ yr jm Swednydd, ac eto yn ymmfaeho ar iijd J am waihamiaethau mewn cred a dnUian crefg^> Paham na aJJai y mall gym^yd <* fiudHao d-ny dwfr v llaJl ei dcwauilu, y Tali ea dywalit, y |M| TwiniT« thywod', y Ball ei en^aedu ar M beidio ac eto yindidwym ya iganadus at eu .^lydd, felT'nXe yn-ffwodBu i bobl yn dilyn y Person mw^f careSg Sroediodd! y ddaear enoe^, ac sydd ■wiedii giwnewl) mwy o ibobl garedig nia wib a.rall. Nid cred na defod ddisgwyhai Efe gan Ei .gianlyn- vryr, eatbr ear Lad a sirioldtb.

GWERTH RHESWM. Y ffaith yw fod r-bieswin dan anmharch maxr yn -P mhlith plant Adda, er ei 'bod^ yn airfer i'w pmwol yn swrcfidbgol neu yn ffurfiol felly. Yn fynych Selir"t«on ar ol ei ganmol yn fnrmdi neeaf yr hyn a dden^rys nad yw mewn dlefnydd ond'achJysurol. Mae Prind^rhes'X x XS ipob ofergoeMaetb ac rhnna em hoes yn tfTSSrV 'VTA^ o'i imser <i.-m rrfedid hono a, elwir yn fym.pwv. Hwn aru crffrcdin pan y tybia efe « fod yn « win. Gymaint yw dylwiwad teunfed <<T fedidVl dyn fel y gellir, drwy barhau i effeithio yn yr un mddd ar y meddVl drwyddio, gael y dyn i goelio unrhyw beth. Dyma gyfrif am fod y Pabydd yn Baibydd, a'r ofergoelus yn ofergoelus. Y mae y meddwi (pan nad yw dan reokueth rheswm) fel toes gellir ei drod i unrhyw ffurf hygoelus. Y rheswim. yw fod lunuffurfedd yr effaith yn dinystrio y gyfer- byniaeth syddl yn sail i ddeall ac yn ymibortih i reewm. Oymerer, er engraifft, whJ, yn yr hon y -byddai cynifer o grachfeddygon ag sydd o -brewth- wyr y dyddia-u hyn, a'r cyfiyw yn myned! o am- igylch (fel y djwygwyr tanllyd yma), gan ymbil ae ymdiaeru ar y Buaws igredu fed anihwylder y cylla neu glwy' y gtaion airnynt. Cyn bo hir ceidi diwyg- iad) maiwr aophobt yn coelio eu bod yn ddifrifol o tal, a'u bod mewn ,gwir ajtgen. gofal meddygol, ae aenit. i ymorfoledau eu bo, fcllv, oblegid y mae cyilyrau meddyliol ac ymdeimladol o'r fatJi yn fcuth o wiriondisb. Y mae unflmfeddi teimlad yn cynyrchu gwirionfrydedtd, a gwirioffifrydteiclcH orphwylledd. Y díogclwch rhag cyfiwr mieddtwl o'r fat,h yw amrywiad y meddwi; difyriotci, set troad y mtddwl o a/mgvlch, yn lie ei gianol;bwynti>> or un peth. Mesmereisir miloedd o drocdniaid yn barhaas gan cu harfer i gloi eu meddwi wrth un peth., yn lie ei wneudl yn gj'dnabyddus a llawer.

Coleg y Brifysgol, Bangor. Y GRjONFA AiDEELADIJ. Ymddangys fod y cynydd wneir gyda chodi y gronfa hon yn gwbl foddhaol. Talodd yr ysgrifenydd trefniadol (Mr L. D. Jones) ym- weliad ag amryw fainau yn Lleyn yr wythnos o'r blaen a chynhaliwyd cyfarfodydd cyhoeddus yn Nefyn, Edeyrn, Sarn, a Llanengan, a chyn- rychiolir y lleoedd hyny yn lied dda ax restr y tanysgprifiadau. Y mae Cronfa.'r Hen Efryd- wyr, yr hon ddyry wedd ddyddorol er symudiad hwn, wedi eyrhaeddi lOOOp yn barod. Mae y casgliad cedniog yn yr ysgplion dyddiol wedi ei gymeryd i fyny yn bur gyffredinol, ac nid yw y swn a geusglwyd yn y dull hwn fawr o dan 20p. Gydag un o'r tanysgrifiadau hyn fe anfonwyd y llythyrf canlynol, yr; hwn sy'n dra dyddorol "Ysgol Llyn Ogwen, Bethesda, Taichwedd lOfed, 1903. Anwyl syr,-Y mae plant bach, 17 mewn nifer, yr ysgol nchaf yn y tir, yn cyflwyno eu rhod dfechan tuag at Gronfal Adeiladu Ooleg y Brifysgol.-Yr eidd- och, etc^Rt Hughes." Oyfaiiswm yrt hyn a gasglwyd i fyny i'r pre- senol ydyw 23,358p 5s 4c. Yn m'hlith y eym- cau diweddaraf a dderbyniwyd y mae a gan- lyn oddiwrth-Lady Reade, Valley, 50p; Mr J. Herbert Lewis, A.S., 30p; Mr T. J. Wil- liams, Dinbych, 25p; Mr J. L. Muspratt, Rhyl, 25p; a Mrs T. T. Roberts, Edge Hill, Bangor, 20p. Deallwn fod cyfarfod yn cael ei gynai, yn NsTvrecsam air y 13eg, er dwyn y symudiad i sylw yr ardaf boblog hono. -u_

Y Ffortiwn Fawr Awstralaidd. PWY YW YR HAWLWYR. AiL-agorockl y driirprwyafth n beaiodrwyd) er ystyried VT hawliau o bsirthynas i'r cyfoeth mawr a. adaiv^yd gan un o'r enw William Jones, hen ■^nc» yr lrwtn a fu farw yn Melbourne, AwstraJia, tAia owy flywtdfdi yn ol, heb adael unrhyw «<wyiiys, Y stofelioedd -Cyfraith. Oook-street, Iienpwl, ddtydd TO mlten^i breafat. ^lurodd, pe yn gynghaw^ w v Sg&-l^, y buasai yn su r o gael ea ddwyn yn ibreifat. ^vn a. gynrychiolai Wilto Iiciiiry Robertson, parti arall l r vyngauws, sei Sv-eiin-d^ J* ystad, a gefnogai y golygia.1 bwnw. S dKfeiiliai unrhyw fant<ui)S trwy wrandaw yr achas xii gylvceddus. Gofynodd, yn iriiieltaph, meiwn achosion, o he.wliau newvdkl. niaa mantoas fyukfcu cvflenwi a'u ilintcli. idmgosai Mr EWis J. Griffith, A.S., yr hwn a yniddangoeai dros y diffynyddicn, a ddywedodd naxx oeddi ganddo wrl'hwyntlbiud i wrandawiad predfat- Y Dirprwywr a ddywedodd, yn ng\vyneb y gw-rth- wynebiudia»u hyn, tod yn rbaid iddo ofyn l bawfc ondl y rhu,i oedd wedi cael eu gwysio i fyned allan or ysw.feU.. plvtillllnci nxmyw liawlwyr newydd, y rhai oeddt hb fed ym blu'idiau yn y cynghaws. gael boa yn bri'st'iiol inn y rhoddidl tysUoiaeth ond rheolodri v 'Cii Ifii*vddl fod yn rhaid wfckynt hwythau fyoed At hynv, oethanit. hwy a'u cynrychaoLwyrt r cyfredthiol o r ystafell. „ Pon aujorwydi yr ymchwaload yn Gorphenal cfa- ^vetMaf safai yT hawlwyr am yr ewMo, yr bwn sydd Uki S7,000p, fel y canlyn Thomas Roberts (yr hwn ydyw yr erlynydtt yn y cynB-haw>), Anne Jones, Richard Lloyd!, IMwokI' Lloyd Mary Jones, Anno ac Edwardi lloceon (v rha'i ydmt y difiynyddaon, aWm. Henry Robert- son (gwemyddhvT yr ystad). Yr hawlwyr eraaU oeddynt: Griffith Williams, o Aibeirmarw (yr bwn & buw^ii ei fod yn gefndier i'r tranced^) Mrs M^ay lkntW (gynt o Fferm TyVryn, ger Nerquis, Wydd- trrug (yr lion a hawliai ei bod) yn dhwaer ?r traaic- t.ri o Want ESias f1 Pi 0«theih^ Jones (oefndind i Jo:x«, (Bolton (yr hwn a hawbaa ea Willwim Jones (VT bwn a hawkai fel mab John Joraets brawd i Elias a Catherine Jones y cyfeiriwyd SS'eS; John \J,,j fod vn nai l Jones); Mrs Griffith, o lyaerjyr hon a hawliai ei bod yn ferch i gyfmther) John mTgtes, Park-road, Lerpwl (yr hwn a lrawh^ ei fod vi. gefndier), a Henry Home, Dmbyoh, yr hwn a TdyStion ddydd Mawrth. ar ran Mr Tlufiinii^ Roberts. Lleweni Hall, f j Jcl, j a r 1 ,Tlynv<M. a ehaifodd ei groesuholi ddydd Mercher. ( Oariwyd yr ymchwilisd vn mlaen doyqa lau.

BORWICK'S The bmt BkKiNg in ..ho Worl SLPOWDER \b\kee the Swaotoet Broad Catus A Pastry.

Cymry Amlwg. Y mae Mr J. Owain Evans, y fferyllydd Uwycd- ianus, 18, Wilton-road, Victoria, Uundain, wedr T ei ethol, gyda. mwyairif mawr a.r y Tori uchaf yn y rhestr, yn aelod o Sir-gynighor y Brifddinas, fed "Progressive." Brodor ydyw Mr Evaais, o Gricckth, mab i Mr Owen Evans, yr hwn sydd yn aiwr yn hyw yn Lerpwl, ac yn un o flaenoriaid ffyddl- lawn MynyTddi Seion, Piinces-aveniue. Ystyrid rluaai- barth St.. George o Westminister, etholaetih ein cyd- wladWT llengar, gydii. y fwyai Toriiaidd yn Llundain hyd ddechreu y mis hwn, pryd y newidiodd ei hochr, ac yn awr lle'r oeddynt oil yn Doriaidl (Moderate) y maent yn awr oil yn "Progressives." Am rai blynyddau, bu Mr Evans yn ngwasaffuaieth Mr Richatrdson, fieryllydd, Smithdown-road. Nis gellir byth ei ddyrchafu yn uwch nag y dymunai paw'b sydd yn ei adnabod. Yr oedd Cymro arall yn yr ymgedswyr llwyddhanus yn yr etholiadi uchcd, set y Parch George Darvies, gweinidoig eghvys Fedyddiedig Westminster. Efe ydyw brarwd ieuengaf Dr. Wittoii Davieis, Bangor. Ymdidengys enw Wynn ap Howel Thomas )"111 my yr ymgeiswyr llwyddianus am L.L.B. Lundain, ac yn y dosbarth cyritaf yn y Oyfreithiau Rhufeinig fed ymgeisydd bargyfredthiol. Mab i Mr Howol Thojnas, un oOvmry mwvaf adnaibvddius y Brifdldinos flynyddau yn ol.

Credoau a Chyffesion Enwadol: A Oes Angen am Danynt ? Daeth yr Ymaueilduwy? yn grvfion, a gwnaethant gredbau; ac yno blin f u'r ymddieru rbyngddynt, a. bustltudd a fu'r pethau a ddrw<'d«i y naill am y Jiliill. Btu dtudlu poeth am fljTiydkiau, nits oedd y bobl a ddyiasai garu eu gilydd yn eu eu^iiau eu gilydd a chasinie'b mawr. Y ga-edo oedd yn pen- dlearfynu pobpeth, a g'wae"r gwr a wyrai ronyn oddiwrtli greddi bobl ei hun, mogys y gwnajet-h Hywel Harris, Peter Wiliffiune, ac eraill.* Dengys rlu^ymcuu gwlad sydd ar gael hyd heddyw safodt meddwi oedd gan y sectau am eu gilydd. Dyma. engraifft neu ddwy sydd: yn fyoghof er pan oeddwa yn blentyn:— "Baptis y dwr sy'n meddwi yn siwr XXuaiff neb i'r nefoedd ond y nhw." "Meihodistiaid CkJfri cais, iMyn d i'T capel ÏJd) ddim gras, Gosod seti i'r bobol fawr, Pobl dlvdioo ar y Mawr, Wesley wyllt ar ben y gwrych Yn wat-shio mellt a. thrane." i "(told, beJŒa.ch," ebe rhywun, "nidi yn ngwled- ydd Ored erledigaethau nvjgys a fu. Mae pawb wedthian yn derbyn ei gredo'i hun, ac yn iiadael i arall wneuthur yr un peth yn tidiogel a diiigaiydd. Os felly y mae hi, yiute, fe ddarfu) i bob tybtia aan bob rhyw gredo. Ai. felly y mae hi? Nage, ya dihau. Newydd farw y JoåeIr Paib na fynai ddim wnolaå a'r Ejglwyswyr Seisnig h fynasai droi'it Baibyddaon pei caw sent fymryn o gefnoctyd ganddo. iNi fyn y Pabyddioc. locio dim ar eu credo, hyd Y'1\ nod) cs gwiir nad ydynt yn ciedu fod yn rtydni iddynt wneud1 a fynont i'w gwthio ar botol. Alae- Protestandiaid lTlster rnor gul a rhagfainllyd cc mof ddialgar ag y bu imrhj^w sect beaiboeth erioed. Yr y'm yn y wfcid lion yn awr yn. nghanol helynt nus. gwyt neb beth a ddaw o honi, am na waeith gan. Eghvys Loegr beth a. wnelo cyd. y caffo hi wthio'i dtiiaadiu.u i lawr i gym gyddfau plant diniwed. NidL oes nemor amser er pain drl duwinyddl Wesleyaidd enwog mewn cryn drybdni am lyfasu o hono ddweydl ed feddwl ei him, a. gorfu iddo addo na wnai hyny drachefn cyn y bu tawelwch. Ni fyn Bedyddwyr ro, lawer o honjnt, yniano a'r Ymneiilduwyr eraill yn iNghyngJair yr Eglwysi Rhyddion, ac y mae rhai 0 honynt yn anewnwyth iawn am foci atthrawon eu coleg yn Mangor yn ddigon. tamg ok bryd i gyd-weithio ag aithrawon coleg yr Anni- bynwyr yno. Yr oedd ar y Methodistiaid Owfinoadd otn gwahodld) Annibynwr i bregethn yn eui Oymanfa, yn ot hanes y »Sa^iwn a gynhaliwyd yn Amlwch, fia Gorphemaf (iliweddiaf. "Dtohwuad gofidiau" a fyddai gwnead hyny, ebe un siaradwr. Clywais am weinidog Undcdaidd yn y Do yn rln/i cynghor i aelod gydag un o'r enwodati eraill oedd wedi meddwi a syrthio air y fforddi Dyma'r ateb a. igafodd1: "Be sy gydlai rhyw ddiawl fel* ti sy'n gwadii duw- dod Orist i"w weyd wrthw i?" Nid oes lawer » amser er pan berygl bywyd ar weinidog Undod1- aadd a. geisdodd gyfarch cynu Heidfeoedid yn Ngoigledd Oymru. Nidi yn Nghymru yn unig y meua pethau fel hyn ychwaith. Dyma stori o'r "(hristian. World," am (beth a ddigwyddodd mewn cyfarfod "efengylaicSd" yon Lloegr:—Aeth dyn jeuazic i'r neaiadd, a gofynwyd iddo a. oedd etf va, ig. Atebodd yntau ruai Undociad ydoead. "A wyddoch chwi, ynte, eich. bodi yn myn'd) i uffern?" ebefr efenigylydd. "Wei," gwT- ieiuaaic, "onidl yw hynyna. yn anlieg? Beth am Jaioas Martineau?" "O," -eboe"r efengylj'dii, afni ei fod' ef yn uffiern yn ba.rod! Gwn fod Ymncillduwyr Cymnr'n ymuno gilydd. yn gyngrair—Oyngrair yr Eglwysi Rhyddion—a. dengys hyn yn didiau fodi pe-thau yn gweLlsu. Ondt os dB. yw "peth yn rliagor o undeib ysbryd a. pheth yn Hoi o guhii credo, dat yn ddSau a. fyddai mwy fyth d'r naitl a. Had fyih dr IDatl. Un ai y bobl yn dial a.t y credoau heb eu credu, neu ynibe y maent yn eu credu ac yn neeu ai eu gilydd tan bwyK dylanwadaoi eraill. Mae arnaf ofn nad ydym eto yn rhyw sicr iawn am neb arall, mwy wr hen fach- gEQ hwnw gynt yn Scotland. hwnVn byw mnwn ardal lle'r oedd sectaiu lawer, ac yr oeddl yno un sect nad oedd neb yn perthyn iddi ondi ef a.'i wraag. Aeth rhywun o sect ara/fl i siarad ag d, a gpfynodd iddo: "Mac, wyt meddwi mewn difri nad achubir neb ond tydi a'r wraig?" "Yn wir," •citxt Mac, "dydfw i ddim mor stwr am dani hi!" Ond y mae rhai a. ddyfyd: "Nid ar y cnedoo-u y wid, eitlrr ar y bobb a, fo'n eu proffesu. Oø yw'r bobl yn gul a rhajgianiilyd ac erlidus, nid ar eo credo y mae'r bai, ond' arnynt hwy eu hunain. Felly, rhaid nad yw'r bobl yn cr-jdu no'u credoau, onide fe fyddent o Jednf cystal a. hwy, gan :n4. dldichon dyn fod yn well giedo. Ac oni chivdir y gredo, i ba beth y mrueo M ča? Os yw hi uwchlaw bod cysUd a hi, yoo, nid oes ami hi werth mwyack feil prawf ar runwdd dyn. ac ofcr cymcryd ei chyftsur fel sicrwyddl fod y gnwl a'i eyff€60 yn byw yn ol ei rheor. dyn yn cyffesu ei fool yn crodm poib ertllygl o gredo neillduol, ac yna, ei fod! yn mynfet ao yn g^vneud) gweithredt a ystyrid' yn gr:xps iddi. Ar hyny, mae ed frodyr o'r un erred ag ef yn Ei. asgysmuno, eithr y mae ef yn ajmddiffyn ed hun drwy ddywedyd. ei fod yn cyffeisu'r gredo yr :m fath yn union. Ni ddenbyn ei frodyr ef yn ol hyd. nt-s iddo ejlifarhau a cliwympo ar ci fai. Felly, mewn gweithrcd y palJoddi ei a thrwy gyferbym* á wiedthred a'i gredo yr oeddiri yn ei farnu, petii y sydd yn dSdiau yn. deg. Eitlir rho'er fodl dyn a ddysgedi >igyfftts.u unrhyw gredo yn mE. thll a chrtdu rhyw erlh o'r gredo hono, nc fod (å fuclieicS yn union, fel na byddai fedd ei farruu. wTth weilhsxd, wrlli ba. brth ynte r bernir eJ—ai wrth y gredo ai wrth ei gyd wybod? Os wrth y gredo, yna, y gredb yw'r safon; ae nt waeth pabeth. a wnelo- dyn, canys cyd y cyffieso gredo, fe fydd yn iawii,. Os wrth y gydwyibodl y b>LjrniT d, yna nidi yw efe gyfrifoi i unrhyw g^otdb, eithr i'w gyd- woyhodf eft"bait yn tuning. Yn awr, trosr g-edthivid>- oedd i wynebu ed jjydwybcd. Fo fyddai dichcs*- i ddjm wneuthur gwefthred gror i'r gredo a gyffeso, ac eto i'w gydwybed ed ryddhau, canys er mai buddiol i ddyn yw fodl ginddb reol fcuched^ eto y gydwybod yw unig feii iiiad ei weit hied oedd oblegid mai hi yn unig a. wyr beth oedd ei fwriadl dan yr amgylehiada-u, na didichon ond! hyhi sj-nio am danynt.. Am hyny, cyffesed dyn y gredio a fynD, wrth ei gyd wybod! y bernar os bermr ef wirionedd. O ddiffwg bod y tardd y mynveht ysgar y sydd! ar grefvdd a moes; ar lie bo fwyaf o grefydd heb foes, yno y tbydidl hefyd lbob. amser fwyaf o gredo a ohyifrœ Son yr ydym yn fynych y dyddiau h^i am. yr er^A-ys bdnJialltin i'r eglwys." Nutwyf dywedyd fod gwell pobl oddwHan ipT eglwys nag T syxM ynddi, ond nid wyf yn csredu ychwasth foA- rhai$rweJ.l ynddi nfig y svdtt odV¥i«;llan iddi. Paa A-rrwadodd yr Eglwys Gristionogol drwy BrydMn a'i dHedswjdd adteg y rhyfel anfad yn Neheudir Affrica, yr oeddwn yn ymddidkcbn a gwr dieallus ar y m-iter, ac arituriois ddywedyd mai Ajgno^ac praffesedig, John Morley wrth ei enw, oedd y Oisition goreu y gwyddwn i «m dano yn Ltoegr. Atebodd yntao fi yn y fan rhvw "bro^jeth-wT nod oedVt ryf^oii ioa) dyiuon frf John Morlev vn ddynion Qr^taonogol, am ea bodl Gr ynte na. buasai bodi yn aelodau egjlwysig ac yn arweinwyr- crefyddi yn gwneud' cymaint o lies i luaws ag wnaeth e<o "magu yn swn yr i rai. Nid vugTifenais i mor ysifpnf hon. mewn chweaw, nac ychwaith gydai'r amcan o bet ibeiBo. eithr yn hrtraeh an ddVmuno gwneuthur Iks. Own fod rhai vn yr eplwysi a. fynad agor en drvsan'n Tfetaeh, a. gorphen gyda'r crectoaa afr cyffeson. y sydki mor gToes i ddysg^idiiaeth Ooist., oc y svdd gyfrifbl am gymaint gelyninckh l'b, pobl a. ddylai, 8J.? allai, Vvdweiithio gilydd er lies dynifhi. na wrakdewir ar 00. Uaie; afr credoam a r cyff^a. svdd yon. cyfrif am hyny, ac nad! diÑn arafl. tittir, hwvrnr.h ei fod yn atrwvdfl dda, md ydv^ yn. esermmid'r bobl hyn rhag -hiaen. a vn ddigce mn mi ro'i iddyrvb dipvn o ainair na?i hwcMent.—* T. Gwynn Jones yn y Geninen "aim Hydretf.

Rhoddir derbyniad brwdfrydig i Madam atti. Oastell Oraig y N<», yn y cyngherddan gynhelir ganddi yro bresenol yn, Aanenca^

MAgJNACII OFNADWY. Y mae ochir fasnadhol hyd yn nod i'r lie yn Eosgi o dan a ibrwmstan. Rhyfed'Jl yw meddwi fel y gwneir budnelw o bob peth, hyd1 yni nod o uffern. Gwnaeth yr Eglwys Babaidd! filiynau o filiynau o fasnachu ar ofnau y bobl ofergoelus. Yn foreu iawn y gwelodd yr offedriadiieth yr agoriad hwn i elwa ax ofnau seilledig ar y god yn nglyn ag uffern. I hyrwyddb y fa^-nach gywilyddus hon, lluniwyd y chwedlau mrwyai rchyll i ddyfnhau ac amlbuu oinruu pechaduriaid, y rhai a. fi'urfient y mwyairif aruithrot o bltonti dynioa. Datil beth angenrheidiol i hyrwyd)d» y fasnaoh mewn ofnau oc-dflsicrhau fod Noynilosgi o dtm a -brwmeitan, a dyfnhau y goel fod pawb &r y ffordd anocheladwy i'r lie, oddtigerth i'r offeiriadtuetb gloi y drws yn eu herbvn. Felly daeth yr aJJweddcux wrth wnegys yr offedriad' yn allu i lwyddb y fasnaoh. Y synitadi oedd dychrynu y bobl anwybodus; ac yr ccod pawb yn anwybodus i foddttonrwydd elwgorol N* Eg-lwys, a defnyiddiad hi bob moddion oft-rgoealus i barhau v tywyUwch fel Ilc-n dd*u i adiewyrcbu y fflamau gj&sjWxli. Yn i glyn a'r eglwvsi, defnvddid cyfryngau i Deri dychryn; yn rhai o honynt clywid oohain a grnddfan ofnadiwy yn awr ac eta, a chodai hyny y gofjti am faddeuant a. gollyngdod drwydided 0 dan Law yr offeiriad Efe yn unig fedrai aehub enadd- Gwnai hyny am dal, a rhaod redid: tMu 0 hyd, fel y telir am yswiriant yn ein dycDdia-a ni. Tatoii y byw dtosto ei hun a thros eirthu mrdrw hefyd. Ni ellir cael y meirw a thaJiad cyfian, ond rhadd oedd" gwneud hyny mewn oyfrandaHada<u, hyd y isicrhai yr offeiriad fod1 y meirw allan o berygl purdlan a than v He cyfugos; ac araf iofwn y gwnai yr offeiiiad hyny oblegid taiai yn well iddo eu cad!w gyhyd ag y gallai. Dyna gynhyTfoddl Martin Luther, sef gwaith Tetzcl yn gwerthu maddeuamb ac yrnwared o dan purdan ac uffern i bob gradd o bechaduriaid. Gweirthai efe faddeuamb heb edSfedrwch. Galllai dyn brynu drosto ei hun a'i deulu a'i bertihynasau hyd y nawfed ach. Ctudwai T. rai i ocham a, gruddtfan o dian ei gpwinter, a choeliai y trueiniaid a'i haniigylchynai >nai eu perth- ynyisaiu hwy oedd yn gwaeddli ac yn ymbal am ym- warted; ac, wrfch gwtrs, teiflid yr arian gofynedag i lawr ar y feinc yn ddicedl. Y mddyga. y BabaeiJi yn dJdoethaeb yn nighanol Protestaniaad, ond! lie y mae ha yn ben yr un yw ei cliastiau Qrmharer by a'r Efengyl fel y ceir hi gan Isaiah, heb son am Grist. "O, de-awch i'r dyfroedd, bob un y maa syehedt arno. yr hwn nid oes ariam ganddo; deuweh, prynwch heb arian ac heb werfch." Bto. ,Did, ag arian y'chi gwiixedir." NidI yw 1rug Duw yn costtio dim yr Eglwys aeth i'w ^v^athu er mwyn iradreilw.