Baner ac Amserau Cymru

YN rhanbarthau Grodno a Volin, yn Rwssla, ceir rbyw ddeg o wladfaoedd am- aefehyddol o Fwriaid, ac yn rhifo o bedwar i b im catit o eneidiau. Y gwladfiioedd hyn a sylfaenwyd yn y flwyddyn 1820, gan ymfudwyr o'r Iseldiroedd; a dywedir eu bod yn byw yn union yr un fath a'u brodyr, Bwriaid Dobenbarth Affrica

Dyn dewr ydyw WILLIAM ALLEN, un o grefftwyr Sunderland. Yn ystod y fhvydd yn ddiweddaf bu y Gymdeithas Ddyngarol yn chwilio i mewn i chwe chant o achosion o ddewrdcr; ac ystyriwyd mai ALLEN a gyf- lawnasai y weithred benaf o wrhydri o'r oil o honynt. Dyrna a wnaeth :—myned i mewn i gOiWYD enfawr o tar, yn yr hon yr oedd dnu ddyn wedi eu gorchfygu gan y mygdarth wrth gefsfo achub dyn arall a syrthiasai iddi o'u blaen hwy. Gan gym moryd ei fywyd ei bun megys yn ei law, efe a achubodd y tri, a cbafodd dlws penaf y gymdeithas.

Mewn rhaithymchwil yn Ngbaerdydd, boreu Sadwrn, gwnaed ffaith hynod yn bysbys. Ar gorph dynes a fuasai farw dan gysglwyn a roddasid iddi er mwyn gwneyd gweithrediad meddygol ami y rbaitbchwiIid. Yn ngwddf y drangcedig yr oedd v drwg. Pan wthiwyd yrofferyn i'w gwddf, hi a beidiodd ag anadlu. Tyn wyd ef ymaith, a thynwyd ei thafod all an, a decbreuodd anadlu dracbefn. Ond, y foment y rhoed yr offeryn yn ei oL peidiodd ei ha-nadl, a methwyd ei hadfer. Nid oedd bai yn cael ei roddi ar neb am farw o honi.

Y lie agosaf i Begwn y Gogledd y cy- hoeddwyd IORWERTH y Seithfed yn frenin ynddo ydoedd Lerwick, y dref fwyaf grgleddol yn Mhrydain; a phrifddinas Ynysoedd Shetland. Aed trwy y seremoni arferol ar achlysur o'r fath; ac yr oedd y brwdfrydedd yn iled debyg i'r hyn ydyw wedi bod yn y manau fu yn gwneyd gwaith cyffelyb o flaen gwyr Lerwick. Gall y Brenin IORWERTH deimlo yn dawel yn nhoyrngarwch preswylwyr y trigfarau rbewllyd hyn.

Yn siroedd dwyreiniol Lloegr, gan nad I beth am ranau eraill o'r wlad hono, lIeibâ tlodi. O'r hyn lleiaf, nid ydyw nifer v rhai a dderbyniant elnsen blwyfol yn I' ogymmsint ag y bu. Ar un adeg tra gwa- banol ydoedd y ffailh, Y rheswm am hyny, medd un o swyddogion y LIrwodr. aeth, ydoedd hfrhoedledd y preswylwyr. A ydyw yr hen bobl I vn myn'd oddi ar y plwy'' trwy fyned i'w beddau 1 Modd bynag, amlwg yw fod dwyrelnbarth Lloegr yn wlad nodedig o iach.

Y dydd o'r blaen caed corph marw Mr. W. H WELLBORN, hen Wr 75ain mlwydd oed, yn byw ar yr Esplanade, yn Scar- borough, yn yr eira. Cychwynasai ar ei draod i daitb o bedair miildir ar ddeg; ond pan aetbai efe ycbydig dros banner y I flordd, goddiweddwyd ef gan dymmestl eira, Yn mlaen ar byd y morfa yr aeth I efe, modd bynag. Dydd Gwener, wrth ei weled beb gyrhaedd, aeth ei ddau fab i chwdio am dnno; a t-lirwy ddilyn 61 ei drned daettiant o hyd i'w gorph marw.

Y mae y bieain a'r frenhines yn parhau 1 ymdroi liawer yn mhlith eu pobl yn y bnfddinas. Wedi treulio y Sabbath yn Nghastell Windsor, jdaethant, dydd Llun, i Balas Buckingham, i ddiweddu yr wythnos. Yn mha 18 bynag y gwnant eu hymddang osiad croesawir hwy ya frwdfrydig yn mhob man,

0 ddechreu y rhyfol yn Nebeubarth Affrica hyd fis Tachvrodd diweddaf, bu 19,101 o'n mllwyr dan y typhoid fever. O'r rbai hyn bu 4,233 feinv. 0 Dachwedd byd heddyvr faint yn chwaneg sydd wedi bod dano, sc wedi marw, nfs gwyddom. Hefyd, faint fu farw o ddiffyg ymgeledd s Nis gellir gwadu 'ysgandal yr ysbyttai.'

Mewn canlyniad i waith Arglwydd CRANBORNffi ya gwrt.hod atteb cwestiwn ar yr argyfwng yn Chioa, am ei bod yn ddeall- ed'g nad yw yr is-ysgrifenydd tramor i atteb unrhyw gwestiynau cb wanegol, cododd dadl fywiog yn Nby y Oyffreiin nos Lun, a chynnygiodd Mr DILLON fod y ty yn cael ei ohirio, yr hyn, ar ol dad leu yn frwd, a gollwyd trwy ddim ond 45 o fwyafrif.

Enwogodd Mr. LLOYD GEORGE ei bun yn fwy nag erioed trwy ei ymosodiad l!ym- dost a herfeiddiol ar I bolisi' rhyfelgar y Llywodraetb nos Lun, yn Nby y Cyffrodin. Dadl Mr GEORGE, oranei sylwodd, ydoedd mai bonglerwaiib oedd yr holl ymgyrch o'i ddechreuad hyd yr awr hon, Iechyd i gal on yr aelod ieuangc talentog dros fwrdeisdrefi Arfon.

Cyrbaeddodd yr agerlong Lord Kelvin o Liverpool i Queenstown foreu Mawrth, ar ol mordaith nodedig o dymmestlog dros y Werydd. Hi a fu am bum niwrnod ar hugain yn dyfod drosodd o Norfolk, yn Virginia. Gwyntoedd cryfion a thonau fel mynyddoedd a'i curent y naill ddydd ar ol y lIall. Yn ei hymdrech i fyned yn ei blaen darfyddodd glo yr ageriong a thnvy losgi ei Hwyth yn unig y gallodd hi gyrhaedd pen ei siwinai

Mewn trengholiad yn Blackburn, nos Fawrth, ar gorph dynes 3lain mlwydd ceil, oedd wedi marw yn sydyn ar ol bwyta beefsteak i'w boreubryd, dywedodd y modd yg a fu yn gwneyd archwiiiad ar ei chorph fod dwsin, neu chwaneg, o ddarnau o tua dwy fodfedd o hyd bob eu cnoi yri ei chylla, a bod yr ymysgaroedd wedi eu Iledu fel ag i wneyd math o ail gylla. Parodd hyn i'w chalon wrthod euro, yr hyn a achosodd ei marwolaeth. lair

Yn nhreflan fechan Millwood, yn Kansas, bu terfysg difrifol, mewn cyssyllt- iad a, chroesgad Mrs. NATION a'i chyfeill- esau yn erbyn y tafarnsu. Ymosododd o ddeutu deugain o bonynt ar dafarn noili- duol; ond gan fod y tafarnwr wedi cael rhybudd am yr hyn oedd i'w ddisgwyl, yr oedd efe wedi casgiu ei gvfeiliion yno. Defuyddiwyd llawddrylliau, a tbaniwyd tua chant o ergydion. Cafodd un ddynes ei lladd, a banner dwsin o ddynfon eu banafu yn ddifrifol.

Bu y gair unwaith ar led fod yr arian sydd yn nghadw yn y Caoghell-lys, heb fod neb yn eu hawlfo, i gael eu defnyddio i dalu dyled y rhyfel Y mao y cy fans win yn arutbrol fawr. Ond, dywedir yn awr nad ccs gwir yn yr ystori hon. Cedwir yr arian am ennyd etto, i ddisgwyl hawlwyr. Ond, y mae yno r&i symiau er's ugeimau o CD fiynyddoedd, ac nid yw yn debyg y daw neb byth i'w hawlio.

Penadur dan gwmmwl du ydyw ALEX- ANDER o Servia yn y dyddiau presennol. Gan nad pa beth oedd buchedd ei dac', annheilwng i'r eitbaf yr ymddygodd efe yn wyceb ei ffcrwolaeth. Dylasai go6o mai ei dad oedd cfe, er pob peth. Y mae ei ddeiliaid wedi ffromi yn aruthr wrtbo am ei ymddygiad creulawn a hollol an- nynol, Ni byddai yn sya i wrthryfel godi yn y wlad, ac i un arall gael ei osod ar yr orsedd yn ei le ef. I

Mewn rhai eylchoedd gwedir yn beodarit fod y Galluoedd yn China yn parotoi ar gyfer gwneyd ymgyrch milwrol i ganol- barth yr ymherodraetb-mewn gair, i'r rbandir y mae y llys ymherodrol wedi fiai iddo a hynyjam fod yr ymhorawdwr yn gwrthod rhoddi ei gydsyniad i'r hyn a ofynir. Nid ydyw yn bawdd gwyboci pa beth sydd yn wirionedd ynglyn a'r mater I neillduol hwn.

Yn Nirf y Gyffredin, nos Weher, gofyn" odd Syr WILLIAM HARCOURT ai gwir yr adroddiad fod byddin Brydeinig i gael ei hanfon i ganolbartb China; a oedd y Llywodraetb wedi cydsynioa, hyny ac a oedd Cydgord Ewrop yn caniatau i un gallu wneyd hyny heb gydsyniad yr oil? Yr is- ysgrifenydd tramor a ddytredodd nad oedd gwir yn y peth; ond, gall Syr WILLIAM ofyn ei gwestiwn etto.

Yn Bishopsgate-street-without, Llundain, bu pob trafnidiaeth gan gerbyd&u o bob math am banner awr wedi ei lesteirio yn llwyr acyn hollol gan yrr fecban o wartheg oeddynt ar eu ffordd i orsaf Liverpool street. Y naill ar ol y Hall gorweddodd y da corniog ar draws yr heol Wedi gor- phwyso digon, codasant o honynt eu hunain, a gyrwyd hwy yn mlaen ac yns, cafodd y cerbydau fyned i'w hynt hwy- thau.

III- Yn un o gapelau cenhadol Leeds, y Sabbath diweddaf, cynnelid cyfarfod pre- gethu blynyddol. Ar ddiwedd yr oedfa gwnaed cssgliad 'at yr achos yn y He.' Wedi i bawb fyned, aed at y gwaith o gyfrif. Hswddach dychymygu na darlunio syndod y cyfrifwyr pan gawsant, yn mysg y pres cochion a'r arian gwynion, set gyflawn o ddannedd gosod.' Ni wyddis pwy roddodd y fath I offrwm diolch angbyffredin. II

Llys morwrol Brest, yn Ffraingc, yr wythnos hon, a orfu anfon un JEAN MOBY, cadben Hong fechan a foria ar hyd y glariau cyfagos, i wyth niwrnod o garchar- iad, ac i golii ei drwydded am chwe mis, am fod mor feddw pan yr oedd y llong o dan ei ofal nes y bu yn rhaid i'r I criw' ei gloi ef i fyny yn ei gaban, a gosod yr ail swyddog i lywio y llestr.

Nid rhaitbymebwd dirgelaidd ydoedd yr un a gynnaliodd Mr. MORTON BALL, crwner Stroud, yn un o bentrefydd Cotswolds. Yr oedd y dreflan moranghys ball fel nad oedd yn syn na ddaeth y gohebwyr yno. Ond, yr cedd iddynt berffaith groesaw i ddyfod, yv un pryd. Nid ydyw y crwner hwn erioed wedi arfor dangos dim ond caredig. rwydd tuag at gynnrychiolwyr y waag.

Y dydd o'r blaen yr oedd milodfa wedi dyfod i Longton, yn sir Stafford. Ar ganol y chwareu neidiodd y llew ailan o'i ffau i ganol torf enfawr yr edrychwyr. Annis- ri gnfiadwy hollol oedd yr olygfa a ddilynodd. Cafodd amryw ddiangfa gyfyng rhag niwed; ond, nid gan y liew, eithr trwy wtbio y naill y llall. Llwyddodd y ceidwad i gael 1 bretin y goedwig' yn ol i'w geil yn lied fuan, modd bynag.

Er pan y cyboeddwyd y rhyfel fawr yn erbyn y cnofiiod cas y mae saith cant a hanner o lygod ffrengig wedi eu llosgi yn Nghaerdydd. Nid ydyw hyn mo'r degwm o'r hyn y disgwylid gsllu eu dal, liawer llai y dorf o fyrddiynau lawer, fel y tybir, sydd yno. Modd bynag, nid ydyw heddweh wedi ei gyhoeddi, Eir yn mlaen gyda'r rhyfel yn fwy ffyrnig a phanderfynol

Ba bela bywiog ar lwynog yn sir Lincoln dydd Llun. Am bedair awr y bu Meistr Cadnaw yn ffoi o flaen ei elynion gwaed- sychedig, ac o hyd yn eu golwg. Yn ei gyfyngJer aeth i dreflan Louth. Yno cododd y treflanwyr yn ei erbyn. Wedi brasgamu trwy amryw baolydd, cafodd, o'r diwedd, dy gwag. Neidioad trwy ffenestr agored yn hwn, ac yna. i fyny y simnai. Ei ddiwedd fu cael ei ddal gan y cwn ar y nen

Yn Pan?, dydd Llun, bu deg o bersonau farw dan effeithiau yr Lia oer. Yn yr Eidal y mae yr oorni yn eithafol, a holl lynau y wlad wedi rhewi. Mewn un dalaeth rhewodd un ar ddeg o bertonau i farwolaetb ac mown un dref yn yr un dsslaeth bu deugain o bersonau feirw o'r lid ar yr ysgytaint o fewa yr un ciiwrnoi.

Am fod Lly\vodraeth fiwssia yn codi tol^ drom ar arfati a pbeijiannau Americanaidd, y mae Llywodraeth yr Unoi Dalaethau yn myned i dalu yr echwyn adreE a tholl drom ar siwgr Hwssia. Ond, os rhyfel drafaidiol o'r fafch yma sydd i fol rhwng y ddwy wlad, y Woriniaeth a ddioddefa y golled drymaf. Gwerth 360,000 o ddoleri yn unig o siwgr a ddygir drosodd, tra yr anfonir i Rwssia o Chicago ei hun werth ugain miliwn o ddoleri o arfau a pbeiriannau. ———————————!$!

Yn ol pob argoolion bydd tollau a threthi newyddion yn cael eu codi o dan y gyllideb nesaf i dalu traul rhyfel ddi-achoa Deheubarth Affrica. Er mwyn osgoi y beichiau hyn y mae y masnachwyr mewn t6 a myglys yn tynu eu nwyddau yn brytur o'r ystorfeydd yn Llundain yn yr wyth- nosau byn. Call yn eu ceahedlaeth, 11

Nid ag Awstralia yn unig y bwriada Due a Daces CKRNYW ac EFROG yraweled yn ystod eu taith agoshaol. Anti Ddeheu- bartb Affrica ac os cant gan y Bvvriaid. mynant weled rhai o feusydd y brwydrau penaf. Deuant yn ol trwy Canada Eitbaf peth a fyddai iddynt gymmeryd gwib trwy yr Unol Dalaethau, befyd.

Hia galed a ddioddefwyd yn Paris ar hyd yr wythnos ddiwdddaf Ond, nid dim i'w gyffelybu i'r hyn a ddioddefwyd yn y talaethau. Mewn rbai o honynt hwy ni cbafwyd dim ar hyd y ganrif ddiweddaf yn fwy yn ei lymder Yn y Yosges gorwedda yr eira hanner Hath o drweb ar y ddsear. Yn cghymmydogaeth Sedan nid ydyw yn llai na phedair troedfedd; ac, wrth gwrs, pob trafnidiaeth o bob math wedi ei stt-al.

Dywedir fod mynydd taullyd Vesuvius mewn gwewyr yn y dyddiau hyn. Y mae ef eis'oes wedi dechreu arJlwys ei lafa Hosg- edig allan ac os a yn mlaen i gfnnyddu mewn swm a nertb, ofnir iddo lifo i lawr y dyffrynoedd, a gwneuthur galanas. Yn nghanol y cwbl, v mse yr olwg ar yr hen fynydd enwog yn wir fawreddog

Dros yr oil o'r Eidal disgynai yr eira yn dew ddechreu yr wythnos. Mewn rhai rhanau o'r wlad hono ni chafwvd eira o'r blaen er's pum mlynedd ar hugain. Y mae yr oerui yn angerddol. Sonir am dano mewn un lie wedi disgyn bron ddeg gradd ar hugain dan bwynt y rhew. 0 berwydd byn hawdd genym gredu fod y ffermydd blodeu,' fel y gelwir hwy, wedi eu dinystrio yn mron yn llwyr. Ii

Nid ydyw yr Ymberodres FREDERICK, o'r Alrnaen, na gwell na gwaeth. Y mae hi, ( r ei holl waeledd, yti codi bob dydd o d tu wyth o'r gloch yn y boreu yn V.rt bryda am 11 aw end; Did ydyw yn 1 myned allan o'i chastell. Oerni 1 r 1. 1 ydyw y prif achos o hyny, wrth gwrs A ? yr un pryd, ofnir yr argyfwng ma'-vr bo ) dydd. Nid oes obaitb iddi, debygid.

Da ganyni ddeaU fod dychryn y ph. u 1 yn darfod yn Nbref y Penrhyn. lih^y- wyd i hedwar o frodo: iou i ddyfod i mewn i dref, am yr ammheuid eu bod odany pla, » ba rai mae un eisoes wedi marw. Yn V drd <?i hun nid oes unrhyw achosion n'n'yddi( t wedi tori allan, Os parha yr awdurdodn-i yn en gwyliadwriaeth gellir beilach uj gwyi goruchafiaeth ar yr haint dychrynlly 1 hwn.