Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
' BRYN CRWN.
BRYN CRWN. Br. Gol.-O dan y penawd "Hyn a'r Llail," yn y DRAFOD Rhif 805, gwneir cyfeiriad at y sibrwd am agoriad diodty yn yr ardal hon a gofynir, Pwy roddodd le iddo tybed ? nid Cymro mae'n siwr." Dichon mai teg fyddai i'ch darllenwyr gael gwybod a ganlyn :— Fe werthwyd hecterw o dir i ddyn er ad- eiladu ty arno. Yr oedd y cjTryvvddyn wedi rhentu tir yn yr. ardal am bum mlynedd i ddod, ond nid oedd yno le cyfleus iddo ef a'i deulu. Y mae yr un dyn a gofal cario'r llythyrgod i fyny i'r Andes. Cyn gwertliu'r tir, gofynodd y gwerthwr a oedd bwriad i agor rhyw fasnach ar y lie ? atebwyd, Pa fasllachwneir mewn man fel hyn a chym- erwyd ef ar ei air. Ie, syr, Cymro ydyw y gwerthwr, ac mae'n debyg ei fod wedi chwareu ei ran mor onest a mwyafrifeich dii-Ileiiwyi, aiii y 30 mlynedd diweddaf,-—Sul, gwyl a gwaith. Br. Golyg- ydd, carwn wcled dirwest yn cael ei lie fel boneddiges anrhydeddus yn mhob man ond defnyddir hi yn rl-iy fynych feI he] wrachen i enllibio'r dieuog. Credaf fod yr hyn sydd' dan sylw yn brawf o hyny. Hefyd, pan glywodd gwerthwr y tir fod sibrwd yr agorid" diodty, .aeth ar ei union i weled Cadeirydd y Cynghor ar y pryd, sef E. M. Roberts, i gael gweled beth ellid wneud. A oes rhywun arall wedi symud bys yn, y mater heblavv ysgrifenu i'r DRAFOD ? SYLWEDYDP. [Gallaf sicrhau "Sy!\vedydd"arair yr hwn anfonodd ysylw am "agoriad diotty" i'r DRAFOD, nad oedd-ef yn gwybod pwy oedd y person, werthodd ytjr. Dai genyin -act yr eglurhad uchod gan Sylwedydd ob- legid gwyddom yn ddar am ei wasanaeth mawr i achos crefydd 3m y Wladfa. Goi.
V RHYFEL. I
V RHYFEL. 0 Faes y Frwydr a Ueoedd Eraill. Yn fiilyn ceir llythyrdderbynivvyd oddiwrth Mr. G. E. Fitch Jones, yr hwn sydd ya y ffrynt Yl1 rhywle yn Belgium. January 23/15. You will see by my address that I am at the front very much so in fact, as we are stationed in front of our batteries and have had several warm receptions from the German shells. We are living on a Belgian farm and get plenty to eat and drink. Our sleeping quarters are a glorified cowshed, with about a foot of straw for a mattress, we also each have two blankets, and a macintosh sheet, thus we are not so badly off. I enlisted on November 30th as a driver in the Army Service Corps Motor Transport, and landed in France on December i ith and have been with the Anti Aircraft guns about five weeks. The guns are mounted on motor lorry frames, we also have with us am- munition lorries, personal lorries and several towing cars. The weather is the limit I hope we shall soon have some n ice spring days and then wont the Germans get it. Very glad to hear the Ford cars are doing such good work out there. Kindly remember me to all friends. -0- Gwelsom lythyr arall dyddorol oddiwrth Evan Hugh Jones, yr hwn adnabyddid ar faes y bel droed wrth yr enw "Drafod" Ysgrifena hanes ei fordaith gartref gyda'r Royal Mail Steamer, Alcantava. Gadawsom Rio yn lied lawn o deithwyr, ac yr oedd ar y llong haner miliwn (arian bath) mewn aur ac oddeutu yr un svvm mewn cadleni (notes), y SWill mwyafoarian gludwyd o South America er dechreu y rhyfel. Noson lieu ddwy ar ol gadael Rio daeth H.M.S. Canopus atom, a safodd ein llong i roddiiddi iiwyddau, ac anrhegion o Cigarettes &c. i'r dynion. Yr oedd yn noson oleti leuad ac yn ei l'ewyrchiadau edrychai y llong yn ar- dderchog, pawb a phopeth yn barod i frwydr. Dywed y dwylaw wrthym iddynt gael yn nofio ar y mor dau neu dri chant o gapiau gyda'r gair Karlsruhe arnynt, a thybiant fod y llong iiaill ai wedi ei suddo i arbed iddi gaei ei iial -ii I I I I I dal, neu ynte mai ystryvv ydoedd i gael ganddynt feddwl hyny. Galwasom yn y porthladdoedd arferol a chyra^ddasom Lerpwl ac yno mae'r swydd- ogion yn hynod fanvvl ynghylch y teithebau (passports) ac yn archwilio yn fanwI pob teiihiwr. Ar y bwrdd yr oedd un dyn yn myned adref ar ol rhoddi ei le i fyny-gwerth $1,400 y mis er mwyn )'mlacld dros Brydain. Ni raid i neb ofni teithio rhwng Rio a Lerpwl, nid oes dim llai na 60 o rhyfel-longau Prydeinig, Ffrengig, a Japanaidd yn cylch- wylio y moroedd. Ar ol gadael y llong aethom ar draws i Birkenhead ac vno, ac yn y wlad, anhawdd oedd sylweddoli ein bod mewnrhyfel a'r Alc maen &c. Yn fuan cyrhaeddasom Llandudno lie yr oedd oddeutu 8,000 o fihvyr, o daethum i gyffyrddiad a rhai o fechgyn Llangefni yn eu gwisg filwrol. Wedi i mi ymweled a'm perthynasau bvyriadaf geisio ymuno a'r fyddin, os methaf ceisiaf gauiattad i ymuno a'r llynges. Peidiwch anghofio y bydd angen pob dyn. -0- Dywed. Mr. E. J. Williams mewn llythyr o Rhyl,—Y niae oddeutu 5,000 o ddyuion yma yn. cael eu paratci i'r fyddin, a gwerir oddeutu ^6,000 yr vvythnos yn y. lie, fel ymaè pethan yn myned yn lied dda. yma. Y niae dynion (laii ddisgyblaeth filwrol yn ddyddiol. Gwna y dref bob ymdrech i wneud y lie yu gyffor- ddus iddyht, Bydd apgen.:a,m bpb dyn mewn trefn 1 derfynu y rhyfel ddychrynllyd hou mor fuan ag sydd modd. Y mae'r C.M.C. wedi anfon £ i 50 i'w Fawr- hydi T^^wysog Cymru-yr arian dderbyniwyd trwy y DRAFOD i'r Drysorfa Genedlaethol i'r milwyr a'u teuluoedd, a dymunir galw sylw ein darllen wyr fod y Dryorfa hon yn parhau yn agored 1 dclerbyii rhoddion. Y mae y swm o £ 20 wedi ei anfon i'r Hen WJad canlyniad y casgliad wnaed yn can- ghenau yr C.M.C. er mwyn anfon Cigarettes a Tabacco i'r mihvyr Cymreig yn y ffrynt. Tybiwn fod y swm hon yn fychan iawn, ac ofnwn nad yw llawer oraelodau wedigweled v rhestr, ond nid yw yn rhy ddivveddar cyf- ranu, a gellir gwneud hyny unrhyvv amser yn ystordai'r C.M.C. Casglwyd yn Trelew$79.60 71 Gaiman 75-40 Rawson 23.40 Madryn 14.00 Trwy law M. A. Price 30.00 Total $222.40 -0- Y mae'r pellebr wedi bod yn hynod anhwylus, a dim newvddion rhyfel yn ein cyrhaedd hyd nos Fercher. Y mae hefyd y llong Rawson wedi bod yn lied hir yn cyrhaedd Madrvn, fel nacheir nemor oddim o amser i gasglu y newyadion diweddaraf ddaw i law g^'da'r llythyrgod nos Iau. Dis- gwyliwn y bydd y pellebr yn gweithio yn hwylus o hyn yn mlaen.
Newyddion gyda'r Pellebr.
Newyddion gyda'r Pellebr. (HAVAS AGENCY.) Mawrth i (Daeth i law Mawrth 4ydd.) PARIS.— Y mae'r I-lavas Agency wedi anfon i'r Newydduron wifreb o Bucharest yn cadarnhau i'r Rwsiaid orchfygu" ar y 24ain 0 Chwefror. Kolomea yn Galicia ar ol brwydr hynod gaied. Y maent yn awr yn gwarchae Stamslawow. ATHENS.—Cyhoeddir yma fod baneri Ffren- gig a Prydeinig yn chwfio yn awr uwchben chwe porthladd y Dardanelles. Y mae y llynges Ffrengig-Brydeinig wedi cyrhaecfd gyferbyn a porthladd Kilid Bahr yn y lie culaf ar y Dardanelles. L.LUNDAIN.-Cylioeddir yn sicr fod y llynges gydbleidiol wedi cyrhaedd gyferbyn a Chanak, 15 milldir i fyny'r Dardanelles. BERI.IN.-Dywed adrodcliad Swyddogol fod cadoffer Ffrengig wedi dechrell defnyddio math newydd o ftrwydbelen ag sydd pan ffrwydra yn gwasgar nwyon gwenwynig dros y tir ac yn mygu y milwyr. LLUNDAIN. Dywedir o Athens fod cyffro mawr yn teyrnasu yn Constantinople ac ofnir helyntion blin a pheryglus. Y mae pob peth yn barocl gan y Llywodraeth i symud i Brusa yn Asia.Leiaf. WASHINGTON.—Y mae y teyrngenadon Pry- einig a Ffrengig wedi bod yn ymddiddan am gryn amser heddyw gyda Mr. Bryan, Ysgrif- enydd y Llywodraeth, a chredir fod yr Unol Dalaethau wedi ei hysbysu yn ffurfiol o ben- derfyniad y Cydbleidwyr i roddi attalfa ar bob mordwyaeth gyda'r Almaen. ATHENS, Mawrth 3.—Ddoe cvmerwyd rhan gan naw o, loiigau rliyfel Cyd-bleidiol yn dan- beleniad porthladdoedd Kilid Bahr a Chanak sydd ar y rhan gulaf o'r Dardanellas. Dadforiwyd milwyr Ffrengig a Prydeinig yn Kum Kalch wrth enau y culfor, a gwas- garasan.t yn hawdd filwyr y gelyn. Dinystriwyd swyddfeydd y llythyrdy a'r pellebr ar Ynys Besika. PARIS.—Dywed y Le lila/in fod pediii- Iloiig rhyfel wedi tanbelenu safleoedd y fyddin Dyrcaidd yn Saros i'r gogledd o Dardanelles. Y mae arian a llyfrau yr Ottoman Banc yn Constantinople wedi eu symud i Asia Leiaf. Cyhoeddir y newydd gan Le Figaro fod murian y tai yn Constantinople wedi eu gor- chuddio gyda hysbysleni yn cyhoeddi fod y Tyrciaid Ieuainc yn fradwyr eu g'.vlad. (Y Tyrciaid Ieuainc yw y blaid arvveinir gan Euver Pasha yr hwn ,ymunodd a'r Al- maen). LLUNDAIN,Mewr,i -%vefi-eblyii y Daily Mail o Petrograd, dywedir fod y Rwsiaid yn ym- ladd yii Czernowitz. GINEVA.-Dywed gwefreb o Trieste, fod chweeli o lougau taqforol Awstraidd ac Al- maena;d.d a nifer o destroyers wedi gadae Pola yn yr Adriatic Sea, i ymosod ar y llyng- es Cydbleidiol yn y Dardanelles. GENEVA.—Y mae y gerbydres gyntaf gyda carcbarorion Almaenaidd analluogwyd yu y rhyfel wedi cyrhaedd yma o Lyons. Rhodd- ant oil ganmoliaeth uchel i'r driniaeth dder- byniasant yu yr Ysbyttai Ffrengig. (Y mae hwn yn drefniaut rhwng y gwled- ydd sydd yn rhyfela, i newid (yn Switzer- land) carcharorion sydd wedi eu hanalluogi i gymeryd rhan pellach yn y rhyfel.) -0- ARLYWYDD NEWYDD I URUGUAY. MONTEVIDEO, Mawrth 1.— Y mae y Senedd- wyr mewn cynnulliad cyffredinol wedi dewis Dr. Feliciano Viera yn Arlywydd y Werin- iaeth am y tymhor nesaf.
CROESAWUR CONSUL PRYDEINIG.
CROESAWUR CONSUL PRYDEINIG. Nos Wener diweddaf, er fod y tywydd yn anffafriol, daeth nifer dda ynghyd i'r Neuadd Goffa, Trelew, i groesavvu'r Consul Prydeinig -Br. S. Spencer Dixon a'r Foues Dixon. Mwynhawyd gan bcHVb gwmni dyddan y Consul, ac hefyd gvvpanaid o de hynod ad- fywiol. Cafwyd anerchiadau rhagorol gan y Consul, y Llyvvydd-Br. Ben. Lewis, Br. J. S. Berry, a'r Br. John Howell Jones. Datgan- wyd gan y Bwyr. D. Ial Jones, W. Wallace, a Tom Edwards. Adroddwyd gan y Foneslg Gvvladys Jones, a chan y Br. D. 0. Williams. Cafwyd gryn lawer o rydd ymddiddan yn ystod y cyfarfod gyda'r Consul, yr hwn deimlai mor rydd a chartrefol nes eiiiii pawb i'w edmygu a'i hoffi, a diau y bydd ei ym- weliad yn adlewyrchu yn ffafriol yn y dy- fodol. Cafwyd hefyd gan y Br. Ben Dar Lewis, ddai-luiiiau symudliw gan y Cinamato- uraDh.
.DYDD GWYL DEWI.
DYDD GWYL DEWI. Yn Trelew cynhaliwyd yr Nvyl uchod yn Ngwesty Luis uwchben bwrdd llawn o ddan- teithion. Llvwydd y cyfarfod ydoedd y Patriarch R. J. Bervvyn, a chafwyd anerch- iadau dyddorol a brwdfrydig gan y personau canlynol :-Y Llywydd, Bwyr. T. T. Avvstin, E. J. Roberts, R. Lloyd Davies, H. P. Evans ac Ethel J. Berwyn. Hebiaw y personau uchod, yr oedd yn bresenol-Bwyr. T. G. Davies, E. E. Williams, Trevor Jones, Powell Jones, Comisario G. Mulhally, Llewelyn Berry Rees, W. Wallace, John James, D. Ed. Williams, Evan Coslett Thomas, Iorwerth Williams, Haydn Davies, E. D. Jones. ———— (II ————