Yr Amserau

TV v CirFFRE-DIIV. DYDD MEUQllEli, Alai ;3. Mr. URQUART a roddai rybudd y byddai iddo, dranoeth, roddi y gofyniadau y rhoddasai rybudd blaenorol am danynt i'r Ysgrifenydd Tramor, (Arglwydd Palmerston,) vn mherthyuas Fr ohebiaeth a fuasai rhyngddo a. llywadr- aeth Spaen, a pha un oedd cyfryngiaeth llywodraeth y wlad hon wedi ei derbyn gan y pleidiau ynuysongai yn achos taleithiau Denmark. Mr. HAMILTON a ofynai a oedd y llywodraeth wedi derbyn hysbysiad swyddol o wirionedd yr adroddiad a ymddangosai yn y newyddiadtiron y bore hwnw am ym- ornesr a ddygwyddasai ynLimcrick rhwng y ddwyblaid Wyddelig, a. elwir yr Old a'r Young Irdanders, fel y bu raid galw y miiwyr allan i achub y blaid olaf o ddwylaw y ilaenaf. Syr G. GREV a ddywedai ddarfod i'r llywodraeth dder- byn y cyfryw hysbvsiad oddiwrth yr Arglwydd Raglaw. Y mddangosai ei fod yn eithaf gwir mai trwy gyfryngiaeth y mihvyr a'r heddgeidwaid y dyogelasid bywydau y Meistriaid O'Brien, Mitchel, a Meagher. Mr. HtJME a alwai ystyriaeth y llywodraeth at yr am- gylchiad y dydd o'r b!nen. Ni allesid ffurtio eistedtliad yn y ty, gan nad oedd yr un o aelodau y llywodraeth yn bresenol. Yr oedd.nifer o faterion pwysig wedi cu nodi iV (Iw- vi) dan ystyriaeth, ae yn ciiwedi,, yr un y rhoddasai I yr aclod anrhydsddus dros Rydychain (Mr. Wood) rybudd am dano, yn mherthyuas i gyhuddiad a ddygid yn erbyn Iarll Exeter, o ymyraeth yn annheg a. rhyddid etholwyr Stamford yn yr etholiad diweddaf. Gwadai amryw o aelodau y llywodraeth nad oedd un bwriad gan y gweinidogion i beidio ymddangos yn y tS, I er mwyn cyfrwys daflu heibio yr ymchwiliad i'r achos arwyddai rhai o aelodau y tý, er hyny, eu bod dan amheu- a-eth. DYDD IA U, Mm 4. Mr. LTRQUAKT it roddai y gofyniadau a nodasai y dydd o'r blaen, yn nghylch yr ohebiaeth a. llywodraeth Spaen, i Arglwydd Palrnerston a gcfynai a oedd gwrthwYlebiad gan y llywodraeth i osod y papllrau hyny o fiaen y ty. Arglwydd J. RUSSELL a ddywedai bod rhai pethau o bwys yn yr ohebiaeth wedi eu gadael allan o'r papurau. Dylesid cofio bod y wlad hon wedi gwneuthur ymrlrechion I mawrion, a threulio swm mawr o arian, i gynnal brenines Spaen ar ei gorsedd a chan hyny bod ganddi hawl i roddi cynghor caredigol i iywodraeth y wlad hono ae ni ewyllvsiai yr Y sgrifenydd Tramor wneyd dim yn mhellaeli na hyny. Am a wyddai ef, nid oedd un gwrthwynebiad i gyflwyno yr ohebiaeth o flaen y ty. Arglwydd PALMKHSTON a eglurai yn mheliaeh, a dy- wedai nad oedd ganddo un gwrthwynebiad i gyflwyno yr ohebiaeth. Mr. URQUART a ddymunai wybod pa un a oedd cyi- ryngaeth y wlad hon yn cael ei derbyn gan Denmark a Prwssia gyda golwg ar eu hymralael rhyfelgar yn nghylch talejthiau Schleswig a Holstein. Arglwydd PALMKRSTON—Y mae genyf y mawr hyf- rydwca o hysbysu y ty, bod y ddwyhlaid, Prwasia a Denmark, wedi derbyn cynnygiad y wlad hon i gyfryngu rhyngddynt er terfynu yr ymryson sydd rhyngddynt mewn modd heddychol, a bod gohebiaeth yn awr ar droed rhwng Uywodraeth ei Mawrbydi a'r pleidiau hyny gyda golwg ar yr amcan hwnw. I Anogid trefn y dydd crdarllen ysgnfr?ith rhyddfreiniad II yr luddewon y drydedd waith. Syr F. THESIGBR a areithiai yn hyawdl yn erbyn y mesur, a chynnygiai welliant Bod i'r ysgrifraith gael ¡ ei darllen y drydedd waith chwe' mis i'r dydd hwnw." Llefarodd lluawa o aelodau dros ac yn erbyi. y mesur, a I rhanodd y ty :— Dros y gwelliarit 173 I Y n erbyn. 234 j Mwyrifyn erbyn 61 • j Ynadarllenid yr ysgrifraith y drydedd waith, a phesid hi. I I DYDD GWENER; i),[ai 5. I Bu ysgrifraith iechyd y 'reiydd dan ymdnmaetb yn y I ty? a dad]euaeth galed a gyfododd ami, yr hon a dcd'nodd yn oediad yr ynid,g'niaet?..1  I DYDD LLUN, Mai 8. I Syr B. HALL a roddai rybudd y byddai iddo, y dydd Gwener canlynol, alw am vstadeg, yn eyniiwys enwau yr holl ddinasoedd a'r bwrdeisdrelj yn Mhrydain Fawr yn dangos nifer yr etholvddion ar y gofrestr yn 184/; yn dynodi y rhai a gofrestrid fel tyddeiliad, a'r rhai a gof- restrid Nddiar ftawliau ereill, yn ddospeirth gwahanol yn ngfeyd a'r nifer a bleidleisient yn yr etholiad cyffredinol diweddaf: nifer yr aelodau a etholid iiifer y tai a drtthir i gynnal y tlodion ? phoblogaeth pob dinas a bwrdeisdrel. Bu ysgrifraith iechyd y trefydd dracliefn dan ystyriaeth y tÿ, a threulid yr boll eisteddiad mewn ymdrt f)d a gwa- ftanol ddosranau o honi, j DYDD MAWRTH, Mai I Arglwydd G. BENTINCK a ofynai i Arglwyd J. Russeil gwestiwn yn mherthynas i archiad ei Mawrhydi i ben- defigesau Lioegr--bod iddynt ofalu peidio ymddangos yn y llys mewn un wisg ond a gynhyrchid gan ddiwydrwydd a dyiais cartrefol. Gofvnax ai ni byddai i'r archiad yma gael ei gymeryd fel arwvdd o duedd eiu llywodraeth, a'i Mawrhydi hefyd, i edrych gyda difaterwch oerllyd ar ein trefedigaethau, a'n traihidwyr ein hunain yn cael eu dar- ostwng i dlodi a dinystr P Arglwydd J. RUSSELL a ddywedai nad oedd dim yn newydd yn y fath archiad. Riioddid y cyfryw nrchiadau yn fynych fynych gan benaduriaid blaenorol. Cynierai aelodau ran yn y mater pwysig, yn nghylch gwisgoedd y pendefigesau. Dynodai Syr W. Molesworth ef yn un eithaf tfoi, ac nad oedd un siawns yn y byd y cawsai ufuda-dod. Arglwydd y Chamberlain yn unig oedd yn gvfrifol am dano. DYDD I A U, Mai 11. I I Mewn atebiad i'r Milwriad SIBTHORPE, syiwai CANG- HELLWR y TRVSORLYS y byddai yn ddymunol o"di yr ystyriaeth yn nghykh y trysor gwladol hyd mor ddiwedd- ar ar y tymhor ag y gellid, oblegid cvilwr ansefydlog mas- Hachaeth y wlad hon yn bresenol. Yr oedd profiad pob wythnos yn ei allnogi ef ac creill i 6'urtio golygiadau mwy cywir nag y gaDasent ychydig amser yn ol. Yr oedd -v? dda ganddo achub y cyfieusdra hwn i hysbysu bod ansawdd y gyllidaeth yn gwellhau, a bod derbyniadau yr wythnos ddiweddaf yn helaethach nag oeddynt yn yr wythnos gyferbyniol iddi y flwyddyn o'r blaen. Syr G. GRKY a anogai bod i'r ysgrifraith er awdurdodi deoliad estroniaid a fernid yn beryglus ar gyfrif eu heg- wyddorion gwerinol allan o'r wlad hon gael ei darilen y I I drydedd waith, I Mr. MOWATT a anogai fod iddi gael ei darllei., y dryd- edd waith yn mhen y chwe' mis. Dadleuaeth faith a ganlynodd. Mr. IIUME, Arglwydd D. STUCUT, Mr. MUNTZ, Mr. EWART, Mr. GIRHON, Mr. COBDEN, a Mr. BRIGHT a lefarent. yn gryf o blaid y gwell- iant, ac yn erbyn y mesur fel un croes i yspryd y cyfan- soddiad Prydeinig, gorthryinus yn ei natur a'i duedd, a hollol ddiangenrhaid. Syr G. GREY, Mr. BROTHEETON, ac Arglwydd J. I RUSSELL a bleidient y mesur. ) Ar raniad y ty, yr oedd I I Dros y gwelliaiit 1,li I Yii erbyii .i. 14& Mwyrif yn erbyn.i 117 1 I Yna dai-llenid yr ysgrifraith y drydedd waith, a I I phesid hi. I DYDD GWENER, illai 12. 1 Mr. HUME a ddywedai ddarfod iddo roddi rhybudd ryw I amser o'r blaen, y byddai iddo, ar y 23ain o'r mis hwn, osod anogiad o tlaen y ty yn mherthynas i gytlwr y gynnrycluolaeth, ac erfyniai genad yn awr i ddarllen y gosodiad a fwriadai ddwyn yn mlaen ar y dydd pennod- edig, sef-" Nad yw y ty, yn ei gyfansoddiad presenol, yn cynnrychioli cyfoeth, poblogaeth, na dyhewyd y wlad hon yn deg, oddiar yr hyn y cyfyd anfoddlonrwydd mawr a cbynnyddol yn uieddyliau nifer fawr o'r bohl bod, gyda golwg ar wella cynnrychiolaeth y wlad, i ganiatad gael ei roddi i ddwyn mesurau i mewn i'r dybeno eangu yrhawl- fraint etholyddol i gynnwys deiliaid tai annedd bod i'r pleidleisiau gael eu rhoddi drwy dugel (ballot) bod i barhad y Bencdd gael ei gyfyngu i flair blynedd a bod i nifer yr aelodau gaei ei wneyd yn fwy cvfartal i'r boblog- aeth. Mr. PAGE WOOD a ddygai achos etholiad Stamford ger bron y ty, gan alw am appwyntiad pwyllgor i wneyd ym- I chwiliad i'r cwynion cynnwyscdig yn y ddeiseba gYf!WYU- esid yn y ty, dros nifer o'r etholwyr, yn cwyno ddarfod i Ardalvdd Exeter arfer dylanwad annhpg. Dadleuid yn gadarn ac yn faith dros ac yn erbyn yr an- j ogiad am bwyllgor. Ar raniad y ty, yr oedd ] Dros yr anogiad 178 ¡ Yn erbvu 177 t I ¡ Mvyrif dros i I DYDD LLUN, Mai 15. 1. I Ar waith y ty yn eistedd yn bwyllgor i ysiyried y deddfau marwol, a'r cyfreithiau et trefniadaeth llongau a llongwyr, Mr. LAKOUCHERE a esodai ger bron y ty v gosodiadau cynhygiedig gan y llywodraeth, fel cynseiliaeth y mesur a ddygent yn mlaen ar yr achos hwn a dynodai y cyf newidiadau a anogent ar y senedd. Cymerai olwg fer ar hanesiaeth ein cyfreithiau morwrol er dyddiau Richard II. hyd yn bresenol, gan derfynu y gyfran hon o'i araeth mewn arolygiad ar y cyfreithiau hyn yn eu hansawdd bresenol. Gyda goIwg ar ddwyn masnach yn ralteii, y pwnc oedd, nid pa un a ydyw y deddfau hyn yu rhai uniawn ai peidio, ond ymofyn ai lli allem eu dodi ar well a sicrach seiliau. Yr oedd llais rhybuudiol o Prwssia yn galw am ystyriaeth ac yr oedd llais anogaethol fw glywod o Usiot Daleithiau America- Dywedasai ytrvvei. n- idog Americanaidd, Os ychydig a wnewch chwi. ychydig a wnawn ninau os gwnewch chwi lawer, gwnawn ninau lawer." Ni amcanai y lljrwodraeth, yn y mesur a ddygai yn mlaen, wneyd unrhyw gyfnewidiad o bwys, gyda. golwg ar ein trafnidaeth arfordirol, a'n pysgodfeydd, ond cynhygient ddileu, oddiar y deddflyfr, bob dosran araB o'n cyfreithiau morwrol ond gadacl awdurdod i'r frenines, drwy ei chyfringynghor, i arosod tollau atdaliadol ar un- rhyw gened! dramor a ymddygai yn annheg tuag at ein Uongwriaeth, neu a wrthodai ein cyfarfod ar amodau cyfartal. Mr. ROBINSOX » ddatganai ei hollol angbymeradwyaeth o'r mesur a awgrymasai Llywydd y Bwrdd Masnacli. Mr. HumF, a ddioleliai i'r llywodraeth am ei heofnder yn ymwneyd mor deilwng a'r achos. Arglwydd G. BENTINCK a Iefarai yn danllyd mawn condemniad ar y mesur. Traethai aniryw aelodau eu syniadau ar yr achos, ay oedid y ddadl hydddiwrnod arall.

j_ Y CY;El'rASAU J CnWE LTHAS G?NHADOL Y WESLEY.UD.—(Jvil- nelid cyfarfod blynyddol y gymdeitLas hon yn neuadd Exeter, ar y lat' o Fat/ Mr. Heald, .A?S yn y gadait. Dttngosai yr adroddiad bod traul y I flwyddyn ddiweddaf yn JGU4{«7(5; y dorbyniadau yn J! 103,(119; yr hyn, a cliyfiif y gweddiil o I £ 4,1)32 oedd dros ben traul y flwyddyn o'r ^laeij, a ddengys bod y swra o ,t5,!)n; yn ddykdus i'r trysorydd. Yr oedd diffyg yn nghyllid y gym- deithas; a'r acbosion o fod y draur gymaint yn I fwy derbyniadau oedd y rhyfel yn* Catti-a.ria, a'r dymliestl yn Tobago, yn 'benaf, y rhai a barent golledion tryraion i'r seiydliadau cenhadol. An- erchid y cyfarfod gnu M r, Hamilton, Mr. Hender- son, Dr. Hannah, yr Anrhyd. a'r Parcb. B. Noel, Dr. Unwick, Mr. Arthur, a Mr. W. Bevac. CYlARFOD BTYSEDDOT Y FIBL GYMDEITHAS. —Cynnaliwyd cylchwyl y Fibl Gymdeithas Frytanaidd a Thramor yn neuadd Exeter, Llnndain, ar y Sydd o'r mis hwn. Yr oedd yr esgyulawr a'r ystafell iiang yn orlawn. Pan yraddangosodd Archesgob Canterbury, a'r llywydd oedranus, Arglwydd Bexley, yn pwyso ar ei fraich, yn nghyd ag enwogion adnabyddus ereill, saf- odd y gynnulleidfa fawr ar eu traed, a roddasant lawer o arwyddion trystfawr o'u cymeradwyaeth a'u pleser. Darltenwycl, Araetb y llywydd gan yr ysgrifenydd, y Parch. A, Brandram. Yr oedd yr adroddiad yn hynod o foddlonol, yn dangos fod y dosparthiadau am y flwyddyn yn 1,124,067, ac yn gwneuthur o'r dechreuad 20,05)5.837 o gyfrolau o'r gair sanctaidd mewn amryw ieithoedd. Hysbyswyd fod derbyniadau y flwyddyn yT, 190,146. 8s, 4c., a bod lleihad go fawr oblegyd nad oedd y cymun-rodaion a r tanadau am b iblau mor I helaeth a'r flwyddyn o'r blaen. Yn y rhydd-gyfran- j iadau oddiwrth y cymdeithasau cynnorthwyol, ym- ddengys fod cynnydd o X451. 12s. 5c. Crybwyllwyd yn barchus am anrheg o £ 450 oddiwrth y gangen Gym- reig yn Liverpool, yn nghyd a'r swm o £ 78o. 10s. oddiwrth y cymdeithasau yn Sir Eon. Areithiwyd yn riiagorol ar yr achlysnr gan Archesgob Canterbury, Arglwydd Morpeth, Esgob Llaneiwy, y Parch. J. Strat- ten, Proffesswr La Harpe, o Geneva, y Parch. W. ?, ) Geneva, y Parc l i. W. Arthur, o Paris, y Parch. Hugh Stowell, y Parch. W" Crisp, o Madras, Iarll Chichester, Syr Digby Mack- worth, ac Ardalydd Cholmondeley. Tystiolaethir yn gyffredinol mai hwn oedd un o'r cytarfodydd goreu a gynnaliwyd erioed yn achos y Fibl Gymdeithas. CYMDEITHAS UNDER YR YSGOLION SABCTH- OL.—Blwyddgyich y gymdeithas ragorol hon a gyn- nelid yn neuadd Exeter, dydd lau, Mai 4. Yr oedd y cynnulliad yn liuosog anarferol. Llywyddid y cyfarfod gan Syr K N. Buxton, A.S. Dangosai yr adroddiad bod y gymdeithas mewn llawn weithgarwch, ac yn rnyned yn mlaen yn llwyddiannus. Rhoddasai lawer o gedion at gods ac helaethu ysgoldai yn r.-ghorff y flwyddyn ddiweddaf. Cyfranasai at y dybenion hyn, o'r dechreuad, y swm o £ 6,422. Sefydlasai 127 o lyfrgeilau, at wasanaeth yr ysgolion, yn nghorff y flwyddyn, yn gwneuthur y swm o 1,130 o'r dechreu. Yr oedd yr ysgolion a gynnorthwyid fel hyn, yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, yn cynnwys 23,345 oysgolheig- ion, o'r rhai yr oedd 14,J>05 yn alluog i ddarllen yr ysgrythyrau. Anerchid y cyfarfod, dros y gymdeithas, yn dra gwresog, gan amryw weinidogion a boneddwyr. GYMDEITHAS Y TKAETHOUAU CREFYDBOL, —Cylchwyl flynyddol y gymdeithas werthfawr hon a gynnelid vn neuadd Exeter, tios Wener, Mai fJ. Bernid fod o ddwy i dair mil yn bresenol. Cynierid y gadair gan T. Farmer, Ysw Sylwai y cadeirydd ar cgwyddorion rhydd y sefydliad, bod ei phwyllgor yn gyfansoddedig o nif r cyfartal o Eglwyswyr ac Ymneill-1 duwyr. Llawcn gydnabyddai dduwiol ddoethineb rheol sefydledig y gymdeithas, fod i bob traethodyn a roddai allan gynnwys amlygiad o'r gwirionedd hanfodol i iachawdwriaeth pechadur. Dangosai yr adroddiad i 22,000,000 o draethodau gael eu gwasgaru yn ystod y flwyddyn aethai heibio, yn ol y radd o 1,800,000 yn flsol, 427:076 yn wythnosol, 60,274 yn ddyddiol, 1,511 yr àwr, a 42 bob roynud o'r dydd a'r nos trwy y flwyddyn. Swm taliadaui'r gymdeithas, am y flwyddvn. ydoedd £ 5,81G 14s. Y cedion, £8,188 14s. 3e. Y I gadawiadau mewn ewyllysiau, £ 419. Y swm a dder- bynid oddiwrth werthiant ei thraethodau, X45897 16s2c. Yn gwneuthur holl gyllid y gymdeithas, drwy y gwerth- ianf., yn £ 55,736 4s. 2c. Y mae cleni yn flwyddyn •lubili i'r gymdeithas. Dadleuid achos y gyrndeitha^ l yn wresog a theilwng, gan amryw weinidogion Eglwys-I aidd ac Ymneillduol. CYMDETTHAS Y DADMYSYLLtiAD. --Cynnelid cyf- I arfoc, blynyddol y gymdeithas ieuanc (ond pwysig a I gweithgar) hon yn nghapel Finsbury, nos Fercher, Mai 3ydd. Yr oedd y capel eang wedi ei orlenwi o wran- dawyr awyddus. Cymerid y gadair gan Dr. Price, yr hwn, wrth agor y cyfarfod, a gymerai y cyfleusdra i I redeg dros hanes gweithrediadau y gymdeithasfa, o'i sefydliad hyd yn bresenol, yr hyr; a brotai nad oedd I wedi bod yn segur na diftrwyth. Y mae Uawer iawn I' o Ymneillduwyr, o etiw a dylanwad, ag oeddynt yn edrych yn wgus ami ar y cyntaf, yn awr yn gyfeillion calonog iddi ac yn aelodau gweithgar o honi. Y mac j swm ei ehyllid yn cynnyddu yn barhaus. Anfonodd genhadau i ddarlithio ei hegwyddorion drwy holl Loegr a Scotlaiicl, ac argraflbdd a thaenodd niter fawr iawn o draethodau i'r un perwyl. Y mae digwyddiadau y dyddiau a'r nrisoedd diweddaf yn cydweithioyn rhyfedd a'r gymdeithasfa hon; a diau y gellid cyfrif Esgob Exeter fel y cenhadwr mwyaf a tedd y gymdeithasfa. Cyferchid y cyfarfod gan y Peirch. Mr. Burnet, Mr. Barnet, Cenhadwr y Bristol Guiana, Dr. Lang o New South Wales, J. H. Hinton, J. R.' Campbell o Edin- burg, E. Miall, Ysw., a G. Thompson, Ysw., A.S. I CYMDEITHAS ya YSSOLIOK PRYDKINIG A riiRAMOR,—Cynnaliodd y gymdeithas hon ei 43ain cyfarfod blynyddol yn neuadd Exeter, dydd LInn, Mai Bfed. Yr oedd lluaws o bendefigion ac urddasolion ar yr areithglwyd. Cymerwyd y gadair gan Arglwydd Morpeth, a dadleuid achos y gymdeithas gan y Parch. B. Noel, Dr. Bennett, M. T. Baines, Ysw., A.S. y I Parch. G. W. Carlson o Sweden, Esgob Norwich, y Parch. J. Aldis, Esgob Manchester, a Dr Beaumont. I Cyilid y gymdeithas am y flwyddyn ydoedd £ 11,898 7s. 5c. Y draul yn £ 11,712 I4s. 2c. Yn gadael! gweddill mewn llaw 0 £ 185 13s. 3c. Oddiwrth don y cyfarfod, ymddengys bod y gymdeithas hon yu ym- ollwng i fod mewn cysylltiad a'r llywodraeth—i dderbyn ei harian, ac i fod dan warogaeth ei goruchwylwyr. Y GYMDEITHAS ER TAENU YR EFENGVR. YN -MHLITH YH IUDBEWON.—Cynnelid pumed cylch- wyl flynyddol y gymdeithas hon yn FreemasODS"- hall, dydd lau, Ebrill 27ain. Daeth tyrfa luosog yn nghyd. Cymerid y gadair gan D. Paul, Ysw,, yr hwn a gym- hellai achos y gymdeithas yn wresog iawn ar y cyfaifod. Sylwai nad cymdeithas sectaraidd ydoedd, ac mai nid proselytio yr luddew at un sect neillduol oedd ei hamcan, ond at Gristionogaeth. Dangosai na fuasai llafur cariad y gymdeithas yn ofer ac aneffeitluol, bod yspryd via- I oyngar yn ymddeffroi yt) mhlith had Abraham, ac amryw 0 honynt wedi eu bedyddio i nydd yr efengyl yn ddhveddar. Yr oedd wyth o Israeliaid ieuainc gobeithiol dan addysg yn bresenol, y rhai a fwriadent ymroddi i waith y genbadaeth yn mysg eu cydgened!. I Llefarodd amryw weinidogion a boneddwyr o wahanol enwadau yn rymus dros y gymdeithas. CYMDEITHAS GENHADOI, Y BEDYDDWYR Cyfarfod blynyddol y gymdeithas urddasol hon a gyn. nelid yn neuadd Fxeter, dydd lau, Ebrill 28ain. J. Henderson, Ysw., yn y gadair. Dangosai yr adrodd- iad bod gan y gymdeithas 35 o genhadau yn llafurio yn India, a 67 o ddysgawdwyr brodorol. Yn Cylon ac ynysoedd ereill perthynol i India Ddwyreiniol y mae ganddi 6 o genhadau, ac uwchlaw 55 o ddysgawdwyr cenhadol. Perthyna i'r hot! eglwysi ar y maes hwn 1,800 0 aeloda'i, ac y mae 4,390 o blant yn yr ysgolion. Niter yr ysgolion yn India ydyw 102. Yn y 24 o orsafau cenhadoi yn Bengal, ychwanegwyd at yr eglwysi, yn 1845, 87 0 aelodau yn 18W, 162; yn 1847, 297. Deng mlynedd yn ol nid oedd on<! 12 o genhadau dy- byuol ar y gymdeithas yn India, a 15 o ddysgawdwvr brodorol. Y nifer o gopiau o'r ysgrythyrau a arsraff- asai byd 1837 ydoedd 240,065 rhwng 133? a 184/ ?r oedd y nifer a argraffesid yn 503,205 cyfanrif, 743,270. Bygasid allan o'r wasg 74,000 o gyfrolau yn ychwan- egol yn ystod y flwyddyn ddiweddaf. Cafanswm cyllid y gymdeithas am y flwyddyn yn terfynu Ebrill, 1848, oedd o dan £ 23.000. Swm anghyfartal i'r galwad, ac II annigonol i gynnal y nifer presenol o genhadau a'r ys- golion. Gwneid apelion cryfion at y cyfarfod, yn achos ¡ y gymdeithas, gan y Parch. J. A. Davies, Bootie; y Parch. J. Clarke, a Affrica; Mr. Peto, A.S.; y Parch. J. Aldis, a Dr. Morrison,

 I Y GYNNADLEDD WEINIDOGAETHOL AR DDIRWEST, A GYNNALIWYD YN MAN- CHESTER, EBRILL, 11, 12, 13, a 14, j j y", rhagbarotdawl i'r cyfarfod mawr a dyddorol uchod, anfonwyd cylchlythyrau, er's rhai misoedd yn oJ., at gynifer o weinidogion yr efengyl yn n-hob parth o Brydain Fawr, ag a Jybid yn ffafriol ir gchoi dirwestol, i'w gwahodd i ymgynnull yn Manchester, er cydymgyng- hori pa fodd goreu i fyned ymlaen, yn effeithioi a grymus, ¡¡;yda'r diwygiad gwerthfawr yma. Mewn canlyniad i hyny, ymgynnullpdd tua duu yant i'r ddinas hono, ar yr amser gosodedig, a'r rhai hyny yn dwyn perthynas a'r amrywiol enwadau crefyddol yn y deyrnas. Er nor ddymunol fuasai genym drosglwyddo i'n darilenwyr y crynodcb cynnwysfkwr o'r hyn fii dan sylw yn y gynnad- ledd hon, a anfonai ein cvfaill parehus Mr. 0..Tones, i ni, rhaid ydyw i ni ymattal, gan y cymerai fwy o'n gofod nag eiiir ei liebgor ar adeg fel hyn ond deallwn v bwriedir iddo ymddangos mewn cyhoeddiad misol. (sef yn y i Drt/sorfa,) ddechreu y mis nesaf. Y person au canlyn( i oeddynt bresenol o weinidogion y Cyinry:—Mon: Peirch. H. Griffith, (EgL,) Handrygarn, a H, Hughes. (T.C.) Beaumaris.—At/on: Dr. Jones, (A.,)Bangor; T. Edwards, (A.,) Ebenexer; a M. Lewis. (A.,) Bangor.-Meirion: E. Morgan, (T.C.,) Dolgellau.—Dinlych: John Burden, (T.W.,) Dinbyeh Moses Parry, (T.C.,) Dinbych D. Davics, (T.C.,) Henllan John Jones, (T.C.,) Rhyl T. Francis, (T.C.,) Wrexham W. Lloyd, (A.) Wern a T. Morris, (A.,) Rhos.—Fflint: E. Davies, (A.,) New- market, a. B. Jones, (T.C.,) Evan market, a B. Jones, (T.C.,) Evan Lloyd, (T.C. Croesoswtilt.-Debeudit-: D. Davies, (B.,) E. Jacob, (A.,) W. Ilowells, (T.C.,) D. Phillips. (T.C.,) y pedwar o Abertawe K. Davies, (T.C.,) IIwlifordd, a M. Davies, (A..) Mynyddyslwyn.—Manchester: O. Jones, (T.C.,) a R. Jones, (A.)—Birminoluim: John Davies, (T.C.,) ac E. Poweli, (T.C.,) Holt.

CYMDEITHAS DIWYGIAD CYLLIDAWL. j (riwincial Rtjerm Association.) j Cynnaliwyd cyfarfod cyffredinol o aelodau y gym- deithas hou, yn y Clarendon Rooms, yn y dref hon, ddydd Mercher, wythnos i ddoe. Cymerwyd y gadair gan Robertson Gladstone, Ysw. Dywedai y cadeirydd mai dyben y cyfarfod ydoedd i osod ger bron yr aelodau adroddiad o weithrediadau y pwyllgor, er y 19 o'r mis diweddaf. Wedi iddo hysbysu yr ymdrech a wnaed er cyd-gorffori y gymdeithas hon a'r Cyngrair Cenedl- aethol (Natio/lal Confederation J, a bod y dirpnvy wyr, o bob ochr, yn barnu mai gwell ydoedd i<l..dynt weithredu ar wahan, er yr amcanant, mewn rhan, at yr un dyben- ion efe a alwai ar Mr. C. Robertson i ddarllen yt adroddiad. Rhoddai yr adroddiad olygiad cyflredinol r amenn y gymdeithas, sef lieihad y trethi trwy t;u gwastadhau, fel y byddo i'r cyfoethog dalu ei gyfran yn ol ei foddion, yn He bod y baichyn gorwedd drymaf ar y canolradd a'r tlodion dyddymu y tollau ar bob nwyddau masnachol; Ueihau traul y deyrnas, trwy gwtogi gwobr-ddognau a chyflogau, a dileu pob segur- swydd, yn gystal a lleihau nifer gweision y llywodraeth ymhob rhan o'r gwasanaeth cyhoeddus, &c. Sylwai y cadeirydd nad oedd traul casglu y cyllid byth yn dyfod dan sylw y senedd. Yroedd y drau! yn cael ei ciiadw allan cyn i'r swm gael ei gyflwyno i'r trysorlys, fel nad oedd un sylw yn cael ei wneyd amo. Nid oedd yn dyweyd gormod pan ddywedai, fod per- sonau parchus yn y dref hon, a gasglcnt gyllid y wlad yn ilawer mwy effeithioi nag y gwneir yn awr, am haner y draul. Gwnai y cadeirydd sylwadau Uym ar ymdrech y ilywodiaeth i daflu heibio yr ystyriaeth o bob mesur o werth i'r marsiandwyr. Er fod y llywodr- aeth yn cael tai am wneyd feu dyledswydd, os esgeulus- ent hyny, byddai i'r gymdeithas hon gymeryd y gor- chwyl o ddangos iddynt pa beth yw eu dyledswydd. Mr. F. Boult a ddywedai, Gwyr aelodau seneddol, os gwnant ymdrech am gyfartalu trethiad y wlad, y cant boll bwys Ty yr Arglwyddi a'r bendefigaeth yn eu herbyn. Gosodir y trethi i arbed y tir-feddiannwyr, ac i wneyd i'r dospeirth diwyd cu talu-i arbed y cyfbeth. og, ac i orthrymu a malu y tlawd. Yr oedd ef wedi astudio Ilawer ar y pwnc, ac yr oedd wedi cael mai un rheol ddiwyro ydoedd—mai po tlotaf fydd dyn, mwyaf raid iddo dalu a pho cytoethocaf y byddo, lleiaf yn. y byd raid iddo dalu. Yr oedd, gan hyny, yn angen- rheidiol caei cymdeithas er diviyglo cyllid y wlad, ar un egwyddor gyffredinol, fel y gallent gyffroi meddwl y cyhaedd at y mater. I Datganai y cadeirydd ei gydsyniad a golygiadau IVIR, I Boult. Dywedai hefyd, mai ei farn ef oedd, mai helaethiad y bleidlais (suffrage) oedd yr unig feddyg- iniaeth. Nid oedd ond ofer nieddwl fod pobl y wlad hon yn cael eu cynnrychioli. Gallai pobl siarad am frenines, arglwyddi, a chyffredin ond y bendefigaeth oedd y frenines, yr arglwyddi, a'r cwbl. [Dealled ein darllenwyr mai nid Radicals na Whigs, yw Mr. Glad. stone a Mr. Boult, ond Conservatives.] Mr. Wylic a sylwai ar anwybodaeth y llywodraeth ar achosion masnachol a thrafnidol; ac yna dirmygai y ffordd a gymerant i anrhegu eu perthynasau a. swydd- au. Wrth nodi penodiad Arglwydd Charles. Russell fel sergeant-at-arms i'r Ty Cyffredin, dywedai fod yn warthus gweled un o'r bendefigaeth fel ceidwad drwa Ty y Cyffredin. Y bendeflgaeth (peerage) ydoedd y gelyn mwyaf iddi ei hun. Anerchid y cyfarfod hefyd gan Mr. C. Holland, Mr. John Smith, Mr. Sheil, Mr. R. V. Yates, &c. Mewn cyfarfod o gynghor y gymdeithas, a gynnelid prydnawn dydd Gwener diweddaf, rhoddai Mr. WyJie fras gynllun o'r diwygiadau a tabwysir gan y gym- deithas, i'w cynnyg i gymeradwyaeth y cylioedd. Amcana y cyn llun hwn ddwyn y draul i lawr i X44,000,000, yn He £ 52,000,000. TcHir holl drael v ddyled wladol ar y tir-feddiannwyr, sef wyth miliwn ar ugain a'r gweddill i'w gyfartalu rhwng yr holl ddeiI- iaid. Mor fuan ag y byddo y cynllun wedi ei berffeithio, dodwn ef ger bron ein darllenwyr. Dywedai Mr. Cobden, mewn Ilythyr at Mr. Wylie, "Myfi a geisiwn at jeihad o ddeng miliwn o leiaf; a'r swm a hepgorid felly i'-v gymhwvso at dynu i lawr dolifeu yr excise a'r customs.