Y Goleuad

OYMDEITHASFA GWRECSAM. (Parhad o tudal 9). Ar gynygiad Mr. D. Roberts, Liverpool, a chefnogiad y Ar gyngilliam James, B.A., Manchester, derbyniwyd a chymeradwywyd yr adroddiad nohed. Adroddiad o Arholiad yr Athrofa. YTarch. D. Lloyd Jones, M.A., Llandinam, a ddywedodd fod yr arholiad wedi parhau am yn agos i bythefnos. Nid oedd rhyw nifer mawr o efrydwyr wedi bod yn y Bala y flwyddyn ddiweddaf, Ilai nag arferol. Ond yr oedd 25 wedi bod yn ceisio myned i mewn, ac yr oedd 22 wedi llwyddo i gael myned. Felly, fe fyddai yno lawer yn yohwaneg erbyn y tro nesaf. Yna cyflwynodd adroddiad o enwau a safleoedd y gwahanol efrydwyr, cyffelyb i'r hyn a ymddangosodd yn y GOLEUAD am yr wythnos ddiweddaf. Y Parch. Dr. Thomas a ddywedodd fod nifer yr ymgeiswyr am dderbyniad i'r Athrofa yn fwy nag a welsai ar yr un pryd erioed o'r blaen. Yr oedd 25 o ymge,swyr; methodd tri a chael myned i mewn. Yr oedd rhai o honynt yn sefyll yn bur uchel, ac yn dangos eu bod wedi cael dysgeidiaeth flaenorol y tu- hwnt i lawer sydd wedi bod yn ymgynyg am dder- byniad. Cyfririodd Dr. Thomas at Ysguloriaeth Mr. Charles. Yr oedd 5p. yn aros o'r flwyddyn o'r blaen, yn gwneyd 20p. i'w rhanu y flwyddyn hon. Rhanwyd hyn rhwng pedwar o'r ymgeiswyr-7p. i'r uchaf, Isaac Jones Williams; 6p. i'r ail, R. J. Williams; 4p. i'r trydydd, H. Roberts; a 3p. i 0. E. Williams a J. E. Roberts. Yr oedd yr holl rai yna yn perthyn i Sir Feirionydd. Cafodd ef ei foddhau yn anghyff- redin yn yr Arholiad Duwinyddol, yn rhai o'r papyr- au. Yr oeddynt yn fanylach ac yn gyflawnach nag arferol, ae eto heb gynwys dim ond yr hyn oedd yn wir angenrheidiol. Dyna yr un a enillodd Ysgol- oriaeth ardderchog Mr. Wright. Gallesid argraffu yr atebion fel yr ysgrifenwyd hwynt, er na wyddai ddim beth a allasai y ewestiynau fod nes itfdynt gael eu rhoddi o'i flaen. Yr oedd yn tybied am un arall mai rhyw un o 27 i 28 oed fel pregethwyr a'i hysgrifenodd, gan fod cymaint o addfedrwydd ac o briodoldeb ynddo, ac yr oedd ymhob peth yn arddangos y synwyr uchelaf a'r medrnsrwydd mwyaf. Ond er ei syndod, cafodd allan mai prin yr oedd wedi cyraedd 16 mlwydd oed. Yr oedd rhywrai wedi canfod fod ynddo allu i dderbyn addysg, ond fe ddarfu i'r cyfeillion perthynol i'r Cyfandeb yn Nghaergybi benderfynu ei gadw, os oedd yu. bosibl, yn eiddo i'r Methodistiaid. Yr oedd Dr. Thomas yn llawenhau yn fawr yn y wedd oedd ar yr Athrofa. Yr oedd yr efrydwyr wedi bod yn bur ddibrofedig- aeth o ran eu hymddygiadau i'r prifathraw yn gystal ag i'r athrawon eraill. Nid yn unig yr oeddynt yn fechgyn ymroddedig i ohwilio am addysg, ond yr oeddynt yn rhai y gellir disgwyl gwasanaeth gwerth- fawr oddiwrthynt i efengyl mab Duw yn ein gwlad. Yr oedd rhai nad oeddynt yn rhoddi oymaint o foddlonrwydd, rhai yn hwyrfrydig a diofal. Ond ar y cyfan yr oedd genym le mawr i ddiolch i Dduw a chymeryd cygur. Yr oeddynt oil yn llawenhau fod eu hanwyl frawd, y prifathraw, wedi cael rhyw ail lease ar ei fywyd, a gobeithiai y cai eto fywyd hir. Yr oedd yn hyderu y cai yr athrawon eraill ras gan Dduw i fod yn ffyddlon megis y bu efe. Buont yn edrych am y brawd Hugh Williams, ar yr byn a dybid ydoedd ei wely angau, ond yn awr yr oedd wedi enill enawd aD yni, ac er ei fod o dan raddau o anhwyledd y dyddiau hyn, gobeithient yr elai heibio yn ebrwydd. Yr oedd yn dda ganddynt hefyd weled Mr. Ellis Edwards yn gwasanaethn ein Cyfundeb a'n Daw yn y sefydliad hwn. Y Parch. Roger Edwards a ddywedodd na bu efe yn y Bala eleni, eto ei fod yn gwybod yn dda am yr Athrofa. Yr oedd ef yn oyfodi i gynyg diolchgarwch i'r arholwyr am eu llafur mawr a medrus, mewn cy&ylltiad â'r arholiad, ac yn enwedig i'r Trysorydd ac i Mr. Roberts fel trysorydd cronfa yr adeilad, ac am ei rodd flynyddol o 20p. i'r efrydwyr. Hefyd, i Mr. Robert Wright am y darlun o Dr. Edwards (yr hwn ydoedd yn werth 650p.), ao am yr ysgoloriaeth ardderchog a nodwyd. Cefnogwyd hyn gan Mr. P. Williams, o Liverpool, a phasiwydef yn unfrydol. Adroddiad y Oenhadaeth Gartrefol. Yna darllenwyd yr adroddiad canlynol o weithred- iadau Cyfeisteddfod Gweithiol y Gymdeithas Gen- hadol Gartrefol Adroddiad o Weitbrediadan. Cyfeisteddfod Gweithiol y Genhadaeth Gartrefol, prydnawn a nos Fawrth, pryd yr oedd yn bresenol y Parehn. G. Williams, Talsarnau, a John Thomas, B.A., Mri. Roger Erans, Thomas Lewis, Edward Vaughan, E. T. Jones, Dinbych, Edward Peters, Peter Williams, Richard Owen. Machynlleth John Jones, Ashlands, Croesoswaltt Thomas Rowlands, John Davies, Salfordj T. F. Roberts, y Trysory ld, a'r Ysgrifenydd. Dewiswyd Mr. 'T. Lewis i lywyddn y ddau cyfarfod. 1. Hygbyswyd bod Mr. John Davieg wedi ei ddewis gan Manchester y Parch. John Thomas, B.A., gan Henaduriaeth LAneaghire Mr. Richard Owen, Machynlleth, gai2 ben ochaf Trefaldwyn Mr. John Jones, Ashlands, gan ben isaf Trefaldwyn a Mr. E. T. Jones, gan Sir Ddinbych, i fod yn aelodan o'r Cyteisteddfod am dair blynedd. 2. Hygbyswyd bod tri o'r oenhadon wedi ymddi- swyddo yn yetod y flwyddyn, y Parch. E. J. Erans wedi gadael Hanley, y Parch. Edward Jones wedi gadael Dnblin, a Mr. John Benbow wedi gadael Weston, Gydagolwgar MT. Evans, pasiwyd pender- fyniad yn datgan gofid y Cyfeisteddfod ei fod wedi encilio o faes y Genhadaeth, yn enwedig am fod hyn IV' "di ei achosl, fel y deallwyd, gan waeledd eorfforol, ao > n dymnno ar iddo gael adferiad buan o'i waeledd. 3. Hysbrswyd bod pedwar o genhaden nejvyddion wedi en sefydln at y mass 7 llrneda-Mr, Henry J ones. M.A. o, Sir Forganwg, yn Hoylake, trwy gydsyniad Henaduriaeth Lancashire Mr. Evan Jooes EnDs, o Ddyffryn Ardadwy, yn Southport, trwy gydsyniad Cyfarfod Misol Liverpool Mr. Charles Williams, o'r Dyffryn, Sir Faint, yn Crewe, trwy gydsyniad Cyfarfod Misol y sir hono a Mr. J. R. Jones, o Leyn, yn Dublin, trwy grdsyoiad OyfrfQd i801 Sir Fôl1. Cyflwynwyd y tri brawd cyntaf i Ir Cyfeisteidiod, ac wadi eael gair o'u teimlad gyda golwg. ar faeeydd neilldool en llafur, ac i'w dewisiad gael ei gadarnhau, rhoddwyd cyngor priolol iddynt, ar ddymuniad y Cyfeisteddfod, gan y Parch. Griffith Williams,. 4. Ail-etholwyd yr is-bwyllgor, self, Mri. Peter Williams, Rjbert Rowlands, Edward Peters, a'r Yagrifenydd. 5. Ystyriwyd y ceisiadaa a ddaethant l mewn trwy y Cyfarfodydd Misol a'r Henadariaethin am grant!— Y Lleotdd Cymreig. Death cenhadwri o Sir Fôrt yn gofyn am bwhad y grant o 60p. i Dublin, yr hyn a ganiatawyd. Yr oedd yr un air hefyd yn eyflwyno achog Froghall i oylw He yn Swydd Stafford. Yr oedd achos y Uehwnw wedt ei gyflwyno ganddynt i'r Cyfeisteddfod y llynedd, &'r pryd hwnw caniatawyd grant o 20p. i'r He, ernad ydyw wedi gofyn ond am haner hyn hyd yma, ond gan fod y cyfeillion wedi anfon eleni eto i Sir am yr an gefnogaeth ag -a gafwyd o'r blaen, a hyny er mwyn iddynt gael cyffelyb swm ag a addawyd y flwyddyn o'r blaen, teimlai y Cyfarfod Misol fod en hanwybodaeth yaghylch y lie yn gyfryw nad allent ffarflo bPII dag am deilyngdod y cais, ao felly y dymnnent ei gyflwyno i'r Cyfeiateddfod, gyda'r awgrymiad y byddai yn well rhoddi y He o dan ofal un o'r siroedd sydd yn agosach ato. Penderfynwyd bod Froghall i fod rhagllaw o dan arolygiaeth Sir Fflint, yr hon sydd eisoes yn gofala am le arall yn Swydd Stafford, sef Hanley, a bod y cais am gynorthwy i gael ei ohirio hyd Gymdeitlaasfa Caernarfon, gyda'r disgwyliad y bydd i'r brodyr yn Sir Fflint wneyd ymchwiliad i angawdd yr achos yn y cyfamser, ac anfon i mewn adrodrtilld o ffrwyth hyny, er eyfarwyddyd i'r (Cyfeisteddfod pan yncymeryd yr achos i ystyriaeth y pryd hwnw, ond bod y lie yn rhydd i ymofyn am y lOp. sydd yn ddyledos iddynt o addewid Llanerchynftdd pan famont hyny yn angen- rheidiol. Yr oedd Manchester yn gofyn am barhad y grant o 80p. at gyflog y cenhadwr yn Bolton, Mr. D. C. Dafiep, ac yn ychwanegol at hyn fod 21p. yn cael eu rhoddi iddo am gymeryd gofal yr achos newydd ya Tyldesley, lie pnr obeithiol, sydd ar dueddan y dref hono, ar yr amod iddo roddi 13 o Sabbothaa ya y flwyddyn i'r lie, ae un diwrnod yu r wythnos. Caniatawyd y ddau gais. Yr oedd Cyfarfod Misal gwaelod Trefaldwyn ya gofyn am y grant a 5bp. i Wolverhampton a Bilston, a chaniatawyd hyn. Yr oedd Sir Fflint yn gofyn am 40p. i genhadwr newydd Crewe, a 45p. i geuhadwr disgwyliedig Hanley. Oaniatawyd y cais cyntaf, ae addawyd 85p. i'r lie i arall. "Derbyniwyd y ceisiadan canlynol o Gyf, fFod Misol Liverpool:—Sonthport, 30p. (yohwanegiad o ISp.) Runcorn, 30p. (ycbwanegiad o 5p.) am un flwyddyn yn unig; Witton Park, Spennymoor a dan le arall 90p. (ycbwanegiad Ð lOp.) am un flwyddynyn anig Skblmerodale, 24p. (yohwanegiad o 12p.) ynghyd a pharhad o'r cynorthwy orferol i'r lleoedd ersdll, sef, Barrow-in-Farness, 70p Dalton, 15j> Millom, 70p 'St. Helens ac Earlestown, 70p Wigan, 60p Widnes, 20p Ditton, lOp. Gwnaed y trefniadau caalynol gyda golwg ar y ceisiadau hyn:—Bod Southpoit i gael 30p Ransom, 26p; Widnes, 20p a Ditton, lOp Witton Park, Spennymoor, a'r lleoedd cysylltiedig, 90p Skelmer- dale, 24p; yngtyn â'r lie diweddaf, anogwyd fod i'r Parch. John Owen, Wigan, all E. J. Erans, o South- port, yn cymaryd yehydig ofal rhyngddynt o'r lie hwn ar hyn o bryd. Barrow, 70p Dalton, 15p Millom, 70p St. Helens ac Earlestown, 70p a Wigan, 6 Op. Wrth fod mwy nag un o'r lleoedd nehod yn cwyno yn erbyn y baieh mawr o ddyled sydd ar eu capelan, ac oddiar ofn fod hyn yn cael eu achosi weithiau oddi. wrth fod y eyfeulion yn cod i adeiladau llawer mwy costus nag fyddai eisiau, pasiwyd y pendarfyniad canlynol at y mater:- Dymnna y Cyfeisteddfod hwn alw. sylw y Cyfarfod- ydd Misol a'r Henadnriaethau y rhai y mae lleoedd cenhadol ofewn eo terfynauna byddo iddynt ganiatan i't lleoedd hyny adeiladu capelaa heb i'r cynllunian a'r draul o'n hadeiladu gael en cymeradwyo ganddynt yn y dull arferol. Henaduriaeth Zaneashire. Derbyniwyd y ceisiadau arferol o'r Henadnriaeth am y lleoedd o dan ei gofal, a phasiwyd y penderfyn- iadan canlynol arnynt:-Wavertoo, a Saighton, i gael 60P s Scatisbrick, lop Pentremocb, ae Ewloe at gyflog cenhadwr ac ysgolfeistr 30p. Yr oedd cais am 30p. i Mancott hefyd, at gyflog cenhadwr, ond yn gymaint ag nad oedd yr an hysjbysiad florflol wedi dyfod o'r Henadnriaeth ynghylch pwy y mae ylle hwn yn bwriadu ei alw, nag yr an dstganiad ynghylch cymhwysder y cyfryw un i'r lie; oedwyd penderfynu y mater hwn hyd Gymdeithasfa Caernarfon, gyda'r disgwyliad y ceir cenadwri ar hyn o'r Henaduriaeth erbyn hyny. Caniatawyd i Holt a Glanypwll, 50p iBethlehem a Summerhill, 50p; i Glanyrafon, 50p; i Bangor Isycoed, 20p; i Hoylake, 60p. Cafwyd llythyr oddiwrth frawd yn Sion, yn taer erfyn ar fod i genhadwr gael ei apwyntio i r lie hwnw am ei fod yn gwywo o eisiau mwy o ofal bngeu- iol, a chyfeiiiwyd y llythyr i ystyriaeth yr Henadnr- iaeth. Pasiwyd pleidlais o ddiolcbgarweh i Mr. Peters, Caerlleon, am ei fwriad haelioiius buag, at yr ^°f 7° Oaergwrle, ynghyd II boll ymdreobion o'i bjaid, dymunwyd arno barhan yn ei ymdrechion nee Uwyddo i gael cenhadwr ffyddlon i gymeryd ei ofal. Derbyniwyd llythyr oddiwrth y Pareh. John Williams, Caerlleon, yn datgan ei anallu i gymeryd gotal Saughail yn hwy, ei fod wedi bod yno ychydig droion, ond nad oedd yn disgwyl dim oydnabyddiaeth am hyn. Penderfynwyd cyflwyno diolohgarwch i Mr Williams am y llafor hwn, a datganwyd y gobaith na fyddai i'r Henadnriaeth adael i'r hen achos hwn ddarfod yn Ilwyr o ddiffyg rhyw fesnr o ofal Cenhadol. Henaduriaeth Frefaldwyn. Derbyniwyd y ceisiadau arferol am y granta i'r lleoedd o fewn oyloh yr Henaduriaeth, a gwnaed y trefoiadall canlynol area cyfer ;—I Llanymynech a Gwernypant, 55p.; i Coedway, 40p.; i'r Amwythig, 45p.; i'r Trallwm a'r Castell, 85p. i Tabernacle, Gen- ffordd, a'r Groet, 60p.; i Jerusalem, Trefaldwyn, a Brooks, GOp.; i Bethesda a Mochdre, S5p. Caniatawyd grant o 25p. i'r aohos Seisnig yn Croes- oswallt yn wyoeb rhyw amgylchiadau neillduol. Derbyniwyd cenadwri oddiwrth yr aehos yn yr Amwythig yn gofyn cyngor ynghyleh y priodoldeb o godi oapel ewydd mewn safle gwell, yn lie yr un presenol, ond oblegid rhyw ystyriaethau oyfeiriwyd 5r achog yn ol i sylw yr Henaduriaeth. 6 Barnwyd y byddai bod sylw yCyfarfodydd Misoler Henaduiiaethau yn cael ei alw at yr adroddiadau o'r lleoedd o dan en gofal, a welir yn adroddiad diweddaf y Genhadaeth, i'r diben iddynt allu eyflenwi nnrhyw ddiffygion a chywiro unrhyw gamgymeriadau eill fod ynddynt. 7 Cydolygwyd ar fod i'r golofa yn ystadegau y Gen- hadaeth sydd yn hysbysn swm y casgliadau at y weinidogaeth ymhob lie gael ei nodweddn rbagllaw fel hyn—" Cyfranialau yr eglwys a'r gynulleidfa at y weinidogaeth," JOSBPH JONES, Tsgrifenydd. Cyfododd y Parch. Franois Jones, Wannfawr, i gynyg fod yr adroddiad ucbod yn cael ei dderbyn. Yr oedd yn gwneyd hyn oherwydd y dyddordeb yr oedd yr adroddiad wedi ei' greu ymhob un o honynt. Dylent dalu mwy o sylw fel Gymdeithasfa i'r maes yma. Yr oedd yn dda ganddo feddwl fod genym nifer o frodyr ar y maes hwn y gallem ddisgwyl iddynt fod yn bur ddefnyddiol. Yr oedd ef yn ym. ddiddan gyda brawd.rhyw ddiwmod, ac yn sylwi nad oed,d gweithrediadau y Genhadaeth Gartrefol wedi llwyddø cystd ag y buasent yn disgwyl. Gofynodd hwnw, (y Parch, W. Howells ydoedd) iddo yntau, A ddarfu iddo ef sylwi mai yn y maes yma yr oedd Methodistiaeth wedi llwyddo fwyaf yn ystod y deng mlynedd diweddaf. Y m-e rhyw frawd yn fy ymyl, ychwanegai Mr. Jones, yn dweyd fod y cynydd yn 300 y cant yn ystod yr ugain mlynedd diweddaf. Y mae deall hyn yo-rhywbeth i ni sydd yn casglu at gynorthwyo y rbanau pellenig hyn. Yr oedd yn yatyried fod y trefniant (organization) at weithio y maes yma mewn cyflwr hynod foddhaol. Mr. Ezra Roberts a ddymunai gefnogi y Jpender- fyniad, yn gystal ag eilio y gylwadau calonogol a wnaed gan y Parch, F. Jones. Yr oedd yn dda ganddo fod haelioni mwy yn cael ei ddangos at y Genhadaeth, ac yr oedd yn dda ganddo ddeall fod amryw o eglwysiJla fu yn derbyn cymorth am flyn- yddau lawer yn cynyddu mewn haelioni eu hunain, yn dyfod yn hunan-gynhaliol, ac yn cynorthwyo eelwvsi Cymru i gynal yr eglwysi gweiniaid. Oronfa yr achoxion Saesneg. Darllenodd y rarch. JOSeph Jones aaroaaiaa VII- eisteddfod Cronfa yr Achosion Saesneg yn Ngbymru, yr hwn oedd fel y canlyn Yr oedd yn bresenol y Parohn. Dr. Edwards, Dr; Thomas, Rees Jones, Lewis Ellis, Griffith Williams, John Thomas, B.A., ynghyd ft Mri. David Roberts, Tan'rallt Thomas Rowlands, Robert Rowlands, Thomas Lewis, Roger Evans, Richard Owen, T. F. Roberts. Llanidloes; John Jones, Ashlands Edward Yanghsn, Edward Peters, Peter Williams, J. R. Ed. wards, Ffridd; Mr. John Roberto, y Trysorydd, a'r Ysgrifenydd. Dewiswyd Mr. Roger Evans i lywyddu. 1. Ystyriwyd y eynygiad y rhoddwyd rhybudd o hono yn Mangor gyda golwg M ddull dewMifd ayfeiø. teddfod y gronfa, a phMiwydef yn y Surf gaalyco! :— (1.) Bod CyMfteddfod y Gronfa SeiMt? yn cael ei ffurfio th?taw yn yr un duU ao yn ol yr nn drefn a Chyfeisteddfod y Genhadaeth Gartrefol, sef bod un aelod yn cael ei ddewis gan bob Cyfarfod Misol aD Henadnriaeth i'w ffurfio, a bod aelodau Cyfeisteddfod y Gronfa rhagllaw i fod yn aelodau O/feirteddfod y Genhadaeth, yr un lath. ag y mae aelodau Cyfeistedd- fod y genhadaeth yn bresenol o Gyfeisteddfod y Gronfa. (2.) Bod dymuniad yn cael ei anfon at y gwahanol Gyfarfodydd Misol, &o., yn deisyf ar fod iddynt ddewis pob un eu haelod yn ddioedi, lei y geUir hysbysu en henwan yxL Nghaernarfon, a bod yr aelod- au i'w dewis rhagllaw yn y drefn ganlynol.—Yr aelodan dros Sir Fôn, Henaduriaeth Trefaldwyn, Dwyrain Meirionydd, a Sir Fflint, i gilio ar ddiwedd y flwyddyn 1879 dros Arlon, Liverpool, Gorllewin Meirionydd, a Lleyn ac Eifionydd ar ddiwedd 1880 dros Henaduriaeth Lancashire, Manchester, Trefal- dwyn Uchaf, Trefaldwyn Isaf, a Sir Ddinbyoh ar ddi- wedd 1881, ac ar ot hyny fod ab dewisiad i fod am dair blynedd. 2. Cymerwyd i ystyriaeth sefyllfa isel y gronfa ar hyn o bryd. Yr oeddid wedi disgwyl y buasai fod. y gwabanol Gyfarfodydd Misol a'r Heaadunaethau wedi datgan eu parodrwydd yn Mangor y Ilyned(I i ymgymeryd A gofaln am y oasgliad, heb fod brodyr yn cael eu hanfon fel o'r blaen i ddadlen Q blaid yr aehos, yn foddion i gael ycbwanegiad mawr yn y. oasgliad, ond yn lie hyny ceir fod y diffyg oedd yn y gronfa y pryd hwnw i gyfarfod y galwadau wedi mwyhau yn-ddirfawr, yriynawelir yn M swm yeeisiadau am e»eni yn 850p., heb pfrit, y lorkZg expenes, y rhai oeddynt y flwyddyn d diwgdcl,