Y Gwladgarwr

RHYFEL Y CARLISTIAID. MADRID, Medi 22ain.-Dinystriodd y Carlis,tiaid ddwy orsaf ar linell y Murcia, a chychwynasant dri o agerbeirianau gyda'r bwriad o ddod i gyffyrddiad a cherbydres deithiol.

YMWELIAD YMERA WDWR GER- MANY AG ITALI. BEBLiN, Medi 22ain.—A r adeg presenol- deb y Baron Kendlell, gweinidog Germany yn Rhufain, cynelir cyfringynghor er pen- derfynu gyda golwg ar ymweliad bwriad- edig yr ymerawdwr ag Itali. Nid yw yn debyg y cyfyd un gwrthwynebiad neill- duol, gan fod.iechyd yr ymerawdwr yn rhagorol. Os cymer yr ymweliad Ie, y mae'n debyg y bydd tua chanol Hydref. Disgwylir Ymerodres Awstria yn fuan ar ol hyny i Baden. Ni fydd yn debyg yr aiff yr ymerawdwr i Rufain, ond derbynir ef gan Victor Emmanuel yn Milan neu Turin.

BWSIA, AWSTRIA, A'R YSPEAN. VIENNA, Medi 21ain.-Y mae papyrau haner swyddol, wrth siarad am lythyr yr ymerawdwr i Don Carlos, yn awgrymu na fydd i Awstria ddilyn gwladlywiaeth Bwsia o barthed i Yspaen yn ddiamodol. Nid yw gweriniaeth Yspaen wedi cynhyrfu parch no, ohydyr* '1 "in11 «d yn Awstria. Dy- wed un newyddiadur fod Awstria yn dy- muno adferiad trefn a llywodraeth sefydlog 'yn Spaen, ond nad yw o un pwys ganddi pa ffurf fydd y llywodraeth hono. Bu y gweinidog Yspaen aidd ar ymweliad a'r ymerawdwr ddoe, ond nid oedd yno un math. o seremoni.

ANTUR-FORDAITil BEGYNOL AW8TMA. HAJEDTJEG, Medi 22t)iu.—Boreu heddyw tiriodd Lient, Payer, a Dr. Kepes, arweia- yddion yr antur-fordaith hon, yma o Sweden.

MARWOLAETH FI MRAWD. Boreu dydd Sadwm d-weddaf, am dil o'r gloch, bu farw Dafydd ly mrawd, yn 51 ml. oed. Bu yn swyddog cUn y Great Western Railway Company am c,zo» ugaln mlynsdd ao am y ddwy flyn&dd olaf o'i oes bu yn amaer-geldwad (time Keeper) dan gwmnt y Gadlya. Bu yn gorvredd yn el gyatudd am yn agos i dri mia ac or anrhydedd ceaol i gwmnl y Gadlya, talaaant ei gyflog hyd yr awr olaf, a mwy na hyny. Taled y nef Iddynt. Yr oedd mrawd yn grefyddol er's rhyw bum mlynedd ar hugain, a chrefyddwr cyd. wybodol oedd ef. Bu yn ddiaoon am flyn- yddau yn Brynaion, Cwmbaoh. Ymaelododd yn Soar pan ddaeth i Aberdar i fyw. Bu y Parch, J. Davlea, Soar, of welnldog, y Parch. D. Price, Siloa; y Parch. J. Morgan, ei gyn-weinldog, a'r Parch. J. Farr, yn hynod gareuig 800 ymweliadoi ag ef In el gyatudd. Yt wyf droswyf fy hun, y weddw, a'r amddi- fald yn dioloh iddynt. Oladdwyd fy mrawd ddydd Mawrth dl- weddaf, ao yr oedd y pedwar gweinidog nchod yn breaenol aib yn gweini. Y Parch. T-. Davies a bregethodd yn ddoeth a chy- mhwyaiadol lawn. Nid rhaid 1 ml ganmol fy mrawd. OWlf., rhai a'i hadwaenent fod ei fywyd yn dellwng o'r dyn a'r Oriation. EI glefyd oedd dolur y galon a'r dyfrglwyf. Claddwyd ef yn yr un bedd a'i bedwar plen- tyn yn y Cemetery. Priodol yma yw gweddio gweddl Dafydd Evans, Ffynonhenry, mewn angladd unwaith: Arglwydd mawr rho dy wyneb i'r weddw yma; ond oa na roi dy wyneb iddi, zho dy gefn Iddi; dyna'r cefn lledanaf welodd hi rloed. Cefn ay'n carlo gweddwon ao amddifaid y greadigaeth." Bydd genyf adgofion am fy mrawd eto mown rhifyn dyfodol. Yr elddooh, yn myd y galar, BEYTHONFEYN. ■BBHmwnnuBaaii

TABEBNACL. MAESTEG. B YDDED hj sbys y cynelir EISTEDDFOD yn y lie uchod dydd NADOLIG, 1874. PRIF DDARN CARAWL. I'r C6r, heb fod dan 40 o rif, a gano yn oreu Mor hawddgar yw dy bebyll," gan J, Parry (Pen'cerdd America.) Gwobr lOp, I'r C6r, heb fod dan 30 o rif, a gano yn oreu Tavistock" a Hamford," o Lyfr Tonau Ieuan Gwyilt Gwobr 2p. Bydd y programme yn barod erbyn y 14eg o Fedi, i'w gael trwy y Post ar dderbyniad dau stamp, Beirniad y canu, y farddoniaeth, a'r cyfaa- soddiadau, Mr D Buallt Jones, Garth, Brych- einiog. J. ROGERS, Ysg., 836 4, Golden Terrace. Maesteg. WYTHF1313 EISTEDDFOD ALBAN ELFED ABERDAR. CYNELIR yr EISTEDDFOD uchod dydd S&dwrn a dydd L!un, Hydref y lOfed a'r 12fed. Beiraisid: y Ganiadaeth, JOSEPH PROUDMAN, Tsw., LlUcdain; y Rhyddiaeth, y Farddon- oniaeth, &c., yn nghyd ag arweinydd y dydd, MYNYPDOG. Rhoddir cyfrol o'r gems of Welsh Melodies wedi ei rwyme yn hardd, gwerth 12s. 6c., i ar- weinydd pob cor anfuddugol. Bydd yr Eisteddfod am y ddau ddiwrnod yn cynwys rhyddiaeth, barddonlaeth, oaniadaeth, adroddiadau, areithlo, &o. Yr holl deetynau, amodan, a manyllon erbill i'w cael ar y programme, ac i'w gael am ddau lythyrnod ceiciog g&u yr yrgrifenydd. JOHN EVANS, Ysg., 26, Griffith Street. 761 OAPEL BETHANIA, DOWLAI S. nYNELIR Eisteddfod yn y capel uchod, dydd LLUN, Medi 28a!n, 1874, PRIF DDARN CORAWL. I'r C6r o'r un gynulleidfa, ddim dan 30 mewn rhif, a gano yn oreu "Fel y brefa'r Ilydd;" gwobr, f8, a Gramadeg Cerddorol gwerth Si 10s. i'r arweinydd. BARDDONIAETH. Am y Farwnad oreu i'r diweddar Jonah Howells; gwobr, JEZ.. Beirniad y Canu: Mr. REES EVANS, Aberdar. Beirniad y Farwnad: Parch. T. L. JONES. Machen, Mon. Programmes yn awr yn barod, a gellir eu cael am 2g, ond anfon at ELIAS BEYNON, 9, White-street, Dowlais. Ni fydd C6r Bethania yn cystadlu ar y darn corawl. 803 SABQK-? BHYDYPBA "OYDDED hyabya f Qyaeiir HISTEDMOD yn I I y He uchod, Tachwedd 21ain, 1874; pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddugol ar y gwa- hanol destynau. I'r C6r, heb fod dan 30 mewn nifer, a gano yn oreu 's Arglwydd, pftr i mi wybod fy niwedd," o'r Cerddor Cymreig, Rhif 26ain gwobr .£3, a Chromatic Pitch Pipe i'r arweinydd. I'r hob fod dan 30 mewn niler, a gano yn oren "St. Peter," o lyfr Ieuan Gwyllt, ar y geiriau, "O! sanoteiddia f' enaid, Argiwydd," &c.; gwobr, jEl. Bydd y programme yn barod yn fuan, yn cy- nwys yr holl destynau barddonol,. cerddorol, ac adroddiadol, enwau y beirntaid, &c., yn nghyda threfn yr eisteddfod. Gellir ei gael trwy y Post ond anfon tri stamp dimai i'r ysgrifenydd. WILLIAM THOMAS, Rhydyfro Factory, 810 Pontardstwe, Swansea. Invaluable to Public Speakers and Singers. THOMAS'S BRONCHIAL FLUID. A CERTAIN remedy for Bronchitis, Coughs, Colds, Asthma, and all affections of the Chest, Dose :-One Table-spoonful Three times Daily in a litte water. Price, Is. 6d. per Bottle. Carriage paid. PBKPAEKD ONLY BY H. E. THOMAS, Chemist & Druggist, 10, CAE HARRIS, DOWLilS. Highly recommended by the followieg:— Mynyddog, Llew Llwyfo, Mr Jas. Sauvasre, Vo- calists; Rev. F. Evans, Baptist Minister, Dow- lais; Rev, W. Evans, Wesleyan Minister, do.; Mr. T. Davies, Mine Agent, do.; Mr. W. Mor- gan^ Commercial-street, do.; Mr. T. Evans, Colliery Manager, Yochriw; Mr. T. John, Pant- yronen, Carmarthen; Miss Mary Parry, Llan- granog; Miss Morgan, Victoria-street, Mer- thyr; and many others. 853 MONEYto lend on Freehold or Leasehold Security. Apply to Mr. PHILLIPS, Solicitor, No. 6, Canon-street, Aberdare. 859

EISTEDDFOD UN DEB Ol MOUNTAIN ASH. CYNELIR yr Eisteddfod uchod y NADOLIG nesaf a'r Sadwrn canlycol, pryd y gwobr- wyir y buddugwyr ar y testynau canlynol:— TRAETHODAU. Am y Traethawd neu Lawlyfr oreu yn egluro Y petluiu sy'n ofynol er cyfarwyddo y Cymro i fyned drwy arholiad er cyrhaeddcymhwysder i fod yn Llywydd Glofa, yn ol Deddf Rheol- eiddiad y Mwagloddiau, 1872." Gwobr.£5 5s. Am y Ffug-Chwedl oreu, yr awdwr i ddewis ei destyn, Gwobr Xl 10s, BARDDONIAETH. Am y 6 penill oreu (ar y dôD. "Gogerddan," "Cwyn y drdau blentyn ar ol colli eu mam." Gwobr £1 Ms. Am y Gàn oreuar "PaddioldbbUndebrhwng Meistr a Gweithiwr." Gwobr j51 Is. Am y 6 Englyn ar "Heddwch." Gwobr Xi. Am y 10 penill goreu ar fespr Triban Mor- ganwg, i'r "Rhagrithiwr." Gwobr 10s. For the best written description explanatory what constitutes an Englyn, (with examples in Welsh and English,) Subject, "The Queen." Gwobr 10s. 6c. For the 3 best Stanzas in Welsh on "Music," (to be set to Music.) Gwobr J81 IS, CANIADAETH. I'r C6r o'r gynulleidfa, heb fod dan 60 o rif,, a gano yn oreu "Yr Arglwydd yw fy Mugail, gan J. Parry (Pencerdd America.) I'w chael gan Hughes a'i Fab, Wrexham. Gwobr ^20. A chadair hardd i'r Arweinydd, gwerth 31 2s. I'r C6r o'r un gynulleidfa, na enillodd dros JE15 o'r blaen, ac heb fod dan 40 o rif, a gano yn oreu "Their Sound is gone out," Handel's Messiah. Gwobr lOp. A Medal Arian i'r Arweinydd. I'r C6r o'r un gynulleidfa, na enillodd dros X7 o'r blaen, ac heb fod dan 30 o rif, a gano yn oreu "Jerusalem my Glorious Home," o'r Choral Beauties, i'w chael gan F. Pitman, 20, Paternoster Row, London. Gwobr 4p. A Metronome i'r Arweinydd gwerth 2p. I'r Parti heb fod dan 12 o rif, a gano yn oreu "Chener up Companions," i'w chael gan Cramer & Co., Regent Street, London. Gwobr 2p. I'r Parti heb fod dros 20 o rif, a gano yn oreu "Y GMithyn," gan Alaw Ddu, o'r Cerddor Cymreig. Gwobr 2p. I'r Parti heb fod o dan 8 na thros 12, a gano yn oreu "Hail Smiling Morn," o'r Musical Times. Gwobr lp. Is. I'r 8 a ganont yn oreu unrhyw Gan a Chyd- gan. Gwobr 1p. I'r C6r o blant heb fod dros 16.eg oed, a gano yn oreu "Nis rhoddwn fyny'r Beibl," o Gor y Plant. (Caniateir i 5 mewn oed i ganu gyda'r vur I jlant.) G^o»riplOs. A chadair i'r Arweinydd. I'r 4 a ganont yn oreu Cwynfan Prydain," o'r 4th Volume oj J. ohn T%omti*$W^hh Melodies. Gwobr 12s. I'r 4 dros dros 50 oed a gano yn oreu unrhyw hen D6n GynuUeidfao). Gwobr 1 p. I'r 3 a ganont yn oreu f Tiio o'r Anthem "Mawl a'th Erys," J. A. Lloyd. Gwobr 7s. 6c. I'r hwn a gano yn oreu The People that walkethinDarl £ ness,"olt Messiah Gwobr 10s 6c I'r hwn a gano yn oreu "Ni rhaid i neb ofni," o'r Storm, Stephens. Gwobr 10s. 6c. I'r Ferah a gano yn oreu "But thou did'st not leave his soul in hell," or Messiah. 10s. 6c. I'r sawl a gano yn oreu "Difyrwch Gruffydd ab Cynan," o'r Cambrian Minstrel. Gwobi|5s. I'r hon a gano yn oreu H Kattie's Letter." Gwobr 10s. 6c. I'r hwn heb fod dan 50 oed a gano yn oreu unrhyw hen Don ar y geiriau canlynol:— "Dyn dyeithr ydwyf yma, Draw mae'm nghartre' yn ynef," &c. Gwobr 5s. I'r Ferch dan 12 oed a gano yn oreu "Yn Mreichiau fy Ngwaredwr." Gwobr 213. 6c. ADRODDIADAU. I'r hwn a adroddo yn oreu ttPleser-Fâd y Niagara." Gwobr 7s. 6c. I'r hon a adroddo yn oreu "Y Meddwyn." Gwobr 7s. 6c. AREÍTHIO. Am yr Araeth oreu, pum mynyd i'w thra- ddodi, ar yr "Argraffwasg." Gwobr 7s. 6c. Araeth byrfyfyr. Gwobr 2s. 6c. Eto. Gwobr 2s. 6c. OEEDDORIAETH. Am y D6n oreu ar y Mesur 19eg. Gwobr 10s. CELFYDDYDW AITH. Am y Seiofforch C oreu (C Tuning Fork.) Gwobr 7s. 60. Am y Par Hosanau goreu (Gwlan ddu'r Ddafad.) Gwobr 5s. Am y Seinfforch Cromatic (Cromatic Tuning Fork.) Gwobr 10s. 6c. Beirniad y canu: Mr. T. W. REES (Alaw Ddu.) Bydd y programmes yn barod ar y 14eg cy- flsol, yn cynwys yr holl destynau a'r manylion ereill angenrheidiol, ac i'w cael gan yr Ysgrif- enydi am y pris arferol. DAVlD THOMAS, Primrose Bill, 851 Mountain Ash.

EISTEDDFOD BRITON FERRY. "TiYMUNIR hjabysu y cynelir yr Eistedd- fod uchod dydd LLUN, Tach. 9, 1874. Llywydd: DR. GRIFFITHS. Arweinydd: PARCH. J. CEREDIG WILLIAMS. Balrnfad: MR. W. T. REES (Alaw Ddu.) Prif Ddarnau. I'r C6r, heb fed dai: 40 mewn rufor, a gano yn oreu Y Fordaith,' o'r Cerddor Cymreiy, Rhif 119 a 120; gwobr, £ 10 10s. I'r Cdr, heb fod dan 30 mewn nifer, a gano yn oren 'Let tho Hills Resouu gan Biicdl'ey Rfchards; gwobr, £ 2 2s. I'r C6r, heb fed dan 30 mown nifer, a gano yn Q'eu y Ddn Gyculleidfaol •Palastins,' Rhif 149 0 Lyfr Tonau euan Gwyilt, ar y geiriau 4 Am fed fy Ioiu'n fyw gwobr, £ 2 2s. I'r C6ro blatt dan 15 oed, heb fod dan 25mewn nifer, a gano yn oreu 'Qqr home, bright and fair,' o Songs Joy and Comfort; gwobr, 3 ]s. Caniatair i chwech mown oed ganu gyda'r plant l'r Drum a/ad Fife Bftnd, heb fod dan 20 mewn nifor, a chwareno yn oreu unrhyw ddwy Welsh Air; gwobr, £2 2s. Am ychwaneg o hysbysrwydd a rhestr gyfieus o'r testynau gwel y programme, i'w gael am dair stamp dimal g»n yr ysgrifenydd, THOMAS JAMES, 862 Baglar, Briton Ferry. LIBANUS, TBEFOEIS. CYNEIR EISTEDDFOD GERDDOROL yn Llbsrsus (newydd). Treforls, dydd NADOLIG Desaf, a chyngherdd yn yr hwyr. PRIF DDARNAU. l'r C6r o'r un gynulleidfa a gano yn oreu g Many rend the Skies, o Alexander's Feast; "wobr, .£25, a watch aur i'r arweinydd. Am y peg Penill goreu i'r ctvpel newydd; gwobr, Xi is, Gellir cael y programmes, yn cynwys yr holl destynau, 01811 anfon dau stamp ceiniog at yr ysgrlfenydd, J. H. GRIFFITHS, 849 Morriston, Swansea. Yn awr yn barod, Y BEYDDSST FUDDUGOL yn Eisteddfod Melin Ifan Ddu ar y Goludog a Lazarus." Gan John Grey (Eurfryn), Pentre Estyll. I'w chael drwy y llythyrdy am werth Aic. o lythyrnodau gan EDWARD THOMAS, Black Mill, Bridgend. 850 CLARENDON HOTEI" DOND STBBET, ftWiSSKA. (One minute's vialk from the sea beach) Wine and Spirits, Bass and A Usopp's PALI ALEg Of ths In bottl- 0fl NO FRESH BEEPv, DRAIW; EVERY ACCOMMODATION FOR VISITORS. Proprietor-MATHEW DAVID, 806 Late of Aberdare. IVzIS Manufacturer of all kinds of MINERS' SAFETY LAMPS, And sole-maker of hia Patent Improved CLANY Lame. With Elastic Glass Ring, Which admits of the expansion of the gh, without the risk of breakage. Prices and Desigm on application for quantities. CAMBRIAN LAMP WOBXn, L 282 1, Cardiff Sired, ABE&JJARI. 3, Whitcombe Place, Aberdar. E. BUEELE A DDYMUNA hysbysu trigolioa Aberdar a'r gymydogaeth fod ganddo stock rhs2- orol o DDILLAD GAUAF, &c., am biisiau gostyngol. Gwahanol fathau o ddillad gwr- ywod duon yn gysta.1 a mathau dewisol; dillad Pilot i ddynion a bechgyn gwahanol, fathauo Bumper Suits i fechgynach. Dillad Mole, Cord, a Gwrthpanog ar law. 858 EISTEDDFOD ALLTWEN, CYNELIR EISTEDDFOD yn y IIo uchod Hydref y lOfed, pryd y gwobr- wyir y buddugwyr ar wahanol destynau I'r C6r heb fod dan 30 mewn nifer, a gano yn oreu yr "Alarch," o'r Cerddor Cvmreia Rhif 78 a 79. Gwobr £ 7. I'r C6r heb fod dan 30 mewn nifer, a gano yn oreu "Frythoniaid dewr, i'r gad," o'r Gerddorfa. Gwobr JE3. I'r Cdr o Blant, heb fod dan 30 mewr. nifer na thros 15 oed, a gano yn oreu "Dewch dan Faner Dirwest," o'r Sol-Ffaydd. 3wobr .£1. Gellir cael yr holl destynau ar y programme, yn nghyda threfn yr Eisteddfod, ond anfon 3 stamp dimai i'r Ysgrifenydd,—CHAKLES JONES, (Alltwenydd,) Alltwen, Pontardawe, SWIHlsea. 360