Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
16 erthygl ar y dudalen hon
YR WYTHNOS.
YR WYTHNOS. FFRAINC A CHOELGREFYDD. ANHAWDD yw sylwi ar syxnucliadau gwleidiadol Ffrainc, fel y gosodiv hwynt ger bron y byd yn y papyrau newydd- ion, heb weled arwyddion amlwg fod. y wlad fawr gyfoethog hono yn cyflymu tua dinystr, fel Ehufain baganaidd, cyn amser Cwstenyn, a hyny oblegyd fod caner coelgrefydd Pabyddiaeth yn treiddio drwy holl ranau manylaf corff cymdeithas yn y wlad hono. Y mae eilunaddoliaeth mor berffaith yn teyrnasu yn Ffrainc, ag oedd yn melldithio y Canaaneaid, y rhai a ym- lidiwyd o Balestina, ac a ddinystriwyd gan Joshua a'i luoedd. Y mae yr eilunaddoliaeth hwnw yn sylfaenedig ar gelwyddau noethion heb gerpyn i guddio eu twyll. Haerir fod lleianes wedi gweled calon Crist, a gosodir y galon gorfforol hono i fyny fel gwrthddrych addoliad; er fod Crist wedi dweyd, gyda golwg ar ei gorff, nid yw y cnawd. yn Iles- hau dim, fy ngeiriau i ysbryd ydynt." Y mae miloedd ar filoedd yn addoli y galon ddychymygol hori yn Ffrainc. Dywedir mai dau canmlynedd i Febe- fin diweddaf sydd er pan y gwelodd lleianes, a elwid Maria Alacoque, yn Lleiandy Paray-le-Monial, ar yr afon Loire, yn Ffrainc, yr Arglwydd lesu ei bun. Haerodi fod Crist wedi ym- weled a hi yn bersonol, iddo roddi ei ben ar ei mynwes, a dadguddio iddi hi ddirgeledigaethau ei galon ddwyfol. Ceisiodd ganddi roddi ei chalon hi iddo ef, fel rhodd, a gadawocld iddi hi, i edrych i mewn i'w galon el, trwy y clwyf a wnaetji y bicell yn ei ochr et: Cafodd fod ei galon, meddai hi, fel tan eiriasboeth, ac yn ei chanoi, gwelodd ei chalon ei hnn fel gronyn bychan! Cymerodd Crist y gronyn hwn, ac a'i rhoddodd yn ol iddi hi mewn sefyllfa wenfflam, ac a'i gosododd drachefn yn ei hochr hi O'r foment hono teim- lodd boen mawr yn nghymydogaeth ei chalon Ac er mwyn lliniaru y poen, gwaedwydhi, yn ol cynghor Iesu, 192 o weithian! Wrth roddi ei chalon yn' ol iddi hi, efe a'i gwnaeth yn etifeddes ei galon ef, fel y gwelai hi yn dda, i bawb a fyddai yn barod i'w derbyn Hi a gymerodcl ami i ddweyd ei bod wedi gweled y Fair Forwyn a'rDrindod Fen- digaid, a bod Crist wedi ei hawdurdodi hi i sefydlu ffurf grefyddol o weith- redu, yr hwn a elwir "Ymgysegriad i'r Galon Gysegredig," ac i dros- glwyddo yr awdurdod hon i'w hoffeir- iad cyffesiadol, sef y Jesuit Colombiere. Gyda chyflymdra rhoddodd y Jesuit yr awdurdod mewn gweithrediad. Cefa- ogwyd y sefydliad gan y Pab Clement XIII. Canonwyd y lleianes freuddwyd- iol gan y Pab presenol yn 1864, un-ar- ddeg o flynyddau yn ol. Rhan o'r gorchymyn a gafodd oedd "ei bod hi, nid yn unig i aberthu ei hewyllys, ond hefyd ei deall a'i rheswm i, ewyllys swyddog; y lleiandy oedd uwchlaw iddi." Ac meddai Crist wrthi, Os dilynwch chwi ewyllys y swyddog uwehlaw i chwi yn y lleiandy, yn Ivytrcich net fy ewyllys i, os bydd hi yn gwahardd yr hyn a orchymynais i, ln/ddafyn fodd- Ion ar Nis gallai breuddwyd fod yn fwy gwallgofus; a gwelir yn amlwg fod yr offeiriaid Pabaidd wedi bod yn ei gyf- ansoddi at eu pwrpas eu hunain. Gwelir hefyd eu bod am osocl eu hun- ain uwchlaw Crist mewn awdurdod. Y mae yr honiad cableddus hwii yn nodi allan y Babaeth tuhwnt i amheuaeth, fel yr unig gorfforiad rhyfygus o ddyn- ion, a etyb i nodwedd y "Dyn Pechod, Mab y Golledigaeth," fel y gosodir ef allan yn 2il Thes. II., yr hwn a ddes- grifir gan yr apostol, Yn ymddyrchafu goruwch pob peth a elwir yn Dduw." Y mae busnes yr eilunaddoliaeth hwn wedi bod yn fater eglurhad yn holl bapyrau newyddion Ewrop am fis- oedd lawer. Y mae aelodau senedd Ffrainc yn myned ar bererindodau i'r lleiandy, lie y dywedir fod y weled-* igaeth wedi bod. Nid yw eu gwybod- aetli fel athronwyr ddim yn ddigon i'w cadw rhag cefnogi y twyll a'r celwydd Pabyddol. Cyfansoddodd y pab weddiau i'w hadrodd ar amser addoliad blynyddol breuddwyd ynfyd y lleianes. Y mae eglwys gadeiriol fawr gostuS yn eael eu hadeiladu yn Paris, mewn man a elwir Montmarte, Areopagus Paris. Adeiledir hon fel aberth i freuddwyd y lleianes yn nghylch y galon gysegredig, celwydd noeth,beidd- gar, rhyfygus, eilunaddolgar, a chabl- eddus. Gosodwyd careg sylfaen y deml eilunaddolgar hon i lawr ary29 o Fehefin diweddaf. Y mae tair mil- iwn o Babyddion a dau cant o esgob- ion wedi gofyn i'r Pab gysegru y deml hon. Y mae efe eisoes wedi rhoddi ei fendith ar ddelwau y lleianes i'w gosod i fyny fel gwrthddrychau addoliad. Y mae £ 80,000 wedi cael eu casglu at godi y deml eilunaddolgar. Y mae 82 o esgobaethau yn Ffrainc. Dywedir fod pob un o'r rhai hyn yn anfon £ 4,000 bob blwyddyn i'r Pab. Gan hyny, cyfanswm ei gyflog ef o Ffrainc yn unig yw £332,000 yn flyn- yddol. Dywedir fod delw fawr i'r Fair For- wyn i gael ei gosod i fyny ar fryn, yn agos i Cevennes, dinas yn Ffrainc. Yr oedd eisieu gwyrth i wneud gosodiad y ddelw i fyny yn boblogaidd at bwr- pas yr offeiriaid Pabaidd. Ryw ddi- wrnod, ychydig amser yn ol, fel yr hys- bysa gohebwyr o Ffrainc, denodd offeiriad Pabaidd ddau blentyn i fyned gydag ef i ben y bryn dan sylw. Ab- senolodd ei hun oddiwrthynt am ych- ydig amser, pryd yr ymddangosodd boneddiges o'u blaen, mewn dillad gwynion. Mewn dychryn, dechreuodd y plant redegymaith. Ond y fonedd- iges a'u cyfarchodd yn dirion gan ddweyd mai "Brenines y nefoedd oedd hi, a'u bod wedi dyfod i waredu y ddi- nas oddiwrth hereticiaid." Aeth y plant adref. Adroddasant wrth eu tadau yr hyn a welsant ac a glywsant. Penderfynodd efp fyned yn ol gyda hwynt i weled Brenines y Nefoedd. Pan ei gwelodd, gofynodd iddi pwy oedd hi ? Atebodd mai Mair, mam yr Ie.su ydoedd." Gyda hyny, rhoddodd ergyd iddi a phren, i gael gweled ai ys- bryd oedd hi. Cymerodd afael yn ei braich, a dywedodd y gallai hi gerdded yr heol gystal a'r mynydd. Ond cref- odd arno i beidio ei bradychu—ei bod hi wedi derbyn arian am y twyll. Gwraig o'r ddinas oedd y wraig. Bu yn gorwedd yn ddolurus yn ei gwely o achos yr ergydion a gafodd. Twyll fel hwn sydd yn llanw Ffrainc, a'r holl wledydd Pabyddol. Pa ryfedd eu bod o dan felldith ? ——•
SEFYLLFA MASXACH GLO A HAIARN.
SEFYLLFA MASXACH GLO A HAIARN. (Allan o'r DAILY NEWS, Llundain.) AWST 5, Birmingham.—Llawer o fyw- yd mewn masnach. Hyderir fod ter- fyn ar sefyllfa farwaidd y farchnad. Awst 1, Middlesborough.—Masnach yn farwaidd. Gall fywhau ycbydig gan fod pwnc y gyflog wedi cael ei setlo byd ddiwedd y flwyddyn. Awst 10, Middlesborough.—Ychy- dig o fywyd yn y farchnad. Awst 11, Wolverhampton.—Y mae chwech ffwrnes' wedi cael eu chwythu allan yma o fewn y pythefnos diw- eddaf. Awst 12, Birmingham.—Y mae pig iron yn cael ei ddwyn i ddeheubarth Swydd Stafford, ac yn cael ei werthu am lai nag y gellir ei wneud yno. Amcenir chwythu rhai ffwrnesi allan os na fywioca masnach. Y dyb gyllredin yn awr yw fody fas- nach haiarn, yn ei gwahanol ganghenau, yn adfywio-llanw y fasnach yn de- chreu dyfod i mewn-ac y bydd y gauaf dyfodol yn llawer gwell mewn cysylltiad a'r fasnach nag y bu y gauaf diweddaf. Cnd er fod y fasnach yn ymddangos fel yn bywiogi yn Iled gy- ffredin, y mae pob peth yn arwyddo yn ddigon difywyd hyd yn hyn yn Neheudir Cymru, a siaredir am ostyng- iad eto o 10 y cant yn nghyflogau y gweithwyr haiarn. Er hyny y mae masnach lo y Deheudir yn cadw vn dda, a chyfanswm helaeth iawn yn cael ei allforio o'n porthladdoedd. Allfor- iwyd i wledydd tramor o Gaerdydd yn unig, yn ystod y mis diweddaf, 326,937. Ond y mae cryn achwyniad gan y gwerthwyr fod y pris yn isel.
--4 MARCHNADOEDD.
4 MARCHNADOEDD. Y MAB y tywydd am y ddwy wythnos ddiweddaf wedi bod yn hynod anffafr- iol i waith y cynhauaf, yr hwn sydd yn mhell ar ol yn mhob rhan o'r wlad. Oddiwrth yr esiamplau gwenith sydd wedi cael eu dwyn hyd yn hyn i'r farchnad, nid yw yn debyg y bydd y cynyreh cystal ag y dysgwylid. Y mae y gwenith wedi codi o ddau i dri swllt y chwarter yn y wlad o herwydd hyny, ond nid' yw y cyfryw godiad wedi cymeryd lie yn Llundain, a hyny o herwydd y dadforion parhaus a gyr- haeddant o wledydd tramor. Y mae y gwenith yn Llundain wedi tueddu i ostwng yn ystod yr wythnos. YMENYN.—Yr oedd yr ymenyn yn ein marchnadoedd ddechreu yr wyth- nos hon, os yr un, yn tueddu i ostwng yn ei bris.
4 Y STRIKE YN SWYDD WARWICK.
4 Y STRIKE YN SWYDD WAR- WICK. Y MAE yn awr dros bymtheg wythnos er pan y mae glowyr swydd Warwick ar strike, ac eto nid oes yr arwydd lieiaf am derfyniad iddi. Y mae oddeutu 1,600 yn derbyn tal o'r Undeb. Y mae yr annealldwriaeth yn arwyddo bod y meithaf sydd eto wedi cymeryd lie yn y rhan hon o'r wlad, tra y mae y gweithwyr, wedi awgrymu eu penderfyniad o sefyll nes cael yr egwyddor gyflafareddol wedi ei sef- ydlu yno.
♦ PWYLLGOR Y EHEOLAU NEWYDDION.
♦ PWYLLGOR Y EHEOLAU NEWYDDION. CYFARFYDDODD y pwyllgor apwynt- iedig gan gyfarfod y cynrychiolwyr a gynaliwyd yr wythnos ddiweddaf, yn Merthyr, ddydd Mawrth diweddaf, er tynu allan ac ystyried rheolau pwr- pasol i Ddeheudir Cymru a swydd Fynwy. Deallwn hefyd fod amryw reolau wedi cael cytuno arnynt gan y pwyllgor, a'u bod i gyfarfod yn fuan i orphen y gwaith.
♦ Y DYN CONDEMNIEDIG- YN NGHAERDYDD.
♦ Y DYN CONDEMNIEDIG- YN NGHAERDYDD. CAFODD y dymuniad am arbediad bywyd y carcharor condemniedig sydd yn awr yn aros dydd ei ddienyddiad yn Ngharchar Caerdydd, ei lawnodi gan Faer y dref a rhyw 4,000 o'r trig- olion. Erbyn hyn yr ydym yn deall fod archwiliad meddygol wedi cael ei apwyntio er edrych i mewn i sefyllfa feddyliol y dyn anffodus, a mawr y dysgwyliad fydd am y canlyniad. Y mae cydnabyddiaeth ffurfiol wedi ei dderbyn oddiwrtb yr Ysgrifenydd Car- trefol gan Dr. Paine a'r Parch. S. Rowland Jones, mewn atebiad i'r ddeiseb a anfonwyd i fyny ar ran Richards.
CAIS AM GODIAD CYFLOGAU GAN…
CAIS AM GODIAD CYFLOGAU GAN YR HAULIERS. DEALLWN fod hauliers rhai glofeydd wedi rhoddi mis o rybudd am godiad yn eu cyflogau, a bod cyfarfod o rai o'r meistri wedi ei gynal ddydd Mawrth diweddaf, er cymeryd y cyfryw gais o dan ystyriaeth. Wedi cryn siarad ar y pwnc, cafwyd ar ddeall fod y cais o eiddo yr hauliers yn anmhriodol ar hyn o bryd, yn gymaint a bod cynrychiol- wyr y meistri, a chynrychiolwyr y gweithwyr wedi llawnodi cy tun deb ar ddiwedd y strike, fod y cyflogau pre- senol i bara yr un am dri mis, ac yn mhen y cyfryw adeg, fod v bwrdd cyf- lafareddol, o feistri a gweithwyr, i ben- derfynu eu sliding scale, yn unol a pha un y bydd i bob codiad a gostyng- iad gymeryd lie o hyny allan.
HENGOED. —DAMWAIN ANGEUOL.
HENGOED. —DAMWAIN ANGEUOL. COLLODD dyn ieuanc, o'r enw Leonard, ei fywyd yn y lie uchod ar yr 11 eg cyfisol, trwy syrthio dan olwynion agerbeiriant Cwmni Eheilffordd Rymni. Gweitliiai y trancedig i'r cwmni uchod. Cynaliwyd trengholiad ar y corff, pryd y dychwelwyd rheithfarn o farwolaeth ddamweiniol.
DRYLLIAD YR AGERLONG BOYNE.
DRYLLIAD YR AGERLONG BOYNE. D^"J)?) Sadwra diweddaf, aeth yr ager- '7 -1 long lythyrgodol Boyne yn ddrylliau yn Molene. Mewn hysbysiad a dder- byniwyd gan y perchenogion, yr ydym yn cael fod yr holl fywydau, llythyr- godaiij a'r aur wedi eu haehub, a bod gobaith hefyd am godi y llestr o'r dyfnder y mae ynddo.
♦! BODDIAD YN BLAENRHONDDA
♦ BODDIAD YN BLAENRHONDDA BOREU dydd Mawrth diweddaf, syrth- iodd merch fechan tair blwydd oed, o'r enw Mary Ann Jenkins, merch Mr. Joseph Jenkins, Blaenrhondda, i lestr- aid mawr o ddwfr o'r tu ol i'r ty. Gwelwyd hi mewn ychydig fynydau wedi iddi syrthio, ond yr oedd ei bywyd wedi ei golli.
4 PENYDARREN.
4 PENYDARREN. DYDD lau, y 12fed cyfisolcynaliwyd gwyl flynyddol gan feibion Bachus yu pare y lie uchod. Rhoddwyd can' punt yn wobr o arian ffyliaid am wahanol gampau a gyflawnwyd yn ystod y diwrnod. Dyma brawf eto fod y ty- lwyth hwn yn cael elw da wrth werthu yr hyn nad yw yn fara, ac yn ddinystr i'n gwlad. Cafwyd y cant uchod gan wyr Merthyr, ond nid da oedd eu rhanu rhwng y Merthyriaid, rhaid oedd gwahodd plant liengist i gael rhan o'r ysbail. Bu canoedd lawer yn gweled yr orchestgamp o sedegfeydd dynion. Buasai yn dJa genym pe buasent yn troi y cant uchod i gyfeiriad arall, yn wobrwyon am ryddiaeth, barddoniaeth, canu, &c. Buasai hyny yn dwyn ffrwyth talentau pobl ieuanc allan, ac yn drysor erbyn yr oes a delel.-I. CLAN TAWE.
^ C WMD AE—M ARWOL AETH SYDYN.
C WMD AE—M ARWOL AETH SYDYN. DYDD lau, y 10fed cyfisol, bu farw Mr. Edward Palmer, mab Mr. James Palmer, peiriaiiydd, Bwllfa, Cwmdar, yn 20 oed. Yr oedd yr ymadawedig newydd fod ar ymweliad a'i dad yn y peiriandy, ac wrth ddychwelyd yn ol i'r ty syrthiodd yn farw ar y cae oedd ger ei breswylfod. Yr oedd yn un hynod o dawel, a plierchid ef yn fawr gan bawb. Hwn ydoedd y cynbebrwng mwyaf a ddaeth o Gwmdar er ys blynyddau. Oladdwyd ei weddill- ion marwol y dydd Mawrth canlynol yn Ngbladdfa Aberdar. Gadawodd berthyn- asau a lluaws mawr o gyfeillion i alaru I ar ei ol. G.
ABERAMAN.- YSGOTl SABBOTHOL…
ABERAMAN.- YSGOTl SAB- BOTHOL SARON. CTNAIIODD yr Ysgol Sabbothol uchod ei gwyl (U flynyddol, dydd Llun, Awst y 15fed. Plant dan 15 oed, yn rbad dynion o 15 oed i fyny, 6c. yr un. Caf- wyd gorymdaith o'r capel tua Pharc Aberaman, yn cael ein blaenori gan ein parchus weinidog, dan ganu hymnau a, thonau yr holl ffordd, a golygfa ar- dderchog oedd hi. Wedi myned am dro trwy y pare, dychwelwyd yn ol yn drefnus i Ysgoldy Saron i fwynhau y deisen a'r te blasus a barotwyd gan y gAvragedd a'r gwyryfon glan, ac y mae clod mawr yn deilwng iddynt am ddar- paru mor fedrus ar ein cyfer—yr oedd y deisen yn rhagorol, pawb yn mwynhau eu hunain, sirioldeb yn ganfyddadwy yn edrychiad pawb. Wedi symud y lliein- iau, aethpwyd i'r capel i gael gwledd i'r meddwl. Mr. James James, Aberaman, yn y gadair, aeth y gwahanol bersonau trwy eu gwaith yn ardderchog mewn canu ac adrodd, ac y mae yma dalentyn y cyfeiriad hwn. Ni chlywsom erioed Asrell adroddiad o Un Goeg oedd y Gneuen," nag a gawsom gan B. Bow- lands. Cafwyd adroddiadau rhag'orol eraill hefyd, ond palla amser a gofod i ni sylwi urnynt. Cafwyd ton gan Mr. P. Phillips a'i gyfeillion, amryw gan- euon gan Mr. John Lake a,c eraill, a chafwyd anerchiad da iawn gan Mr. Henry Coleman ar Fod yn gellweirus lawen." Cafwyd anerchiad rhagorol gan ein parchus weinidog ar yr arferion llvgredig ag sydd yn codi eu penau eto yn ein dyddiau ni, sef y fete and gala -sports fel eu gelwir. Nid oes dim yn amlach ar ein muriau y dyddiau pre- senol nag hysbysiadau am y cyfryw bethau yn cael eu cynal ar hyd a lied y wlad. Dihunwn, gyfeillion anwyl; cy- merwn hyn at ein hystyriaeth, safwn ac ymladdwn a'r cawr yma, nes ei orch- fygu, anelwn a'n holl nerth at y llifeir- iant dinystriol hwn, pa un sydd yn ein gwarthruddo fel cenedl. Cafwyd sylwadau da iawn gan ein cadeirydd yn yr un cyfeiriad bron. Wedi talu diolch- garweh i bawb am eu gwasanaeth, ter- fynwyd y cyfarfod,—GWEKNLLWYNLANC.
- CWMAMAN, SIR GAER.
CWMAMAN, SIR GAER. FEr, un o effeithiau y gwlawogydd anghyffredin a wnaeth yma boreu y Tied cyfisol, y mae Glofa'r Cawdor yn sefyll yn hollol oddiar dydd Mercher, Awst 11 eg, a hyny oherwydd fod y llifogydd wedi chwilfriwio y rheilffordd mewn amryw fanau, sef tori y pontydd a chario yr arglawdd ymaith, fel nad oes trafnidiaeth ar y gledrffordd oddi yma i un man yn bresenol. Y mae yr awdurdodau yn gwneud eu goreu i adgyweirio y gwahanol golledion, a hyderwn y daw pethau i'w lie yn fuan. YR EISTEDDFOD.—Mewn cysylltiad a'r Eisteddfod fawr sydd i fod yma yr 20fed o Fedi, deallwn fod y pwyllgor wedi dyfod i benderfyniad yn mha ran o'r Cwm i'w chynal, sef yn ymyl Ys- goldy Brytanaidd Brynlloi. Y mae hwn yn fan hynod gyfleus ddim dros gan' Hath o station Cross Keys. De- allwn hefyd fod rhagbarotoadau mawrion ar ei chyfer, ac arwyddion y try allan yn llwyddiant perfiaith yn mhob ystyr.—UN O'R CWM.
[No title]
CYMERODD eisteddfod ac arddangosfa le yn Talgarth ddydd Mawrth diweddaf, ar y rhai y llywyddai Maer Aber- honddu. Enilwyd y wobr o zC20 am ganu yn oreu Worthy is the Lamb gan gor o Aberhonddu. Dywedir i ymladdfa gymeryd lie inewn cysylltiad I a rhoddiad y wobr hon. CYMERODD dienyddiad dau ddyn le yn Lancaster boreu dydd Llun diweddaf. Bu y ddau farw yn uniongyrchol. C,
[No title]
PRIODASAU. Awst 14eg, yn Eglwys Cwmaman, sir Gaerfyrddin, gan y Parch. T. Thomas, periglor, Mr. David Jones, Nantmain, periglor, Mr. David Jones, Nantmain, a Miss Angharad Thomas, Penylwn- I gwn.