Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
- —— 1 'W FFUGCH WE DJj. YR…
—— 'W FFUGCH WE DJj. YR HEN jFtJWCH WEN. YSGPJRIV. Fy reges i yma, ebe y dyn, yn nihen ychydig, gan ddal ei olygon yn sefydlog yn yr un man; fy neges i yma ydyw 'mofyn y caj)t a haiier o bunan hyny a roddais fenthyg i Mr. Rhandal.' Cant a haner ebe y foneddiges, gan daflu cnl Ilygad tna'r wring; (ni chlywais i son sm danynt, ond pe buas ai efe yma, dichon y cawswn rhyw 'eglurhad jn eu cyich. T mae ef m or onest a'r gyrchen. Os ydych wedi eu rhoddi, bvddwch yn sicr 6'u cael yn ol Jfel dwy chwecham swllt.' *Do/ ebe y dyn; 'cafodd gant a haner o bunau genyf, ac y mae yr amser wedi myned yn go faith cyn eu dy- chwelyd, ac yr wyf yn cyfrif cant a haner yn swm lied fawr i'w rboddi am ddim.' Gwir iawii ebe hi; ac yn ormod 0 swm hefyd, ond y petty sydd yn dywyll 1 mi yn en cylch ydyw hyn,Ni ddy- wedodd Mr; Rhandal air wrthyf erioed 0 berthyriaS iddynt,—dinj cymaint a gair.' J* Yr ydych felly am awgrymu na chafodd hwynt ?' ~y, Wel o ran ,hyny,' ebe y foneddiges, cSgan syllu tna'r wring, 'dynaywfy ^meddwl. Yr ydych wedi taro yr hoel Qr ei chIopa." c Y mae hyn yn ofnadwy,' ebe y dyn, gan ddal ei olygon yn sefydlog yn yr un eyfeiriad, a chosi eiben felpe bydd- ai wedi digio wrtho; 4 rhoddi benthyg rhyw gant a haner o bunan i ryw gan adar fel hyn, a dyma nhw yn awr yn eu gwadn bob swllt.' Yr oedd Jac erbyn hyn yn dechren chwareu ei goesan yn ol ac yn mlaen, ond yr oedd yn gwneud hyny yn bynod ddystaw, a gwelid ei ddau lygad fel peleni o dân yn ymysgwvd o dan ei gesail. Cryn orchwyl oedd i Jac ym- iguddio yn un man yn Nant- y Casyn., Yr oedd y lie yn rhy fychan iddo. Yr oedd y fath hwdwch mawr, ond yr oedd yn hawdd desil wrtho ar yr olwg gyntaf nad oedd wedi cael ei haner grasu. Nid wyf yn gwybod a fyddwn uwch law y nod, pe dyWedwn imas gall holl nyddwyr Manchester nyddu siowt o ddillad iddo mewn bythefnos. Y mae yn grugyn ofnadwy "ar ei1 gilydd," a chymer beth dychryn- llydo ddtapery cyn ei guddio. Y siowt a wisga pan ar ei deithiau tafarnol, -Sydd o liwf drab, ond ar y Suliau, pan y byddo yn pregethu yn Ty'ntwmpath, gwisga gob felfed a chwt main, a chap «ooh,a gallwn feddw.lifod yr olwg'arno yn fawreddus a thalentog drds ben. Methodd dal ynthwy yn ei guddfan, ae felly neidiodd allan fel cath o dan, gan waeddn 9 Am clyw y ,pastwn pedlar, pa gant ft haner o bnnan yr ydwyt yn son am danynt, ni chefais i gant a haner genyt erioed yn fy mywyd.' vPa iaint-a gawaoch ynte ebe y dyn dan wenu. I WeI, yr wyf yn meddwl y gallaf gyfaddef y gwir,' ebe Jac, gan syllu yn myw llygaid ei briod 'nid oes yma neb ond ni ein hunain,—dim un tyst o fewn i gan milldir.' I Gwir iawn,' ebe ei briod; 'gallwn siarad pobpeth yn rhwydd a rhydd, nid oefi un per, gl.' 1 Jfcdrych yma,' ebe Jac, gan droi at y boneddwr, yr hwn oedd yn sefyll fel delw ar ganol yr yhtafell; edrych yma waa bach, a gostwng dy glust l wrando. Yr wyf yn gwybod fy mod wedi cael cant punt genyt, ond nid wyf yn meddwl eu tain yn ol byth.' Yr wyf wedi ei glywed yn eu cyfadd- ef,' ebe ihyw lais tna chymydogaeth y drws; Yr wyf wedi ei glywed, a safaf byth yn dyst yn ei erbyn.' Parodd y llais sydyn a dyeithr hwn i Jac startio oddiar ei wadnau, ac i edrych yn debyg i gatb fach wedi haner boddi mewn enwyn. Yr oedd yn agor ei ddau lygad mawr megys dan fyd, ac yn ei cadw yn sefydlog i bwynt y drws, ond nid oedd yno ddimi'w weled yn wahanol i'r hyn oedd yn arfer bod,-dim ar ddaear JaB loyw. Y mae gair o eglnrhad yn ofynol cyn myned yn mhellacb. Yr oedd Jac pan ar ei rounds o gwmpas y tafarnau, yn duedd- 01 iawn o wadu cant punt y boneddwr dan sylw, a chlywid ef yn awgrymu ddegau oweithiau maiar y boneddwr oedd cant punt iddo ef, ac nid arno ef i'r boneddwr. Pan yn eistedd yn ys- tafell feohan a chynes y Red Lion, gydag nn goes dros y llall, pibell tua llathen o hyd rhwng et ddanedd, a glas- iad poeth yn ei ymyl, clywid ef yn dy- wedyd lawer gweith, ■ Yr wyf fi wedi ei s^orthwyo gant o weithiap heb y. tro diwbddaf. Arnaf fiL gant punt iddo yn wir; Dim wodi .dyddSau Adda. Nid oes arDaf fi eisiau ei gant punt. Y mae genyffi y myn- yd yma yr hen iawch wen, yr hwrdd cyrnig, a mochyn tew, yr hwn sydd ychydig .o.tjan^ haner tynell o bwysan.' 1 Rhyw" frawl iel yna oedd ganddo yn barbaus a diddiwedd pan arei rounds. JBwriai allan gelwyddau wrth y llatheni, orid yr oedd ei holl gelwyddau, cofiêr, o'r un natur myself oedd yn eu de- chren, a myself o, dd yn 6u diwedd. Dim ond y V f awr oedd yn-ben a chyn- ffon iddynt. Yr wyf V wedi pre- gethu, yr wyf V wedi cynghori, yr wyf V wedi dweyd, yr wyf V wedi gwneud* yrwyf Y wedi pryru, yr wyf V wedi gwerthu, yr Wyf V wedi canu, yr wyf V wedi yroladd cwn, yr wyf V wedi ymladd ceiliogod, yr wyf V wedi yfed saith chwart o gwrw mewn haner awr, yr wyf V wedi bwyta.Uo blwydd i ginr iaw bob cerpvn, yr wyf Y Wedillyncu dwsin o erfin y cae mawr ar nn traf- Jwno, yr wyf V wedi adeiladu, yr wyf V wedi tynùi lawr, yr wyf V, yr wjf Y.' Y V oedd yn bobpeth aDeb arall yn dlim. (I'w barhaii.)
AMAETHYDDIAETH Y BEIBL. '\,\f".!
AMAETHYDDIAETH Y BEIBL. f" i; Penod IV. I, (c.) Yr oedd amryw o ddarpariadau tyner yn nghyfraith Moses er lies y tlodion mewn perthynas i gasglu cnwd y ddaear. Nid oedd yr amaethwr i fedu conglan ei faes, nac i loffa ar ol yr ysgubau, nae i ddychwelyd i gy- meryd ysgab a anghofid yii y maes, nac i gasglu llcffion ei winllan, &c., eithr yr oedd i adael hyn i gyd i'r tlodion Let xix. 1-10; xxiii. 22; Deut. Xxiv. 21. Yr oeddent, heblaw hyn, i adael blwyddyn y Juwbili yn flwyddyn o orphwysfa i'r ddaear. Nid oeddent i hau na medi, na'i llafurio mewn un modd. Ond yr oedd yr toll gnwd a gynyrchai y ddaear o honi ei hiin i gael ei gasglu gan y tlodr (c ) Dyrnu.—Wedi itasgftt y cnyd- au dechreuir yn union en dyrnu. Yr oedd y Iloriau dyrnu yn y maes agored mewn man uchel, er mwyn çael gwynt i nithio. Yr oedd llawr dyrnu Arofnah y Jebusiad ar fynydd Moriah, He yr adeiliadwyd y deml wedi hyAy: 2 Sam. xxiv. 18. Byddai amryw o "loriau dymu yn gyffrediri yn agos i'w gilydd. Mesurant yn gyffredin o 50 i 60 troed- fedd o dryfesnr, ao yn agos yn grwn, ac yn codi ychydig yn y canol. Catedid 'hwynt weithian drwy ffystio y llawr, er mwyh i gan lleied o bridd ag a tydd- ai yn bosibl lynu wrth y grawn pan yn cael ei ddyrnu. Lloria y Rhufein- iaid hwynt a meini mawrion. Def- nyddid gwahanol offerynau i ddyrnu yn. mhlith amaethwyr y Beibl. Cry- bwylla Esaiah xxviii. 27 am bedwar o,offerynau: "Canys nid ag ogy dymir ffacbys, ac ni throer olwyn men ar gwmin eithr dyrnir ffacbye a ffon, a chwmin a gwialen.' Y modd symlaf a'r henaf, tra thebyg, yw y wialen nea'r ffon. Fel yma y dyrnai Gideon yr yd yn ymlygwinwryf pan ymddangosodd angel yr Arglwydd iddo Barn. vi. 11. Fel yma hefyd y dyrnai Ruth ei lioffin: Ruth ii. 17. Ac felly, mae'n dra thebyg, y gwnelid bob amser pan na bydciai ond ychydig i'w ddyrnu neu pan y byddid am ei wneud yn ddirgel. Ond ar y lloriau dyrnu yr oedd offerynau a moddau ereill. Yno gwas- gerid yr yd yn haen dros yr holl lawr, ac yna gyrid ychain drosto i'w sathra, saith neu wyth o honynt yn nghyd; ac felly yr ysgarid yr yd oddiwrth y gwellt. Ond yn gyffredin llusgai yr anifeiliaid ryw fath o offeryn ar eu hol, er gwneud y gwaith yn gynt ac yn fwy effeithiol. Bydd yr Arabiaid weithian yn gosod yr anifeiliaid i lusgo meini mawrion ond yn gyffredin bydd math o garllusg (sledge) gan- ddynt, a darnau o gerig celyd wedi eu gosod drwyddo, er dryllio y gwellt ac ysgaru yr yd. Tebyg mai hwn yw yr og y cyfeiria Esaiah ato. Bryd arall bydd math o fen, ac olwynion daneddog o haiarn o dani, yr hon sydd yn dryllio y gwellt ya fan, yn ogystal ag yn dyrcu yr yd. Yr amcan o falu y gwellt fel yma yw, ei ddarparu yn fwyd i'r anifeiliaid, oblegyd nid oes yno wair fel sydd genym ni. Ac o herwydd fod yr ychain yn chwanog i hwn y gorchymynwyd yn y gyfraith i beidio can safn yr ych sydd yn dyrnu rr yd: Deut. xxv, 4. Cyfeitiad at yr V' offaryn olaf s^dd vgan Esaiah,, ipan y dywed (pen. xvi, 15),f Wele, Sspofaf di yn fen ddyrnu newydd ddaa&ld&g,' &e. Er mwyn dyrnu yr yd yn |Myt, bydd dyn a fforch ganddo yn> tw)r y gwellt wyth o weithian, ac yna ei daflu yn grug mawr yn nghanol y Mawr. Yna taflant ef i fyny yn erbyn uvM y nithiadur, yr hwna gyfieithir weithiau yn wyntylt: yn Y. LBeibil Cymreig Matthew iii. 12, i'r dyben o'i nithio. Ac wedi ysgaru y grawnglanoddiwrth yr us a'f gwellt, a chael yr yd fydd heb ei. Iwyr ddyrnu ar wahan; ail ddymir hwn dracheih. Yna byddis yn casglu yr yd fydd pridt wedi glynu wrtho, ac yn ei 'ogrynu mewn gogr Esaiah xxx. 24, (d.) Dyogeliad y Cynyrch.—W^di gorphen nithio, dyogelid yr yd f ynych- af mewn y^guborau. Mae son am ysguboriau mewn amrywiol fanau yn y Beibl. Gr^bwyllia Joel J. 17, am yr ysguboriau yp. cael eu hanrjbeithio. A loan Fedyaawyr a ddjwedai am yr hwn oedd yn cly fod ar eiolef, y casglai efe ei wenkh i'w ysgubor^ &c.: Ma,th. iii. 12. A'r* .gwr cyfoethog twnw y sonia Iesu apaj dano, pan oedd ei faes- ydd wedi cnydio yn dda, a vender- iynodd dynu: ei ysguborau i lawr, &c., Lnc xii. 18., Dyogelid y cnwd weithiau hefyd mewn pydewau, er mwyn,ei gadw heb lygru; ond fynychaf i'w ddyogelu rhag ysbeilwyr, Dywed teithwyr fod yr yd-bydewau hyn yn gyffredin iawn yn y Dwyrain, (Oheneir's Researches.) Mae'n debyg mai dyma y trysordai oedd gan brenin Dafydd yny maesydd: 1 Chron. xxvii. 25. A diameu mai yr un fath le oedd, y trysor hwnw wedi ei ddyogelu y sonir am dano yr Jer. vxi. 8. Yr oedd yno drysor cuddiedig yn y maes o wenith a haidd, ac olew a mel; ao ermwyniddyntddatguddio hwn achnbwyd bywyd y dengwr a'i meddai. Ac nid anfynych, meddir, y gwneir yr unpeth eto.
TRAETHAW AR BRIF ACHOSION…
TRAETHAW AR BRIF ACHOS- ION ISELDER MASNAOH YN 187a-A> 1878. Buddugol yn I Mountain AtM, <1876. IV. Am fod y gweHhn&yr "wedi yr cael eucarnarwain gan fUiMdriaid yr undeStiu, yn nghylch y ffordd i ddyrchafiad, moesol a chynyddol.— Teimlaf hwn yn osodiad pwysig, ond credaf ef yn gadarn, a gwnff fy ngoreti i'w brofi yn eglur. Gwyr pawb ag sydd yn gwybod thy wbeth ani yr rin- debau ag sydd yn delweddu broti yn mhob ffurf, mai yr un yw-eu proffes, sef," amddiffyri y gweithibyr irhag trais a gormes y m,eistri, a sicrha/u'eu hawliau iddynt! Dylai pob cymdeithas fod yn hollol rydd oddiwrth yr hyn ag y mae yn broffesu ei wrthwynebu. Qhwithig fyddai gweled cymdeithas ddirwestolyn codi a chadw darllawdy: i wneud a gwerthu diodydd meddwl. LJawn mor groes a hyny ydyw gweled cymdeithas yn cael ei chodivi ladd trais a gormes, a difa eu gwreiddian o'r tir, yn rhandir y meistri, a hono wedi ei gwau o gwr i gwr a thrais a gormes o'r fath ffieiddiaf 1 Beth oedd yn atal dynion ar hyd y gwahanol law-weithfaoedd, am n% ymunent. a'r undebau a'r show cards yn y glofeydd, er ys tro yn ol ? Os nad trais wedi fmgarffoli ydoedd hyn, nis gwn pa beth yw ystyr trais a gormes hyd. eto. Gorfodi dyn ifynedyn aelod o gym- deithas, Dell oddef newyn, a chael ei alw yndurncoat am waitbredu ei rydd- id fel bod rhesymol! Gwyddom i hyn gael ei wneud, a bod dynion wedi ym- uno a'r undebau wrth y miloedd, a Mr. hwn ac arall yn cael y clod am eu hargyhoeddirr ffydd unoebol! Ffoledd i gyd. Pan ddaeth tro ar fyd, dangos- wyd pa fath aelodau oeddent yn eu hymadawiad sydyn o honynt; ac y mae'r gair aDwyI undeb bron wedi myned yn ffieiddbeth yn ein gwlad yn herwydd hyn. Nid wyf yn con demnio amcanion yr undebau; ocd y mae'r trais, y gwastraff, a'r ysbryd an- hyfryd a gynyrchant, yn yr agweddau a fu arnynt, ac a sydd ar yr adfeilion o honynt, yn hollol neweidiol iddynt yn yr amean da o amddiffyn y gweith- wyr. Yr oedd amrhyw danau swynol yn nhelyn yr undeb a fu yn creu y fath swn yn ein gwlad; nodaf rhyw dri o honynt, yr rhai a ffnrfient dair o lawer o'r un natur o'r gwersi a ddysgid i ni gan yr athrawon a fn. 1. Nad oedd dim rhagor o ostyng- iadau i fod.-O I y tath waeddi a glywyd gyda'r gosodiad hwn,4 Yr oedd yr nndeb wedj dyfod ac wedi' dileu y gair cwym^Md o eirlyfr y gweithwyr,; ac wedi gof&el y gkircodiadauparhaus yn ei le Dyjaa hear, hear,' oedd yn rhwygo'r awyr ganfloeddiadan taran- llyd, y rhai a ddadseinid gan y creig- ydd drachefn A oedd hyn yn wir ? Gwae y neb a wnelai gynyg ei ameu y pryd hwnw! Ond y mae wedi ei brofi erbyn heddyw ei fod yn dwy 11 o'r fath jnwyaf peryglus. Y mae achosion ^arweiddipd ac adfywiad masnach:yn Hwreiddio yn rhy ddWfh i ddwylaw twyllresymeg i fyned yn agos atynt; Elent hwy a'r clod i gyd am y codiadau, feljpe na byddaa v jfath beth wedi bod erioecl er y dyad yr odd Adda wrtho'i bun 2. Mai goreu oil pa lleiaf o waith a wnelid.—Dyma wers unol a chwaeth doisbarth helaeth o honom fel gWeith- *vryf ydyw hWn. Bu ysbryd ^y wers ton yn drWy^ro ar hyd lleoedd sych- ion am flynyddau, cyn iddi gael nodd- ed segnr swyddwyr i'W dysgu; a bu yd achos o atalllawer diwrnod waitlh, mewn llawer math o weithfaoedd, cyn iddt gael ei maetbu gan ddoniau .1 gwlithog yr undeb. 0 y fath go oedd ar r'atio'r drams yn y glofeydd. Nitfoeddr un dyben i neb gynyg siarad yn erbyn hyny, am fod y mwyafrif yn bleiaiol, a'r blaenoriaidyn dweyd tnai tocyn i Ivyyddiant bythol ydbedd, ac mai hyn yn unig a gadwai g pris- oeddi fyny Cawsant hyn. Aeth y cynRauaf heibio pan y gallasai y diwyd loffa rhagor, oni bai yntydrwydd gon- demniedig dynion ffolion. Ond, daeth y cyflogau i lawr er eu gwaethaf hwy, I a ratio y gwaith yn mhob dull a modd. 3. Y dylid talu am ddysgu gw- hanol alwadau.- Dyma dant cynghan- eddawl arall ag y buwyd yn chwaren arno, nes iddo dori wrth hyny.' CrWn y dylai dynion gael eu dysgu i bob galwedigaeth bwysig, a dim nn yn j fwy felly nag eiddo y glowr, a*i gyd- weithVyr tanddaearol. Ond gofynaf, ai nid yn Haw swyddogion y glofeydd y dylai yr addysg ofynol fod, yn ei dysgu, yn ei phrofi, 'ac yn symud y gweithwyr yn y blaen yn ol ei teilyng- dod ? 1 Gwn y dywedir, mai nid dysg y gweithwyr ydyw pwnc y meistri, ond mai gweithio y gwaith yn rhad ydyw. Ai ni wyr y rhesymwyr gwrth- nysig hyn mai un o'r pethau mwyaf hanfodol er gweithio yn rhad yn y gfteithfaoedd o bob natur yw, cael gweithwyr da, yn deall eu odlwec yr ? igaethau ? Gwelais dreim j talu am ddysgu tori glo mewn ymarferiad/ a beiddiaf ddweyd ei bod yn ffynbonell newydd i dwyll a chelwydd i fodoli yn ein plith, yr hyn a brofaf os bydd. galwad am hyny. Dymk rai o lawer o'r ffyrdd a ddysgid i ni feljprif ffyrdd dyrchafiad, y rhai na odqefant eu hymresymu, yr nn o honynt. Creodd sy cyntaf o'r tair gwers hyder yn yrhai a'u credent! ei bdd i fod yn amser dda byth mwy, ac y mae'r amser dlawd. bresenol yn siom ddiriawr iddynt, ond yn dal iddynt am fod mor barod i gredu pob peth a gl vwent a dylent dynu addysg er eu lies oddiwrth hyn erbyn y dyfodol. Gwywodd yr ail wers y rhinwedd o awyddn anl ragoriaeth fel gweithwyr ar eu gilydd, drwy osod pawb o fewn yr un terfyhau, a hyny ar y ffitt—os nad yn rhanair gondemniol y diog a'r diofal. Creodd y trydydd awydd adnewyddol yn ngweision amaethwyr, a galwadan ereill o'r un natur, i'w gadaef, a myned drwy ryw soil i mewn i r maesydd benlog oedd yn llewyrchu o dan dywyniadau haul yr undeban, lie nad, oedd yr un gauaf byth i fod, na chynhanat ych waith, fel ag i otyn am lafnrio yn galed— ond rhyw un gwastadedd teswyn, heb un twyn na phant drwy ei holl derfynau Gwelais fod anfoesoldeb wrth wraidd yr o 1 or gwersi hyn, ac wrth ddysgu pethau o'r fath i ddynion, yr oeddid yn dylanwada yn ddrwg ar riniau moes, hanfodion dedwyddwch arosol a chyn- yddol. Pe tarawai hyny yn mhen ychydig bersonan afradlon a di >g, atelid y gwaith am doydd neu cdau, trwy ffug-resymau, a threulid hwy i yfed, meddwi, ac ymrafaelio a'u gilydd; ac felly niweidio y diwyd a'r gofalus fel gweithwyr, colledu y perchenogion, dyn su masnach, ac hyrwyddo dyfod- iad y dyddiau blinion hyn arinom I Beth oedd wahaniaeth am eiriolaeth y swyddog am weithio, am fod ugeiniau neu ganoedd o bunau o ddamage yn cael ei achosi wrth beidio Uanw llong yn ol yt amod, neu rywbeth felly ? ac o ganlyniad, gyrwyd llawer ó longan i wkdydd ereill i'w Hanw cyn i strike na* lock-cut ddjfSd! 'Pw, beth odds i ni am daB^nt hwy ? Gorio0^ o longan Bydd- yn cael eu llaCf lawer! Os yw bi yn haf, gadeveP, ni gaej^ ei mwynhan i segura yr boysl* Ha! ie, heb ystyried defnyddiau cysur dyfodol ag fisiafl casglu ary pryd, y ihai y buasai y dda heddyw eu bod wadi en casglu.
BEIRNIADAETH EISTEDDFOD Y…
BEIRNIADAETH EISTEDDFOD Y PENTRE, RHONDDA. Pryddest ar 'Gyflaf^i BethleheJ." Daetrh pedair o Bryddestan i law. Nid rhyw lawer o farddoniaeth goo yn nghyfansoddiad Jeremiah, acy to? | llawer o'i linellan o nodw«ld gyfflped^' Gwael iawn y llinellau canlynol Y babaood byohaio tirion, Beth a wyrident hw> o'r graith'i Nid oeffd jfwenyn lawn o swynion I Yn arafu dim 0'11 gritth. Nid priodol yw: i yu nwehel Rob brawddeg ddyrchafiai yn y Ond ceir yma a thraw lawer o beni da iawn yn ei bryddest. Tyner galon. Mae llawer o dyo^' wch a dwyster yn nesgrifiadaeth 1 barddhwn. Nis gellir darlIen cân1 fam t'w baban o'i eiddo heb deimW dagran yn llenwi y llygaid, a thano, tyneraf y galon o dan lywodraeth awen. Yr ydym yn mawr edmygtJ 1 rhanfwyJÛ o'r bryddest naturiol barddonol hon. Un o blant Jerusalem. Nid oes maint o dynerwch teimlad yn rhe^ trwy wythienau y br> ddest hon sydd trwy eiddo Tyner Galon, na cbf maint o amrywiaeth yn y golygfeyddjj ddesgrifir ganddo. Ond teimlir ft* braidd fwy o gyfartaledd yn nertb/ cyfansoddiado'i ddechreu fw ddiwed^ Nid wyf yn galln gweled cysondeb T y ddwy linell hyn M ap'r fam yn ngwaed ei phlentya ys 'Mewn llowyg gyd»g angan yny mfrwydro,' Mae llewyg yn gpaod y dyodde mewn oyflwr o anymwybyddiaeth io annheimladrwydd; ac yn y sefyll hono, anmhosibl yw brwydro ag ang^ Dylai llygaid craffus barn lywodraei^ holl syniadau y darfelydd. Mae ychydig o ddifaterwch. wedi bod gy<^ ambell air, megya Cyn daw in ddlgon oryf i pagwyfd clecJd. Gosodir cenfigen yn y rhyw wrywaidd^ « Ocfigen yn ei ragrith efn ymwiggo. s Cawn hefyd eythia am syrthia, & byddlyd am gybyddlyd, a dagrau'nTjfJ am HF. Gyda'r eithriad o'r man ;u" an hyn, ystyrir y cyfansoddiad hwn$ nn o deilyngdod ueheL a Josephus Sardinia. Pryddest ddl* £ mayddol sydd gan y bardd hwn. personau sydd yn cymeryd rhan yfl gerdd yw:—1. Gwylwyr palas 2. Herod Frenin. 3. Gwyr y HOT 4. Y Doethiori. 5. Swyddogion y L^ffil 6. Y Mamau. 7. Y Bardd Hebrew Rhaid i mi gydnabod yn onest dyma'r cyfansoddiad mwyaf barddofJ% 0 ddigon o holl gyfansoddiadau V4 j Eisteddfod hon ac o ddarn cymha*# fyr, ni welais erioed ei well ar' Gyfla^f j Bethlehem.' Darllenais ef Uwer gwai^' ac i amryw gyfeiilion gartref, ac yr oeafy yn gwelfa bob tro. Diangodd gwallan arno mewn orgraff, ngAorsedd, deben am dyben, wr&tfj anl wretady, ac am ag unwaith, mae unig a lluosog yn 4 Ein breuthiau ifnvadmv., J ø Gedym ddylaaai fod. Uarllenir y cffa ansoddiad pert a thra barddonol hwj gyda bias mawr gan bwy bynag syp*4 yn earn llinellau llawn o waed yr a bydd yn g&fgolofn fyw i'r bardd cyfansoddodd. GwobrwyerefynllaW^ Dau EngVyn i Dr. Idris Davie*- Mae chwech ymgeisydd am y wobt, f hon. Y cyntaf a enwir yw Gwaedd o Benrhys. Diwall rnefIP cynghanedd. Nid cywir yw ▲ ftwd* t deeth ydyw'r dyn.' « Ac awdwr doeth, &c., sydd iawn, 00 collasai.y bardd y gynghanedd. Hen waa Doctor. Da iawn. llsnw yw Mewn difri' yn ail linell V. englyn cyntaf, a gwerinol mewn ardd^r Pen Bilwgan. Cynghanedd cryf> tybiwyf fod gormodiaeth yn yr eng'j blaenaf o'r ddau, sef Car o foddvg berfeiidia-llfiechyd I feichusCwni Bhondda. Mae'r Dr. rhagorol wedi gorfod 1 afiechyd ac angeu, er ei holl d&oe1 ineb a'i wasanaeth diflin. Eliotson. Cynghaneddwr natfl^, iawn, ond nid boddlon ydym i g'iVl^U gair Seisnig mewn englyn cystadletx Dyma englyn blaenaf yr awdwr. Trick i angall yw t. ei cynghor—a 11." Bin gallaog Ddodor; Idda Daviea.-rb.g dor Y gweryd Wdwln gorw. «