Tarian Y Gweithiwr

EISTEDDFOD CWMAMAN. At y Parch. D. Byron Lewis. BARCHEDIG SYR,—Dymunaf ofvn un gair i chwi yn garedig. Pa betn a'ch cymhellodd i ymgymeryd a'r swydd o feirniadu englynim ? Myn y beirdd yma gredu na feddwch y cymhwysder hwnw i'r swydd hon a ddwg unrhyw anrhydedd i chwi eich hun, nac i'r neb a wobrwyir genych. Caiff eich beimiadaeth yn yr eisteddfod uchod eich condemnio neu eich rhyddhau yn ngolwg y cyhoedd. Wele hi agos air yn ngair,— 4 Englyn y Wenol:- Derbyniwyd deg o gyfansoddiadau ar y teStyn hwn, yn dwyn y ffugenwau canlynol (gan eu henwi). Y maent oil yn wallus, ond y goreu yw GwenoL Deued yn mlaen i dderbyn y wobr.' Wele'r buddugol,- Y weiiol a ymwela'n—lfynyddol A!r fwynaidd gwlad Gwalia; A chwiedd ber y chwibana Ei cherdd rydd yn hirddydd ha'. GWENOL. Dau o'r rhai anfuddugol eto, Y wibiol wenol ddilyna—yr haf, Ar ei hynt i Walia Daw; tra'r tes cynes can a Ei thwi hen, ac ymaith â. CYMRO LLWYD. Daw yr heinyf der wenol-i Walia'n Ymweles flynyddol; Ar hyd ei hynt rhed o'i hoi Wenau gwanwyn eginol. CRAIG Y DERI. Yr eiddoch, &c., SHON CHWAREU TEG.

IEITHYDDIAETH GYMREIG. MRI. GOL.Caniatewch i mi ychydig o ofod yn y DARIAN, i alw sylw eich darllenwyr myfyrgar at lyfr newydd yn dal cysyfltiad a r laith Gymraeg, ag svad newyda ddyfod o'r wasg. Enw y llyfr yw Lectures on Welsh Philology, a'i awdwr yw Mr. John Rhys. Fel y mae'n hysbys i'ch darllenwyr, etholwyd Mr. Rhys, rai wythnosau yn ol, yn Broffeswr Celtaidd yn Mhrifysgol Khydychain, ac y mae ei enw erbyn hyn yn bur adnabyddus fel un o brif ysgol- heigion Cymru, nid vn unig yn y wlad hon, ond hefyd vn mnlith prif ddysged- igion cyfandir Ewrop. Y mae Mr. Rhys yn ein nysbysu yn y rhagymadrodd i w lyfr, fod sylwedd y Lectures wedi eu tra- ddodi yn ngholeg Aberystwyth oddeutu tair blynedd yn ol. Os bydd i ryw rai o'ch darllenwyr ddod o hyd i lyfr Mr. Rhys, gallwn eu sicrhau y bydd iddynt gael golygiadau hollol newyddion ar darddiad geiriau Cymreig, cysylltiad ieithoedd Cymru a'r Iwerddon, y dull o ysgrifenu oedd mewn arferiad yn mhlith yCymryo amser y'Rhufeiniaid hyd y Diwygiad Protestanaidd, a llawer o bynciau ereill perthynol i'n hiaith a gy- merai, efallai, ormod o le hyd yn nod i'w crybwyll. Yr eiddoch, &c., Stone Villa, T. JONES. Hoole-road, Chester. MRI. GOL.Baich ysgrifau rhai per- sonau taledig a chynffonog, a llenydd- iaeth ryw wythnosolyn neillduol yw, mai dim ond creu anghydfod rhwng meistri a gweithwyr yw amcan y Llwyn- og yn ei lithiau 'bratiog.' Yr wyf yn cyfaddef mai doethion penaf (?) ein gwlad yw staff lenyddol yr wythnosolyn hwnw; ond dyna oeddwn yn myned i ddweyd, sef fod y doethion (!) yn methu weithiau. Ac yr wyf yn cael lie i gredu bob dydd eu bod yn wrong yn eu hesboniad am amean fy llithiau, ac hefyd y dylanwad y maent yn gario ar y rhai a'u darllenant o wythnos i wythnos. Ac yr wyf braidd yn sicr nad oes dim rhyw lawer o'r meistri yn ddig iawn wrth y Llwynog ac efallai fod y Llwynog yn cael yr an- rhydedd lawn mor ami i siarad a'r meistri ag y mae'r dynion mawr (?) sydd yn cy- meryd arnynt gydymdeimlo a'r dosbarth gweithiol mor anghyffredin. Awgrymant mai nid gweithiwr tan- ddaearol yw y Llwynog? ac am hyny cy- nghorant y gweithwyr 1 beidio gwrando arno, ond am iddynt wrando arnyiat hwy, wrth gtars. Yn gymaint a'u bod wedi hysbysu yr ychydig sydd hyd yn hyn yn darllen eu cynyrchion wythnosol, mai nid un o'r .yre ion dosbarth gweithiol wyf, efallai mai purion peth fyddai i minau dalu yr un compli- ment yn ol iddynt, trwy ddweyd mai nid gweithwyr mo honynt hwythau, ond mai dynion sydd yn barod i dderbyn unrhyw dirty work mewn ffordd o ysgrifenu, a hyny am ychydig iawn iawn o bres; pres, cofier, ac nid arian. Ond y maent yn cael eu talu yn 01 eu teilyngdod. Nid fy amcan iz Mri. Gol., yw gwneud rhwyg rhwng meistri a gweithwyr; ond i gael dweyd y gwir i chwi,—a dywedwch hyn yn mhell ac yn agos-fy amcan yw 1 cael y meistri a'r gweithwyr yn nesat eu gilydd, a ehael tipyn mwy o gyflog i'r i gweithiwr am ei waith, a'r meistr dipyn mwy o interest ar ei capital. Ac yr wyf wrtni yn dangos y dynion diwerth sydd yn gwneud cynhauaf o honi rhwng y ddwyblaid. Tebyg fel y gwelais ddyn rhyw dro, mewn rhyw fanl yn rido dau geffyl ar yr un pryd; Safai ag un droed ar un, a'r naill ar y llall, a chwip yn ei, law yn eu gyru yn mlaen nerth eu carnau; ac, yn wir, dyna druain oedd yr hen geffyku wrth eu gyrti felly, ac nid rhy- fedd. Wei, y dosbarth uchod wyf wedi ysgrifenu am danyrit o'r dechreu; dynion nad ydynt dda i neb end iddynt eu hun- ain, ac ambell un sydd fel offeryn yri eu dwylaw i gario eu gwaith yn miaen. Yr oeddwn yn dygwydd bod yn aros noswaith un tro §yda perchenog gwaith go fawr, yn agos i T——, ac fe aeth i ddweyd wrthyf am y teimlad da oedd y gweithwyr yn ei ddangos tuag ato, a hyny yn ngwyneb profedigaeth arw oedd wedi ei gyfarfod. 4 Yr oeddwn,' meddai, 'wedi meddwl cau y gwaith i fyny, a hyny oherwydd i mi gael colled o ari&n mawr. Nis gwn yn iawn faint, ond, tebyg eu bod yn rhai miloedd. Yn awr y maent yn gwneud y llyfrau i fyny, ac wedi hyny dof i wybod swm y goilea.' Yr ydych yn barod i ofyn sut y cafodd vgolled. Wel, trwy y clerc a'r manager. Yr oedd y boneddwr wedi cael He i amheu eu wmeriadau cryn amser cyn i'r peth, ddyfod i'r i?oleu; ac ar ol iddynt ddyfod i'r amlwg, cawsant eu troi allan ar eiliad o rybydd o'r oruchwyliaeth. A dj na'r drwg y mae'r Llwynog yn ei wneud yw, dweyd ar y DARIAN fod cy- meriadau fel hyn yn gaffers. Y Llwynog yn gwneud drwg 1 feistri a gweithwyr ? Na dyna'r gethern sydd yn gwneud drwg yw cymeriadau fel yr uchod. Gwyl- ied y rhai sydd yn aros, y mae rhyw rai ar y look out ar ol y tylwyth: ac os i'r trap y deuwch, yr wyf fi yn ddigon rhydd oddiwrth eich gwaed. Yr wyf yn rhy- byddio er's dros haner blwyddyn bellach. Yr wyf yn meddwl y byddai yn well ei gadael yr wythnos hon, gan gredu y bydd yn well genych chwi a r darllenwyr gael cymaint ag sydd bosibl o hanes y ddamwain yn y Rhondda. Difrifol yw fod ein cydweithwyr yn eu carchar ty- wyll a newynllyd yn y fan hono. Byddaf yn gwneud sylw y tro nesaf o lythyr un a eilw ei hun yn Morganwgyn. Yn gymaint a bod llythyr y gwr hwnw mor llawn o'r hyn nad yw wir, ac hefyd yn cynyg darostwng rhai personau wrth geisio codi pet ei hunan i'r lan, dangosaf i r brawd yr wythnos nesaf y gwn fwy am y drafodaeth nag a wyr ef, a mwy nag sydd wedi dyfod i'r golwg hyd yn hyn. Yr wyf yn meddwl y dylai John Havard weddio am iddo gael ei wared rhag ei gyfeillion. Os daw rhyw bethau i'r golwg na charai ef a'i gyfeillion eu gweled, na feiant fi, ond y Morganwgyn am gamesbonio. Yr wyf yn rhoi yr hint hon er mwyn iddo gael amser i fyned i lawr o Aberdar hyd y M. D. i gael stwff at droi yr hyn a ddywedaf yn ol. Yr wyf yn byw yn awr, tae fater am hyny, yn agos ir Ystrad. Cewch hanes y lleoedd hyn, yn y nesaf, yn enwedig Cwmogwy. LLWYNOG O R GRAIG.

GORLIFIAD GLOFA YN Y RHONDDA. [GAN OHEBYDD O'R LJ.E.] Porth, bdreu dydd Iau. Rhwngpedwaraphump o'r gloch pryd- nawn ddoe, dydd Mercher, cymerodd damwain ddyclirynllyd Ie yI). nglofa Ty- newydd, perthynol i gwmni glo Troedy- rhiw, canlyniad yr hon, nid yw yn hysbys hyd 3m hyn. Modd bynag, y mae ped- war-ar-daeg o bersonau wedi eu carcharu jm y lofa, a'r pryder mwyaf yn cael ei deimlo yn nghylcn eu dyogelwch. Ar yr awr a nodwyd, torodd dwfr i mewn i'r lofa yn ffrydlif anwrthwynebol, nes fosod yr holl weithwyr mewn perygl. [odd oynag, llwyddodd y rhan fwyaf i ddianc, ond y mae eto bedwar-ar-ddeg yn garcharorion. Nid oes amheuaeth nad taraw yn erbyn hen lofa y Cymer a wnaeth rhai o'r gweithwyr, o'r hon y daeth y dwfr. Mor gynted ag y daeth y ffaith yn hysbys i'r prif oruchwyliwr, trefnodd gwmni er ceisio gwaredu y carcharorion. Mewn ychydig oriau, clywyd taraw yn y y gwaith, trwy yr hyn y deallwyd fod y dynion, neu rai o honynt o leiaf, yn fyw. Y mae yn amlwg nas gellir rhoddi gwared- igaeth iddynt heb dori trwyodd i'r lie y maent, a pha faint o amser a gymerir i wneud hyny, nid yw eto yn wybyddus. Cewch glywed yn mhellach eto. Boreu dydd Gwener. O'r pedwar-ar-ddeg glowr oedd wedi eu carcharu yn y lofa, fel y nodais ddoe, deallwyd oddiwrth y swn a'r gwaeddiad- au, nad oedd pellder mawr cyn y gellid rhyddhau pump o honynt, sef Thomas Morgan a'i ddau fab, Richard a William; Edward Williams, a William Cassia. Dechreuwyd yn uniongyrchol ar y gwaith o dori trwy rnyw 12 llath o lo, ac erbyn boreu ddoe, (dydd Iau), yr oedd wyth llath wedi eu tori o'r tu allan, a phedair llath o'r tu mewn, gan y carcharorion, a gwnawd twll bychan trwyddo. Ar hyny, yn ei awydd mawr am ryddhad, neid- iodd William Morgan a'i offeryn i'r twll; ond, gan nerth yr awyr oedd wedi cael ei gyfyngu gan y dwfr, cariwyd ef i'r twll, ac aeth ei ben, fel corcyn mewn potel, i'r agen! Ceisiodd- ei dad a'i irawd ei achub, ond methasant; a lladd- wyd ef yn y fan! Arosodd y pedwar ereill yn dawel nes i'r awyr lonyddu, a dygwyd hwynt allan yn ddyogel, ond mewn cyflwr gwael o herwydd newyn ac oerfel. Y mae yn hysbys fod Edward Williams, o'r Maindy, a bachgen o'r enw Robert Ryers, mewn heading yn agiDsach i enau y pwll, a chlywid "hwynt yn cnocio am beth amser wedi y ddamwain, ond erbyn hyn y mae y cnocio yno wedi darfod, a bemir fod y dwfr wedi myned yn drech na hwynt. Y mae y saith ereill yn mhellach i lawr y dips, ond fod y lie wedi cael ei gau i fyny hyd at y nen gan ddwfr. Y mae cnocio wedi ei glywed, a bernir fod rhai eto yn fyw yn yr awyr dwysedig yn y pen pellaf. Y mae y gorchwyl o pumpo y dwfr pwll yn myned rhagddo yn llwyddianus, a hyny gyda peirianau goreu y cymydogaethau. Pe gellid cael y dwfr i lawr, amcenir tori trwy ryw 30 llath o lo, er dyfod at y carcharorion; ond nis gellir dechreu ar y gorchwyl hwn nes cael y dwfr i lawr i raddan mawr. Boreu dydd Sadwm. Lleihawyd y dwfr yn fawr yn ystod y ddoe (dydd Gwener), fel y mae y gobaith am gyrhaedd y rhai sydd yn y pwll yn well. Cyrhaeddodd diver o Gaerdydd yma yn hwyr nos Iau, yr hwn, wedi gwneud ymchwil manwl o blan y lofa, a welodd nad oedd ganddo hyd digonol o tubing i ddechreu ar y gorchwyl gyda dim gobaith o lwyddiant. Dychwelodd yn ol i Gaerdydd; ac yr oeddid yn dysgwyl y buasai yn dychwelyd erbyn canol dydd ddoe (dydd Gwener). Yr oead y cnocio ynamlwg yn awr ac yn y man drwy y dydd, sef y tri cnoc arferedigpan y mae dynion yn dyfod i'r lan. Yr oeddid yn dysgwyl yn awyddus drwy y dydd ddoe am y divers, y rhai y gobeithid a allent gyrhaedd y carcharorion tan- ddaearol, ac a allent estyn iddynt ym- borth er eu cynal tra y byddid yn rhydd- hau y pwll o ddwfr. Ond y mae lluaws o rwystrau ar y ffordd, y rhai y mae yn anhawdd meddwl a ellir myned trwy- ddynt gan ddynion dyeithr o'r fath hyn. Cynaliwyd y trengoliad prydnawn y ddoe ar y trancedig, William Morgan. Ei dad oedd y cyntaf i roddi ei dystiol- aeth, yr hwn a ddywedodd mai ei fab ef oedd William Morgan; eu bod yn gweithio yn nghyd. Oddeutn pedwar o'r gloch iddynt roddi eu dillad am danynt, a chychwyn rhyw gan llath i gyfeiriad y clift; yno iddynt glywed swn dwfr mawr, na chymerasant ond ychydig amser i wrandaw, onide y buasent wedi eu boddi; fod y dwfr yn ymddangos yn lathen o uchder iddynt fyned i heading Williams, lie yr oedd Edward Williams a William Cassia yn gwisgo i ddyfod allan fod y rhai hyny wedi clywed swn dyeithr, ac wedi ofni fod tan wedi cy- meryd lie; iddoef, mewn atebiad, ddweyd wrthynt mai dwfr oedd yno, ond na wyddai 0 ba le. Iddynt oil gymeryd gofal o'u goleu, er ceisio gwneud eu ffordd trwy yr hen ffordd awyr, gan dybio fod hwnw yn uwch, ac nad allai y dwfr eu cyrhaedd. Iddynt gael eu siomi yno, fod y dwfr o'u blaen, ac nad allent ddianc. Fod rhai o honynt yn dechreu ymwylltu, ond iddynt gofio fod ffordd yn uWch 1 fyny, o'r hwn le yr oedd Mr. Thomas unwaith wedi meddwl gwneud agorfa iddynt fyned i fyny yno i'r pen, a dechreu curo, ac iddynt gael eu llawen- hau yn fawr yn fuan trwy glywed curo o'r ochr arall; iddynt ddechreu gweithio yn egniol am agorfa i ddianc, ac iddynt barhau i weithio hyd bump o'r gloch y boreu. I'r meistr, o'r ochr arall, waeddi arnynt i roddi eu goleu allan, 1 gadw oddiar y ffordd, ac i gadw yn ddi- gon pell yn oL Mor gynted ag i dwll bychan gael ei agor, fod y swn yn ddychrynllyd, fel nad allent glywed eu gilydd er yn ymyl. Fod y dwfr wedi codi rhyw 15 llath oddiwrthynt hyd yr adeg hon, ond ei fod yn awr fel yn agos- hau. I'r trancedig fyned at yr agorfa; iddo ef ddweyd wrtho am gadw yn ol, y buasent yn sicr o gynllunio i'w hachub; ond iddo ef ballu tawelu, ond myn'd at y twll, a'u bod oil yn gwybod y canlyniad, iddo fyned yn dyn i'r twll, fel nad allent ei syflyd oddiyno nes tori y glo o'i gwmpas; ac iddo farw mewn 11 ynyd! Cyrhaeddodd divers enwog o Lundain yma oddeutu dau o'r gloch y boreu hwn? ac y mae calonau llawer wedi eu llenwi a gorfoledd yn y gobaith y gallant wtieud rhywbeth tuag at gyrhaedd y carcharor- ion. ion. Boreu dydd Llun. Mor gynted ag i'r divers gael pethau i drefn dydd Sadwrn, cychwynasant ar eu taith ddyfrllyd yn y pwll, ond methodd y pellaf gyrhaedd y trueiniaid oedd yn y perygl. Nid oes amheuaeth na wnaeth- ant eu goreu, ond gorfuwyd hwynt i ddychwelyd, ac i roddi i fyny y gobaith o gyrhaedd y trueiniaid trwy y dwfr. Meddyliai rhai pe buasai y divers yn llwyddo i gyrhaedd y lie, y buasai eu hymddangosiad annaturiol yn ddigon i'w harswydo. ac felly cymerodd Daries forthwyl bychan, fel ag i roddi arwydd iddynt o'i ddynesiad. Yr oedd y siom- edigaeth yn annesgrifiadwy pan y deall- wyd fod y divers wedi rhoddi i fyny? a dechreuwyd gyda phob brys i ail dde- chreu pumpo. Yr oedd y enosio i'w glywed trwy dydd Sul, a barn y medd- ygon ydvw, os ydynt yn gryfion, J (gS ant ddal allan rhyw gymaint eto. -rVj oedd yn bosibl iod ganddynt neiP&jj ddim i'w fwy ta, oddieithr eu bod cadw yr ychydig ganwyllau. oedd ddynt yn ymborm ond y mae yB na thebyg iddynt gadw goleu cyhyd oedd yn ddichonadwy. Boreu dydd Mawrtk^ Yr oeddy pwnpa a'r tori trwy y FJ i gyfeiriad y carcharorion new^J^ yn cael«i gario yn mlaen yn egniol y dydd daoe, a chlywais amryw wedi bod yn gweithio yn dweyd fod? carcharorion yn pwhau i gnocio, ond yr eigydion yn llawer gwanach nag dechreu. Y mae'r gweithwyr yn cael eft newid bob pedair awr, ac oddiwrth J gwaith sydd wedi ei wneud, y fam 1: awr yw y torir trwyodd erbyn boi^ yfory. Ond os wedi llwyddo i wn nyny fe fydd y peryglon yn fawr, ac V ydwyf yn oftii y siomedigaeth yn Modd bynag, nid oes amheuaeth nad J* y carcharonon yn clywed y gweithio toy atynt, canys heblaw gweithio a mandrel y maent yn saethu yn fynych. Boreu dydd Mercher. Yr r^rVwn yn gobeithio y buas^j erbyn Lyij n gallu rhoddi rhyw o bwys 1 chwi^ond am bedwar o'r gfo^ y boreu hwn, yr oedd 12 llath o lo rhw» y trueiniaid a chael eu rhyddhau, a bar^ awdurdodau y pwll nad ellid eu cyn, o leiaf, bedwar boreu fory, dydd Y mae gweithio egniol yn myned mlaen yn ddidor, a'r gweithwyr yn eu newid bob pedair awr nos a dydd; øI mae'n sicr mai gweithio o ddifrif P Sdys, a thystiai Mr. Wales, inspector 1 ywodraeth, nad oedd efe yn credo 1 gellid cyflawni y fath wrhydri gwaith, ac nad all byth anghofio y Cyuw dewr sydd yn gallu ei gyflawni mor y& roddgar a boddlon. Fe allai mai yma y mae yn oreu i roddi i chwi restr o'r oil sydd wedi b^ mewn cysylltiad a'r ddamwain. Y puJDf a fu i mewn, ond a ryddhawyd am oddeO' tu deg o'r gloch boreu dydd Iau, ydy»tV 1. Thomas Morgan, 66 oed. Brodfi ydyw o Llwydcocd, Aberdar, ond bod yn y Cymer am dros ugain mlyned*' Y mae yr hen wron yn sionc iawn. ctC 2. William Morgan, 28 oed, mab ft uchod, ond a laddwyd pan ar waredu, fel y nodwyd o'r blaen. Yr oe#; hwn vn briod, ac wedi gadael gwraig,^ un pfentyn. Ganwyd ef yn TroedynU^ Merthyr, pan yr oedd ei rieni yn b/v yno, ond daeth i'r Cymer yr un adeg a dad. 3. Richard Morgan, 16 oed, mab eto y hen wr blaenorol,a brawd i'r hwn a ïà(1d' wyd, ac yn byw gyda'i dad.. 4. Edward Williams, yr hwn a EIVO Edward o'r Glynog, 58 oed. Brodor, f mae'n ymddangos, o Glynog, Llantrisafl^ ond yn y gymydogaetit er's dros 35 mly^l edd. Y mae iddo yntau 6 o blant,jtri r\ briod a thri yn ddibriod, ac yn byw yB Ddinas gyda'u tacL < 5. William Cassia, 26 oed, yn ddibrk^ ac yn byw gyda Edward Williams v» 1 Ddinas. Daeth at Williams yn fa o Ferthyr, ac wedi aros gydag ef hyd fI" hyn. Y rhai sydd etc yn y pwll ydynt, db 1. Edward Williams, 35 oed, a chandd^ wraig a saith o blaat. Brodor ydyw ef f Nantgarw, Ffynon Taf, a'i wraig 0 Qymer. 2. Robert Rogers, 13 oed, yn gweitbjv gyda Edward Williams, ac yn frawd wraig ond yn byw gyda'i rieni y» Cymer, o'r hwn le v mae yn frodor. 3.|John Hughes,(45 oed, brodor o Lo* £ ton, sir Henffordd gwraig a phedwar 0 blant—dau o ba rai sydd gydag ef ynjf pwll, a dwy fereh fechan gyda'u ofidua. Y mae y wraig helbulus hon rt frodor o Llanidloes, ac wedi claddu gwr a chwech o blant yn flaenorol 1 gofid presenoL 4. William Jones, 18 oed, mab y wr3* uchod, a Ilysfab John Hughes.. "5. David Hughes, 16 oed, mab arall teulu olaf. 6. David Jenkins, 42 oed, gwraig phlentyn. Brodor o Penybont-ar-Og^ ond ei wraig o'r Cymer. Y mae Jen*^ yma er's 20 mlynedd. 7. John Thomas, 24 oed, dyn s^igil r* byw gyda'i frodyr a'i chwiorydd. o Bentyrch ac yn fab i un Morgan mas oedd yn byw yno gynt.. 8. George Jenkins, 33 oed, gwedd^f thri o blant Brodor o Fynyddishtfjw ond yma er's ugain mlynedd, ac claddu ei wraig er's pum mlynedd. 9. Moses Powell, 31 oed, dyn s<3ngl fj byw gyda'i fam weddw. Brodor o iof Pontfaen. so Clywyd cnocio gan y carcharorion 6 o'r gloch neithiwr. ac y mae y dyfod yn amlycach. fel y nesheir afcj^ Y mae cynllunio mawr er bod yn am y trueiniaid wedi tori y glo Y mae tri o ddrysau cedyrn yn cael gosod i fyny, y rhai a agorir bob fel y daw y carcharorion gobeithio! ac y rhoddir iddynt ymgeledd byddant mewn angen am dano. Y pob gobaith yr achubir rhai, ond y JrZfi yn oluna nad yw yr oil wedi gallu rhag syrthio yn ebyrth i'r dwfr. Y mae esamplau i'w cael o yn byw cymaint a 12 diwrnod oedd o'r fath, megys glofa Li"e Ffrainc, Hydref, 1862.

AT LEWYS AFAN ETO. HEN GvFAiLL ANWYL,—Paid ti, Lewys, a chredu mai pickler yw Bili ail law' y Cymro Gwyllt,—hen glercyn ydyw sydd gan was penaf saer y tonies, a rhywgetyn o un yw e' hefyd. Cymer di gysur, ac ^m^ola' -m.ae bechgyn Shirgaer yn tfyddlawn i ti o hyd. Mae rhyw garictor rhyfedd wedi dod yma i'r clercyn, a Shini ei wraig. Dywed Dai III. nad yw my lady yn deall enwau beirdd a llenorion Cymru tu allan i ddrws ei thy ei hun; ond am promisory notes, bills of sale, a pawn tickets, hi ai pia hi; felly fydd ef ddim yn rhyfedd yn y byd i ti glywed pan y deui yma nesaf fod y clercyn ar tale actiwn. Gwyliwn ni y llanc, cerdd di rhag blaen a'r Gwyllt: bu yn bostio wrth ychydig o fechgynach yma ei fod ef a'r Cymro yn myned i ddifodi Lewys Afan. Bydd yn rhaid iddo ddifodi pob dyn ag sydd jnbickler$^Unmena wa&hmen cyn dy ddifodi di. KfaHaa* mai gwell fyddai iddynt gofio geiriau y gwr doeth, —' Diau mai gwaith aferywtaenurhwyd yn ngolwg pob perchen aden.' Cofion fyrdd atat ti a'th eiddo. Llanelli NAT Y TINCER.