Tarian Y Gweithiwr

GOLEtJNI AR Y RHYFEL. Nis g^lwn fforddio gadael pwnc y rhyfel naillochr etoam dipyn., Y mae cynifer o bethau yn perthyn iddo, yn troi i iynyTr golwg mewn wythnos, fel yr ydy^ ipi>rhwym i gadw ein dar- llenwyr yn hystfysedig arnynt, eyjnwyn iddynt gael dealldwriaeth glir am bob peth perthynol i'r rhyfsl. Un o'r pethau sydd genym i'w hys- bysu yw, fod y llywodraeth Dyrcaidd wedi ymostwng i geisio gan yr awdur- dodau Rwsaidd, yn ei byddin, i gyfar- fod ag awdurdodau Twrci yn ei byddin hi, er mwyn penderfynu ar gadoediad. Cyn gwaeud, ceisiodd y llywodraeth Dyrcaidd gan ein llywodraeth ni rapel- io at Rwsia i gael y cadosdiad-; ond cafodd yr ateb na wnai ein llywodraeth ni hyny, am na dderbyniai Rwsia yr apelac mae y peth goreu a allai Twrci wneud oedd gwneud apel ei hunan am gadoediad, fel yr oedd Rwsia wedi trefriu. Ni wyddis pa un a fydd yr ymgyng- horiad am gadoediad yn llwyddianus ai peidio. Efallai y bydd oyn i'r erthygl hori ymddangos yn y wasg. Diau fod Twrci wedi teimlo i'r byw, fod amgylchiadau y fath ag i'w gorfodi hi i ymostwng, fel plaid wedi cael ei gorchfygu, mewn rhan, a bod yn rhaid iddi ymostwng i'r awdurdod hyny sydd wedi goresgyn ei thiriogaeth hi. Y mae hi heryd yn teimlo yn unig sad oes un wlad yn rhoddi help iddi. Beth bynag a ddaw o'r ymgynghor- iad am gadoediad, bydd y Saith fod Twrci wedigofyn am dano yn arcs yn hanes Ewrop, felprawfei bod ha wrth ei geisio, wedi cydnabod ei bod wedi cael ei gorchfygu hyd ,yn hyn yn -,y rhyfel presenol. Y mae papyrau Caercysteliyn yn siarad yn baroh-us ryfeddol am y wlad hon. Dywedant fod Twrci yn ceisio am gadoediad mewn modd uniongyrch- ol gan j Rwsia ar gais Lloegr! A'i bod hi yn dymuno tala y parch mwyaf i unrhyw gyngor a rydd Lloegr iddi 1 Gwyr pawb ei bod hi wedi diystyrn cyngor Lloegr hyd yn awr, am 12 mis. Nid yw yn derbyn ei chyngor yn awr, ond oblegyd nad oes ganddi ddewisiad. Y mae yn rhaid iddi wnend hyny, nen fod mewn perygl o golli bron y cwbl sydd ganddi. Y mae rhyw beth yn ddigrif mewn gweled dyn yn nghanol tlodi a chad- achau, yr hwn a ymddibyna ar ereill am ychydig i gadw bywyd ynddo, yn siarad yn chwyddedig fel pe byddai yn wr boneddig annibynol. Nid yn unig y mae Twrciireb arian na milwyr digonol i gadw y.rhyfel yn mlaen, ond ymddengys nad qea ganddi yr un swyddogmilwroli arwaki ei bydd- inoedd ag sydd yn meddu y cymhwys- derau angenrheidiol i wneud y defnydd goreu o'r nerth sydd ganddi, yn ol ei barn hi, o'r hyn lleiaf. Y mae h; wedi newid arweinwyr milwrol y naill ar ol y Hall, am nas gallant gyflawni pethau anmhosibl. Diau fod ei cbadfridogion hi yn rhai didalent mewn cydmariaeth i'r fath swyddogion mewn gwledydd ereill. Qnd y mae y gwaith o'u newid yn ami wedi bod yn ddigon i beri idd- ynt beidio gwneud eu goreu. Yr un goreu sydd gan Twrci, efallai, yw yr un fn yn edrych ar ol Kars. Ond gwnaeth hwnw gamsyniadau mawrion. Y mae y Montenegriniaid wedi concro byddinoeddTwrci, Plevna wedi syrthio, a byddin Rwsia wedi croesi y Balkans yn nghanol stormydd dychrynllyd o eira. Y mae gelyn Twrci, sef Rwsia, hefjd wedi cymeryd Sofia, un o leoedd mwtaf pwysig maes y rhyfel. Gellid meddwl, yn ngwyneb sefyllfa pethau, y bydd Twrci yn foddlon gwneud heddwch ar unrhyw delerau bron, yn hytrach nag ail ddechreu y rhyfel ar ol yr ymgynghoriad yn nghylch y cadoediad. Areithiodd Mr. E. J. Reed, AiB., dros Penfro, &c., yn Milford yr wyth- nos ddiweddef ar bynciau y rhyffel, mewn modd gaUnog iawn, fel ei arfer. Dywedodd fod Iarll Beaconsfield, fel arferol, wedi cynhyrfti y byd' a gwtithred fachi theatrical, sef galw y senqrld yn nghyd ychydig cyn ei ham ser hrferol. Y mae pleidwyr brwdfryd- ig Twrci wedi gwneud defnydd o hyn, a'i esbonio ef i olygu fod yr Iarll yn golygu mynedji ry fel o blaid Twrci. bad nid yw efe mewn un gair wedi cefrijOgi y dybiaeth hyny, er fod ei weiny,ddiaeth ef wedi dangos dideim-, L ladrwydd mawr tuag at y Bulgariaidj y rhai ddinystrwyd mor gigyddol gair y Tyrciaid. 1. Y mae un peth ag y mae' pob plaid bron wedi newid ei barn yn ei gylch. Hyd ryw amser yn ol, meddyliai pobi Ewrop yn gyffredinol fod yn rhaid cadw i fyny annibyniaeth Twrci. Ond y mae yr erthygl hono wedi ei thynu allaB o gredo boliticaidd y gwledydd, Y maent I wedi cytnno i'w, gadael i gymeiyd ei siawns, a myned i ddiddymdra o ran dim a wnant eto beth bynag. A phe baent yn ymyraeth i rwystro iddi golli y cwbl, er mwyn eu buddiauau eu hun- ain yn unig y gwnant hyny, ac nid er mwyn Twrci. Pe cleddid hi yfory, "tywydd teg ar ei hoi hi fyddai lief pawb mewn ystyr wladwriaethol. Beth yw yr hyn a elwir yn fuddianau Pryd- einig mewn cysylltiad a Thwrci ? Dy- wedodd Mr. Cross, nn o swyddogion y weinyddiaeth, amser yn ol, eu bod yn glymedig wrth y cwestiwnau pwy a feddiana Gaercystenyn, a pha beth a wneir o'r Dardanelles ? Tybir y byddai agoryd y Dardanelles i longau rhyfel Rwsia yn peryglu ein tralodaeth ni ag India. Ni feddylia Mr. Reed y cynygiai Rwsia be th mor afresymol ag agoriad y Dardanelles i'w Ilongau rhyfel hi yn unig, gan gau llongau gwledydd ereill allan. Yn ol yr hyn a ddywed ei gwleidiadwyr hi, y cwbl a geisia yw fod y Dardanelles a'r Bosphorus yn agored i longan pob gwlad. Byddai yn rhaid newid cytun- debau i effeithio hyn. Ond oni byddai hyn yn deg ? Fel hyn y barna Mr. Bright a llawer ereill. Byddai yn iawn, bid sicr, na byddo Rwsia yn gwneud hyn heb ganiatad y pleidiau yn y cy- tundebau. Ni ddylid ystyried, ar yr un pryd, fod cytundebau yn bethau tra- gywyddol, ae na ddylai amgylchiadau eu cyfnewid pan fyddo hyny yn gyfiawn a da. Y mae gwaith ywlad hon yn datgan ei hun yn anmhleidiol yn profi ei bod hi yn bared i newid y cytundebau. Y mae Twrci ei hun wedi tori y cytun- debau. Gan hyny byddai yn beth holl- ol ddireswm i ni yn awr iyned i ryfel i gadw y cytundebau hyny tuag ati hi mewn gfym. Gan ein bod wedi gadael i Rwsia ryfela a Thwrci, a'i bod wedi concro Twrci, ymae hawliau buddugoliaeth yn 0 w peri fod talerau heddweh yn ei llaw hi. Ar yr un pryd y mae yn rhaid iddi hi ymgynghori a galluoedd ereill Ewrop yn nghylch y cytundebau mewncyayllt- iad a Thwrci, fel y maent yn dwyn perthynas a'r galluoedd hyny. Nid yw Rwsia wedi dangos tuedd i anghofio hyn. Heblaw hyny, y mae yn rhesymol, dyngarol, a Ohristionogol, fod Rwsia yn gwneud gwaith .eSeithiol i osod Cristionogion y ftrfefthiatf Danubiaidd me|TU sefyllfa na bydd iddynt gael eu goijthrymu mwy gan Fahometaniaid, Nis gall neb en beio am osod teleran heddwch ge^bron y Sultan a fyddant yn setlo y fusnes hon am byth. Hefyd teilynga Rwsia gael rhyw beth yn dal am draul y rhyfel, Ac os cymer hi Armenia fel tal, diau y bydd trigol- ion Armenia yn ddiolchgar iddi am symud Mahometanieeth barbaraidd oddi yno. Y mae perygl, yn ol barn Mr. Reed, y bydd y weinyddiaeth Doriaidd am rwystro Rwsia i gymeryd Gaercysten- yn, fel y dywedodd Mr. Cross y llyn- edd. Arfer buddugoliaethwyr yw cy- meryd dinasoedd o'r fath. dymeroad y Germaniaid Paris yn y rhyfel fu yn 1870. Pabam na allai Rwsia wnend yr un peth a Chaercystenyn, a rhoddi addewid i'w gadael hi wedi gwneud heddwch ? Y mae llawer iawn o bethau o'r fath yma yn debyg o droi i fyny pan y daw telerau heddwch ger bron y wlad. A rhaid i ni fyned atynt eto, a'u fcystyr- ied ynj fanwl. Gobeithiwn fod terfyn- iad y rhyfel yn gyfagos,.ac y bydd y wawr yn tori ar fasnachcyn hir.

NANTGARW A'R CYLCHOE|)D; Tywyll a chymylog ydyw y fasp^dt yn y lleoedd hyn yn bresenol, a'r prif de^tyn siarad yr wythnosau a aeth^nt hfeibio' oedd, beth fuasaiyndyfod 6 Graigyrallt, a hyny o herwydd fod y lease ar ddyfdd i ben; ond erbyn hyn y mae yn hysbys beth a ddaw o'r Graig. Y mae pawb a berthyn i'r gwaith hwn wedi cael mis o rybtfdd er y diwrnod cyntaf o'r flwyddyn hon, a bod pob cytuntleb rhwng y meistri a'r gweithwyr i gael' ei (Madgysyllta ar ddiwedd Rutis hwn. Bydd hyn yn golled fawr i wyr Niantgarw. Y mae yma rai wedi bod yn'dibynu arno am yn agos i haner cantT) flynyddbedd. I BRYN GSCH.—Gweithia y lofa hon ÿn lied gyson yn bresenol, a pnob argoelion y bydd iddi -barhau, am fod galwad da am y glo. T.

GAIR AT CYNLLO GRIFFITHS, MAESTEG. SYRJ—rYn gymaint a'ch bod ohwi yn; seryddwr galluog, ac wedi enill y rhaddfa uchel 6F.R.4..S., byddaf yn ddiolchgar am gyfarwyfldyd geiiych pa lyfrau sydd oreu i mi eu pwrcasu ar serydaiaeth, Yn gymaint a bod awydd ynof i enill yr un- rhyw raddfa fel y byddwyf yn gymhwysi gystadlu am wobrwyon o 2s. 6c. a 5s., fel y gwelais chwi yn cael yr anrhydedd (?) o'u derbyn yrr Eisteddfod Tabernacl, Maesteg, y Nadolig diweddaf. Bydd yn dda gan lawer sydd yn gwetihio gyda ni yn Cae'r Defaid, gael gair oddiwrthych ar y mater yn y DARIAN nesaf. Yr eiddoch, LLENOR TRWYADL.

FFYNON^TAF.. Oynaliwyd wythnos o gyfarfodydd gweddi gan y gwahanol enwadau yn y • lie uchod yr wythnos o'r blaen. Yr oedd yn amlwg fod.yr Arglwyddyn bresenol trwy weddiau y brodyr. Ychydig ddyddiau cyn y cyfarfodydd uchod cynaliwyd cyfarfod mewn adrodd a chanu, yn nghapel y Trefnyddion Calfinaidd y lie uchod. Y llywydd oedii y Parch. T. Rees, gweinidog y lie. Can- wyd yn ystod y cyfarfod y toLau canlynol: —' Deuwch at y Ceidwad,' '-Talodd Iesu yn Llawn, Tyr'd Adref, Hyn fydd nef- oedd i mi,' Gwasgarwn Had Tiriondeb,' Wele fi, anfon fi,' 0 anfeidrol ryfedd fraint,' ac Yn y man,' pryd yr ymunodd yr holl dorf yny datganiad. Cafwyd cyf- arfod rhagorol, canu ac adroddiadau da. Arweinydd, Mr. T. Thomas, GlanyUyn, yr hwn a gyflawnodd ei swydd yn odid- og. Cyfeilydd, Miss A. Morgan, Yew House, Ffynon Taf. Yr oedd torf luosog wedi dyfod yn nghyd. Tua mis nesaf cynelir y cyfarfod misol gan y Trefnyddion Calfinaidd yn Tabor, Sryd y dysgwylir amryw o weinidogion i resenoli eu hunain. T.

PENTR, RHONDDA. Y mae yn hysbys i'r rhan amlaf o'n dar- Uenwyr fod cyfyngder mawr yn ffynu yn mhlith gwahanol weithwyr y cymydog- aethau, a hyny o herwydd arafwch ac atalfa y gweithfeydd. Diamau fod llaw- eroedd o daulaoedd yn goddef caledu mawr mewn canlyniad. Dywedir wrth- ym fod y boneddwr parchus, Gwilym, Williams, Ysw., U.H., Miskin Manor, yn ol ei arfer, wedi cyfranu yn helaeth at gynorthwyo tlodion y plwyf, ac yn aw- yddusi'r masnachwyr ameistradoeddy gweithfeyd i chwilio i mewn i amgylch- iadau y gweithwyr. Dangosodd amryw o'r cyfryw eu parodrwyd i wneud hyny, a boreu Llun diweddaf, cynaliwyd cyfar- fod yn Ysgoldy Cenedlaethol y lie. Am- lygodd Mr. Williams ei awydd am fod yn bresenol yn y cyfarfod, er fod gaudde luaws o. dreualon pwysig i ddyfod o'L flaen y diwrnod hwnw; eto, meddyliodd y boneddwr parchns yn oreu i ehirio es- gyn i'r fainc farnol hyd nes yn gyntaf weled y cyfarfod hwn drosodd. Ffttrfiwyd pwyllgor,cyffredinol o bob lie. Cynygioddy Pardi. 'W.LewiB; ficar y plwyf, fod Mr. Williams, Miskin Manor, i fod yn gadeirydd a thrysorydd, a Mr. E. Thomas, perchenog gweithfeydd Tynybedw a'r Gelli, i fod yn isgadeirydd, a Mr. Elias H. Davies, Baglan House, Pentre^ i fod yn ysgrifenydd i'r mudiad, a phasiwyd yn unfrydol iddynt ddechrea ar eu gwaith o ddifrif, a chredwn i gellir dysgwyl, trwy y boneddigion hyn, lawer o ddaioni a chysur i Inaws o dlodion ein cymydogaeth. Y mae Arglwydd Aberdare, trwy Mr. 1b. G. Williams. Miskin, wedi addaw gwneud ei ran tuag at gynorthwyo yn y mudiad, ac y bydd i arian lawer ddy- fod i law oddiwrth foneddwyr ein gwlad atddyoddefwyrDeheudirCym.ru, UN O'R GWEITHWYR.

GENEDIGAETH. -R'; Ychydig ddyddiau yn ol, priod Mr T. Thomas (Eos Ivor), Dowlais, ar feiph, a gelwir ei henw Mary Elizabeth. PRIODASAU. Ionawr 8fed, yn J Eglwys Elian, trwy drwydded, gany Parch. Rice Jones, Yicei • yplwyf, Mr. Edward Nicholas, (nai T. Williams, Ysw, Glog, Llanwyno,) a Mifia .Jennet Jenkins, Colliers Arms, Bad Uchaf, Pontypridd.- Boed iddynt gael oes euraidd o ^ysuron yn eu sefyllfa newydd, yw ein c^muniad.—ELIAN. Ionawr 12fed, yn nghapel y Methodist- iaid, Llandilo/ .trwy drwydded, gan y Parch. R. Oweri, "Llandilo, Mr. Thomas Lawis, o Lanelli, a Miss Lettice Thpmas, .Maeseven, Llandilo. 1, BU FARW Rhagfyr 26ain, yn 70 mlwydd oed, Mrs. Gwenllian Jones, Mountain Ash, gweddw y diweduar John Jones, gynt o Gwmaman, sir Gaerfyrddin, Baynaelod .ffyddlon a selog gyda'r Annibynwyr am yn agos i 50 mlynedd. a pharhaodd felly .hyd y.diwedd. Claddwyd ei gweddillion "marwol y dydd Sadwrn canlynol yn ngbaddfa Mountain Ash.-Ap YALANT. Ionawr 11, Mrs. Roberts, priod anwyl y Parch. R. W. Roberts, gweinidog yr Annibynwyr yn y lie. Dynes garedig, ddoeth, a duwiol. Nis gallwn lai na chydymdeimlo a'n hen gyfaill yn ei adfyd a'i alar presenol.

Y mae dywediad yn mhlith y Per- > siaid fod deng mesur o siarad wedi eu gyru i lawr i'r ddaear, abod y merched wedi cymeryd raw o honynt.