Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
22 erthygl ar y dudalen hon
* r ,HYN A'R LLALL YR WYTHNOS.
r ,HYN A'R LLALL YR WYTHNOS. I Y mae Mr. Henry Richard, Aelod Sen- wedi anfon i drysorydd Pwyllgor Gynprfchwyol yn Aberdar, y swm. o 6 Op. tnag at y fwaith rhagorol y mae y pwyll- gor hwn yn ei wneud yn ein plith y dydd- iau hyn. Dydd Sadwrn diweddaf, aeth cerbydres oedd yn rhedeg o Brussels, Belgium, i Tournay, Lille, a Calaip, oddiar y linell yn Bassily, pryd y lladdwyd tri, ac. y clwyfwyd, amryw yn fawr. I Dydd Linn diweddaf, cafodd John Owen, Caerynarfon, ei ddirwyw o 5p. a ehostau, gan Ynadon L'erpwl, am omedd I ddwylaw ei long—y Bianca Towner'— y dogn digonol o lime juice. Darganfyddwyd yn Ffrainc yn ddiwedd- ar y ffordd i wneud llwch a rwbel o'r gweithfeydd glo yn danwydd o'r fath eren, Wr flwyddyii ddiweddaf gwnaed ?00,000 o dynelli allan o weddillion y glofan. Yn llyn Pen Capel, Caeiffili, ar y 17 eg i cyfisol, collodd bachgen 14 mlwydd oed i o'r enw Daniel Desmond, trwy syrthio irwy yr ia a boddi. Yr oedd efe ac ereill wedi bod yn ymbleseru ar y llyn, ond j jAwb wedi ymadael o'i flaen ef. 1 Y mae pwyllgor Undeb Mwnwyr Gog- lt&d Cymm wedi penderfynu rhoddi cy- northwy haelfrydig i'r aelodau hyny a wetan, 811 ffordd yn glir i ymiudo i America, Awstralia, nea New Zealand. T mae rhybndd am ostyngiad, yn cyf- tMb i aaith a haner y cant, wedi cael ei roddi yn ngweithfeydd haiarn a lIong-ad- <Mladol dosbarth L'erpwl. Prydnawn dydd Gwener diweddaf rhed- I ,.&1. y llong Jessie, perthynol i Truro, ar Cefheidan, Caerfyrddin, ac a aeth yn ddrylliao. Eisteddodd y dwylaw yn yr kwylian drwy y nos, ond yn y boreu a wnaethanl am y lan.. | Tarawyd dyn o'r enw George Ftephen* „ *an serbydre» Maehen ar reilffordd Aber- l»dln » Merthyr, a3y(M LtoJiu a tihorwyd ei ddwy goes ymaith. Y mae bachgenyn o'r enw James Robert Daries wedi ei ladd ar ddramfibrdd Aber-1 tawy. Yr oedd efe yn rhodeg ar ol oar, ■fie yn cydio ynddo, ond o'r diwedd eyrth- iodd o dan yr olwynion. Noe Sul diweddaf, saethodd Dr. Mal- Tany, Dnblin, ei wraig, ac wedi hyny ei 1 inn, yn en hanedd-dy gwledig. Y mae y! wraig yn debyg o wella, ond y mae ei ar- ehollioD. ef ei hun bron yn anobeithioL Dywed yr hanesion awdurdodol yn nghylch yr aohwyldeb sydd wedi tori allan 2 yn Astrachan, Rwsia, fod 246 wedi meirw allan o 293 a gymerwyd yn afiach ganddo. Ni wyr y meddygon beth ydyw. Dydd Iau, yn Mountain Ash, llosgwyd plentyn 4 mlwydd oed, o'r enw Jane Ball, 1 ferwolaeth. Ymddengys iddi gael ei gadael yn y ty gyda'i brawd bychan yn ngofal un o'r cymydogion, yn absenoldeb yr hon y cymerodd dillad y plentyn da a, so yr oedd y niweidiau a gafodd y fath, fat y terfynodd yn angeuol iddi.
í: I > TANCHWA Y DDINAS.
í: I > TANCHWA Y DDINAS. -y Tmasynddrwg genym hyisbyan mai araf iawn y mae y gwaith o glirio y ffordd < at y cyrff yn myied yn mlaen, a hyny o herwydd y ewympiadan parhaus sydd yn eymeryd lie, a'r cyfanswm mawr o nwy 1 fgydd yn gwneud ei ymddaagosiad ar bryd- fsa. Y mae y gweithwyr gwrol ddwy- waith nea dair yn ystod y dyddiau di- r waddaf wedi gorfod dianc am eu bywydan, tthyny o herwydd nad oedd ond irwch jfhtit&e en lampau rhwng cael eu hyrddio i dtoagwyddoldeb ar ol ea cyfeillion. Nie sdfneb ar hyn o bryd ddweyd yn iawn -■ If y cyrhaeddir y marwolion yn y imA, er y credir yn lied gyffredin na fydd kymy yn faith. Y mae parotoadaa wedi •Ml en gwnend yn ymyl i dderbyn y 81df. Y map yn sicr bellach fod 80 o fywydan .d en oelli yn y danchwa hon ao wedi -ow gadael 49 o weddwoa, a 1ZO o amddif- ait. f mae pwyllgor wedH ei ffarflo o brif foaaddigian yr ardal er parotoi ar gyfer su|gen Huioogyrchol y teuluoedd gresynas, ttrwy^d yr hwa ydyw yr haelfrydig Gwilym Wtinamas, T^w., Mi&kin' ti/eorydd, y Ptrch. H. W. Ha'ghes, Fiøer Llantrisaat ifenyddion, y Parofe. E. Stephens, a m, I. Williams.
I RHYFEL AFFGHANIST-AIDD.
I RHYFEL AFFGHANIST- AIDD. Y zmaeyn anhawdd gwybad beth i'w <M#eyd mewn cyaylWad a'r rhyfel hwn. Krwfli hysbyslad o India foi y Kohast^a M uredi afcnoaaa at goii terfysg 8e yabeilio ^Ufeal, ond wedi eu darbwylto gaa Yakoob Kboa i ro^dfdR i fyny yjjb'wriad. Fod ty wysc^gi^n y Qhtoai yn»rio^ Y&koob Khan i wnend cyfeillion a'r Prydeinwyr, a bod y Oadfridog Roberts yn myned rhagdao tua gortlewin barth Khost, a'i fod yn cael y bobl yn mhob man yn gyfeillgar. Mewn oysylltiad a'r Ameer, myn rhai gredn mai wedi gadael Cabnl y mae er rhoddi ei achos i awdurdodau Rwsia, y rhai oeddynt wedi addaw cytforthwy iddo mewn adeg o gyfyngder, a bod y mab a adawyd ar ol yn deall hyny yn dda, onide y bnasai wedi gweithredu yn benderfynol rhyw fodd neu gilydd. < Yn ddiweddarach yr ydym yn cael fod catrodau cyfain o filwyr yr Ameer yn encilio 9 Cabnl, a bod terrysg yn y ddinas.
CELF A MABNAOH.
CELF A MABNAOH. TKKCLAWDD. Y mae yn ddzwg geaym ddeall fod gwysiadaa wedi en tyna yn erbyn 22 o weithwyr alcan perthynol i waith MrL Morris, Smith, Thomas, a Chyf., Pen- clawdd. Y mae yn ymddangos fod annealk dwriaeth wedi codi yn y wash-house, ae i'r gweithwyr hyn adael ea gwaith neb roddi y rhybndd arferol.
KKWYDD DA O'R BLABVATT.'
KKWYDD DA O'R BLABVATT. Y mM yn dda genym ddeall fod cwmni cyfrifol o Ogledd Lloegr wedi prynn ffwrnee flast y Blaenau, a bod pob tebyg- olrwydd yn awr yr ail gychwyna yn fuan. Y mae goheba ar y pwnc wedi bod yn myned yn mlaen am gryn amier, ond bellach y mae y pwrcas wedi ei wnend, yr hyn a lawenycha galonan llawer o hen weithwyr y Ile.
GLOPBTDD ABFLBSAST A PLYMOUTH.
GLOPBTDD ABFLBSAST A PLYMOUTH. Y mae gweithwyr y glofoydd hyn wedi. derbyn awgrymiad yn ddiweddar fed yn ofynol iddynt weithio am beth amser ar oatynffiad o 10 pant yn y cant; fod y glo wedi bod yn gwavthn am beth amser ryw neu So. y dymell o <3an y pris j gallai y cwmni ei ddwya f r farchaad, ao oni ;imam& fyny y cyfryw weitht. ttjJJbyfiwyd y gweithwyr hefyd tod cais wedi ei wneud i godi arian, a hyny ar log mawr, ond fod y cam wedi myned yn fethiant. Apwynt- iwyd rhyw bymtheg o'r gweithwyr, fel cynrychiolwyr, i ymweled i dan o'r owmni ddydd Linn diweddaf, er rhoddi penderfyniad y gweithwyr ar y pwnc, sef nad oeddyat yn gweled y ffordd yn glir i dderbym y gostyngiad cynygiedig. Hye byawyd y gweithwyr y rhoddid eu pender- fyniad o flaen y cyfarwyddwyr ddydd Gwener nesaf.
LLWCHWB.
LLWCHWB. Y mae yr annealldwriaeth. oedd yn bodoli yn nglofa Broad Oak, Llwchwr, yn awr ar ben. Wedi enill yr hyn yr oeddynt yn ei ymofyn, aeth y glowyr at eu gwaith ddydd Ian diweddaf. Gorfa iddyut, modd bynag, roddi i mewn yohydig. Bydd idd- ynt orfod tori glo am Is. lto. y dynell, yr hyn yr oeddynt yn ei gael yn 1871.
. AT FWNWYR, POB GWEITHWYR…
AT FWNWYR, POB GWEITHWYR EREILL, A CHYFEILLION VN MYNWY A DEHEUDIR CYMRU. Gydweithwyr a Chyfeillion,—Qydagalar ac anewyHysgarwch yr ydym eto yn apelie, at eich cydymdeirhlad a'ch cydweithred- iad dan yr amgylchiadau profedigaethus ydym wedi dyfod iddynt yn bresenol. Anfonasom gylchlythyr dyddtedig y 14eg 0 FecK, 1878, yn galw eich sylw at dry- chineb Abercam, a chylohlythyr arall yn galw am eich cynorthwy i ddwyn yn mlaen yr ymchwiliad i'r achos nen'r achosion o'r cyfryw danchwa. (Y mae yr ymchwiliad yn parhau, m nie gorphenir ef am amryw ddyddian^ Yr ydych yn gwybod ein bod hefyd wedi ayflegi Cyf- teithiwr i gymeryd yr achos mewn llaw, ae y Due aifer mawr o dyction wedi en galw i fod yn bresenol, yr hyn sydd wedi aohosi traul fawr. Cydymlfarfiwyd a'n oais y pryd hwnw g^n nifer luosog, ond y mae y cyfroddion wedi bod yn fyr o gyfarfod &'r gofyaion. Ychydig a feddyKodd neb o honom y pryd hwnw y bnasai feryohineb arall w gyffelyt) nafcufc yn dygwydd mor faa., ao yn ysgnbo ymaith o'n rayag ac e'n cyIck. hoedd tenluaidd gynifer ttg sydd madi colli eu bywydan yn Nglofa y Ddinas, ger Pontypridd, nos Lun, y lidg eyfisol, pan y eyrthiodd 43 yn ebyrth i'r often ddi- nyatrioL Gydweffchwy* a Chyieifliaa, ^r jsdy* yn gobeithio ac yn ereda y cynarthwyweh ni ya w.n dyledswydd arbeaig haa, ae y «y4uuweh m ei bod ya rhwym^Ug; ar&en, ui ae hyd y ma« wdifefeoaadwy i ni, i fynn ymohwiliad gyflawa i'r ackos o'r ftrth gdled ofnadw^r W fyvyd ag a pymer le »»r ami yn em my»g. O gaalynifcd, yr ydym yn god^fadfe ty/rciklion o toh, yr un <»Mi wr<h)«h er cyfcrfod a'r trealuu yr eir ya yr Y Arfered y gweithwyr yn mhob Glofa neu Ddosran eu ffordd eu hunain i gasglu y cyfroddion, gan drosglwyddo yr unrhyw i'r Trygorydd can gynted ag y bo modd. Ydym, yr eiddooh yn ffyddlon, Wm. Abraham. Thos. Halliday. John Prosser. Samuel Davies. John Lewie. J. W. Andrews, y J.Price, lBSa- E. Williams, Trysorydd, MaltsteTW Arms, Pontypridd. D.S.—Can belled ag y bo bosibl, bydd- ed i bob CHofa yn eich ardal gael y cylch- lythyr.
DYGWYDDIAD GOFIDUS MEWN GLOFA.
DYGWYDDIAD GOFIDUS MEWN GLOFA. 0 flaen Mr. Gwilym Williaus, yn llys ynadol y Pentre, ddydd Linn diweddaf, dygwyd halier o'r enw David Lewis, o Rymni, yn mlaen dan y cyhaddiad o wnend niweidiau oorfforol i balierarall o'r enw Samuel Thomas. Y r oecld. y ddau ya gweithio ya nglofa y Ton. Y diwrnad y tymarodd y dygwydd td It\-pa'hi ctffyl Jr «archaroT arcs ar ei archiad, mewn oan- yniad i'r hyn y taflodd efa gareg fawr at y creadur. Modd bynag, methodd a tharaw yr anifail, ao aeth y gar6g at daloen Samuel Thomas, a chymaint oedd nerth jt ergyd fel y niweidiodd ei banglog, ae y syrthiodd ya ddideimlad i'r llawr. Wedi ei gario allan o'r lofa, gallodd gerddod i dy ei rieni; ond er hyny y mae wedi gwaefchygu yn fawr, fel nad oes end ychydig obaith am ei adferiad. Y mae y prawf wedi ei ohirio.
YN BYW GYDA'R INDIAID.
YN BYW GYDA'R INDIAID. Yr haf diweddaf, daeth mintai o dir- fesarwyr o hyd i lwyth o Piutes Indiaid, ac yn on plith yr oedd dynes wen tu 60 mlwydd wed. Dywedodd iddi fod gyda'r Indiaid IS inlynedd, a'i bod yn bwriadn treulio gweddillei hoes gyda hwy. Gwraig aeanti Califoftiia yn 1849. Gadaw$ld hi gyda dau oblant, ac ni welodd ef bytih wedi hyny. Ba y ddau blentyn farw, ao yn fnan ail briododd, ac yn y oylamser cyflawnodd yr ail wr hunanladdiad, a To mlynedd yn ol ymnnodd gyda'r Indiaid^ y Thai ydynt yn ymddwyn yn garedig tnM- ati. Yr oedd yn ei meddiant 200 iy a nifer mawr o ieir, ar jr 2hai,y> h byw. Y mae yr Indiaid yn^edr^ fijlA; fel duwiea meddygiaeth, difwy ei bod| 11 wyddo i wella llawer o anhwylderattyB eu plith. Y mae yn ddynes dalentog, a chafodd addysg dda.
HUNANLA.UDIAD MEWN CANLYNIAD…
HUNANLA.UDIAD MEWN CAN- LYNIAD I STRIKE. Boreu dydd Sadwrn diweldaf, cafwyd j corff dyn o'r enw James Halstead, saer- maeD, yn y Thames, ychydig y tu nchafi bont Battersea. Yr oedd y corff wedi bod yn y dwfr am dri diwrnod, ac yr oedd y dyn druan wedi ei yru i gyflawni y weithred o herwydd sefyllfa resynns ei wraig a'i blant, a hyny o herwydd ei fod wedi ymuno yn y strike ddiweddaf yn y brifddinas. Yr amgylchiad rhyfeddaf yn yr helynt yw, fod modryb i'r frranceajg wedi marw ddydd Sadwrn diveddaf, wedi gadael iddo y,Bwm o £ 1,000. t.
YMDDYGIAD ANNYNOL AT.-FENYW.".,
YMDDYGIAD ANNYNOL AT FENYW. Y mae hanesyn dychrynllyd wedi i.a cyrhaedd o Berwick. Fe alwodd meo* dlawd mewn fferm yn y gymydogaeth, gaa erfyn ar iddynt ei ehytneryd i mewn. /Yf oedd yn wael iawn ei hiechyd, ond etofgo- meadwyd hu Y boreu oaclynol cafwyd fci yn £ arw ar ochr yr heol, gyda efei^i^d, ce^ydd-'anedig wrth ei holchr. STi^eB iaith ddigon cryf i ddarlanio y fathom- ddygiad annynoL f;
11 DAMWAIN ARSWYDU^ AR? Y…
11 DAMWAIN ARSWYDU^ AR? Y RHBILFFORDD YN MERTHY^ Bora dydd Gwener, dygwyddodd dam- waiu echryslon ar un o'r rheiltryrdd yn Merthyr. drwy yr hon y coliodd tri o feahgyn en bywydau, A yr$iafwyd «n arall ya beryglas. Ymddeagya, ya •! yr yidchwijiad a wnaad gan y treagho^dd, Mr. G. Orerfcon, pa igwesty y Prinot of Wales6 Nantygwenith-street, fed y psdwar bachgen ya dychwel/d gyda oherbydras y gwejthwyr « Bwfl y Qethin, Absrcanaid,, gw,e tua saiHi e r gfoeh y bore, gan nad oedfl dim gwsith yn y pwll iddynt am y diwnwd. Ar#ar^i bechgyn elebedd ar fiien y peiriaat, a^e lefly y tro fcy#* er en bygwth ami i dr» am y treseM # hyny, eto myneait droseddu y rheol, yr bya a goafcodd yn 4drod iddjent, Daetli y peiriant i wrihdarawiad 6 gwageni lla«te d to oeddynt weii ea g»d«el ar lin«^ y Val<| of Ifeafeh gem yrredgdd aral o'r fi^r Edward Cnmmingsi Y canlyniad fa i'r pedwar bachgen gael eu gwasgu rhyng- ddynt, a lladdwyd tri o honynt yn y fan, sefTracy Rees, 17 oed; David Watts, 13 a James Thomas, 13. Chwilfriwyd cyrff y tri mewn modd erchyll, yn neill- duol eiddo Tracy Rees. ^Ofnid am adfer-1 iad y pedwerydd bachgen, yr hwn sydd yn gorwedd mewn cyflwr drwg. Cladd- wyd gweddilion y bechgyn anffodus yn Nghladdfa y Cefn y dydd Linn canlynol. 4
Y GOLOFN AMERICANAIDD.
Y GOLOFN AMERICANAIDD. STEYCHINEB YN COLUMBUS, OHIO—PUMP WEDI EU LLADD. j Columbus, Ohio, Rhagfyr 16.—Ar y 5ed cyfisol, dygwyddodd un o'r damweiniau mwyaf dinystriol a gymerodd le yn y ddinas er's llawer dydd, drwy i ferwedydd un o ffwrneisiau hen felin Hayden ffrwydro ar am-hntiad, ychydig o fynydau wedi haner dydd, pryd, fel y mae yn ffodus, yr oedd y rhan fwyaf e'r gweithwyr wedi myned i giniaw. Ymsaethodd allan fel ergyd o fagnel dros y mur, yn groes i'r ffordd, ac ar draws y coml yard, a thrwy; ddwy o sheds, gan ddryllio pob peth o'i flaen, i'r pellder o tnaaan' llath. Deuwyd o hyd i ddau goifl yn yr adfeilion, wedi en briwio a'u Ilesgi yn ddu fel y gloyn, a saith ereill wedi eu newidio yn fawr, tri o'r rhai faont feirw ar .1 hyny. Mae nn arall o honynt hefyd yn anobeithioL Mae y clwyfedigion ereill yn dyfod yn mlaen yn dda, o'r rhai y mae dau yn Gymry, sef meibion i William Lewis a D. R. Davies. Cafodd pedwar o'r rhai a laddwyd gladd- edigaeth barchns, pryd yr oedd hall weith- wyr a pherchenogion y felin yn yr or- ymdaith. Talodd y perchenegion yr holl draul, ao y maent yn trefnn pob ymgeledd i'r clwyfedigion. Mae Mr. D. Price, y gorachwyliwr, hefyd yn gofaln yn dyner am bawb, fel na byddo arnynt eisien dim. Gwaith y bachgen Lewis oedd gofalu am fod digon o ddwfr yn y berwedvddion. so v flHrydriad yr oedd wedi bod yn edrych ar j feerwedydd hwn, a ohael wrth y tDater- jj&ige ei fod yn agos llawn o ddwfr, yr hjfjn a hysbysodd i'r Cymro parchus D. 8. Richards. Oad ymddengys yn awr fod llawer o nwy wedi ymgasglu yny berwed- ydd, a bod, rhy wbetfti allan o le yn y sagn- edydd, trwy yr hyn y twyllwyd Lewis, ac y bn agos iddo golli ei fywyd.
-AMRYWION.
AMRYWION. Mewn hysbysiad diweddar o St. Lonis, Mo., dywedir fod rhwnm 200 a 300 o bobl yn y ddinashono yn gleiflon o'rdarfodedig- aeth, a'i bod yn myned i'r lladd-dai bob dydd, ac yn 3 fid taa pheint o waed poeth, mor fhan ag y daw o wythienau yr ychain. Hefyd, y maent yn eisteid yn yoigydd-dy tra y bydd y gwaed poeth yn rhedeaf, i anadlu yr ager fydd yn codi 0 hono Dy- wed y meddygon mai dyna y feddyginJaeth oren i'r darfodedigaeth.
,MABWOLAETHAU.
MABWOLAETHAU. Tachwedd 29, 1878, yn Ottawa, Wis- oonsin, David, mab Mr. Thomas Davies a'i briod, yn agos i 21 mlwydd oed, ar ol taag wythnos o gystudi trwm a phoenns. Daeth y teulu oaredig yma i'r wlad hon yn y flwyddyn 1869, o Danyralty, Merthyr Cynog, sir Frycheimog, Deheadlr Q1ara. Rhagfyr y 5ed, 1878, Mr. Rhyf BrafiS, Mansfield, Pennsylvania, wedi oyfehaedd yr eadran teg o 76 mlwydd oed. Yr oedd yn hen gymeriad hynod yn myag fifljanry trwy gylchoedd Pittsburgh. Adwaeaid ef fel un o geiyrn yr Hybarch W. Owens, gyda yr hwn y bn yn aelo| yn Otetham Street, yn yddinaahon, am hwer ilwydd- ya. Aelod gwreiddiel ydoedd o Nefce, Penyoae, Mynwy. Bu yn byw jn hir yn Panycae a Blaeaafon, yn yr Hen Tachwedd 29, 1878, r yn ]itoifilwvibo, Coatra Costa County, California, N're. M. E. Hanaock, yn 41 mlwydd oed. Daeth i'r wlad hon pan yn bum'" mlwydd oed #'r Oeed Dnon, sir Fynwy. Bnwatl to vmgni oeidynt William a Sarah Joiras. Ha yp trigianu yn y lie hwn am tua naw mlyneida. Ni bu ond taa chwe' diwrnod yn sal. Tachwedd 30, 1878, yn nhy ei mab, yn Philadelphia, Peansylvawia, yla 72 mlwydd oed, Mrs. Hannah Jenkibs, priod y di- weddar Morgan Jenkins, gynt o Dowlais. Hydref 17, 1878, yn Portsmouth, Ohio, yn 40 mlwydd oed, lqizab" Wil- liams, anwyl briod John Wjiliams, (EQE Idrig), o'r typhoid fevor, ar ol cystadd trwaa o 21 di wrnod. Gweinyddwyd In-Yo ty, yn yr addoldy, as wrfih y bod gun y Parch. I). Joakins, Oa^Hjll, i dyrfa 1It- Mag oedd w.-di ymgynnE i d&^i y gym- wynas eWi weddillion yr ymadawedig jac liefyd yr oeid arwyddipn wnlsvig ar y gjnullfiftdfe o gydyi»i!e?k>lad a'r tenki gakaras yn eu profedigaeth lem aohwerw. 'i: ¡; -i> Yr oedd Mrs. Williams yn ferch i'r di- weddar Thomas Wilks; o Lanidloes, Gog- ledd Cymru, yr hwn oedd yn bregethwr cymeradwy iawn yn Bghyfundeb Wesley- aidd y gylchdaith hono. Rhagfyr 6, 1878, yn 77 mlwydd oed, yr hen frawd Rees Evans, Mansfield, Pennsylvania, o ryw anhwyldeb yn ei ym- ysgaroedd. Claddwyd yr hyn oedd farwol o hono y Sabbotb canlynol, pan ddaeth tyrfa luosog o Gymry a Saeson yn nghyd. Gadawodd bump 0 blant i alaru ar ei ol, sef un mab a phedair meroh, ac hefyd 1111 brawd, sef Mr. John Prichard, sydd yn byw yn Ashland. Pennsylvania, yn nghyd a llu mawr o gyfeillion a brodyr a chwior- ydd crefyddol Genedigol oedd Mr. Evans o sir Fynwy, ac ymunodd a chrefydd tua 31 neu 32 o flynyddoedd yn ol. Bedydd- iwyd ef yn Nebo, Penycae, eithr nis gwn gan bwy.
. EISTEDDFOD DEHEUDIR CYMRU
EISTEDDFOD DEHEUDIR CYMRU Ymgynullodd pwyllgor yr Eisteddfod hon ddydd Sadwrn diweddaf, yn y dafam arferol yn Nghaerdydd. Cymerwyd y gadair gan D. Rosser, Ysw., Pontypridd, a'r is-gadair gan Dewi Wyn. Yr oedd amryw feirdd a Uenorion yn bresenol. Yn mhlith y pethan a benderfynwyd, yr oedd fod Undeb Corawl Aberd&r, o dan arweiniad Mr. Rees Evans, i'w gyflogi i ddatgan "Blodwen," yn Saes- neg, yn nghyngherdd y diwrnod cyntaf. Pendetfynwyd hefyd mai dyddiau cynaliad vr Eisteddfod fyddaut y 3ydd a'r 4ydd o Fedi, yn lie Gorphenaf. Foa y corau fydd yn cystadlu am y brif wobr, £100 a thlws aur i'r arweinydd, i gynwys dim Uai na 150 0 leiBwyr. Fod y gystadleuaeth mewn canu cyfansoddiad cerddorol newydd Dr. Parry, yr hwn sydd wedi ei gyflwyno i Arglwydd Aberdir, i'w gyfyngn i wiywod yn unig, a't wobr i fod yn.£5. Polka Chorus Schoeffer, "Come Away," ileisia-u gwrywaidd, a'r un wobr am ei ganu. Fod gwobr o C6 i'w riioddi i'r ttrmg bznd am chwarda^arn a enwir eto a xio i'r brcm hand, yn nghkd A gwobrwyon •reilL Cynygtodd un boneadwr, ya amodol, wobr o bumgini am y ifaethawd. goiea ar y M Wasg Gymreig. ej aifvgft ii, jnoddipn pwyugwy wocr o gaa tooeadwrmn j farwnad oren i Mr.JMajMawa, vr hwa a gy- naliai swydd gyfnfol flTdaa Ardalydd Bate, ac hefyd yn aelod cyfrifol yn Nghsypel Seicm, perthynol i'r Methodistiaid Calfioaidd. Caeraydd. Cynelir y pwyUcor nesaf yn yr un ^afarn, ddydd Sidwrn, Cfewefror y laf. 11 > m
,.TREFOBIS.
TREFOBIS. CYMANFA GERDDOROL jr MBTH01>ISTIAID. —Nos Ferchdr, Ionawr £ ISfed, cynaliwyd Rehearsal yn nghapel Phlkdelphia, yn y fie uchod, er parotoi ar gyfery gymanfa gerdd- orol sydd i'w chynal yn y Masie Hall, Aber- tawy, mis Mawrth nesaf. Y mae cylch y gymanfa wedi 6i ranu yn bump dosbarth, a chyfarfod oedd hwn i ddosbarth Treforis yn unig. Cauwyd y tonau ea^yool yn dda 'Bamsfiald,' 'Gloucester,'4Rliai anwyl aeth o'm blaen,' 'Brynteg, Luthei/Salmdon rhif 9, anthem, 'Dysgwyliaf am yr Arglwydd' (Alaw Ddu), Bremen^' "flwy'n gwediio dro3och chwi,' Carllyngoed? Da oedd ganym weled arwyddion fod y caatorion yn pender- fynu gweithio o hyn i'r gymanfa. Yr oedd amryw o swyddogioneglwysigydosbarth yn bresenol er dangos eu cofnogaeth i't amcan, a chafwyd anerchiadau pwrpisol ganddynt yn yatod y eyfarfod. Arwetoydd y einu oedd Mr. John Watkins. Y eadeirydd oedd Mr. Williams, Church Square, yr hwn yw llywydd y dosbarth. Yn ol yr arwyddion pMaenoi, bydd y gymanfa nefiaf yn nn effeith- 10I a llewyxchus. (
.ALLTWEIfi ;'I
ALLTWEIfi Y dydd o'r blaen, cyniliwya «ngherdd yn y lie uchod, er budd i'r cyfaiB Aaw Meudwy, yr hwa syad ar hyn o bryd o dan addysg yr o n wog Dr, Parry yn M h ri fp-go ^rUru, pryd y gwasanaethwvd gan Miss^t Smith, Allt- wen; A. |oc S. J. Jenkins, Iiindore Inn; S. Thomas, Treforis; C. Davioa, AV^twen; a Mrs. Williams (Eos Rhydyfro): Mbi. W. Griffiths, U.C.W.; J. WiUiami^iew Bbwy), U.C.W.; C. Davies (Alaw Mewwy). U.C.W.; Robert Rees (EOI leg Autwen a'r Dyffryn GHee Paarties. C^d^trydd, Dr. G. Griffiths, Llwyncelyn Hmse, PontudAwe, yr hwn sydd bob amser yn baro&i g^ucHrthwyo e^farfedydd o'r fath. Aeth Mvb trwy en gwaith yn ganmoladwy. Bydded h^abys i bawb «%di wel tocynau allan i'w gwerthu i »yfed a'n eyf- rif on i few* i'r. pwyllger erifjha hanet awr w»di saith nos Sadwrn nesaf, IcSojawr 25 tin, ilr Cross Inn, Pontardawe. Dioleh ya fawr am gynorthwy pawb.— « —
CWMBACH, ABEBDjjt.
CWMBACH, ABEBDjjt. Y ntfae fin y lie hwn dylocti mawr yn bod- oli, a Uawer e deuluoedd heb dilim i'w brofi am fldgn ddiwrnod. A oee dim hawl gm jfyloiion y lie hwn ar yr &griau sydd ya meddiant y Fieer, M ya eail -«u rhaau yn Aberdir jca bresemol J Wei^das felly, earem idde.i beidio ein haaghoflo lixa'r gymyd- og ie^k hon. Y dydd o'r blaen, yn ngh&jiel Bdthamia, perthynol i'r Bedyddwyr, traadidwyd darlith gm y Parch. N. Themas y»)ar rt Joseph Harris Jottes ai Amseraa." (Jai- wyd oynulliad rhagorol, 'a ph4wb yn ym- Aaaogos eu bed w«ii tu boddloai y&fawr. —a ♦ 7- or tr-' U "• j
Monmouthshire & South Wales…
Monmouthshire & South Wales Conciliation Board Accounts, RECEIPTS. 1878. £ 8. d. £ & t. Amount previously reported 269 9 tt Sep. 24, Gadlys Old Pit 6 10 8 26, Aberamaa ColKery 7 13 9 Oct 5, Cwmneol, Aberdaie 10 7 4 11, GlynmeaL Plymouth 2 14 I Abercwmboy 4 19 4 Nov. 6, British Works 2 14 0 9, Bodringallt 7 0 9 19, Old Tred^ar Bistw 30 0 61 29, Clydach Vale 17 14 6 89 13 111 .l359 8 EXPENDITURE. WILLI AK Axz&uAxi To 11 days at Cardiff at 18/- per day < 8 10 9 1 day ditto at 8/ 0 8 9 9 days at Aberdare and Merthyr at 8/- 3 12 0 1 day at Pontypridd 0 8 Q Railway Fares ft 7 9 Letters and Parcels a540 Telegrams, Stamps, 6c. ,M 0 9 8 JffR ( SAAMII DAVDa To 11 days at Cardiff at 101- per day 5 10 9 i ft 1 day ditto at 8/- 0 I 9 91 days at Aberdare and Merthyr at 8/- 3 14 it 2 days at Pomtyprrdd 0 1€ 0 -s Railway Fares 2 10 9 > Telegrams, Stamps, &c. 0 M 9 T „ » I* I JOHW Paossas. To 11 days at Oudiff, at 101- per day. 5 10 0 9 days at Aberdare and Merthyr at 8/- 9 12 0 1 day at Pontypridd 0 Railway Fares 247 Telegrams, Stamps, &c. 0 4 C JOHK Lswm. T« 6 days at Cardiff at 10/- ,¿ perday 3 9 0 1 day ditto- at 9/- 9 8 ♦ ? £ ri 6 days at Aberdare and Railway Fares 1 1? 0| a 1 <1 THOKAS HALM»AT. To 10 days at. Cardiff, at lo/- per day 5 0 0 3 days at Merthyr at 10/- 1 10 0 3 ditto at 8/- 14 0 Railway Fares 9 10 6 DAV» MoactAK.. To 3 days at Cardiff, at 10/-per day 1 10 0 3 £ days at Merthyr and Aberdare at 8/- 18 0 Railway Fares 0 12 0 For use of Temperance Hall 1 10 0 ———— 5 0 a J. W. ANDREWS. To 10 days at Cardiff, at 10/- lIer day. IS 0 Q 1 day ditto at 8/- 0 9 0 81 days at Merthyr and Aberdare, at 8/- 3 8 9 3 days at Pontypridd 1 4 0 Salary for Corresponding, &c 2 S0 Railway Fares 4 0 0 Postage, Telegrams, Wrap- pers, &e. 1 17 -8 ———— 18 TFTEASVREB. To 5 days at Cardiff, at 10/- per day 2 10 0 2 days, Auditing Accounts at Al?erdar# 0 16 0 7 days at Merthyr aad Aberdare, at 8/- 2 16 0 Railway Fares 0 17 9 TeJegrame, Stamps, Conk- mission, &c. 9 16 3 —— '11. JOSEPH PBJCE, To days Auditing Ae- cosnts at Aberdare 9 16 0 91 days at Aberdare and Marthyr 3 19 9 2 days at Pontnfidd 9 19 0 Railway Fares .i. 4 7 Wrappers, Stamps, |p«. 164 —=—— < M 11 EVAK OWSK. To 2 days Auditing A. at 8/~ 9 It 9 9 19 H J»hn Hughes ditte 9 1(0 Balway Farel 0 7' 1 I 9t RoomforAuditine 000 6 9I Jenkin Howell farPrinfcqf 7 9 3 7 8 a Milts & Lynch 4 9 9 4 0 Q Walter Lloyd — H5 9 1 15 ft Accountants £ 1J 9 9 111 991 la Treasurer's hand 110 12 Si West ef England Bank. 17 14 C Am 3 Examined, and feiftd comet, WILLIAM JOVU ) EVAN €>WBN, ( EDWARD WIWAMS, Tieasujea, JOSEPH iMfe/ «. ——w. <■11 1 ■■0C3C=>C=9S%
Advertising
RHYBUDD* DYMUNIR ar hoK j Qmfrithss « elwir y "Y Cyf^ qr y»gynul yn y Full Aberdar, gyfarfod a'n gilydd ya Yqrolify ei jtepan's. eynon, nos Sadwm, Chiemnr la^ JeK, aa$ gloeh yn y*prydiraw^ jrja y jyM n^erion bwys i'w trafod, gan ffid y If w^d wefi ei gan ei berchenog. ioaawr 13eg, 1119.. »" H^sw, Yag^ ;■ ,0. <