Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
DiWygiad 1904 A 1905.
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
DiWygiad 1904 A 1905. ej^Sled^p >'chydig fantais ynglyn a'r uchod yn I iYn ^^esprifiyinru y misoedd diweddaf hyn, gallaf Jl? l--Y n- yn. f>7r 3^ y modd caiilynSl: — lM;Tygiad. II.—Hynodrwydd ei ddull. Perthvn ddull. IV.—Y Casgliad a dynir I, y ynas iddo. a^ygiad.-— Ymae y Diwygiad hwn o'i ert»' eithi--11^1 5^3 yn llawer mwy tawel a syml, ^,r e.^ hun J, 5 megis yn hanes Mr. Evan Rob- 9,1 y niae' eWn rhyw wasgfeuon gorlethol trwy Vnr^atur yn dioddef o'r herwydd, ond, Pan 11 argoedd• fwy^^ felly yn fynych, oddieithr y iftae'r ? trymion neu edifeirweh dwys ch j nl x sbl7d Glan yn troi pechadur o ac 0 feddiant Satan at Dduw. skclv gorfii 59 dywedir y byddai cynulleidfa °CaKb S! du oriau, ac mewn rhai am- >e(i; „ aiJaid cymerj^d rhai o honynt allan a dvf?jllu- nn^, y8u gan lewygfeydd neu eu nerth 0(i y mae i-yn«hw,n' yn gy&edin iawn, rnyn'd effeithiau. Ceir y rhai a fyddai ar y dechreu yn cael eu cynhyrfu yn fynych i weddio, canu, neu lefaru, erbyn hyn yn bur. ddistaw, er hyny gadawa ei ol arnynt; ac y mae ei effeithian gogoneddus ar y Byd ac yn yr Eglwys yn brawf diamheuol, mai ymweliad neillduol Ys- bryd Duw ydyw, serch-nad ydyw mor gynhyrfus a'r Diwygiad blaenorol a nodwyd, sef '59. II. Hynodrwydd ei ddtill— Cyfarfod gweddio yn benaf sydd yn cael ei aiirhydecldu a'r amlygiad nelaethaf o'r ymweliadau nefol, a hyny yn hollol, trwy wasanaeth y rhai hyny, y mae'r Ysbryd Glan yn eu dewis i ddyfod at ei allor mewn gweddi, ganu. neu dystiolaeth. Y mae'r swyddogaeth i raddau mwy neu lai yn cael ei anwybyddu, oddieithr y rhai ysbrydol o honynt—derbyniant hwy y dylanwad fel eraill; nid ar gyfrif eu bod yn swyddogion, ond ar gyfrif eu bod wedi-eu cynhyrfu. Er hyny nid yw gweithrediadau yr Ysbryd yn hollol gaeth yn y cyf- eiriad hyn, oherwydd gellir dweyd, lie mae Ysbryd yr Arglwydd, yno y mae rhyddid.' Pan y digwydd rhywun gymeryd rhyw ran neillduol mewn cyfarfod, heb dderbyn y cynhyrfiad hwnw, ac oddiar hyny i'w wasanaeth fyned yn faith, ac yn wasgarog ei apeliadau, o bcsibl fe gilia yr Ysbryd. Ac fe wyr y gynulleidfa ei fod wedi cilia neu ymbellhau, ac y mae'n bosibl bod y gweinyddwr ei hun yn gwybod hyny, ond bod yr hyn sydd yn anghyson a gostyng- eiddrwydd a gwylder yn peri iddo Barhau ymlaen. III. Dieithrwch ei ddull.-Er mwyn dangos hyn, rhoddwn yma ddesgrifiad o uil. o'r cyfarfodydd y bum ynddo; wedi bod yno am beth amser teimlais fod perarogl y Presenoldeb Dwyfol yn ddiamheuol amlwg. Ond fel y mae'r cyfarfod yn gwresogi y mae yn dyfod yn gystadleuaeth rhwng personau mewn trefn i gymeryd rhan yn y gwasanaeth. Dacw wr a merch ieuanc yn taro ati ar unwaith, y cyntaf i weddio a'r olaf i ganu, a chlywir swn 'hush I gan liaws o'r gynulleidfa; y maent yn gwneyd hyny mae'n debyg er mwyn i'r ferch ieuanc gael y flaen- oriaeth, ond fel arall y mae yn digwydd. Fe a'r dyn yn ei flaen i weddio, ac yn ddiystyr o'r cwbl, eto fe geir ei weddi yn gwmpasog, maith, dibwynt, a dibwrpas, a'r cyfarfod mewn canlyniad yn syrthio yn 'flat' a diafael.' Ac os edrychir i fyny i gyfeir- iad yr allor, fe geir fod y Golomen Nefol wedi ehedeg ymaith, ac fe wyr y gynulleidfa hynv ac o bosibl y gweddiwr ei hun hefyd. Ciliodd y Golomen Sanctaidd ymaith heb roddi cwyn na phrotest' yn erbyn neb, ac ni wyr y gynulleidfa pwy sydd i'w feio pa un ai yr agwedd meddwl neu gymeriad y gweddiwr, ai ynte yn y gyfran hono o'r gynulleidfa a sibrydol yr 'hush?' Felly y mae yn aros heb ei egluro. Ond pa un bynag, y mae'r gweddiwr yn terfynu, a dyna'r llances ar unwaith yn rhoddi ail gynyg, a'r waith hon y mae yn llwyddo yn effeithiol iawn. Dyna'r gynulleidfa ar dan yn y fan, ac ed- rychwn i gyfeiriad yr allor, fe welir v Golomen Nefol yn eistedd ami. Ie, gwelsom cyn hyn, fel pe buasai y Golomen ar frys i ddychwelyd yn ol. Cymerai hyn le weithiau trwy i un gael ei gynhyrfu i ganu penill ar draws un fyddai ar y pryd yn gweddio, ac fe geir effeithiau daionus yn dilyn yr ymyriad yna. IV. Y casgliad a dynir mewn perthynas i'r Diwyg-iad.—Priodol iawn y gellir gofyn ynglyn a'r Diwygiad, fel y gofynodd Daniel i Michael ynglyn ag achos arall, 0 fy Arglwydd, beth fydd diwedd y pethau hyn? Dan. xii. 8. Sicr yw na pharha y Diwygiad ymlaen yn y ffurf bresenol arno, oherwydd ymddengys fel ton yn myned heibio, er hyny. ein ymcfyniad pryderus yw: Beth yw y budd a ddeillia i'r eglwys mewn canlyniad oherwydd yn flaenorol iddo yr oedd mewn sefyllfa isel a difywyd. Diameu genyf mai yr arwyddion mwyaf arolwg o'i- effeith- iau fydd dyrchafu yr eglwys i sefyllfa trwch o ran ysbrydolrwydd, purdeb, a sancteiddrwydd. A dyna ydoedd ystyr atebiad Michael i ofyniad Daniel— Llawer a burir, ac a genir, ac a brofir eta," Dan. xii. 10. Y mae Paul yn un o'i lythyrau at y Cor- inthiaid yn dweyd ei fod wedi clywed fod ymrafael- ion yn eu mysg, o ran (meddai) yr wyf fi yn credu. Canys rhaid yw bod hefyd heresiau yn eich mysg, fel y byddai y rhai cymeradwy yn eglur yn eich plith chwi," i Cor. xi. iS, i. Os ydoedd ymrafael- ion ac heresiau yn eglwys Corinth yn effeithiol i wneyd y rhai cymeradwy yn eglur, pa faint mwy y bydd i'r Ysbryd Glan yn ei waith "arg'oeddiadol a sancteiddiol, nid yn unig dengys y rhai cymeradwy (neu ysbrydol) yn eglur, ond dengys hefyd y rhai anghymeradwy yn eglur, a hyny yn benaf trwy eiddigedd sanctaidd ei dystion ysbrydol yn nysgybl- aeth eglwys b'ur ar yr anghymeradwy, fel y gellir dweyd am dani, Na elli oddef y rhai drwg," Dat. ii. 2. Rhosllanerchrugog. Theophilxjs Lewis,
Mr. -Evan .Roberts yn Liverpool.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Mr. Evan Roberts yn Liverpool. ODDIWRTH Y PARCH, JOHN WILLIAMS. Ferohill, Arsfield, Liverpool Kbriil i 7eg, 19°5 Erbyn hyn y mae vmweliad Mr Evan Roberts, a'n d;nas yn rahlith y pethau a fa," Yn ystod y tair Withnos y bu gyda" ni, gwnaeth waith anmhris- I iadwy \ti em pl-th, a bydd 61 annilead^y ar y ddims oddiwrth ei ymweliad. Heblaw v ennrioedd sydd I wedi dychwelyd at Grist, y mae Eglwvsi y cylch j j wedi dadebru o'u cysgadrwydd hir,—ysbryd gwaith wedi disgyn ar ein haelodau egl?.ysig, a Gwanwyn | bywyd yn teyrnasu yn mhob man. Erys effeithiau ei ymweliad a oj, yn etifeddiseth arhosol yn mywvd a phrofhd yr Eglwys am lawfr o flynyddoedd, Efe yn ddiaroeu yw ffigiwr canolog y diwygiad presenc.1, ac y mae rhoi desgnfiad o hono yn waith anhawdd, c's nsd anmhosib]. Dyn eithriadol ydyw —hollol br ei ben ei hun, ac ofer yw ei farru wrth yr un canonau 0 feirniadaeth, a dynion cyhoeddus vn gyffredin Ymddangosoqd yn ffurfafen yr Eglwys, gyda'r un sydynrwydd a'r diwygwyr hyny g«dodd Duw vn Israel Rynt, i ddihuno'r genedl o'i chyseradrwydd ysbrydol. Yn wir, gwebr tebyg- rwydd mawr yndd) i'r hen b?ophwydi. Tei rsla fel hwythau y perhadw.ri yn faich arro nes ei thradd- odi. Medcienir ef gyroaint ganddi, f< 1 nad r es ofn dyn arno, a rhyflwynir hi gyda'r. feth awdurdod nes argyhoeddi pawb ei fod "wedi dyfod oddiwith Dduw." With ei wrardaw yr ydym fel pe yn gwrandaw ar un o brophwydi Israel Pe byddai cydmariaeth yn briodol, teimlwn fod mwv o ysbryd Eliseus nag 0 Elias ynddo. Tywalltwyd gras ar ei wefusau." Disgyna ei eiriau arncm fel cawod- ydd tvner y gwanwyn, ac mor ysgeifn ag swelon hwyrddydd haf "Fe1 gwlith-wlaw ar irwellt, ac fel cawodydd ar Li sweJ it." Y mae ynddo, yn ein barn ni, evfunisd o'r rhagoriaethau anhebgorol i siaradwr effeithiol a ilwyddianus. Pwv a welodd ei wyneb clasurol sydd yn debyg o'i anghofio ? Medda ar bersonolineth hardd yn hawlio sylw,—y wen mwyaf swynot a nefo!sidd, ag sydd ar unwaith yn er i!! serch ei w ran dr. wyr—-a liais mor beraidd a chiocharian. Gall le v i yr adeilad mwyaf a'i lais baritone cyfcethog. ArT ei fater, y mae yn cynwvs mer yr Efengyl. C rn r ei s ifbwyct ar Galfaria, ond nid yw yn c, Ili golwg ar "fynydd y Gwyn- fydau." Y mae ei frawddegau mor fyr a chynhwysfawr a diarebion neu dd< e th eiriau (apothegms), ac oherwydd hyny deibyn ar t svlw buan, a chartref arhosol yn y cof Camgyme'iad dybryd yw tybied msi dyn cvffiedin ri allu edd a'i amgvffredioh ydyw. Y mae gan^do feddwl qflym, bywiog, a cheir ynddo fel vn mhob ''vn ir fawr, arabedd (humour) cryf, owi yr oil 0 dan lywodraeth. Y mae ei dalei bu i evd wedi eu ns'segru i amcan mawr ei fywyd—dyrchafu Crist ac enill dynion 3to Un o feistriaid y pyrul eidfi ydyw, yn meddu ar alluoedd i agor \<tafelloedd cudd yr enaid Gwyr pa bryd i siarad a pha bryd i ewi. Cred yn fynych mai distawjwydd ydyw yr hyawdledd mwyaf Y mae wedi dsrpanf.d drrehwh mawr gwir Meith. yddiaeth—"the elcquer.ee of a pause." Trwy'r cwbl y m; e gaeddo yr hunanfeddiant mwyaf per- ffaitli. Sylweddolwy.i hyn)n y c farfod terfysglyd yn Chatham Street, nos Wener diweddaf. Tra yr oedd ei urthwyrebwyr yn ymosod arno mor arswydus, ri chi thruddodd, ond fel ei Feistr pan ymesododd Pilat arno, "niatebodd efe un gair," ond aeth o'r cyfa fod yn dawel, a gwen ar ei wyneb, yn brawf 0 fawredd ei enaid. Ymddengys y: cnfys yo fwy prydfeith wrth ei chymharu a'r I cymyh u duon o'i chwmpas—felly yctau. Neu fel y dywed Goldsmith As some tall cliff, that rears its awful foim, Swcl's from the vale, and midway leaves the storm, Though round its breast, the rolling clouds are Eternal sunshine settles on its head." [spread, Daeth geiriau'r Gwaredwr i fy meddwl nes Wener <! Gwyn eich byd pan y'ch gwaradwyddant, ac y'ch erlidiat t, ac y dywedant bob drygair yn eich eibyn er fy mwyn i, a hwy yn gelwyddog. Byddwch lawen a hyfryd, canys mavir yw eich ewobr } n v nefoedd oblegid felly yr erlidiasmt hwy y proffwydi a fu o'ch blaen chwi." Hen arfer y bvd ydyw gwaradwyddo a chroeshoelio y thai syrd yn gwneuthur daioni Erlidi dd y dyngarwr mwyaf we'odd y ddaear, a therfynedd yr erledigaeth yn y tragedy mwyaf o groesboelio cymvynaswr penaf y ddynoliaoth, a hyny gan arweinwyr cref« I yddol y genedl. Nid yd\m yn synu gan hyny fod Mr Evan Roberts yn cael ei erlid. Nid ydyw y gwas yn fwy na's Arglw>dd. Os erlidi sant hwy u,, t I a'ch erlilia: t chwithau." Dyma lifrau y gwas. Bwriada Mr. Roberts fyned i dawelwch ac unig. rwydd y wlad er cael adnewyddiad re th ac iechyd. j Caiff yno y tawelwc'n aniensheidiol i ddat cymun- I deb a'r ysbrydol a'r am\eledig, ac' i dderb- n cenadwri ar gjfer y dyfo.dol Pydd y r eillduaeth yn fantais i'w ccph a'i \sbrvd Credwn gyda'r duwiolfrydig F. W. Faber ib-i distawrwydd ya luxury sanctciddiwydd. Pwy wyr y fantais a ddeilliodd i ni o'r w^thtios diet ;wrsvydd yn hares Mr Roberts cyn d\ftd atom? Ein gweddi yw ar i amddiffyn y nef fod trosto, a chynorthwyed ef gan ei Dduw i wnryd llawer o waith am fiynydd- oedd i ddod cyn noswylio yn Salem. Diolchwn i Dduw am dano, ac am yr hyn a wnaed trwyddo. Benditbiodd y ref ein cer edl a dynion ardderchog yn y got phenol. Os na roddodd i ni lawer o wydd- onwyr ac athronwyr i arwain diwvlliant, gwareidd- iad a gwvbodaeth y byd, anrhegoddni a rhoddion liawer mwy ein golwg ri, sef preffwydi sanctaidd i ddyrchafu moes a chrefydd ein ctnedl; ac ar restr hir enwogion a chymwynaswyr ein gwlsd, nid y lleiaf o horynt fydd etw yi Efengylydd ieuanc a duwiol 0 Gaslhvchwr. Yr eiddoch yn ddidwyll, JOHN WILLIAMS.
Diwygwyr a Biwygsssfau Bymris
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
^^HQewydii Emlyn, ar daith trwy ranau hel- oedd y ddau yn gyda* °arLSb1r)'c! y Diwygia<i, ac yti pregethu trwy ddcdiad Yn nj hob lie; a llwyddwyd CfefvdHU yrn'A'c^iad i gyffroi meddwl pmaicid newvi rV^'r y w'ad> a chynheuwyd rhyw ysbryd Cyfa>.r ^n, eglwysi. Penderfymvyd cynal <Wiiu- j &weddi yn mhob lie i ofyn'am amb«l! ^elaetl1 °'r Ysbryd Glan. Yr oedd 7Qo "et yU hynod ° 0Cr pan 0edd y ddau &enad ^refnn°'fr eu hanog^eth daer hwy addawent Had 0 arf°dydd i weddio am brofi rhywbeth gras e^dynt yn eu brofi ar y pryd yn moddion ffyddl ^"wyd hyny allan gyda mesur helaeth o ar Vr°h n dis§7uodd Ysbryd gras a gweddiau Crvfinr, ardaloedd, a phrofwyd dylamvadau anarferol. ^eled ^en £ f am y Parch. D. Morgan yn ym- cyfarfJ f^anaa o Sir Drefaldwyn, ac yn.cael nj(} o fff neillduol o Iwyddianus. Cyn hyny Cyfarfec\ d*m neillduol iawn wedi tori allan yn v gWedd dd'> °nd ^r oed' rh7w a^el yn y eglw !au> a'r teimiad• yn rhyw gynhesu yn yr pohla!i'-a r^>TVV ddvvyster a difrifwcn yn meddianu VVeliad Srefydd yn yr ardaIoedd- Ond bu ym- daloed i M«rgan_ yn foddion ;i wneyd yr ar- yn Un /J °eddwn i yn gvduabyd Jus a hwynt ailan .0(1daeth o frwdfryded 1 cr^fyd lol. Torid a bvdH01- dn tan we'!1^°8'aetla MMorgan, ^vLrai lluavvs mewn ysbryd gprfoledd am in'Vn .ar ol ei gyfarfodv'd.l ef. Peth cy.fred- "hai ffermvdd Dyflfryn Dyfi ar y pryd oedd hwy]' Wr gadw dyledswydd yn y boreu, fyned Ulaith &S-rf >leddu- a 'Pharhau felly am amser bydj.iiefyd ar ol bod mewn cyfarfod gvveddi 'foedU ?er-'Yn SpriAcdda hyd y ffyrdd wrth Cyngj daref- Gvvelid haner dwsin o lanciau yn adref Cyfarf°d gvveddi ar y ffordd wrth f.ned HeoJjr5'11 gorfoledda weithiau am oriaa mewn '^dia Yr oedd meddwl y wlad wedi ei ^eisi!!U yn llwyr &an grefydd, fel v byddai ^edd fferrn-vdd y\ cadw cyfarfodydd '}n y stablau ac adeil^dau eiadi, heb na IWk na g°ieu> a chlywid gorfoledd mawr yn a fmewn Ueoedd felly. Yn yr adgof am yr ?n HeiH^ynheid felIy &welwyJ a chlywyd ami un v aC yi1 moliaRU wrth eu g°rchvvylion ar ?^boimeus>'dd- Yr oedd rhyw diy!anwa:i M lawn yn cerdded gyda gweiuuiogaeth eVfarf°Hgan yr ade8" >'ma- Byddai yn cynal tri a Phoh mewn tri ° wahano1 leoedd bob dydd, deUai trc wedi pregethu am ryvv haner awr r i r sedd fawr i siarad >'n gykiriol a'r UrtaEria-Vyr' a ^7dda^ n'fer dd.a yn cynvg eu atlerch;\r e8lvv7si ar oi pob cyfarfod. Yu yr Jfael vadau hyn yr oedd Mr. Morgan i'w deimlo •^dd na ngafael gyda'r gwramiawyr yn y fath r 0edHVe-ai^ 1 neb.yn gyff^'y'^ byth ar ol hyny. ^^J'dnn- Ql <3dyf°diad i le yn newid gwedd y ^filod ac ya crcu sel am achub y byd yu y Vddem1 eglw>'si- ac yu y ^ychweledigion, fel i\v yn royned at yt esgeulus a'r annystyr- lJdynt ^ynghori a'u rhybuddio,. gan adrodd ? hystv> adau Mr' Rror8",an a'u cymhwyso at r°styn/tl^th' a Inw-V' na r cudd >'n gweddio a- C naed dawer o ddaioni yn y wedd y sy^i ar agweddau eraili y Diwygiad vutaf ^adawyd allan un gair o'r frawddeg h^ygi nV ?',lvV ar Ddiwy&iad i839—45. y^i yr „/ blaen, sydd yn gwntyd y pa rag rail" i ?&iad Vt ane?'«r. Vn lie, Parhaodd y Di- I^orol»» ;Wy, 0 gr>'n lavver na'r Diwygiadau «hwyt ^^yrdener, Parhaodd y Diwygiad nesaf t- c.