Yr Herald Cymraeg

DAN Lin LAM. PENNOD XII.—Y TWYLLWR. 'Roedd lone yn un o'r cymeriadavi athrylithgar hyny, na, ddeuwn ar en traws ond rhyw unwaith neu ddwy mewn oes. Ynddi hi 'roedd dwy rodd fwjaf daeor wedi eu huno, Talent a Phrydferth- wch. Ni fu cvmaint o alluoedd meddwl yn meddiant neb erioed, heb ei fod yn gwybod hyny. 'Roedd wedi ei ffurfio i reoli ac i swyno naturiaethau dymon oedd yn llai anghyffredin ond yn fwy dewr. Ac felly yr oedd wedi dwyn Arbaces a Glawcws dan ei liawdurd&d, y cyntaf wedi ei hudo gan ei phrydferthwch a'i thalentau, a'r olaf gan ei phrydferthwcli yn unig. Pan glywodd lone am y diffyg chwaeth ddangosai Glawcws yn y baddonau, o enau'r Aiphtiwr, teimlodd ef fel gwaradwydd ar ei chymeriad a'i gyrfa hi ei hun, yn gosp yn fwy na'r oil ar ei cliariad teimlai, am y tro cyntaf, pa mor fuan y rhoddodd ffordd i'r cariad gododd yn ei mynwes gwridodd mewn cywilydd at ei gwendid; gwel- odd i'w braw faint ei gwendid; dychmygai mai'r gwendid yma oedd wedi achosi diystyrwch Glawcws ohoni. Eto, nid oedd ei chariad wedi ei ddychrynu yn llai na'i balchder. Un foment, teimlai adgasedd at Glawcws bron y nesaf, rw- wylai'n hidl, gaa ddyweyd yn ei gofid. a'i ehwerw- der yspn-d "Mae yn fy nirmygu, nid yw yn fy ngharu O'r awr pan y gadawodd yr Aiphtiwr hi, ym- neillduodd i'w hystafell ddirgelaf; cauodd ei llawforwynion allan gwrthododd weled y tyrfa- oedd o ymwelwyr amgylchynent ei drws. Cad- wyd Glawcws allan gyda'r gweddill; synai beth oedd yn bod, ond nid oedd ganddo'r un dychymyg! Ni phriodolodd erioed i lone, ei dduwies, ei frenhines, wamalrwydd dynes gyff- redin. Dychymygai ei bod hi uwchlaw pethau felly. Trwblid ef ychydig, ond ni leihawyd dim ar ei obeitfcion, canys gwyddai yn barod ei fod yn caru ac yn cael ei gam. Beth yn ychwaneg allasai ddymuno? Yn nhywyllwch y nos, ynte, pan oedd yr ystrydoedd yn dawel, a dim ond y lleuad yn ei ganfod, aeth yn lladradaidd i deml ei gal on, ei chartref. Gorchuddiodd ei throthwy a'r coron-blethau-godidocaf, a swynodd y noson hir ag alawon ar ei delvn fechan, yn ol arferiad ei wlad. Ond ni agorwyd y ffeneistr. 'Roedd pob- peth yn dawel a thywyll. Ni wyddai a oedd gwrthddrych ei serch yn ei glywed ai peidio, neu a oedd croesaw i'w gan. Na., nid oedd lone yn cysgu, nac yn diystyru gwrando. Esgynai'r nodau per i'w hystafell i ddyddanu ei hyspryd cythrvbledig. Tra yn gwrandaw, ni chredai air yn erbyn ei chariadfab ond pan y peidiasant o'r diwedd, ac yr ymadawodd ei gamrau o'i chlyw, daeth y swyngyfaredd i ben hefyd; ac yn chwerwder ei henaid, prin na chanfyddai yn ei waith yn dyfod yno i ddangos ei barch iddi sar- had arall. Dvwedais ei bod wedi gwrthod pawb, ond 'roedd un eithriad. 'Roedd un person na chymerai ei wrthod, yr hwn a. gymerai arno awdurdod tad dros ei thy. Hawliai Arbaces idid'o'i hun ryddhad oddiwrth yr holl seremoniau gedwid gan ereill. Aeth i fewn dros ei throthwy gyda hyfdra un oedd yn teimlo ei fod yn myned i fewn i'w gartref ei hun. Gwnaeth ei ffordd i'w hystafell, gan ymddangos fel pe'n cymeryd y peth fel mater o gwrs. Er holl annibyniaeth y ferch, 'roedd Arbaces, drwy ei ddichell, wedi cael rhyw awdurdod ddirgelaidd a chryf dros ei meddwl. Nis gallai ei ysgwyd ymaith. Weithiau dymunai wneyd hyny, ond ni wingodd yn ei erbyn yn egniol erioed. 'Roedd yn hollolltnhysbys o'i wir gymeriad, neu o'i gariad cudd, ond teimlai '\V barch tuaga parch sydd gan athrylith i ddoethineb, a rhinwedd i santeiddrwydd. Nid oedd yn ei garu, ond ofnai ef. Nid oedd yn dda, ganddi am ei bresennoldeb un adeg, ond ni freuddwydiodd erioed am at till ei ymweliadau. Penderfynodd Arbaces, yn awr, ddefnyddio ei holl ddichellion er dod i feddiant o'r trysor a chwenychai mor angerddol. Cafodd ei galonogi yn fawr gyda'i fuddugoliaeth ar ei brawd. Gwelai yn ei lwyddiant gyda'r naill arwydd o'i lwyddiant gyda'r Hall. Yn wir, nid oedd ar- gyhoed'di Apacides o un gwerth iddo ef, ond fel cynnorthwy i ddaxostwng lone. Gwelodd hi y diwrnod ar ol y loddest fawr hono yn ei dy, ar ba ddydd hefyd y gwenwynodd ei meddwl yn erbyn ei gydymgeisydd. Gwelodd hi hiefyd y diwrnod wed'yn, a'r diwrnod ar ol hyny a phob tro arferodd ei gyfrwysdra i gad-, arnhau ei lwirgraphiadau yn erbyn Glawcws ac i'w pharatoi i dderbyn, yr argraphiadau oedd ef yn ddymuno iddi dderbyn. Cymerodd lone falch ofal i guddio'r brten ddioddefai. Ond 'roedd Arbaces yn rhy gyfrwys i ddychwelyd at bwnc a deimlai ef fyddai'n fwy doeth i gymeryd fel peth hollol ddibwys. Gwyddai rnæ dim ond ych- wanegu at feddwl mawr lone am Glawcws, a gwneyd iddi ei ddibrisio ef fyddai aros yn ormod- 91 uwchben ei drosecRl. Crybwyllai enw Glaw- cws, ond nid yn fynychach na'r eiddo Clodiws neu Lepidws. Rhoddai hwynt oil yn yr un dosparth gwael, islaw un sylw difrifol ocLdiwrtho ef. Ar y pedwerydd dydd wedi'r amgylchiadau y son- iasom am danynt yiyr wythfed bennod, eisteddai Arbaces ac loine jtl nghyd. "'Rwyt yu gwisgo dy orohudd yn y ty," ebai ( Arbaces, "nid yw hyny'n deg a'r rhai wyt yn an- rhydeddu a'th gyfeillgarwch." I "Ond pa wahaniaeth," ebai lone (yr hon oedd wedi gwisgo ei gorchudd tywyll i guddio ei llygaid cochion), "pa wahaniaeth i Arbaces, yr hwn nad yw yn edryeh ond ar y meddwl, fod y gwyneb o'r golwg?" "Mu'n wir d wyf yn edrych ond ar y meddwl," oedd atebiad yr Aiphtiwr "gan hyny, daaigos i mi dv wyneb cat ei weled yno!" daaigos i mi dv wyneb cat ei weled yno!" "Mae awyr Pompeii yn eddi gwneyd yn foes- gar," ebai lone, gan ymdrechu bod yn siriol. "Wyt tiki meddwl,* lone deg, mai yn Pompeii y gwelais dy werth di gyntaf ?'' Crynai llads yr Aiphtiwr; axoBodd am foment, ac yna aeth yn ei naen. "Y maa cariad, Roeges dlos, hefelaw ooriad: yr I iemnc a'r difeddwl; mae -tariaxi na wel a'r llyg- iaou, ac ni «hlyw a'r clustiau, ond yn yr hwn y mae enaidl wedi ymgiymn am enadd. Breu- mae enaidl wedi ymgiymn am enadd. Breu- ddwydiodd cydwladwr dy hynafiaid, Plato, yr athronydd a'r ba.rdd, am y fath gariad; oariad) vw nas gall on naturiaethau uchel ac urddasol gael tin dirnadaeti amda-mo. 'Dyna'r cariad, 0 lone, Sydd yn off teilwng i ti oddiwrth. y dyn oemidd en sarug. eanys dy farn di am danaf fi yw fy mod yn oeraidd ac yn flarug; dyna'r cariaJ, wyf fi'n feiddio roddi ar dy allotr; gelli ei dderbvn heb wrido." "A'i enw vw Crleillgarwch I" ebai lone, 'Roedd ei htatftbiad yn hollol ddiniwed, ond swn- iai fel eerydd oddiwrth un oedd yn ymwybodol o .gvnllun ystrywgan y saaraidwr. "OyfeiUgajwciu!" ekai Arbaces, yn angerddol; "na, dynai air sydd yn cael hialogi yn rhy iynych i'w gymhwyso at deimlad mor gysegredig. Cvf- eillgarwch f—4ys>a #ydd yn dal ffyliaad ac afrad- Ionioaid ya npkyld. OyfeiHgarwch dyna'r rhwymya sy dd v* uno oa.lonau dyn ion tebyg i QlawowI a Clo&ws. OyWUgarwch xage, seroh daelQllol yw Offedllgarwcb; mae'r teim- lad am yr hwm y siaradaf fi wedi ei fenthyca o'r ser. Wa; nid <»riad, ac nid cyfeillgarwch. syid yn IIIIllwes Arktces at lone. Paid rhoddi enw nid oes enw iddo tur y ddaear yma,—nid eiddo'r byd *idhono." Ni anturio^d Arbaces fr fatt eithafion enoed o'r Maen, ond teimlai'r d-daear dan ei draed cyn 1\ rhoddi pob cam i lawr. Cry»odd lone cuddiai ei gomhu&d ei gwynebpryd, ac nis gallai'r Aipht- Awv, Hy, ganfod yr OríW ei gwedd, 2, wnai WeitUio peth ar ei angerrddoldeb, a'i gynhyrfu i dymherau drwg; mewn flEaith. ni fu yn fwy ang- hymeradwy ididi erioed; 'roedd ei lais rha.gritih- iol, llais addtfwrn. yn ceisio ddnewid medd- yiiau 'angbysegredig. yn swnio yn aflafar ar e:i (chfestiau. Glawcws oedd Itr ei meddwl a'i ohalon drwy dol vr amser. Nid oedd ganddi ,vr un drychfdwi fod dim yn llechu tucefn J eiria.u Arbaoes; credai ei fod" yn hollol onest, ei [dd yn ceasio dangos vmyniÍadi" ei enaid wrthi; ond, rywfodd, 'roedd lone yn credu mai cariad aruchlel o'r natur yma .edd yn bod rhyngddi hi a. Glawcws. a chrynai wrth feddwl fod neb yn ceasio CT-mered 110 Glawcws, er ei fod wedi tram- 'gwyddo. Y* awyddus i newid y pwne, diolch- odd iddo yn hollol ddida.ro am "deirnlad^'u tua.»- a-ta, a."i b'od yn ei gyfrif yn anrhvdedd o'r fatli fwya-f i gael parch ac e^dinygedd dvn o'j fath ef. "A chvda llaw," ebai, "'a ydiwyt, wedi gweled fy mrawd yn ddi'wed'daa'? Nid y w wedi ym- weled a mi" er's dvddia.u; _a'r tro diwedd af y gwelais d ef, dyohrynodd ei ymddyariad fi yn gwelais a e1, dyohrynodd ei ymddyariad fi yn fawr 'rwvf Tn ofni ei fodyn rhy fanwl vn ei oiFeiriadAAth "ai fod yn d-ecbreu edifarhau am gymeryd cam nas gellir ei alw n ol." "Cymer gvsur, lone," ebai r Aiphtiwr. Mae'n wir ei fod am beth amser iredi bod yn ddiiralon, ac yn isel-vsprvd iawn mae amheuon wedi ym- osod arno, a rhaid 1 amnuon bob amser dded at y neb sydd yn feddylgar. Ond. lone, daeth ef a,taa,f yn ei bryderon a'i gyfyngderau; ceisiodd un oedd vn tosturio ac yn caru; 'rwyf wedi tawelu 'i feddwl; llwvf wedi symud vmaith ei amheuon: cvmeiais ef o drothwr doethineb i fewn i'r demL Nac ofna., ni fydd iddo edifar- hau mwyach; ni wna'r rhai ymddiriedant eu ihunain i Arbaces Pdifarhau ond am eiliad." "'Rwvt yh fy llawenhau." ebai Tone. "Fv amryl frawd! os yw ef wedi ei foddbau, 'rwyf fi'n dd,e.dwydd." Yna, trodd yr ymddyddan at bynciau llai eu pwvs. Gwnaoth yr Aiphtiwr ei oreu i n-dael ar- graph dda. am danto ef ei hun ar feddwl y fun; gaJluogai ei ystor eang o wybodaeth ef i sia-rad yn ddyddorol ac yn ddeallus ar hob mater ddeuai dicun sylw. Anghofiodd lone effaith aniffafriol ei eiriau blaenorol, a chafodd ei chario ymaith gan swyngyfaredd ei amgytfredion. Daeth ti dull hi yn hollol rydd, a'i Maith yn hyawdl. A brysiodd Arbaces i gymeryd gafael ar y cyfle yr oedd wedi bod yn ci ddrsgwyl cyhyd. "Nid wyt wedi gweledi fy nhy odd'ifewn erioed," ebai. "Efallai y bu"ai yn ddfyrwch i ti wneyd: mae yno rai ystafelloedd allant ddang- os i ti, efallai, ddull ty Aiphtaidd—yr hyn wyt wedi geisio genyf ddesgrifio i ti droion. Rho i'th gyfaifl, yntie, un o'r prydnawniau hafaidd hyfryd yma, a gad i mi ymfinostio fod fy nhy tywyll wedi ei anrhydieddu a phresennoldeb lone hardd." Heb wybod am halogrwydd y ty, a'r perygl oedd yn ei haxos, cydsyniodd lone yn ewyllysgar a'r cynnygiad; trefnwyd y noson nesaf fel y fwyaf pwrpasol i'r ymweliad, ac aeth yr Aipht- iwr oddiyno, gyda gwynebpryd1 sarug, a chalon yn curo gan orfoledd anghysegredig. Gyda,'i fod wedi myned, ceisiodd ymwelydd arall fynediad i fewn. Ond dychwelwn at Glaw- cws yn awr. (I'w Barhau).

AM GYMRY AR WASGAR TROS Y WERYDD. (O'r "Drych.") Bydd y Parch Dr Parker Morgan. New York, yn morio am Gymru ar y 15fed o Fehefin. Bydd Morgan Howell a'i briod o Wilmot, South Dakota, yn morio o Boston am Gymru ar yr 8fed o Fai, gyda'r bwriad o dreulio rhyw dri mis yn Ffestiniog a sir Gaerfyrddin. Mawrth 3ydd, yn Caledonia, Wis., bu farw Mrs Catherine Roberts, gweddw William Ro- berts, yr hwn a'i rhagflaenodd 12 mlynedd yn ol. Ganwyd hi yn Ffestiniog, G.C., yn 1811, felly yr oedd wedi cyrhaedd yr oedran mawr o 90. Merch ydoedd i William a Laura Williams, PerW- bryn, Blaenau Ffestiniog. Bu ef yn un o hen flaenoriaid y Capel Guryn. Yn 1836 ymbt'iod- odd Catherine gyda William Roberts, o Ty'ny- drain, Trawsfynydd; ac yn 1845 ymfudodd y ddau i America, yn nghyda Robert Williams a'r oil o'r plant a'r teuluoedd. Venedocia, 0., Ebrill lOfed.—Dydd Llun, y 18fed o Fawrth, bu farw Mary Whittington, gweddw y diweddar Rowland Whittington, yr hwn a fu yn ddiacon yn eglwys Salem. Yr oedd yn enedigol o Ty'n yr Eithin, Llanbrynmair, G.C. Symudodd i'r wlad hon yn 1847, ac wedi I aros 15 mlynedd yn Cincinnati, daeth hi a'i phriod i Venedocia, 0-. Cvrhaeddodd1 yr oedran o 78.. I Russell Gulch, Colo., Ebrill lOfed.—Cyfarfu I Thomas W. Roberts a damwain a brofodd yn angeuol iddo tra yn dilyn ei orchwyl fel mwnwr YR yr Old Town Mine ar y 25ain o'r mis di- ¡ weddaf. Daeth rhan o'r graig i lawr, gan ei wasgu, a pheri niweidiau mewnol difrifol iddo. Bu fyw mewn poenau mawrion hyd nos Wener, y 29ain. Ganwyd yr ymadawedig yn Llanddeu- sant, sir Fon, G.C., oddeutu 52 mlynedd yn ol. Symudodd gyda'i rieni i Ffestiniog pan yn 14 oed. Daeth i'r Unol Daleithau 32 m'nedd yn ol.

MARWOLAETHAU. EVANS—Ebrill lOfed, yn nghartref ei ferch, Mrs Obed Jenkins, 326, North Decker's Cort. West Scranton, Pa. Titus Evans. Ganwyd ef yn Pencader, D.C., yn 1824. WILLI A'-NIS--Fbrill 4ydd, yn Gallia, 0., Mrs I Jane Williams, priod Jenkin Williams. Ganwvd hi yn Llangeithio, D.C., yn 1825, ymfudodd yma, pan yn 16 oed, ac ymbriododd ddwy waith, yn gyntaf a David Jones, ac eto a Jenkin Williams. WILLIAMS-Mawrth 3ydd, yn ardal Blaenv- dyffryn, Wis., David R. Williams. Ganwyd ef yn sir Aberteifi, D.C. Daeth i'r wlad hon gyda'i rieni yn Mehefin, 1845, gan ymsefydlu yn Ixonia, Wis. Yn 1857 daethant i'r gymydogaeth hon, lie y treuliodd weddill ei oes. JONES—Mawrth 21ain, yn 74 mlwydd oed, Isaac H. Jones, China, Louisiana, a anwyd yn sir Fon, ac a fu yn orsaf-feistr yn Portdinorwic am lawer o flvnyddoedd. Symudodd ef a'i wraig a phump o blant i Racine, Wis., oddiyno i Low Gap, Missouri; ac yn 1886 i Louisiana. FRANCIS-Ebrill 9fed, yn Middleville, sir Herkimer, N.Y., Mrs William H. Francis, gynt Jennie Roberts, merch Gsiffitk G. Roberts, Utica. Ganwyd hi yn Rome, Ionawr 6ed, 1850, ond symudodd y teulu yn fuan i Utica. JONES-Mawrth 19eg, Mrs Jones, priod Ed- ward H. Jones, Rees-street, yn 61 oed, gan adael priod. peda.ir o ferched a thri o fechgyn i alaru ar ei hoi. Byr iawn fu ei chystudd, sef, "pneu- monia." Ganwyd yr ymadawedig yn 1840 yn Tredegar, Mynwy. THOMAS—Mawrth 28ain, yn Danville. Pa., yn 72 mlwydd oed, Lewis Thomas, genedigol o Abertawe, sir Forganwg, D.C., a'r hwn ddaeth i'r wlad hon yn 1869, gan dreulio y gweddill o'i oes yn Danville. HARRISON—Mawrth 25ain., Miles Harrison, 3131, La Salle-street, Chicago, ar ol cystudd maith a blin. Ganwyd; ef yn mhentref Treu- ddyn, sir Fflint, G.C., Ta<?hwedd 29ain, 1836. Symudodd i'r wlad hon pan yn fachgen ieuanc 21 oed, a threuliodd dros ddeugain mlvnedd vn Chicaeo Ymbriododd Rhagfyr 20fed, 1866, gyda Hannah Pritchard, Lake Emily, Wis, JONES—Chwefror 24ain, yn ardal Old Man's Creek, Iowa, Mrs Mary Jones. Ganwyd hi yn sir Drefaldwvn, G.C., Mai. 1819. Priododd Ed- ward Jones, Mawrth lOfed, 1840, a daetbant i'r wlad hon o Gymru yn 1856.

I UN O'R GOLYGON MWYAF PRUDDAIDD YN Y BYD." Un c'r golygon mwyaf pruddaidd 'yn y byd (ebai erthygl yn y Greenock Herald") yw eweh" hwvlio da yn myned i ddinys,tr. Gor- wedda "Valkyrie III. cyn heriwr am gwpan yr America, ger Gourock, gyda gwman dwy droedfedd o hyd allan o'i ochrau. Ar ol ym- drech aflwyddiannus Valkyrie," dygwyd ef i Gourock Bay, ac o'r diwrnod hwnw hyd heddyw mae bron yn ddiofal am dano. Wrth ymyl y Ban a'r cwch hwylio triga Mrs Agnes Turner Brown, 14, Hopeton-street, Gou- rock, un ar bvmtheg ar hngain mlwydd oed, ac felly yn nyddian goreu ei bywyd. Yr oedd, ychydig amser vn ol, bron yn fethiedig, Be yn ddrylliau o beth oedd o'r blaen. I ohebydd y 11 Greenocii Herald," a gafodd y fraint o ym- weled a'r foneddiges hon, rhoes Mrs Brown yr adroddiad canlynol o'i chyflwr anhapns. "Yr oedd fy nhrefllodion bron yn ddibwys ar y dechreu." eglurai, "ond deuent yn fwy difrifol, hyd nes yr oedd yn drneni i mi. Yr oed'dwn yn wael, ac yn anabl i wneyd fy ngwaith dyddiol yn y ty. Gactawodd. fy ar- chwaeth fi, a cltodai y bwyd a geisiwn gymeryd ddiffyg treuliad arnaf. gan aohosi gofid mawr trwy wyntogrwydd. Yr oedd poenau mawr yn fy ystumog ar ol bwyta, ac er y rhoeswn ryw. beth am gael eietedd wrth bryd ofwyd, eto codai bobpeth gvfog arnaf, hyd yn nod i edryeh arno. Gwyddai fy nghvfeillion sut y dioddefwn, ac un diwrnod cymhellwyd fi i gymeryd pelenan pink Dr Williams. Prynais flychaid o'r pelenau, ac ni siomwyd fi; Rhoes un blychaid ryddhad i mi, ac wrth barhau i gymeryd Dr Williams' pink pills yn rheolaidd, daeth fy nerth yn ol i mi, ac yr oeddwn yn abl i gael maeth oddiwrth y bwyd. Yn bur fuan, yr oeddwn yn brysur gyda gwaith y ty drachefn, gan ganfod nad oedd dim pwys mewn gwaitb. 0 berthynaa i'm cam- dreuliad, yr wyf wedi ei anghofio, a gallaf fwyta beth a ddymunaf a'i fwynhau, heb ofni poen nac anghysar." Mae gan Mrs Brown, gellir dyweyd, ferch fach. dair ar ddeg mlwydd oed, a fn, druan, yn dioddef oddiwrth biliousness a diffyg treuliad. Ond ar ol eymeryd Dr Williams' pink pills mae yn rhydd oddiwrth biliousness. Nid oes waeledd mor ddigalon ac anghysnrua a diffyg treuliad. Daw treuliad drwg ag ym- osodiadau o biliousness, analla i fwyta, croen melynaidd, llygaid suddedig, a chorph blinedig. Gwna amryw bobl en hunain yn waeth trwy geisio rhyddhau eu hunain gyda pelenau "purgative" ac "aperient;" dewisodd Mrs Brown y ffordd ddoethaf, trwy ddefnyddio y feddyginiaeth a a i wraidd y clefyd, a iachau ei acbos trwy svmud yr hyn a'i hachosa. Profwyd y darfu Dr Williams' pink pills for pale people iachau pethau nas gall purgatives" ond eu iachau dros amser, ac yn y diwedd eu gwaethygu. Heblaw y rhai hyn, iachawvd gwaed teneu a gewynau gwan—megis anaemia, darfodedigaeth, crydcymalau, sciatica, paralysis, locomotor ataxy, rickets, scrofula, St. Vitus' dance, ffitiau, hysteria, a gwaeledd a berthyna i ferched. Y pelenau gwirioneddol yw Dr Williams' pink pills for pale people, gyda'r enw llawn gellir eu cael oddiwrth Dr Williams medicine company, Hol- born-viaduct, London, yn rhad drwv'r post am ddau a naw y blychaid, neu chwe' blychaid am dri ar ddeg a naw.

Yn y newyddiaduron diwedldaf o Gaercvsten- yn rliagar^-oelir ychwaneg o vsgelerderau ar y Cris-'tiionogion yn, Armenia, gan y Kurdiaid. Eis- oes y mae wnl penaetb, meddir, yn gyfrifol am lofruddaet-h pymtheg o Gristionogiion.

I AT Y GOLYGYDD. ARDDAGOSF A GEFFYLAU YN NGHAER- NARFON. ftyr,—Teimlaf yn ddinlchgar am gyflei ddwyn ,,ar gof i'r sawl a fwriadant arddangos ceffylau, &c., yn yr arddangosfa yn Nghaernarfon, Llun y Sulgwyn, mai dydd Llun nesaf (v 13eg o r mas hwn) ydj"»- y diwnod olaf i dderbyn entries. Yr wyf eisoes wecti danfon yn rhad drwy y post yn agos i fil o restri y dospartlwadau a'r gwobrau ond os oes rhyw un a chwenychai gopi heb igael yr un, bydded iddo, vn ddicedi, ddanfon gair ataf. -Y r ciadoch, DAN RHYS, Ysg. Bodgwynedd, Caernarfon. ACHOS CHATHAM-STREET. Syr,-Nos Wener, cvfarfu pwyllgor amddilfyn- ol y Parch W. 0. Jones. B.A., i yrtyried ei safle yn iHTwyneb penderfjuiadau Cymde-ithasfa Col- wyn Bay. Ar ol ynigynghoriad maith a phwyll- og, mabwysiadwyd yn unfrydol benderfyniad i'r perwyl a gartlyn:- "Ecrn bod yn edryeh ar vr hyn. a wnaed gan y Gymdeithasfa fel ymgais deg a boddhaol ar y cyfan, i .gyfarfod a chekiadau y Parch W. 0. jiones, ac i drefnu yinchwiliad effeithiol a ther- fynol yn yr achos.v Tra, yn gryf o'r fam mai gwell fuasai fod y Gymdeithasfa wedi caniatau y telera.u ei bunan, yn hvtrach nag awdurdodi y pwyllgor i'w caniatau, eto, em bod yn credu wrth sylwi ar eiriad y penderfyniadau, ac oddi- wrth y teimla-d a ddangoswvd gan y Gymdeithas- fa, mai ei bwnad ydbedd caniatau yn ymarieroi yr hyn oil a geisid. Hyderwn, nefya, y bydd i'r pwyllgor weathredu yn unol a.g yspryd y pender- fyniaidau, a defnyddio ei awdurdod fel ag i gyf- Iwyno i Mr W. 0. Jones, gopi llawn o'r a-chwyn- ion ac o'r tystiolaethau a roddwyd gerbron pwylK gor yr ymohwiliad, ac hefyd i benodi ysgrifenydd Eaw-fer i gymeryd ftdrodefiad cvflawn'o'r gweiteh- rediadau, ac i ganiatau i Mr Jones gopi ohono. os y g-ofyna am dano." Penderfvnwyd, hefyd, em bod ni, fel pwyll- gor amddd'ffynol, i barhau gyda'n gilydd hyd der- fyniadi yr achos, ac i wvlied ei ddadblr^giad dy- fodol.—Ar ran y pwrllgor amddiffynol, R. 0. WILLIAMS, Cadeirydd. J. S. (W YNNE, Ysgrifenydd. Lerpwl, Ebrill 29ain, 1901. *?■-r- y PRIF-PABDD CADFAN. (Parh^d o'r wythnos ddiweidaf.) Yn fyr, dyma hanes y gerdd. Cystadlodd Cadfan, ychydig flynyddau yn o!, ar destyn cadair Eisteddfo:l Calan Dolgellau. Y beirniaid oeddynt Alafon a Ben Davies. Fodd bynag, collodd Cadfan, er iddo gael canmoliaeth yn y feirniadaeth gan Ben ravies. Daeth Cadfan i'r penderfyniad ei fod wedi cael cam dybryd. Yr oedd yn sicr yn ei feddwl ei hun fod ei gerdd yn rhagorach na'r un wobrwvedig. Yn mhell- ach, yr oedd yn ystyried ei gerdd yn deilwng o wobr Eisteddfod urddasol Dolgellau. Gwnaeth apeliad at bedwar ar hngain o brif feirdd," a derbyniodd mewn atebiad nn ar hugain o lythyrau beirniadol ar waith y beirniaid-dealled y darllenydd yr oedd un ar hugain o brif feirdd yn ffafriol i gerdd Cadfan, a rhai o'r cyfryw I feirdd yn ysgrifenu brawddegan mwyaf canmol- iaethns yn bosibl ar y cyfansoddiad. Rhoddaf ddyfarniad o ran ddiweddaf y llythyr diweddaf sydd yn vr rhestr o'r Ilythyrau y mae Cadfan wedi eu hattodi yn y rhagdraeth i'w lyfr yn cynnwys y bryddest. "Am bryddest Cadfan, yr ydym yn meiddio dyweyd, heb ofn gwrth- wynebiad llwyddiannus, ei bod yn un o gyfan- soddiadau goreu yr iaitb, mewn gair, mae y gerdd drwyddi yn llawn o farddoniaetb fyw ac aruchel." Na fydded i'r darllenydd ollwng o gof mai sylwadau un o brif feirdd ein gwlad yw v rhai yna a ddyfynwyd. Onid ydyw yn an- hawdd i Cadfan ymatal a'r dybiaeth ei fod wedi gwneyd gwasanaeth i'w genedl? Yn y nodiadau sydd ganddo yn ei lyfr mewn cysylltiad a'r Ilythyrau dderbyniodd mewn atebiad i'w apel- iad at y beirdd. ysgrifena fel hyn: Galwyd fy svlw yn awr ac eilwaitb at rai nodion wedi eu hysgrifenu gan ddynion bach diniwaid. Pe buasant wedi rhoddi eu henwau priodol bnaswn yn dyweyd gair caredig wrthynt gyda phleser." Wel, yr wyf wedi penderfynu dwyn trash" yr Eisteddfod i'r amlwg, dod a ddelo. N id oes genyf eisieu prynu ychwaneg o lyfrau a dim ynddynt amgen nag inc, papyr, a lol. Cyn myned at y cyfansoddiad y bwriadaf wneyd syl- wMJatt Itvao, *M anmhriodol yma, hwyrach, fydSai gwneyd aylw neu ddau ar beth sydd yn 1 gynnwysedig mewn bar ddoniaeth, er mwyn v anghyfarwydd. Dealler nad wyf am wnevd un ymgais i geisio rhoddi darnodiad o beth yw j barddoniaeth, ond yn unig yr hyn a ellir ddis- gwyl oddiwrth farddoniaeth fel llenyddiaeth. Cofied y darUenydd mai nid ffurfio iaith er 1 gwneyd dau ben llinell fod o'r un sain yw bardd- oniaeth, neu gellid galw'r ddwy linell ganlynol wrth yr enw:- j: Dacw fustach tew, Dn a hir ei flew. Mae'n amheus genyf hefyd, yn neillduol felly ar ol darllen cerdd Cadfan, nad oes amryw yn Nghymru yn credu fod baledi fel a glywir mewn ffeiriau yn farddoniaeth. Na, ddarllenydd, mae'r gelfydd farddol yn anrhaethol uwch na lol o'r fath. Nid oes barddoniaeth o gwbl mewn odl ynddi ei hun-hyny yw. cael dwy linell i ddi- weddu yn yr un sain. Ba amser pan nad oedd y beirdd yn odli eu gweithiau. Yr wyf yn meddwl y gellir profi mai y Celtiaid yn Nghymru a'r Werddon ddarfu ddarganfod gyntaf fod yn bosibl gwneyd llinellau mwy per- seiniol drwy ddiweddu dwy linell gyda'r un sain fel y dywedwyd uchod. Mae'n rhaid i fardd- oniaeth wrtb eiriad a chystrawen ddillyn am y syniadau a fedd i'w cyfranu. A dyma amcan odl, sef gwneyd yr iaith yn fwy soniarus a phrydferth i'r glust. Ond cofier fod yn han- fodol cael syniadau yn y lie cyntaf o nodwedd urddasol, nid yw o nn gwahaniaeth pa un ai syml ai aruchel os y cadwant ar lwybr deall- dwriaeth dyn gan apelio at ei ddychymyg, ei yspryd a'i galon. Yn awr, bydded i ni weled a ydyw gwaith Cadfan yn dod i fyny a'r sylwadau a wnawd ncbod. Dyma fel y dechreua ei gerdd Dyda Coroniad "— Hud-arweinydd bendigedig Yspryd pur yr awen fwyn, I dy blentyn eneiniedig Gwena serch a siarad swyn." Dyna bedair llinell digon diddrwg-didda, onide ? Gwel y darllenydd fod y llinell gyntaf yn odli a'r drydedd a'r ail a'r bedwaredd. Nid oes dim newydd yn y syniad sydd yn y penill bwn. Nis gall Cadfan ddyweyd mai gair o'i beiriant geiriol ef ydyw hud-arweinyad." Nid wvf am ddy- weyd dim am y pill ond fod y bardd wedi cyf- arch ei awen yn ddigon destlus. Fel y dywedais mae arddrfl ya banfodol i farddoniaeth. Gad- ewch weled a fedr gadw at y cyweirnod y dechreuodd ag o. Mynych gvnaeth dy wen a'th lafar Eden wen o'r ddaear ddn Ni wnaf heddyw athronyddn Y pa fodd, ond felly f a." Y mae y bardd wedi myned allan o diwn," onid ydyw, yn y ddwy linell ddiweddaf yma ? Mae y pa fodd, ond felly fu yn chwerthin- 11yd o werinol. Eto: Dydd coroniad—Pwy goronir ? Yn mha le-pa. fodd- pa bryd I Y'i coronir ? Mae coronau Fel teganau yn y byd." Onid yw gweithiad allan y pedair llinell uchod yn hollol amddifad o arddnll? A beth mae'r awdwr yn geisio gyflwyno ini trwy ddyweyd fod I" Coronan fel teganau yn y byd ?" Wedi gofyn pedwar cwestiwn mewn modd mwyaf uhydd- iaethol yn ddichonadwy, dyry atebiad iddynt trwy ddyweyd fod Coronas fel teganau yn y byd." Nid oes neb, yr wyf yn sicr, a wad mai w nid cybolfa ddisynwyr yw hynyna. Ond mae'r I bardd yn myned rhagddo gyda'r un ffwlbri di- awen: Wele finnsuln gaeth i'th awgrym- I Mae fy llygaid ar dy law, Safaf fi He sefi dithau- Tremiaf yma, tremiaf draw, I' 0 wahanol gyfeiriadau Ar y dydd yn Uathru'r nen, Amgylchiadau hwn ac arall, Gan roi coron ar ei ben." Yn awr, ddarllenydd, onid baldordd rhigymol yw y llinellau yma ? Nid yw y meddyliau (neu'r disynwyr bethau, ddylwn ddyweyd) sy'n gwneyd i fyny y llinellau yna yn ddim amgen na chan ben ffair-mewn mydr, odl, a mater. Mae y truth yna yn rhy blentyuaidd ini geisio gwneyd dim ohono amgen ua'i adael fel y mae. Dyma olygfa ddoniol: Dacw efe (sef Ad la) ov.-in,i gydvTedd bardd Yn dyfod i'r golwg rhwng coed yr ardd, Efe fel y dderwen irwn crvfder prid. A hi fel gwinwydden dan -luwyfot wrid." Y gymhariaeth ydyw fod Adda fel y dderwen ac Efa fel y winwydden. Mae'n rhaid fod dy- chymyg y bardd vn swrth rvfeddol, neu buasai'n canfod yr anmhriodoldeb o roddi y dderv-en a'r winwydden yn ffugr mewn gardd. Nid oedd gan ddychymyg y bardd ddim arngeri i'wgynnyg ini, ma.e'n debyg, ond pethau wedi myned allan o'u ffurf gyntefig gan henaint. Yr ydym yn cleell mai ceisio dangos gryfder Adda m9.e'r I awdwr. Ond nid yw yn "true to nature." Meddyliwn am weled Adda fel derwen ac Efa fel gwinwydden yn mysg coed yr ardd! Mae'r olygfa'n un odiaethol o banoramaidd. Adda, Fab Duw o bu breshin erioed, Mae hwn yn frenhin o'i goryn i'w droed." Mae'r llinfellau yna yn gwneyd i mi feddwl am linellau cyffelyb o waith Bardd Cocos Mae'r fran allan yn y cced, Ac yno mae hi ar yrioed." Mae llinellau Cadfan o'r un nodwedd yn union ag eiddo'r Cocosfardd, onid vdynt ? Beth sydd i'w ddeall wrth y llinell, Mae hwn yn frenhin o'i goryn i'w droed," nid oes genyf un ddir- nadaeth. A ydym i ddeall pe b'ai Adda wedi digwydd cael damwain, ac i hyny fod yn foddion i ddadgysylltu ei droed oddiwrth ei berson, a fuasai byn yn ddigon i ddiorseddu Adda fel brenhin? Neu a ydym i ddeall y buasai'r tioed dadgysylltiedig hwn yn frenhin ynddo'i hun ? Dichon, pe bawn yn cael gafael ar ryw swyn- gyfareddwr, y cawn eglurhad ganddo ar y rhigwm. Hyn a wn, nad yw y ffaith fod droed a erioed" yn odli yn gwneyd bardd- oniaeth o'r llinellau, ond yn hytrach fel arall, yn ei gwneyd yn fwy ysmala i'r glust nag oedd yn angenrheidiol. Disgleiria'r gwlith gwyryfol dan wawr y boreu Pan safa? sanctaidd Wron ar goryn Seion fryn." Llinell digon pert yw y gyntaf o'r ddwy yna; ond mae y gair goryn" yn yr a yn andwyo'r berseinedd. Nid oedd yn bosibl i'r awdwr gael gair salach na goryn yn y man y mae. Nid yw hyn ond un engraipht allan o ugeiniau er dangos nad oes gan yr awdwr un amcan am arddull. Nid wyf yn gwybod faint o amser y mae yn ei gymeryd i saernio ei linellau, ond gwn hyn, nad oes un rhagoriaeth mydr yn ei weith- iau. Mae'n wir fod ei linellau wedieu hamcanu yn ddigon rhwydd-ond nid dyna yw mydr. Mae Milton yn mydru yn Coll Gwynfa," er nad yw ei acen yn rheolaidd. Mae mydr Cadfan I fel afon mewn cafn, yn myned yn eithaf rhwydd; ond 'does dim miwsigo gwbl ynddi. "'Roedd llygaid Nefoedd arno, boddlonrwydd Duw ei Hun, Mewn ffafrau ac arwyddion, a'i nodai fel y dyn." Dyna'i nwsig mydryddol yn y llinellau uchod, ac onid ydyw yn ymylu ar y rhigwm ? Dyma ydym yn ei gael ganddo yn ddibaid, nes yr y'm yn alaru arno yn hollol. Mae geirddawn y bardd yn druenus. Nid oes ganddo iaith ddigon urddasol o lawer i farddoniaeth. Mae'n ddi- ddiwedd yn defnyddio'r un geiriau, megis Eden wen," Gwenu mae Eden," Eden ddiheig," Mwyalchod Eden," Mwyalchod Paradwys hefyd," "Coron Eden Ardd," &c., &c. Mae'n llawer rhy hoff hefyd o'r geiriau I "coryn" a "thraed." Mewn un man ceir fod "Engyl yn golchi'u traed" ganddo—doniol, J onide? Mae'n hoff hefyd o'r gair brasder." Yn mrasder tir cymdeithas medd yn un man. Eto: j Disgyn Jehofa drwy'r gwagle gwyrdd, A brasder y gwawl a ddyfera'i ffyrdd j Disgyn yn ddafnau gogoniant diail- Gwau yn eu hymyl oedd llygad yr haul." II Beth sydd i'w feddwl wrth y gair brasder yn yr ail linell ? Ai dripping—toddion ? Gallwn dybio wrth y gair "dafnau" mai dyna ydyw. Nid yw yr awdwr yn gwneyd un ymgais am feddwJgarwch na dim ond odli, a'i "ffwrdda hi." Mae'r linell olaf yn benffeiraidd ryfeddol. Fe gysga'r bardd yn ddibaid, a than ddylanwad ei hud-arweinydd mae'n breuddwydio, ac yn canfod gweledigaethillu rhyfeddaf yn bosibl; BC yn y breuddwyd yma mae'n teimlo rhyw an- esmwythderau anaele. Me rhyw afiechyd yn fy ngwaed— 'Rwy'n ond o fy nahen i'm traed Mae'r nen mor ddu-ps le mae'r lloer ? A pha le mae'r haul ?—'rwy'n oer; 'rwy'n oer!" Mae'r btrdd yn chwilio am y lloer a'r haul ar yr I un pryd, onid yw ? Ardudfyl" fuasai'n cael hwyl wrth weled y bardd yn y dyryswch arteith- l iol yna Yn y man, fe'i canfyddwn yn gysglyd I ar y llawr. Meddyliwn fod f'Arweinydd Mawr Yn siarad gyda Rhywun mwy, A minnau'n gysglyd ar y llawr I Yn gwrando'u cyfrinichau hwy." Gwelwn fod y bardd yn gysglyd ar y llawr. Y fath olygta, bobl anwyl," llegach breuddwydlol ar y llawr!" A ddarfu'r bardd freuddwydio yn ei wely neu ei lyfrgell gartref ei fod mewn breuddwyd ar lawr ar y ddaear yn ffiniau Gardd Eden ? Sut yr ydym i ddeall y darn ? Mae y darn mor ryfedd drwyddo draw rhywfodd. Mae y bardd mor gysglyd ar y llawr, ac eto mae'n gwrando'r cyfrinachau! Yna a'n mlaen i ddyweyd beth mae yn ei glywed ag yntau'n "gysglyd "ar y llawr,uar y llawr." A dyweyd y lleiaf rhaid i ddyn gywil- yddio wrth ddyfynu llinellau fel hyn:— 11 Fy Hud-arweinydd saf ailn brudd Heb gymaint a fy ngadael gam A'i dyner law gyffyrddai'n grudd- I (Cyffyrddiad fel cyffyrddiad mam) I Gan sibrwd wrth y Rhywun mwy 'Dyw'r plentyn yma ddim yn iach— Mae yntau dan effeithiau'r clwy'— I Gorphwysed eto enyd fach." I Mae'r prif-feirdd yn dyweyd fod hynyna'n farddoniaeth. Nid oes genyf fi, fodd byn&g, un enw i'w roddi ar y darn. Mae rhywbeth ynddo heblaw arddull rigymol a syniadau gwrthun sy'n anesboniadwy i mi. Eto:- Adnabu'm hi (sef Efa), can's ar ei phen 'Roedd Coron Eden Ardd: Y Pren oedd deg fel mantell Mai, Ond sarph ymdorchai rhwng y dail Gan edrych ar y fun ddifai, Ac er rhyfeddod siarad wnai, A bwyta bob yn ail! Mae'n debyg mai Efa oedd y bardd yn ei' feddwl ddyweyd oedd yn siarad. Ond yn ol yr hyn a ysgrifena, y sarph sy'n "siarad," ac yh bwyta bob yn ail." Mae ymddygiad Efa, fel y j gesyd y bardd ef, yn debycach i eiddo'r sarph nag i Efa—" siarad a bwyta bob yn ail"—felly i wir Eto Canfyddwn fy nghobenydd wen I 0 flodauln marw dan fy mhen." Gobenydd yn. marw! Mae'n debyg mai y blodau oedd y bardd yn ei feddwl ddyweyd oedd yn "marw." Paham na bnasai'n dyweyd hyny, ynte? Un dyfyniad eto er dangos rhesymeg y bardd, yna terfynwn:— "Felly, yn nghanol gorhoian y nef I Ei ddwyfol Dad a'i coronodd Ef; I Pob awdurdod roed yn ei law, Gwisgir ei alon a gwarth a braw; Tyfbdd Ei Joron o'i lafur dilyth, Ac ar ei ben hi flodeua byth." Yn y llinell gyntaf dyweda yr awdwr mai y Tad goronodd y Mab, ond yn y linell auisveddaf I dywed mai tyfu wnaeth y "goron," ac y blodeua ar ei ben byth. Mewn lie arall cawn "Ynghanol mawrion Salem ceid Ef, y mwya' 'rioed— I Tyfasai'n Frenhin ynddi fel derwen yn y coed; Yn mrasder tir cymdeithas-dan wlith y nef- oedd wen, Braidd na thyfasai coron yn barod ar ei ben." Hawdd yw tybio'n ol y brophwydoliaeth yma, mai tyfu mae coronau ar ben dyn, ac nid cael eu dodi fel arwydd o urddas. Dyna i ti ychydig, ddarllenydd, o linellau o I waith y prif-fardd Cadfan. Maent yn siarad drostynt eu hunain, onid ydynt ? Onid yw yn ddlfrifol meddwl fod neb dyn wedi difetfaa'a amser, inc, a phapyr i roddi y fath ffolineb wrth eu gilydd ? Mae yr awdwr yn y bryddest hon, fal manau ereill, yn galw ar enw'r Bod Mawr yn barhaus. Pan y mae ei awen mewn cyfyngder am syniadau daw a enw y Duw byw i mewn er gwneyd i fyny'r diffyg. Nid Cadfan yw yr unig fardd sydd yn euog o'r pechod parod hwn. Yr wyf yn gwybod fod Islwyn yn apelio at ei Dduw yn fynych, ond yr oedd yn gwneyd hyny gyda'r fath ddifrifoldeb nes gwefreiddio dyn. Waeth i'n beirdd heddyw sydd fyw beidio ceisio dilyn Islwyn yn hyn o beth-cldaw hi ddim. in awr, dyma fi wedi ysgrifenu yn unol a thelerau Cadfan, sef dan fy enw priodol, gan na thai dim arall gan y bardd. Trwy fy mod wedi derbyn digon o ras fel hyn i ysgrifenu, a hyny dan fy enw fy hun, yr wyf yn credu fod genyf berffaith hawl i ofyn un cwestiwn yn unig i Cadfan, a bydd iddo roddi atebiad dioed i mi trwy'r Herald," dyma fo A ddarfu i chwi, Cadfan, ysgrifenu llythyr at un o feirniaid pryddest Dydd Coroniad," a hyny pan oedd y cyfansoddiadau (a'r cyfan- soddiadau hyny yn cynnwys eich pryddest chwi) yn Haw y beirniaid ? Os darfu chwi, a fyddwch ohwi gystal ag egluro. L. ROGER WILLIAMS (Isander). Carnarvon.

OLD FALSE TEETH BOUGHT. Full value in cash or offer per return of post. R. D. & J. B. Fraser, Ltd., Prince's St., Ipswich. The largest and eldest buyers ia the world. al3

I BRITAIN'S BEST BICYCLE. DEPOTS EVBRY IN ALL n I~ MACHINE chiep H!lg|f FULLY TOWNS. aUARANTEED. un nnt** f Guineas Cash B AftlDARDS | ob i Guinea per SVlonth V. IN 12 INSTALMENTS. o f 15 Guineas Cash SFlLwiAL.0 j OB D4 Guineas per ^ontb IN 13 INSTALMENTS. Catalogue and full information post free on application to- RUDGE-WHiTWORFH, Ltd. Head Office, COVENTRY. Local Agencies :—Evan Jone9 & Co., 4, Castle Sq., Carnarvon; R. T. Roberts, 5, Bay View Per., Pwllheli; J. Wild, Victoria Rd., Holyhead; Connah and 00., High St., Blaenau Festiniog; J. W. Pritchard, 49, High St., Bethesda; T. Jones & Co., 122, High St., Portmadoc; Wm. Jones, Arvonia, Portdinorwic; W. Evans, High St., Bangor; J. Minshnll & Co., Ironmongers, Oorw.en; W. Hughes. 88, High St., Bala; R. G. Lloyd, Upperfield St., Dolgeley; Pilling and Rees, A berge-Ie Rd., CoJwyn Bay; Connah & Co., Liverpool House, Llanrwst; Chantrey Broe., Ironmongers, Peamaenmawr; Rudge-Whitworth, Ltd., 101, Bold St., Liverpool. all GWISGOEDD A MANTLES ¡ JOHN NOBLE. { > ) Anfonir yr noli arch- FFURF 313 am 10 6 neu 21 ? ebion Parcel Cot "Reefer wedi ei thori gan deiliwr. a Skirt ya ei llawn Post* heb unrhyw led. wedi ei gorphen yn IH/C ofalus mewn Cheviot Serge, oed lad, wedi eu pacio 10 6. nen mewn Cos- IU U tume Coating. Y pris yn gyf- ) vn ddlo^el* lawn. 10U. Cludiad. 6ch. Y Skirt yn unig. 5 6 Clndiad. 5c. s ( Neu y wisg yn gyflawn 91' mewn SergeGwlau Da.wedi ei S A ilCnBJgD leinio drwodd am 21-. C\ Cludiad yn rliad. Maintioli ANlUllin IrJp arbenie. 23 6 Y Skirt vn uni2 am 10 6. Cludiad. 5c Toque > | Brydfert^ yn ol y darlun, 811 Cludi^ ticn Nwyddau New- ydd at; Wlsgoedd yr Ha. Rboddir bentbyg bOC8 maw 0 batrymau 0'1' S nwyddau mwtnew. h aC&talotfjfddur^- m l FFURF 504. i > au yr Haf. f Gwisg ddefcyddiol 1 method, yn cynnwye Skirt > I (lull circular) -wedi ei chyseylltu a gvi&g Cotton ( m.-iniir hv(3(1 Under Bodice, a Sailor Blouse la^ n. gyda phoced a ( ) in ruban bow. a vest -wlanen. hefyd got Reefer bryd- < > Sol a dder terth, i w gwisgo allan ac felly yn cyfuno gwisg i < by^r gyda'r Post mewn ac aUan am bris frock gyflredin ? ) cyntaf, wedi eu 21 24 27 SO 33 36 o fodfeddi. ) cyfeirio i r l 11/8 12/9 la's 15- 16 6 IB }iun. S ) iifent "'ac ra'am Hefyd, mewn Serge gwlan cryf—o au&awdd ragorol. ) > gau swllt o dal 13/9 14/9 16 17,6 19/6 21/Cludiad Cc ? > sylw prydlawn. Byddwch mef ag enwi J papnr hwn pan yn ysgrifenu at— > BiANHAWR DI-AIL WATSON. I Sebon Nubollo. V Sebon goreu i bob amcanion. Parbn i I Dibeintydd pur a pherffaith. gadw y flaenormetb^ Yr ausawdd yn Ni wna niwed i'r Croen. PRYNWCH HWY, PROFWCH Hwr, A SICRHEWCH CYNLLUN MAWR 0 WOBRWYON am RHAGFVR, 1901. 33,963 o Wobrwyon, gwerth 16,000P RHESTR O'R GWOBRWYON. 1 Gwohr mewn Arian 50p P50 O O 1,000 o Wlawleni Boneddig.on. 15s. yr un P7SO O O 1 Gwoft mewn Arian 45p 45 O O «00 o r Te-potau electro plated goren, 15s. 6 oBerdonegau'«pnbobuu 200 O O 800 o'|ynili Prydfe'rLh at dori cig, gjda BOO O O 10 I 125 ° 1.000 ola%umc?„"aC^u:i25s:6c?ypar 625 O O 10 °olw^fon"l7p l7t "10 17810 O 1.C00 o Luiniau Bwrdd gwyn 13s 6c. ^un 625 O O 10 o Bisyclau Boneddigesau (Rhydd- ^1n n i dwsin 5 2aO O O in 10n hob uri 100 O O 1,000 o Wo'jrv.Toi) raewn Arian. lOs. yr un.. 500 O (I io o Reiri&miai ^wnio Jonefi s.3p bob un O O 1,000 oB^i Lledr Boneddigesau, 10.. 40 o Woi>r^->on mewn Arian 5p>r un 25O O O 4P0 o dwsin o Gyllill Dessert. 9s. 6c. yr 100 o I^estri Cmiaw, 2p 10s. >jel •• rrr r J: iqa a a 100 o \roC?^0o* hob°un n 300 O O 1,^ o \Vlawleni Boneddigesau. 7s. 6c. yr un 375 O O 1m oLTrtn^iau™oV^'bo^uu 800 O O 2.000 o hydau o Wis, Merched. 7a. 6c. 4U° °GadeMauGwely plygiedig. lplOs. goo q 0 o.ooo o ^Vob™ inewr, Aria, 5s. yr un 500 O O 409 Hanner dwsin oFtyrcs goreu, IHeetro- 6,000 o Fagiau llaw Uedr i 1 oneddigesau, nlated niawr lp 5s. vr /-dwa4n 500 0 0 4s. yr un 1,000 O O 400 o Hanner dwsinoKfvrcs goreu, Electro- 1,640 o Ddarluniau Prydferth «Charge of the plated bvchain lp 5s. yr l-dwsin 500 0 0 Light Brigade^ 4«. yr un 328 O O 400 o Wobrwon mewn Arian lp yr un 400 O O 5,000 o ?-dwsin o Gadacbau Pocedau da 400 oFocsesHetiau Boneddigesau.lpyr un 400 O 0 Cambric.2s.8e.yridwsín.. 625 00 koo 0 Barau 0 Brancedi. Ip par 800 0 0 5.0Q0 0 Work-lJCJxe¡; pr-d;erLl1, 2s. 6c. yr un 85a5 0 0 300 o Gadeiriau Breichiau Basged, up- bolstered ip yrun 300 0 0 33,9)33 P16j000_0_0 1000 o \V&,wleni Boneddigesau, 15s. yr un.. 750 O O ——— AMfViODAU Y GYSTAD LEU AETH. Y ™ae tablets o LANHAWR DI-AIL WATSON a'r SEBON NUBOLIC yn cael eu hamjau mewn wrappers gwahanol, Bydd i r gwobrwyon gael eu dvfavnu vn v drein uchod i horson. a anfona. y niter fwj-af 0 wrappers 0 n 0 r ddau sebon, neu y ddauynun i Joseph Watson a Sons, Ltd., Whitehall Soap Works, Leeds. heb iod yu ddiweddarach na r Klain o r.igfyr, 11()1: Y mae n rhaid i bob Wrapper fod, gyflawn, a. chymorir bob pecyn o wrappers a anfonir fel un lot. Khaid anfon entries ar wahan o dan amlenau gwahanol. Rhaid taiu y llythyr-doli neu y cJudiad yn llawn. Khaid i bob parsel gynnwys enw a chyfeiriad y neb fvddo yn eu hanfon yn llawn. a rhaid marcio ar yr un papur y nifer o wrappers a anfonwyd l mem. Ysgrifener ar y tu allan i'r rmrsel vn eglur, Prize Competition." Anfonir rhestr yn rhoddi caniymad y gystadleuaeth. L'vda hol> .fvobr mn mnWf hi a'lln Bvdd vn oSyr.ol i bob wrapper yn gyntaf fod wedi cvnnwys sebon. Ni bydd neb or r'Vu .■> :n WVT*«0S a'i Feibion. Cvf. vn asored i gystadlu. Anfonir yr hoi! wobrwyon allan to* CiiweVroir. ]• ti Y m^yfarniad Joseph Watson a i Feibion, Cyf, i fod yn deifj-nol. SlAIBAW/l DI-AIL WATSON. Sebon NuboHo. Y w,y ovf'niy I'MTSI? y Tv. V mae vn arbecl ei Ydvw yr un goreu a'r un v gellir vmddiried hi'4piiy> ei a'i Chyfoeth. Gorcnaei ai..a< f^vvaf vnddo fel Diheintydd. At wasanaeth yn y fTvd i hwyi'dWit'a ;r^«y hwy yn lan a f kTk Gegin. y Llieindy, Ystatell Baddou, a'r Ystafell i niweirtiav wissj- fwyaf ctuii. "V bon g.ore JI ft Blant. Ceidw Iechvd draw. Arbeda Filiau amcanion. Vr am rt hi ad mwvat o dablets Meddygon. un pwys yo y bvd. gwerthir hwy gan yr holl Chwegnwyddwyr, Gwerthwyr Olew, &c.. trwy y Deyrnas Gyfunol. BENSON'S ENGAGEMENT & GEM RINGS THOUSANDS IN Brilliants, Emeralds, Pearls, Rubies, Sapphires, Opals, &c., of the purest Quality. At MAKER'S CASH PRICES. Size Cards Post Free. ( Brilliant,fis Brilliants & Sapphires, £2 -10s. Brilliants, £ 3^15s. Pearls & Brilliants LARGEST STOCK OF RINGS IN THE WORLD. BENSON'S 'UVSPEEIAL' PLATE AND CUTLERY, fflftra SETS, CRUETS, WAITERS, TEA and TABLE SPOONS and FORKS, &c. IMPERIAL PLATE Silver, at one-quarter the cost. CANTEENS of "Imperial Plate," &c., in Cases or Cabinets, from J65 10s. | OLD WATCHES AND JEWELLERY TAKEN IN EXCHANGE. n JI BENSON'S BOOK of WATCHES, from £ 2 to £ 500. w CLOCKS, CHAINS, EN GAG E lu EXT RINGS, BROOCHES, "IMPERIAL and SILVER PLATE and CUTI.EET. Post free. JIMP J. W. BENSON, Lid., THE STEAM FACTORY— 62 & 64, LUDGATE HILL, E.C., LONDON. NOTE.—Order Form and full particulars of "The Times "system of purchase Post Free.