Y Drych

LLONGDDRYLLIADAU ■rp SUDDIAD YR AGERLONG PACIFIC. LLOSCIAD Y CITY OF WACO COLLI LLAWER 0 FYWYDAU. ADRODDIADAU Y RHAI A ACHUBWYD. Rhoddasom yn ein rhifyn diweddaf gry- bwylliad bychan am suddiad y Pacific, tra ar ei mordaith i San Francisco; a'r 4amser hwnw nid oedd sierwydd fod ond un wedi ei achub. Ymddengys fod un arall wedi gweithio ei ffordd i ddiogelwch ar ddarn o'r llestr. Dyma adroddiad Henry F. Jelley: Hwyliais yn y Pacific, ar y 4ydd cyfisol, a chawsom dymestl i'n herbyn drwy y dydd. Nid oedd dim rhwyfau yn y cychod ar y parth ol. Rhwng 8 a 9 yn yr hwyr, tra yn fy ngwely, clywais wrth- darawiad, a swn drylliad rhywbeth. Tar- awodd y gloch, i atal y peirianau, ac i weithio yn ol. Clywais waeddi "pob peth yn iawn, tarawsom long." Gwelais oleuni yn mhell. Wedi dychwelyd i fy ystafell gwelais fod y llong yn troi ar ei hochr, ac wedi myned ar y dec, deallais ei bod yn gollwng dwfr. Gwelais amryw o ddynion yn ceisio rhyddhau y badau, a'u cael i'r mor, ond methasant. Aethym i'r ochr ar- all, a helpais roddi tua 20 o fenywod mewn cwch. Yn fuan aethym i ac eraill if ad oedd yn y dwfr; ond mor fuan ag y torasom ef yn rhydd, trodd y tonau ef a'i wyneb i lawr. Llwyddais i ymgripio ar ei waelod, a helpais eraill i ddyfod yno. Gyda hyn torodd yr agerlong yn ddwy, ac wedi i'r corn mwg syrthio ar ein cwch, suddodd y Pacific. Yr wyf yn meddwl fod yr holl ferched wedi myned i un cwch, ac i hwnw droi, fel y boddasant oil, yr wyf yn ofni. Yr oedd hyn tua deg yn yr hwyr. Nid oedd y noson yn dywell, na'r mor yn arw, ond chwythai awel fywiog. Cyn hir darfu i mi a dyn arall, adael gwaelod y cwch, a dringasom ar y pilot-house oedd yn nofio yn ein hymyl. Yn y boreu cefais raffau perthynol i life preservers, a rhwymais fy hun a fy nghyfaill, rhag i'r tonau ein golchiymaith. Gwelais dri o rafts; yr oedd un dyn ar un, a thri o ddynion a dynes ar yr ail; ond methais a deall faint oedd ar y 3ydd. Dranoeth, sef dydd Gwener, bu fy nghwmni farw, drwy fod y tonau yn tori drosom yn barliaus, a'r bin yn oer. Wedi iddo farw, torais ef yn rhydd, a syrthiodd i'r mor tua pedwar o'r gloch yn y pryd- nawn. Gwelais long yn pasio heb fod yn mhell; ond methais a tliynu ei sylw; clyw- ais bobl oddiar rafts eraill yn gwaeddi arni, ond i ffwrdd yr aeth. Nid oedd llawer o wynt nos Wener; ond boreu Sadwrn, cod- odd y gwynt a'r tonau. Yr oeddwn yn awr o fewn milltir i Ynys Vancouver. Gwelais ddwy long, ond ni chymerasant sylw o honwyf. Am oddeutu deg o'r gloch boreu Sadwrn, pigwyd fi i fyny gan y llong Messenger, pan oeddwn ar drengu, ar ol i'r tonau guro yn fy erbyn am 36 o oriau. ADRODDIAD Y QUARTERMASTER,—Boreu Llun, yr 8fed cyfisol, pigodd yr agerlong Walcott, un o swyddogion y Pacinc, yn nofio ar raft yn y mor. Dywed fod' llong ddyeithr wedi rhedeg yn erbyn ochr y Pacific, a'i suddo. Yr oedd deg o ddynion ac un ddynes ar y raft, sef y paddlebox a dec uchaf y Pacific, pan gychwynasant; ond y quartermaster yn unig a ddiangodd. Golchwyd y ddynes i'r dwfr, acaeth y prif swyddog a'r prif beirianydd i geisio ei hachub, a boddasant. Bu y dynion eraill feirw y nai l ar ol y llall; a boreu Sadwrn, colloddy Capten Howell y dydd, a golch- wyd ef ymaith gan y tonau. Bu y quarter- master, o nos Iau hyd boreu Llun, ar y raft yn ymladd am ei fywyd. Collodd 247 o bersonau eu bywydau, drwy suddiad y Pacific. Ymddengys oddiwrth newyddion di- weddaracli, mae y llong Oysheus, a fu mewn gwrthdarawiad a'r Pacific; ac aeth hithau yn ddrylliau, ond ni foddodd neb. YR AGERLONG CITY OF WACO. Hwyliodd yr agerlong uchod o New York am Galveston, Texas, ar y 29ain o'r mis diweddaf, gyda llwyth tra gwerthfawr, 30 o ddwylaw, morwyr, swyddogion, &c.; 28 o deithwyr yn y Caben, a 12 yn y Steerage. Yr oedd yr agerlong yn werth $250,000, a'r llwyth yn llawn gwerth $110,- 000. Cyrhaeddodd ben ei thaith yn llwydd- ianus; ac ar y 9fed cyfisol, tra wrth angor o flaen Glovestown, cymerodd dan, a llosg- odd hvd wyneb y dwfr, a suddodd. Yr oedd nifer mawr o longau wrth angor, heb fod yn mhell oddiwrthi, ond llosgodd mPr gyflym, fel nad oeddynt yn alluog i achub neb oedd ar ei bwrdd. Bernir iddi gael ei tharo gan fellten, a chan fod llawer o olew ar ei bwrdd, llosgodd yn gyflym iawn. Deuwyd o hyd i gorff Capten Thom- as Wolfe, oedd ar fwrdd y City of Waco; ac nia oes gobaith fod cymaint ag un yn fyw, l adrodd yr hanes trychinebus. DRYLLIAD Y I/LONG CALCUTTA." HALIFAX, Tachwedd 14eg.—Derbyniwyd newyddion yma am ddrylliad y Calcutta, ar Ynys Grosse, tra ar ei mordaith o Que- bee i Liverpool, gyda llwyth o ffawydd. Boddodd 22 o'r dwylaw, ac un foneddiges Achubwyd y Capten, tri o ddynion, a baciigen. .o..

CYFLAFAN YN SWYDD CLINTON, N. Y.- Nos Fawrth y 9fed cyfisol, cychwynodd tri brawd o'r enw Thomas, Michael a Patrick Ryan, adref o bentref Cherubusco, N. Y., dan ddylanwad diodydd meddwol. Yr oedd ganddynt 4 milltir o ffordd. Daeth- ant at dy ar ochr y ffordd, a maluriasant y llestri oedd wrth y drws; ac wedi cyraedd yr eglwys Babaidd, torasant y drws, a chanasant y gloch i arwyddo fod tan yn agos. Wedi myned yn mlaen hyd at dy Mr. Rushford, lie yr oedd dyn yn chwareu offeryn cerdd, ceisiasant. fyned i mewn ond ni chaniateid iddynt, yna drylliasant y ff enestri. Taniodd Rushford ergyd dros eu penau ddwy waith i'w dychrynn, heb eu niweidio, yna aetliant yn mlaen. Aeth Mr. Rushford, Mr. Sancomb, gan yr hwn yr oedd dryll yn llwythog, ac un Mr. Perry, allan i'w dilyn mewn trefn i gael eu hen- wau; ond dechreuodd y tri luchio cerig atynt mewn dull erchyll. Pan welwyd nad oedd trugaredd i'w ddysgwyl oddi- wrthynt, taniodd Sancomb, gan ladd Michael yn y fan, ac nid oes gobaitb am adferiad Patrick, canys aeth rhan o'r ergyd i'w ymysgaroeud.

PBYDAJN FAWB. LLUNDAIN, Tachwedd 16.—Bu ystorm aruthrol yn ysgubo dros Brydain, ac arfor- dir Ffrainc nos Sadwrn a dydd Sul diwedd- af. Caed colledion trymion iawn; acmae miloedd o erwau o dir dan ddwfr yn Somerset-shire, yn nyffryn yr afon Bar- rett. Rhoddodd Arglwydd Faer Llun- dain wledd yr wythnos ddiweddaf, ac mewn anerchiad dyddorol dywedodd Dis- raeli fod yn dda ganddo allu hysbysu fod heddwch yn bodoli rhwng Lloegr a China. Buasai yn dda ganddo fod yn alluog i ddweyd fod helyntion gwledydd eraill mewn cyflwr mor ffafriol; ond yr oedd yn credu nad oedd heddwch Ewrop mewn perygl mawr. Llosgodd melin gotwm yn Glasgow, a thaflwyd 1,200 o bersonau allan o waith. Colled$1,500,000. Cafodd Syr Charles Mordaurit ysgariad cyflawn oddi- wrth ei wraig. -Mae cyllid Ffrainc eleni yn fwy o$22,- 000,000 na'r amcan gyfrif. -Cafodd Tywysog Cymru dderbyniad gwresog yn Poonah, India, yr wythnos ddi- weddaf. Dywedir fod y colera yn gwneyd dinystr mawr yn nghylchoedd Madras. -Mae Twrei wedi gorchymyn fod tir- iogaethau Biletz a Piva i'w tynu oddiwrth Herzegovina, a'u gosod dan lywodraethwr Armenian Greek. —Hwyliodd 800 o filwyr o Spaen am Cuba yr wythnos ddiweddaf, ac mae 5,000 eraill yn barod i gychwyn. -Hysbysir fod y Carlistiaid yn cael eu gorchfygu yn mhob brwydr yn ddiweddar. -Hwyliodd y Cardinal McCloskey am New York ddydd Sadwrn diweddaf. -Mae Senedd Ffrainc yn myned yn mlaen yn brysur gyda mesurau diwygiadol a Gwerinol.

NEWYNU I FARWOLAETH.—Mae y Hong Sarah A. Kennedy wrth angor o flaen Brooklyn, ac anfonodd Mr. Huffman ei phrif swyddog, hanes newyniad pedwar o forwyr ar graig yn agos i arfordir Cuba. Rhedodd y llong Helen S. Rich ar draethell yn agos i'r graig lie y newynodd y bobl; ac un diwrnod sylwodd Mr. Huffman; yr hwn oedd yn brif swyddog ar y Rich, fod nifer 0 bawliau wedi eu codi ar y graig, ac aeth nifer o ddynion gydag^ ef yno mewn cwch. Wedi myned l r graig, gwelent fwthyn ceri0- bychan wedi ei orchuddio a'darn o liwyl; "ac °ddifewn Jr oedd cyrff dau forwr wedi madru hyd at yr esgyrn. O'r o ;hr allan mewn cysgod craig, deuwyd o h rd i o-yrff dau eraill wedi braenu a madru fnad oedd modd eu hadnabod. Bermr i'w llpatr fvncrl vn ddrylliau, ac iddynt hwythiiu newynu i fnrwolneth.

G WEI TIIFA OL—MA SNA CIIO L. -Adroddir fod y strike yn mhlith gweith- wyr glo Hocking Valley, Ohio, yn parhau. Mae y meistr a ganiataodd ofynion y nweitliwyr, wythnos yn ol, wedi gwrthod sefyll at y cytundeb o herwydd fod y meistriaid eraill yn gwrthod rhoddi 60 cent y dunell. Y mae y gweithwyr yn mwn- gloddiau Perry Co., a delid yn ol 62, ar strike am 68 cent. -Enfyn E. C. Jones, Fairhaven, Vt., yma gopi o lythyr a dderbyniodd oddiwrth gyfaill sydd yn gweithio yn chwarel Arvon, Mich. Ei sylwedd yw-eu bod hwy yno heD dderbyn un cent o gyflog er's chwe' mis, ac felly eu bod mewn sefyllfa o dlodi mawr, heb foddion i symud o'r goed- wig i un man lie y gallent ddisgwyl gwaith a thai am dano. NEW CAMBRIA, Mo. Dargarifyddiad aur.-Fel y crybwyllwyd eisoes yn y DRYCH a phapyrau eraill, fe ddarganfydd- wyd aur mewn lie tua chwe' milltir o New Cambria; ond dichon y bydd gair fel hyn yn dderbyniol. Y mae yn ddiameu fod aur wedi ei gael, ond nid mewn symiau digonol i dalu i neb am ddyfod yma o Pennsylvania i chwilio am dano. Os na thalodd aur California i un o bob deg, a aethant i'w ymofyn, yr wyf yn sicr na. thai aur Miss- ouri i un o bob cant. Yn awr bydded i bawb ymbwyllo rhag dyfod yma i niweidio eu hunain. Yr wyf yn deall fod y dar- ganfyddiad yn creu cynwrf mawr mewn llawer lie, a diau y niweidia llawer eu hun- ain trwy ruthro yma. Ydwyf eich hen gydnabod yn nghylchoedd Pennsylvania. David H. Davies. COAL RAIN, GER BEAVER MEADOW, PA. -MR!. GOL.: Nidyn ami ybyddys yn eich blino a helyntion y lie hwn. Y mae y gweithfeydd yma, oddiar pan ddechreuas- ant weithio ar ol y seibiant mawr diweddaf, yn myned yn miaen yn lied gyson; ac y mae masnach yn gyffredinol yn lied fyw- iog yma ar hyn o bryd. Mae yma ddau o breakers newyddion yn cael eu hadeiladu, un yn perthyn i'r E. B. Ely a'i Gwmni, a'r llall i Carter. Y mae un o honynt bron wedi ei orphen, a'r llall yn cael ei ddech- reu. Nid yw y slopes a berthynant i'r cwmniau uchod ond newydd gael eu hagor, felly yr ydym yn disgwyl amser gwell yma fel y gwneir mewn lleoedd eraill.-Ap Evan. CAERDYDD- Yr Haiarn-weithwyr—Cyn- aliwyd cyfarfod o ddirprwywyr haiarn- weithwyr Deheudir Cymru a Mynwydydd Sadwrn, Hyd. 23, i ystyried adaiorfforiad a materion arianol yr Undeb, a sefydliad bwrdd cymod i roddi terfyniad heddychol i ddadleuon masnachol. Yr oedd yn bres- enol T. Halliday, Kane, a Harris. Wedi cael anerchiadau gan y boneddigion a en- wyd, paslwyd penderfyniadauyncymerad- wyo ad-drefniadau er adsefydlu yr undeb, yn nghyd a bwrdd cymod rhwng meistr a gweithiwr, a datgan yr anghymeradwyaeth cryfaf ag ymddygiad y rhai hyny fu yn offerynol i dynu ymaith oddiar lechres y pjeidleiswyr, y gweithwyr fu yn derbyn t&l plwyfol yn amser y cauad allan.

—Crewyd cryn lawer o gynwrf yn Leeds,' Maine, yr wythnos ddiweddaf drwy i Mr. B. C. Thomas ddarganfod swm mawr o wenwyn, arsenic, yn y ffynon. Canfydd- wyd yr arsenic yn y boreu, wrth godi dwfr, ac ni yfodd neb o hono. Cymerwyd cymydog i fyny o'r enw W. Keith, yr hwn a dybir sydd yn euog, o herwydd iddo brynu swm o wenwyn y dydd blaenorol. —Dechreuodd teithwyr y Montana, y rhai a anfonwyd yn ol i Liverpool, ar ol bod allan nifer o ddyddiau, ac a gollasant eu coffrau, achos cyfreithiol yn erbyn Wil- liams <& Guion am iawn. Yr oedd 9 yn hawlio $1,000, ac yr oedd y symiau eraill yn gwahaniaethu 0 t554 i $3,800. Cymer- odd yr awdurdodan afael yn yr tgerlong Dakota, fel gwystl amyrarian; ondrhydd- hawyd y llong ar ol i Williams & Guion roddi meichiau yn y swm o$21;000. 1 GALLOTI, Y LLOFRUDD ITAL 4IDD.—Wedi darganfod cyrff. drylliedig pedwar o ddyn- ion mewn seler yn Denver, Colorado, yn ddiweddar, deuwyd i'r penderfyniad oddi- wrth brofion diamheuol mai Galloti, a arferai fyw yn y ty, oedd y llofrudd, neu or un llofruddion, ac mewn canlyniad aeth yr uchel sirydd ar ei ol. Dilynwyd Galloti, a dau o'i gyfeillion i Taso, New Mexico; ac ar ol ymladdfa anaele, llwydd- wyd i'w rhoddi mewn gefynau, a chyrchir 1 hwy i Denver i sefyll eu prawf.

O Baner ac Amserau Cymra, Yr Herald Cymraesr, Y Goleuad, Y Dywysogaeth, Y Tyst a'r Dydd, Seren Cymru, Y Gwladgarwr, Y Fellten, Y Dydd, Caer- narvon & Denbigh Herald a'r North Wales Chron- icle, y rhai dderbynir yn wythnosol; ac eraill a dderbynir yn achlysurol, FI FYNY I HYDREF 29, 1875.]

BRA. WDL YSOEDD CYMRU. Y GOGLEDD.- Yn mrawdlys Sir Feirion- ydd, a gynaliwyd yn Nolgellau, dedfryd- wyd John Wilson i ddau fis o garchariad am ladrata c6b, cap, a phethau eraill. Rhyddhawyd Morris Jones, a gyhuddid o ladrata côb o westy y Bwch, Bala.—Nid oedd un troseddwr i'w brofi yn Beaumaris. —Yn Fflint dedfrydwyd Sarah Jones i ddeuddeg mis o garchariad am achosi raar- wolaeth baban newydd-anedig, drwy ei daflu i domen ludw. Anfonwyd John Ed- wa.ds, Maesglas, i garchar am naw mis, am ladrata dillad; a Richard Marriott i bedwar mis am atal cylchrediad llythyrau. —Cynaliwyd brawdlys Sir Ddinbych, yn Ngwrecsam, pryd y dedfrydwyd Joseph Pringle, i garchar am ddeuddeg mis am ladrata arian ei feistr; Ann Lynch, Gwrec-, sam i chwe' mis am ladrata oriawr; a John Jones, Pensarn, am dymor cyffelyb am ladrata arian. Rhyddhawyd John Thom- as oddiwrth gyhuddiad o ladrata, a ded- frydwyd Agnes Burke, o Wrecsam, i saith mlynedd o lafur cospawl, am ladrata pwrs ac arian. Y DEHEUDm.- Yn mrawdlys chwarterol Morganwg, dygwyd tuag ugain o achosion ger bron, gan mwyaf am ladradau ac arch- olli personau. Dedfrydwyd Wm. Webb, Aberdar, am dwyllo ei feistr, i ddau fis o garchar; Abraham Moggridge, am ladrata cosyn, i ddeuddeg mis; Wm. Baker, am ladrata arian yn Nghastellnedd, i dri mis; George Thomas, chwe' mis, am ladrata par o esgidiau; ac Ann Edwards naw mis am ladrata pais a siaced, yn Llantrisant. Caf- odd Elizabeth Phillips ei dedfrydu i saith mlynedd o lafur penydiol, athymor cyffel- yb dan arolygiaeth yr heddgeidwaid, am ladrata penadur yn Merthyr. Cyhuddid George, James, a Samuel.Brown, o ladrata ceffyl, a dedfrydwyd y blaenaf i saith mlynedd o lafur penydiol yn nghyd a thymor cyffelyb am drosedd arall o'r un natur; dedfrydwyd y ddau olaf i bum' mlynedd. Cafodd John Smfth wyth mis, Gedeon Coxon, chwe' mis, ac Ann Harris, bedwar mis, am archolli personau.—Yn mrawdlys Aberteifi, a gynaliwyd yn Aber- ayron, nid oedd ond dau uchos ar y dydd- lyfr, y cyntaf am ladrad, yn Aberystwyth, yn erbyn un o'r enw Marion, yr hwn a ddedfrydwyd i naw mis o garchariad; a'r ail gwyn yn erbyn tri o ddynion am greu terfysg, a daflwyd allan gan y prif reith- wyr.

DEHEUDIR CYMRU. -Rhoddodd Mr. D. Davies, A. S., Llan- dinam, haner can' punt yn rhodd i Fwrdd Ysgol Aberteifi, ar gyfer dodrefnu eu hys- tafell ddarlithio. -Cafodd dyn o'r enw John Pugh, Cefn- gorwedd, ei ladd ar reilffordd yn agos i Lanwrtyd. —Enillwyd y wobr fiaenaf a gynygid i'r amaethwyr goreu yn Arddangosfa Amaeth- yddol Llansawel, gan Mr. Roger Jenkins, Glancanell, Cayo. —Yn ddiweddar cymerodd ffrwydriad tanddaearol le yn hen Bwll Mwh y Gadlys, pryd yr anafwyd naw o bersonau yn dost. —A ganlyn sydd restr o'r ymgeiswyr llwyddianus am Scholarships ac Exhibitions vn Ngholeg Dewi Sant y term hwn:— £ 40, Thomas Thomas; J635,J. L. Clouglier; £35, A. Barrett; £30, Hugh Jones; £ 30, H. lVI. Williams; £ 24, T. T. Evans; V,24, David Davies; £20, R. W. Christie; $20, Evan Evans; -016, Thomas Rees; £12, T. C. Ev- ans. — Cynaliwyd cvfarfod pregethu blyn- yddol y Trefnyddion Calfinaidd yn Trelog- an ychydig yn ol, pryd y gwasanaethwyd gan y Parchn. J. Adams, Gronant; D. C. Evans, Rhyl; D. Saunders, Abertawe; a Joseph Thomas, Carno. -Torodd tan allan yn Plough Inn, Tref- draeth, Penfro, a llosgwyd y wraig i far- wolaeth; ond diangodd y gwr. -Mae Mr. William Rees Jones, mab ieu- engaf Mr. Rees Jones, Trecastell, Brych- einiog, yr hwn a fu am ryw dymor yn ef- rydwr yn Mhrifysgol Aberystwyth, wedi bod yn llwyddianus yn ei arholiad medd- ygol (Medical Preliminary Examination), yn Mhrifysgol Glasgow. —Dyfarnwyd un ar ddeg o ysgoloriaeth- au a gwobrau, yn amrywio o 12p. i 40p., mewn arholiad yn nglyn a'r coleg yn Llan- bedr. Cawn enw Mr. Thomas Taylor Ev- ans, mab Mr. David Evans, arwerthwr Merthyr, yn chweched yn rhestr yr enill- wyr o 24p. Nai yw y gwr ieuanc hwn i'r Parch. J. M. Evans, Caerdydd; y Parch. Simon Evans, Hebron; a'r Proffeswr Mor- gan, o Gaerfyrddin. -Canfyddwn enw Mr. W. Davies, mab i Mr. David Davies, Ty-isaf, Llanelli, yn mysg enwau yr ymgeiswyr llwyddianus yn yr arholiad cyntaf yn Ngholeg Breninol y Meddygon yn Llundain. Yr oedd yn as- tudio yn Ysbytty St. Thomas, a cliynt yn ddysgybl i Mr. Linn, yn ysgol yr Athen- aeum, yn Llanelli. —Cyfarfyddodd dyn o'r enw Jenkins a damwain ddifrifol yn Ebbw Vale yn ddi- weddar, tra yn gweithio wrth bwll y peir- iant sugnedydd, drwy iddo syrthio lawr rhan o'r pwll i'r dyfnder o tuag ugain troedfedd. -Canfyddwn fod un Cymro arall wedi llwyddo i fyned i mewn i'r Ysgol Freninol Gerddorol yn Llundain, sef Mr. Puddi- combe, o Gaerfyrddin, yr hwn oedd un- waith yn ddysgybl iMr. Carter ,ac unwaith yn berdonydd yr Undeb Corawl Cymreig. Dodir ef o dan ofal Mr. Holmes, y perdon- ydd enwog. ABERTAWE—CynaA-edd Ddirwestol-Cyn- aliwyd cynadledd ddirwestol yn y Neuadd Gerddorol Hydref 20fed, pryd y pasiwyd y penderfyniadau canlynol:—Fod y gynad- ledd hon o'r farn y dylid dwyn mesur o flaen y Senedd yn perthyn i Gymru a Myn- wy yn unig, yn cynwys yr adranau can- lynol:—Cau yn hollol y tafarndai ar y Sab- both; atel trwyddedan i siopwyr i werthu gwirodydd meddwol, a rhoddi y gallu i'r trethdalwyr i lywodraethu rhoddiad ac at- aliad trwyddedau i dafarnwyr. Pender- wyd hefyd fod y Mri. H. Richard, D. Da- vies ac O. Morgan, i ffurfio a dwyn y mes- ur uchod o flaen y Senedd. Llwyddo wnel- ont, onide? DOWLAIS—Damwain Alanls-Cymerodd damwain alarus iawn le yn y Gloyn Mawr, Cwmbargoed, Dowlais, pan y cyfarfydd- odd un Samuel Davies a'i farwolaeth, drwy i slip 16 syrthio arno pan oedd yn glanhau 0 dano. Yr oedd yn byw yn Elim Street, Penydarraii. Nid oedd neb yn agos ato ar y pryd i roddi unrhyw gymorth iddo yn ei galedi. Yr oedd yn 54 mlwydd oed, ac yn enedigol o Sir Benfro. CwM KHONDDA—Damwain Angeuol- Yn ddiweddar cvmerodd damwain angeuol le yn Mhwli y Ton, Ystrad, perthynol i D. Davies, Ysw. Enw y trengedig ydoedd Evan Evans, brodor o Sir Frycheiniog, a hitchwr wrth ei alwedigaeth. Achoswyd ei farwolneth drwy i ddarn o lo syrthio o ben y pwll, gan ddisgyn ar ei ben. Ni bu yn briod ond tuag wythnos. EBBW VALE— Y Gweithfeydd Dur—Mae y gweithfeydd hyn, y rhai sydd wedi bod yn segur am dymor o herwydd diffyg archeb- ion, eto yn eu llawn gwaith, a phob argoel- ion ofywiogrwydd yn mhob cangen. Bydd y canlyniad o gychwyn o'r newydd yn foddion i gyfiogi canoedd o weithwyr. I GLYN EBWY-Cynaliwyd cyfarfodydd poblogaidd yn ddiweddar gan haiarn-weith- wyr Glyn Ebwy. Gwnaed sylwadau tar- awiadol gan Mr. Kane mewn cysylltiad ag undeb. Cyfeiriodd at yr arferiad o ymuno yn heidiau a'r Undeb pan y byddai gwrth- darawiad }'M debyg o gymeryd lie, yn hyt- rach na chyfranu yn barhaus, fel y gwna lluaws o weithwyr. Cyfeiriodd hefyd at sefyllfa andwyol y fasnach y dyddiau hyn; ond credai na fyddai iddo barhau yn hir.— Sylwodd hefyd ar fanteision v Bwrdd Cym- odol sydd yn awr yn cael ei awgrymu mewn cysylltiad a gweithwyr haiarn De- heudir Cymru, yr hwn, fel y credai ef, a fyddai yr un mor werthfawr i'r meistri ag a fyddai i'r gweithwyr. Pasiwyd y pen- derfyniadau mewn cysylltiad a ffurfiad y Bwrdd Cymodol,'&c., yn unfrydol. BWRDD CYMODOL DEHEUDIR CYMRU— Cyfarfu Pwyllgor y meistri yn y Royal Hotel, Caerdydd, ddydd Mawrth, Hydref 38ain, er parotoi argyfer cyfarfpd y Bwrdd Cymodol. Cyfarfu nifer o gynrychiolwyr y gweithwyr ar yr un aniser, a chyda'r un amcan, yn y Black Lion Hotel. Yr oedd yn bresenol y Meistri W. Abraham, Gower Road; H. Mitchard, Coed-duon; D. Mor- gan, Mountain Ash; J. Prosser, Aberdar (pedwar o aelodau y Bwrdd); hefyd Mri. James Connick, Merthyr a Dowlais; George Coles, Rhondda; Philip Jones, Abertillery; S. Davies, Aberdar; J. Windsor, Castell- nedd; a Andrews, Treorki. Ymddi- ddanwyd ar y pethau canlynol, a phender- fynwyd eu bod i gael sylw arbenig Pwyll- gor y Glowyr:—Cyfnewidiad yn rhif y Pwyllgor o'r naill ochr a'r 1111 ao cliwechi bump; a'r priodoldeb o gael ysgrifenydd gyda Phwyllgor y Gweithwyr.

GOGLEDD CYMRU. —Mae Annibynwyr Conwy yn dilyn yr oes," trwy eu penderfyniad i adeiladu add- oldy newydd. —Y mae Ardalyddes Londonderry wedi tanysgrifio £ 100 "tuag at ysgol Dr. Wil- liams, Dolgellau, a Mr. Holland a Mr. Robertson wedi tanysgrifio C50 bob un, yn ychwanegoi at y £100 a roddasid ganddynt o'r blaen. —Mae John (Rhydwen) Jones, Rhyl, yn myned i adeiladu palas arddercliog i Mr. Albert Woods, Benarth, Conwy, am ddeng mil o bunau-yn Nghonwy! —Y mae yr hen farchnad ymenyn yn Amwythig yn cael ei gwneyd yn llythyrdy. Dywedir mai yn y fan lie y saif y farchnad hon y torfynyglwyd ac y darniwyd Da- fydd, tywysog rhan o'r Dywysogaeth, yn 11 y y 15fed ganrif. —Gwelwn fod Mr. John Ellis, y cenad- wr yn mysg y morwyr yn Ngliaergybi, wedi cyfarfod a Ilawer o lwyddiant gyda'r casgliadau yr oedd wedi myned allan i'w gwneyd ar ran y morwyr. -Traddododd yr Anrh. W. E. Glad- stone araeth yn ddiweddar yn Mhenarlag, ar Daith Tywysog Cymru i India. —Yn ei eisteddiad olaf yn ei lys, cyfar- wyddodd Syr Robert Phillemore fod i wys yn erbyn y Parch. W. T. A. Roberts, Rec- tor Llanddyfran, Bangor, ar bedwar cy- huddiad o feddwdod, gael ei rhoi allan. —Yn ddiweddar priododd yr Anrhyd- George Thomas Kenyon, Gredington, Sir Fflint, fi Miss Florence Anna Leeche, y ferch henaf syddyn fyw i Mr. John Hauls- ton Leeche, Garden Park, yn Eglwys y plwyf, Tilston. —Y mae y symudiad ar droed i ffurfio cyfrinfaoedd Maswnaidd yn y Drefnewydd a Llanidloes. —Ymddengys nad yw dadl y Dadgysyllt- iad ar ben eto yn y Rhyl. Ychydig yn ol bu Cymdeithas Rhyddhad Crefydd yn gorchuddio y parwydydd a phapyrau yn nghylch yr Eglwys Sefydledig, ac yn awr y mae yr ochr arall yn gwneyd yr un peth. HOLT- Y,r Ysgol Barotoawl-Y mae tri o'r bechgyn ieuainc a fuont o dan addysg- iad Mr. Jones, yn Holt Academy, wedi myned yn llwyddianus drwy arholiad per- thynol i'r Brifysgol; sef, Mr. E. Jones Griffiths, mab Mr. Thomas Griffiths, Ty Coch, Brynsiencyn, Mon; efe a enillodd ysgoloriaeth o £ 30, am dair blynedd; Mr. E. W. Thomas, mab Mr. Michael Thomas, Llwyn Onn, Bryneglwys, yntau a enillodd ysgolorlaeth o £ 25; Mr. J. G. Davies, Ys- trad, Salem, Arfon, yntau a enillodd ysgol- oriaeth o £10 am dair blynedd. DINBYCIT-Cymerodd damwain arswvdus le ar y rheilffyrdd yn ddiweddar, pryd y cyfarfyddodd ffermwr cyfrifol, o'r c)"y Phillip Williams, Llanefydd, a'i ddiwpfid. Yr oedd y trangcedig tua 68 mlwydd oed. Dychwelwyd y rheithfarn o farwolaeth ddamweiniol Y mae gweithgarweh mawr yn mhlith y Methodistiaid yn y lie hwn, ar ol marweidd-dra hirfaith. -f GLOWYR- Y mae yn ymddangos fod anghydwelediad wedi cyfodi eto rhwng o-lowyr Gogledd Cymru a'u meistriaid, ac y maent mewn amryw o lofeydd wedi cychwyn strike. Yr achos o hyny yw, fod y meistri wedi gwrthod caniatau y codiad o 20 y cant a ofynid gan y gweilhwvr. Ond y mae argoelion na phery yn 11: ond y bydd y bwrdd cymodol yV nljsiog i'w dwyn i delerau, Mae y gweithwyr mewn rhai o'r pyliau yn gweithio am yr hen gyf- logau.