Baner ac Amserau Cymru

TAN MEWN CARTREF I AMDDIFAID YN YR AMERICA. NEW YORK, dydd illawttli.-Movirl eanlyniad i din a Geroed aslan mewn Ciitret i Amdaifaid ya Rochester nelthlwr, llosgwyd ogain uen cdeg ar hngain o'r persocaa oedd yn y sefydl- iad hv, nw i f irwolaeth, a chafodd dros gant en niw;id o yn drwm. LloFgwyd yr adethdau yn Hwyr.

TAN YN LEICESTER Liesgodd Gwelthian Wilson a Llaw-weifchfa E«gidiau Wilks yn Leicester heddyw, ddydd Mawrth.. Cafodd cannoecd o weithwyr en tsfla yn segur.

"Wi Y STORM 0 EIRA Fiyna ystorra o elra mewn amryw rsnaa o'r wlsd hon heddyw (dydd Mawrth).

TAN GER BELFAST. Ditfa i d&a a dorodd allan mewn Msiiaaa a ya Ballyshillan, ger Belfast, nos Luo, t.cho -i p, mtheg mil o bnonau o golled. Cafodd nirer o bairsannau gwsrfchfawr ea distrywio. 111

'ARSENIC' MEWN CWRW. Dc-obrenwyd gwneyd ymchwilJad gyhuddlad- [;,11 a ddygid yn erbyn gwerth wy r cwiw yn Manchsster heddyw (dydd Mawrth). o wertha cwiw yes cynnwys arsenic. Yn yr achoscyatat hybY5jd fed yr wyfchfed ran o ronyn o sur arsenic wedi 01 gael mewn galwyn o gwrw.

TELERAU Y «F A F E R PRIS argraphladdydd Sadwrn ydyw lg. yrun ond ei plirig am chwarter, yn rhad drwy y post, ydyw Is. 8g., ond taiu yn mlaen, neu 23. os na wucir hyny. Anfonir 2 gopi drwy y post am 2s. 9c. y chwarter, ond taiu yn mlaen, neu 3s. os na wneir hyny. Hefyd, anfonir 4, 6, neu unrhyw gynnifer, yn ddi-draul drwy y post gan y Cylioeddwyr yn ol Igf. yr un. PF.!3 arjrapliiad dydd Marcher ydyw 2g, Ei phris am ^•.waiter, ynrhad drwy'rpost, oacymmeri'r 2, neu unrhyw infer mwy dan yr un amien, yw yn ol 2s. 2g. yr un, ond t.,lh T' mlaen neu 2s. 6c. os na wneir hyny. Ei phrig wecli ei sampio ydyw 2! neu 2s. 9c. y chwarter. ond talu talu yn mlaen; a 3s. os na wneir hyny. 7 mae y cliwarteri yn terfynu ddiwedd Mawrth, Mehe Merit, a Rhagfyr. Yn mhob amgylchiad, anfonir hi yn ralaen hyd ries y ceir rhybudd i attal. UXOI, D.VTjAETHAU YR AUERICA-Anfonir y ddwy FANKR am y pris Ian canlynol yn ddi-draul i'r Unol Dal- :c:thaH :-B\ER dydd Mcreher yn ol 3s. 3c. y chwarter a BAXER dydd Sadwrn yn 2s. 2g. y chwarter :—ond yn rahob amgylchbd y mae yn rliaid talu yn mlaen, ao att'ilir hi pan y bydd yr arian wedi eu treulio. Gellir anion trwy ddralft ar fange, nau ar rhyw d^ masnachol diosrei arall yn Lloegr a gwell hyn na thalu trwy ")it>7>au dollars yr Unol Dalaethau, gan fod eu gwerth ;rw- yn gyfnewidiol yn y wlad hon. Gwyr pawb, hefyd, pa bryd y tarfyna, B HDDOB ETH.-Y mae ami un o'r beirdd, wrth anfon y cyfansoddiadau i ni, yn pwyso arnom eu cyhoeddi yr wythnos ncsaf.' Dymunwn hysbysu y cyfryw fod yn Rinmbossibl i ni gyflawni eu cais ond fel hvsbysiadau. Ü !»yd-l rhyw rai yn dymuno hyny wrth anfon "llinellau ar f-ii-^rol-xetJiau. priodasau, neu enedigacthau, &c., dealler y brfH yn angenrheidiol iddynt anfon 3c. am bob !lineU a c-yaawysay cyfansoddiadau. Cdnt felly ymddangos yn l'i no-'iif;' ond ni byddwnyn gyfrifol am eu rhagoroldeb iel cy fausoddiadaa. 011 na wneir hyn, bydd yn sngen- vheldiol i ni anfon y cyfansoddiadar at olvgydd y Fardd. Ü)1Ílv.Jth; a cliyrnmer fally rai wythnosau cyn ymddangos, r:J. ol svi m V Farddoniacth fydd mewn Haw.

TELERAU AM HYSBYSIADAT7. f pais am Hysbysiadau rasnachol, Ysgolion, Eiateddfodau, Cyfarfodydd Cyhoeodus, Llyfrau, &c., fydd yn ol Sa. y fod- facId-gan fesur i lawr y golofn. AmHysbyaiadauo 'YnEisieu,'See., yn cynnwyg 180 Eiriau neu lai, codir 6e. ac yn ol Ie. am bob tri gair dros hyny, oa tclir yn mlaen llaw; neu 4c. yilinell, oa na wneir hyny.

— LL A NE LWY. Crwlondcb at Blant.—Ya llys yr ynadon, dydd Lian, cyhuddwyd Thomas Jones, Gemig street, &'i wraig, Emma, gan yr Ar olygydd Ja m ca, o ymddwyn yn greulawn tuag at eu plant, trwy eu hesgeuluso. Dywedodd Mr. Joseph Lloyd, yr hwn oedd yn erlyn, fod yr achos yn un drwg iawn, a gwasgai am y gospsdigaeth drymaf yn erbyn y ddiffynydd. es, yr hen cedd wedi cael ei hanfon i garchar am bedwar mis gyda llafur caled am drcsadd cyfialyb. Nid oedd y diffynydd j'w feio mor fawr, er ei fod yn gyfrifol. Y mddengys fod Jones yn derbyn 36s, yu yr wythnos fel saer maEn; ac am rhyw gymmaint o amser rhoddai oi gyflog yn rheolaidd i'w wraig, ond cafodd allan ei bod hi yn ei wario i gyd mewn diod. Yna, efe a brynodd ymborth ei hun ond mor fuau ag yr aofonai y nwyddau adref, gwerthai y ddiffynyddes hwy er mwyn cael dïa3. fr oedd y g\Vr wedi troi i yfed, yn adi weddar, mewn canlyniad i arferion ei wraig ac yr 03dd y plant, trwy hyny, yn cael ea hcsgeulueo. Nil oedd yna ddim ymborth na dodrefn yn y ty j BC er fod y tywydd yn oer, nid osdd yna ddillad gwe'y. Gwadai y diffynydd ei fod ef wedi bod yn euog o esgeulnsdod a honai fod ei wraig yn ei ytbeilio o'i arian, pan yr oedd ef yn eu cadw i brynu bwyd. Yr oedd yr amddiffynyddes yn ffyenig iawn ac aireolus yuy Ilya. Dadleuai am driTgarndd. Peadeffynodd yr ynadon ddirwyo Thomas Jn i i' .s., a lp. 19s. 6c. o gostau, ac anfon ei wra g i garebar am chwe mis gyda llafur caled.

Chwansgwyd liawer iawn at drafoidiaeth vi ffordd yn ystod y Gwyliau o'i gymmharu â j blvuyddoedd blaenorol. Ni bu ond pedwar o aelodau T^ y Cyflfredin j farw ya ystod y flwyddyn d Hweddaf.ti-a y darfu i j D$yr Arglwyddi golli un ar hugain o'i aelodaa, j

OARTREFOL" CYRHAEDDODD Arglwydd ROBERTS yn ddioge) i'n plith ganol yr wythnos ddi- weddaf. Yn mlaenaf oil aeth i Balas Osborne, yn Ynys Gwyth, i ymweled i'r fienhines. Nid yn ofer yr aeth efe yno, cliwaitli. Daeth oddi yno wedi ei ddyrchafu radd yn y bendefigaeth. 0 hyn allan yr ydys i'w gyfarch yn larii ROBERTS. At hyn gwnaed ef yn farehog urdd yr arda?, hefyd. Oddi yno, ddydd Ian, daeth i Lundaio, lie y croesawyd ef gan Dywysog a Thywysoges CYMRU, a myrddiynau o edmygwyr mwy cytfredm. Caiff ddechreu, bellach, pan y myno, ar ei swydd fel y Cadlyw Cyffredinol. Yn y rhestr o'r gwyr mawr o Brydain a fuont, wythnos i heddyw, ger bron y Pab LEO XIII., yr ydym yn methu gweled cym- maint ag un o Gymru. Ni ddywedwn nad oedd yn y fintai 4 berariniou" Cymreig ond, os oedd, ni theilyngai yr un o honynt le yn y rhestr. Y penaf o honynt, wrth gwrs, oedd y Due NORFOLK. Ond, disgwyliaaem weled enw y Tad MOSTYN, ficer apostolig Cymru, 03 nad un neu ddau arall—y Tad JONES, o Gaernarfon, er enghraifit-yn uchel ar y rhestr. Ond, ni cheir hwynt. Ai am nad oeddynt yno ? Yr oedd yno un Cymro, er nad o Gymru, modd bynag-y Cardinal Archesgob VAUGHAN. Ar y fainge ynadol yn Mirniingham ffyna cryn amrywiaeth barn ar gwestiwn ag y gallesid difgwyl unfrydedd hollol arno. Yr oedd gwaith darliawyr mawr y ddinas yn cyttuno a'u gilydd i beidio gofyn am ad- newyddiad rhyw gant o drwyddedau, a'r un nifer o dafarnan, inewn,canlyriiad, yn cael eu cau, yn rhywbeth a darawai bawb nid yn unig a syndod, ond, hefyd, a Ilawenydd. Ond, ar y fainge, un diwrnod yr wythnos ddiweddaf, condemniwyd y cyttundeb hwn gan swyddog o'r fyddin Brydeinig sydd yn digwydd bod ya ustus, hefyd, mewn iaith cl werw ac awgrymai ef na ddylasai yr ynadon o gwbl ganiatau i'r fath nifer o dafarnau gael eu cau "Vel!' yn mhob pen, &c.' Da genym ddeall fod gobaith am gael gweled y Daily JSJevjs, y newyddiadar Liun- deinig adnabyddus, unwaith yn rliagor yn bapur Rhyddfrydig diymmod a diammwys. Ifysbysir y bydd cyfnewidiad trwyadl yn cymmer: d lle yn ei ddygiad allan, o ran cynnwys a thon ei erthygiau, ar y dydd cyntaf o'r mis nesaf. Y mae y ddau brif bercbenog ag yr oedd eu'dylanwadyn ddigon i osod y fath don bleidgar i'r Llywodraeth ynglyn a'r rhyfel yn Neheubarth Affrica. ar y papur, yngbyd a'r golygydd, Mr. COOK, yn tori eu cyssylltiad ag ef. P-vy fydd y Gol. newydd, nisgwyddom. Ai Mr. MASSINGHAM, hen 01, y Chronicle, cyn i hwnw newid ei got ? Y Cofiadur, wrth agor y Sesiwn Chwar- terol yn Leicester, dydd Mercher, a ddy- wedodd ei fod yn ofni mai effaith anochel- adwy ein dull moethus presenriol o fyw a fyddai dIrvwiad amlwg mewn nerth anian- yddol a meddyliol arnom fel cened!. Yn y dyddiau hyn nis gellir myned i ryfel heb yfed coatrelau champagne yn aneirif cyn cychwyn, ac anfon cisteidiau o honynt ar ol y fyddin i faes y gwaed. Arwydd ddrwg arall ydoedd cynnydd ysbryd hapchwareu. Heb law liyny, yr oedd gormod o duedd ynddynt i fod yn frysiog mewn dathlu dig- wyddiadau nad oedd "eu diagwyliadau yn cael eu sylweddoli ynddynt. Annbraethol well ganddo ef ydoedd hen wyliau syml blynyddoedd ei faboed na ffolinebau tryst- fawr y dyddiau presennol. Diolch iddo am ei sylwadau. Deuddeng mis yn ol, aeth dyn o'r enw SKELLY ,i Ddeheubarth Affrica, gyda Chat- rawd Sir Gaerlleon. Diangodd yn groeniach trwy yr holl frwydrau a'r dydd o'r blaen, daeth adref i NeatorK Yr olaf i ffarwelio Sg ef cyn cychwyn ydoedd y wraig. Yntau a ddisgwyliai mai hi a fyddai y gyntaf i'w groesawu, hdyd, ar ei -,Idychweliad. Ond, nid oedd arlliw o honi hi pan gyrhasddodd. Hi a ddiflanasai yn llwyr, ac nis gwyddai neb ei hanes. Effeithiodd hyn yn ddwys ar ei feddwl. Wrth hen gyfaill, yr hwn a'i cymmerodd i'w dy, ac a roddodd luniaeth iddo, dywedodd:—'Y mae hyn yn tori fy nghalon i.' Aeth o dy ei gyfaill; a'r hanes nesaf am dano ydyw yn gorwedd yn farw ar ymyl y ffordd, ac archoll fawr yn ei wddf. Hunanladdiad o dor calon Newyn hynrd sydd wedidal Birmingham. Achosir anghyfleusdra ma;wr yno o herwydd prinder pres ceiniogau a dimeiau. Y masnachwyr ydynt yn dyfeisio pob ysgil a moddion i gael 'pres yn newid.' Un achos o'r nÐwyn rbyfedd hwn ydyw poblog rwydd cynnyddol cyfundrefn y penngl in the slot. Dywedir nad oes dim llai na chant o rai newyddion o'r I offerynau hyn yn cael eugosodifyny yn Birmingham bob wyth- nos. Y rhai cyfarwydd, hefyd, a ddywed- ant fod gwerth tair mil o bunnau o geiniog- iau yn c ie? eu ihoddi i mewn yn ystod mis yn y dref a'i hamgylchoedd. Arbrawfiadau trwyddedol neu dafarnydd- ol yn ol cyfundrefn Yswedaidd Gothenburg ydynt ar hyn o bryd yn cael eu gwneyd yn swydd Fife, yn Ysgotland. Mewn pentref o fewn y sir agorwyd ta-farn er budd y bobl,' yn lIe bod yr elw yn myned i gyfoeth- ogi person unigol, a dywedir fod yr antur- iaeth wedi profi yn dra Ilwyddiannua. I 11 y Mewn llo arall agorwyd tafarn gan ddyn neillduol, yr hwn, wedi hyny. a'i trosglwydd- odd i gymdeithas a gofrestrasid yn ffurfiol dan Ddeddf y Cymdeithasau Cyfeiligar. Dan y rheolau darpsrir, pan fyddo y Hog i'r cyfranddalwyr wedi cyrhaedd pum punt y I ant, a SWill neillduol wedi ei drosglwyddo i'r 1 gronfa gwecldill' ar fod yr hyn a fyddo dros ben yn cael eiddefnyddio at wasanaeth y pentref Erlynydd (mewn enw) y Parch. R. C. FILLINGHAM am brotestio yn gyhoeddus yn erbyn gweinyddiad yr offeren yn eglwys plwyf Kettlebaston, ychydig ddyddiau yn 01, ydyw dyn o'r enw GIRT, gwas y parson. Y Parc,h. T. BECKET, gweinidog y Bedyddwyr yn Bildsston, mewn llythyr yn yr East Angl- ian Daily Times, a ddywed fod GiRT wedi addef, fel tyst mewn prawf blaenorol, ei fod ef wedi ei ethol yn warden Eglwysig pan nad oedd yn bvesennol ond y rheithor ac yntau a'i fod wedi gwrthod agor bedd i Ymneilldiiwr, am nad oedd yn barnu y dylai gweinidog y Bedyddwyr weinyddu mewn mynwent Eglwysig, Gohebydd a fu yn 11 Y eglwys Kettlebaston, noa Nadolig, a ddywed fod y gynnulleidfa yn cael ei gwneyd i fyny o bum dynes a dwy eneth-dim un dyn Adgofia hyn ni yn ryraas am hanes 'Eglwysydd Noethiwm Uvmru.' Hyd yn oed y rhai hyny oeddynt fvmryn llawnach ns'r nythle ddefodol hon yr ydys yn son am dani. Er nad oedd yno ond ychydig ferchetos, er hyny, yr oedd Bwrdd (nagü. Allor) y Cymmundeb yn on goelcerth o gan wyliau goleuedig, (Gyda Haw, goddefer i ni ofyn a raicl iddynt, yn ol y syniad Pabaidd, fod yn ganwyllaul A Wiiai nwy. neu oleuni trydanol, y tro 1 A ydyw yn bossibl cys:,egru y pethau hyny ?) Llosgwyd aroldarth. Drachefn a thrachefn y moes- ymgrymai y rheithor hyd lawr o flaen y Cymmun, er syndod i'r merched a difyrwch i'r genethod. A phethau eraill na ddylent I fod mewn eglwys Brotestanaidd syml a geid yno, hefyd. Nid ydyw Chwarelwyr y Penrbyn am dderbyn ammodau y goruchwyliwr YOUNG mewn perthynas i ail ddecbreu gweithio. Pleidleisiodd 1,700 yn erbyn y telerau, a dim ond 77 o'u plaid. AIledi hyny llosgwyd. y papyrau, rhag i neb wybod pa fodd y pleid- leisiodd unrhyw berson unigol. Y mae yn debyg mai cau y chwarel i fyny fydd y peth nesaf. Yn y cyfarfod a gynnaliwyd ganddo wyth- nos i beno, penderfynodd cyfarfod misol Liverpool wrthod cais y Parch. W. O. JONES, cyn-weinidog eglwys Chatham Street, am gopi o'r tystiolaethau ar ba rai y diswydd- wyd et o'r weinidogaeth. Dywedir mai appelio yn erbyn y diswyddiad at y gym- deithasfa a ddylai efe. Dywedir fod larll ROBERTS i gael pum mil o bunnau yn y flwyddyn o gyflogfel Cadlyw Cyffredinol y Byddinoedd Prydainig. Hefyd, pan ymgyferfydd y sensdd, gofynir am rodd o banner can mil o bunnau iddo. Ni sonir gair am ddim i'r yr eyfit edin sydd wedi dioddef pwys y dydd a'r gwres am un mis ar bymtheg. Y mae KERRIGAN, yr hociwr, o Preston, wedi ei ryddhau o bob cyfrifoldeb ynglyn & marwolaeth y glowr THOMAS ENGLISH, gyda'r hwn y bu efe yn ymladd yn Eariestown. Ar y cyntaf, dywedid fod KERRIGAN wedi cicio ENGLISH ond ymchwiliad manylach a brofodd mai nid hyny a fa yr achos o farw- o!aeth y truan. Yn ystod y deuddeng mis diweddaf, carcharwyd yn agos i un ml iar ddeg o ber- sonau yn ngharchar Holloway, Llundain, am feddwdod yn unig. Yr oedd pedair mil o honynt yn hen feddwon. Hefyd, ceidyno o'r bron unrhyw ddiwrnodar hyd y flwyddyn &r gyfaitaledd, gant a hanner o ferched mewn dalfa o herwydd eu nieddwdod. A ydyw yn waeth yn yr ystyr yma yn Hollo- way na charcharau eraill y deyrnas ? Un cwestiwn ag sydd yn codi i fwy-fwy o sylw ydyw y priodoldeb o fod pob gyried- ydd tren yn pasio arholiad, ac yn cael trwydded gan y Bwrdd Masnach, yn arwydd o'igymmhwysderi'w swydd. Dan y trefniad- au presennol arolygydd y Ilinell yn unigaydd vn barnu eu cymmhwysderau. Myn Uawer y dylid cael rhywbeth mwy pendant na hyn fel prawf o'u haddasrwydd i ymgymmeryd A chyfrifoldeb mor fawr. Er mwyn cael Tywysog CYMRU i'w phriod- as y mae M isa MAUDE CASSEL, merch Syr ERNEST CASSEL, wedi anturio cymmeryd ei phriodi ar ddydd Gwener (y diweddaf), yn Eglwys St. Sior, Hanover Square, Llundain. Y mae pum mlynedd ar hugain er pan briodwyd neb yn yr eglwys hon ar y dydd neilldl101 hwn o'r wythnos, am fod y rhïanod yn ei ystyried yn ddiwrnod anlwcus.' Da y gwnaeth hon ddangos ei bod hi uwch Jaw pob ofergoeledd bychan o'r fath, Lladrata geneth un mlwydd ar bymtheg oed ydoedd y cyhuddiad a roddwyd yn erbyn dyn canol oed, gwr priod ft chanddo un ar ddeg o blant, yn heddlys Farnham, ddydd Iau. Hen was i esgob Winchester oedd y carcharor, a'r eneth, hefyd, o dan ofal ei barchedigaeth. Efe a'i cymmerodd hi i Southampton. Er mwyn rhoddi amser iddo i drefnu ei amddiffyniad, y mae y prawf wedi ei chirio am rai dyddiau. I Yn y gweithydd calch yn Buxton, swydd 'Derby, ymddengys ei bod yn arferiad ar ddechreu pob blwyddyn i'r holl weithwyr i roddi eu honwau wrth gyttundeb h'u meistr- iaid, o dan ba un yr ymrwymant hwy i weithio yn dawel, heb godi dim cynnhwrf ar hyd y deuddeng mis dilynol. Eieni y mae y gweithwyr, tua dwy fil mewn nifer, yn gwrthod llawnodi yr ymrwymiad arferol; ae am hyny 'streic' sydd yno, a'r gweith- feydd wedi sefyll. Fel y rhan fwyaf o'i frodyr, syniadau eithaf ammrwd sydd gan esgob newydd Liverpool, h-sfyd, am y dyledswyddau Crist- ionogol uchaf. Y dydd o'r blaen aeth i Warrington, i bregethu ar Hunanaberth.' Ond, am ein dyledswydd i roddi ein hunain allan o'r ffordd i weithioj dros ogoniant yr Yinherudraeth fawr Brydeinig y gonial efe ar hyd y bregeth. Yr oeddym ninnau wedi meddwl fod Cristionogaeth yn codi pobl i dir annhraethol uwch na hyn. Ysgrifena Arglwydd ROBERTS lythyr i'r newyddiaduron i ddiolch » bobl Llundain am y croesaw mawr a roddasant iddo ddydd Ia Li. Ectrycha ar y croesaw hwnw nid fei teyrnged iddo ef yn bersonol yn unig, ond T;;r-=-¡- hefyd, fel arwydd o edmygedd y werin Brydeinig o ddewrder a phybyrweh y fyddin yn Neheubarth Affrica. Yn y modd mwyaf calonog y cefnoga efe yr appel eydd wedi cael ei gwneyd gan Dywysogas CYMRU ar ran gweddwon ac amddifaid y milwyr a syrthiasant yn yr ymgyrch. Teitl newydd ei arglwyddiaeth yn llawn yw Iarll ROBERTS o Kandahar a Pretoria. Y mae cyfres o ddigwyddiadau pur hynod yn cyffroi preswylwyr Rugeley yn y dyddiau hyn. Yr wythnos cyn y ddiweddaf cafodd mab i ddyn 8/i euw PLANT ei ddirwyo am yru ceffyl yn orwyllt. Dydd Gwener di- weddaf darfu i PLANT, y tad, saethu WTFIT- CHURST, arolygydd yr heddgeidwaid, yr hwn oedd yn erlyn y mab. Mor dost yr anafwyd WHITCHURST fel y eymmerwyd ef i'r medd- ygdy yn anymwybodol. Ar ol hyny daeth ato ei bun, ac ymddengys fod gobaith am ei adferiad. PLANT a ddiangodd yraaith ar gefn ei farch ond, cafwyd ef ar 01 hyny wedi saethu ei bun yu farw.

TR A M OR. PRIF arolygwr Ilinell Ffordd Haiarn y Riazan Ural, yn Rwssia, a ofyna i weinidog y cymmundebau cyhoeddus am ganiatad i ddefnyddio merched a fyddont wedi pasio yr arholiadau gofynol i wasanaetbu fel gorsaf-feistresi i arolygu y cludgelfi, ac i fod yn y gwasanaeth peliebrol yn llawn cystal. Y rheswm am y gofyniad ydyw fod, yn y rhan hono o Rwssia, brinder dynion o ddysg ag y gellir dibynu arnynt, ond, mai hawdd a fyddai cael merched a allent wneyd y gwaith yn foddhaol. Y mae y gweinidog wedi cydsynio yn rhwydd â'r cais rhesymol hwn. Bellach gellir disgwvl gweled merched yn fynych yn rheoleiddio trafnidiaeth ar y Hinell bwysig hon. Os ar hon, paham nad ar linellau eraill yr ymherodraeth, hefyd ? Yn mhellach, os yw Rwssia yn barod i gyd- nabod 'y ddynes newydd' yn y cyfeiriad hwn, paham na ellir ei chydnabod yn Mhrydain yn ogystal ? Gwyddom am ami orsaf Gymreig ag y carem weled dynes hynaws a deallus yn cymmerydlley meistr- iaid' taiog ac anhydrin sydd ynddynt yn awr. Nos y Calan gwnaed ymgais dyhirog i ddinystrio twnel Heol Laselle, yn ninas Chicago, trwy yr hwn y mae trafnidiaeth helaeth yn cael ei gario yn mlaen. Der- byniodd yr heddgeidwaid lythyr di-enw yn eu hysbysu am y drwgfwriad. Gweithred- asant hwythau ar yr hysbysiad. Aethant gyda swyddogion y Ilinell i'r twnel. Yno cawsant losgbelen ddynameit, gyda ffiws yn rhwym wrthi. Pe ftrwydrasai hon yn y twnel ar adeg tren yn myned trwyddo, buasai y dinystr ar fywydau yn alaethus. Un o w £ r blaenaf Canada, Syr STAMFORD FLEMING—y gwr y bu ganddo y rhan flaenaf yn ngwneuthuriad rh^ff bellebrol y Tawel- for-a ddadleua yn gryf, mewn llythyr agored at bostfeistr cyffredinol Canada, dros i'r Llywodraeth Brydeinig gymmeryd yr oil o'r rhaffau pellebrol sydd o fewn yr ymherodraeth Brydeinig i'w dwylaw ei hun. Dwy fendith arbenig a ddeilliai o byny fyddai, yn gyntaf, sicrhau trosglwydd- iad mwy buan a rheolaidd ar y negeseuon ac, yn ail, eu gwneyd yn liawer mwy rhad- lawn nag ydynt yn awr. Yn sir Capitau. Mexico Newydd, y mae cioddfa o berlau, neu ddiemwnt, newydd gael ei darganfod. Yn naturiol, y mae dar- ganfyddiad o'r fath wedi creu cyffro anir- ferol trwy yr ho;1 dalaeth. Dywedir fod rhai meini gwerthfawr ac ardderchog wedi cael dyfod o hyd iddynt. Yn heidiau y dylifa y cloddwyr i Capitan. Ychydig ydyw rhif y boblogaeth yn y sir hon ac o herwydd hyny, y mae moddion cymmundeb yn lied brin yno hyd yma. Gwyddis er's amser maith fod Mexico Newydd yn gyf oethog mewn gemau a pherlau. Heolydd a phorthladd Sydney oeddynt. nos Calan, yn oleu o ben i ben, o anrhyd edd i wladwriaeth newydd Awstralia. Y diwrnod hwnw yr oedd y cynghrair yn dyfod gyntaf i rym. Bernir nad oedd dim llai na milhvn o bobl yn cymmeryd rhan yn y dathliad. Ond, er fod yno gynnifer, nid oes s6n fod cymmaint ago un ddamwain ddifrifol wedi cymmeryd He ar hyd y dydd na'r nos. Yr oedd yr bin yn ogoneddus. Canol h&f yw hi yno yn awr. Coronwyd pob peth & llwyddiant. Ac ar frwdfrydedd y bobl nid oedd pall. Ar derfyn y gweithrediaffau milwrol yn Neheubarth Affrica bydd Arglwydd KIT- CHENER, meddir yn awr, yn cael ei wneyd yn gadlyw cyffredinol y byddinoedd Pryd- einig yn yr India Ddwyreiniol, Ynglyn a hyn ysgrifena un gohebydd cyfarwydd :— 'Bydd y gwaith yn y Penrhyn yn cael ei gwblhau yn llawer cynt nag y disgwylir gan y rhan fwyaf yn awr,' Y Cadfridog IAN HAMILTON fydd Y sgrifenydd Milwraidd ei arglwyddiaeth yn ei swydd newydd. Dywed y rhai a'i hadwaenant yn dda fod hon yn swydd wrth fodd ei galon. Gan yr anwydwst y cystwyir New York yn nechreu y ganrif. Yn mysg y m6ifilwyr sydd yno y gwna yr haint ei anrhaith mwyaf, debygem. Y meddygon a ddywod- ant na welsant hwy mo'r pla yn ymosod mor ffyrnig ag y gwna yn y dyddiau hyn. Eu rbeswm hwy am y ffaith hon ydyw tynerwch anarferol yr hin. 0 herwydd hyny carai liawer gael gauaf gerwin. 101 na ddeuai y blizzard I' ydyw cri rhai. Ond, dyfala eraill fod a wnelo gloddest a rhysedd dyddiau y gwyliau Ilawen gryn lawer i'w wneyd &'r peth. Yn un o rifynau y Temps, prif newydd- iadur Paris, ysgatfydd, am yr wythnos ddi- weddaf, dywedir 'geiriau gwirionedd a sobrwydd' am ormes greulawn y Sultan yn Armenia Gristionogol. 'Ni fu yr ormes erioed yn fwy anghanfilaidd nag ydyw yn awr,' meddir. Er hyny, y mae Ewrop yn gallu bod yn dawel!' Nid ydyw Cydgord y Galluoedd' yn ddim amgen na thestyn chwertbiu gan y Bradlofrudd Mawr, medd y Temps. Yn wir, chwanega, na faidd y Galluoedd Ewropaidd edrych cwestiwn Armenia yn ei wyneb.' Rhag eu cywilydd -£; Yn Madagascar ffyna mesur dymunol o dangnefedd yn nechrou y ganvif. Fel arwydd arbenig o hyny dywedir fod yr ymsefydlwyr Ftrengig a Phrydeinig yn yr ynys ar delerau mwy cyfeiligar nag y gwel- wyd hwy erioed hyny yw, er pan y craf- angodd gweriniaeth Ffraingc, Madagascar i'w dwylaw ei b1F1 Pa fodd y mae hi rhwng yr awdurdHfta Ffrengig a'r cyn- frodorion ni fym gir. Ni ddywedir chwaith ddim am ystad rnycldid crefyddol o fewn yr ynys. A ydyw y cenhadon Protestanaidd yn cael yr un chwareu teg i lafurio yn mysg y brodorion a'r otIeiriaic1 Pabaidd, tybed ? Rai blynyddoedd yn ol, priododd meddyg yn Valence, Ffraingc, wraig a ysgarasid oddi wrth ei g<vI'. Anhapus oedd bywyd y par. Penderfynasant i tyw ar wahin, ac hyd yn oed ceisio vsgariaeth. I'r wraig yr oedd merch o'r g*l' cyntaf. Dydd Calan daeth hon at ei llysdad, a thaniodd dair ergyd ato, ond hob ei ladd. Y na rhoddodd ei hun i fyny i'r heddgeidwaid, gan ddywevd mai nid ei ladd oedd ei bwriad, ond gorfodi yr achoa i gael ei ddwyn i'r lJYiJ, er mwyn i'w mam gael cySeusdra i ddadlenu ei chwynion yn ei erbyn Yn Uracow y mae y doctoriaid ar 'streic Gwaith yr awdurdodau lleol yn mynu codi eu prisiau am eu hymweliadau a/u cyfferiau yw yr achos o'r 'sefyll allfan.; Gwrthodant weini ar gleition na rhai wedi cyfarfod â damweiniau hyd nes y ca-,it godi eu prisiau eu hunain am eu gwasanaeth. Os herir hwy i wneyd eu gwaethaf, bygythiant ollwng f inilionos y pla du a heintiau dy. chrynllyd eraill yn rhyddion yn mhob rhan o'r dref. Yn Paris, nos Calan, cyflawnwjd lladrad beiddgar. Torodd y lladron i mewn i swyddfa heb ddeffro y ceidwad a ddylasai fod yn gwylio, ac anrheithiasant ddwy ystafell o bob peth o werth oedd ynddynt. Aethant i drydedd ystafell. Gwylid hono gan hen ifr 80ain mlwydd oed, a'r hwn oedd yn effro. Rhuthrodd arnynt, ond a bar o haiarn drylliodd y Iladron ei benglog. Aethant ymaith gyda'u holl ysbail; ac fel arfer, nid oes gan yr heddgeidwaid un dy- chymyg pwy ydynt. Gresyn na byddai yr hen gwestiwn ynghylch glanau Ffrengig' Newfoundland yn cael ei benderfynu. Deuai yr hen gyttnndeb y bu y pysgotwyr o blith y Ffrangcod a'r Prydeinwyr yn gwaithiodano am ddeng mlynedd i ben noson olaf yr hen ganrif Bellach rhaid i'r ddwy Lywodr- aeth—eiddo Prydain a Ffrainge-f rued o ddifrif uwch ben y mater a disgwyhwn y llwyddant i 'ostwng yr ysbryd drwg' hwn am o leiaf y ganrif bresennol. Gwaith da a fyddai hyny. Haedda Syr H. JOHNSTON, Uchel Ddir- prwywr Uganda, ganmoliaefch pawb am un o'r gweithredoedd diweddaf a gyflawnwyd ganddo. Tra yn teithio trwy ranbarth neillduol o Diriogaeth Talaeth Rydd y Congo, daeth o hyd i nifer o gynfrodorion corachaidd (pygmies) y wlad yn rhwym yn nwylaw rhyw anturiaethwr o'r Almaen, yr hwn oedd wedi eu dal gyda'r bwriad o'a harddangos yn Ewrop. Gyda chydsyniad awdurdodau y dalaeth, efe a ryddhaodd bob un o honynt, ac ymgymmerodd Alr gwaith o'u dychwelyd at eu pobl. Yn fnan bydd yr Eryr mawr American- aidd yn lledu ei esgyll dros chwech a deu- gain o dalaethau. Bydd talaeth newydd, dan yr enw Oklahama, yn cael ei chwanegu at y rhestr bresennol. Un mlynedd ar ddeg yn ol tir hela hapas' yr Indiaid Cochion ydoedd Oklahama. Gwlad d, gwenith, ceircb, a haidd godidog ydyw hi heddyw. Y pryd hwnw nid oedd ei phoblogaeth namyn ychydig gannoadd o eneidiau. Y mae yno yn awr dros bedwar can mil o boblogaeth, ac yn pryaur gynnyddu. boblogaeth, ac yn pryaur gynnyddu. Gyda decbreu y ganrif newydd y mae Yspaen mewn un peth ysgwydd-yn-ys- gwydd a Phrydftin Fawr. Ar ol Dydd y Calan cedwir amser yno yn ol yr un cyfrif ag y cedwir ef yn yr arsyilfa. fawr seryddol Brydeinig yn Greenwich sef, rhifo yr OrIEUl o un i hedair awr ar hugain, yn lie o un i ddeuddeg. Wedi dechreu ymddeffro yr ydys yn hyderu y bydd Yspaen yn cael bias ar fyned yn mlaen. Y peth cyntaf y dylai hi ei wneyd fyddai ymwrthod a'r Babaeth. Unwaith yn rhagor, y mae prifysgolion anghenog yn cael achos i eiddigeddu wrth brifysgol ffodus Chicago, Y mae 'y dyn cyfoethocaf yn y byd' ROCKFELLER- newydd ei hanrhegu A plivmtheg can mil o ddoleri. Pa sawl rhodd dywysogaidd gyffelyb y mae efe wedl anrhegu y brifysgol hon S, hwy ? Er ei glod nid ydyw efe yn ceisio cymmeryd ei anrheg yn gl6g i am. modau a faent yn caethiwo yr addysJ a gyfrenir yno. J Yn yr Unol Dalaethau, Canada, Ys- weden, a Norway, lIe y mae y dewisiad Ileol mewn grym i reoleiddio y faanach feddwol, nid ydyw cyfartaledd y marwol- aethau yn ddim ond 16.5 yn y fil tra yn Mhrydain, a gwledydd Ewrop, yn mha rai nad yw y bobl yn cael rheoleiddio y fasnach, y cyfartaledd ydyw 24 9 yn y fil. Yn natur. iol, mae y cymdeithasiu yswiriol yn cadw eu golwg ar y gwahaniaeth pwysig hwn, ac yn yswirio yn rhatach yn ngwledydd 'y dewisiad Ileol.' Y bobl gyntaf i groesawu gwawr yr ugeinfed ganrif oeddynt breswylwyr yr Ynysoedd Cyfeiligar. Yno yr oedd hi yn Ionawr laf, 1901, pan oeddym ni yn nghan- 01 Rhagfyr Slain, 1900. Eiliad gyntaf oil y ganrif, modd bynag, a ddigwyddodd yn nghanol y M6r Tawelog, yn hydred 180, He nad oedd un b6d dynol i waeddi I henffych well' iddi, os nad oedd morwr crftff a deall- us yn digwydd croesi y llanerch ar y pryd. Cyn ei rhyfel fig Yspaen nifer byddin reolaitld Unol Dalaethau yr America, ar hyd y blynyddoedd, ydoedd pum mil ar hugain o wyr. Yn awr, modd bynag, gofyna ei Llywodraeth am i'r nifer gael ei godi i gan mil. Yn y senedd yn Washington, dydd Iau, bu dadl frwd ar y mesur i awdur- dodi y chwanegiad hwn. Yn nghwra y