Baner ac Amserau Cymru

Y DEHEU. Pennodwyd y Parch. G. L. Richardson, ficer Holmfirth, 1 fywoliaeth St. Andrew, Caerdydd. Cafodd eisteddfod ei chynnal yn Bedwas, dydd Sadwrn, mewn cyssylltiad ag eglwys y Bedyddwyr Saesnig yn y lie hwnw. Cyflwynodd phvyfolion Fochriw dysteb i'r Parch. J. A. Rees, y ficer, fel arddangosiad o'u gwerthfawrogiad o'i lafur yn eu mysg, ar ei symmudiad oddi yno i Rhoscolyn. Dechreuodd y Parch. Seth Joshua ar gen- hadaeth yn eglwys y Trinity (M.C.), T:on-y- pandy, y Sabbath. Attaliwyd Mr. Sam Jen- kins, trwy afiechyd, i fod yn bresennol. Profwyd ewyllys Mr. Thomas Davies, ffermwr, Gilfachrhyd, Abercynon, yr hwn a fu farw ar yr 21ain o Fehefin diweddaf. Yr oedd ei ystad yn werth 3,049p. 8s. Ie. Yn nghyfarfod llywiawdwyr ysgolion rhan- barth Ogmore, dydd Mercher, hysbyswyd fod ysgol newydd y bechgyn yn Pontycymmer, yr hon a agorwyd rhyw fis yn ol, yn orlawn. Dygwyd Samuel Hughes, Gwendraeth Plaee, o flaen yr ynadon yn Cydweli, ddydd Sadwrn, ar y cyhuddiad o ladrata 2p. o'r bocs arian yn y Bell Inn, Cydweli. Gohir- iwyd ei aohos. Y mae Syr S. T. Evansv y Cyfreithiwr Cyffredinol, wedi cydsynio a gwahoddiad i roddi ei bresennolde-b yn nghyfarfodydd blyny,ddol Annibynwyr Saesnig Dwyrain Mor- ganwg yn Pontypridd, Hydref 8fed. Yn Nghaerfyrddin, dydd Sadwrn, gwys- iwyd Thomas Grimths, ffermwr, Cilgwynisa, am esgeuluso trochi pedair ar ddeg o'i ddef- aid, yn unol ag archeb Bwrdd Amaethydd- iaeth. Dirwywyd ef i Is. a'r costau. Gwnaeth George Ray, Mill Street, llafur- wr, ei ymddangosiad o flaen yr ynadon yn Nghaerfyrddin am yr 83 waith, ar y cyhudd- iad o feddwi ac ymddwyn yn afreolus. Gos- ododd yr ynadon ddirwy o 10s. arno, ynghyd a'r costau. Cym'merwyd James Morgan, 11, Railway Terrace, Blaengwawr, i'r ddalfa o dan y cy- huddiad o aroholli Pritchard Milton, 4, Hall View, Pont-y-cymmer, yn ystod yrnladdfa. Y mae y niweidiau a dderbyniodd Milton yn rhai difrifol. Dydd Llun bu farw llafurwr, o'r enw Ar- thur Lucas, yn Nhlotty Pen-y-bont ar Ogwy, mewn canlyniad i effeithiau llosgi. Yr oedd Lucas yn g,weithio ar yr ysgolion newydd yn Pencoed; a chan ei fod yn methu cael Hetty, cysgodd mewn 'shed' goed ar y gweithiaxi. J Y mddengys iddo fyned yn rhy agos at y tan, a derbyn niweidiau a drodd yn angeuol iddo. Cafodd William E. West ei draddodi i sef- yll ei brawf gan ynadon Caerdydd, dydd Llun, ar y cyhuddiad o gelcio 69p. 17s. 5e. arian ei feistriaid, Cwmni Gwestty Caer- dydd, Cyfyngedig. Cynnaliwyd trengholiad yn Cydweli dydd Sadwrn ar gorph plentyn o'r enw David Hayden Charles Jenkins, yr hwn a laddwyd trwy ii lidiaft drom ddisgyn arno. Dy- chwelodd y rheithwyr reithfarn o Farwol- aeth ddamweiniol.' Nos Lun cynnaliwyd cyfax-fod yn nghapel y Cristionogion Beiblaidd i anrhegu Mr. A. J. Stokes, U.H., a chyn-faer y fwrdeisdref, yr hwn, yn ddiweddar, oedd wedi gadael y rhanbarth, er mwyn ei iechyd. Llywyddid gan y maer, yr hwn a gyflwynodd yr an- erchiad oreuredig i Mr. Stokes. Boreu Sadwrn. disgynodd careg yn Nglofa Longworth, Owm Bargoed, pan y derbyn- iodd Joseph Harris, 53ain mlwydd oed, gwr priod, yr hwn oedd yn byw yn 11, Guest Cot- tages, Pony-wern,. Dowlais, niweidiau mor drwm o gwmpas ei ben a'i gorph, fel y bu farw wrth gael ei gludo i'r ysbytty. Dydd Sadwrn, cyhuddwyd Daniel Driscoll, AbercynfEig, tanwr, o archolli ei ohwaer- yn-nghyfraith, Anne Driscoll, gyda'r hon y llettyai. Caed allan yn y dystiolaeth, nad oedd yn bossibl cael gwell dyn pan yn sobr, ond yr oedd wedi cael diod y diwrnod hwnw. Caniataodd yr ynadon iddo gael talu dirwy o 2p. Cymmerodd etholiad le ddydd Sadwrn, er llenwi y sedd wag yn Grangetown (Tre- degar), ar Fwrdd Gwarcheidwaid Bedwellty, yr hon oedd yn cael ei hachosi trwy ymddi- swyddiad Mr. L. D. Whitehead. Dyma fel y v safai yr ymgeiswyr:—Walter Conway (Llafur), 479; T. Badham (Llafur Annibyn- ol), 279; mwyafrif, 200.

BANGOR. AOHOS 0 DRETH Y TLODION. Yn llys yr ynadon yn Mangor dydd Mawrth, ail agorodd Mr. Roger Evans, ar ran Mr. R. D. Evans, y ddadl ar aclios ohiriwyd o'r llys diweddaf, yn yr hwn yr oedd y diffynydd, Mr. H. Lloj-d Jones, yn codi y pwynt fod y trethi yn cael eu gwneyd am chwe mis, tra yr oeddynt wedi cael eu gwneyd o'r laf o Fai i Rhagfyr 30ain. Daliai y diffynydd, wrth siarad ar ei ran ei hun, nad oedd, mewn gwirlonedd, yn gwneyd un gwahaniaeth pa bryd yr oedd y dreth yn cael ei gwneyd fod yr amcangyfrif- on am gostau fchwe mis, ac os oedd ef yn cael ei orfodi i dalu y swm hawlid, y byddai yn talu treth chwech wythnos ddwywaith drosodd. Mr. Harry Clegg a ddywedodd, fel cadeir- ydd y pwyllgor a ru yn ystyried achos y di- ffynydd, ei fod yn debyg iawn yr un farn a'r djffynydd ar y pen hwnw ac yn sicr, yr oedd yn afreoleidd-dra yn y gyfraith; ond yn ol dyfarniad diweddar gan Arglwydd Alver- stone, yr oedd yit leithaf clir fod casglwr y dreth yn iawil. Felly, gwnaed arclieb i'r arian gael eu talu.

FFRWYDRAD OFNADWY YN NHRAWSFYNYDD, DAU DDYN WEDI EU LLADD. MALURIO y CORPH YN Ddaenatj. Dydd LInn diweddaf brawychwyd ardal lonydd Cwmprysor, Trawsfynydd, gan swn ffrwydrad dychrynllyd; ac ar ol ymholi caf- wyd fod dyn ieuangc, o'r enw Robert Rob erts, Weg oed, oedd yn gweini yn Tan'rallt, wedi ei ladd gan losg-belen, yr lion a bwysai tua hanner can pwys. Ymddengys fod y dyn ieuangc hwn wedi dyfod o hyd i'r belen ar y mynydd y Sul di- weddaf, ac iddo fvned & hi i Tan'railt, pryd y gorchymynodd John Roberts, gwr y t £ iddo fyned a hi allan, a'r hyn y cydsyniodd. Dydd LIun' yr oedd John Roberts yn cau y clawdd, heb fod yn mbell o'r ty, a'r llangc I gydag ef. Aeth y llangc ychydig bellder oddi witho, ac yno yr oedd y belen. Cym merodd forthwyl, a cliurodd hi yn drwm, nes y ffrwydrodd i'w wyneb, gan falurio y corph yn ddarnau. Uhwythwyd ei goe; bellder oddi wrth y lie i'r afon is law. Acth rhan o'r belen at John Roberts, a thorodd ei fraich. Brawychwyd ef yn fawr, ond dis- gwylir"ycaiff wella. Uymmerodd trengholiad ar y llangc le dclydd Mercher, pryd yr oedd cynnrychiol- ydd o Swyddfa y Rbyfel yn bresennol. Brodor o Llandderfel ydyw y llangc a ladd- wyd, mab Mr. William Roberts, Mill Cot- tago. Ar ol vsgrifenu yr uchod derbyniwyd hys- bysrwydd fod John Roberts hefyd wedi marw.

TWYLLO CYMRO YN SHEPHERD'S BUSH. Cafodd Cymro o Fangor a dalodd ymweliad ág arddangosfa Ffraingc a Phrydain, yr wythnos ddiweddaf, ei dwyllo mewn modd beiddgar. Gan ymdroi o gwmpas yr ar- ddangosfa, daeth dyn o wisgiad trwsiadus ato, yr hwn a awgrymodd, gan eu bod eill dau yn dyfod o'r wlad, y gallent dalu ymwel- iad a'r arddangosfa gyda'u gilydd. Gan fod y Cymro yn teimlo braidd yn unig, cyttun- odd a hyny; a phan gyrhaeddasant i Neuadd y Peiriannau, cyfeiriodd y dyeithr-ddyn at beiriant neillduol, a dywedodd, 'Y mae genyf welliant ar hwn yna, ond nis gallaf ei ddwyn allan o herwydd prinder cyfalaf.' Clywodd boneddwr' a ymunodd a'r cwpl y sylw hwn, a gofynodd am fanylion y freinteb, pa rai a roddodd yn fanwl. Dadganodd y boneddwr' ei foddlonrwydd pertl'aith o'r freinteb, ac awgrymodd yr hoffai ef fuddsoddi 100p. ynddi. Yna awgrymwyd fod y Cymro yn buddsoddi 150p., ac yn anffodus, efe syrth- iodd i'r fagl. Eglurodd fod yr arian i lawr yn Mangor, ac aeth ei gydymaith cyntaf i lawr gydag ef i Fangor, a dychwelasant i Lundain gyda'u gilydd. Aethant drachefn o fawn i derfynau yr arddangosfa, lie y tros- glwyddwyd yr arian gan y Cymro di-feddwl- drwg; ac aeth ei gydymaith i swyddfa i arwyddo derbyneb.' Arosodd y Cymro o'r tu allan, ond ni wnaeth y dyfeisiwr bvth mo'i ymddangosiad. Y rhan fwyaf difrifol o'r ystori ydyw, fod yr 150p. yn cynnrychioli yr hyn oedd y Cymro wedi ei gynnilo ar hyd ei oes.

Pennodwyd Mr. W. O. Jones, cyfreithiwr, yn glerc Pwyllgor Blwydd-daliadau Hen I Bobl yn Rhuthyn. ?

j TELEGRAMS 1 O'R ) ) CENTRAL a'r SUB-TELEGRAPH OFFIS. Nos Fercher, MetSi 30ain, 1908. 0_ Wei, boys, dyma fis Medi arall wedi rhuthro heibio, a thri chwarter yr yd heb ei fedi etto. Ond y mae rhagolygon y blaen- gychwyn yr Hydref yma yn d'weyd y cawn hin braf i gario yr yd a dref—vii Hydref- yr yd adref. Diolch, a hwre. TELEGRAM AP RHYDWEN. Bonglerwch y Central Offis. Mr. Llwyd, Fel rheol, yr ydych yn yr offis yna yn gwneyd eich gwaith yn ddigon di- dramgwydd, ac nid yn ami y bydd gan neb achos i gwyno, ond wedi i mi ddarllen fy nhielegrams atoch yr wythnos ddiweddaf, rhaid i mi ddweyd ar unwaith wrthych eich bod wedi eu llurgynio yn enbyd, ac o'r braidd na ddywedwn fod genyf gywilydd eu harddel. Addefaf nad oes ynddynt ar y goreu ddim neillduol, ond fel y bwriwyd hwy o'r offis yna, maent mewn manau yn hollol ddisynwyr, ac yn fy ngosod allan yn ngwydd y byd fel bedyn mwyaf anwybodu8, a gwyddoch na hoffa neb o honolm gael ei ys- tyried yn un felly. Diffyn-do!t-aeth. Neu yn ol fel y tybiweh chwi-Diffyn-doll- iaeth. Nid wyf am fod yn sicr yn fy marn parthed y ffordd briodor a chywir o sillebu y gair yma. Y mae gan bob gwasig Gymreig ei horgraph ei hun, a phob un o honynt yn rhyw led dybio mai hwy sydd iawn; felly, rhaid i mi foddloni ar bethau fel ag y maent. Y mae yn amhvg i mi, hefyd, fod genyeh chwithau yn yr offis yna rhyw syniad o'ch eiddo mai dolliaeth sydd gywir. Felly, byddaf, o hyn allan, yn disgwyl i chwi ddweyd enw-adiaeth,' marwoliaeth,' ofn- adwyiaeth,' dysgybliaeth.' Y mae yn wir ein bod yn arfer terfynu rhai geiriau gydag iaeth,' megis, bywoliaeth, ond byddaf yn tybio mai bywolaeth fuasai gywiraf. Yn Eisieu. Penawd i'r dinystr cyntaf a'n goddiwedda, gadawsoch ef allan, a thrwy hyny rhoddas- och ar ddeall y darllenydd mai y dinystr cyntaf fyddai y rhigwm cyntaf sydd yn y Telegrams. Ar ol yr ail rigwm i'r Trethi Uchel,' gadawsoch allan y gair nad.' Fel hyn y telegramiais i Os nad cwac ddoctor- iafd yw y rhai hyn, dyma gyfle ardderchog yn nghyrhaedd y trethdalwyr (nid trethdalwyd) i ostwng chwydd y trethi. Pethau digon di- bwys yw gwallau fel hyn, meddech. Wel, ie, i rhyw raddau, ond maent yn ddigon pwysig i osod allan fy mod yn dweyd mwy o ynfydrwydd nag a ydwyf mewn gwirionedd, a daliaf chwi yn gyfrifol am hyny. Wel, hould on, lad. Yr Aelwyd Ddi-dan. Wedi y gauaf caled sydd i ddod yn ol y brophwydoliaeth (ynte 'aeth'), dywedais fel hyn—' Y mae hi yn alright etto, gyfeill- ion, er yr ystorm, yr aelwyd ddi-dan, poced a chwlpwrdd gwag.' Ond yr hyn wnaeth- och chwi ydoedd, dweyd aelwyd ddyddan,' a gwehveh faint o synwyr sydd yn y fraw- ddeg fel ag yr ytmddangosodd. Os-mynwch wneyd dollaeth,' yn dolliaeth,' peidiweh, pe dim ond er mwyn y colliers, a minnau, a chymmeryd arnoch y gallwch wneyd aelwyd ddi-dan,' yn aelwyd ddyddan.' Y Siaoed Fraith. Dywedais wrthych mai siaced fraith Jos- eph ydoedd, dywedwch chwithau wrth y darllenwyr mai siaced Jacob ydoedd, neu yn fwy cywir, rhoddwch ar ddeall fy mod i yn dweyd hyny. Sut y bu i chwi fod mor ddiofal, a chwithau yn gwybod o'r goreu mai gwneyd y siaced ddarfu Jacob a'i rhoi yn bresant i Joseph—mab ei henaint. Dis- gwyliaf y bydd i chwi delegramio. hyn ar un- waith i'r Faner,' ac y bydd iddynt hwythau fod mor garedig a'i gyhoeddi, er mwyn i'r byd wybod nad oes genyf un bwriad o geisio gwneyd Llyfr Genesis newydd. Na thraim- gwydder chwi, drwy hyn, gwyddoch fy mod wedi dweyd yn gyfrinachol wrthych o dro i dro yn nghylch y ffaeleddau hyn. Gwn nad yn fwriadol y digwyddant, ond diofalwch sydd bechod anesgusodol, a haedda gerydd cyhoeddus ambell dro. Corymriaith y Sychedigion. Dydd Sul diwoddaf, o bob diwrncd yd- oedd ddydd mawr y bragwyr a'u cyfeillion i wneyd gwrthdysxiad cyhoeddus yn erbyn y Mesur Trwyddedol. Yn Hyde Park, Llun- dain, y gwnaed y gwrthdystiad. Yr wyf yn ysgrifenu cyn i air o'r hanes ddod i Gymru, ac yn wir, ni fytfdai yn golled o gwbl pe 11a ddeuai gair o'r hanes yma byth, ychwaith. Amcangyfrifid y byddai yn yr arddangosiad hwn ddau gant a hanner o filoedd. Telid cludiad pob un yno, ac yn ol. Rhoddid cin- iaw, a the—a chwart neu ddau hefo y cinio, mae'n debyg, yn rhad, a dcallaf fod pob un o honynt yn cael coron o arian yn eu pocedi, tra gwragedd a phlant llawer o honynt adref yn gwisgo coron ddrain trueni, a'u bwrdd heb ginio o gwbl. Corymdeithiau y Di-waith. Goryindeithiant hwythau, druain, wrth y degau o filoedd, nid i wrthdystio yn erbyn dim, ond i grefu am waith fel y gallant hwy a'u teuluoedd fyw. Brithir dalenau ein newyddiaduron gan bennodau poenus o han- es y cyfryw, a hyny mewn gwlad sydd mor lawn o gyfoeth, a'r cyfoeth hwnw yn llifo yn ddirwystr nid i leddfu, a lleihau gofidiau, ond i amcanion eraill na feiddiwn ofyn i'r ysgrifbin yma eu hysgrifenu. Beth pe bu- asai yr arian wariwyd ar Gymmanfa'r Ddiod yn cael eu gwario i leddfu oes o boen ac eis- ieu bwyd y di-waith, a'u teuluoedd. Ie, beth? Drwy hyny, buasai y Bragwyr yn debycach o lwyddo yn eu hamcan. Ond dis- gwyliant fwy o log wrth eu gAvario fel hyn. Pensiwn yr Hen. Y mae oais-frurfiau y Pensiwn yn awr i'w cael yn mhob Llythyrdy, ac y mae gweision y Llythyrdai i wneyd gym ma in t ag sydd yn eu gallu i gyfarwyddo yr hawlyddion i'w llenwi yn briodol. Y mae y wasg, hefyd, yn barod i atteb gofyniadau a godant oddi ar y Ddeddf, a mawr yw ein diolch iddynt am hyn. Mae yn sicr, bron, fod yn mhob ardal rhyw gymimaint o bersonau yn meddu hawl i'r Pensiwn, a diammheu genyf fod rhai yn meddu hawl iddo, ond heb wybod hyny. Dy- lai y cyfryw ymholi ac ymorol rhag ofn iddynt adael i'r fath gymmhorth lithro heib- io iddynt, a hwythau heb fanteisio. Credaf ei fod yn ddvledswydd, hefyd, ar bawb o hon- om roddi cymmaint a fedrom o hyfforddiad i'r hen yn nglyn a'u cais. Pawb a'i fys lie bo'i Ddolur. Barn mwyafrif pobl y byd ydyw mai Deddf fendithiol ydyw Deddf y Pensiwn. Tybia eraill mai methiant fydd, o herwydd nad y Gwarcheidwaid fydd y gweinyddwyr. Meth- af weled pa rinwedd neiliduol a berthyn i

LADIES who appreciate ciH%JL Perfect GLOYES-and Easy Fitting BOOTS should tpy OOli T.4E The r3.Mo B. M. P05T m3 BUTTON, FIHESTPARj5 BROVyTJ & BLACK, /W

Telegram loan lorwerth. UNDEB YSGOLION ANNIBYNNOL CYMREIG TREFFYNNON. Cyfarfod Chwarter yn Seion, ger Treffynnon. Wele chwarter arall o'r flwyddyn yn hanes cyfarfodydd ysgolion Undeb Treffynnon wedi gwawrio, ac hefyd, wedi pasio heibio. Cyn- naliwyd y cyfarfod hAvn yn Seion, ger Tre- ffynnon, y Sabbath diAveddaf, Medi 27ain, a throdd y cyfarfod allan yn gampus rhagorol. Cafwyd tywyniad yr Haul M aAvr ar hyd y dydd, a phan ddaeth y diweddglo yr oedd pawb wedi cael eu beddhau- Well done pobl Scion—' yn Seion mae cyfraith rhag- orol.' Ie, a chyfarfod ysgol rhagorol, hefyd. Yr oedd isoh peth a wnaed yn dangos diwyd- rwydd a Ilafur mawr. I Dechreuwyd y cyfarfod y boreu am ddeg, o dan lywyddiaeth Mr. Samuel Jones, U.H., o ysgol Treffynnon; ac yr oedd y cynnrych- iolwyr o'r holl ysgolion yn bresennol. Dyma y rhaglen—Canu ernyn 22 o'r Caniedydd Cynnulleidfaol, ac wed'yn adrodd Salm lxxxiv, gan Miss Mary Lizzie Pugh gweddi gan Mr. Peter Jones, Maesglas; ernyn 77 o Canicdydd yr Ysgol 8ul;' adrodd Salmau xlvi, .a exxii, gan Misses G-wladys Williams a Sissie Jones; holi y plant ar y bennod gyntaf o Gatecism Dr.' Everett,' gan Mr. R. Trevor Price; ernyn 2, 'Caniedydd yr Ysgol Sul; adrcdd Salmau exxxiv, a exxi gan Misses Ena Field, a Nellie Thomas emvn 92 Oaniedydd yr Ysgol Sul; gAveddi gan Mr. R. Hughes, Connah's Quay. Gwelir fod y cyfarfod yn un dyddorol iarwn. Yr oedd y canu, yr adrodd, a'r holi yn hynod 0 dda. Y Prydnawn. Dechreuwyd trwy ganu emyn 811 o'r 'Can- iedydd Cynnulleidfaol; iadrodd Salm ci'% Miss Gwladys Metcalf; a gAveddi gan Mi-. Thomas, Caer; emyn 36, o CaniedA'dd vr Ysgol Sul;' adrodd Salm cxlvii gan cdos- barth Mr. Roger William's adrodd emvn £ 16 o Caniedydd yr Yisgol Sul,' gan Megan rugh, a'i chanu gan y plant; adrodd dwy bennod o'r Hehreaid gan Miss Hannah Pugh; emyn 181 Caniedydd yr Ysgol Sul;' ano;ch- 'ad gan Mr. Thomas, Caer; holi yr y-i-ol o Galatiaid i, gan Mr. Edward Lewis; emyn 259 Caniedydd Cj nnulleidfao]. Terfynwyd trwy Aveddi gan Mr. R. Price, Penypylle. Cyfarfod yr Hwyr. Yn dechreu am chwech. Yr oedd v rhag- len yn faith, ond parhaodd yr hwyl hyd y diwedd. Yn 3-stcd y cyfarfod, adroddwyd 14 o bennodau 'a Salmau, a chanwyd chwe gwaith. Dyna i chwi waith i fyned trwyddo. Dyma y rheol:—Emyn 779; adrodd Salm xix, gan Mr. Edward Williams, Bedw Cot- tage gweddi gan Mr. Rees Jones, Treffyn- non emyn 91 Caniedydd yr Ysgol ,SuI;' adrodd Esaiali lii, Miss M. E. Williams, a Matthew ail bennocl gan Mary Lloyd Ken- drick; Salm exxv, Miss Gwladys Thomas; Holi y plant, ail bennod o CateciBm Dr. Everett, gan Mr. R. Trevor Price; adrodd Salmau c, xxiii, exxxiv, gan Kendrick Pugh, Roger Trevor Williams, a Flora Tkomas; emyn 107 adrodd pennodau o'r Hebreaid, i, ii, iii, iv, a xii, gan Miss Bertha C. Jones, Miss Alice C. Jones, Mr. Newton S. Jones, Miss M. E. Pugh, a Mr. Peter Thomas Met- calf emyn 34 adrodd Salmau xxxiii, a cxiii, gan Miss Emily Owens, a Maud Price; ad- rodd emyn 263 gan Flora Thomas; gweddi gan y lywydld. Yr oedd y canu yn dda o gan y llywydd. Yr oedd y canu yn dda o liams. a chwareuodd Miss Price, Bryn- hyfryd, yn dda ar yr offeryn. Cyfarfod y Cynnrychiolwyr. Wedi cyfarfod y boreu cynnaliwyd cyfar- fod y cynnrycihiolwyr, o dan lywyddiaeth Mr. Samuel Jones, U.H. (T'reffynnon), yr oedd yr oil o'r Ysgolion yn cael eu cynnrychioli fel y canlyn :—Caer, Mr. J. L. Thomas Con- nah's Quey, Mr. R. Hughes, a Marc Evans; Fflint; Mr. J. Savage Jones; Bagillt, Mr. John Jones; Maesglas, Mr. Peter Jones, FiiTiinongroeAV, Mr. R. Williams, a Mr. Price; Treffynnon, Mr. S. Jones, a Mr. ,Gre.gson Jones; Penypylle, Mr. George Rees Jones. c DarllenAvyd a ehadarnhawyd cofnodion y ,c3rifarfod a gynnaliAvyd yn Ffynnongroew. Eglurodd Mr. Roger Williams, Seion, natur Text Book,' iam ba un y mae yn rhoddi gwobr i'r goreu. Gofynwyd i'r oil o'r cyn- nrychiolwyr i wneyd ymdrech i godi Dosbarth i ddysgu Tonic Solfa yn eu gwahanol ysgol- ion. Y cyfarfod nesaf i gael ei gynnal yn Heol- y-Ca'pel, Treffynnon, y Sabbath olaf yn Rhagfyr. Cafwyd cyfarfod rhagorol yn Seion, wel arfer. loan lorwerth. I

LIVERPOOL. Anrhegu Organydd.-Nos Iau cynnaliwyd cyfarfod dyddorol yn nghapel yr Annibyn- WAT Cymreig, Grove Street, yiiglyn ag ym- adaAviad Mr. R. G. Pickering a'i deulu, i New Zealand, yr Avythnos hon. Yr oedd Mr. Pickering wedi gwasanaethu yn ffyddlawn ar yr organ A'n Grove Street am tua dAg inlynedd ar hugain. Wrth i'r Parch. David Adams (Hawen), y gweinidog, gyflwyno pwrs o aur i Mr. Pickering, ar ran vr eglwys, si- aradodd yn uchel am dano ef a'i deulu. Cyf- lwviiAvyd anrhegion, hefyd, i'r Misses Lilian a Marian Pickering (merched), o 'brooch' aur bob un, ar ran y cor, a chyfrol brydferth o weithiau Tennyson i'r gyntaf, a Scott's i'r olaf, ar ran eu dosbarth yn yr Ysgol Sab- bothol.

PEN-Y-GELLI, GER TREFFYNNON. Nos Iau, y 24zin o'r mis hwn, talodd y Parch. Tom Davies, Pentre Rhondda, De- heudir Cymru, ymweliad a'i ardal enedigol —Newmarket, a thraddododd ei ddarlith byd-glodus yn nghapel ei enwad yn y lie uchod. Testyn y ddarlith ydoedd Martin Luther,' a chafodd y dyrfa hardd oedd wedi ymgynnull yr hyn a eilw y Sais yn rare treat.' Daliodd eu sylw, ac ennillodd eu cymmeradwyaeth o'r dechreu i'r diwedd. Yr oedd y dyn iawn yn traddodi darlith ar des- tyn iawn, yn y lie iawn. Dylai y cylchoedd hyn ddeffro gan fod y gelyn yn effro yn ymyl ■ein drysau. Y mae angen Martin Luther etto i ddeffro cydwybod Ilawer o Gymry yn y cylchoedd hyn, ac i'w goleuo am dwyll Pabyddiaeth. Nid oes ryfedd clywed fod Pabyddion yn cashau clywed enw Martin Luther.' Eiddunwn lwyddiant y darlithydd. Cadeiriwyd yn fedrus gan Mr. D. Wynne Williams, Caerwys. Cyflwynw.yd y diolch- iadau arferol; y cadeirydd yn diolch i'r dar- lithydd, yn cael ei gefnojp gan y Paroh. W. James, Sara a'r darlith.vdd i'r eadein-dd, yn cael ei gefnogi gan y Parch. W. Evans, Hohvay. Yr oedd yr elw tuag at drysorfa eghvys ffyddlaAvn ac ymdrechgar Pen-y-gelli, ar yr hon eglwys y bu y darlithydd talentog yn weinidog flynyddoedd yn ol.—Ap Martin.

A" ganlyn sydd restr o enwau yr ymgeis- wyr liwyddiannus am fyned i mewn i Goleg Presbyteraidd Caerfyrcldin :-D. H. Davies, Treorci; J. A. Howells, Peniel; D. Adams, Whitlandi; D. Morgan, Treherbert; iT. Jeremy, Caerfyrddin; D. John, Cwmllynfell; B. J. Thomas, Aberdar; ac R. 0. Jones, Cwraafou.

Warcheidwaid mwy na meidrolion eraill. Pan ddarllenwn hanes y Gwarcheidwaid hyn rai blyiiyddoedd yn ol, amnihossibl yw peidio dyfod i'r penderfyniad eu bod wedi profi eu hunain lawer adeg yn gwarehod mwy arnynt eu hunain, a'r trethi, na'r tlawd. Os bydd- ai gan weddw fochyn wedi ei halltu yn mhen y ty, nid ystyricnt ei bod yn deilwng o'r pau,' ac fe allai fod Bwrdd y Llywodraeth Leo 1 wrth eu cefnau yn hyn. Fel ag y dring- odd y werin drwy gymmhorth dysg o bydew anwybodaeth, felly o angeni'haid y bu raid i'r Gwarcheidwaid ystwytho eu teimladau i gyfarfod gofynion rheswm, fel erbyn hyn, yn lie yr hen Warcheidwaid fyddai drwy eu hymddygiadau yn fwy o ddychrynwyr nag o warchodwyr ceir rhai sydd yn cymimeryd dyddordeb yn mywyd y tlawd, ac yn eu gwneyd mor gysur- us ag y caniata y gyfraith iddynt eu gwneyd. Er hyn oil, nid hwy yw yr unig bersonau fedd y cymmhwysderau i weinyddu y ddeddf newydd hon. Synwyr cyffredin, djTna sydd eisieu. Y mae i'r ddeddf am- modau, a'r ammodau livny benderfynant gais yr hawlydd. Nis gall teimlad cas, na charedig cliwareu unrhyw ran yn ei gwein- yddiad. Y mae o fy mlaen bapur ddarllen- wyd ar y ddeddf yn Nghynnadledd Cyfraith y Tlodion, ond yr wyf cisoes wedi myrid dros y terfyn, felly, rhaid i mi ymattal rhag gwncyd sylwadau arno. Yr eiddoch, Ap Rhydwen. Holo! anwyl Ap. Gwarehod yr wchw! dyma fi, lad, wedi cael fy stymblo o genel Smwt a Tango yma i genel D 1, ac y mae gwinedd y creadur du yn crafu a sgrathio yn enbyd. Ac yn wir, lad, mi gymra fy llw mai nid yn y Central yma y bu yr ysgrafellu ar dy dele- gram, ac na bu dy delegram ar ol gadael y Sub Offis yn agos i grafangau y cwn yma, ac felly, was, yr wyf yn credu nas gelli fy nal i yn gyfrifol am yr .ysgryffi uio. A dyma fi yn telegraphio at Mistar Golygydd i ofyn iddo docio gwinedd y D 1, ac i ofalu fed ein telegraims yn cael goleu dydd fel y bydd o yn eu derbyn ar y wires. Ac mi fetiwn am fotwm, lad, y cymmer y Meistar Goitgwr acw ofal o hyn allan am docio gwinedd y D 1, os nad chwilfriwio ei balfau. A chofia, machgen i, nad oes gen i ar fy hen sodlau ddim rheol bendant, ystyfnig am aeth a'r iaoth yma, ond perseinedd y gair ar yr hen glust yma. Y mae an- ffyddiaeth yn fwy ,persain nag annydd- aeth,' fferylliaeth yn well ffisig na ffer- yllaeth,' iachawdwriaeth' yn rhagoii ar iachawdwraeth,' enwadaeth,' yn fwy es- mwyth nag enwadiaeth,' dysgyblaeth yn well 11a dysgybliaeth,' caniadaet'h yn fwy perorus na eaniadiaeth,' merwino y glust fyddai dweyd 'cecriaeth,' am 'cecraeth,' 'swyddogiaet;h,' aim swyddogaeth,' 'eiriol- ,,v iaeth' am eiriolaeth,' er fod y ddwy odl 'iaeth ac aeth yn yr Hen Lyfr yma. Doctor Owen Pughe, Cynddelw, lolo Mor- gaiiAvg, &-c., &e. Dyma fi, hyd y gallaf, Ap, wedi treio ym- ryddhau oddi wrth y cyfrifoldeb a roi yn fy erbyn, was, am waith y D-I. Yr eiddoch, o gyrhaedd Smwt a Tango. Arthur Llwyd.