Baner ac Amserau Cymru

< OYFFRYN CONWY Cynnaliwyd yn Bethel, Chwefror 24ain a'r 2oain, 1915. iSlywydd, Parch. E. 0. Davies, B.Sc. cyfarfod v boreu am 10. Dcchreuwyd gan y Parch. D. Davies. Pennodiadau.—En- wyd (a) i archwilio'r cofnodion:—Mri. H. Davies, Talybont, ac Edward Williams, Col- wyn Bay; (b) i ofalu am y gwahanol gasgl- iadau, Parch. R. Williams, Llandudno Junc- tion (c) i archwilio llyfrau yr elwy", Parch. J. Tudno Williams, M.A., a Mr. W. J. Wil- liams. li.H., Llanrwst; (d) i gynnrychioli y cvfarfod misol ar bwyllgor y llyfrau am 1915—17, Parch. E. 0. Davies. B.Sc.; (e) i dynu allan benderfvniad ar farwolaeth v Prifathraw Dr:" Ellis Edwards. Parchn. E. Davies a Wm„- Thomas. Llythyrau.—Hys- Vvsoidd yr vsgfifenydd ei fod wedi derbyn llythyrau oddi wrth y cvfeillion canlynol, yn dadgan eu diolchgarwch am gydymdeimlad y frawdoliaeth a hwy mewn cystuddiau a. E Joner,, Garpt- d d, phrofedigaethau :—Mrs. E. Jones, Garnedd, Dolyddelen; Mri. W. Morris Jones, C.S.. I'vInygroc- Jeremiah Jones, Yshytty, P, Morris Jones, Bettws-v-coed. Darllenwyd llvthvr oddi wrth Mr. D. Jones, Llwvnfryn, Llandudno, yn hvsbvsu o'i fwriad i ymneill- duo o drvsoryddiaeth y cyfarfod misol vp mis Mehefin nesaf, ac vn gofyn i'r cvfarfod mi,sol ddewis olvnvdd iddo. Gofynwrd i'r llywydd ar Parch." W. Jone-s ymweKl .i Mr JonM. er ceisio dvlanwadu arno ail ystvried y mater, a pharhail yn y swydd a lanwvd ragorol garddo am yr ugain mlvnedd oi- weddaf. Ffrwyth eu hymweliad i'w ddwyn i'r cyfarfod misol nesaf. Adroddiadau: (n\ O'r Cadarnhawvd adroddiad calonouol y cenhadon fu ar vmweliad ag egl- wvsi Caersalem, Gyffiti. a Llandudno Junc- tion (S.). a chymmeradwywyd ceiriadau yr eglwvsi hvn am grants' o Gronfa yr Aeohsion Saesnig a'r Genhadaeth Gartrefol. Ni chafwyd adroddiad o Penrhyn Bay, ond rhag peri anhawsder pasiwvd i gadarnhau cai-s y lie hwn os bvdaai adroddiad yr yni- welwyr yn ffaftriol. Ynglyn ag eglwvsi Caer- salem a'r Gyffin rhoddwyd ar gyfarfod dos- harth Conwv ystyried v priodoldeb o un;) y ddwy eglwvs hvn yn daith Sabhothol. 8" i gyflwvno adroddiad vn y cvfarfod misol nes- a f. (b) O'r Cyfarfodydd Dosbarth Colwvn Bay:-(I) Cymmanfa GvfFredinol 1916.-Yn nnol & ehenadwri y cvfarfod da.bartli pen- derfynwyd rhc<ldi gwahoddiad eviines i'r gymmanfa i Colwvn Ba.y, ar y dyddiad can- ,r 26. (2) Yr Ymwe l lynol. Mai 23, 24, 25, a'r 26. (2) Yr Ymwel- iad Eglwvsig.Cvmmeradwywyd y trefniant canlynol o eiddo'r cyfarfod dosbarth :—i. Ma.ter yr,brydol i'w drafod gan yr %niwelwyr yn seiaxiau vr eglwysi, Sicrwvdd !zaruchaf-. iaeth yr eglwvs,' seiliedig ar Mat. xvi. 13- A phyrth nffern nia gorchfvgant hi.' ii. Cwestivnau i'w gofvn i swyddogion pob egl- wys gan yr ymwelwyr: (a) A oes undeb a cllvdweithrc-diad vn ein plith fel swyddogion. ftC. hefrd, yn mhlith yr aelodau vn gyffred- inol? (b) A wneir yr oil o'r casHiadau cyf- undebol gervch fel eslwys? (c) Pa ymdrcch a wneir i gael yr ieuengctvd i gymmery-d than yn y gWMsnaeth cvboeddus? (d) A ydvv; y swvddpfrion yn ffvddlawn i gvfarfod- vdd vr wvthnm? (e) A oes cvdyrrtg% nghoriad yn eich plith fel sw^ddop'on gvda golwg nr alw pregethwvr i'r d:tli P^bbothol ? (f) Yn pnha ^efyllfa v,mae'r Y'srrol Sabbotbnl yn eioh j)}ith? a pha rai a v«tvriwch vn brif rvnhaw*- (lprau dvgiad vn ml rum yr achos yn y llo. i-i -Rho-tr o'r eclwvsi a'r vmwelwvr. iv. Yr ymwel?*d eglwvsiV i gvmmervd He yn mis -MRi. 1915. YroddiTiedwvd i bwvllgor v cen- 1 j>dwTiau i pnwi. brodvr i barotoi anorchiad o ftaen yr rxtado-ga.u. ac i wnevd Rvlwadau ar- flynt. CofFhpd a Chvdymdeimlad.—G'vivtfd cbffbad bvno^ o cliwvs a phriodol am y <i- weddar Mr. R. W. Jones, un o swvldogion eglwvs Pandv Tudur. Dvgid tvstiolaeth uchel iddo fel gwr o farn, ac o gvnsrhor, cvm- merir,d cadnrn, gonest. a diabsen, ac WN]i ennill vmddiried cvmmvdogaeth gyfan. Yn fferedig naturiol, a hynod am ei Iettygarwch. Itooojn ..ddJ4, it thoddodd yr adrf5 oreu i'w blant. Addurn amlycaf ei gyftirn!;r- iad ydoedd Ffyddlondeb,' Bu yn fty<l'!iawn yn yr holl dy. Ni byddai hyth yn colli cyt- arfod gweddi na seiat, heb fod gand<lt> rcswiu neillduol dros hyby> a theimlid fod ei wsddi- au yn ddiwt&thlar yn rhoddi lie cryf 1 gredu ei fowl xyfi cyflym aeddfedu i wlad S) doJ wlJ i Tcimiir hiraeth inawr a gala r inol ar ei ol. Oedwyd gwneyd coil had am v diweddar Mr. Elias Hughes, Bethania, Llan- dudno, hyd y cyfarfod misol nesaf. Dadgan- wyd cydymdeimlad a theuluoedd ^aiarus y hrodyr anwyl hyn. Hefyd, a Mri. O. Lloyd Jones, Penmaehno (colli ei briod) John Ri- chard6, Penmachno; Winiam Jen?. Lian- chard s, William Hughes Canwy, a Richard rw&t; Roberts, Pensarn (mewn. gwaeledd'. Hanes yr Achos, &c.-Yn absennoldeb y Parch. W. R. Owenl gof.ynwyd i'r Parch. E. I>ay;e9 i i arwain gyda hanes yr achos a phrofiad y swyddogion. Mwynheid profiadau y brodyr, ac argyhoeddid pawb wrth eu gwrandaw eu hod yn ddynion o ddifrif yn Ngwinllan < u Harglwydd, a bod llwyddiant yr achos yn ei I holl agweddau yn agos iawn at eu < al.-»!au. I Calonogol iawn, ar y cyfan, oedd yr Yirodd- iad am ansawdd yr achos, y cyt ■' (■* <"iu crof- yddol oil yn cael eu mynyci.i' yn l'od dda, j nifer da o blant a phobl ieuaingc MI pert hyn i'r eglwys, y gynnulleidfa yn fw i lia; erioed, a'r eglwys yn gwisgo gwedd hynod o low- i yrchus. Tystid fod aeddfedrwydd m iv. i- yn yr eglwys i symmud yn mlaen i sicrhau bu- gail. Gwerthfawrogir ffyddlondeb a gwasan- aeth y Parch. W. Thomas o'r achos yn Beth- el. Cyfarchwyd y brodyr ar ran y Gyfarfod misol gan y Parch. Thomas Parry, tl.H. Caed trafodaeth ar y rheolau newyddion yn nglyn a materion arianol, a chyttunwyd i'w cyflwyno i ystyriaeth pwyHgor une<lig o ael- odau y pwyllgor arianol, a'r pwyllgor adeil- adu, yr adroddiad i'w roddi yn y cyfarfod misol nesaf. Cafwyd adroddiad blynyddol archwilwyr llyfrau y cyfarfod misol am 1914, gan Mr. Edward Williams, tolwyn Bay, ar ei ran ef ei hun a'i gyd-archwiliwr, Mr. R. E. Thomas, Trefriw. Dygv.yd tystiolaetli uchel i fedr, gofal, a ffyddlondeb y swyddogion gyda'r cyfrifon. Derbyniwvd yr adroddiad yn llawen, a diolchwyd yn wresog i'r trys- orydd, yr ysgrifenydd arianol, goruchwyliwr y drysorfa, a'r archwilwyr, am eu gwaith. Ynglyn a'r adroddiad awgrymwyd i'r cy- farfod misol y priodoldeb o ddangos ei werth- rawrogiad o latur a gofal ditiino Mr. D. Jones fel trysorydd, am lawer o flynyddoedd, mewn ffurf sytweddol. Cyfhvynwyd yr aw- grymiad yn gynnes gan y cyfarfod misol i sylw y pwyllgor arianol. Darllenwyd rhestr y casgliadau. Diweddwyd trwy weddi gan y llywydd. Cyfarfod v prydnawn, am 2.—De- chreuwyd gan v Parch. J. Alun Lloyd. Hys- by-sodd yr archwilwyr fod llyfrau yr eglwys yn Methel yn cael eu cadw vn ian a chywir. Cadarnhawyd cofnodion y cvfarfcd m I'sol di- weddaf. Cynnelir y cyfarfod misol nesaf yn y Tabernacl, Conwy, dydd Mercher, Mawrth 31ain. Cyflwynwyd y penderfyniad canlynol ar farwolaeth v Prifathraw Dr. Ellis Edwards, a phasiwyd ef trwy i aelodau y cy- farfod misol sefvll ar eu traed :—' Ein bod fel cyfarfod misol Dyffryn Conwy yn dymuno amlygu ein galar dwys o herwydd marwol- aeth y Parch. Ellis Edwards, D.D., Prifath- raw ein hathrofa dduwinvddol. Yr oeddym yn ei fawrygu fel gwr o dalentau disglaer, o ddiwylliant uchel, ac un oedd mewn gwirion- edd yn foneddwr Cristionogol. Rhoddodd i ni fel cyfundeb wasanaeth ammhrisiadwy fel athraw am vr ysbaid maith o ddeugain mlyn- edd. Yr ydym yn diolch i'r Arglwydd am ei arbed i ni cyhyd, a pheri iddo fod yn ddy- lanwad mor bur a dyrchafol ar ein pobl ieu- aingc. Ein gweddi ydyw, am i'r Arglwydd barhau yn ei nodded dren yr athrofa. megvs ag y bu mor amlwg hyd yn hyn,' Derbyn- iwyd yr adroddiad am ymddiswyddiad brawd o flaenor mewn eglwys neillduol. Cafwyd agoriad rhagorol ar y mater, LIywodraeth Duw ar y bvd,' gan y Parch. H. H. Roberts, B.A. Rhoddwyd bras-olwg ar y mater trwv ofyn pedwar cwestiwn: (1) A oes y fath beth a llywodraeth Duw ar byd--A oes Rhaglun- iaeth yn bod ? (2) Pa fodd y mae yn llyw- odraethu, a pha fath yw v llywodraeth? (3) Pa fodd y cvssonir ei lywodraeth a phethau sydd yn ymddangos fel yn groes i hyny ? (4) Pa werth sydd yn yr athrawiaeth o'i chredu? —Dylanwad y grediniaeth ar gymmeriad a buchedd yn fawr iawn. Daw a gwir dangnef- odd a thawelwch i'n hysbryd bywioca ein gobaith, lladd ein hofnau, a gweinydda gysur yn mhob adfyd. Gwyr ein Tad beth sydd ar- nom ei eisieu, ac fe all ei roddi inioayndda i hi. Siaradwyd yn mhellach ar y mater gan y Parchn. E. Davies, a W. Thomas. Diolch- wyd yn gynnes I Mr. Roberts am ei anerch- iad clir a meistrolgar. Adroddiadau Pwyll- gorau.—Pwyllgor y Cenadwriau: (1) I ar- i wain gyda hanes yr achos, &c., yn y cyfarfod misol nesaf, Mr. John Griffith, Capel Curig. (2) I barotoi anerchiad o flaen yr ystadeg- au, Parch. J. Tudno Williams, M.A. (3) I wneyd sylwadau ar yr ystadegau yn y cyfar- fod misbl, Mr. Edward Williams, Colwyn Bav. (4) Cyflwvnwvd nodvn arianol am lOOp. () eglwys Bettws-y-coed, i'w gadarn- hau. I'w arwvddo. Parch. J. Tudno Wil- liams. M.A., Mri. T. D. Evans, llywydd ac ysgrifenydd v cyfarfod misol. (.5) Cyflwyn- wyd cais o eglwys Trefriw am ganiatad i newid nodyn ariahol am 500p. I' w arwvddo, Parch. E. Davies, Mri. W. Jones, Robert Evans, Robert Roberts, llywydd ac ysgrifen- yddy cyfarfod (6) cvflwynwyd polisi v-swiriol ar yr eiddo cyfundebol yn Salem, Penmachno, i'w chadw yn v gist. Pwyllgor v Gronfa Fen tliveiol. -Pend erf vn ii-vd ein bod vn cvmmeradwyo cais eglwvs Brvnmawr, B«ttw«-v-coed. am fenthvg 2<)0i>. o'r Gronfa Fonthvciol.—H.C.LI., ysg. Cadarnhawyd yr r\droddiadau uchod gan y cyfarfod misol. Diweddwyd trwy weddi gan Mr. J. Ellis, Llaneernyw. Pregethwyd gan y Parchn. 0. G. Williams. Roe Wen; W. E. Williams, Talvbont: H. M. Pugh, Colwyn Bay; a D. Davies, Conwy.

SIR FRYCHEINIOG. Cynnaliw^d yr uchod yn Defynog, Mawrth 2, 3, y Parch. Evan Evaucs, v llywydd, yn y gadair. Dechreuwyd on;y fawl, a gweddi- wyd gan Mr. D. Morgan, Pontfaen. Dar- llenwyd a chadarnhawyd y cofinjdion. Hys- bysodd y Parch. Llewelyii Davies nad oedd efe a Mr. David Morgan wpdi ymweled etto a'r eglwy.si yn Aberhonddu a'r cylch. Gwran- dawyd ar hronadnu y bla?no' iaid gan y llyw- ydd. Dywedent fad eu profiadau yn amry?- j io yn fa.wr o dd.vdd i ddydd—wybren glir am- bell dro, cymmylau tewion dro aralI brwydro a buddugoliaeth yn awr, ond colli'r maes dro nesaf; isicrwydd heddyw, ond ofnau a phryd- er yfoi-y. Teimlent en bod yn methu gweddio digon, ac o ganlvniad eu bod yn ffaelu 14weitbio i'r graddau y dymunent dros eu Gwaredwr a'i devrna>s, er mawr ofid iddynt. Awyddent am ras i yragvssegru fwy-fwv iV Ceidwad, a gwneuthur ei ewyllys weddill eu ROBS ay ddaeaf. Cafwyd liane vr ejjlwy-5 -¡:' or gan y Parch. David Rhys, y gweinidog. LIawen oedd genym ddeall fod yr eglwys yn dra llwyddiallnus-y brodyr yn maddeu i'r naill y Hall; heddwch a thangnefedd yn ffvnu, ac amgylchiadau allasai fod yn brofed- igaethus yn troi yn ffynnonau cysur a nerth. Da oedd genym glywed fod y moddion wyth- j nc«ol' yn fwy at-dyniadol i'r bobi, a bod ar- wyddion gwelliant ysbrydol yn., yr eglwys. Hefyd, drwy gyfrwng Mr. H. Phillips, Cas- tell du Viila, gwr sydd yn cymmervd dyddor- j deb dw?h yn yr eglwys yn ei holl weddau, eawsom gipdrem frysiog ar yr Ysgol Sul. Dywedai fod gwaith mawr yn cael ei wneu- thu-s ynglvn a hi, bod gofal mawr am v plant, ond cwvnai nad oedd yr aelodau egl- wysig mor selog drosti ag y dyient-ewyii sydd dra chvffredin. Darllenwyd llythyr trosglwyddiad Mr. Thos. Williams o gvfarfod misol misol Mon, drwy ei ymsefydliad yn weinidog ar eglwvsi Llanbedr a Grwyne- fechan. Derbvniii-vd ef gvda llonder i'n cy- farfod misol, a dymunwyd ei lwvddiant yn fawr yn ei faes newydd. Ar ein rhan rhodd- wyd croesaw iddo gan v Parch. H. Rhys, un o'i gvn-weinidogion. a'r Parch. E. Rowlands, ei gvmmydog agosaf. Cafwvd ychydig eiriau doeth gan Mr. Williams, fel cvdnabvddiaeth o deimladau caredig y frawdoliaeth tuag ato. Ar ol ymddiddan a hwy gan y Parch. Lewis James, ac arwvddo o honvnt yr Ardystiad Dirwestol. derbvniwvd v brodyr canlynol yn aelodau o'r cyfarfod misolDefynog, Mri. Thomas Price. Timothy .Powell,. Mr. — Tho- mas, J. Powell. W, M. Davies; Beulidu. Mri. Thomas PhtUips.. John Davies. John Price. Edward Price. Rhoddwvd cvnghorion hudd- iol iawn iddvnt gan v Parch. Rees Evan, llywydd v gvmmanfa gyffredinol, a chanwyd emyn—' O. na allin-n var-ii'i- Ie'iu,' k-c. Pas- iwyd pleidlais o gvdvmdeimlad a Mr. Rees Parry, B.A., Llanganimarch, un c'n pregeth- wyr ieuairgc. vn ei gvstudd blin. Mae bell- ach wedi dioddef er's tro, a tbebvg yw ei fod yn symmud i gyfeiriad v wlad well. Goleu- ni a fvddo iddo yn v glyn, ac arhosed tang- nefpdd Duw arno am bvth. Hefyd. a Mr. Richard Watkins. Fountain House, Trecas- tell. henafgwr pedwar ugain a chwe' mlwydd, «ydd wedi bod o wasanaeth mawr yn ein heglwys vno am hir flvnvddau. Golid srenvm am ei 8-fiechyd. a dvmunwn iddo adferiad i)iian. Etto a Mr. Lewis T/pwis, Cwm.padest, Crai, dan froes chwerw. Hvdei-wii vi- adfer- ir ei welediad iddo etto, ac v ca y fraint o weled ei lwybr, a mwvnhau golenni dydd. Os na cha, tvwvred gole^ni oddi fewn iddo wna ddadguddio Duw iddo vn ei dvn^rwch a'i gariad. Yn ddiweddaf. a Mr. D. Jones. Lloegr, gwr anwyl a tra charedig, tsvdd wedi bod yn ddiweddar dan driniaeth v llawfedd- yg. Da genym ddeall ei fod yn well, a mawr obeithiwn y cawn yn fnan y fraint o'i gym- deithas etto yn ein plith. Hyfryd o{!dd gwrandaw arno yn adrodd ei brofiad yn nghy- farfod misol Pontfaen, yehvdig fisoedd yn ol. Cafwyd adroddiad Pwyllgor yr Ysgol Sul gan v Parch. Llewelyn Davies, a mabwysiadwyd | ûf. Hefyd, adroddiad Pwyllgor y Drysorfa Gynnorthwyol gan Mr. J. L. Davies, C.S. Cadarnhawyd ef. Awgrymcdd v pwyllgor y dymunoldeb o chwanegu at ei rif y Parch. E. Rowlands, a Mr. W. Parry. Attaliwyd y Rheolau Sefydlog. a gweithredoedd y cvfar- fod, yn ol dymuniad v pwyllgor. Rhoddodd Mr. Howell Powell adroddiad am yr ymvvel- iad a Llyswen. Glynwyd wrth benderfvniad cvfarfod misol Llarwrtyd. a bod y deiliad i dalu coron o GaINi-vd sylw at v Drysorfa Fenthvciol. Gofvnwvd i'r trysorydd gasglu'r ad-daliadau sydd ddvledus o'r egl- wysi. Cadarnhawyd appel Alpha am lOOp, o'r Drvsorfa. Dinystriwyd nodau ar yr Al- bert Hall, Llandrindod, ac, hefvd, ar y neu- add sydd gyssvlltiedig a'u heglwys yn Llan- gammarch. Llnwen oedd fIenvm fod y neu- addau hyn bellaeh yn ddiddvjed. Clod mawr i'r brodyr a'r chwiorvdd sydd wedi gweithio mor ddiwyd i'r amcan hwn. Galwyd svlw difrifol yr eglwvsi at v dvmunoldeb o anfon v tafleni i law vr vsgrifenvdd. v Parch. Lewis James, yn ddivmdroi. Penderfvnwvd fod v Pwvllgor Biigeiliol i P-vfqrfod ar unwaith, a bod y cvnnullvdd y Parch. 1..1. Davies, i wa- ll odd iddo y Parch. W. Richards, goruchwyl- iwr v Genhadaeth Gartrefol. Y mae am- gylchiadau rhai c'r eglwvsi bvchain ar y goror yn bervglus, ac vn ralw am y svl iv mwvaf difrifol. Appwvr»ti^*vd V Parch. Lewis .Tames, a Mr. A. P. Morgan. Builth Wells, i ervnnorthwvo vr eglwvs vn Hhaifldr, vnglvn a. dewi^iad ldferori^id npwvdd. Pre- erethwvd ean v Parchn. PoM EvmK Evan vptbwvdL,i,n v Evan Hewelvn Daves. J..L Jones, Robert Bey- non.—Lewis James, Ysg.

DYFFRYN CLWYD. I Cynnaliwyd yr uchod yn Nerwen, Mawrth 4ydd, 191.5. Llywydd, y Parch. Pierce Owen, Rhewl. Dechreuwyd y cyfarfodydd gan Mr. Humphrey Lloyd. Dyffryn, a'r Parch. 0. Foulkes. Edrychwyd drwy gof- nodion y cyfarfod misol blaenorol gan Mr. T. 0. Jones, a'r Parch. W. E. Roberts, B.A., a. chadarnhawyd hwy gan y cyfarfod misol. Hysbyswyd fod llythyrau yn cydnabod cyd- ymdeimlad v cyiarfod misol ii hwy wedi eu derbyn oddi wrth v Parch. John Roberts, Rhyl; Mri. A. Foulkes-Roberts, Dinbych; Joseph Jones, Rhuthyn John Jones, Rhiw; William Jones, Llanfair D.C. Richard Gri- ffiths, Derwen. Hefyd, o'r Swyddfa Gartref- ol ynglyn a'r cais am bennodiad gweinidog i ymweled a. charchar Rhuthyn, ac oddi wrth Syr Henry Lunn, yn cydnabod derbyniad y penderfyniad a anfenwyd o'j- cvfarfod misol ynglyn a chwestiwn Dadwaddoliad. Cadarn- hawyd yr hyn a wnaed gan yr ysgrifenydd mewn perthynas a newid imsei- cvfarfod mis- j ol y Tabernacl, Peniel, a Phensarn (S.). Cyflwynwyd y penderfyniadau canlynol dder- bvniwyd o bwyllgor gweithiol y Genhadaeth Gartrefol. o berthvras i geisiadau am cvn- northwy i eglwvs Galltmelvd, a thaith Llvs- faen a Llanddnlas. Galitmelvd :-i. Nad ydvm wedi ein hnrgyhoeddi nas gellir cys- sylltu eglwys Galltmelvd Q'vda rhvw eglwvs gyfagas fel gofalaeth fugeiliol a thaith" Sab- bothol. ii. Ein bod vn cvnnvg i'r cvfarfod misol rodd o ddeg punt tuag at gynnorth- wyo i gvchwyn gosod yr eglwvs ar woll tir, gan hvderu v gellir trefnu i'w chyssylltu gvda rhvw esrhvvs gvfngos, felag i sicrhau gofal bugeiliol rhoolaidd so effeitlilal iddi. L!anddulas a Llysfaen :-EiY1 bod yn cym- meradwvo estyn rrraut o 30p. iddynt, ar y doalltwriapth :'1. "Y bvddant yn gahv gwr i'w gwasanaethn v21 v wpinidosmeth. 2. En bod yn cvfranu o 1-iif ddeg swllt vn y flwyddvn ar gyfer pob aelod fit y weinidogaeth. ac yn cydvmffir-fio a rhooln-j y Genhndaeth (hr-I trefol. Penderfvnodd y cvfarfod misol fori yr adran uchod vllglyn ag achos GaHtmelvd vn cael ei r-Vfiv.-vr>o i VvfartVl do.sbarth Abergele. Dnvllenwvd llvthvr oddi wrth v Parcb. John OWPH. Ml, ysprifenvdd cvf- ni-teddfod Athrofa'r Bnln. vnjyl" A'r casgl- iad at yr Athrofa. a Hiflfwvd eglurhad ar T matsr gan y Parch. H. 0. HugEes. (O oell rhai eglwysi wedi gwneyd y casgliad hwn, bydded iddynt ei anfon yn ddioed i Mr. Hughes). Dewiswyd y brodyr canlynol yn bwyllgor enwi :—Y. Parch. 0.* Foulkes, Mri. Thos. Roberts, Rhuthyn; Ebenezer Evans, Nantglyn; ac Owen Williams, Bodfari (cyn- inullydd). Hefyd, i edrych pa pyrau yr 6r- deinio. enwyd y Parch. H. 0. Hughes, a Mr. Gomer Roberts, U.H., C.S. Cyflwynwyd note of hand 'am 400p. o eglwys Nantglyn i'w ddinystrio, ac enwyd y llywydd a'r ys- j grifenvdd i arwvddo note of hand newvdd am 2(>0p.. a Mr. Henry Williams, U.H., Plai y ward, i fod yn dyst o hyn. Rhc-ddocld. Parch. Hugh Jones, Bontuchel, adroddiad o'i ymweliad ef a Mr. G. T. Evans, Abergele, ag eglwysi Llysfaen a Llanddulas. Hysbyswyd fod y ddwy eglwys yn unfrydol o blaid galw brawd i'w bugeilio, ac fod ipwyllgor wedi ei ddewis i'r amcan. Macs llafur yr Ysgol Sabbothol a'r safonau (gohiriedig).—Cyn- nygiad y Parch. 0. Foulkes.— Yn nnol a'r hyn v cyttunwyd arno yn nghyfarfod misol Trefnant, Hydref, 1914, penderfynwyd fod y mater hwn vn cael ei adael ar hyn o brvd. Rhoddcxld v Parch. 0. Foulkes rybudd y bydd yn galw sylw at v mater yn y cyfar- fod misol nesaf. Treuliwvd awr ddymunol yn gwrandaw ar swyddogion Derwen yn ad- rodd eu profiad crefyddol, a hanes yr achos yn y lie. Meddent ar brofiadau amrywiol, hanes ymdrech ag arghrediniaeth-y gwynt yn gryf, a ninnau'n wan dymuniad am aJln dweyd, Ewyllys vr Arglwydd a otto yn. hoffi tv a phobl yr Arglwydd, ac yn meddu ar flfydd gref yn vr Orsedd sydd yn talu'n dda i ne.sau ati. Cyfeiriwyd yn dvner hefyd at y diweddar Mr. Samuel Griffiths, Gwerni, ac at ei fawr ofal am yr achos yn v lie; ac ni anghofiwyd v chwiorydd sYl-l ar hyd y blynyddoedd yn gwneyd gwaith rhag- orol yn yr eglwys hon. Da hefyd oedd gwel- ed y gweinidog newydd yn bresennol, a chael gair o'i br-cfiad. Cnfwyd gair hefyd gan Mr. Hcnrv Williams, U.H.. Plasyward. Dywed- ai am vm rodd iad y cvfeillion yn Nerwen, a dymunai fendith yr Arglwydd ar y brinda rhwng y bugail a'r celwvs. ac attegwyd of yn wresog gan Mr. 11. Roberts, Trefnant. Diolchwvd i'r ddau frawd fu'n arwain gvda'r gwaith hwn, sef y Parch. 0. G. Griffiths, Peniel, a Mr. T. P. Roberts. Prion, ac en- wvd y Parch. James Ricrhprd^. a Ai,- fI"> Hughes, Llanrhaiadr, i wneyd y gwaith yn v cyfarfod misol nesaf. Gofynwyd i'r Parch. I Edward Williams, B.A., gyflwvno eoflon a chvdvmdeimlad v cvfarfod i'r bv?vd ieuangc, Mr. Samuel Griffiths, fu vn ffvddlawn iawn gvda'r achos. ond svdd ar hvn o bryd yn orweddog. Pan ddeuwvd at v mater pen- notledijr, D^fo-iwn vn ein haddoliad cv- lioeddus/ cafwyd agoriad a hir gofir gan bawb oedd yn bresennol gan v Parch. W. J. Jones, B.A., Rhvl. Traethodd yn effeithiol ar yr achos o ddiffvg defosiwn, ac ar v fedd- i vginiaeth. a dilynwyd ef gan amryw eraill. Diolchwyd vn svnnes i Mr. Jones am ei an- e' chiad gwir dda ar- amserol. a gofynwvd iddo ei chyhoeddi. fel y caffor svlw a deil- vnga. Yn nghyfarfod y prydnawn galwyd svlw at gasgliad y Drysorfa Gynorthwyol, a. chasgliad yr Achosion Saesnig. Hvcbysodd Mr. Gom°i' Roberta. II H C.S., fod v Mri. Thomas Williams. Hugh Jones, ac Edward Williams, B.A., wedi en dowis gan yr egI- wvsi gydag unfrvdedd mawr i'w hordeinio oleni, a chadarnhawvd hyn gan y cyfarfod misol. Dewiswyd v Parch. R. Ernest Jones. Rhuthyn, a Mr. Gomer Roberts, yn swvdd- ogion sirol v Drysorfa Fenthvciol, a'r Uehel Sirvdd D. S. Davies yn gynnrychiolydd ar gyfeisteddfod Athrofa'r Bala. Galwyd sylw at yr Arholiad Cvfundebol a gvnneJir Ebrill 28ain a 29ain. Disgwylir i'r rhai a fwriad- ant sefvll vr arholiad anfon eu henwau i'r ,itit ( ysgrifenydd sirol, y Parch. D. P. Jones, Bryn Orme, Dinbvch. erhvn Ebrill 7fcd. Cvnnelir y cyfarfod misol nesaf yn y Tywyn, EbriH 22ain, yn yr hwn v derbvnir blaenor- iaid newvdd. Gwnaed coffhad dwvs am y di- veddar Mr. John Morris, U.H., Liverpool. Dywedwyd am ei gymmeriad rhagorol, a'i garedigrwydd mawr, ac' am y dyddordeb dwfn a gymmerai yn yr cahos yn Llan^an- 1 nan. Penderfynwyd fod gair o gydvmdeimI- i ad yn cael ei anfon at y teulu, ac. hefyd, at gyfeisteddfod v Genhadaeth Dramor, o'r hwn y bu Mr. Morris yn aelod defnyddiol am amrvw flynyddoedd. Hefyd, pasiwyd i an- fon dadganiad o gvdvmdeimlad y cyfarfod misol a. chvfeisteddfod Athrofa y Bala, yn wvneb y golled drom svdd wedi ei srvfarfod ?,v d d i%-e(l i ei s?v f ai- f e-cl trwv farwolaeth y Prifathraw Ellis Edwards. Hefyd, at y personau canlvnol :—Mr. W. G. Jones, Llanelwy, wedi colli ddwy chwaer. yn hynod ddisymwth, ac ef oi hun yn wael; v Parch. Owen Owens, mewn cystudd a phrof- edigaeth. wedi colli ei nai—mab y diweddar Barch. John Elias Hughes, M.A. Mr. Ro- bert Davies, Cefnmeiriadog, wedi colli mam Mr. W. Morgan. Dvserth, colli chwaer: 3fr. G. W. Jones, Prestatyn, mewn gwaeledd; Mr. W. Jones. Tanygvrt, Ffynnoniau, colli chwaer; Mr. Peter Roberts, Ffvnnoniau, colli chwaer; Mr. Peter Roberts, Tanvfron, mewn hir waeledd Mr. Wm. Jones. Tan-v- fron. mewn henaint a. llesgedd: Mr. Abel Foulkc-, Coedorcs, Horeb, mewn gwaelcdd a phrofedigacth o golli mam Mr. J. R. Jones. Ty du, Glvn, wedi colli tad; Mr. Griffith Jones, Eglwys wen, mewn cystudd; a Mr. Richard Jones, Brookhouse, mewn gwael- edd a phrofedigaeth trwy golli ei anwvl briod. Gwneir coffliad am y diweddar Mr. Thomas Jones. lyddyn Cook, Bontuchel. yn y cyfarfod misol npsaf. Derbyniwyd a chad- arnhawyd y cenadwriacthan canlynol :—i. 0 Bwyilgorau :—(a) Yr Achosion Saesnig.— Pennodwyd v brodyr canlynol yn ymwelwvr a'r eglwysi Saesnig I'r Afon' wen, Dr. R. Roberts, a Mr. David YÇjJliaIJl< Dinh"c-h: i Pensarn, Parch. AV. J. Jones, B.A., a Mr. G. W. Morris. Rhvl; i Pre«tatvn, Parcb. J. H. Havard, M.A.. B.D., a Mr. Thomas Roberts, RInd. (b) Pwyllgor yr Ymwelwvr. Darllen- wyd rhestr y materion v cvttunwyd arnvnt ar gyfer vr vmweliad eplwvsirr ini v flv/ydd- yn hon, a chadnrnhawyd 1. Edrvch i i vstad grefvd'dol vr eglwvs, fel y claw i'r golwg vn ystadegau a llyfrau vr e<rlwv<^ V archwiliwvd v cvfrifon gan archwilwyr lleol ? A arwvddwvd t'>floni v cyfrifon gan arch«-il- wvr do«harthi°dof ? 2. 1\ op- h"f.l"l1 neillduol yn eich mvsg i fagu dyddordeb yn vr achos. a gwei+hgarweh gydig ef vn v plant a'r bob! icuaing""? A roddir rhvw gvf- ran o r T>10drli(}Jl cvlio^ldns at wnqn3(\th v a vr Arplwvdd-— (a) A we'nvddir v gvntaf vn evhoeddus, a'r llall vn rheolaidd? A wertbfn"'ro'^ir v evfle i trvd-f.?ymmnno 1!.H-1I vr <2) A drefnir i frodvr a cbuiorvdd hir-gyviinbliol cael cyfarfod g"ddi -i gweinvdd'^d o I Swtrer yr ArHwvdd? 4. A orv^riT-vehiolir vr eslwvs vn brindol "n v cyfarfod dosbnr+h a'r I cvf-irfrvrl mi«of ? X. p" •svlw H i bor- ffeithiad ca^iadae+b v Cvss earr? 6. Pa beth v ewvna'r pfrlwr.o, oddi vvvtbn vn Lenaf vr adow hon ? P" fodd v dvwNl Vielvn tion iau nr dnn fl. nhresennoldeb v cvnnulliadau, a- gweithgarweh yr eglwys? Yn yr eglwys. -1. GaIw Jlw at yr hyn a fernir yn briod- ol oddi wrth. yr ymddiddan a'r swyddogion ar y pwyntiau uchod. 2. Trafodaeth ar y mater canlynol Ymddygiad addas i Ef- engyl Crist yn yr argyfwng presennol,' Phil. i. 27. (c) Pwyllgor adolygu'r Rheolau Sef- ydlog.—Pasiwyd fod ystyriaeth Q benderfyn- iadau y pwyllgor liwh yn fc>ej. ei ohirio nyd gyfarfod ttlisol Mai, ae fod 116 lirbenig, vn cael ei roddi iddo ar y rhaglen. Pennod- wyd y Parcli. 0. Foulkes, a Mr. R. Robert, Trefnant, i gymmeryd 11ais eglwysi Llanel- wy a Chefnmeiriadog yn newisiad gweinidog. Hysbyswyd fod y b.->><l vr canlynol wedi eu dewis yn ymweiwyr cglwvsiT am 1915 yn nosbarth Llansannan-—Y Parchn. Robert Will iams, ac R. H. Thomas, Mri. Henry Evans, Tanvfron John Jones, Horeb Peter Roberts, Ffynnoniau The,. Jones. Llanfair. Cadarnhawyd hyn. Trefnwyd i bregethu y Parchn. Caradog Rowlands, W. R. Owen, H. 0. Hushes. David Jones. W. E. Roberts, a W. J. Jones. Terfynwyd gan y Parch. H. 0. Hughes. R}lUallt Robert Roberts, Ysg. Rhuallt. .I. liD'

SOAR. NANTGLYN. CYNNALIW V D cyfarfod adloniadol yn y He uchod nos Lun, Mawrth laf, er dathlu nos dydd Gwyl Dewi. Ai-wfeinitoyd yn hwyliog gan Mr* Willie Pierce. Fotty. Cymmerwyd rhan gan y rhai canlynoi Can, J. H. Jones; adroddiad, Martha Jones; can, H. Jones: adroddiad, R. J. Roberts; deuawd. R. J. Roberts ac M. L. Roberts; adroddiad. Annie Jones; cAn. Robert Jones: can. William Jones: anerehiad barddonol, D. R. Pierce; dadl, Miss M. L. Hughes a B. Hughes: deuawd, J. E. Jones a Hannah Jones: cystadleuaeth atteb nifer o gwest- iynau ar y pryd—ymgeisiodd wyth, ond ni chafwyd attebion boddhaol. ac attaliwyd y wobr; can, Miss Blodwen Hughes: cystadl- euaeth darllen darn heb attal-nodau—ym- geisiodd deg, ac attaliwyd y wobr o ddiiTye teilyngdod; canu gyda'r tannau. R. 1.1. Hughes a Willie Pierce; triawd, R. L. Hughes a'i barti; yr oreu am enwi mwyaf o eiriau gyda llvthyren yn cael ei rhoddi ar y pryd oedd Miss Maggie Hughes; can. Robert Jones; can, Robert L. Hughes. Hefyd, caf- wyd gwasanaeth I gramapbone'Mr. Edward Edwards. Glydfa, yr hon a roddodd fodd- lonrwydd i bawb. Cyfeiliwyd gan Miss Maggie Hughes, Wern Ucha. Tatwyd diolchiadau i bawb am eu gwas- anaeth gan Mr. William Jones, a chanodd Robert L. Hughes Hen Wlad fy Nhadau.' tie ymwahanwyd wedi treulio noson hytiod cl ddifyr. UN OEDD YNO.

MANCHESTER. CYNGHERDD GWYL DEWI. Nos Sadwrn, Chwefror 27ain, bu Cymry Manchester yn cynnal cyngherdd Givl Dewi yn Neuadd Houldswoith. Yr oedd y gweithrediadau yn frwdfrydig iawn, a bu y cyngherdd yn achlysur cyd-gyfarfyddiad llawen a hapus rhwng Uu o Gymry twymn- galon o'r Hen Wlad.' Cymmerwyd rhan gan Gymdeithas Gorawl Gymreig Manches- ter, dan arweiniad Mr. Alfred J. Roberts, Miss Bessie -lones (soprano), Miss Annie Davies (contralto), Mr. David Ellis (tenor), Mr. David Brazell (baritone), ynghyd A'r delynores ieuangc fedrus—Miss Freda Hol- land, Birkenhead, ac Ap Elwy fel canwr pennillion. Cyfeiliwyd gan Mr. Alfred J. Roberts a Mr. W. Evans. Yr oedd y rhaglen yn ddyddorol, a'r dat- gatrwyr yn rhoddi mawr foddh&d i'r ftyn- tiulliadlliosog. Encoriwyd hwyyn fynych, a, chyda chryn wresogrwydd. Cod odd y ddeuawd 4 Plant y Cedyrn,' gan y Mri. D. Ellis a D. Brazell, y gynnulleidfa i bwynt uehel, ac yr oedd y tan Cyrnreig yn fflachio allan yn y gymmeradwyaeth fyddarol roed gan y gynnulleidfa. Yn wir yr oedd y rhaglen drwyddi yn neillduol o briodol *i ddathliad yr wyl genedlaethol, a thi-eul. iwyd noson hynod o hapus.

BETH A DDYSGA Y RHYFEL. Y gwir angen am Zam Buk. I Y mae y rhyfel wedi dwyn adref i swydd- ogion. dynion, a'r cyhoedd yn gyffredinol, y ffaith fod Zam-Buk yn wir gyfaill mewn angen. Y mae llythyrau dderbynir yn ddyddiol yn dyweyd mor werthfawr yw Zam-Buk wedi ei brofi ar gyfer gwella y toriadau, archollion, a'r anaf a geir yn y gwarchtlosydd, ac hefyd er gwella a diogelu y traed ar ol teithiau caled, ac er diogelu rhag rhew-frathiad. Y mae y 4 War Office Timet' wedi cym- meryd cryn drafferth er gwneyd ymchwil- iad i'r mater. a. dylai y farn a ddadgenir ar werth Zam-Buk gario cryn bwysau. Wrth gyfeirio at yr angen am draed iach dywed y newyddiadur a nodwyd :—' Y mae Zam- Buk y moddion effeithiolaf er lliniaru poen, nid yn unig ar gyfer anhwylderau y traed, ond hefyd ar gyfer amryw anhwylderau eraill a damweiniau i ba rai y mae swydd- ogion a dynion ar dir a mor yn agored idd- ynt. Nid yn unig y mae y rhyfel wedi lledaenu clodydd Zam-Buk at amcanion 'first-aid,' ond y mae wedi cadarnhau a sefydlu y ffaith fod bocs o Zam-Buk yn angenrhaid anhebgorol i bob milwr a mor- wr. Yr ydym wedi proti Zam-Buk a'i gael yn rhagorol fel meddyginiaeth ragocheliadol ac iachaol ar gyfer amryw bethau. Byddai yn dda genym weled bocs neu ddau o'r first-ai(l' ardderchog hwn yn cael ei gyf- lenwi i bob dyn ar y mae:. Byddai i'r cyf- ryw gam, yn ein barn ni, chwanegu yn ddii-fawr at eii heffeithiolrwydd.' Y map y farn brofiadol uchod ar werth Zam-Buk i filwyr a morwyr yn rhwym o adael ai-graph ar bersonau sydd bob dydd yn agored i anffodion. Fe ddigwydda dam- weiniau, a choda anhwylderau y croen o'r pen i fyny yn fynych. ond trwy gadw ZJm- Buk yn gyfleus wrth law, a'i ddefnyddio yn uniongyrchol, bydd i berygl a phryder gilio yn fuan. Y mae bocs 2s. 9c. o Zam-Buk, a gynnwysa agos i bedair gwaith maintioli Is. lie., yn neillduol o ddefnyddiol at was- anaeth teuluaidd.

Dydd Sadwrn yr ocdd adran arall o Fatal- iwn Cymry Llundain yn gadael y brifddinas am Landudno. er ymuno a'r adranau eraill. Gadawodd y diweddar Brifathraw Ellis Edwards, Bala, fil o bunnau er sefydlu ysgol- oriaeth yn Ngholeg y Bala. Gadawodd, hefyd, i'r llyfrgcll ei gasgliad o lyfro-e tv9- mor.