Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
BROS Y DWR.
BROS Y DWR. (O'r "Drych.") I MARW MONWYSIAD. Yn nhy ei feroh yn Nanticoke, Pa., yn 68 mlwydd oed, bu farw Mr Griffith Griffith, Chwefror 5ed, 1916. Yn Biw- maris y ganwyd ef yn y flwyddyn 1847. I Enwau ei rieni oeddynt Griffith a Jane Griffith. Sjymudodd Griffith y mab i Fethesda, He y cyfarfyddodd a Miss Catherine Pritchard, yr hon yn y flwyddyn 1874 a gymerodd ato yn wraig, a buont fyw yn ddedwydd gyda'u gilydd am 29 mlynedd. pryd y bu Mrs Griffith farw yn y flwyddyn 1903, Bu yn trigo ym Methesda am tua 40 mlynedd mewn He o'r enw Bryniau, a gweithiai yn Chwarel y Penrhyn, ac yr oedd yn ddiacon a thrysorydd i eglwys Amana. Yn eglwys Moriah yr oedd tra n Nanticoke, a bu yn hynod flaenllaw gyda'r achos. Mae Thomas Griffith, ei frawd, yn byw mewn lie o'r enw Sling, Sir Fon. Gedy bedair o ferched ar ei ol: Mrs Richard Williams a Mrs Anna Evans, Nanticoke; Mrs Grace Jones, Ply- m.outh, Pat.; a Mrs Edgar Greenwood, Manceinion, Lloegr. Claddwyd ef yn barchus Chwefror 9, 1916. I HUNIAD GWR 0 GWMYGLO. I Dydd Gwcnrr, Chwefror 25, ar ol rhai misoedd o gystudd blin, bu farw R. O. Hughes, 3524. W. Congress Street, Chicago, Ills.. C'afodd bob cymorth ag a allasa-i braich o gnawd ei estyn iddo; yr oedd ei annwyl briod yn ffyddlon yn ei wylio ac yn gweini arno ddydd a nos, ond ar y dyddiad uchod ehedodd ei ysbryd ymaith at yr Hwn a'i rhoes ef. C'ýn- haliwyd y gwasanaeth angladdol ynghapel I Hebron y Sul canlynol, pryd y gwasan- aethwyd gan Dr J. C. Jones ac aelodau Clyfrinfa Iforaidd Madoc. Daearwyd ei weddillion ym mynwent Forest Home. Ganwyd Mr Hughes yn Arvonia, Gallty- foci, Cwmyglo, Sir Gaernarfon, yn y flwyddyn 1869. Mab ydoedd i Owen a Jane Hughes. Daeth i'r America yn 1892 ac ymsefydlodd yn Chicago, lie y bu yn dilyn ei alwedigacth fel gof. Ebrill 2, 1904, ymbriododd a, Miss Lizzie E. Jones. Unwyd hwy gan ein gweinidog presennol, Dr Jones. Heblaw ei briod, gedy ddau frawd, John O. Hughes, Pen- Ian, Va., a WiHiw^^Iughes. yn Nhalaith Pennsylvania: hefyd un chwaer, Mrs Jane Williams, yn yr hen gartvef yng ghymru. PRIDDO UN 0 FON. Chwefror 7, ynghartref ei fab Richard Jones, 8917, Buffalo Ave., Chicago, Ills., bu farw John Jones, drigai gynt ar 9628, Commercial Ave. Cafodd flynyddau o gystudd trwm, a dioddefodd yn amyn- eddgar. CIaddwydl ef ynghladdfa Oak- woods. Ganwyd Mr Jones yn Llanfi- hangel, Mon, yn 1847. Daeth i'r America 36 mlynedd yn ol. Wedi treulio y ddwy flynedd gyntaf yn Wiscon- sin, daeth i South Chicago, lie y treul- iodd y rhan fwyaf o'r gweddill o'i oes. Yn y flwyddyn 1899 ymbriododd a Miss Helen Brown, yr hon sydd wedi ei gadael mewn gaJar ac afiechyd. Hefyd gedy ei fab sydd a'i enw a'i gyfeiriad uchod. DAIARU UN O'R DWYRAN. Ar y diydd cyntaf o Fawrth talwyd y paroh olaf i weddillion un oedd adna- byddus iawn yn yr ardal hon, sef Griffith Ellis, Waukeha. Bu Mr Ellis dan afiechyd am dymor maith, ac er y gofal tyner o eiddo ei briod a'i blant bu farw ar y 27ain o Chwefror. Mab ydoedd yr ymadawedig i William Ellis, Talyponciau, Dwyran, Sir Fon, ac efe oedd y diweddaf o'r fceulu hwnnw i adael yr hen fyd yma. Daeth Mr Ellis i'r wlad hon yn ddyn ieu- anc, a sefydlodd efe, ynghyda llawer eraill o bob! Sir Fon, yn ardal Waukesha. Yr oedd wedi oael addysg dda yng Nghymru, a bu am dymor yn Carroll College ar ol dod drosodd yma. Bu yn athraw am amryw flynyddoedd ar wa- hanol ysgolion dlyddiol yn y sir hon, a threuliodd y pum mlynedd ar hugain di- weddaf o'iJjfywyd) yn Waukehsa. Yr ooodl yn aelod parchus gyda'r Presbyter- iaid Seisnig, a deallaf mai efe a David Moses, mab y diweddar Barch John Moses, oedd y ddau aelod hynaf yn yr eglwys. Mae gWeddw a phedair o ferched yn aros i alaru ar ei ol. UNIAD HAPUS. I Mawrth 15, ynghartref Mr John H. Roberts. 78, 'Morljey Avei., Winnipeg, Man., Canada, gan y Parch H. W. Grif. fith, 549, Langside Street, Mr John Robei-ts, gynt o Landwrog, Caernarfon, a Miss Mary V. Salisbury, merch hynaf Mr Moses a Jane Salisbury, Rhuddlan. Dor byniodd y par ieuanc luaws o anrhegion
EIN BEIRDD. I - I
EIN BEIRDD. I MIS EBRILL. W el dyma fis y Gwanwyn, Fe wyddom oil i gyd, Wrth weld yr wyn yn rhedeg Ar feusydd gwyrdd y byd. Mae'r ffermwyr wrthi hefyd Yn brysur drin y tir, Gan roddi lawr yr hadyd Er cael y cynnvrch gwir. Y nghanol Ebrill deuwn At Suf y Blodau gwiw, A Gwener Groglith cofiwn Am Groes yr lesii byw. Pedwerydd-dydd-ar-hugain, Dydd Llun y Pasg y sydd, Yn gof am yr Israeliaid Fel daethant hwy yn rhydd. A chofFr arno hefyd Am aberth Iesu mawr, A'r haeddiant ddaeth drwy'i farw I deuht gwael y Ilawr. Mor ehwith pan glywir acen Y Gog a'i deunod glan, Fydd meddwl am ein bechgyn Yn sefyIl angerd tan. JANE M. JONES. Penyiyrfa, Nebo. j CYMERIAD DA. Llythyr Paul: Y Sectau. Llythyr Crist: Y Cristion. Gwahanol iawn yw barn y byd Am natur gwir gymeriad, Fe ddywed rhai nad ydyw ddim Ond Uais cvffredin syniad. Nad oes fath beth a gwell a gwaeth, Y cyfan yw goddefiad, Er gwneud i ffordd a'r credo hwn Ymyrodd Crist ein Ceidwad. Aeth heiblo i'r doctoriaid gwveh I 'mof'l ei gymeriad, At air yr hwn a. roddodd fod I bopeth ddydd y cread. Gwir safon pob cymeriad da Yw geiriau Duw ei hunan; Fe erys perchen hwn pan dreng Yr oil Rydd eiddo anian. Mae'r hwn sy'n meddu ar wir ffydd Yn llythyr Duw at ddynion; A'i fywyd yma, yn v byd Yn ddychryn i'w elynion. Mae enw da yn well i ddyn Na;r enaint gwei-thfawrocaf, A hwn yn unig yn y farn, A dderbyn y Goruchaf. Morfa Bychan. ALLTUD ARFON. ER COF SERCHOG Am Mrs Jane E. Jones, annwyl bmJ Mr Daniel R. Jones, Penygrots, Angel Duw ddaeth yma Ynghanol gaeaf du. A chyrchu wnaeth Jane Ellen I'r nef at Iesu en; Dioddefodd hi ei chystudd Yn ddistaw ar y 11a,wr, Nes mynd ti-y afon angau Fr tragwyddoldeb mawr. Ei theulu sydd mewn galar Yn wylo ar ei hoi, Tra hithau fry yng ngwvnfa, Ni ddaw hi byth yn ol; 0, Dduw, bydd di yn gymorth I'w hunig blentyn mad, Yr hon a ga'dd ei gadael Ynghwmni ei hannwyl dad. BLODAU R GRUG.
.0 BARC KINMEL. I
0 BARC KINMEL. I LLYTHYR DIDDOROL UN 0 FECHGYN CWMYGLO. Derbyniodd y Golygydd y llythyr dilynol oddiwrth Mr William Hughes, Tanygraig, Cwmyglo, yr hwn sy'n gwasanaethu gyda'r 22nd Battaliwn (Gwynedd) ym Mharc Kinmel Fall in, 'tion, Numbers, Right turn, Quick March dyna'r termau By'n chwareu yng nghlustiau mwyafrif bechgyn annwyl Cymru heddyw. Ychydig ddych- mygwyd, rai misoedd yn ol, y buasai y beohgyn ieuainc a. welid yn dyrnu creigiau Arfon, y rhai a fu yn anadlu awyr iach y mynyddbedd, a'r rhai y bu rhyddid fel mantell oreurog yn eu hamgylchynu, heddyw yn prysur ymarfer ar gyfer er- chyllder-au rhyfel. Heddyw, rhwng mur- iau uohel Kinmel Park, gwelir miloedd o fechgyn ieuainc Cymru yn brysur feithrin ysbryd sy'n hollol gi-oes i'w hanian. Ymysg y miloedd hyn gwelir Battaliwn sydd newydd ei ffurfio dan yr enw "Battal- iwn Gwynedd." Mae mwyafrif hon yn cynnwys bechgyn ieuainc ardaloedd Eben- ezer, Llanberis, Cwmyglo. Llanrug, Waein- fawr, Nant Peris, Penygioes, a'r cyleh- oedd; a'r gweddill o wahanol rannau o Gymru. Diamheu mai mawr a llethol yw'r poen a'r pryder sy'n teyrnasu yng ngliartrefi tawel y bechgyn heddyw, ond cymered y cyfryw deuluoedd gysur, mae y salon foesol ucchel a. arferid ei gadw gan y bechgjn yn parhau i gael ei gadw, a hynny'n lan a. dilychwin. Tua chwech yn y bone clywir cynnwrf yn y gwersyll a'r udgorn yn galw, ac yn rhoi rhybudd i ni godi, ac wOle rhai i fyny ar unwaith ac eraill yn dod "wesul tipyn," ys dywed y diweddar Alafon. Rhaid i ni oil fod ar y "parade" erbyn eaith, pryd y cawn rhyw filldir neu ddwy o ymdaith cyn y bore-bryd. Wedi gwneud cyfiawnder a hwnnw, ac nid gwaith hawdd yw hynny ymysg 30 o fechgyn ieuainc iach ac awchus, fel y rhelyw o fechgyn Cymru. Yn dilyn eawn ym.arferiadau corffarol II (physical drills), fel erbyn tua 12.30, ar ol yr ymarferiadau hyn, gellwch feddwl y bydd gennym "ystumog fel Hi draws," a buan y gwelir y gweinyddwyr dyddiol (orderlies) yn dyehwelyd am y ty ooginio gyda dysglau gweigjon! Erbyn chwarter wedi dau yr ydym i fod ar y "parade" dya- clief n, pryd y cawn ddwy awr o ymarfer- iadau milwrol. ac ar ol hyn byddwn yn rhydd am y dydd. Dyma'r pi*yd y byddwn yn teimlo bywyd y milwr ac undonrwydd y gwersyll. Ychydig o ran a gymer "cor y wig" gyda ni yma, gan o bosibl fod yr awyr- gvlch yn rhy amhur iddynt; felly rhaid i ni darro caine ein hunain, a melus fydd yr oriau pan fydd odlau mwyn Cymanfaoedd Cymru yn clecian tr'ty'r gwersyll. I GWAITH Y Y.M.C.A. Mae pob amrywiae.th mewn chwaeth a phleser i'w weled yma, a darpalriaeth pur- ion ar ein cyfer. Bydd ystafelloedd y Y.M.C.A. yn 11 awn yn barhaus, rhai yn darllen, eraill yn chwareu chwareuon di- niwed, a'r lleilI yn ysgrifennu, a ffaith bwysig yw uad oes gwirodydd o fath yn y byd yn cael eu gwerthu yn y gwersyll. Rhaid i ni oil fod i mewn yn yr "huts" erbyn hanner aWl" wedi naw y nos i ateb y "roll call," a bydd y goleu yn myned allan chwarter wedi deg. fel y bydd o'r pwys mwyaf i ni wneud y gwely'n barod. [ SABOTH YN Y GWERSYLL. Diclion mai dynta'r cyfnewidiad mwyaf ym mywyd Cymry ieuainc y Battaliwn. j Ofer ydyw i'r un ohonom feddwl am "glefyd y Sul." Mae'n rhaid i ni fod ar y "parade" hanner awr wedi wyth yn y bore, a. bydd y gwasanaeth yn dechreu am naw. Cynhelid y gwasanaeth dydd Sul di- weddaf yn Ystafell y Y.M.C.A., yn yr hon yr oedd tua 1,300 o Gymry ieuaino wedi ymgnynull. Oymerwyd gofal y wasana.eth gan Llifon, a phregethodd yn effeithiol oddiar y geiriau: "A bydded prydferthwoh yr Arglwydd ein Duw gyda ni. Cafwyd canu nad a'n anghof yn fuan. Yr oedd "Cwm Rhondda" a "Huddersfield" yn cael eu canu gyda, grym anarferol. Yn y prynhawn cynhelir Ysgol Sul, a gwelir amryw o'r bechgyn yn cvfeirio yno, a melus fydcf cael t.reuliol ychydig amser ym mhethau uchaf bywyd, gan fod milwr- iaeth ci-byn hyn fel caddug tew y nos o'n cwmpas. Cynhelid gwasanaeth wedyn yn yr hwyr yn y "Chaplain's Hut," ystafell neiUdu- edig Llifon, a bycld gwasanaeth yn yr oil o ystafelloedd y Y.M.C.A. Toimlwn yn wir falch o Llifon, w y mae ei wyneb siriol yn sirioli pawb, ac yn barod bob amser i'n cynorthwyo. Mae digon o Ie i wella, sef mewn cnvT-eud gwcll trefniadau ar gyfer y milwyr yma, ac efallai y cymer rhywun y peth i ftily a fydd o fantais a budd i ni.
I BYR-NEWYDDION. I -I
BYR-NEWYDDION. DIM CERBYDAU BWYD. ( Ar ol Aim laf ni fydd cerbydau bwyd jai cael eu harfer gan Gwmni Rheilflordd v Great Northern. RHODD Y BRENIN. ■ Yu Nhy'r Cyffredin dywedodd Mr Asquith nad oeddynt wedi gwneud trein- iadau gyda golwg ar rodd y Brenin o 100,000p. ——————— CARCHAR AM OES. <- Dedfrydwyd Germanwr o'r enw Schil- ler, yr hwn ddaliwyd ar un o longau Pry- dain o'r enw Matoppo ychydig wytlinosau yn ot yil arfog, i garchar am ei oes. DIM TOCYNAU "TOURIST." Hysbyswyd nos Fercher gan ysgrifen- nydd Pwyllgor Gweithiol y R,heilffyrdd eu bod wedi penderfynu gwneud i ffwrdd a chyhoeddi tocynau "tourist" o Mai laf. YMCHWILIAD GWYDDONOL. Mae y Dwrdd. Addysg wedi Hteilltuo 40,000p at ymchwiliad gwyddonol a di- wydiannol, o'i gy-rnharu a 25,000p y Uynedd. DI RWV0 GWEITHWYR. Mae Tribunal Dublin wedi dirwyo 43 o seiri coed i 2s 6c vr un am gymeryd rhan mewn streic tra yn gweithio ar ddefnydd. iau rhyfel. GENI TRI YNG NGHARCHAR. Mae dynes yn Hull, a oedd gerbron ? llys y dydd o'r blaen ar gyhuddiad c esgeuluso ei phlant, wedi rhoi genedig- aeth i dri phlentyn yngharchar Hull. MERCHED AC AMAETHYDDIAETH. Dywedodd Arglwyddes Salisbury yr wythnos ddiweddaf fod 2,300 o ferched wedi lhoi cu henwau i meWn i weithio ar ffermydd yn Hertfordshire. I DALFA FAWR. I Gwertliwyd 11 wyth pysgod y traw ler I Aspasia^ perthynol i Giijnsby, yr wyth- nos ddiweddaf am 4.4o2p. Ni fu ond tair wythnos ar ei thaith, a daliodd 20,000 o cod. ynghvda Hond 600 bocs o bysgod amrywiol. l CYNGOR DA. Yn y Llys Apel Milwrol Newoastle-on. Tyne. gwnaeth dyn ieuanc gais am es- gusodiad. Awgrymwyd mai gwell fuasai iddo hriodi, a dysgu y wraig pa fodd i gario y busnes ymlaen. Derbyniwyd y CyngOl", a chafodd ddau fis i wneud ei drefniadau I AT LEIHAU Y TRETHI. I MaÐ ^Pwyllgor Ti-amfeydd Manceinion yn cyfranu 100,000p eto eleni tuagat lei- hau y trethi dinesig. Yr oedd y der- byniadau y llynedd y mwyaf eto, ond yr oedd y treulion yn drymion. Mae; PwyIl- gor y Marchnadoedd yn cyfranu 4.124p, o'i gymharu a l,700p y llynedd. ——————. CELWYDD GERMANAIDD. I Un o'r celwyddiadau haerllug diwedd- araf y Germaniaid yw eu bod wedi dal a rhoi yngharchar mab-yng-nghyfraith i'r Arlywydd Poincare. Toes gan M* Poincare ddim plants ac felly amhosib] yw fod ganddo fab-yng-nghyfraith. I Y CADFRIDOG BOTHA A GORFOD- i AETH. Yn Senedd De Affrig, dywedodd y Cad- fridog Botha na arferwyd un math o qrfodaeth i gael milwyr yno, a hyderai na arferid mohono byth, ond y ceisid rhoi rhyddid i bob dinesydd, modd y gellid cae I eu g-wasanaeth yn wirfoddol trwy apelio. at eu teyrngarweh. RHYDDHAU GLOWYR. I Y t. wythnos ddiweddaf, derbyniodd Bwrdd Cymod Glo De Cymru ddirprwy- aeth oddiwrth yr awdui-dodau milwrol er oeisio cael glowyr i ymuno a'r Cwmni Gwneud Twneli, a chytunwyd ar drefn- iant i wyr cyfarwvdd ymuno yn wir. foddol a'r cyfryw. I I LLAFURWYR AWSTRALIA. I Dywedodd Mr Hughes, llywydd Aws- traJia, yr wythnos ddiweddaf mewn cyfarfod o Fyrddau Llafur yn Nhy'r Cyffredin, mai eyfrinach llwyddiant y mudiad llafur yn Awstralia ydoedd ei fod ymlaenaf oil yn cael ei vsgogi gan rym ysbrydol o ran natur. Yr oedd brwd- Crydedd y rhai ymladdai dan faner Llafur ar ei gyohwyn yn ei ystyr lawnaf yn grefyddol. Gwelai v dynion hyn gyda llygaid tanbaid a chalonnau twym bin- aclau uchel fyd newydd a gwell, a threul- iasant eu bywyd i bregethu y newyddion da ac i ddasigos y ff ardd; tuag ato. 151 0 DDISGYNYDDION. Yr Avythnos ddiweddaf, bu farw Mi- Henry Jones, The Hollies. Birch Hill, Llangollen. Bu ganddo 12 o blant (10 o'r rhai sydd yn fyw), 85 o wyrion (12 gyda'r fyddin), a 54 o or-wyrion-151 i gyd. TLOTYN CYFOETHOG. Cyhuddwyd dyn yn Hull o gardota o dy i dy. Yr oedd wedi ei wisgo yn anlit-wsiadiis, ac yn ei feddiant yr oedd gwerth can punt o Exchequer Bonds a chan punt o stoc Echwyn Rhyfel. Pen- der fynwyd ei roi dan vmchwiliad medd- vgol. f IEUAD ANGHYMARUS. Yn ol y "Daily Sketch." gwelwyd Mr Ellis Griffith yn cerdded j^aich-ym- mraich a Syr Edward Carson y dydd o'r blaen. Ond, o ran hynny, bargyfreith- wyr ydynt. Mae Mr Griffith, fel Syr Edward, yn cymeryd rhan flaenllaw i wthio y Llywodraeth yn ei blaen gyda'r rhyfel. MARW TWRNE GWYDDELIG HYNOD Nos Fawrth, yr wythnos ddiweddaf, bu farw y Gwir Anrhydeddus. Hugh Holmes, diweddar Brif Farnwr Apel yr Iwerddon. Yr oedd yn 76 mlwydd oed. ANRHYDEDDU MILWYR. Dydd Mercher, ym Mhalas Bucking- ham, anvisgodd y Brenin 40 o swyddogion ilyngesol a milwrol am wroldeb. Yr oedd s'wyddogion Indiaidd yn bresennol yn y seremoni. r GENETH AR GOLL. tr in gynnar bore fenl wythnos ir di- weddaf, gadawodd Agnes Freda Bartle, meroh hynaf Mr L. F. Bartle, stationer, Colwyn Bay, ei chartref, gan gymeryd ei deurodur gyda hi. Nid yw ond 15 mlwydd oed, a gwelwyd hi ym Mettws. yeoed yr un dydd. a nos Sul bu'n cysgu mewn cafe yn Colwyn Bay. Gadawodd y lie hwn bore Llun, ond ni welwyd dim ohoni byth er hynny. RHOI FFRANCWYR I FARWOL. AETH. Dywed ir fod pedwar o Ffrancwyr wedi eu dedfrydu i farwolaeth gan y Barnwr Stoewer, yr hwn ddedfrydodd Nyrs Cavell. Dedfrydwyd un arall i garchai- am oes, a saith araU, yn cynnwys dwy fercli, i wahanol gvfnodnti, o lafur ealed. Eu trosedd ydoedd actio'r yspiwyr droa Ffrainc. Y mae'r Kaiset. wedi boddloni i'r dyfarniadau a'r pedwar Ffrancwyr wedi derbyn eitha'r gosp. BYDDIN AMERICA. Dywed adroddiad o Washington fod y Senedd wedi pasio mesur yn cynnyddu y fyddin i 250,000 o ddynion, y militia i 280,000, a'r gwirfoddolwyr i 261,000. Darfu iddynt bleidleisio ar 3,000.000p hefyd. Dywedir fod ton o frwdfrydedd milwrol yn myned trwy brifysgolion ac ysgolion yr Unol Daleithiau. Mae mwy na miliwn o eft-ydwyr 16 oed ac i fyny wedi addaw ymuno pe byddai rhyfel yn digwydd torri allan. T'R I GYN-FILWYR. Mae Columbia Brydeinig yn darparu 2,000,000 o aceri o dir fel rhodd rad i gyn-filwyr; mae. Cwmni Rheilffordd v Canadian Pacific yn rhoi 1,000 o fferm- ydd; Victoria, 1,000,000 o acüri; Rhod- esia. 500,000; a New Zealand 57,000 o aceri. Mae Tasmania wedi addaw can- fod tir a threfnu sefydliad i y fan leiaf 300 o filwyr a. monvyr Prydeinig mewn lhanbarthau amaethyddol a garddol. BATHODYN CYMREIG. Mae symudiad ar droed i gyflwyno bathodyn i'r milwr neu y morwr Cymreig am y weithred fwyaf dewr yn yn ystod y rhyfel. Ond ysgrifenodd y Cadfridog Syr Francis Lloyd at y pwyllgor yn eu hysbysu mai gwell fyddai rhoddi v syniad i fyny. Nid oedd ef yn hoffi y peth, gan mai y V.C. oedd yi, anrhydedd uchaf allai y Brenin ei gyflwyno am wrhydri ar faes y gwaed. Buasai rhodd oddiwrth gymdeithas neu berson arall yn tynnu oddiwrth y peth. Pender fyn odd y pivv l l,),or I pwyllgor gydsynio a, chais y Cadfridog. TROSEDDAU PLANT. Yr wythnos ddiweddaf dygwyd 37 o blant gerbron Mr Cecil Chapman, yn Llys Tower Bridge, Llundain. Allan o'r nifer yna, cyhuddid 17 ohonynt o lad- rata 31;an, oriaduron, cyllill a ffvrc, dillad, ac vmgeisio, torii i mewn i fas- nachdai. Mae cwyn eyffredillol trwy'r wlad fod troseddaii ymysg plant ar gynnydd, ac cfrtir nad yw dylanwad yr aedwvd mor effeithiol yn awr ag ydoedd yn yr oes o'r bla-eo. jt
BROS Y DWR.
gworthfawr. Bwriadant symud o Win- nipeg i fyw ar fjrerm yn f uan. MARWOLAETH SYDYN. Bore Llun, y 6ed.o Fawrth, bu farw y foneddiges barchus a phoblogaidd Mrs Ellen o. Thomas, West Park Place, Fair- haven, Vt. Daeth yr amgylchiad yn sydyn ac anisgwyliadwy fore Sul, y 5ed; YI" oedd yn parotoi ei hun er cychwyn i angladd y diweddar Griffith Hughes, West Paw let, pryd y tarawyd hi gan ergj-d o'r parlys. A chyn toriad gwawr fore Llun, syniudwyd hi y tu hwnt i'r lIen. Ganwyd Mrs Thomas ym Mlaenau Ffestiniog, Rhagfyr 2o, 1849. Meroli ydioedd i Owen Owens ac Eleanor Jane Owens. Pan nad oedd ond plentyn tri mis oed, yrrfudbdd c-i rhieni i'r wlad hon. Buont am ysbaid yn Utica, N.Y., ond ni fuont yn hir cyn symud i Fair Haven. Yr oedd Owen Owen yn un o sefydlwyr achos y T.C. yn yr ardal hon. ac yn flaenor gweithgar a chymeradwy gyda/r enwad parchus hwnnw. Un mlynedd a deugain yn ol, ymunodd mewn glan briodas cymeriad diddan a. ffraeth, Owen O. Thomas (un o fechgyn Tan-y 11-ris.iati Ffestiniog), yr hwn a'i rhag- flaenodd trwy y glyn bum' mlynedd yn ol.