Baner ac Amserau Cymru

CYMDKITIIASFA. CHWARTEROL 7 C Y),ID, Y METHuDISTIAID C'ALUN AIDD YN IIHIJTHYN, CYN?LnvYD Y Gymddtha.d.. huu yr wythnc ddiweudaf — Eln'ill 9, 10, 11, 1- W —yn ,Illitl,N-11, ti-ek' sN,Jd Yll y?vrdd?ud u DdyS-ry.1 Clwy< 1'e b.a- baodd o ddydd Llun 11?-d nos Wener. Yi c3,feill1'01, y Ho yn teimlo pry.k nodl- duol yu ei chylch; ae ofnent nit b'dtln yn ?N,,Ielltllklr Yl' holI dt!yclthrHwl a nt iddT S»y>«u^T ond penderfYiuis- aS wnoutlmr en goreu. Cyfnmodd yr eglwys vn nglmpd y Hlws yn l.aeliomus dros beu tuag i:Sill Y Wjr. ffS*.»P« ?'derciyddolo'iu)ewu,gared)grwydd nud.y?rcdiu trwy gymmciyd dyeithna)d l }?ya;aceriodycyfdIHuiiytiRh"tt)yn wedi darparu Hetty i lwll ddiaeoniaid y sir, ya gystal as? i'r holl bregdhwyr a'r cen?adou o bob sir, cafodd pawb letty cysurus ac yr co-Id yr lwll drefniadau wedi eu lluuio mor ddoetli, ac yn cacl en cario allan mor fedrus, fcl yr oedd yr holl ddyeithriaid ya teunlo en liuuaia yn bertlaitli gysurus. Ni chlywSOlll1 fOll cymmaint ag uu wcdi eziel yr aclios lleiat 1 n-wvno, oad yn hytracli yr oedd pawb yn camuavl. Yr oedd yr nndeb a'r cydwcith- rediad llwvraf yn tiVnu vn yr lioll gyuuadl- wldau hefyd; a'r lioll biegetbau yn rymus ac ell'uithiol, ac arwyddion noillduol o lewyrcb gwvueb yr Arglwydd arnynt. Cafwyd tyw- vdd rbagorol ddvddiau Iau a Gwener; ac yr oedd y cynnulleidfaoedd yn yr boll gapulydd yn llioso" iawn. Yr oedd fod cerbydresi rhad va rhudeg ddydd Gwenor ar lincll Flordd Haiarn Diubyoh, Bhutliyn, a Chorwoii, wedi chwauegu yu ddirfawr at gysuron y cymmydogaethau, ac ni a livderwn lod y cwmpeini ar en lienniU drwy byiiy. Ni webolll gymmaint ag un dyn meddw, nae unrliyw gamyinddygiad, yn ystod yr boll gymuiaufa; a dywedwyd wrthym nad oedd lieb i'w cael yn y tafarndai nac ar yr yatryd- oudd yn amser y cyfarfodydd-yr liyu sydd yn glod dirfawr i drigolion y dref a'r cym- mvdogaetlsau. "Dydd Llnn a dydd Mawrth, fe cisteddodd y pregethwyr sydd i gael en hordeiiiio yti Ne">hymdeitliasfa Mebelin i ysgrifeuu attebion cv&stiynau a barotowid gau yr arholwyr appwyntiedig. Dydd Merclior, ymgyfarfyddodd Cyfei-s- teddfod y Gymdeitliasfa, fel arferol, i drafbd gwaliauol faterion eyssylltiedig a r ellwatl yn Ngogledd Oyinru. Borcu dydd Iau, am 10, Ylllgyfarfyddodd y jn'P"cthwyr yn ligbapel v Ivbos^ ar diaconiaid Jll ngbapel }rr Annibynwyr. Am 2 o'r gloch, ymgyfarfyddodd y prcgcth- wyr a'r diaconiaid yn nghapel y lilios. I. Cyflwviiodd y I'; reli. E. Morgan, Dyffryn, Llywydil y Gyimleitiiasfa am 1885, y rarcli. John lJirry Bala, i'r cyfarfod.yr liwn oedd wudi oiddewis yn iunfrydol drwy bleidleisiau y cynnryeliiolwyr o bob sir, i iud yn liywydd am y flwyddyu 1806. Di- olchodd Mr. Morgan i'rgymdeithasfaamgyd-ddwyn -? ef yn ystod yr amBer y bu yn cyflawni y swydd. 1? buasai yn ei iechyd cynnean. carasai ddywedyd vcliydi" wrthynt ar wahanol betliau a ddygwydd- asant; ond gan nad oedd, nid oedd ganddo ddim i'w wneyd ond diolob iddynt am eu hynaw sedd tuag ato. Dymuuai yn barchus ddwyn ar gof iddynt y dylent roddi parch i'r swydd fel swydd. Yr oedd pawb wedi ymddwyn yn dda tuag lito ef fel person; ond o'r braidd y gallai ddyweyd eu bod wedi ym- ddwyn felly tuag at y swydd y bu ynddi. Yr oedd ete yn edryeh ar y liywydd fel yn eynnryeluoli Metliodistiaetli-, ao o herwydd byny.yr oedd efe ya meddwl na ddylai yr enwad gyllawm un gorehwyl pwy.«i" heb ei waliodd i gymmeryd rhan ynddo. Wedi enwi un peth ueu ddau a ddygwyddodd oedd, yn ymddangos iddo ef felyr galw am y sylwadau hyn, dvwedodd fod yn liawen ganddo gael eytiwyno dyn o ùdysg, talent, a safle Mr. rarry i'w sylw fel ei olyn- ydd; lL ehredai y byddai iddo gyflawni y swydd yn effieitli'»l ac yn nnrhydeddus. Kid oedd ef (Mr. Morgan) ond yn unig wedi eistedd yn y gadair, ond yr oedd Mr. Parry yn sicr o'i llcnwi. Uunsai yn dda ganddynt ei weled yn fynycl.ach yn en mysg; ond nid oeddynt yn cad yr hyfrydwcti hwnw. Yr oedd yn rhaid gwncyd cyfraitli i'w orfodi i ddyfod i'w plitli, ond gobeitliiai nad elai uu gymdeitliasfa hcibio o llyn bl an heb ei bresennoldeb ef. Dywedodd Mr. Tarry ei fod ef bob amser yn teimlo parch dwfn i'r gymdeithasfa, fel trefniant ag oedd wedi gwneuthur gwasanaeth pwysig i grefydd yn mysg y Metliodistiaid, ae lia byddai un amser yn dyfod iddi heb deimlo felly; a gobeithiai y cedwid y parch lnvu yn meddyllau y bobl ieuaingc. Yna eis- teddodd yn y gadsir. Cynnygiodd Mr. Rees fod i'r pyradeithasfa dalu diolcligarwch i Mr. Morgan am gyflawni ei swydd fel liywydd mor ffyddlawn a medrus ynjystod y flwydd- J u ddiweddaf, Pasiwyd y cynnygiad yn unfrydol. II. Hysbyswyd y cynnelir y Gymdeitliasfa Chwar- terul nesaf yn Llanfaireaereinion, yn sir Dretaldwyn, ar y 12, 13, 14, a'r 15fed o Fehufiu. Y pregethu i fod nos Iau, a thrwy ddydd G wener. III. Avholiad Athrofay Bala. Cyhoeddirhysbys- iad ar ghwr y Drysmja am amser yr arholiad yn y Bala ond disgwylir y cyuimer le rywbryd rhwng y aTain o bua Cliymdeitliasfa Llanfaircaereinion. yasiwydtbd y l'areh. G. Parry, Liaurwst, i fod yn arliolwr (Iuwiiiyddol. IV. Cyfeiriwyd at yr arholiad svdd i gymmeryd lie tua diwedd yr haf nesuf, a, dyiiiunwyd ar i'r al" liolwyr ofalu am aufon papnrau yn brydlawa i'r sir- oedd—yn cynnwys rhestr 0'1' pyngeiau y bwriedir lioii y gwyr ieuangc ynddynt, a gyilwynir gan y cyf- arfodydd ullsoll fyned o ann nrholiad. V. Hysbyswyd fod Cymde>tllasfii Chwartcfol nesaf v Deheudir i fod yn Llanymddyfri, Ebrill 24a25ain. X Gyuiuwufa Gytftedinol ueu GorpUorcdig i fod yn i Abervstwyth, i ddcchreu nos Lun, Mai 27ain, ac i barháu fir hyd yr wythnos. Dan wcinido;.¡, a dau ddiacon o bob sir yn Ng-hymru, ae un o gyfartodydit misol trefydd Lloegr, a'r Ilenaduriaetli, i fod yn bresennol. VI. Adroddiad arholwyr y dynion leuaingc a diUwiswyd gan wahanol gyfarfodydd misol i'w lior- ùeinio YII NhYllldeithasfa Mehelin, Yr arholwyr oeddynt y L'archn. John Owen, Ty'n Hwyn; David Saunders, Liverpool; a liobert Robert?, Abergele. Kifer y dynion ienainge aaethant ° dan arholiad yn liwyddiannus oedd naw; Mri. David Williams, Torth Dinorwig; William Ellis, Cefn y waen; John Jones, Bethel; John Jones, Abereiroh; William Hughes, Groes; Nathaniel Jones, Adwy'r flawdd; Robert Llugwy Owen, Aearfair; Cadwahidr Roberts, Khydlydan a William lAmlkes, Llnnymvnech. Methodd titu friwd-uii o sir Mint, a'r Had o sir Gaern:trf(iii-basio yr irlloliitd, Bu y personau uchod yn ysgritenu attebion i'r cwestiyu ,u a roddas- id iddynt am dairawr ar ddeg, a lm yr arholwyr yn eu darllon ae yn eubeirniadu am ddeuuaw awr. Yr oeùdynt on yu arddangos llafnr lIIawr, cyùnahydll- iaetli eang a'r Ysgrythyruu, a ehryn Jawer o allu mcddyliol. Nid oedd un o honynt yn tra rhagori. ond yr oedd yno bump yn well na'r llcill; aeyr oedd y gweddill yn dda iawn. Cynnygiodd y l'areh. K. Roberts fod i'r brodyr a enwyd uchod, y rliai aaeth- ant yn lhvyddiannus drwy yr arholiad, gael eu hor- deinio; a cUefnogwyd y cynnygiad gan y l'archn. D. Saunders, a J. Owen, a phasiwyd ef yn unfrydol. Air. Roberts oedd wedi parotoiy cwestiynau ar Epistol la go; Mr. Saunders, ar Barhad mewn Gras-yr Athrawiaeth, yn hanesyddol ac yn dduwinvddol; a Mr. Owen, ar I,yfr y Tregethwr a Gwybodaeth Gyffrediuol o'r Ysgrythyrau. Cyunvgioddy l'areh. J. Ilughes, Liverpool, fod i ddiolchgarwch y gymdeitliasfa gael ei roddi i'r ar- holwyr, pyda« erf),iiitttl ar iddyiit barhau yn ifyùù- lawn rhag lIaw, Cefnogwyd ef gan y l'arcil, K. Edwards, Wyddgrag, a phasiwyd ef yn unfrydol. VII. Arhuiad y ttwyddyn nesaf. llysbysodd yr arholwyr umi y pyngciau sydd i fod yn destynau arholiad y flwvddyn nesaf ydynt y rhai canlynol:— Ydrydedd bennod ar ddeg Efcngyl yuol Matthew, v bummed bennod o'r Epistol at y Rhufeiniai'l, Gwybodach Gyirreditiol o'r Ysgrythyrau, a'rgyfrol gynt.d 0 llanes iletliodistiaeth Cymru, gan y di- weddar Barcii. J. Hughes, Liverpool. "IlL Gofynudd y liywydd a oedd eenadwri o Gyfeisteddfod y Diaconiaid. Attebwyd en bod wedi dewis dau Irawd i gymmeryd than yn Ilgwasanacth yr ordeiniad yn Nghymdeithasfa Mehefin nesaf; sef, y rarch. 1?. Roberts, Abergele, i druethu ar Natur Eglwys; a'r l'areh. 0. Thomas, l,ivtrpool, I draddo;i Cynghor i'r Gweinidogion. Cadarnhawyd y dewis- iad yn unfrydol. Mewn cyssylltiad a hyn, dymunwyd ar fod i'r sir- oedd dalu costau y gwe nidogion a'r diaconiaid a iinforjir i'r cymmanfaoedd; oIllI os geiwir arnynt i g-r1htwlli gwasanaetli cyhoeddus yny gynimanfa, fod i'r lie y cyunelir hi on eydnabod am hyny fel ereill. IX. Ymweliad y Parch. Thomas Phillips, Ilen- ffordd, ag America. Darllenwyd llythyr oddi wrtli Mr. l'hillips, yn hysbysu ei fed yn mynedi America fel goruchwyliwr y Feibl Gymdeithas 1'rytanaidd a Thramor; ac wedi cyflawni ei genhadaeth Feiblaidd, bwriadai dreulio y gweddill o'i amser i ymweled â'r Cymry yn y gwaliauol sefydliadau Cymreig, a bod yn bresennol mewn un o'r Cymmanfaoedd Metliod- istaiddyn y wlad hono. Cynnygiai wneyd unrbyw wastinacth a allni ef i'r Cymry yno, yn gystal ag UII- rhyw wasauaeth y dymunai y gymdeitliasfa arno ci iviieutliur. Darllenodd y Pareli. II. llecs, Liverpool, lythyr at y Parch. Mr. Phillips, a gytimsoddasid ganddo ar gais Cyfeisteddfol y Gymdeitliasfa, yn :uniygllllawcnydù lod Mr, Phillips yn bwriadu ym- weled a'r Cymry yn America, ac yn derbyn ei gyn- nygiad caredig; ac yn dymuno ei gyflwyno i'r eglwysi yn America fel gwas ffyddlawn i Grist a chynnrychiolydd yr enwad y perthyna iddo, ac yn ertyu arnynt ei dderbyn fel y cyfryw. Cymmerad- wywyd cf Yll unfrydol. X. Ystadegaeth yr enwad. Derbyniwyd llythyr oddi wrth y l'areb. Daniel Rowlands, Llanidloes, yn hysbysu ei fod yn disgwyl ystadegau o bob sir mor fuan ag y byddai modd, fel y gallo ffurfiojr adrodd- iad or by n y gymdeitliasfa nesaf. Dymuuwyd ar i bob sir dalu sylw dioed i'r mater hwn, a gofalu am aufon eu cyfrifon i mewn cyn gynted ag y gellir. XI. Anerchwyd y cyfarfod gau y Parch. E. Mor- gan, ar ran y Drysorfa at Adei'adu yr Athrofa. Y mae yradeilad yn c)el ei wneyd yn brysur; a pban orphenir hi, bydd yn addurn i'r gymuiydogaeth, ac yn aorhydedd i Eethodistiaeth. Bydd yn werth wyth mil o bunnau, ac yr oeddid eisoes wedi derbyn addewidion am bedair mil. Ystyriai y byddai yn warth i enwad mor liosog ag ydyw y Metliodistiaid i'r adeilad fod a dyled ami ar ddydd yr agoriad. Yr oeddytit yii dtligoli eyfoltliog i dalu ttii dani, pe de- wisent. Dymunai ar i bob aelod o'r corph ystyried ei bod yn dal perthynas ag of, ac a Ilwyddiant cref- ydd yn y cyfuudeb. Dywedodd fod holl bregethwyr sir Eeirionydd, oddi cithr rliyw ua neu ddau, y rhai nid oedd efe wedi cael cylleusdra i'w gweled, wedi addaw cyfranu at yr adeilad, a gobeitliiaiy dilynid eu hesampl gan bregethwyr y siroedd erciJl. Yr oedd cyiarfod y pregethwyr a gynnaliasid y boreu hwnw wedi pasio penderfyniad i roddi pob cefnog- aeth o fewn eu galiu i'r achos trwy siarad o'i blaid a chyfrauu ato. Yr oedd yn ffaitli dùeùwyùd-ffaith ag oódù yn siarad yn ucliel am ysbryd haelionus y pregethwyr, eu bod Invy eu huuain wedi eyi'ranu pum mil o bunnau at Drysorfa Cynnaliaeth yr Ath- rofa; a hyderai y dilynid eu liesampl gan y diacon- iaid. Yr oedd y rhai oeddynt yn teimlo gwrthwyn- tbrwydd cydwybodol i waddoliadau 0 blaid hyn. Enwodd un hen weinidog hybarch yn Lleyn ag oedd wedi gwrthod cyfranu at y Gronfa arall wedi rhoddi swm fel eraiil at adeilad yr Allirofa. Nid oedd efe yu lioill poeni ei frodyr gyda'r achos liwn, ond nid oedd ganddo neb arall i ddisgwyl wrthynt ond hwy; a hyderai yr edrychent oil arno fel achos yr Ar- glwydd lesti. Dywedodd Mr. Rees ychydig eiriau mewn ffordd o galonogi Mr. Morgans i barhau i fyned yn mlaen gyda'r gwaith hwn liyd nes ei gwblhau; a chynnyg- iodd benderfyniad yn amlygu cydvmdeimlad a Mr. Morgans yn d aflechyd, yn hyderu yr adferir ef yn fuan, ac yn gobeithio y rhydd pawb bob help a chdnogaeth iddo yn y gwaith da presenno). Go- beiiliiai y cydweithredai pawb trwy siarad a chyf- l'dnu;' ae ond i bawb fod yn ftyddhnvn i gyfranu yn 01 ei ailu, nid oedd un auiniheuaeth ganddo na ddygid ef i orpheniad buan ae anrhydeddus. Cod- odd yr hen frawd selog a ffyùdlawn, Air. John Davies, Rhiwisg, i gefnogi yr aehos, gan ddangos fod tirion- deli yr Arglwydd tuag at Gymru yn ei waith yn ar- bed eiu hanifeiliaid, tra y mae wedi taraw sir sydd yu ein hymyl yu drwm iawn, yn galw yu ucliel ar- liom i gynnyddu mewn haelioni at ei achos, ac i gyf- ranu at yr achos da hwn, XII. llysbysodd yr ysgrifenydd fod y brawd Mr. Thomas Francis, Gwrecsani, yr hwn oedd wedi ei attal o herwydd rliyw amryfusedd a ddigwyddodd iddo rhag pregethu ers cryn lawer o flynyddoedd yn ol, yn awr yn pregethu ers rhai blynyddoedd, yn benaf yn y Goror, a bod Cyfeisteddfod y Gymdeitli- asfa, a'r ilenadtiriaelh Scisnig, wedi pasio pender- fyniad yn unfrydol fod iddo gael ei adferu i gyflawni yr holl waith trwy weinyddu yr ordinhadau o Fed- ydd a Swper yr Arglwydd, yu gystal a phregethu'r efengyl. Cudarnhawyd y penderfyniad hwn yn unfrydol. Cgf,f?d  8 gl,h b?,,e? Liwe,ter. Cy/u'? e?M'?:/ 8 f SK'c" "<< ""?"" livelier. XIII. l'endtrfynwyd anton coteb at lara liran- ville, Liywydd y Cynghor Addysg, yn cwyno yn cr- byn y pleidgarweh a ddangosasid gall y Cynghor Addysg vn ei waith yn cyfranu arian y llywodracth at Ysgol Wladwriaetholyn nghymmydogaetliGtlhior, tra yn gwrthod cyfranu at adeiiadu Ysgoldy IJrytan- aidd yn yr nr. gymmydogaeth, er nui pwyllgor yr ysgol olaf a appeliodd gyntaf am gymnihorth, ac er inai Ymneillduwyr ydyw eorpli mawr y boblogaeth Llawnodwyd y cofeb gan y liywydd a'r ysgrifenydd ar ran Gymdeitliasfa y Gogledd. XIV. Dywedodd y Parch. 0. Thomas, Liverpool, fod ein cydwladwr enwog, Mr. Henry Richard, goly^ydd yr Herald of Peace, oddi ar yr ystyriacth fod tryn lawer o gamsyniadau yn ftynu yn nihlith y Saeson gyda golwg ar wybodaeth, moesoldeb, a ehrefydtI cenedl y Cymry, yn ysgrifeuu cyfres o lythyrau rhagorol ar y mater i r Morniny Star; ae yr oeddynt yn cynnwys yr amddilt'yniad goreu a welsai ef erioed i'l1 cymmeriad 111 tel cenedl. Yr oeddynt yn tynu sylw mawr yn nihlith y Sacson, ae yn sicr o gyfnewid eu syniadau am danoui. Gan hyny, cynnygiodd fod i ddiolchgarwch y Gymdeitli- asfa gael ei gyflwyno i Mr. Kiehard am ei lythyrau gall nog. Pasiwyd y cynnygiad yn unfrydol. XV. Tais oddi wrth gyfeillion Liverpool i werthu darn odir yn ymyl Smithdowii-Iane. Ell barn Ull- trydol hwy tel swyddoion yn Liverpool oedd na d oedd un angen mwyaehatn dano, He o ganlyniad mai v peth goreu oedd ei werthu. Yr oedd Cyfeistedd- fod y Gymdeitliasfa wedi cymmeradwyo y cynnygiad i'w werthu. Cadarnliaodd y Gymdeitliasfa eu pen- derfvniad. XVI. Gair o eglurhad ar y dull o bleidleisio ar ddewisiad pregethwyr i'w liordeinio, sef, Pa fodd yr ydys i ddeall y ddwy ran o dair o bleidleisi.-iu yr egiwysi perthynol i'r Cylarfud Alisol ?" Pa un ai dwy ran o dair o'r holl eglwysi a berthyn i'r Cyfar, fod Misol, ai dwy ran o dair o'r eglwysi a fyddo yn cael eu cyn.'ii j'ohioli yn y cyfarfod yn mho. un y cymmerir ploitllcisÍlm Attebwyd mai y meddwl oedd dwy ran o dair o'r pleidieisiau. pi un bynag ai prcscuuol ai absennol iyddont. Yn ngIyn a liyn, rhoddwyd eglurhad ar y rlieol b&rtilynol i ddewisiad bugeil aid ar eglwysi, a dywedwyd mai tail' rhan o bedair o'r aelodau fyddont yn bresennol ar y pryd a feddylir. Baruwyd y dylai rhyw un o bob eglwys fad yn bresennol yu y cyfarfod iiiisol pan y byddisyn dewis brodyr i'w liordeinio. Pan y byddo rhyw aiiliaws- der mawr ar ffordd diacon i fod yn bresennol, ystyrid y byddai yn briodol iddo altfon llythyr yn dadgan ei syniadau ar y mater. XVII. Coffadwriaeth am y brodyr ymadawedig— sef y Parehedigiou Ffoullc Evans, Machynlleth; Owen Jones, Plas Gwyn, ger Pwllheli; a John Griffiths, Bethesda, Arfon. Yn gyntaf, galwyd ar frodyr o sir Drefaldwyn i ddyweyd gair am 1111'. Ffoulk Evans. Nid colled fechan oedd colli Mr. Evans. Er nad oedd efe yn meddu rhyw ddawn traddodi hwyliog, yr oedd yn ddyn mawr, yn meddu amgjffreiiiadau crylion, yn dra chydnabyddus a phob rhan o'r Ysgrythyrau, a chariad mawr at y gwirionedd. Teimlid parch mawr tuag ato yn niholi man, yn enwedig yn ei gartref. Llanwodd ei gylch yn ffyddlawn ac anrhydeddus. Yr oedd ei ysbryd yn wresog gyda gwaith yr Ar- glwydd hyd ddiwedd ei oes. Yroedd ynddo lawer o betliau ag y byddai yn werth i'n pregethwyr eu dilyn bron yn inhob cyfarfod misol. Yr oedd yn liynod am ddysgu petliau byeliaiii-pethta ag oedd yn cael eu hesgeuluso i raddau helaeth gan ereill. Yr oeddyn hen bregethwr-yr liynaf o'r broil yn y cyfundeb. Dygwyd ef i fyny wrth draed lIIr, Charles a Ilr. John Evans o'r Bala, ac am hyny nid oedd yn rhyfedd ei fod yn wr cadarn yn yr Ysgryth- au. Dechreuodd bregethu pan oedd o ddeutu pym- tlieg oed, ac felly bu yn pregethu am o ddeutu trigain mlynedd. Llafuriai yn barhaus i wneyd pregethau newyddion, ac ar adegau byddai yn cael odfeuon Jle- wyrchus. Baicli ei bregethau oedd colledigaeth dyn a drwg pechof, Crist a'i aberth, a'r Ysbryd Glan a'i waith. Ond ei hynodrwydd pcuaf oedd yn y cyfar- fod eghvysig. Yr oeddyn meddu cymmhwysdcrau anghyfiredin i gadw seiat yn fuddiol ac adeiladol. Byddai bob aluser rhyw newydd-deb a phriodoldeb neillduol yn ei lioll sylwadau. Ni byddai yn siarad yn ttir yn y seiat: ei ddull arferol ef fyddai gwneyd sylw liyr a phwrpasol, ac nid araeth. Yr oedd y dosbarth eallaf, yn enwedig y dosbarth goreu, yn lioffi 0 hono, ae yn cael bias ar ei weinidogaetli. Yr oedd o dyiwner lied hj nod. Gellid tybied wrth ed- ryeh arno ei fod yn ddyn lied saru^; ond yr oedd mewn gwirionedd ya meddu ysbryd liynaws, ae ym- ddygai bob amser yn foneddigaidd yn y tai He y byddai yil liettya. Pa i antonid ef gan y eyfarfod misol ar ryw ueges i'r eglwysi, byddai bob amser yn cyflawni ei waith yn y fatli fodd fel ua byddai eisieu ei ail gyflawni. Yrocdd yn ofalus a threfnus gyda pliob peth. Yr oedd yn esampl nodedig i bre- gethwyr mewn tri plieth. 1. Cadw seiat. Ni wel- wyd neb erioed Illwy medrus nag ef gyda hyn. Y mae lie i ofni nad ydyw pregethwyr ieuaingc y dyddiau hyn yn talu digon o sylw i'r mater liwn, nac yn edryeh arno mor bwysig ag y dylent. Dylern gofio fod y seiat yn un o'r meusydd pwys caf i ddefnyddioldeb gweinidog yr efeDgyl. -11,?w,? peidio dyweyd un drwg am neb yn eu cefnsu. Ni clilywid bytli mo hono efyn tlywcyd dirn yi, isel am ei frodF. Gwyddai yn dda pa beth i'lv ddywevd, a pha bc-th i'w gadw iddo ei hun. 3. Gwneyd pre- gethau. Yr oedd yn gwneyd pregethau yn b-.rhaus ar hyd ei oes. Yr oedd ei ysbryd gyiiii'i ivr.it!i o hyd, ac yr osdd yr. byw yn barhaus o dan deimlad o'i gfrifoldeb. i Dduw. Yr oedd yn was Ifydilawn i Grist, ac nid oes un animheuaeth na chnfodd fynediad helaeth i mewn i lawenydd ei Arglwydd." Yn nesaf, galwyd ar frodyr o sir Gacrnarfon i ddyweyd yehydig o hanes y 1'arch. Owen Janes, Plas Gwyn. But Mr, Jones yn pregethu am y tyr.iiuor maith o bynitheng mlyuedd a deugain, ac yn proffesu crefydd am un mlynedd ar bymtheg a thrigain. Cafodd argyhoeddiad dwfn, ac niewn dull lied ang- hyifredin. Dechreuodd bregethu yn nihen blwydùyn ar ol dyfod i'r seiat, Yr oedd ei bregethau yu ue- chreuad ei weinidogaetli yn ncrthol iawn. hhoddui bob amser arbenigrwydd i byngeiau mawrion yr efengyl, a thraddodai yn wresog hyd ddiwedd ei ocs. Bu ei bregethau yn foddion i argyhoedcli a dychwdJ yd llawcr o beehaduriaid at Grist. Teiuilai ei 111)11 gyfeilliou yn hofl o hono ac yn agos ato. Cydweiti,. redai a'i frodyr yn heddychol. Yroedd o dymnier siriol a liynaws. Bu fyw yn agos at yr Arglwydj ac yr oedd ei sancteiddrwydd yn ystod ei tywyj 1,1 ei wneyd yn barehus gau bawl) a'i hadwaenai. jfy oedd dim yn f wy agos at ei galon na llwyddiant crtf. ydll, na dim yn peri mwy o boen iddo nag uni'lu w ddigwyddiad o duedd i ddaroatwng crefydd. Yr oedd yn bregethwr sylweddol a buddiol, ac yn cadw am- can mawr y weinidog eth bob ainser o ll.ien ei fedil- wl. Teimlid with ei wrandaw mai ei uuig amean oedd eniiill eneidiau at Grist. Yn nesaf, galwyd ar frodyr o sir Gaernarfon ac ereill i wneyd rhai sylwadau am y INreli. J:)lm Griffiths, Bethesda. Yr oedd amryw bethau mewn cyssylltiad ag ymadawiad Nlr. Griffiths ag sydd yn peri i bawb deimlo galar dwfu ar ei ol. Bu farw yu li) iiod o annisgwyliadwy; 111 bu yn glaf end u ddeutu wythnos; eynniierwjd ef ymaith ynghaiiol ei nerth —yn 46 inlwydd oed, ac o faes lie yr oedd ei lafur yn liynod o ddefnyddiol a chymmeradivy. Yr oedtl pob peth ynddo i'w alluogi i gyrhaedd y gradd blaeu- af lei pregethwr—meddwl cryf, iaith dda, traddud- hù grymus, a nerth corphorol mawr. Yr ou,d nl liynod o gyunnhwys i'r l e yr oedd ynddo. Y niaey synimudiad bugciliol sydd yn awr yn ein plitli yn rhwym o esgor ar anghysuron mewn rhai amgykh. iadan, trwy fod y person a'r lie yn aiighyiiimlnvys i'w gi ydd; end gellir dyweyd am Mr. Griffiths ei fod yn gymmiiwys i'r lie, a'r lie yn gymmhwys iddo yntau. Yr oedd y naill a'r Hall yn teimlo yn hapus iawn at eu gilydd. Yr oedd yn ymdeimlo a chyrteus- dra y lie, ac yn gweithio a'i holl egni. Teiuilai bob amser awydd cryf i wneyd daioui yn mhob uma. Ymwelai yn gysson a'r cleifion, a llcfarai eiriau wrthynt a fyddai yn ddiddauwch iddynt yn eu cys- tudd. Cyflawnai ei waith fel bugail yn gydwybodol. Yr oedd rhy wbeth yu liodedig yn ei fynediad ef i ffordd. Newidiodd y ddaear am y uefoedd heb hrott dim bron o chwerwder marwolaeth. Yroedd weitli- iau yn anfoddlawn iawn i yniadael; yr oedd yn teimlo fod ganddo waith ïw gyflawni, ac yn awyddus i fyw yn hwy er mwyu bod yn ddefnyddiol dros Grist. Yr oedd yn ddyit tawel a thauguefeddus !•> ci fod yn meddu llawer o annibyuiastb ys'uryd, dangosai barcii priodol i bob d) n. Yr oedd elfeuuu eyfcillgarwch yn gryf yn ei gyfausoddiad; ac yr oedd pnvb oeddynt wedi ilarflo cydBabyddiaeth iig ef yn hoff iawn o hono. Nis gellid ei wrandaw y pregethu heb deimlo ei fod yn meddu argyhoeddiad dwfn o'r gwirionedd, ac yn caru treiddio i meini iddo. Yr oedd yn byw yn nihresennoldeb sylweddau mawrion trefn yr efengyl. Nid dyn arwynebol oedd efe; oud yr oedd yn ddyn trwyadl, ac yn ) nidrechu ehwilio i lllewn i wir ystyr yr Ysgrythyrau. Byddai hob amser yu teimlo gwirionedd yr hyn a bregethai, Wrth adrodd yr un gwirionedd drosodd a throsodd drachefn, y iliac perygl i'r dyn golli y tcinilad o'i bwysigrwydd, a mynedyn sychlyd; a'rfeddygini.ietli oreu rhag hyn ydyw treiddio i mewn i'r dyfnder- dwyn rliywbeth newydd allan o liyd. Yr oedd Mr. Griffiths yn meddu ar gymmhwysder neillduol i gyf- arfod ag angenioii yr oes; ac yr oedd ei farwolaeth yn golled fawr i'r cyfundeb. Yr oedd y digwyddiad hwn yn llais i bregethwyr i fod yn ffyddlawn a doeth fel y g-allant roùdi en eyfrit i fyny yu Jlawen. Gwawriodd yn liynod ar ei brofiad y diwrnod y bu farw. Dacth y geiriau hyny at ei foddwl gyda grym neillduol, 'Da was, da a tfyddlou; dos i mewn i Ia- wenydd dy Arglwydd." Dylai marwolaeth gwein- idogion yr efengyl gyninihell yr eglwysi i weddio iiiivy na mwy am i'r Arglwydd anfon gwcithwyr ïw gynauaf. Cwynir mai ychydig o feibion pobl sydd mewn sefyllfaoedd uchel sydd yn co ) i i bregethu yr efengyl, ond yr oedd bron bawb o'r cyfryw yn cael eu dwyn i fyny i fod yn feddygon, cylreithwyr, nias- liachwyr, &c. Pe bai rhieni yn gwneyd eu goreu i osod allan urddas y weinidogaetli yn en clyw, diau y tueddid ami i un o honynt i benderfynu ymgys- segru i'r weinidogaetli. Cododd y Parch. Hoger Edwards, Wyddgrug, i wneyd sylwadau ar farwolaeth Ir. Thomas Jones (Glan Alun), yr hwn, fely gwyddys, a fu unwaitl; yn weinidog gyda'r Trefnyddion Calfinaidd. Bu rhyw rwystr iddo barhau; ond yr oedd yn aelod ffyddlawn ers llawer o flynyddoedd. Yr oedd efe (Mr. Edwards) yn hoff iawn o hono fel dyn, a chyfaill, ae attebodd ddyben ei ddyfodiad i'r byd pe na buasai wedi gwneyd dim ond eyhocddi hanes hywyd ei cliwaer. Yr oedd efe yn mhob ystyr yn ddyn ar ei ben ei hun fel dyn, pregethwr, a gweinidog. Yr oedd y Bardd Cristionogol yn ei bregethau yn gystal ag yn ei gyf- ansoddiadau. Cyfarfyddodd a pluofedigaethau mawrion, oud ni ddarfu i eglwys Dduw erioed golli ei gafael ynddo. Yr oedd fel dyn yn dra chymmerad- wy yn y dref gan bob dosbarth o'r trigolion. Yr oedd liefyd yn lienor galluog. Bu farw yn hollol dawel, gan bwyso am ei fywyd ar lesii Grist. XVIII. Galwodd Ysgrifenydd y Gymdeitliasfa sylw hefyd at Bla y Gwartheg, gan ddangos ein rhwymau fel gwlad i fodyii ddiolchgar i'r Arulwydd am fod mor dyner o honom, ac i barhau i weddio filII arbediad rhagllaw. Dylemlaweuhau o herwydd lod y pla yn lleihau; ond dylomlawcuhau mewn dy ehryn, o herwydd y mae wedi ail dori allan mown dau le neu dri yn nghynimydogaeth Flliut. TRE" Y HODDIOX CYIIOEDDUS. JVos Ferchcr. Yn Rhos, Parchn. Robert Ellis, a D. Saunders; Llanfwrog, l'archu. James Donn, ac H. Parry, Ffestiniog. Jyos lalt. Yn lihos, l'archn. E. Morgans, a R. Hughcs, Gaerwen; Llanfwrog, Parclin. E. Price, a Ilenry Rees. Dydd Gwener, Am 6 o r glocli, yn Riios, l'archn. E. Lloyd, Trs- ffynnoii; am 10 o'r gloeh, l'archn. J. Owen T,"a JJwyn, a II. Rees; am 2 o'r glocli, I'arcim. J'- Thomas, Llansamlet, a D. Saunders; am 6 o'r glocli, l'archn. J. Ilughes, ac 0. Thomas, Liverpool. UMfwrog,amIOo'rg!och, l'archn. H. Hu.'dM, Gaerwen, ac 0. T!1as, Liverpool; am 2 o'r Oo,?ll, iMchn. T. Owen, Porthm?dog, a J. Hughes, ?Mr. pool; am Cor glocli, Parclm. J. Ffoulkes, baron, a J. Parry, Bah. Pen y Dref (Annibynwyr), am 10, y Parehu. H. Edwards, Wyddgrug, ac E. Thomas Llansamlet, :1 2, y l'archn. J. Rowlands, Deheudir, ac O. Tlio.ra?, Liverpool; am G o'r glocli, l'archn. L. Ellis, Run- corn, a J. Donn, Llangefni. Y mae Ty Uchaf Deddfwrfa Wisconsin wedi tynu y gair 'gwya I o rcstr y cyunuhwysderau Ilicwn etholwyr,