Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
NELSON EMPORIUM, CAERNARFON. DOSBARTH Y DILLADAU READY MADE. RHAN FAWR 0 )1 A N IT F A C TIT R E R' S STOCK 0 DDILLADAU MEIBION A PHLANT, EIDDO UN O'R PRIF WNEUTHURWYR YN T DETRtfAS, YN CYNW Y8 TOP COATS, ULSTERS, REEFERS, SUITES, TROUSERS, See., I GABL EV OWBttTHT) YN BKAD, OAK LEWIS LEWIS, NELSON EMPORIUM, BONT BRIDD, CAERNARFON DYDD SAD WRIT NESAF A'R DYDDIAU CANLYNOL. DALIER SYLW,—Y mae hOD. yn STOCK HOLLOL NEWYDD, wedi ei gwneyd ar gyfer y Tymhor Dyfodol. Mantais neillduol i brynu DILLADAU PAROD DA am brisiau isel. a 517 h CYNGHERDD MAWREDDOG YNY PAVILION, CAERNARFON. OYNHELIR YR UCHOD DYDD MERCHER, HYDREF 17, 1877. DATGANWYR: MADAME EDITH WYNNE. MADAME ANTOINETTE STERLING. MR. EDWARD LLOYD. MR. LEWIS THOMAS. MR. OULD, VI.LiNerLLO MR. THOULESS, PIANOFORTE. Dechrenir Saith o'r gtoch, y drysau yn agored haner awr wedi chweck. Prisiau mynediad i mewn:-4s., Sa., Is.—Tocjaiau i Deuluoedd (i bump): Eisteddleoedd goreu, 158. yr ail oreu, 12a. 623 C A R L I L E GYF., MELINAU BANKEND PAISLEY. CLILE A'l GYP. a ddymunant alw sylw neillduol at eu HEDAFEDD CHWE-CHAINC YSTWYTH A DIGYMHAR, Wedi ei pharotoi o bwrpas at y MACHINE, ar hon a geir, ond rhoddi prawf ami, yn tra rhagori ar bob gwneuthuriad arall. 0. a'i Gyf. a ddymunant hetyd alw sylw cyffredinol at eu HEDAFEDD GROSIO DDIGYFFELYB. Y maent wadi enill gwobrwyon yn Llundain, Paris, a Vienna, am "RAGOROLDEB DEFNYDD HEDAFKDD." Oofiwoh ofyn am EDAFEDD OHWE-CHAINC ac EDAFEDD GROSIO CARLILE A'l GYF. JACEDI PILOT CLOTH! JACEDI PILOT CLOTH! TOP COTIAU! TOT COTIAU! At holl Chwarelwyr, Gweision Ffermwyr, a Gweithwyr yn gyffredinol yn Arfon, Mon, a Meirion. DYMUNA CADWALADR A JOHN WILLIAMS. XJEBDS HOUSE, Stryd Red Lion, a'r DINORWIC HOUSE, Stryd y Porth Mawr, CAERNARFON, Wneyd yn hyabys i bawb eu bod newydd dderbyn yr wythnoa hon y Stoc harddaf a'r fwyaf a arddangoewyd erioed yn Nghaernarfon o bob math o D DILL AD READY MADE, I Ddynion, Bechgyn, a Phlant, ar gyfer y Tymhor dyfodol, yrt cynwys— Mfloedd o Jacedi Pilot Cloth a Nap Cloth i Fechgyn a Phlant. Mnoodd o Dop Cotiau ac Ulsters i Feohgyn a Phlant. Mfloedd o Jaoodi Pilot Cloth a Nap Cloth i Ddynion. I Miloodd o Jaoedi Cheok Frieze i Ddynion, o'r patrym a Miloedyd o Pop Cotiau Beaver, Worsted, Nap Cloth, a Frieze I Ddynion. I Miloedd ar Filoedd o Siwtiau Plant, o bob amrywiaeth a fchrisiau. 4110 0 DrOWst?8u a GwaWOUa MehlerO& a Fustians, wedi eu gwMHthnr gartrf Brces, Hetiau, Capiau, &e. Miloedd o Grvsau Gwlanenl, Mu?em. Cravats, Singleat,Drawers, Ties, Coleri, Braces, Hetiau, Capiau, &e. Y Ste Hardd? yn Nghvmm o Q?tiau India Rnbbor (M-ld-to?h,?,3) af?woddarif, ae i ia2 ou gerth? id?tl'l"i a'r ChvneathuriM Mreu, a r Pf-i-.u diwcddaraf, ac i gact eu ?werthu Wn BRISlAU IS NAG ERlOED, yn Siopau y DiMadwyr Cent?laethot. ee! Y LEEDS HOUSE, Stryd Red Lion, ar DINORWIC HOUSE, Stryd y Porth Mawr, Caernarfon, CADWALADR A JOHN WILLIAMS, PERSHENOOXON. D.S.-Dymitna Cadwaladr a John Williams hysbysu yn arVnigol i'r Cyhoedd eu bod yn cyflwyno eu holl ammr a'u profiad lielaoth i'r Fasnach mewn Dillrrl Ready Made; felly y maent yn rhydd oddiwrth bob canghen arall o Fasnach, a thrwy hyny yn alluog i ddethol ac archwilio yn ofalus bob nwyddau cyn eu paaio i Stoe-felly yn sicrhau i'w Cwsmeriaid QUALITY, STYLE, A GWNEUTHUR/AD. 0571h WINTER BOOTS. DICK'S WATERPROOF LEATHER AND GUTTA-PERCHA ROI,ED BOOTS, SHOES, AND SLIPPERS excel all others for CHEAPNESS, COMPOST, AND DURABILITY. DICK'S WATERPROOF BOOTS, SHOES, AND SUITERS protect tha feet thoroughly from damp. DIrK's WATERPBPOr roote, SHOES, AND si.iri'Ens keep the feet warm and dry. DICK'S WATERPROOF WOMEN'S SLIPPERS, J? 3s. 6d. Wa'Tantf?. DICK'S WATERPROOF WOMEN'S BOOTS, 58. 6d. Warranted. DICK'S WATERPROOF MEN'S SHOES, 6». 9d. T?ICK') WATERrROOP MEN'8 9HOE8, €a. 9d. DICK'S WATERPROOF MEN'S BOOTS, 98. DWarranted. DICK'S WATERPROOF BOYS AND GIRLS'? -L? .nouTs AAD SHOES, hum 28. 9d. Warranted. Unequalled for schoui purposes and rough wear. DICK'S BOOTS, SHOES, AND SLIPPERS repaired and made thoroughly waterproof, at cheap rates. HIGH-STREET, BANGOR7' JACK'S, 217, HiGH-STREET, BANGOR. ICK'S,PALACK-STREET,CAI;;VAR- JJ VON. ICI?,4 7, Bk.t!)Gl,STREET, NEAR -L? CASTLE-SQUARE, CARNARVON. Branch Establishment in all the impotHTowns in Great Britain. 637h AT DRIGOLION LLANBERIS A'R AM- GYLCHOEDD. BYDDED HYSBYS Y BYDDAF Fl, OWEN HUGHES, Factor)), Clwtyhoiit, YN Ralw yn Nhy JANE WILLIAMS, Railway Temperance, High-street, Llan- beria, BOB DYDD GIVENER, o Ddeg y boreu hyd Dr! y prrdnawn, er ccisio a danfon Gwaith. Hefyd, telir sylw priodol i bob Archebiou. Glan heir a phresir Plallcew a Cwiltiau am bris rhasymot. OWEN RUCHES. DARGANFYDDIAD GWERTHFAWR AT ADFERYD GWALLT. CARMAN'S HAIR RESTORER A GYDNABYDDIR i fod cystal os nad r gwell na Adferydd Mrs Allen, Roeettee, ac eraill. Y mae hefyd yn rhatach. Nid llywiedydd ydyw, ac ni chynwysa olew. Adfera wallt llwyd i'w liw gwreiddiol. Symuda ymaith dandruff a phob anmhuredd oddiar y pen. Y mae yn atal i'r gwallt gwympo ymaith.: Hyrwydda dyflant a chryfliad y gwallt, gan roddi iddo dlysineb ac ymddangosiad ieuanc. Ac yn wir efe ydyw yr Adferydd goreu a rhataf a ddefnyddiwyd crioed. Ar werth yn unig mewn potelau mawrion, Is 6c yr un. Anfonir parcel o dair potel, wedi eu pacio, i unrhyw fan yn y wlad ar dderbyniad 54 o stamps neu P.O.O. FAJlOTOIlt BP GAN JOHN CARMAN, DISPENSING AND FAMILY CHEMIST, (Qualified by Examination), APOTHECARIES' HALL, TREFFYNNON, OORUCHWYLWYK CAEKNAUPON :-Mrs Griffith Owen, Druggist. FYLINT :-Mr Michael Jones, Chemist. LFAIPWL Evans, Sons, and Co., (goruchwylwyr cyfanwerthol) Gwerthir ef gan fferyllwyr parchus yn mhob trot 581 -f Allan o'r Wang. Ell CO If AM RICHARD MYNYDDOG DAVIES. PA FODD Y CWYMPODD Y CEDYRN!" (" (M, Itoio have the mighty falfn Anthem gan D. EMLYN EVANS. PillS 4c. I'w cliael oddiwrth yr awdwr, Ffynone Terrace, Swansea; I. Jones, Stationer's Hall, Tieberbert, Glaiu.; a'r Llyfrwerthwyr. f BRYNMEL, LLANDEGFAN. GWERTHIR AR AUCTION, GAN MR JOHN PRITCHARD, yn Brynmel, m Llandegfan, Sir Fon, dydd Iau, Hydref 18fed •1877 (ac nid ar ddydd Mawrth, Hydref, 16eg), am un o'r gloch ja. y prydnawn, pump o Fuchod rhagorol (dwy 1 fwrw lloi yn gynar yn Galangauaf, t'jf tair areill mewn cyflwr manteisiol iawn), un Dynewaid, Cae o Datws oddeutu pedwar acer, Corddwr, Peiriant Nithio, Llestri Llaeth, yn nghyda ihan o'r DODREFN TY. Goaodir y tir o ddiwrnod yr arwerthiant hyd y 12fed o Dachwedd nesaf. 3, Plasllwyd-fcerraco, Bangor. o642a LONDON & NORTH WESTERN RAIL- WAY. NOTICE FOR OCTOBER, 1877. THE Summer Service of Trains will be with- X drawn on MONDAY, October 1st, and a con- siderably improved Winter Service over that given last year will be afforded. Among the alterations are the following:- The 7.45 a.m. train from Holvhead will start at 8 a.m. and call at Holyhead orly between Rhyl and Chester, forming the same connections from Chester to Liverpool, Manchester, Loudon, etc., as at present. The train which last year left Bangor for Chester, etc., at 10.13 a.m., will leave half an hour later, and arrive at Liverpool and Manchester at the same time as heretofore. First and Second-class passengers for the south arriving at Chester by this train will bo allowed to go forward by the Irish Mail without ,payment of the difference between the Ordinary and Express fares. The 12.5 noon from Holyhead will be accelerated to reach Chester at 3.50 p.m., Liverpool 5.10 p.m., Manchester 5.25 p.m (new train), and Birmingham 6.30 p.m. The 2.50 p.m. train from Carnarvon will start at 3.10 p.m., and reach Chester 5.15 p.m., Liverpool 6.20 p.m., and Manchester and London as now. The 6.10 a.m. train from Bettwsycoed will leave at 7.5 a.m. and connect at Llandudno Junction with trains in the direction of Bangor and Chester. For full particulars see the Company's time tables. G. FINDLAY, Chief Traffic Manager's Office. oiB-626-g Euston. Re, Mr WILLIAM WILLIAMS, late of Coytmor Farm (otherwise called TynyCoed), in the Parish of Llanllechid in the County of Carnarvon. Farmer deceased. ?NOTICE 18 HEREBY GIVEN that AR Persons indebted to the Estate of the above ramed deceased, are requested to pay the same to me, the undersigned forthwith, and all persons having any claims against the said Estate are re- quired to send particulars thereof to me, at my office, situate No. 44, High-street, Bethesda, on or before the Fifteenth day of October next, after which date, the assetts of the said deceased will be distributed among the parties entitled thereto, having regard only to the claims of which notice shall then have been received. Dated this 1st day of October, 1877. ELIAS RUSSELL DAVIES, Accountant & Estate Agent, o-638b 44, High Street, Bethesda. CYfli ilAULJirl> DDIRWESTOL GOGIJEDD CYMRU, AR GAU Y TAFARNDAI AR Y SABBOTH, AS ATALIAD ANGHYMEDROLDEB, A OYNHEMR YN Y PUBLIC ROOMS, DOLGELLAU, AR DDYDD MAWRTH, HYDRBF 23AIN, 1877. EISTEDDIAD Y BOREU, 11 a.m., ARGLWYDD ESGOB BANGOR TN Y OADAIR. EISTEDDIAD Y PRYDNAWN, 3 p.m., SAMUEL HOLLAND, YSW., A.S., Y1C Y OADAIR. DISGWYLIR y boneddigion canlynol i gymeryd rhan yn y gweithrediadau :—Syr R. A. Cunliffe, Barwnig, Acton Park; yr An- rhydeddus Charles H. Wynne, Rhug; E. H. Verney, Ysw., Rhianva; John Roberts, Ysw., Bayngwenallt; Owen Evans, Ysw., Broom Hall; T. Eyton Jones, Ysw., M.D., Grosvenor Lodge; Parch Josiah Jones, Machynlleth; Owen Richards, Ysw,, M.D., Fron Heulog; Dcon Edwards, Arohddiacon Evans, W. H. Darby, Ysw., Brymbo Edward Breese, Ysw., Morfa Lodge; Parch Abel J. Parry, Cloughfold; D. Davies, Tyn-y-coed; dirprwyaeth oddiwrth y Sunday Closing Associa- tion:" y Parch W. Robinson, St. Clements, Man- chester. Taer ddymuna y Pwyllgor Gweithiol ar fod i'r holl undebau crefyddol a'rCymdeithasau Dirwestol trwy Ogledd Cymru anfon Cynrychiolwyr i'r Gvnhadledd tichod. Cynhelir cyfarfod cyhoeddus yn yr hwyr yn y Public Rooms, CADEIRYDD MORGAN LLOYD, YSW., A.S. Trnddodir areitbiau gan y Parchedigion can- lynol :—Deon Edwards, Josiah Jones, A. J. Parry, T. J. Wheldon, B.A., Ffestiniog; R. Morgan, Towyn, Y cyfarfod i ddechreu am saith o'r gloch. R. KILLIN, Rector of Festiniog, Ynyrifenydd- Tauybwlch, via Carnarvon. ( .F?<-t/<t)MM- S. OWEN, C.M. Minister, Tan- ? ion. y-grisiau, via Carnarvon. 639d TO BE LET AT LLANFACHRAETH, ANGLESEY. A COMMODIOUS HOUSE' and SHOP, .k with a good Stable and Slatighter-house. Apply to CATHERINE PRITCHARD, Grooer, &c., Llaufachreth, near Holyhead. 647-i YMDDIHEURIAD. YR wyf fl, Ellen Davies, o bentref Abererch, yn swydd Gaernarfon, gwraig Hugh Davies, o'r un lie, saer llongau, drwy hvn yn tynu yn ol a dad-wneyd y chwedlau celwyddog ac enllibus pa rai wyf wedi eu taenu mewn perthynas i MrEdwin Davies, Penbryn Neuadd, Aberereli, lie yn addef mai chwedlau oeddynt heb yr un sail iddynt. Yr wyf hefyd yn rhoddi caniatad i'rdywededig Edwin Danes i gyhoeddi hyn mewn newyddiadur lleol neu unrhyw un arall. Dyddiwyd y laf o Hydref, 1877. Mark X y dywededig Ellen Davies. Tyst-Rohert Owen Jones, Clerk gyda Mr Cledwyn Owen, Cyfreithiwr, Pwllheli. oOSle RHYBYDD. YR wyf ii, GRIFFITH GRIFFITHS, trwy hyn ynia yn hysbV811 na byddaf o hyn allan yn gyfrifol am unrhyw ddyled o eiddo fy ngwraig, Margaret Jane Griffiths. Arwvddwyd, GRIFFITH GRIFFITHS, 32, New Street, Carnarvon. Tyst, John Jones. o-640b AT HOLL DnYLEDWYR Y DIWEDDAR HUGH ROBERTS, TAILOR, BEDD. GELERT. YMAE yn ofynol i bawb ddyfod yn mlaen i dalu i'w Weddw o hyn i ddiwedd Tachwedd nesaf. Ar ol hvny bvdd y llyfraa yn cael eu rhoddi yn llaw v Cyfreithiwr. i Medi 24, 1877. o608—i YN TR A F R AUR AN Y SADWRN NESAF i WYTHNOS GANLYNOL, SHAWLS GWLANEN MAWR, AM 28 4ie. HANCETSI GWLANEN,: Ax 7je. YN SHOP READY MADE. A F R AUR, (YR OCHit ARALL ]'R STRYD J, CANOEDD 0 HETIAU FFELT I; DDYNION YN IS NAG BILIOED. CAPIAU I FECHGYN YN RHAD IAWN MACKINTOSHES LLWYDION A CHOLERI VELVET ARNYNT, 10s 60, OWBRTII 188. CANOEDD 0 LEGGINGS LLEDR I DDYNION, BECHGYN, A PHLANT. UMBRELAS I DDYNION AN Is Hie. CRYSAU GWLANENI I DDYNION, SIZES MAWR, 2s 6c, OWBRTH 38 60. Mae y pethau uchod yn .:werth Bylw. Denwoh-s gwelwch PIERCE A WILLIAMS, YR AFR AUR, PENDIST, o CAERNARFON. HYSBYSIAD. wyf fi, WILLIAM OWENS, Penyryrfs, .L Talysam, trwy hyn yn hysbysu fy mod yn edifarhau yn fawr oblegid yr hvsbysiad a ym- ddangosodd yn y Otnedl o berthynas i Richard Williams, Clynog, am fv mod wedi derbyn y llyfr cyn i'r hvsbysiad ddyfod o'r wasg, ac y mae yr aehos wedi effeithio yn ddwys arnaf. 6301i
IAT BIN GOHEBWYR. I
I AT BIN GOHEBWYR. I Y LLYWODRAETK DEUIUAIDD.—Mwy addas i an o'r cyhoeddiadau misol, neu i'r pwlpud. Dyma fel yr ysgrifena "Un boddlawn ar y 'Dywydd,' at Andronicus Cynghorem An- dronicus i" ymneullduo o'r Tren, i ystafell lie y ceiff hamdden gyda ei Feibl, pan yn ysgrifenu ar bwnc y dywydd; a pheidio ysgrifenu yn y tren mwy ar y dywydd, am fod y tren yn ei ysgytio nes y mae y ddwy oruchwyliaeth yn ymgvmysjju yn ei ymenvdd." O. T. O.-Un linell reolaidd sydd yn yr englvn. Chwi goflwch v tro nesaf fod rhvw anhebgorion eraill mewn englyn heblaw ei fod yn cynwya deg sill ar hugain. IRVAN-0 fewn ychydiff i fod yn pywir; ond ni chymerwn y eyfrifoldeb arnom i ddyweyd y gellir barid obonoch." T. JAMES.-Nig gallwn ymgymeryd a chyfieithu yr yswif. O. nad ydych yn alluog i wneyd hyny eich hun ceisiwch gan arall wneyd y gymwynas drosocb. FRITHRAED TRYEAR.-Rhy afterw. UN PRYDBRUS a ofyna pwy a olvpra y Methodist- iaid Calfinaidd wrth y "Credinwyr" mewn achos o fedydd. Cynshorwn ef i anfon ei gwestiwn i un o gyhoeddiadau yr enwad. GWYNPAB.—Chwi a gewch gyfansoddiadau mwvaf adnabyddus Tudur Aled yn Ngorchestion Beirdd Cymru." Argraphiad y Parch Robert Jones, Rotlierhithe. ywy goreu o ddigon o waith I I Goronwy Owain yn wir, vr unig argraphiad teilwng o Goronwy ac o lenvddiaeth Cvmru. DARTH I LAW Morgrugyn Meirion, Dewi Glan Dulas, Thomas Hughes, R. W. Jones, John Owen Jones, T. Nicholson, Owen Dinorwig, T. E. J., H. Lewis, Sylwedydd, Carwr Cyflawn- der.
DEON BANGOR YN Ef LIW EI -RUN.
DEON BANGOR YN Ef LIW EI RUN. Ni buasem yn ymdrafferthu i alw aylw at syniadau Deon Bangor ar addysg ae Ymneill- duaeth yn Nghymru oni bai am y ffaith iddynt gael eu traddodi ar lwyfan eyffrcdin ae anen- wadol Ysgol Ramadegol Bangor. Nis gwydd- om yn wir pa mor bell y dylem cdrych ar areitbiau y gwr tra pbarchcdig fel geiriau gwirionodd a sobrwydd, canys y mae wedi dangos ei hun yn hyfedr i weu brawddegau ag y gellir yn ami roddi gwabanol yatyron iddynt. Slwj-ddjTi yn ol traddododd araeth yn Ysgol y Friars ar goleg Aberystwyth, ae yn union wed'yn aeth i eisteddfod yn Mon i p-flawni y ddefod adeiladol o fwytlt ei eiriau ei hun, neu ynte i geisio argyhoeddi ei wrandawyr fod y byd Cymreig wedi syrthia i ryw amryfusndd cadam gyda golwg ar ystyr ei ymadroddion cyfriniol. Y mae y Deon wedi gnv-neyd ei ail- ymddangosiad ar lwyfan y Friars, ae woli traddodi ei ail lith ar y sefydliad cenedlaethol svdd yn arorwedd fel hunllef ar ei feddwl oler- igol. Nid oes yrun eisteddfod wedi ei chynnl cto eleni i alluogi y Deon i gyhoeddi esboniad i'r werin ddienwaededig ar gynwys yr ail araeth. ac felly rhaid i ni geisio ei deongli yn ol y ddir- Dadaeth ciddil a ganiatarhagluniaetbileygwyr. ae yn ngoleuni caiiwyh frwyn syn,%??r cyffredin. W Yn ffodus i ni, y mae Uawer 0 sylwaltw y Deon yn gyfryw ng sydd yn gynefin i ni, 1>0 nid ydym ni yn cwyno dim o'u plegid os ydyw bechgynyFriarsyngallu mwynhau ail-argraph- iadau areithyddol. Yr un modd, 1 mae rhed- iad cyffredinol yr amoth yn ein hadgofio o areithiau blaenorol-y broffes o barch i Ym- neillduwyr, 00 ambell i ergyd lawchwith i ddangos fod y parch diledryw hwnw yn car- trefu yn ei ddwrn yn hytraob nag yn ei galon. Y mae y Deon Edwards yn adnabod y Cymry hellacli yn ddigon da i wybod nas goddofant namyn parch a gwarogaeth i ddynion fel Dr. Edwards a Mr Hugh Owen, a dengys galliueb tu hwnt i'w frodyr offeiriadol trwy gydnabod hyny yn gyhooddug. Gwoll ganddo ef, a gwell iddo ef,yw troi ei gyflegrau at rai y gall ymosod arnynt gyda llai o berygl i'w boblogrwydd ei hun,neu ynte ymosod ar eu gwaith trwy chwilio am fin frychau yn hytrach na beirniadaeth lem gyffrodinol. Ni feiddia y Deon ymosod ar y syniad sydd wedi rhoddi bod i Goleg Aber- ystwyth, Be ni ryfyga yn wir ymosod ar y tefydliad ei hun yn uniongyrohol. Proffosa ryw fath o ffydd ynddo, ond daw yr owin fforchog i'r golwg yn union pan y ceisia ddee- grifio y gwaith a gyflawnir pddo. Nid yw 0 nomawr bwys i b) ei?dwyr y Colog pa beth a foddylia y man ddeoniaid Cymroig amdanopan y mae gwr fel Mr Gladstone yn cydnabod ei fuddioldeb, ond y mao o bwys i'r Cymry ddeall gwir safle gwr sydd yn hoff o ymrithio mown eisteddfodau yn y cymeriad o wladgarwr. Mae y Doon parchodig yn haelfrydedd ei galon yn gobeithio y rhydd y Llywodraoth gymhorth i'r Coleg, ond yn yr un anadliad maentumia nad priodol ei alw yn Goleg o gwbl, eithr Yagol Ramadegol yn yr un raddfa ag Ysgol y Friars. Ped edrychai Mr Edwards ar reatr athrawon a thestynau efrydiaeth Coleg Aberystwyth, can- fyddai ar amrantiad eu bod yn mhell tu hwnt i ddim a gynygiwyd erioed gan unrhyw Goleg nou Ysgol Ramadogol yn Nghymru. Nid ydym yn credu hyd yn nod i lygad craff dychymyg y Deon weled erioed cymaint ag athraw mewn hanesiaeth gyffredinol yn y Friars, a pha Ysgol Ramadegol yn Nghymru sydd yn dysgu eg- wyddorion trefnidedd gwladol, atlironiaeth foesol, neu amaethyddiaeth fferyllol ? Mae cyngor y Brifysgol yn myned i draul onfawr i sicrhau goreugwyr Rhydychain a Chaorgrawnt i draethu yn mhob un o'r oanghenau hyn.hebson amypynciauhyny sydd yngyffrodinibobsefyd- liad athrofaol. Y mae eu cynllun mor eang fol agi hawlio cefnogaeth y genedl, ac i osod y coleg ar dir ag y dylai hyd yn nod amgyffredion p*l urddasolion eglwysig ganfod ei fod yn uwch o lawer na safle yr Ysgol Ramadogol oreu. Gwyr y Deon, neu dylai wybod, am y ddarpar- Giwwtyh r i elaoth a chynwysfawr hon o eiddo y Cyngor, a gwyr yn eithaf da hefyd nad yw yr enw University byth yn oael ei arferyn llenydd- iaeth swyddogol y Coleg, na brointiau Univer- tity hyd yn nod yn cael eu gofyn. Nid oedd raid iddo wastraffu geiriau na thaflu ilweh i lygaid y oyhoedd trwy geisio profi nad oes eis- iau University (yn ol ystyr briodol y gair) yn Nghymru, ao nas gall Coleg Aberystwyth gys- tadlu k Phrifysgolion mawrion Uoegr. Dylai wybod bellach fod Mr Hugh Owen, a berchir ganddo gymaint, yn berchen ar beth bynag ronyn 0 synwyr cyffreclin-nad breuddwydiwr ydyw, ac nad yw ef a'i gydweithwyr yn arfer y gair gwaharddedig University, nac am rwystro i'r un Cymro all fforddfo myned i Rydyohain a Chaergrawnt. Gwyddom ni am rai Cymry wedi enill anrhydedd uchel iddynt hwy eu hunain a'u gwlad yn Mhrifathrofeydd Lloegr, nad elsent yno byth oni bai am y cynorthwy a'r symbyliad a gawsant yn Aberystwyth. Y mae Coleg Aberystwyth, yr un modd a'r Coleg a gafodd fendith hyawdledd Mr Gladstone yn Nottingham, wedi ei fwriadu i attodi a chyn- orthwyo Rbydyehain, Caergrawnt, a Llundain, trwy greu syched yn y Cymry am addysg, neu yn hytrach angerddoli y dyhewyd sydd wedi ei greu yn barod ymysg y werin Gymreig trwy offerynoliaeth y Coleg yn Aberystwyth. Mae y drychfeddwl o University, rhaid addef, wodi bod o wasanaeth mawr i symbylu y wlad yn lighy- feiriad addysg uwchraddol, ond y mae y sy- mudiad bellach wedicyrhaeddffurfymarferol,ac am y ceir addysg effeithiol i'r Cymry ni waeth gan y rhai sydd wedi ymaborthu or ci fwyn pa un ai Coleg, ai Prifysgol, ai University y gel- wir y sefydliad. Nid oes yn nghyfansoddiad cyfreithiol y Coleg,fel y gallydeou weled trosto, ei hun yr un honiad o'r natur a gondeiunia, ac y mae y cyfansoddiad hwnw yn gyfryw ag i roddi urddas Coleg yn hytrach nag Ysgol i unrhyw sefydliad a ddygir yn mlaen yn ol ei ddarpariadau. Os daw unrhyw Ysgol Ramadegol yn Nghymru i feddii cyfan- soddiad mor eang, athrawon mor alluog, ac arlwyaeth feddyliol mor gynwysfawr ag a ddarperir yn Aberystwyth, yna bydd yn bryd iddi hawlio, ac i'r genedl ganiatau iddi, holl fraint ac urddas Coleg Cenhedlaethol. Am fod y Coleg yn Aberystwyth yn meddu yr anheb- gorion hyn y mae iddo le mor ucbel yn meddwl y wlad, fel nad yw ei bleidwyr yn ofni rhaith Eisteddfod a barn cynulleidfa gymysg- ar ei honiadau cenbedlaetbol, er i hyny suro tymer a chwerwi ysbryd ambell i glerigyn a fyddo eto heb ddeall curiadau cynes calon cenedl. Cwyoa Deon Bangor fod pleidwvr y Brifysgol wedi eymoryd mantais anheg ar lwyfan Eisteddfod Caernarfon, i basio ponderfyniad cefnogol i'r Coleg. Y mae Ilwyddiant gweithred o'r fath yn ddigon o gyfiawnhad iddi dan yr amgyloh- iadau. Yr oedd y Deon ei hun yn bresenol, ond ni feiddiodd gynyg gwelliant, er i'r cadeir- ydd wahodd hyny mewn Saesoneg a Chymraeg difloesgni. Y mae yn debyg fod bloeddiadau digofus miloedd cenedlgarwyr Eiflteddfod Gwrecsam yn swnio eto yn ei glustiau, lie mai gwell ganddo oedd oedi oi wrthdystiad egwan hyd nes y caffai gilfach a glan yn nghysgod diogel ei Eglwys Gadeiriol. Yr ydym yn dean oddiwrth yr araeth hon yn y Friars beth yw policy yr Eglwys gyda golwg ar Goleg Abor- ystwyth. Y mae yr offoirLiid wedi dyfod i weled nas gallant fforddio gwrthwynebu avmudiad mornerthol,acoblegidhyny maent am greu rhag- farn yn ei erbyn trwy chwyddo ei amnhorffcith- dorau. Gallant wneyd hyny gyda thipyn mwy o obaith am lwyddiant, canys mown sefydliad mor ieuane y mae y diffygion o angenrhaid yn lluosog. Dyma holt duedd araeth y Deon. Rhaid iddo gydnabod fod y Coleg wedi gwneyd daioni anrhaethol, pe-na byddai ond y cychwyu- iad y mae wedi ei roddi i ysgoloriaetbau sirol. Ni fyii y Deon University, ond am nad yw y Coleg yn meddu ar beiriiuiwaith Univer- sity, ceisia ei diraddio a'r llysenw ysgol." Pb yn gyson a'i broffos, efo fuasaiy cyntaf i ddyixid yn mlaen yn yr- ymdrech i wneyd y sefydnad yn vhywbeth amgen nag ysgol, ond tra y ywhs efe yn ei agwedd bresenol, fel gelyn cis prif sefydliad cecedlaefhol yr edrychir arno gan y Cymry, a bydd raid iddo ymddangos yn yr uchelwyliau mewn rhyw gymeriad htblaw y cymeriad bentbyciol o wladgarwr. Y nile aelodau y Cyngor yn llawn mor ynvwybodol o ddiffygion y Coleg ag yntau, ond y iliao gand^ynt hwy t'1' Prifathraw gtilluog y boddhad 0 weled y diffygion yn graddol ddiflanc a'r Coleg yn enill nerth a »r5"mus'l(>r beunydd. Cydnabyddir ou hym- orechira clodfawr gan gonedl ddiolchgar, yr hon yn unig a ofyna gan y Deon a'i frodyr ar iddynt fyned eu ffordd eu hun:loin a gadael rbwng y wlad a sefydliad ail sydd wedi ym-wrciddio mor ddwfii ya sarchiaidau y werin Oymreig. Gyda golwg ar addysgdf^p55^5^ Deon ofid dwys ohorwydd y ffaith Pr,° ? un deugain o'r Byrddau Cy!M-?? wrthod A phob addysg grefyddol ion. O'n rha a ein hun? a^ ?t. areithiwr tra pharchedig cyn boll«H .r fod Gair Duw yn cA ei gau aC oSdi, ysgol, ond yr ydym yn d?I cyfafol na neb arall am yr amrvfu? md ydym wedi anghofio oi d?hfS' ?y ef a ficer Corns (y pryd hwn^) Cymru, pryd y cyffroasant yr  4 ysbrydagoedd? gwneyd canlyni^ i fol yn anocheladwy. Ni bu co^h Yr? '?- duwyr Cymroig onoed yn --fddl On i '??- d&rllmad syml o'r Beibl yn ysgoeoa 7 ond i ddyrysu dichoHion y ? y ?, gorfu i 1awor ohonynt ymdaflu i ??' Cyngrair Binningh.. Enllib di??" ar y Cymry yw MisM gwaeyd ^i ydd bod erioed am osod nod Cain ar yr V w Lin ac ond i'r offeiriaid ddyfod y?'? i gynyg ar fod i Air Duw, yn hywT5 unrhyw gatecism neu gyffes Sydd o Wft  g?el oi ddodi yn nwylaw pl?t cin hv??? buftn yr argyhoeddir hwynt nad '? Ymneillduwyr Cymru yr un awydd m ?..? alltudio o'u mysg y LIyfr sydd w?r?' a hyd yn nod ddiogelu ein bod? th M ?'
Y RIIYFEL.
Y RIIYFEL. Dri mis yn 01, pan groesodd y Ew?Wd Danube, hob gyfarfod ond y nosaf mth S1 gwrthwynobmd ar ran y Tyrciaid, peawiflS rhywun brophwydo cyu i'r Hydref ddyf d mewn y gwelsid eu Hengoedd wedi eu hatal° fr eu gyrfa fuddugoUMthus.&'u cadfridoaon syrthio yn ngwydd Ewrop fel rhai an¡ddifad ddawo i MW&ia ou byddmoedd i fudduM]!? c?nfaatd ef yn ddiamheuol yn my8g Y brophwydi, a'i Ngfynegi?dau yn houK" nheilwng o y?taeth dynion call. OBj?' gwir, ac ni wiw ei gelu. Cydnebydd p??. y TyrciMd wedi ymladd yn Hawer gwell n?. d1sgwylias1d, a'r Rwsiaid yn U?wer gwa?th f?l erbyn hyn nad oes neb yn dia?wy) i'r rhyfddro' allan y fath waith esmwyth ag y tybid tra 1 mae rhai hyd yn nod yn amheu a I¿ Rwsia yn y diwedd. Fel bab amser, y mae barn y cyhoedd ni dueddol i redeg yn rhy boll, ac i benderfmu achosion yn ol fol y digwyddont yusddangtn y pryd, ac nid yn ol barn bwyllog yn cymeijd golwg eang ar yr amgylchiadau. Felly y mae wedi bod yn ddiamheuol yn yr aohos hwn. FA- fod llawor yn gor-brisio galluoedd y TWRE, ac yn ei osod allan fel un cyflawn abi i wrtikdd ymosodiadau Rwsia ac i ofalu am dano ei hun nid dyma syniad y lluaws. Nid gormod yw dwoyd fod y rhan fwyaf o lawer 0 Ewrop-M yn benaf y rhai a gyfrifid yn awduaodan me? pothau milwraidd-yn ei ddibrisio. Yr oedd y prawf a gawsid ar filwyr Twrci yn rhyfd y Crimea wedi Henwi meddyliau y rhan (wyaf} syniadau dirmygus am. danynt, tra yr oedd en methiant i ddarostwng y Serviaid gweiniaid j flwyddyn ddiweddaf nid yn unig yn cadamhau eu tybiau blaenorol am danynt, ond yn dan," nad ooddynt yn yr ugain mlynedd diweddaf wedi dysgu na diwygiodim. Ac yn ychwanegol at hyny, pan lwyddodd y Rwsiaid i groea r Danube heb unrhyw wrthwyncbiad gwerth 5O am dano, credai y rhan iwyaf 0 bawb nad oedd na gallu na thuodd ynddynt i ymladd, ac r byddai y goresgynwyr yn Nghacrcystenyn cyn pen y tri mis. Lleferid am y cadfridogion Tyrcaidd fel breuddwydwyr anwybodus, dice, a llygredig, ac ni phetrusai rhai eu galw yn fradwyr eu gwlad yn y fargen. Yr hyn a ddis gwylid oddiwrth y cyfryw ddpion oedd- dim. Amheuai rhai nerth ae effeithiolrwydd r Rwsiaid, a hOIlent, er y gallent fod wedi gwneyd gorchestion wrth drin heidian barbaxaidd Asia, ytrhai oeddynt anngbyncfirjatlirefnacjsrfogaeth Ewropeaidd, eto pan ddeucnt at ou tebyg, nas gallent wneyd yr un peth. Ond yr oedd bam y lluaws yn wahanol. Gwir na chydraarai neb filwyr a ohadfridogion Rwsia gydag eiddo Germani, Ffraine, ft Phrydain ond honid eu bod yn annhraethol ragori ar en gwrthwyneb- wyr. Ac at hyn oil, ychwanegid amledd a nerth ei byddinoedd, fel nad oodd neb yn tybio y gallai Twrci wneyd unrhyw wrths&fiadobwya 01 blaen. Gormod fyddai dywcyd fod y syniadau hyn wedi Con llwyr ddileu. Hyd y gwelsmn ni, md oesneb yn amheu am foment beth fyddtcrfyn y rhyfel; ond y mae yn sier fod y golvgindau hyn wedi eu cymedroli i raddaupell. Y mae y Tyrciaid, os nid wedi cyflawn ddyiodifynu a syniadau eu hedmygwyr, o leiaf wedi ym- ddyrchafu fel rhyfelwyr. Ymddengvs fod )T hen ysbryd milwrol a'u gwnacth mot ofewwy yn y dyddiau gynt wedi ei gwbl ddeffroi. ac y gall y Sultan gyfrif ar oreu pnh dynafedd.acar bawb o'r Mahometaniaid 0 fewn ei derfjTWi. Daw y llongoedd i Gaerevstonyn o bob cwr, wedi eu tanio gan y tcimladau rhyfelgm mwyaf tanbaid, arfogir hwy a'r matbau diww'lara I) arfau, ymladdant dros ?u gwlad, M ma'm, ? crefydd, a'u haclwvdydd; Mcrbyn hyi?- weinir hwy gan filwyr pro&tdo! wedi en c)- meryd o bob gwlad, heb ofyn i ba genL?U Y maent yn perthyn, os byddant er el^, er nea duedd, ym barod i ymladd y?"? Twrc. Y macnt hefvd wedi pro6 gwymon gwa?gofbuddugoH?-.th, M "???S dywcyd eu bod yn cum edmy?d c)ff'o"n" o ran eu dewrder a'u dMf;yMMth. Y mae yn newvddbcth yn h:tnM y T?TC am ,rjf- o?d diweddaf, ac mewn cant?i? 5._ nad oOOd hyd yn nod ei gyMI'o" yn arno. Ond ar y llaw aranym?d.fFygT"?.? iaid wedi dyfod yn rhy ami wg. Fel 9w rlewn cydmhfUMcth Y?. Addenr ei bod w? gwncyd cynydco' .?? ynyHynyddoedddiwcdd?t': and y Qt{ld  mhan o fod wedi rhoddi pi hy?Tm n?__?? briodol pan dorodd y rhyM h%v" » •^ 18? yr oedd ci byddin wedi ei YUd 'n- Yr?lun bvddia.F{r:dde on.t M?" ,t. t??iad y diwpj.?f gan arfau ?'?"'?]);e. 'Y dodd Rwsia drefniadau mll"T ^[0lke- Modd bvnag, cyn iddi .?"t ei h'eden b■ riodol i: w?tbio y rhM hyn :tHan fel y ??,j '?- 'iwTd hi gan y dymhesH. ac yn ''? mRe 'yn ei  fn M 'r 'chano? heblY?'r Ni?'r h(--n cl?efa na newyd. Nid yw Hwsia ych?" ,Ki i M deffro i'r fat. radd?u i'r ymdrech nid ocdd Mly hyd  •. nid oedd felly hyd yn ddiweddar—a ty,j yw ei miiwyr wedi cu h.wfo? 0 na'r cwbl, nid yw y c?<??dM? !wna.nt.ytro yn rhagorol 1 lcnWl gwy dal? dywydd M-g wedi eu cyfnewid am .y ant pa Md i arwain hyddinoedd ^gaf- ? iaeth. Fel hyn, am y foment, Y mO p?, i lawr ? Th wl'd i fyny- Ond gadawer i ni gjineryd go'?S ?fBt ar wir agwedd P(,tiiiu. o- wedfgwnevdvcwbl addis?-yM ?? ? ?. eru ganddi, nis gellir gw:tdu M" ? enill un o'r saneocdd mwyaf 1 hatneanynnhincgacthyT?TC. ?" .?no!?'' ?rS? map da o'r whd, nid 3,Ny ,nor hall'dd, syniad priodol am hyn; ona y.lU:J£ '};aii Y a ganlvn rywbeth yn agos t SY ? ^jrf  fyddin Rwsiaidd yn Julgra "'?' t.<'? a ?g ) 3 ag Y mac modd i dnon?i, 9.1'd, .?3el,,d yn gor hw)s ? y D:mube,.)"11 cj-.jjanl d 1 Nik.;f a B" ac yn (ldeugwu Wtlr 0t4d.