Y Genedl Gymreig

Y mae Deon Bangor megis wedi oi dynghedu i bcri anesmwythder i'w gyfoillion, ac i beryglu pob sefydliad y rhynga bodd iddo ei gefnogi. Yn adiweddar y nine wedi troi ei sylw at Ysgol &rr,lid-gol y Friarsyn Mangor, ae ar sftil y dyb nad oes gan Ddeon lawer o ddyledswyddau ar ei ddwylaw, periodwyd ef gan awdurdodau Y1' ysgol yn gadoirydd y cyfarfod yn yr hwn y rhenid y gwubnvyon. 1)bid yn ddiau y gallai byd TO nod v Deon Edwards lanw y swydd hon bob syrthio i brofedigaoth, ac y gallai ranu y gwobrwyon i'r bechgyn heb anelu gwn clats oi sreitbyddiaeth at y bwganod a ymrithiant yn gyffrodin gerbron ei ddychyniyg bywiog. Oud ai frrull y Dcon ei ffrwyno gan unrhyw ystyr- uetb o briodoldob, a syrthiodd ar ei ben i'r rhysedd o droi llwvfan ysgol a broffesa ei bod yn cijwadol i draddodi araeth hollol enwadol ac i ymftorchogi tmwaith yn rhagor yn yr hen gymeriad o Amdditt'ynydd y FfyrM. Byddwn yn cael cryn ddifyrweh wrth ddarllen nrcithiau Deon bob amser, oblegid y mae rhyw swyn mewn olrhain ei ymresymiadau tro"!lawg a'i wylud yn palfalu yn nghaddug ei hyawiiledd, ond er cystled fuasai genym "Fli;,d y mabolgampau areithyddol, prin y canmolwu waith y Doon yn gwncyd ehwarcn- fwrild o lwj-fan Y".sgol y Friars. Mae llawer o'r ysg.lheigion yn blant rliieni Yiimeillduol, a PMdflcsir eu 'bod yn cael yr un chwnre teg a Phlant Eglwysig. Os yw yr ysgol i lwydd0 a ph)!tnt  vw yr ysgol i Iw?-ddo it 'nN-n-d 'ciiill oNv?,llv" .I,¡ Únneillduwyr sir Gaeniarfon. Hyd yma da feddwl ?od yr addysg a gyfrcmr lId¡¡j 0 natur sylwoddol, a bod Yr ysgolheigion yn dra Hwyddiitnus mewn arholiadau athrofaol. Y Ill;" hyn yn dra boddhaol, ond yr ydym yn UMHuiwl fod gan ricni y plant Ymneillduol flawi I ofyn ar ba dir y cyfiawnheiv araeth o'r fath ag a draddodwyd gan y Deon yn ngwyl ny^.yddol )T ysgol yr wythnos ddiweddaf !J Pa betu sydd a lo Ysgol y Friars ag olrhain aehosion y digter a deimla rhai pregethwyr "luneillduol at yr Eglwys ? Pa angeni haid sydd o gwbl i son am yr Eglwys ac Ymneill- Quaoth Chiid oes digon o gyfleusderaui drafod P1I(,iau hynhebcld)'1'Yf;U mcddyliau ysgolheig- lotl icuaine a'r cvnhenau a'r ymrj-sonau sydd yn rhanu pobl mown oed't Nid ydym ni yn gweled P"ha'u yr oedd yn rhaid rhoddi y cyfarfod gwol)rw?,,) e!eui a Hynfdd d)m lywydiaeth y ?"?7). jt hwn sydd vn ddvlediis am ei saflo fel dYr evflofddiis i'r swydd a ddeil mown eglwys neillduol. Paham y dewisir gwr ag y mae oi swydd a'i yrfa il.ioncirol yn ei wnoyd yn ddyn P'ittd, ac yn peri nad yw yn ddichouadvvy icido ymddiosg o'i ragfamau ? A yw lleygwyr deallus a dylanwadol mor brinion fel l cael un i lywyddu ar achlysur o'r fath ? Ni buasem yn galw sylw at y mater oni bai am ddffaterwcn yr Ymneillduwyr sydd ar Fwrdd Llywodraethol yr Ysgol, ond y mae o'r pwys mwyaf iddynt hwy ac i'r Parch D. L. Uoyd, y prif-athraw, na byddo areithiau anoeth y Deon a'r ffaith nad oes Ymneillduwyr yn digwydd bod ar restr yr athrawon, yn gadael argraph ar feddwl y wlad mai-Ysgol Eglwysig yw YRgol y Friars. Yn awr yw yr amser cymeradwy i chwalu unrhyw argrapn o'r fath a ddichon fod yn dechreu ymffurfio.

Tra y mae ofFeiriadaeth Cymrn mewn pen- bleth gyda golwg ar gefnogi Prifysgol y Genedl yn Aberystwyth, y mae arweddwyr y sefydliad yn cael eu calonogi beunydd gan arwvddion fod y Coleg yn onill sylw a ffafr colofnau y Wladwriaeth. Mae Ueygwyr yn ddigon deallus a rhyddfrydig i gydnabod a gwerthfawrogi dyhewyd y werin Gymreig am addysg uwch- raddol, nos o'r diwedd y mae gwladweinydd o safle Mr Gladstone nid yn unig wedi dyfod i gydnabod bodolaeth Ooleg Aberystwyth, ond i gyfoirio ato fel un o arwyddion yr amserau. Bu Mr Gladstone yn Nottingham yr wythnos ddiweddaf yn gosod careg sylfaen Coleg o'r un nodwedd a Choleg Aberystwyth, ac mown araeth a draddododd ar y pwysigrwydd o osod addysg uwchraddol dan gyfundrefn o reolaeth gyffelyb i addysg elfenol, cyfeiriodd at Gymru fel gwla'i ag yr oedd ei phobl wedi cael eymaint bias ar addysg elfenol fel ag i sychedu mewn modd ncillduol am addysg uwehraddol. Dy- wedodd nad oedd arno ofn eyhoeddi yn ddi- betrus nad oedd un rhan o'r Deyrnas a ragorai ar Gymrn mown cariad difrif, gwresog, a brwd- frydig tuagat addysg. Mae ei frawddegau dflynol, y rhai a ddygant dystiolaeth uchel i gymeriad y Cymry, yn werth eu dyfynu. "Y maent jn bobl grefyddol," meddai gwlad- weinydd enwocaf yr oes am y Cymry, "ao yn bobl sydd mewn dwfn gariad â. gwybodaeth. Yr hyn y maent wedi ei gyflawni a gyflawnas- ant gydag yehydig iawn o gymhorth-heb ddim cymhorth oddiwrth unrhyw drysorfa gy- hooddus o unrhyw fath, y maent yn ystod y pum neu chwe' mlynedd diweddaf wedi sefydlu Coleg mawr a phwysig yn Abeiystwyth." Fel hyn y mae y sefydliad yn Aberystwyth yn tynu sylw mawrion y sir at ymdrechion y Cymry am addysg; Be y mae y dadganiad hwn o eiddo Mr Gisdstono yn rhwym o symbylu y Llywodr- aeth i ganiatau y cymhorth gwladol sydd hyd yma wedi ei nacau. Nid ysol ramadegol" yw Coleg Abe7stwyth YR mry g Mr Gladstone, ond Befyàliad sydd yn brawf o ganGd dwfn y Cymry at ddiwylliant.

Mae y carcharorion a brofid yn Llundain ar y cyhuddiad o lofruddio Harriet Staunton, yn Penge, trwy ei newynu, wedi eu cael yn enog a'u dedfrydu i farwolaeth. Dadganodd y rheith- wy-r obuith yr arbedid y ddwy fenyw, Elizabeth Ann Staunton ac Alice Rhodes. Condemnir anerchiad y Barnwr ar y tir ei fod yn rhy galed ar y carcharorion, ac y mae gohebiaeth frwd yn myned yn mlaen yn mhapyrau Llundain gyda'r amean o brofi fod y rheithfarn a'r ddedfryd yn gyfeiliornus ar y tir nad oedd y carcharorion, er iddynt ymddwyn yn greulon tuagat Harriet Staunton, erioed wedi bwriadu ei lladd, Ond syniad y Barnwr am y trosedd oedd ei fod heb ei gyffelyb o ran erchyllder, a chredai ef yn mhellach eu bod yn euog hefyd o lofruddio baban Mrs Harriet Staunton. Y mae sefyllfa yr Ysgrifenydd Cartrefol yn un anhawdd iawn, oblegid ar un llaw y mae barn ddiamwys y Barnwr, ac ar y llaw arall syniad cryf a chyn- yddol fod y ddedfryd yn ddiangonrhaid o eith- afol. Diau genym yr arbeda efe fywyd y ddwy fenyw yn unol ag awgrym y rheithwyr, ond y mae tynged y gwry-wod yn fwy ansier.

Mae Mr Gladstone wedi ymddial yn effeithiol ar ei ymosodydd enllibgar, y Daily Telegraph. Dro yn ol ysgrifenodd gohebydd y papyr hwnw o Gaercystenyn, i'r perwyl ei fod wedi dar- ganfod gohebiaeth gyfrinachol rhwng Mr Glad- stone k M. Negroponti, Groegwr yn Nghaer- cystenyn, oc yn yr ohebiaeth hon fod Mr Glad- stone yn anog y Groegiaid i gymeryd mantais ar helbulon presenol Twrei i gipio oddiarni y taleithiau Groegaidd trwy rym arfau. Parodd y cyhuddiad hwn gryn gynwrf, canys mawr ang- hymeradwyid gwaith gwleidyddwr Prydeinig yn anos i wrthryfel yn nhaleithiau gallu oedd mewn heddweh ani. Ond y mae Mr Gladstone o'r diwedd wedi cyhoeddi yr ohebiaeth rhyngddo a M. Negroponti, a'r eanlyniad ydyw fod y byd yn gweled fod rhywun wedi cym- eryd mantais ar hygoeledd y gohebydd ncu ynte ei fod ef wedi Uunio celwydd. Gellir easglu oddiwrth awgrym yn llythyr Mr Glad- stone, fod rhyw wr o ddylanwad yn Nghaer- eystenyn yn y cynllvyn. a bod y cyfan wedi turddu oddiar fwriad maleisus i niweidio eym- eriad cyhoeddus Mr Gladstone. Mae hyd yn nori v Tekt/raph yn gorfod galw ei eiriau yn ol, a Mr Gladstone yn gwenu uwchben siomedig- aeth y rhai sydd mor barod i gredu bob amser mai un o feibion y fall ydyw efe.

Nis gallwn ni roddi dim coel yn yr adrodd- iaduu a daenir mor ddyfal fod rhai o'r Gallu- oedd ar fedr eyfyngu rhwng Rwssia a Thwrei. Kid yw yn debyg y gwrandawai y Sultan ar lais Ewrop pan y mae llwyddiant ei fyddinoodd yn ei arwain i grodu ei fod yn anorchfygadwy, ae o'r tii arall ni wiw i'r Czar son am derfynu y rhyfol cyn i'w fyddin enill cymaintagunfrwydr o bWYB. ennys edrychid ar hyny fel cyfaddenad fod Twr '.i ddiymadferth yn drech nag Ymher- odraeili Rwssia, a'r canlyniad fyddaiiddo yntau gael ei hyiddio oddiar yr orsodd. Gellir bod i yu sier yr adnewyddir y rhyfel yn y gwanwvji Iwsaf. ac ni clmir h'Hldweh hyd !I(> y llwvv orebfygir y naill allu neu y llall. Ni fu erioed y fath fwnglera mewn rhyfel, ac y mae yn amlwg fod yn rhaid i'r Uv.daid gael amgen eadlywyddion nag sydd ganddynt cyn ygallant ddal eu tir heb son am yindaith i Gaercystenyn. Mae y gwlaw a'r eira wedi dechrau disgyn. ae y mae y bvddinoedd gwrthwynebol yn ymdry- baeddu yn y llaid heb allu gwneyd dim ond gwylied eu gilydd.

Arferir pob dyfais gan yr Hungariaid i lusgo A wstria i'r rhyfel, a'r cj"nlhvyn diweddaf yw ymgais i godi byddm Hungaraidd i wneyd rhuthr ar y HmoU a ddefnyddia Rwsia i gludo ei milwyr drwy Roumania. Daeth y bwriad hwn, pit fodd Irmag, i'r amlwg mewn pryd, a bylld yn rhybudd i ymherawdwr Awstria i fod yn fnvy rlicsgclIlus nag erioed o'i anmhleidgar- wch, Mae Germani fel yn colli ei hamynedd yn ngwyneb creulonderau y Tyreiaid, ae y laae rhai o feddvgon blaenaf y fyddin Germanaidd nnwydd gael eu hanfon i weini ar y clwyfedig- ion Rwsiaidd. Argoela hyn na fyn y Tvwysog Bismark i Twrci gael ei goddef yn hir i herio gwrthdystiadau y Galluoedd Ewropeaidd.

;("f1>JII'OI> (i ¡o.¡El>H:TnOL BmKElIl:AD.- Y mac cyfcillion Birkenhi^ad yn brysur gyda'r trefniadan, a gwelir oddiwrth hysbysiad mewn colofn arall fod c ylioeddiad yr orsodd i gymeryd lie yn Ngerddi y skating Rink, ar y 13eg. Y mae program da iawn wedi ei dynu allan, ac o bydd ytywydd y-iffafriol, dinmn yr il miloedd o Gyiury yuo,

CAEBNABFON. Diolchoarwch All T Ctkhauaf.—Deallwn y bydd i ddydd Llnn nesaf gael ei naillduo gan enwadau ciefyddol y dref i dalu diolchgarwch am y cynhauaf, ac y bydd yr oil o'r maBnachdai yn gauedig ar yr achlysur. Addolwyh BAAcHu8.-Dydd Mawrth, ger bron Mr G. R. Bees, dirwywyd Margaret Graham, Stryd Waterloo," a William Edwards, labrwr, o Bethesda, i 2s 6c a'r costau am feddwi. Nid oedd gan yr olaf arian i dalu, ac felly gorfu iddo fyned i garchar am saith diwmod. Y CvnoheiiduMawe DironoL.—Argais neillduol Cymdeithas Gorawl Lerpwl, y mae aelodau Undeb Corawl Caernarfon, sef y cor buddugol yn y brif gyetadleuaeth yn T eisteddfod genedlaethol ddi- weddar (o dan arweiniad Mr W. J. Williams) wedi ymgymeryd Ii chymeryd rhan arbenigol yn y cyngherdd mawr a gynhelir yn y babell haiarn ar yr 17? ,,mis preseno1, er budd PrifysgolCymni. Cvflwtuiad Tvsteb.—Deallwn fod swyddogion a private) y gwirfoddolwyr ar fedr eyflwyno teapot arian gwerthfawr i Cadben Owen Thomas, Brony- gaer, ar yr achlysur o'i briodas. Pwrcaswyd yr anrheg yn sefydliad Mr Humphrey Williams, gemydd, &c., ae y mae yn un prydferth iawn. Etifeddiaeth Tan'ralit.—Daydd.Mercher di- weddaf cynhnliodd ein cyd-drefwyr Meistri E. H. Owen a'i Fab, arwerthiant yn Mhwllheli ar eti- feddiaeth rhydd-ddaliadol Plas Tan'rallt. Daeth lluaws yn nghyd, a chymerwyd dyddordeb anar- ferol yn y gweithrediadan. Yr oedd y derbyn- iadau yn cyrhaedd i 4,170p. Yn mhlith y prynwyr yr oedd Mr Hugh Pugh, maer y dref hon; Meistri R. Jones, Pwllheli; 0. Edwards, ac ereill. Gwobbwyo Ymdiivoiad Dewb.—Yn nghyfarfod misol y Cyngor Trefol, a gynhaliwyd nos Fawrth diweddaf, cyflwynodd Mr James Rees dyst.ysgrif brydferth a dderbyniodd y Maer oddiwrth y Gym- deithas Ddynol Freiniol, i William T. Lloyd, Twthill, yr hwu sydd yn ngwasanaeth Mr Hamer. Ymddengys i Mr Lloyd, ar y 19eg o Fehefln di- weddaf, achub dyn ieuane o'r enw Michael Black. burn rhag boddi yn yr afon Seiont, am ba ym- ddygiad dewr yr oedd efe yn derbyn y gydnabydd- iaeth hon oddiar law y Gymdeithas. Arwyddwyd y dyst-ysgrif, yr hon a gynwysai argraphiad priol, gan Dduc Argyle, a Mr Nicholson, yr ys. grifenydd. Cadben Cvmrkib yn Achub MORWYR Nor- weoaidd.—Derbyniasom gopi o adroddiad Cadben David Jones, Caernarfon, llywydd y llestr Reprocity, LerpwJ, oddiwrth yr hwn yr ymddengys iddo gael boddhad mawr, pan ar y ffordd o Gaerdydd i Aden, wrth achub bywyd dwylaw y llong Nep, o Tons- burg, ar y 7fed o Gorphenaf. Ymddengys iddo weled y llong gydag arwyddion o gyfyngder ami, Be er fod ei lestr ef yn bell oddiwrthi, a'r tywydd yn erwin, aeth ati, a chymerodd y dwylaw oddi- ar y llestr anffodus, yr hon oedd ar suddo. Chwythai yn gryf ar y pryd. YI1 fuan wedi i'r criw gael eu cymeryd ymaith, aeth yuongilawr. Yr oedd yn cario llwyth o sulphur, ac yn rhwym i Soderhamn, Sweden. Cafodd y morwyr anffodus, y rhai a gollasant bron yr oil o'u dillad, bob caredigrwydd gan Cadben Jones a'i ddynion. Deallwn mai dyma yr ail griw Norwegaidd a achubwyd gan Cadben Jones ar y mor. ORGAN Newtod EGLWYS CRIST.-Agorwyd yr organ ardderohog hon ddydd Gwener diweddaf, pryd y cynhaliwyd gwasanaeth crefyddol er talu diolchgarweh am y cynhauaf. Yr oedd yr adeilad wedi cael ei addurno yn brydferth gyda blodau, dail, gwenith, &e. Cyflawnwyd y rhan hwn o'r gwaith gan y Misses De Winton, y Misses Cidcat, Mrs White (North-road), Mrs Babilla Pearson, Miss Evans (Vicarage), Mrs Hugh Rees, Miss Rollfe, a Miss Williams (Pendref), yn cael eu cyn- northwyo pan y Parch. O. Evans (curad Llanfair- fechan), W. Jones (curad Llanbeblig), Dr. Hugh Rees, Sir Charles Thomas, a Mr Thomas Morris, parish clerk. Adeiladwyd yr organ gan y Meistri Conacher a'i Gyf., Huddersfleld, ae yn ddiau y mae yn un o'r rhai ardderchoeaf yn Ngogledd Cymru. Boreu diwrnod yr agoriad gweinyddwyd yr ordinhad am haner awr wedi wyth, a phregeth- wyd gan Esgob Bangor am un ar ddeg. Am dri yn y prydnawn chwareuwyd nifer o ddarnau cysegredig ar yr offeryn gan Dr. Rogers, Bangor, ae yn yr hwyr cafwyd pregeih gan yr Hybarch Archddiacon Foulkes. Gwnaed casgliadau yn yr oedfaon tuag at gronfa yr oTgan. Cyfarfod y CYNGHOR TREFOL. Cynhaliwyd cyfarfod misol y cynghor nos Fawrth diweddaf, pryd yr oedd yn bresenol Meistri James Rees (yn y gadair), J. Owen, J. P. De Winton, O. R. Rees, L. Lewis, W. P. Williams, Dr. John Williams, Meistri R. R. Williams, J. Evans, I. T. Morris, a W. Hamer. Darllenwyd adroddiad o weithred- iadau y pwyllgor arianol. Oddiwrth yr amcan- gyfrif o'rtrenliadau am y flwyddj-n ddyfodol, ym. ddengys fod y gwelliantau dirfawr a wnaed yn heol Bangor, yn nghyda'r 600p a fenthyewyd o'r arian a gafwyd tuag at adeiladu y lladd-dai, wedi eu liychwanegu yn helacth,ae fodynangenrheidiol cael troth o dri swllt yn y bunt, yr hyn a gyr- haeddai i 2,693p. Cyfanswm y derbyniadau oddi wrth y dwfr, &c., fyddai l,791p, yr hyn a wnelai y cyfan o'r derbyniadau yn 4,394, gan adaeldiffyg o 173p.—Penderfynwyd fod treth o dri swllt yn y bunt i gael ei gwneyd.—Galwyd sylw nt y priodol- deb o amgau y rhan nchaf o'r maes arddiwrnodian ffeiriau, gan fod y gwartheg a'r ceffvlau yn pery anhwylusdod mawr, lie yn pcryglu y teithwyr yn y rhan hwn o'r maes. Penderfynwyd fod i'rarolyg- ydd dynu cynllun newydd yn nghydag amean. gyfrif o'r draul erbyn y cyfarfod nesaf. Pender- fvnwyd fod i fll am 8p 3s Gd, dyledus i aelodau v fire brigade, gael eu talu ynddioed.—Penderfynwyd benthyca 4,000p gan y "Sun Loan Office," ar mortgage y gwaith nwy tuag at Wlrio yn mlnen y gwelliantau yn y Ile hwnw, yn unol â chydsyniad Bwrdd y Llywodraeth Leol.—Darllenwyd argym- helliadau Pwyllgor yr Ieebyd, yrhwn a gynhaliwyd ar y noson flaenorol, a chadarnhawyd hwy. Yn eu plith yr oedd llythyr gan Dr. Hugh Rees, swvddog meddygol y dospartb, yn galw sylw at sefyllfagor- lenwedig yr hen fynwent yn Llanbeblig, ac vn hyssbystt fod rhai o'r cyrph wedt eu claddu yehydig fodfeddi islaw arwynebedd y tir. Argymhellodd fod i'r hen fvnwent gael ei chau, os na ellid cael dvniler o ddeugain modfedd Tnddi; hefyd. hys- fod y cwt mochyn sydd yn agos i fyncdfa y 'i-.vent yn ffieiddbeth, ae y dylesid ei symud yii),t Gorchymynwyd fod i gopi o'r llithyr gael "i pifon i'r ficer a'r wardeniaid. Nifer y genedig- yn y dosbarth, o'r 10eg o Awst hyd vrl6eg (, F i'i ydoedd 26; eto marwolaethau 19.Caniat- i Meistri J. Evans a'i Gyf., argraphwyr, Tvmewid ychydig ar gynlluniau gwreiddiol y cyf- newidiadau y mnent yn eu cario allan yn eu swyddfa; hefyd fod i Meistri Jones a Price, gwin- fasnaehwyr, gael adeiladu front nowydd i'r Angel Tnn, yn nghyda gosd trap-donr. Wrth ymdrin S'r mater hwn, gwnaeth Mr Rees, Mr Lewis, a Mr W. P. Willhms gyfeiriadau arbenigol at gvnydd y (tin pnlares yn y dref, adatganwyd mai bendithfawr fyddai lleihnu en nifer.—Bn ymdrnfodaetb lied faith mown perthynas i gadwen y maer. Yn1- ddengys fod y cynllun newydd a chywir yn chwyddo y gost i 160p, yr hyn a wrthwynebwyd gan amryw o'r aelodau. 0'1' diwedd, penderfyn- wyd fod i Meistri James Rees, G. R. Rees, J. P. de Winton, a AY. Hamer ymgragliori a Mr Hum- phrey Williams, i edrych a allesid gwneyd y ad- wen oddiwrth yr un cynllun am 150p, trwy vsgafnhau ei phwvsau.—Pasiwvd pleidlais 0 gyd- ymdeimlad a ar farwolaeth eiphriod, a gwnaed cyfeiriadau pri- odol at ei allua'ifeilrusrwydd fel aelod o'r cynghor trefol. Anolath) Y DiwKnnAR Mr Hen-rv Morris.—Fel y brys-grvbwyllasom yn ein rhifyn diweddaf, cymerodd angladd y boneddwr adnabyddus uchod le ddvdd Mercher, ac yr oedd yn un o'rrhai mwyaf a welwrd erioed yn y dref hon. Dangosodd y mnsnachwyr lie ereill eu parch ar yr amgylchiad yn y modd arferol, ac vr oedd v morwyr hwytiiau yn tnlu teyrnged gvffelyb i gofEadwriaeth vr ym- ndawedig trwy chwifio bancran ar yr half-mast. Gwnsanaethwvd wrth y ty gan v Parch. Hugh Jones, a rhychwynodd yr orymdaitli nruddaidd tua deuddeg o'r gloch yn y drefn ganlvuol:— Aelodau a swvddogiou y Cynghor Trefol. gyda rrnpe. ar eu breiehiau, yn oael en blaenori gan Mr Hugh Pugh (maer) a'r Henadnr James Rees; aelodau cyfriufa Segontium, urdd y Seiri Rhydd- ion, yn eu hurdd wisgoedd; aelodau cyfrinfa y Loyal Menai, UJdd yr Odyddion, gyda whes du; yr elorgerbyd, yn cael eu dilyn gan Masters Henry ac Edward Orris (dau o feibion yr ymadawedig), Mr Thomas Morris, Tyddyn Helen (ei frawd); Meistri Paul Edwards (Ha.kyn, sir Fflint), Isaac Harris, eto; David Parry (Bangor), W. Williams (Penybryn, Llanrwst), Price H. Morris (Halkyn), Benjamin Bryan (Caernarfon), J. Bryan, eto; N. H. Morris (Ysgeiflog, Halkyn), 0, Owens (Bangor), Wm Morris (Drwsycoed), a Henry Morris, eto. Yna dilynai tua dau gant o fasnachwyr, yn cynwys cvfeillion ac edmygwyr y diweddar foneddwr. Edrychwyd ar yr orymdaith gyda theimladau Edrychwyd ar y fi?, Z o drigolion y dref. Pan pruddaidd gan filoedd 0 drigoUon y dref. Pan gyrhaeddwyd i eglwys Llanbeblig, chwareuodd Mr J. Williams, Castle-square, un o alawon Handel, I know that my Redeemer liveth," ar yr organ, yn nghyda'r "Dead March" wrth fyned allan. Gweinyddwyd yn yr eglwys ac wrth y bedd gan y Parch. Wm. Jones, yr hwn hefyd a ddarllonodd ffurf-wasanaeth claddu urdd y Seiri Rhyddion. Yna darllenodd Mr W. D. Edwards, ysgrifenydd cyfrinfa y Loyal Menai, wasanaeth claddu arferol urdd yr,Odyddion. Gofidus genym grybwyll na allasai Mr R. P. Morris, swyddfa llys y man- ddyledion, sef mab hynaf twmngalon yr ymad- awedig, fod yn bresenol oblegid aflechyd; a mawr hyderir y bydd iddo gael ei adfer yn fnan. Cyd- ymdeimlir yn ddwfn a Mrs Morris a'r teulu yn eu trallod chwerw. Nos Sul diweddaf, gwnaeth y Parch. Hugh Jones, gweinidog y Wesleyaid Gym- reig, gyfeiriadau priodol at yr amgylchiad galarus, ac adroddodd ychydig o eiriau olaf y diweddar Mr Morris, oddiwrth y rhai y mae sail ddn i gredu fod marwolaeth yn elw iddo. GWLEDD FLYNYDDOL YSGOL Sabbothol Moriah. —Prydnawn dydd Gwener diweddaf, cyfarfu aelodau yr ysgol uchod yn nghyd vn Ysgoldy Brytanaidd y dref, lie yr oedd ganddynt wledd o de a blasus-fwyd, wedi ei pharotoi ar raddau eang a dymunol. Yn gyntaf cafodd y plant, oddeutu 260 mewn nifer, eu diwallu a dogn o'r danteithion, uwchbeu pa rai y dangosent foddhad anghyfbedin. Wedi hyny eisteddodd tua 350 0 bobl mewn oed wrth y byrddau, a gallwn dybio wrth sylwi, fod y rhai hyn eto yn derbyn mesnrhelaeth o fwyuliad wrth yru o'r golwg y trugareddau oedd ger eu bron. Gwasanaethid yn hynod garedig wrth y byrddau gan Mrs Jonathan, Gorphwysfa; Miss Jonathan, eto; Miss Davies, East Twthill; Miss Williams, Eaatgate-street; Itm Griffith, Castle-ditch Misses Jones, 14, Bangor-street; Mrs Tliomaa, Min y Nant; Miss Jones, 35, Bridge- street Miss Lewis, Quellyn; Miss Hughes, N. & S. W. B ink; Mrs Williams, 44, Pool- street; Miss Williams, HolyweH-terrace; Mrs Parry, 19, Pool-lane; Miss Williams, Poolside- square; Mrs Hughes, 25, New-streot; Miss Gray, 11, Begontium-terrace; lesses Barlow, Wynne- street; Mrs Parry, 34, Bridge-street; Miss Evans, Pool-side; Mrs Humphreys, Tithebame-street; Miss Jones, Hole-in-the-wall-street; Hrs Hughes, 6, Pool-hill Mrs Pritchard, 7, Thomas-street; Mrs Protheroe, Castle-ditch; Mrs Owen, North- road; Miss Thomas, Tithebarne-street; Mrs Owen, Brynhyfryd; Hrs Williams a Misses Will liams, Palace-street; Mrs Hughes a Mrs Lloyd, Pool-side; Miss Evans a Miss Griffith, Golden Goat Establishment, yn cael eu cynorthwyo yn ddeheuig gan osgordd 0 wyr ieuaine airielwedd. Arolygid holl drefniadau y wledd yn hynod fedrus gan Mrs W. P. Williams, Turf-square; Mrs W. Griffith, 22, Pool-street; a Mrs M. A. Williams, 18, Bangor-street. Am saith o'r gloch yn yr hwyr cyfarfu yr ysgol yn nghyd drachefn yn y capel i fwynhau gwledd o natur arall oedd wedi ei darparu gan swyddogion yr ysgol ar gyfer y meddwl mewn Surf o areithio, doeu, darUen a chanu, &e, Dechreuwyd y cyfarfod trwy i Miss Margaret Solomon adrodd y benod olaf o'r efengyl gan Matthew, yna gweddi gan Mr Ellis Jones, High- street. Yn nesaf dewiswyd Mr Lewis Lewis, Nqlson Emporium, yn gadeirydd, a theilwng ydyw hysbysu ei fod wedi cyflawni hyn o orchwyl er boddlonrwydd eyffredinol. Y peth cyntaf oedd cystadleuaeth mewn adrodd dau o benillion Mae dy air yn abl f'arwain," &c. Daeth 18 o blant yn mlaen; goreu, Miss Jane Williams, Penllyn; ail, mlaen; goreu, Miss Tane Williams, 'Miss Maggie Miss Mary R. Daniel; trydydd, Miss Maggie Solomon. Yn ail, cystadln mewn datganu" alaw, y don "Martyrsbuddugol, Mr Benjamin Jones, TrefEynon. Y n drydydd, eystadlu mewn darllen Marc 4 benod a'r wythfed adnod, a Matthew 13 besod a'r 23ain adnod. Yr oedd tri yn gyfartal, sef Mr Henry Jones, Henwalia, a Mr John Jones (ei frawd) yn nghyda Mr Ellis Owen, Bank-quay; felly rhanwyd y gwobrau rhyngddynt. Yr oedd dau eraill, Mr Robert Owen, North-road, a Miss Mary R. Daniel, North-penrallt, wedi darllen yn rhagorol fel y dywedodd y beirniad en bod yn deilwng o gydnabyddiaeth, yr hyn a wllaeth Mr Lewis, yr hwn a roddai yr holl wobrwyon yn ol ei haelioni arferol. Yn ystod y eyfarfod cafwyd areithiau gwir dda gan Mri Jonathan, ar yr Ysgol Sabbothol, a W. P. Williams ar y cyuydd difrifol glywir yn y dref mewn tyngu a rhegu. Sylwai y blaenaf ar y lies dirfawr sydd wedi deilliaw i Gymru trwy yr Ysgol Sabbothol, a hyny yn benaf yn mhlith jt Ymneilldu- wyr, a chyfeiriodd yn, hynod bwrpasol at yr haeriadau digywilydd a disail sydd yn cael eu taenu y dyddiau hyn yn erbyn Ymneillduwyr, sef eu bod yn ymdrechu i ymlid y Beibl allan o'r ysgolion, &c.,—gan bersonau sydd yn ddhmheu yn gwybod yn amgen. Buasai yn lies i ysbryd llawer o erlidwyT yr Ymneillduwyr glywed y sylwadau rhagorolhyii. Gresynnabuasaiamseryncaniatau i Mr W. P. Williams gael traddodi hanes dechreuad yr Ysgol Sabbothol yn y dref hon, yn gystal a'i llafur yn ysmd yr 50 mlynedd diweddaf yn Moriah: Datganodd y cor yn bur chwaethus o dan arweiniad Mr William Griffith, Pool-street, ae yr oedd cydbwysiad y lleisiau, yn nghyd ag arddull o datganiad yr anthem, "IIIolwoh yr Arglwydd," a gyfansoddwyd gan Mr Joseph Parry (Pencerdd America), ar yr achlysur o waredigaeth y glowyr ynNeheudirCymru arddechreu y flwyddyn hon,yn datguddio medr yr arweinydd ac athrylith y Pen- eerdd ac yn sier dyma oedd prif ogoniant y eyfar- fod.-Y beirniaid ar y darllen a'r adrodd oeddynt Mr Lewis Protheroe, Castle-ditch, a Air R. J. Thomas, 25, Castle-square y Parch Evan Jones, y gweinidog, ar y cwestiynau yn hanes loan Fedyddiwr, a Mr W. Griffith, Pool-street, ar y gerddoriaetli. Wedi y diolohiadau arferol, ter- fynwyd y cyfarfod trwy weddi gan yr hen frawd Mr Robert Jones, I'enllyi), —Gohehjdi. BWRDD Y GWARCHEIDWAID, Dydd Sadwrx. -Presenol: Meistri R. Jones (cadeirydd), Llan- dwrog; Wm. Jones, Clynnog; J. Joileq, J. Fraser, Evan Griffith, Caernarfon; Wm. Owen, .Llanfaglan Daniel Thomas, Llandwrog; John Owen, Llanwnda; Robert IVilliams, Elias Jones, Llanllyfni; Richard Owen, Elias Williams, Llanrug; Parch H. Jones Henry, Llanbei'is; John Thomas, Edward Williams, Win. Griffith, Llanddeiniolen; Hugh Williams, Llanidan; Hugh Thomas, Llangeinwen Robert Roberts, Llangaffo a Mr J. H. Thomas (ysgrifenydd). Arianol, —Cyfanswm y cymhorth allanol am y pythefnos diweddaf, 311p 16s 6e; eto i dlodion ansefydlog, 37p 7s 6d; mewn 11aw, 1195p 7s Ie; ,.1?y dw;chequts am 350p tnagat gymhorth arianol y pythefnos nesaJ. Nifer yn y ty, 65; yr un wvtl?nos y flwyddyn ddiweddaf, 56; crwyd- riaid, 24. Gahcadau. Hysbysodd yr Ysgrifenydd fod cyfanswm y galwadau am y plwyfau yn dyfod i 2490p, yr hyn oedd lawer iawn yn llai na'r amcan- gyfrif. Mewn atebiad i Mr Hugh Thomas, dy- wedodd yr ysgrifenydd fod gostyngiad eymesurol wedi cael ei wneyd yn Y galwadau ar bob plwyf. Ar gynygiad Mr Daniel Thomas, yr hwn a ciliwyd gan Mr Evan Griffith, penderfynwyd fod y galwadau, yn ol eyfrifon yr Ysgrifenydd, i gael eu gwnevd. Ymborth, §c., i'r Ty.—.Dcrbjuiwyd "y tenders am jmborth, &0., i'r ty, am y tri mis dvfodol, a dewisiwyd y rhai canlynol allan ohonyntBlawd, Meistri Hobley a'i Gyf. cig, Mrs Emery Jones; glo, Meistri O. Evans a'i Fab; grocery, Mr Thomas Jones, Bont Bridd. Arglwydd Newborough a'r Llys Chwartcrol.—Yn nghyfarfod diweddaf y bwrùd, ar gynygiad Mr Daniel Thomas, yr hwn a eiliwyd gan Mr J. Jones (Caernarfon), penderfynwyd anfon diolchgarwch gwresog y gwaroheidwaid i Arglwydd Newborongh am ei wasanaeth maith i'r sir, ac hefyd yn aralygu. gofid oherwydd ei ymddiswyddiad fel cadeirydd y Ilys chwarterol. Heddyw, darllenodd yr ysgrifen- ydd y Ilythyr canlynol a dderbyniodd oddiwrth ei arglwyddiaeth:— Glyn, Hedi 19,1877. MB Tnomm -A fydd i chwi fod mor dda, YD en cyfarfod eZi, a hysby- Mr DaWel'gr!Npj.g. Jmes, a'r gwarcheldwidd eraill yn Undeb Oaemarfon, ty mod yn ma? wmwawrogi eu oollo ce g am nr:O:=t:W:ynOO:o. f1 ea.4m4 f r air, a fy mod yn gofldlo ejmaint a hwythan oher- wydd'te?ntadd?mwth <y neha4ei!yd<l&eth.mewn canlywlld i ymddyglad CYYddUB nifer o 'V'wIr a.1, 4Dd I rdd Sgosl)arth nomduol, yt,,hyVni..n 0 ba ;11 eaid?l r yw rai a gymeras?nt y dldordeb nslr dr&fferth eidMewu nnrhyw faterion a i?rthynanttr b I yn y braw ys dew, ro,on Bel b=Sd-; XIli yt dd t yno yn brydJon pan y mae unrhyw fadr- wtúth (jobbery) i gael ei wneyd. Modd bynag, bcltWn.f fad yr amoer da yn dyM pan na b dd i'r sefyllfa hon or gael eianfmoflo. Ga. Idiolch eto y. ddi- dwyll i'r gwa eid Go hwysd, yr eiddoch, Ae., Derbyniodd darlleniad y Hythyr gymeradwyae'h amlwg, Be enynodd ddifyrwch. Y Tlctty.—Hysbyfnvyd fod Mr Murray Browne wedi ymweled 4'r ty ddydd Mawrth, (l'i fod yn argymhell y gwelliantau canlynolAdgywcirio y pump, er cael cyflenwod digonol o ddwfr, gan fod yn anmhosibl cadw y ty yn lanwaith heb hyny cael dillad melvered neu corduroy i'r dynion a'r bechgyn, yn lie rhai fustion, gan en 'bod yn giyfach ae yn fwy parhaus; a chael gwelyauhaiam yn lle rhai coed yn ystafell y cleifion, gan cu bod yn llawer flVY glanwaith; yn nghyda phenodi cynorthwywr i Mr Owen, y mcistr, os byddai i'w aifiechyd tarhau.—Cyfeiriodd Mr Fraser a Mr John Jones at yr angenrheidrwydd o gael cyflenwad o ddwfr i'r ty o bibellau y gwaith dwfr, gan eu bod mor agos. Barncnt y byddai yn fendith fawr pe gwnelsid hyny. Cyfeiriwyd at y ifaith mai dwfr o'r afon a ddefayddiwyd yn y ty, ac fod baredy yn sefyll ar fin yr afon heb fod neppell fiordd, a tbrwy hyny yr oedd yn rhaid fod y dwfr yn cael ei anmhuro. Cydolygivyd a hyny gan y gwarcheid- waid, alphenderfynwyd fod i'r ysgrifenydd ohebu ag awdurdodau y Cynghor Trefol gyda golwg ar gael cyflenwad o ddwfr o bibellau y dref.—Hys- byswyd fod Mr Owen. meistr y ty, lawer gwell heddyw.—(Johiriwydy materion eraill a HYfir- iwyd atynt gan Mr Murray Browne. Achos John Jones.-Rhoddodd Mr David Hughes hanes ei ymchwiliad i'r achos hwn. Bu yn edrych i fewn i'r papyrau y cyfciriwyd atynt gan Mr i Darbishire, ond uad oedd yn cael fod McKay. set | mab-yn-nghyfraith John Jones, wedi ymrwymo dalu unrhyw ewm tuag at gynhaliaeth yr ken wr, ond yn unig talu i Henry Jones am y fuwch o'r arian o roddodd i'w dad. Yr oedd Mckay yn hollol foddlawn i drosglwyddo dodrefn yr hen wr iddo. Anogwyd Mr Hughes i ohebu a Henry Jones, yr hwn a driga yn Mhenrhyndeudraeth. Y Diweddar Mr John JTillianw, Brynaera—Der- byniwyd yr hysbysrwydd am farwolaeth y bon- eddwr uchod, yr hwn oodd yn un o gynrychiolwyr Clynog, gyda gofid. Gan fod ei farwolaeth wedi achosi gwagle yn Mhwyllgor y School Attendance, etholwyd Mr Wm. Jones, Henbant Mawr, Olynog, i lanw y bwkh. LLYS YR YNADON SIROL, DYDD SADWRN.- Gerbron Dr Millar a Mr E. G. Powell. Oxorthoi anfoo eu Plant i'r Ysgol.—Cyhuddwyd J. E. Williams Llanberis, o wrthod anfon ei eneth fechan i'r ysgol. Erlynwyd ar lan y bwrdd gan Mr Allanaon, Caernarfon. rrofwyd yr achos gan Miss Jones, yr ysgolfeistres, a Mr Wilson Roberts, y swyddog gorfodol. Mewn amddiffyniad, dangos- odd y diffynydd dystysgrif yn profi. fod ei blentyn yn aflach, a dywedodd ei fod yn ei haddysgu gar- tref. Yr oedd yn hollol barod i adael i awdur- dodMybwrddarholiei blentyn umrnyw aaeg y dymunent. Yn ngwyneb hyn, nid oedd gan yr ynadon lwybr amll i'w gymeryd ond taflu yr achos allan,-David Michael Jones, Capel Coch, !Jan- beris, a gyhuddwyd yn yr modd. Gan d oi yn addaw anfon y plant i'r ysgol yn rheolaidd o hyn I allan, maddeuwyd iddo y tro hwn, a chafodd beidio talu y ddirwy arferol. Afreokidd-dra yn Mhenygroes.—David Roberts, chwarelwr, Nantlle, a gyhuddwyd o feddwdod ac ymddygiad afreolus yn Mhenygroes ar yr 22ain cynfisol. Ymddangosodd Mr Allaiuou, Caemar- fon, dros y diffynydd, yr hwn a wadai y cyhudd- iad.—Tystiodd Sergeant Williams iddo ganfod y diffynyad yn feddwac yn ymladd yn Mhengroes. Galwyd tystion i wadu y cyhuddiad, a rhydd- hawyd'y difEynydd gyda rhybudd. Ebcnezer Unwaith Eto.—Cyhuddwyd John Wil- liam Hughes o ymosod ar Griffith Hughes, perchenog y Prince of Wales Inn, Ebenezer, ar yr 20fed cynfisol. Ymddangosodd Mr J. A. Hughes dros yr erlynydd. Oddiwrth y tystiol- aethau ymddengys i'r diffynydd, ar ol bod yn yfed tri glasiad o gwrw yn y tafarndy, ofyn i'r erlynydd am arian. Atebwyd ef nad oedd arian yn ddyledus iddo gan yr erlynydd. Ar hyn, gafaelodd y di- fEynydd mewn bwrdd oedd yn y parlwr, a bygyth- iodd "falu" yr erlynydd gydag ef. Yn ebrwydd wed'yn, taflodd yr erlynydd ar lawr a chiciodd ef amryw weithiau. Gwelwyd ef yn gwneyd. hyn. Am ymosod ar Griffith Hughes gorfu iddo dalu 3p 6s, cvdrhwng y ddirwy a'r costau. LLYS YR YNADON BWRDEISIOL, Dydd Llun.—Gerbron Mr G. R. Rees a Dr W. W. Roberts. Cymydogewu Civerylgar.-Margaret Brady a gy- huddodd Margaret Hughes, Uxbridge-street, o arfer geiriau bygythiol tuagati ar y dydd Mawrth blaenorol. Oddiwrth dystiolaeth yr erlynes ym- ddengys i'r ddiffynyddes ddyfod i'w thy, ac ar ol ei herio i ddyfsd i ymladd, guro y drws gyda phrocer haiarn, a bygwth ei lladd. Difyrodd y boneddigesau hyn y llys trwy edliw gwahanol ar- ferion y naill i'r llall. Rhwymwyd Margaret HugheB i gadw yr heddweh. Oolygfa o Jf"aterka.Cyhuddwyd Sarah Wil- liams, Strvd "Waterloo," o daraw Catherine Jones (" Cadi'r Cowt"), o'r un gymydogaeth, prydnawn dydd Sadwrn, wythnos i'r diweddaf. -Sarah Williams yn awr a gyhuddai Catherine Hills, o'r un gymydogaeth, o ymosod ami ar noson y diwrnod crybwylledig trwy ei tharaw a photel beint. Galwvd ar amryw dystion yn mlaen yn yr achos hwn hefyd.—Am guro Catherine Jones gorfu i Sarah Williams dalu 28 6c a'r costau; lie am ym- osod ar yr olaf dirwywyd C. Hills i'r uR swm. Ymosodiad gan Faehyen.—Ni ddaeth Robert Chas. Forbes, bachgen o gymydogaeth Taiilrallt, yn mlaen i ateb cyhuddiad o ymosodiad ar Margaret Roberts, Caemur. Ymddangosodd yr erlynes ae ewythr i'r difTynydd, a dywedasant fod y mater wedi cael ei drafod ganddynt allan o'r llys.— Sylwodd Mr C. A. Jones, clere yr ynadon, fod yr achos yn un Iled bwysig, gan i'r diifynvdd dori braich yr erlvnes a ffon.-Dywedodd y faine nas gallasent ganiatau i'r achos gael ei drafod allan o'r llys, a gorchymynasant i'r diffynydd ddyfod i fyny yr wythnos nesaf.

Cymerodd cynhwrf lied (Idifri f I e yn Eglwys Ddefodol New Forest ychvdig amser yn ol, a'r eanlyniad fu i foueddwr o'r enw John Whittle, un o'r wardeniaid, gael ei wvsio gerbron yr ynadon am derfysgu. Ymddengys iddo symud ycanwyllau a'r groes oddiar yr alloi- a gwaeddi Dim Pabvdd- iaet.li" tra yr oedd y ficer yn gr.'eddio, Dirwy- wyd ef i 5p a'r costan. Y mae gof ieuanc o'r enw James Tipson, o Al- freton, swydd Derby, yn y ddalfa ar y cyhuddiad o ddianc ymaith a boneddigea ieuanc o'r enw Coole, yr hon a gvmerodd i'w chanlyn swm lied dda o arian ac eiddo drudfawr. Credit' eu bod yn bwriadu dianc i'r America, ond daliwyd hwy mewn gwestv heb fod yn mhell oddicartref. Deallwn fod Esgob Llanelwy wedi penodi ei gaplan, sef Dr Perowne, i'r ganoniaeth a wnaed yn wag trwy ddyrchafiad y Canon Morgan i'r arch- ddeaponiaeth. Nid oes yr un o'r gwledydd tramor wedi gwneuthur dim i gynorthwyo y dioddefwyr yn yr India, nac ychwaith y clwyfedigion yn y rhyfel. Yn nghorph yr wythnos ddiwcddaf siaradodd Mr Gladstone yn Nottingham, Mr Bright yn Roch- dale, a Syr Stafford Northcote yn Exeter. Llwsantfi'raid Ceredigion.—Cyfarfod Diolch- garwch am if Cynhauaf.—Cynhaliwvd y cyfarfod- ydd yn yr Eglwys Sefydledig dydd Mercher, y 26ain cviiflssl, pryd y gwasanaethwyd gan y Parchn Price, Llrwel, ae Edwards, Itofachraeth.

f jrgfegsMmn DiiueJrtaf. /^tOLLWYD oddiwrth y Station, yn Nghaer- oaoii, Pedair o Ddefaid. Rhoddir gwobi i bwy bynag a rydd hysbysrwydd yn eu cylch i Robert Williams, cigydd, Caeniarfon, TYDDYN CANOL A TY'N-Y-PARK, (RHOS- TRYFAN. GWERTHIR AR AUCTION, GAN MEE.H. OWEN A'I FAB, yn y lleoedd i?JL uchod, ddydd Gwener, Hydref 19, 1877, yr eiddo canlynol:—8 o GeffyLui defnyddiol at bob math o waith, Eboles, Cyw sugno, Merlynod, Buchod, Defaid, Tas o Wair, Dodrefn Ty, Offer- ynau llwsmouaeth, &e. Dechreuir gwerthu TO Tyddyn Canol am un o'r gloch, ac cir oddiyno i Ty'n-y-Park. Am ychwaneg o fanylion, ymofynera'r arwerth- wyr yn Nghaernarfon. 0 659 c

I Ill Y NEWYN YN INDIA Y mae Cronfa y Mansion How wedi cyrhaedd y awm o 295,000p. Casglwyd 2i),000p yn Man- chester jt unig Cyianswm y casgxiadau a wnawd yn ngwahanol eglwysi ae addoklai Dinbych tnagaty newyn uchod ydyw 103p lis, yr hyn, gyda'r tanysgrifiadau cy- ffredinol o S7p 6s 6c, a wna y cvfan o'r derbyn- iadau yn 140p 17a 6c Anfonwyd cheque am lOOp i Arglwydd Faer Llundain, a bwriedir anfon y gweddill, gydag ychwanegiad, yn ddioed.

MARWOLAETH 0 GYNDDAREDD. Tn Tydlesly, dydd Gwener diweddaf, bu farw Peter Jameson, oddiwrth y gynddaredd. Ym- ddengys iddo gael eu frathu gan ci gi ei hun ycbydig wythnosau yn ol, ac i arwyddion yr aftechid ofnadwy hwn dori allan ddydd Mercher. Yr oedd y truan mewn poenau dychrynllyd, a cheisiodd gyflawni hunan-laddiad amryw weithiac.

I ABEBANGELL. l CTJAAPOIR Ywxow. -Cynaliwyd Cyfarfod Ys- I galion Dosbarth Glandovery yn y lie uehod, Medi I v 23ain dan lywyddiaeth Mr David Evans, Cemaes. V.'n y boreu, areithiwyd gan Mr Evan Pugh, Llan- eirin, ar "Lywodraeth Deuluaidd," gan MrJohn Willi am a, Machynlleth, ar Addysg Deuluaidd," a chan Mr Evan Hugnes, Penygroea, ar (, Addnl- iad Deuluaidd." Canwyd amryw o donan syml gan y plant yn ystod y cyfarfod dan arweiniud Mr E. Davies, Glanafon. Cynhaliwyd y cyfarfod athrawou ar el pryd yr ymdrinwyd. a'r materion canlynol: Cadarnhawyd gweithrediadau y cyfarfod blaenorol, darllenwyd y cyfrifon a gwnaed sylw arnynt. Penderfynwyd yn lal, ein bod yn annog yr holl ysgolion i gynal cyfarfodyd gweddi i wexldio am lwyddiant yr ysgol Sabbothol, i ddeehreu, Sabboth, yr 28ain o Hydref neeaf, a tbrwy yr wythnos dilynol. 2, Fod y cyfrifon am y flwyddyn a basiodd i gael eu hargraphu gydag adroddiad yr ymwelwyr. 3, Ell bod i anfon oeoadwri i'r Qyfar- fod Misol yn erfyn am y cymorth i ail sefydta cyfarfod blynyddol yr ysgolion. 4, En bod yn annog i bob eglwys gadw cyfarfod darHen yn ystod v gauat—Am ddau o'r gloch, holwyd y plant gan Mr Evan Evans, Cemmaes, yn hanes lesu Grist, a'r doabarth ieuainc gan Ir Owen, MachyuUeth, yn hanes y mab amon Yn yr hwyr ht?wyd yr ys- gol gan y Parch Hugh Roberts. Rhvdynuur o'r

I FFLINT. Dydd Mawrth diweddaf, Medi 25ain, cynhaliwyd Cyfarfod Chwarterol Dosbarth Demi Fffint yn ysgoldpel y Methodistiaid Calfinaidd, o dan lylvy = y Dosbarth Demlydd, y Parch D. Oliver, Treffynon. Daeth cvnrychiolwyr o Bagillt, Coedllai, Gronant, Fflint, a Thregynon. Gorsedd- w"d y swyddogion am y flwyddyn gan y Parch J. Morris, U.D.R., Llangollen. Darllenwyd1 adrodd- iadau y Dirprwywyr Neillduol. Cafwyd adrodd- iadau o'r cyfrinfaoedd, pa rai oeddynt ar y cyfan yn galonogol. Y materion a ddaethaut fwyaf dan sylw y cyfarfod oeddynt" Y moddion goreu i gael deiHaid yr Ysgol Sabbothol ac aelodau eglwysig yn ddirwestwyr." Pendefynwyd, 1. Fod pob tenu yn anfon at y gwahanol Ysgolion Sab- bothol a'r eglwysi am ganiatad i adael llyfr yn yr eglwys tuagat gymeryd enwan y dirwestwyr, a'r rhai a ddrmunent fod. 2. Y dull goreu i gario y cyfrinfaoedd yn mlaen yn ystod y gauaf er cadarn- hau yr aelodau yn egwyddorion Dirwest a Theml- yddiaeth Dda. Cafwyd awprymiadau buddiol iawn gan amryw frodvr, yn enwedig gan y Parch J. Morris. Da genym hysbysu fod golwg obeith- iol ar Demlyddiaeth yn y sir, ac ond i bob aclod fod yn ffyddlawn, gwneir gwaith mawr yn ystod y gauaf, gan mai y gauaf yw haf Ttemlyddiaeth. Penderfynwyd i'r Dosbarth Demi nesaf fod yn Gronaut, Rhagfyr 18fed. Cynhaliwyd eyfarfod cyhoeddns yn yr hwyr dan lywyddiaeth y Parch Michael Jones, pryd yr anerchwyd y cyfarfod gan y Parchn R. Jones, Gellifor, a J. Morris, Llan- gollen.-X. Y.Z.

I LLANFAIR P.G., MON. NM Fawrth, Medi 25ain, traddododd y Parch W. Rees (Gwilym Hiracthog), ci ddarlith odidog ar "Martin Luther a'i Amseran," yn nghapel yr Annibynwyr y lie uchod. Dewiswyd Mr Griffith Owen, Alma terrace, i lywyddu. Cyf- lawnodd y llywydd ei waith yn hynod ddeheaig. Wedi i'r darlithydd enwog cistedd i lawr, gwnaeth amryw sylwadau byriou, ey iiivvsfawr, ae i bwrpas, oddiar gymeriad Martin Luther er addysg i'n gwrandawyr, i wrthwynebu Pabyddiaeth sydd yn prysur lenwi ein gwlad o dan y wedd o Brotestan- iaeth. Cynulliad lliosog a gwrandawlad astud.' Yr oedd yr elf yn myned tuagat ddileu dyled y capel newydd.

I DERWEN, ger CORWEN. Cynhaliwyd cyfarfod ardderchog yn yr YsgsMy Cenlicdlaethol nos W oner, yr 28ain cynfisol, o dan lywyddiaeth medru3 y Parch J. C. Davies, B.A., y rheithor. Yr oeli y program yn cynwyi pob amrywiaeth chwaethus ar ffurf caneuon, darllen- iadau, &c., ac cnillodd y rhai canlynol glod mawr iddynt eu hunain wnll gario y program allan:- Y Derwen String Band, o dan arweiniad gallnog Mr J. R. Lloyd, y cor Ueol, plant yr yagol ddydd- iol, Miss Jon", Pla. Lelo; Miss Jones, Blue Bell; Miss Winnie Woods, Corwcn; Capten Hanning; Mri Woods, y telynor, Corwcn; F. A. Jones, Yágol Ramadegol, Rhllthyn: W. Roberta, Rectory, Lkmelidan; Is. Jones, Ysgol Genhedlaethol, Llan- fihangel; loan n Laufair; W. Williams, Ysgol Genhedlaethol, Llanelidan E. Williams, Rhuthyn, a J. C. Jones, Ysgol Genhedlaethol, Derwen. Mr Woods, y telyner, oedd arwr y cyfarfod;—chwar- cuodd yn gampus, ac yr oedd swn yr hen donau Cymreig yn cymcryd gafael anarferol yn y gwydd- fodolion. Ar ddiwedd y cvfarfod, arddangoswvd amryw ddarlnniau gyda'r Magic Lantern, gan Mr M. Wood, Aberclwyd, yr hyn a roddodd foddhad cyffredinol. Yr oedd y cynulliad yn un da iawn, ac yn mhlith eraill yr oedd y rhai canlynol yn bre- senol -.—Parch .T. C. Davies, Mrs Davies, a Miss I. Davies, Rectory; Parch S. Reed, curad, Corwen; Mr C. W. Wood, Q.C., a 3irs Wood, Aberclwyd; Misses Roberts, Rectory, Llandidan; Mr A. Glad- stone, Lerpwl; MrF. Cathrall, eto, Ac. Chwaren- wyd ar yr harmonium gan Miss Roberts, Rectory, Llanalidan, ac ysgolfeistr Derwen.—Un ay oedd yno.

AT IDIUS VYCHAN. Syr,—A fydd Idns Vychau mor garedig a chy- hoeddi yn y Genedl ei feirniadaeth ar y penillion i Ddagrau y Gwaredwr," h. v. yn fwyaf arbenig y rhan hono o'i feirniadaeth sydd yn dwyn cysylltiad uniongyrohiol a'r pcnillion hyny sydd yn dwyn vr enw Ap Iolo, yn nghydaï ddarnodiad o Farddon- iaeth, sef yr hyn ydyw a'r hyn nad ydyw. Os gwnahyiibyddafyuddiolchgttriddo. Ap Iolo.™

I JACEDI PILOT CLOTH! 'ACEDI PILOT ?CLI?)T.H!! i'w cael yn Siopau y Dil ? ? ?vyr CeHedl- ae'hol, sef y Leeds Hons?, Stryd y Red Lion, a'r DmoTwicHoase, Stryd y Porth Mawr, CMmarfon. o572

O ddt,v to ancr  Aordd rhwng y lleoedd hyn— .?C?u???"? ?Balin na Nik 01, y mac ??? ?mitza gyferbyn, i!e y mae y  y Danube, ar hyd yr h- y bent?r ^ddarpariaethau Rwsiaidd. Cyr- Sroiniol y triongI.Bahn da Yltlv' h9Cdda J mirll0Vtl)Drenova, 1Fwlch Schipka '"?"- o hyd. ?' h»o■djd?a !>-rr>vsltvl? ys orllewinol o Nikopol 1 Plevna, ?? ? ? „ thcrfyM yn mwlch Schvpka, ??' ?tu yr un hyd a'r usil- Yn y ? Y ""??yinJ y Rwsiaid yn gwersyuu, trio'-???uden. y pencadlys, rhwng Buda » PleVI1 lYn Mwloh Schipka mae Radetzky gvf- bflla Ssul rimau p? yn rievus mao'r Arch- WS'J'S^vferbya ag O?u Pasha, ?I???R tn?S?C??? tch gyforbyn a Biela y -y Czarevitch gyfcrbyn a ? ?? ??i Y mM hon yn sefyIH? y carasai 0»mC1 y*^)ad<d o gvffclyb allu i Napoleon Fawr ti i ?n-yn v canol rhwng anol ffli,.oe t, fe-I Y gfE?,,rai dfdu grym a fvudui v naill ?. y llall ?, byddinoüd a' I illnystno c ? i'r Uall allu ei b^tS,1U; d hvd yn hiiid OM y b?d? yfn ertl l u <??.? .?wcdiei ddargMfod yn myddin « fell7 y y m?e we bod yn ?Uuog -1 wBwffl■ft., ?? fanteisiol. Nid ywychw?th '?i ? g??' y "?  y ?"" Wrmi^iyw>-<UioH Tyrcaidd dori i im.wa ir ^0S "U??fodyn ?y? ll,i 7 Rw?'"d Sdv? ?-"y y? ?ys- Er pob ymgiust, niidi ??cimMP?haun ?r.myn nes igyme?d CkhSchipH; ymfoddlona Osman Pasha ar -Mffvn ei hun yn PIe?-na; tra y mm Mc- ■ ftwedi cilio yn ol o gymydogaeth y S? hen safle ar y Lom. Y cwbl y mac ??idwedibod yn ? i'w wneyd ydyw yvllifeiriant,acmd ei ddarostwng. Yn y Eraser V mae Rwsia wcdi deffro o'i brcudd- ?n am wendid y Twre, yn ymbarotoi o N.friteo?'ra'ryludrpcn, w y mae yr ad- Saerthto sydd yn cyrhaedd yfyddmyn bar- f' ? ?wv)Tt 0 i lÜyd yn llawer Uuoso<? ?'??'ny. An.ddwynyncdd .T.)MthMuDcheuoIyn America yn orch- ? pn mhcb brwydror bron ond erbyn i ?yddTfod ioed(I yn aml%i7g fod north r in gwanhau, a north y Gogcdd- Lr Tn o?yddu. Yr ocdd swyddo?on anaUuo? h?d TOcael cu symud, a'r rhai abl yn dyfod ?rM?n, fel yr oedd gorchfy?iad y Deheu pan danit fera wy. I bob ymddangoBMd N.?no!. dyna fydd hanes y rnyfel hwn. Oddi- «th-i mv'kth annisgwyliadwy gymeryd Ile, Ttebygokwyddywyray byddmoedd i auafu in fuan, a pharotoi at ail ryfelgyrch yn y eauaf, a chaiff Rwsia hawddcn i ddisgybu ei ,?),n bric?d-1. T?wni,i y gair fod gwladweinwyr y pnfdcym- Moedd ) n cynyg cyfryn?u rhwng y pleidiau ad md ocs dim gwir yn hyny.