Y Genedl Gymreig

PA FODD I GAEL Y DADGYSYLLTIAD? A DDYLID RHWYMO AELODAU SENEDDOL? RHAGOR 0 FARNAU ARNO. BARN Y PARCH J. SPINTHER JAMES, M.A. SrR,-Rhyfedd fel mae gwaith Mr Bryn Boberta yn gwrthod plygu i lianderfyuiaa tthvl" wedi cynhyrfu y "chwain gwleid- rddol. Diau eu bod yn peri llawer o boen r aelod anrhydeddua, er nad ydynt wadi Swyddo eto i'w lusgo o'i wely. Gall Mr Er a Robarts bellach adrodd yn brofiadol 7l heu beuHi gwlithog hwnw- Chwain! chwainI 8y'0 fwy eu rhif na haid o frain, Yn tyitu 'ijghroen fel pigau drain! -Yn mhell bo rhai'n—y giwaid gasl 'JDewch lonydd i Seneddwr tlawd, A phrofwch gnawd rbyw ddyn diras!" Ond i fod yn ddifrifol. Mae y ffaith yn a Sod yn adnabyddae fwy-fwy bob dydd tad oedd y gwyr byoy-gwyr rhagorol y wae'n ddiddadl- ag oedd yn pasio I I Pon- derfyoiad Rhyl" ddim yn cynrychioli ethol- wyr Gogledd Cymru. We, the men of London, meddai naw teiliwrTooley-atreet! "Fed y Cyngrair," meddai yr ychydig feillionagyfarfuantynRhyl, o'r fam y lid rhwymo pob ymgeisydd Rhyddfrydig yn yr etholiad nesaf i wrthod rhoddi ei gefnngaeth i unrbyw Weinyddiaeth os na dd ?efiar i Dd?dgysyttta a Dadwaddoli yr E?giwys yn Ngbymru yn cael ei ddwyn i fewn, no ai yn gyfochrog i, nen yn gyntaf peth wedi pasio-a hyny yn yr un Seoedd M y pesir ef—Masur Y mreolaeth i'r Iwerddon." Hawyt anwyl! Onid yw yr anturiaeth yn aruthrol1 Gallwn feddwl fod beiddgarweh y Cyngrair y path neaaf at an- fcidcoldob. Gweler y fath gynydd sydd yn y tin 4joithvhwn. Ar gychwyniad yr ym yrob ?tweddaf i waredu bwrdeisdreS Atfbn o grafangau Toriaeth, mynai un gwr yno newn cyfarfod cyhoeddus rwymo yr ym- geisydd Rhyddfrydig" i yfcbryd os nad i eiriad y penderfyniad uchod; a chan iddo fethu yo ei yuigaia, ni welwyd ei wedd ae ni ohlywyd ei lais afyn ystod yr etholiad. and gyda bod buddugoliaeth Atfon yn cast ei aathlu drwy y deyrnas, dyna y gwr a geis. iodd osod hualau ar yr ymgeisydd Rhydd- frydig, ae a fa trwy hyny yn foddion i beri iKyddfrydwyr Atfon o'r braidd golli y frwydr a thafluy fuddagoliaeth i wersyll y Toriaid, yn ymddaugos yn cihwyllgor gweithiol y Cyograir yn Rhyl, lie y pasiwyd y penderfyniad rhe'np, yr hwu a ymddengys ft cyhoedd fel pe buasai wedi ei lunio o jbwrpas i geisio gorchuddio mèthillnt y gwr crybwylledig yn etboliad Arfon Yna, dyoa y wasF, Gymreig, mewn efel- ychiad o'r Pall Mall Gazette, yn ymgymeryd a theimlo yr aelodau Seneddol, yn nghyda nifer o wyr adnabyddas, er cael allan en Byniadau yo nKhylch "Penderfyniad Rhyl; Be v mae yn ddigon amlwg erbyn hyn nad yw y "penderfyniad" ddim yn rayn'd i lawr gyd-'r aelodau na'r etholwyr. A pba ryfedd, gan nad oes neb yn edrych ar y Cyngrair fel yn cynrychioli etholwyr Gogledd Cymru, mwy nag yr edrychir ar yr Evangelical Alliance fel yo rynrychioli enwadan cref- yddol Prydain Fawr. Faint o gymdeithasau Rhyddfrydol Gogledd Cymru sydd yn ael- odau o'r Cyngrair, yn anfon cynrychiolwyr i'w gyfarfodydd blynyddol, neU yn cyf- iranu i'w drysorfa ? Pan geir gwr o enwog- rwydd Seneddol, fel Syr William Harcourt, neu Syr George Trevelyan, i draddodi ataeth yn Ngbaernarfon, neu rhyw dref ganolog aiall, ar ddydd cyfarfod blynyddol y Cyngrair, y maenifer mawr o Ryddfryd- wyr selog ya sicr o ymgasglu yno o'r ar- daloedd cyfagos, ac y mae rhyw nifer ohon- ynt yn arfer cymeryd rhan yo ngweithred- ladau y cyngrair, ac i ddwylaw y rhai hyn yn hollol y syrth yr etholiadaeth, er nad ydyat hwy y rhai sydd yn ethol wedi caol en hawdnrdodi gan neb i'r fath waith. Ar yr egwyddor lac yna y ffutfiwyd y Cyngrair yn Rh-, 1, flynyddau yn 01; ac ar odde-fiad y mae wedi cael ei adael byd yn hyn i wisgo y broffes o gynrychioli Rhyddfrydwyr y Gog- ledd. Nid yw corph yr etholwyr, mewn gwirionedd, erioed wedi cymeryd unrhyw ran ynddo na dangos eu bod yn teimlo dyddordeb yn ei weithrediadau. Ond os a yfOyngrair yn mlaen fel byo, yn ysbryd naw teiiiwr Tooley-atreet, i son am ymrwymo yr ymgeiswyr Rhyddfrydol i droi eu cefnau ar Mr Gladstone a'r blaid Ryddfrydol yn y Sensdd, y nraent yn sicr odarfuyr etholwyr, a pheri i'r cysgod gilio yn ol ar ddetal Kbyddfrydiaeth Gymreig fwy na deg-ar- hugain o raddau. Yr ydym, fel Rhydd- frydwyr Cymreig, oil yn un mewn amcan, ond yn y moddion i gyrhaedd yr amcan hwnw y mae yn naturiol i ni wahaniaethu. Dylai y naill fintai yn y fyddin fawr fod mewn llwyr gydymdeimlad a'r lIall; a dylai gyriedyddion y fiatai ar b.'b cyfrif gadw mewn cof yn barhaus eiciiu Jacob wrth Esau—" Oa gyrir y praidd un diwrnod yn rhy chwyrn, marw a wna yr hoil braidd." Mehefin 11, 1890. SPINTHEK, Syit,-Pe buasai Mr Bryc Roberts, yn ei lythyr diweddaf, wedi dyweyd y gwir, yr holl wir, a dim ond y gwir," afraid funsai i mi eioh trafftrthu gyrlag uurhyw sylw ymbellllch. Dywed, "Y ffaith yw mai y fifed o FswrtV 1886, yr hyn oedd cyn dym- ohweliad Mr Gladstone, a thru yr oedd y blaid fiyddfrydig mewn$rym a'r l oriaid ar lawr, y cyuygiwyd y penderfyniad ag y buwyd o fewn deuddpg i'w basio." Addefaf y cywiriad ond nid yw yn gwella dim ar yr achoH, oblegid y peth diweddaf a wnaeth y Weinyddiaeth Byddfrydig ar y cynygiad o Edadgysylltiad i Gymru ydoedd rkodai Syr William Harcourt i fyny i'w wrthwynebu, a phltidki&io gyda'r Tunaid yn ei erbynt neu redeg anan o'r Til. Ar ol owympo y dywei- od i Mr Gladstone yr hyn a ddywedodd yn ffafr y peth, ac y oafodd Syr William agor- iad llygaidYr eiddoch, &o., EVAN JONHS. Caernarfon, Meb. 13eg, 185)0. Dyma fel y dywed Udgorn Rhyddid ar gysylltiad y blaid Gymreig & Mr Glad- .tone Wodi yr holl ddadleu a r siarad, wed it hril ym'add, dyma brif arweiuydd y blaia Byddfrydol yn tsflu dwfr oer aim ben y tau Cymreitr, ac yn dweyd mewn gwaed oer fod gsti yr Ysgotiaid bawl eyfreithlonBch a Jlai dyrys i Ddadgysylltiad yr EslwyB WIadol na nyni. Wedi ffyddlondeb d.-dor i r h)a,d Fvddfrvdoi a'i harweinydd am flynyddau lawer, wele pin sefyllfa, a defoyd'iio ymad- todd.Eg'.wysig, "uaegia yr oedd yn y deebrau, y mae yr awr hon, ac (01 a oftiwo) y bydd yn WAslud." Pi beth allii gyohyrfu Mr Gladstone i wneyd a dweyd hyn oddigerth amddif Jtwydd undeb yu mblith Rhydd- frydwyr Iymru o berthynas i beoderfyniad Cyr-KbfHir y G„sleid. Yu y HltTYII: imdeb, yn yi mn yiapth blrn gwelodd Mr Glad- Btooe ei gyfio, a pkrysurodd i amlyrrll ei Byniadau. Ond pe buasn y wlad yn ffydd- fcn i brq ieifyniad y Cyoghrair felltn gwr, baafxi yr effaith arno yu llawer gwaLiinol. Deg ar-hugain yn rraig ydoedd y mw>afrif yn eibyn ail Jdarllanud ei fieur o Ym teoiMth i'r Iwafddon, ond pe buasai yr i Belodau K&yddf??i) Cymreig wedi ei wrth-1 wynebu boaaai j mwyafrif yo badwM Ug3iU. I Ac a ydyw yn debyg y buMM Mr G'adstone yn gomedd gW<lndo ar lai Uymru pe y b???perygH?af gothp?e?uyr aebdau Cymreig y: bodoli ? Yr Wythnos a ddyved :-Y pander- fvniad y Rhyl, beth byuagam ei ddoethineb ar yr adeg breaeno!, yn ddatganiad 0 beth ydyw teimlad y wiad gyda golwg arno. Gwn fod ilawer yn wrthwyn?hol i geisio y fath ymrwymiad, ac ya !?Mn yn gryf yn erbyn hyoy, ac yn eu plitb amryw aelodau seneddol. Ond gadewch i ni edrych beth yw barn Mr Gladstone ar y penderfyniad. Fel hyn y dywedai wrth anerch cyfoillion o Gaernarfon tra ar ymweliad 4 Phenarlig rai dyddiau yn olEi fod yn ystyried prysur- deb un rhan o'r blaid yn annueth iawn, a'i fod ef yn cynghori pwyll, cymedroldeb, ac nnfrydedd. Ystyriai ef y byddai Mesur Dadgysylltiad a Dadwaddoliaa yr Eglwys Gyoareigyn un lied ddyryslvd,-ltawer mwy dyryslyd na Dadgysylltiad i Ysgotland. Y mae yr Eglwys Gymreig yn rhan o Eglwys Loegr, a'r holl Esgobaethau Cymreig yn petthyn i Caergaint, ffaith ag sydd yn awgrymu y posiblrwydd o anhawsderau. Yr oedd ef eisieu gwybod pa beth a wnai pe byddai i'r Ysgotiaid benderfynu ar rywbeth cyfifelyb i gynhidledd Rhyl. Yr oedi Dad- gysylltiad yr Eglwys Ysgotaidd yn fater llawer mwy syml, ao yn cael ei gefnogi gan rym llawer mwy o ran rhifedi. Gyda phob dyledus barch i Mr Gladstone am ei farn, rhaid i ni ddweyd naa gallwn gydsymo Ag of. Faly nodasom eisoes, y mae wadi bod yn ddigon dyataw ar byd yr holl amaer yr oedd y wlad mewn cynhwrf, ac yn awr y maa yn dyfod allan i ddweyd ein bod yn annoetb, ac yn anog ar i ni arfer pwyll, &0. Tybiwu na buasai yo son am y fath beth oni b'ai ei fod yn gwelsd ychydig o an- nghydwelediad yn'y blaid ar fater y pender- I fyniad, ac ar hyn y mae yn cymeryd man- tais anbeg.

UNDEB BANGOR A BEAU- MARIS. I DYLEDSWYDD GWARCHEIDWAID AT DLODION. Cafodd cyfarfod arferol gwarcheidwaid yr liadeb uohod ei gynal ddydd Gwener, Mr Hugh Thomas yn y gadair. Yn unol & rhybudd, cynygiodd Dr J. Roberts, U.H., fod i'r bwrdd gyhoeddi hysbysiad am curse brofiadol i'r tlotty am gyflog blynyddol o 25p, saf ychwanegiad o 5p ar y cynog a gyn- ygtwyd pan na dderbyniwyd ond un cais am y swydd. Pe na chaffai person profiadol ei benodi, credai y gwasanaethai y nurse bres- enol-yr hon oedd yn ddeiliad o'r ty-fel cynorthwyydd rhagorol. Yndra ami caniatai y bwrdd gynorthwy allanol heb dalu llawer o sylw pa ua a oedd yn ormod ai peidio; ond pan y deaai i gwestiwn o benodi awydd- og cyfrifol fel y nurse, yr oeddynt yn pet ruso yn hir gyda golwg ar y eyflog.-Dat llanodd y cadeirydd lytbyr oddi wrth Fwrdd y Llywodraeth Leo!, yo yr hwn y dywedai y bwrdd cas gallant gydnabod parson o ddessirifiad y wraig a gyfhwnai ddyled- swyddau nurse ar hyn o bryd fel un cym- hwys i fod yn nnig nurse, a gofynid i'r gwarcheidwaid ail-ystyried y mater.— Eiliwyd oyoygiad Dr Roberts gan Mr George James, a ohefnogwyd ef gan y Mri Benjamin Thomas (un o iadeirwyr y bwrdd), a H. Bulkaley Price, ILH.—Sylwodd Mr Brymer ei fod yn cydweled i raddau mawr a'r hyn a ddywedwyd gan y siariadwyr blaenorol, ond eto ni chredai fod y tlotty hwn mewn angen am nurse wedi derbyn hyfforddiant yn y gwaith. Nid oedd gan Undeb Caer- Darfon nurse o'r fath, oblegid fod yn well gan foostres y tlotty (Mrs Jones) fod beb on; a theimlai ef yn sicr nad oedd tlotty Undeb Caernarfon yn ail i'r un yn y wlad. Cyoyg- iodd ef fel gwelliant fod i'r person a gyflawnai y dyledswyddau yn bresenot gael ei chadw yn y awydd am y cyflog o lOp yn y flwyddyn. -Wrth eilio y gwelliant awgrymodd Mr Richard Jones, Tyddynhic, mai peth nice iawn ydoedd gwasgu ar bersonau a dderbyo- ient gynorthwy allanol er mwyn codi yn nghyflogau y swyddogion. Cefnogwyd y gwelliant gan Mr William Owen, Braint, yr hwn a sylwodd i'r ynadon gael eu gwrthod gan y trethdalwyr yn etholiad y cyngor sirol am eu bod o blaid segur-swyddi a chyflogau uchel (cym. a chwerthin). Methai ef a gweled paham yr amlygai y bwrdd y fath ddymuniad ar draul gostwDg cynorthwy allanol gweddwon dtuain- i wneyd cymaint dros ddeiliaid y tlottly, y mwyafrif o'r rhai oeddynt yn wrthodedig gan gymdeithas, ac ya cael eu gwneyd i fycy o feddwon a phuteiniaid—Gwrthwyn- f,3t b ncky j Mr Baoj?min Thomas yn gryf i gyfeir- iadau o'r fath hyn gael eu gwneyd getbron y bwrdd. EfaUai fod rhai o'r deiliaid yn teilyngu yr enwau a toddodd Mr Owen ar- nynt, ond nid yr oil; oblegid nid oedd pobl dlodion bob amser yn waeth na phobl eraill yn unig am eu bod yn dlodion. Gofyoai i g, Owen dynu ei eiriau yn ol.-Mr Owen: Pa fodd y gallaf ? Gwyddoch o'r goreu nad OAS bobl barchus yn dyfod yma.—Methai Dr Roberts a deall paham nas gallai MrOwen gyflawni ei ddyledswydd i'r bwrdd heb gymhwyso teitlau o'r fath at ddeiliaid y ty. Y b?reu hwnw aeth Dr Roberts trwy y tlotty, a chyfarfyddodd a dau hen wr ag y teimlai ef hi yn fraint cael cymdeithasu & hwynt (clywch, clywch)—Siaradodd y Mri Hugh Hughes, J. Evan Roberts, a David Williams, o blaid y cynygiad gwreiddiul. Dangosodd Mr Williams, os oedd y bwrdd wedi gwnayd yn y gorphenol heb nurse brofiadol, nad oedd yn un rheswm paham y dyler.t beidio penodi un yn awr. Dylant gofio mai nid gwarcheidwaid y trethi, ond gwarcheidwaid y tlodion, oeddynt. Pa un a ddeuai y trneiniaid ag oeddynt yn y tlotty yno trwy eu bai eu hunain ai peidio, dylai y gwarcheidwaid ofalu am danynt. Yr oedd CristioROgaeth yn galw ar fod i'r gwarcheid- waid wneyd bywya y bobl hyn mor gysurus a diboen ag oedd yn bosibl iddynt o dan yr amg.vichiadau.-Tynodd Mr Owen yn ol y rhan ddiweddaf o'i sylwadau, a phasiwyd y gwelliant gan 19 yn erbyn 11 o bleidleisiau. —Ysgrifenodd Bwrdd y Llywodraeth Lliol yn hysbysu na byddai iddynt hwy roddi ychwanes o wrthwynebiad i benodiad J. Thomas Williams fel porthory tlotty—Der- byniwyd penderfyniad a basiwyd gan festri plwyf LlaoUechid yn ceisio gan v bwrdd anfon at Fwrdd y Llywodraeth Leol am orehymyn i ranu y plwyfi i ddwy ward, un i ddswis tri a'r llall i ddewis dan waroheid- wad. Hysbysodd yr aelodau a gynrychiolent y plwyf hwnw na chlywsant ddim o gwbl am y mater, o gaolyniad gohiriwyd yr ym. drafodaeth ar y pwnc—Hys.bysodd y clerc (Mr John Thomas) fod gweddUt o 2306p yn V.fr yr uDdeb.

CYMANFA YSGOLION I DOSBARTH BETHEL. Dydd Gwenir, cynhaliwyd y gymanfa eieni yn Nghapel Peudref, Caarnatfon. Cynwysa y dosparth saith o ysgolion, a daeth tyrfe. dda o honyat yn nghyd. Dechreuwyd cyfarfod y boreu am ddeg o'r gloch, pryd y llywyddwyd gan y Parch T. J. Teynon, (Jwiuyglo. Gwobrwywyd amryw am lafur Ysgrythyrol, a bolwyd y plant yn hanes Dafydd gan y Cynghorwr W. J. Williams, Caernarfon. Llywydd cyfar- fod duu o'r gloch ydoedd y Parch J. Evans- Owen, Llanberis. Khywbbth ya debyg ydoedd y gweichrediadau yn y cyfarfod hwn eto. Cynhaliwyd y oyfarfod terfynol am bump o'r glojh, Q dan lywyddiaeth y Parch Dr Herber Evans. Holwyd yn gyfffodinol oddi ar ranau o'r Epistol at y Rhufeiniaid gan y Parch R. W. Griffith, Bethel. Cfwyd cymanfa hynod lewyrchus, yr hyn a brofai fod cryn lafnr wedi bod ar ei chyfer. Arweinid y cann gan Mr Jonah W. Owen, Llanberis, a chyfeilid gan Miss Kattiq Evans-Jones, EbeneJiiAr,

MARW YN Y GER- I BYDRES. Pan yn dyfod gyda'r gerbydres hwyrol o Lanberia nos Lun, cymerwyd Mr T. J. Parry, Bangor, yn glaf, a bn farw yn mhen I ychydig fynydau.

I ANFON FICER I GAPV- I CHAR. Yn llys y air, Oaanewydd, ddydd Gwener, erlynai Mr Dando, arlunydd, Commercial- street, Casnewydd. y Parch J. C. S. Darby, ficer Machen, sir Fynwy. Yr oedd y swm a hawlid o dan sofren. Gofynodd y barnwr beth oedd gwerth y fywiolaeth. Dywedwyd mai 348p y fl wyddyn. Anfonwyd of i jarcbar am ddeng niwrnod.

MAM A THAIR MERCH WEDI BODDI. I Y Mae Mayeville, YD Kentucky, o dan lit- ogydd mawrion. Darfu i'r llif olchi uu ty ymaitb, a boddi pedwar o'r preswylwyr- Mrs Hessler a'i thair merch.

Y LLOFRUDDIAETH YN NEW BRIGHTON. Ddydd Mercher terfynodd ymchwiliad y trengboliac i ashos marwoUeth dau fachgen Felix Spicer, New Brighton. Gwrandawyd amryw dystiolaethau, y rhai oeddynt yn gyffalyb i'r rhai a roddwyd o flaeu yr yn- adon, Wedi i'r rheithwyr ymneillduo am ddeng mynyd, dygasant reithfam o Lofr- uddiaath wirfoddol yn erbyn Felix Spicer. Mae efe ar hyn o bryd yn ngharchor Knuts- ford. Cymar ei brawf le yn mrawdiys Caer. 1 1

Y TEILIWRESAU YN SEFYLL ALLAN. Darfu i Gymdeithas Meistri Teilwriaid Llyolleiflad, ddydd Iau, gynyg rhoi ua awr i mewn er mwyo cael cydwelediad rhyug- ddynt hwy 6'r teiliwresau sydd yn sefyll allan. Gwrthodai y teiliwresau hyB, a gwrthodent hefyd i'r taater Rael ei bender- ynn gan gyflafareddiad.

RHYFEL Y DEGWMj LLANBPTDD. Darfa i Mr Stevens, dros y Dirprwywyr Eglwysig, ymweled A Llanefydd dydd Ian, gyda'i ddynion i'w amddiffyn os byddai galwad, i atafaelu am ddegwm. Nid oedd yno heddgeidwaid, na neb dros y Cynghrair Gwrthddegymol. Derbyniwyd hwy yn y tri amaethdy cyntaf mewn dull heddychol; ond wrth fyn'd yn uwch i fyny y bryniau, cyfarfyddwyd hwy gan gannoedd o bobl, yn chwythn cyrn a churo llestri. Taflwyd un neu ddwy o geryg, a tharawyd un o'r dynioa oedd gyda Mr Stevens yn ei gefn. Gwelodd Mr Stevens na fedrai fyn'd ddim yn mhell- acb, a dychwelodd i Ddinbycb.

YR AELODAU SENEDDOL CYMREIG A'R DEGWM. Bwriada Mr Stuart Rendel, fel cadeirydd yr aelodau Rhyddfrydol Cymreig, wneyd cyoygiad yn nglyn & Mesur y Degwm i'r perwyl canlynot Fod y degwm yn eiddo i'r genedl acyn gymwysadwy at unrhyw ac at yr boll ddybenion hyny ag a gymeradwyir gan y Senedd." Er mai yr aelodau Cymreig a dynasant y cynygiad allan, eto deallwn y bydd i Mr Gladstone yn bersonol ei gyner- adwyo ac y caiff gefnogaeth yr oll o'r Wrth- blaid.

HUNANLADDIAD 0 I ACHOS TLODI. Cynhaliwyd ymchwiliad ddydd Mercher, yn llys y trengholydd. Golden Lane, Caer- ludd, yngbylch marwolaeth Alfred Reynolds, 59, saer coed, yn tyw yn ddiweddar yn 13, Smith street, Stepney. Tystiodd Elizabeth Reynolds, y weddw, fod ei gwr, y Sadwrn cynt, wedi mynd oddi cartref i chwilio am waith. Buasai allan o waith am gryn amser. Yr oeddynt mewn amgylchiadau hynod o isel; ac yr oedd byn yn effeitbio cymaint arno nes methu cysgu'r nos. Y diwrnod at ot iddo ymadael derbyniodd y tyst y llythyr hwn hefo'r post" Anwyl Betsi,—Yr wyf yn anfon Is 63 mewn Ilythyrnodau. Maddeu- wch i mi; oherwydd y mae bywyd yn faich i mi. Betsi, nis gwyddoch sut yr wyf yn ysgrifenu hwn, ond fe wnewch yn well ar eich pen eich hun. Daw a'ch bendithio. Oddiwrth eich serchus wr,-A. REYNOLDS." Ar ol derbyn hyn, Reth y tyst at yr hedd- geidwaid rhag blaen a dydd Sadwrn di. weddaf hysbyswyd hi fod corff ei gwr wedi ei gael yn y Tafwys. Dychwelwyd rheith- farn o "Cafwyd wedi boddi."

CYFARFOD MISOL I LLEYN AC EIFIONYDD. I Cynhaliwyd y Cyfarfod Misol diweddaf yn Tydweiliog, Mehefin 2il a 3ydd. Llyw- ydd, y Parch W. Thomas, Pwllheli. Dar- llenwyd cofnodau yCyfarfodMisol diweddaf, a chadarnhawyd hwynt. Derbyniwyd y gwahanol gasgliadBu-y misol, y Drysorfa Gynorthwyol, ac i'r efrydwyr. Dosbarthwyd tiefnlen y Cyfarfod Misol am y pum' mlyn- edd nesaf. Hysbyswyd fod y Cyfarfod Misol nesaf i fod yn Pranteg. Gorphenaf 7fed a'r Sfed; a'r ua dilynol yn'Ptstyll, Awst 18fed a'r 19eg. Darllenwyd llythyrau oddiwrth bersonau yn cydnabod cydymdeimlad y Cyfarfod Misol & hwy mewn cystudd, &a. Rhoddodd y cenhadon a anfonwyd i Tyd- weiliog eu hadroddiad. Dywedadd y cen- hadon a anfonwyd i Penmount fod yr Eglwys yn bleidiol i ymgeisydd sydd yno am y weinidogaeth i fyned yn mlaen. Peo- odwyd brodyr i fyned i Rhoafawr i gynortfy- wyo yr eglwys i ddewis ychwaneg o swydd- ogion-v Parch W. Jones, M A., ac O. P. Jones, Fourcrossea. Penodwyd rhai i fyned i Bancoed i'r un amcan. Rhoddwyd cania- tad i Bryokir i adgyweirio y capal. Dewu- wyd y Prfrch D. E. Davies, Pwllheli, yn llywydd y Cyfarfod Misol; acyn gynryohiol- wyr y Ssaiynau, y Parchn W. Thomas, Pwll- heli, a T. Williams, Rhydyclafdy; a Mr W. Owen, Towyn, a Hughes, Penychain. Anog- wyd y gweinidogion i bregethu ar Jiwbili y Genhadaeth, y Sul cyntaf o Orphenaf. Pen- derfynwyd eu bod yn gofyo am Ivthyr cyf- lwyniad i'r Parch R. Williams, Penycoed, gan y Gymdeithasfa, ar ei ymadawiad i'r America. Rhoddodd ymwelwyr ig Eolli, Nant Gwrtheyrn, a'r achos Ssisnig yn Mhwllbeli, eu hadroddiad. Rhoddodd y Par.,h J. Ellis ei gynllun gerbron tuagat gasglu at Drysotfa y Gweicidogion. Rhodd- odd y Parch J. Evans, B.A, Llanereh, ei sylwadau ar yr ystadegau, gan gydmaru yr ystadegiu y flwyddyn ddiweddaf a'r blyo- yddoiuid 1860 a 1865. Datganodd y Cyfarfod Misol ei lawenydd fod capelau newyddioo yn cael eu hagor yn Rhyd bach a Bodfean, y diweddaf yn hollol ddiddyled. Pasiwyd ein banghyuneradwyaeth o Feaur Trwyddedol y Llywodraeth. Derbyniwyd blaenor o'r Sarn yn aelod o'r Cyfarfod Misol, Ownaed coffhad am ydiweddar Barch Evan Williams, Morfa Nefyo. Rhoddwyd hanes yr achos yn y lie, a phrofiad swyddogion. Penderfynwyd ein bod yn oydym- deimlo Wr Parch W. 0. Evans, Nefyo, yn yr afiechyd sydd arno ef a'i deulo.

COCOA. CADBUBY.—" Dyma Gocoa sydd jl yn feddiannol ar adnoddau cnawd-gyayrch I iol, ac yn troaglwydio nerth & grymasdet arhosol.Health.

STANLEY. i Dydd 1<1u eyflwynwyd rhyddid Glasgow i Mr Stanley; ae wrth ddychwelyd diolcbgar- wch dywedodd, os byddai raid i'r Prydeiniaid encilio o Affrica yn herwydd diffyg cyd- welediad yo yr Almaen, y byddai i r Ell- myniaid beidiq eymerjfa dyddordeb yn Affrica. I

FFERMWR YN SAETHU I EI WRAIG. Tra yr oedd ffarmwr o'r enw Lavender, ger Heathfield, Sussex, ya saethu llygod mown cae, digwyddodd saethu ei wraig yn ei bron, yr hon a fa farw er gwaethafpob cymhorth meddygol. Yr oedd yn 30 mlwydd oed, ao yn fam i chwech o blaot.

DAMWAIN DDYCHRYN- LLYD YN NGHAER- WYS. Ddydd Iau, dygwyddodd damwain eckrydns i ddyn o'r enw Daries, oedd yn gweithio yo ngweithfa cement Caerwya Aeth ei fraich i mewn i beiriaut, a niweid- wyd ei ben a'i wyneb ya enbyd. Bo y dyn draan fawr yn mhen ycbydig o oriau.

LLADD CRISTIONOGION YN TWRCI. Adroddir am orthrechiadan pellach gan filwyr Tyrcaidd artJristionogioD yo Cannea. Wrth geisio dal mintai 0 garnladron, oafodd ua oV olaf ei saetha gan y milwyr a phan aeth rfifti Crhtionogion ar ol hyny i symud y corff, ijthwyd hwynt gan y milwyr, a lladd- wyd peawar o honynt, ————————

DIM TRWYDDED AM 16 MLYNEDD. Parwyd cryn ddifyrwch yn Mys yr hedd- geidwaid, Llynlleifiad, ddydd Iau, am i ddynes, a wysiasid am beidio codi trwydded ei, hyabyau y fainc ei bod wedi cadw ci am 16 ailynedd heb drwydded a phan ddywed- wyd wrtbi fod hyny yn angenrheidiol, synodd yo ddirfawr.

YMOSODIAD AR GADBEN BYDDIN YR IACHAWDWRIAETH. Mynega hysbysydd ,o, Barmen fod 6,000 o derfysgwyr wedi ymosod ar dy y Citdben Gibson, parthynol i Fyddin yr Iachawdwr- iaeth, yr hwn wed'yn a orchymynodd i'r bibell ddwfr gael ei throi arnynt, nea rhoi golchfa dda i gynifer ag oedd o fewn cyr- haedd. Er mwyn dial darfu i'r terfysgwyr ymosod ar y ty hefo cberyg. Dygodd hyn yr heddgeidwaid i'r He ac fel yr oeddynt hwythau hefyd yn gorfod dyoddef pwvs y cerig, bu raid tori at y terfysgwyr hefo cleddyfau. Cafodd amryw o'r heddgaid- waid a llu o'r dineswyr en harcholli yn enbydua.

NEWYDDIADUR HYNOD. Hyabyairfodnewyddiadar yn cael ei gy- hoeddi yn Greenland, gan ddya o'r enw Lars Mceller, yr hwn sydd yo ei olygu, yn ysgrifenu ei holl gynyrchion, yn ei gysodi, ae yn ei argraphn ei hun. Ei amcan ydyw goleuo y trigolion ac ymlid ofergoeledd o'u plitb. Ni wyddis pa un ai dyddiol, wyth- nosol, misol, ynten blynyddol ydyw, gan fod y dydd yn y wlad hono yn chwe' mis o hyd, a'r nos yn ogyhyd.

MR. STEAD A'R "PASSION PLAY." Aeth Mr Stead i Oberammergau i fod yn llygad dyst o'r Passion Play," ac at mwyn ysgrifenu ertbygl ddesgr;fiadol ar y mater i'r Review of Reviews. Bu agos iddo fyued i gryn drybini tre yr oedd wrth y gorchwyl o dyen llun" rhai o'r cymeriadan, ond rhoddodd foddlonrwydd i yoad Ober- ammergau iddo gytuno & rhyw awdurdodau i wneyd y gorchwyl. Diau y bydd erthygl o yagrifbin mor fedrua yn Hawn dyddordeb. Y mae y Passion Play yn tynu cryn lawer o sylw y dyddiau hyn, a lluaws mawr yn ymweled a'r pentref lie y mae chwareu y groes yn myned 111 mlaen.

CYMANFA GERDDOROL DOSBARTH CLYNNOG. Cychaliwyd cymanfa ganu y Methodist iaid Calflnaidd, ddydd Sadwrn diweddaf, yn nghapel Bethel, Penygroes. Yr oadd y cyloh yn gynwysedig o bymtheg o gynull- eidfaoedd y dosbarth. Arweinydd y gym- anfa ydoedd Mr John Thomas, Llanwrtyd, yr hwn oedd yn ei hwyliau gorea, a chafwyd gwersi buddiol ganddo yn ystod y cyfarfod- ydd. Cyfeiliwyd gan Mr John W. Roberta. Llywyddwyd cyfarfod y prydnawn gan Mr Henry Hughes, Tanyrallt, a chaawyd y tonau "Oldenburg," "Hermon," "Trefal- dwyn," Marchog less yn llwyddiaonus (o "Odlan'r Efengyl"), "Rockingham," a Wareham." Yr oedd y canu yn rhagorol o dda, er mai cynulliad gweddol oedd yno. Llywyddwyd cyfarfod yr hwyr gan y Parch G. Ceidiog Roberts, laanliyfui. Yr oedd addoldy eang Bethel yn orlawn, a rhai canoedd yo methn dyfod i mewn. Canwyd y tonau .1 Neander," Carnarvon," Haol y-boCJt," Livfrpool," Glan Rhondda," Pennsylvania," ac awd dros rai o'r tonau ganwyd y prydnawn. Yr oedd y dadganiad yn effeithiol dros ben, yn neillduol Glan Rhondda" a Pennaylvania." Y mae yu debyg nad anghofir y dylanwad gorchfygol oedd ya cydfynedi chanu y d&a "Pannsyl vania," yn neillduol y gniriau hyny, "Hw/Jw ddeil fy mhen i fyoy," Canwyd yr anthemau "MoHant i Dduw I a "Mor hawddgar yw dy bebyll" (Dr Parry), lie yr oedd yn glod t'r Mntorion eu bod yn gallu rhoddi dad- ganiad mor dda ac heb gael bod gyda'u gilydd o gwbl. Gwnaeth y cyfeillion gyda'r triawd eu gwaith yn rhagorol. Yr oedd y tenors a'r baaa ya hynod o bur a swynol; I o'r braidd yr oedd yr alto i fynu A hwy y tro hwn. Hwn oedd y triawd goreu fawaom erioed yn ein oymauf*oedd. Fel y mae yn arferol gan y dosbarth ers blynyddoedd bellach cafwyd y cydgan "Haleliwia" (Handel), yn rhagorol o ddA, a gobeithiwn y gwnaiff y pwyllgor gadw at yr arferiad yn y blynyddoedd dyfodol, Fei dywedodd yr arweinydd, y mae amryw gym- anfaoedd yn dilyn ein heaiampl yn hyn. Cafwyd anercbiadau pwrpnaol gan y llyw- yddion a'r Parchn W. Williams, Taiysam; Owen Hughes, Tanyrallt; T. Gwynedd Roberts, Rhostryfan; a Mr Robert Jonw, Rosgadfan. Enillodd 34 o gyfeillion ieuainc dystysgrifau y Tunic solffa, o dan arholiad Mr G. K. Jonea, Talysam; saf 3 o Rosgadfan, 10 c Bwlan, 12 o Brynmiiyn, a 9 o Brynrhos. Tystiolaeth pawb oedd mai hon oedd y gymanfa grou gawd yn Penygrjt-a srioed.

Siarads golygydd y Mtdical Annual yn y odd nwchaf Goo >A I AUBUHY fel diod- ymborth i gleifion yn herwydd ei burdeb, ei ansawdd uehel, a'i doddadwyaeth mawr; a ohyaghora yr Alwedigaeto Keddygol i gofi), wrth gymeradwyo Cooot, fod enw CADRUBT ar I unrhyw beoyn yn (iqrcrydd o bordeb,

AMLWCH. CYMANFA y PLANT.—Mae yma gryn I lawer o barotoi ar gyfer y gymanfa uchod, pa un aydd i'w chynal yo y dref hon ar y 1gefli Q'r mis hwo, D YFODIAD MB THOMAS EvANS, lEC, MONA LODOB, fw OSID.-Dydd Mawrth, y 18ted o'r mis hwn, bydd y boneddwr ieuanc uchod yo cael pen ei flwydd yo 21 oed, ac y mae yma gryn lawer o barotoi gogyfer å hynodi yr adbg trwy roddi gwladd i blant y gwa- hanol ysgolion dyddiol ac eraill, a bydd mwnwyr partbynol i Mynydd Parys. &'r oil o'r gweithwyr, yn cael gwyl a gwledd yn y dref yma—Qohebydd.

BANGOR. I Dywedir i gynifer a deg ar hugain o bersonau gael ea cymeryd i fyny gan yr heddgeidwaid yn ystod dydd Sadwrn oblegid meddwdod a throseddau perthynol i hyoy. Priodolir lluosogrwydd y rhif i'r ffaith fod cartreflu Mon ac Arfon yn terfyou eu bym- arfariad yr un dydd. CYMANFA GBBDDOBOL -Cafodd cymanfa gerddorol plant Ysgolion Sabbothol y Methodistiaid Calfinaidd yn oosbarth Bango r ei chynal yn y dref hon ddydd LIuo, yr wythnos ddiweddaf, a chafwyd yn y ddau gyfarfod gynuiliadau lluosog. Datganodd y plant y gwahanol ddaroau mewn dull swynol, o dan arweiniad y Mri W. Evans a T. J. Owen, ac yn yr atebion a roddasant yn yr adran byociol o'r gymanfa arddaugosent bertrwydd ac 61 llafur mawr. Cymerwyd y gadair yn yatod y dydd gan y Parchn Daniel Rowlands, M.A., a John Williams.

BETHESDA. I Y BWRDD LLROL.- Yn ein hadroddiad yr wythnos ddiweddaf o weithrediadau y bwrdd uchod, digwyddodd un gwall fyced i mewn rywfodd nas gwydaow, ond cymerwu y cyfle hwn i'w gywiro. Dyma fel y mae yn iawn Treth yn cael ei chodi o dri awllt yn y buot, a dyna yr oil. Felly, ni fydd treth dwfr yn cael ei chodi ORwbl. Tybier fod ty yn cael ei rag-rentio i chwe' phunt, yna byddai ei drath i'r bwrdd lleol yn ddeunaw swllt yn y ffwyddyn neu dy a'i rag-rent yn dair punt, byddai ei dreth yn naw swllt; a dyoa yr o i l, ag eithrio troth y lampau. MABWOLAETH A CHIADDEDIOAETH Ma JOHN ROBERTS, BRAICHMELYN. Boreu ddydd Sul, Mebefia 8fed, bu farw John Roberts (" C&r yr Aelwyd,") yn 40 mlwydd oed. Eoyniad yr ysgytaint oead acuosh ei farwolaetb. Cafodd gystudd trwm, er heb fod yn faith. Diteth torf fawr i dalu y Rymwynas olaf iddo, brydnawn ddydd Iau, pryd y dodwyd ei weddillion i orwedd yn mynwent Glanogwen. Gwaaanaethwyd gan y Parch G. Roberts, Carneddi. Yr oedd llawer iawn o ragoriaethau yn perthyn i John Roberta heblaw ei fod ya aelod gweithgar yn eglwyi Brynteg (M.C.) Yr oedd yn cymeryd rhan flaenllaw gyda'r Ysgol Sabbothol i blant tlodion Pantreiniog. Gweitbiodd yn galed gyda'r achos hwn, ac yr oedd yr holl blantyn yr angladd. Hefyd, yr cedd yn aiddgar iawn dros achos sobr. wydd. Yr oedd yn teimlo dyddordeb mawr mown cano, a dysgodd lawer o donau i blant yr ysgol garpiog. Yr oedd yn aidd- gar iawn fel Rhyddfrydwr, -yr oedd yn Radical o'r iawn ryw. Gadawodd wraig a phlant i alaru ar ei ol. Mae iddo amryw o frodyr yma a thraw, y rhai fa unwaith ar yr aelwyd yo canu nea byddai yn bleaer aros wrth y drwa i wrando arnyot; ond maent wedt gwasgar, rhai i'r nefoedd, eraill i'r Deheubarth, ac eraill yma a chraw. Mae Deiniol Ogwea yn frawd i'r ymadawedig. Heddweh i lwch John Roberts hyd ganiad yr udgorn diweddaf.-Gohebydd.

I CAERNARFON. Agorir brawdlys yr haf dros sir Gaernar- fon yn y dref hon ar y lofad o Orphenaf, gerbron yr Arglwydd Brif-farowr Colaridge. LLUCBIO CKBYO —Gerbron yr ynadon bwrdeisiol, ddydd Lluo, cyhuddwyd dau 0 i fecbgyn o'r enwau W. Roberts a J. Phillips o luchio ceryg mewn lie cyhoeddus ond taflwyd yr achosion allan gyda cherydd i'r diffynyddion. CYFARFOD PBEGETHIX SILOH.—Cynhelir y cyfarfod hwn eleni nos Lun A dydd Mawrth yr wytfcnoa hon. Pregethir yn Siloh nos Lun a boreu a phrydnawn Mawtth, ac yn Moriah nos Fawrth. Y gweinidogion a ddiagwylir i'w gynal ydynt y Parch Abraham Roberta, Litrpwl; John Hughes, Carneddau; a John J. Robeita (lolo Caer- narfon), Porthmadog. Y Sabbath cyn y diweddaf pasiwyd pen- derfyniad yn ngbyfarfod dirwestol Siloh yn erbyn cynygiad y Llywodraeth o blaid rhoddi ad-datiad i dafarnwyr, ac anfonwyd ef i Mr Ritchie, Llywydd Bwrdd Llywodr. aeth Leol, ac amryw aelodau Seneddol. Yn mhen ychydig ddyddiau derbyniodd Mr John Parry, 3, Moriah-terrace, lythyr oddi- wrth Mr Ritchie yn cydoabod derbyniad y penderfyoiad, ond ni ddywedodd ddim yn mhellacb. MEDDWDOD—Triniwyd mwy o acbosion o feddwdod gerbron ynadon bwrdeisiol y lie hwn ddydd Llun nag a welwyd or's llawer o amser. Priodolid hyny. wrth gwrs, i doriad i fyny y cartreflu. Cafodd Evan Hughes, Rhoafawr, ei ddirwyo i 7a 6c a'r costau am feddwdod ac ymosod ar yr beddgeidwaid ae am yr un ttosedd, a thori ffenestri y gell lie y aicrheid ef, dirwywyd Hugh Jones, Mill lane, Caernarfon, i 189 a'r costau. YMADAWIAD Y CABTREFLU—Cafodd y cartreflu, yn rhifo oddeutu 800, eu harolygu ddydd l-all gan y Milwriad Liddell, yr hwn a loogyfarchodd y fyddin ar ei hymddangos- iad ardderchog a'r dull yr oedd wedi myned trwyly gwahauol symudiadau. Yr unig fai oedd na buasai y rhif yn fwy. Auogodd y dynion yn garedig i gadw oddiwrth y tafatndai, a dwyn elfea o sobrwydd a pharchusrwydd i mewn i'w rhengaa. Dydd Sadwrn, terfynodd y fyddin ei thyrahor arferol o ymarferiad, ac ymwahanodd y dynioa-un i'w faes ac arall i'w fatinsch- ond y mwyafrif ohonynt, y mae yn ddiddadl, i dramwyo y wlai yn ddiamcau hyd yr ymarferiad blynyddol nesaf. LLYS YNADON SIROL.-Dydd Sadwrn, gerbron y Cadben Wynn Griffith ae eraill, cyhuddwyd Edward Jones ("Ned Wiroo,") Carmel, odori i mewn i fasnacbdy Mr Jones (Hywel Oefni), Talvsarn, a iladrata oddiyno amryvr ddilladau, &o. Tybir nad yw y cyhuddedig yn ei synwyrau. Gohiriwyd yr achos am wythnes.—Erlynwyd lluaw8 o r em gan Mr Lewis Williams, awyddog gnr- fodol Bwrdd Ysgol Llandwrog, am esgeuluso anfon en plant i'r yagol, a dirwywyd hwy fel y canlyn :-Hugh Roberts, Farm Yard, Llandwrog Uchaf, 6a; Ellen Parry, Penrhos, Groeslon, 5s Richard Jones a J. H. Booker, Sea View. Llandwrcg, 5s yr an. Qohmwyd achoaion Wm. Owen, Caegwyn, Rhohtryfan, a Morris Roberta, Drwsycued, am dri m e, er gweled a anfonent eu plant yn fwy rheol- aidd yn y cyfamser. Y BWRDD YSGOL AC ADDYSG PLANT TLODION—Cafoddy taater hwn ei dratod yn mhellach yn nghyfarfod y Bwrdd Ysgol nos Lun yr wytbnJs ddiweddaf. Dygwyd ef garbron trwy waith y Parch Owen Darma yn eynyg, yn ogymaint ag na chamata pwyHgor yr Ysgol Genedlaethol l blant carpiog fyned i'w hysgol ya ddidraul oed » raddau par gyfyngedig, ac nad oes genyis ni ddigon o 18 yn ein hysgolwn ein hanam ar wahan i'r Ysgol Ganedlaethol, fod y bwrdd yn derbyn Ysgot y Twthill, at y dealltwriasth fod telerau y. P.vy"^JJ.n foddhaol i'r bwrdd ac yn unol i chyfarwydd iadau y Swyddfa Addyag gyda golwg ar drostflwyddiad ysgolion.-Dadleuai y Parch W. Morgan fod digonedd o le yrivagolioa y I Bwrid, acfod y cyfrifoldeb 0 8a31 y plant carping hyn ¡'f ysgol yu gorphwys ar y bwrdd. Anlleg ydoedd gfilw ar bwyl gor yr Yagol Genedlaethol i symud yn y mater, tra na wnai y Bwrdd Yagot ddim. -Gwadodd y cadeirydd (b W. P. Willisms) a Mr John t Daviea fod y bwrdd yn nacau symud yn y mater, oblegid yn y cyfarfod diweddf yr oeddya wedi profi fod y bwrdd yn caniatau i o leiaf ddeg o blant tlrldion fyned i'r yasol yn ddidraul.-Wedi clywed sylwadau Mr n rgau tybiai y Parch Owen Davies mai th iw resw" amgen na diffyg lie oedd yn g aw myogot ychwanegol.-Mr Mo'g?n: Y rheawin yw. fod y plant yr hyn ydynt.- Sylwodd Mr J. Davies fod pwyllgor yr Ysgol Genedlaethol-er yn derbyn cynorthwy oddiwrth drethi gwiadol-yn gwrthod gwneyd yr hyn oedd yo ddyledswydd arnynt a'i byn hefyd yr oedd y bwrdd yn ei gyflawr,i,-Ni eiliwyd penderfyniad Mr Owen Davies, a chafodd ei dynu yn ol. Cyfarwyddwyd y clerc (Mr J. R. Thomas) i barotoi erbyn y cyfarfod neaaf adroddiad gyda golwg ar y modd y safai y bwrdd yn awr vn eu pertbynaa lie yn yr ysgolion. YR AWDURDOD IECHYDOL.—Yu nghyfar- fod arferol y bwrdd hwa, ddydd Sadwrn, Mr John Thomas yn y gadair, cafwyd adroddiad gan y awyddog meddygol iech- ydol (Dr Hugh Rees), yn yr hwn yr hya- bysai ei fod eto wadi edrych i mewn i gwes- tiwn y carthffosydd a'r gwaith dwfr yn Mhorthdinorwig. Ni chwynai lawer oblegid y blaenaf, ond gyda golwg ar y gwaith dwfr teimlai mai yr unig ffordd i gael cyflanwad priodol fyddai trwy y cynllun a bleidiwyd yu yr ymchwiliad diwaddaf a gynhaliwyd yn Mhorthdinorwig gan Fwrdd y Llywod- raeth Leol. Yr oedd y cynygiad o gysaeryd y dwfr ot Ysbytty yn aaymarferol oherwydd dau reswm, sef y gost aruthrol, a'r ffaith nas gallai Corphoraeth Caernarfon ganiatau ond y gweddill o'u dwfr hwy wedi iddynt hwy eu Liunain gael cyflanwad digonol; ac ni byddai mabwyaiadu y cynllun olaf, yn ol bare Dr Raes, yn cyfiawnhau y goat a fuasai yn er ei gario allan. Pender- fynodd y bwrdd anfon yr adroddiad hwn i Fwrdd y Llywodraeth Leol, a'u hyabysu eu bod wedi gwneyd yr oil ya ea gallu er cyflanwi Porthdinorwig A dwfr, ae yn gofyn am ddyfarniad terfynol y bwrdd ya HuB- dain pa un a ganiataent fenthyg yr arian angenrheidiol ai peidio. Oa na allent ganiatau yr ariar, yna storfodid yr awdurdod iechydol i roddi cweatiwn y gwaith dwfr o'r neilldu yn gyfangwbl. Hyd nes oeid dyfaroiad Bwrdd y Llywodraeth Leol ar y cwestlwn hwn, penderfynwyd gohirio y cweatiwn pa no a ddylai y goat ag sydd wedi cael myned iddi eisioes ynglyn A'r gwaith hwn syrthio ar blwyf Llanfairisgaer yn unig neu ynte ar yr holl undeb.

I CAERGYBL PERFFOEMIAD O'R CANTATA. "JOSEPH." -Pei fformiwyd y gantata Joseph y nos o'r blaen yn Gwynfs, pryd y llywyddwyd gan Mr W. Williams, Masonic Hall, ac yr arweiuiwyd gan Mr W. S. Owen. Darllen- wyd yr haiea gan Miss Emma Jonea, Pwll- yclawdd adroddwyd yr emynau gan Master W. J. Williams, Masonic Hall; a chyfeiliwyd gan Mr W. H. Pritchard, London Road. Ar y diwedd cafwyd anercbiadau byr ac i bwrpas gan y Parch E. S. Thies, arolygwr y gylchdaith Seisnig, a chan Mr J. Hall, circuit steward yr an gylchdaith. Wedi cyflwyno diolchgarwch i'r llywydd, terfynwyd un o'r cyfarfodydd mwyafllwydd- iaDnus yn y lie. ADDYSG GANOLKADDOL—Mewn pwyllgor a gyohaliwyd ddydd Gwener, y Cadben Cay, R.N., yn y gadair, hysbyswyd am am- ryw addewidion ychwanegol, a phenderfyn- wyd gofyn i'r holl danysgrifwyr dalu swm heb fod yn llai na chwarter eu haddewid mor fuan ag y gellir i un o'r ddau fariaudy. Penderfynwyd i gyflog y clerc fod yn ol y swm o £ 10 yflwydein.

DYFFRYN NANTLLE. Oblegid diffyg gwertbiant digonol ar y ceryg.sibrydir y bydd awdurdodau y chwarel fwyaf yn y Dyffryn, saf Dorothea, o dan orfodaeth, yn mhen ychydig ddyddiau, i weithio pom* diwrnod yr wythcos, non i dynu chwo' cheiniog y dydd yn nghyflogau y gweithwyr. Gwaagedig iawn yw amgylch- iadau y Dyffryn ar byd o bryd.

l FFESTINIOG. ParoDAS DB. YAUOHAN ROBERTS.—Dydd Marcher diweddaf arddangosid llawenydd cyffredinol yn yr ardal ar yr achlysur o briodas Dr Vanghan Roberts, Fronheulog, k Miss Bessie Owen, mersb Mr R. Owen, Rhianva, Anfleld road, Lerpwl. Taniwyd magnelau trwy ran fawr o'r dydd yn y clogwyni cylchyno), a dyraunir yn gyffred inol hir oes a hedd i'r ddau. LLWYDDIANT ADDYSGOL-Ychydig amser yn ol hysbyswyd fod Miss Llbyd, Plasmeini, wedi bod yn llwyddianua i basio arholiad lleol Caergrawnt, a'r wvthnos ddiweddaf gwnaed yn bysbys mai Miss Lloyd oedd yr uchaf ar y rhestr yn nosbarth Caer, lie yr ymgeisiai hi. Y n unol $Vr arfer gwobrwyir hi, a deallwn y derbynia amryw gyfrolau o weithiau Ruskin. Teimlir yn falch yn yr ardal hon am lwyddiant Miss Lloyd, a dy munir iddi fyned i fyny eto. CYNGHERDD. Nos- Iau, cynhaliwyd cyngherdd yn yr Assembly Room, er budd ysgol Pen'rallt Gocb. Llywyddwyd gan Mr W. Davies, Cae'rblaidd, a chyfeiliwyd gan Mr Walter Davies. Cymerwyd rhan yn y cyngherdd gan Misses Thomas, Cae'r- Ifyooo; Misses Jones, Pentrefoelaa; y Sein- dorf Leal; Eos Ffestin, ac amryw ereill. Yr oedd yn dra phoblogaidd, a hyderwn y caed elw da. YSGOL GANOLRADDOL-- Y mae cylchlythyr wedi ei anfon allan at v f r blaenaf y lie yn cg! £ a ig addysg, yn galw aylw at y pwys i gyfranu at sefydlu cronfa os bwriedir codi yagol fel yn y Biaenaa. Bydd yn ofynal codi 300p yn y flwyddyn am dair blynedd cyn y gellir cario yn mlaen yr anturiaetb. Tuag at hyn y mae Cwmni Chwarelan Oakley, tfwy y Mri Oakley a DunloD, wedi addaw lOOp y flwyddyn am dair blynedd, a byderwn y gwnay cwmciauereilleu hefelychu yn ol eu gallu. Y mae y symiau canlynol hefyd wedi eu haddaw:—Gan'MrW. Daviea, bfy(i wedi on haddaw- Cae'rblaidd, 20p y flwyddyn am dair blynedd; Mr E. P. Jones, lop; Mr J. Parry Jones, 5p; a Dr R. D. Evans, 5p. Y mae yr ysgrifeoydd lleol, Mr A. Roberts, yn hyderua iawn a hynod ymdrechgar.

I GLASINFRYN, GER BANGOR. I Cynhaliwyd cyngherdd y plant, yn Beth- macca, nos Sadwiu, pryd y daiganwvd y gantata Gweddi'r Arglwydd (D- Emlyo Evans), dan arweiniad dau blentyu deuddeg oed, sef John J. Williams, Glasinfryn; a William J. Roberts, Glasinfryn. Llywydd, Mr John W. Parry, Coetmor Hall, Bethesda; arweinydd, Eos Infryo, Cynotthwywyd gan Teoorvdd Infryn, E01 Infryn, W. J. Riberta. Honry Jones, W. B. Williams, Waen Wen; Mias Roberts, Coed Howel; Miss Margaret Ann Roberts, Glasinfryn; a Miaa Etien Roberts, Glaaiofryn. Gwaf- auaethwyd ar y berdoneg gan Miss Roberts, Coed Howel. Cafwyd adsoddiadau gan Lanrah Hughea, W. J. Williams, a Susaa Williams, Glasinfryn. Cynygiwyd diolch- gurwcb i'r cadeirydd am ei lywyddiaeth ddoeth a medrua, ac i'r gwasanaethwyr otl, g.u y Parch W. Griffith* gweinidog y He. Cefnogwyd gan y Parch G. Roberts, Bryn- gwaredog; a dangoswyd mawr ddiolcbgar- web gan yr oil o'r gyaulleidfa.— CyJfrdU y Phmt.

GWALCHMAI. Teimliryn ofidus gan drigolion y eylcboedd hyn wrth feddwl colli Dr Parry Jones o'o myag, gan ei fod wedi prynu fferm ragorol er Llanerchymedd, ic yn cl pob tebyg y bydd yn myned yno cyn hir. Y mae amryw ar y maes yn barod fel ymgeiswyr am ei la fel meddyg yr Undeb, ac yn y cyfwng hwn dymuuem argraffu ar y gwarcheidwaid y pwyaigrwydd o beidio addaw eu pleidleisiaa i neb. Y mae yn dra phwysig cael dya wedi cael ymarferiad i ranbarth bwyeig a phobkgaidd fel hyn, tra y mae amryw 0 1 dynion tra Mmtnc y? lopisto. Ni bydd yn ddim mwy nlllwddiÇheidwQid b!eidio un o'r rhai sydd Py y M%L?s yn k .enot 08 gwelar,t .y.y yn oreu, er gw,thod addaw .ddyat hyd Ma y gw? p?N°; ottory?e?wyf, ac yn dd?dtdyi? dyn gOMa g?t ei ddewM.—6'?Md.

LLANGEFNI. yndd?enyfattn dywedyd fod yn y dref br?S ,u fod y ?ah?ol weJdo/ ion Ymne.I'd?t yo ymdeimlo ?'u dyled. t?ddMt.a?t yt.i?iou. MMyn t il yma yn awr gymf;r a deg 0 frodyr V? ?we.n.do?. ynd.tp?t'lyaM ? pja? enwad Yr?ne.))?,?. Cyt?fyddy?' .? yn 6s.)( er'a ?mb<.t m?ith b.H?h, ? th?t iaot oil fod y cyla.fydni d hwn yn fMdfth tohddynt. Yn ddiweddM ?Bbatiwyd cvfar fod cyboeddu I wfthdytio yo e.by  oldeb yn f:ySrcdino),8efMo)wnrQeb iaith anweddaidd, ah?o?adySabb&th. Trodd hwn ?)M yn gyfarfod fha?roJ: a'r nDigbeth ycwynidyoei eib/n oedd, fod gormod o wa.th a dooiau wedi eu ey^ntju i'r un cyfar. fod, ac iddo trwy hyny tyned braidd yo faith. Penderfynwyd gan y brodyr prch- edig i alwyn mbob ty yn y dref a'r gymyd. ogaeth er cael allan y nifer eydd yn esgen. luso mnddino gras. G .fyoid ya mhob ty am eow y pentenlu, nifer y teulu, a pha nifer o'r rhai hyny fyddai yn mynedifoddion gras, ac i ba le. Er nad yw yr adroddiad am byr. wedi ei orphen, yr wyf yn deall fod y brodyr wedi cael derbyniad siriol gan bawb, a'r teuluoedd vn gwerttsfawroai yr ymweii^d. Traddodwyd {)<=gethau yo wyth. noaol gan y Parchn 0. M Jenkins, B.D. (A.), H. S. Jones (A), a J. Wiliiams (M C) yn y capnlin ar una Wener, Oni mae yn rhaid dywedyd fod y cynulleidfanedd yn y caphu yn aaheilwng o fychain, a bod cyd- ymde m'ad y eyfeillioo crefyddol yo mhlith y gwahanol eowadau heb ei gyraedd ood i raddau hyoud o fycban, yr byn a brawf ein bod lito hel:! ¡o deffro i ytne-iailo 4'n cyfrif- oldeb mawr tuag at ein cyd-ddynion. Da genyf ddeall nad yw y gweinidogion yn llwfrbau, ond eu bod yn myned yn fwy eon ac wedi panderfynu cynal cyfarfod i bregthu ar yr heol bob noa Wener yn yatod yr haf hwn, os bydd y tywydd yn caniatiu. Nos Weuer diweddaf, cyuhaliwyd yr odfa gyotaf ar y petrya). Darllenwyd a gweddiwyd gan y Parch O. M. Jerjkins (A.), B D., a phregethodd y Parch 0. Hughes (C.M.) gyda nerth a dylanwad. Cafwyd cynull- eidfa weddol mewn nifer, ond da fyddai argyhoedii mwy i fod yo brasanol. Cybneddwyd y bydd y Parch D. Evans (B.), yn pregethu yn yr un man noa Wener nesaf. —Gwrandawr.

I PORTHMADOG. CTFRINFA MADOG — Hyabysir fod Uwch Deml y Terulwyr Da i'w chynal yn Mhorth- madog y fl -vyddyo neaaf. Gaa mai Cyfrinfa Madog ydyw yr unig gyfricfa ag sydd wedi dal yo fyw yo E fionydd, y mae yn deilwng ohoni, a gobaithio y bydd yn foddion i ail- enyn mwy o zel a brwdfrydedd dros ddirre-t yn y dref a'r gymydogaeth. CYMANFA BREGETHU.— Cynhelir cymanfa bregetba gan y Badyddwyr ddyddiau Mawrth a Mercher, pryd y pregethir gan y Parchn. Owen Davies, Caernarfon J. Thomas,Caersalem Newydd; ac E. T. Jonea, Blaenywaen.

SEION, MON. Dydd Llan, Mehefin 9fed, oedd dydd dechrea capel newydd vr Aunibynwyr yma. Niaeddrwy y seremoni arferol ynglyn a gosod careg aylfaen, a gobirir hyny byd ryw dro yn ystod yr wythnosau dyfodol. Gwa. hoddwyd plant yr ardal ynghyd at y capal erbyn pump o'r gloch i waled dechrea y gwaith. Gosodwyd careg sylfaen a galwyd ar y plant yn mlaen bob yn un i osod eu dwylaw ar y gareg. Master Owen Richard, bachgen hynaf Mr Thomas, Clegyrog, oedd y blaenaf i osod ei law fechan ar y gareg, ac #yr i'r hwn a osododd gareg sylfaen yr hen gapel 52 o flynyddoedd yn ri. Ant haner awr wedi chwech aed i'r capel. a darlienodd ipareb W. Davies, y gweinidog, ranan o'r Ysgrythyrao, a gweddiodd Mri William Lewii, Dafarn Newydd; Hugh Edwards, Rhydyfelin; ac Edward Huebes, Ty'n- yfforad. Cafwyd anerchiadau pwrpasol gan Mri Owen Thomas, Clegyrog; Hugh Wil- liams, Rbyd-ddafydd; W. Jones, Ty'nlon; Captain Evans, Dafarn Newydd; John Jones, Garnedd; a William Williams, Pant- ygist. Yr oedd gwir angen am gapal newydd yn Saion, ac yr ydym yn disgwyl y bydd ya un da iawn pan ei gorphenir.— Tyst. 0

PIGIAD NODWYDD YN ACHOSI MARWOLAETH. Cytihaliwyd trengholiad yn Pendleton, ger Salford, ddydd LIun, ar gorph plentyn bychsn, naw mis oed. 0 ddeutu dong wythnos yn ol, yr oedd y baban yn cael ei olchi gan ei fam, ar fynwes yr hon yr oedd nodwydd ddiogel wedi ei gosod. Yn anffodus, yr oedd blaen y nodwydd yn taflu allfin ychydig ao wrth bwyso ei ben ar fynwes ei fam, pigodd y bychan ei wyneb yn agos i'r llygad. Ni thybiodd y fam fod yr anaf yn beryglus; ond yn mhen yr wyth- nos, dangosodd yr achos arwydd o ennyniad. Cymerwyd y plentyn at y meddyg, yr hwn a ddywedodd fod y nodwydd wedi treiddio hyd at yr asgwra, ao i hyny fod yn achos 0 wenwyniad y gwaed. Un diwrnod bu y plentyn farw, mewn poenau dirdynol; a dychwelwyd rheithfarn mai pigiad y nod- wydd oedd yr achos a hyny.

'rt1Ti1U:¡ a VJafl1Jobd¡¡tt. GENEDIGAETHAU. 1 Ellis-Mebefin 8, yn 8. Wynne street, Caer- M narfon, priod Mr John Ellis, 16, Cam- | brian-terrace, Llwynpia, Dyffryn Rhon- | dda, ar fab. Rees-Mebetin 15, priod y Parch Machreth j g-iReeu, Penygroes, ar ferch. PRIODAS. Roberts-Owen-Mebefin lleg, yn nghapel y Presbyteriaid Cymreig yn Fitzclarence- street, Lerpwl, gan y Parch John Hughes, M A., yn cael ei gynortbwyo gan y Parch Owen Owens, William Vaughan Roberts, meddyg, Blaenau Ffestiniog, anig fab y r Hiweddar Mr Morris Roberta, Glanygors, a Bessie, pedwareld ferch Mt Richard Owen, Rhianfa, Anfield, Lerpwl. MARWOLAETRAU. Jones-Mehefin 14, yn 33 Yiatoria-street_. Caernarfon, yn 54 mlwydd oed, Mr Eliaa Jones, dilledydd. Yr oedd yn ddyn tawel, ac yo un a fawr berohid gan bawb o'i gydnabod. Cleddir ef prydnawn I heddyw (dydd Mercher.) I Morris-Mehdin 13, yn Cefnbir Farm, Pentrseth, ya 3 blwydd a 7 mia oed, yn dra syd^ Winifred Edibb, anwyl blantyu Mr Lewis Morris, o'r lie uchod. Thom&&-Mehe.fin 2, yn Gaerhun Lodge, ger Conwy, John Thoma3, yn 77 mlwydd oed. Perchid ef yn fawr gan bawb o'i gydiia- bod. Yn mhlith y dyrfa luosog addaetn i'r angladd, yr cadd holl weitiwyr yr Yatak y rhai a ddygasant yr elor ibeo eglwya a mynwant Caerhup. Gadawoaa briod oedranua a pblant i alaru areiO- Dyaaunir it papyran Aaencanawa gyaaarjd sylw o hyn.

OOFGOLOFN AU. STOC FAWR. CYN PRYNU CUFGOLOFN BYDDED I CHWI ALW GYDA HUGH JONES. ,{ARLE WORKS. CAhNARVOJ? 1 .RGBAPHWYD varus y purcaaangion .»r CY A RGRAPIIWYU \QrUlI Y putcn"n;IIOQ 'r Cy- AtLoed(lwyr, Y WEmn NATI L P lws. PAPER Co., LiMmtD ) gan D. W. DAV & Co.. yn eu ".yddta, New BarDon" cumtion. Mehefin 18, 18