Tarian Y Gweithiwr

PAROTOADAU AT RYFEL. Beth bynag fydd y oaeolyniad, y mae llywodrasth ein gwlad ni yn parotoi gogyfer a'r posiblrwydd y cymer rhyfel Ie rhwng Lloegr a Bw-tia. Aoy mae yn dra eglur, rhwng y naill beth a'r llall, fod lluoedd mawr o ddynion wedi myned gyda'r llifeiriant o blaid rhyfel, i raddau sydd wedi en gwneud yn gynhyrfns ao mor ddibwyll fel nad yw yn ateb un dyben i osod rheswm o'u blaenau. 4 Aeth y Twrc i ddyled fcorf o ddynion ychydig flynyddau yn ol, y rhai a dder- byniasanty bonds a gynygiai efe am eu harian hwy, yn nghyd a llog o ddau arbymtheg arycantneuragor. Trwy ewyllysio ymgyfoethogi, syrthiasant i brofedigaeth a magi, a Ilawer o chwantau ynfyd a niweidiol, y rhai sydd yn boddi dynion i ddinystr a cholledigaeth.' Wedi gweled fod Rwsia, trwy yru Twrci i'r llwcb, wedi anallnogi y wlad hono i dalu y llog, na'r cyfalaf a ddys- gwyliai y rhai a roddasant arian iddi, trodd y bobl ariangar yn erbyn Rwsia, er fod Rwsia wedi myned allan i rwystroy Twrc i gyflawni rhagor o greulonderau anfad. Cadw eu dyledwr ar ei draed, er mwyn talu eu harian hwyyn ol gyda llog, oedd amean y cybyddion hyn, pe buasai y Twro yn gan mil mwy o fwtchwr nag yw efe tuag at ddynion, gwragedd, merched, plant, a babanod. Ni wel dynion arian ariangar ddim drwg yn y gweifchred- iadau mwyaf uffernol os byddant yn sicrhau elw iddynt hwy. Y mae dosparth mawr arall o ddyn- ion, uohel mewn cymdeithas, y rhai a obeithiant i'w perthynasau gael man- teision mewn cjsylltiad a rhyfel, pe torai efe allan. Caffent gyfle mewn brwydrau i hynodi eu hunain ac i deil- yngu, trwy hyny, i'r wlad hon eu gwobrwyo hwy a'u perthynasau, tra y byddai dwfr yn rhedeg. Y mae go- beithion y Toriaid yn mhob. oes wedi bod yn y cyfeiriad hwn. Y maent hwy yn eu helfen, fel pysgod yn y dwfr, yn y fnsnes ryfelgar. A phan y mae diplomatyddiaeth, ac arian y wlad, yn eu dwylaw hwynt, y maent yn galln gyrn pethau i bwynt fel'ag i sicrhau cweryl rhwng, y wlad hon a gwledydd ereill. Porthant y crugau o giwed, y mil- eindorf, a gwaeddiadau, megys ly llew Prydeinig,' Ni bydd pobl Prydain bythyn slafiaid,' I Hwre i'r fyddin a'r llynges.' &c. Nid yw o bwys yn y tiyd gan y ddau ddosbarth uchod beth fydd y canlyniad i fywydau a meddiao^au. Sathrant wirionedd, cyfiawndey, a thrugaredd o dan eu traed. Dywedant' pw: pw!' wrth reswm, dyngarweh, a chwareuteg. Llwyddant i ddwyn tide o wallgofrwydd, pendro twymyn rhyfel, trwy y wlad. Cyfyd ei donau mewn tymherau af- lywodraethus, o dan ddylanwad gwynt- oedd areithiau a phapyyau newyddion y blaid Doriaidd. 4 Beth bynag yw gwyr £ i ymddygiadau Rwsia, y mae y pethau uchod yn ffeith- iau amlwg. ,r Ond rhaid cydnabod nad yw Rwsia wedi gweithreau yn ifod,lon tnagat y blaid sydd wedi ei cheffiogi bi yn dwym- galon yn y rhyfel htro. Nid yw hi wedi delio, yn ol gofyttion tegweh, a'i hedmygwyr yn y cweryl presenol. Mentrodd Ronmama roddi ffordd rydd iddi hi i fyned at y Danube i ymladd a'r Twrc. Rhoddodd pobl gwlad Roumania bob cyfleusdra i Rwsia anf<m ei byddinoedd ar hyd ei ffyrdd. Gosododd pobl Roumania eu hunain mewn miloedd o anghyfleusderau i wneud byddinoedd Rwsia yn gysurus yn eu trefydd, pentrefyd^ a'u tai. A mwy na hyny, anfg«odM lly wodraeth Roumania ei bydararr gyuoeih«ya.N byddin Rwsia yn erbyn y Twrc. Pe gwrthodasai Roumania wneud y pethau uohod, y mae yn beth amhens y buasai Rwsia wedi cael bnddugoliaeth ar Twrci o gwbl Yn ol fel y tystia y Roumaniaid eu hnnain, y mae y Rwsiaid yn cynyg cy- meryd darn o'u tiriogaeth hwy oddi- arnynt, fel tal am yr help a roddwyd i Rwsia yn y rhyfell I Ymddengys fod y darn hwnw yn un gwerthfawr a ffrwyth- Ion. Y mae y fath gynyg, nid yn unig yn un llawn o aniolchgarwoh, ond y mae yn fradychiad dieflig o gyfaill ffyddlon. Y mae hefyd yn fantais a gymer y cryf yn erbyn y gwan, er fod y gwan hwnw wedigwneudgwasanaeth mawr i'r cryf. Ao y mae y fath weith- redwedi aiglo hyder oyfeiliion Rwsia yn y wlad hon. Dengys nad yw hi yn cael ei llywodraetha gan ystyriacthan moesol. Y mai hi fel pe bae wedi gwnewdymdrech i argyhoeddi y byd mai ei gelynion hi oedd yn dweyd y gwir am dani hi, mai nid tragaredd at y Bulgariaid ondmawrhamei hnn oedd ei hamcan hi wrth fyned allan i ryfela a Thwrci. Y mai ei gwaith yn celu ytelerau heddwchaesydhioflaenTwrci, oddiwrthyrhaisydd wedibodyn selogo'i phlaid, yn ddigon i greu drwgdybiaeth am ei chynllnniaua'i hamcanion. Dywedir fod tywysog Ronmania yn bygwyth rhoddi fyny ei orsedd os cymer Rwsia feddiant o ran o'i diriog- aeth ef. Ar yr un pryd, yr ydym eto yn llawenychu iod y Twrc barbaraidd wedi pael ei goncro, a bod pob tebyg y caiff y Bulgariaid lywodraeth na fydd yneu illadd yn farbaraidd mwy. Y mae Rwsia wedi dwyn hyn i ben trwy aberthu llawer o fywydau ac arian. Ac nid rhyfedd, ar ryw olwg, ei bod yn ceisio manteision tiriogaethol a mas- nachol fel tal am ei haberthau. Ac y mae o fewn posibilrwydd y dichon hi roddi eglurhad boddlonol i bawb yn nghylch pob peth a gynygia ac a wna hi yn awr, wedi i niwl yr amgylchiadau presenol gael ei ymlid ymaith gan y gwynt, pryd yr eglurir holl fanylion y cyfnod hwn yn hanes y byd. Ac etfallai fod Uywodraethwr mawr y byd wedi goddef iddi hi fyned yn rhy bell, yn ei hawydd i gynyddu ei dylanwad ar Ewrop, er mwyn i Bryd- ein ddyfbd allan i wnend rhyw orch- estwaith, nid mwy i gadw y Twrc ar ei draed, ond i feddianu dylanwad ar Asia leiaf, Syria, Palestina, a'r Aipht. Awgrymir eisioes fod son am i Bryd- ain gael nn neu ragor o ynysoedd yn mor y Calondir, i lywodraethu y sianel i Caercystenyn, ac i lywodraethu yr Aipht. Awigrymir hefyd fod tebygol- rwydd y cymer Lloegr feddiant o'r Aipht os ceidw Rwsia ei llnoedd yn Bulgaria am dymor. Os felly bydd y wlad hon yn ei ffordd hi, yn gwneud yr hyn fydd yn gwywo Mahometan- iaeth fel y Mae Rwsia yn gwneud yn ei ffordd hithau. Y Mae y wlad hon yn gwneud par- otoadau mawrion at fyned i ryfel os bydd yn rhaid rhyfela. Y Mae Y,210, 000 o arian y wlad yn fwy nag arferol yn cael eu gwario i wneud pylor shot, &c., at wasanaeth y rhyfel, £199¡000 at fwyd, tan, a moddion trosglwydd- iad pethau a dynion, a llawer o filoedd heblaw hyny at bethau ereill, ynfwy nag arferol. Y mae Mr. Hardy, y gweinidog sydd yn y lly wodraeth mewn cysylltiad a swyddfa y rhyfel, yn dweyd y bydd ein byddin ni yn 625,199, o filwyr. Y mae bywiogrwydd anarferol yn ngweithfaodd y llywodraeth, yn Wool- wich a manau ereill, mewn gwneuthur parotoadau at fyned i ryfel. Ni bti cymaint o fywiogrwydd ynddynt o'r blaen ef amser y rhyfel yn y Crimea. Ymae oddeutu mil o bunau yn yr wythnos yn cael eu talu fel cyflogau i weithwyr yn Woolwich, yn fwy nag arferol. Y mae cynydd mawr yn nifer y gweithwyr yn Chatham a Plymouth. Yn Plymouth y Mae 500 o weithwyr ychwanegol yn y ,doclc,yard, ac y maent wedi cael sicrhad am waith yno am wyth mis. Bydd cyflog y 500 yn ystod yr amser hwnw yn dyfod i fyny i'r swm o £ 40,000. Bydd hyny yn agos i L2 10s yn yr wythnos i bob un o honynt. Un o ffeithiau bywiogrwydd y gwaith yn Woolwich yw, fod ty y tlodion yno wedi cael ei waghau o ddynion a allent weithio. Er na allai llawer o honynt gael gwaith yn yr arsenal, eto y maent wedi cael gwaith yn y gymydogaeth o herwydd bywiocad masnach yn y lie, o Methir rhoddi dyddian pyl i'r gweithwyr. Cedwir hwynt rhag gweith- io ar y Sabboth trwy roddi llawer ar waith. A golygu fod eisiau y parotoadau hyn, y mae eu gwneud yn waith doeth. Ac yn ngwyneb fod Rwsia yn gwneud cytundeb a Thwrci yn ddirgfelwdd yn 96 mhresenoldeb holl Ewrop, a bod mater- ion yn y cytundeb hwnw, yn ol pob tebyg, na ddylai y Twro a Rwsia, yn unig, gytuno yn eu cylch, gan eu bod yn perthyn I fnddianau (interests) gwledydd ereill yn Ewrop, nid rhyfedd fod y Llywodraeth Brydeinig yn gwneud egni mewn parotoi at ryfel, er mwyn dangos i Rwsia pa mor ang- hymeiadwy yw ei hymddygiad tuag at alluoedd Ewrop, y rhai ydynt wedi bod yn neutral, gan adael rhyddid iddi hi i osod y Twro mewn sefyllfa na byddai yn bosibl iddo byth mwy fod yn achlysur o bembleth yn Bwrop, nac o ryfel, er mwyn ei gadw ef yn ei Ie. Nid Lloegr yn nnig ejdd yn ymbar- otoi. Dywedir fod Awstria yn gosod ei hun mewn sefyllfa i ddyfod i'r maes. Pe dechreuai y rhyfel rhyngom ni a Rwsia, digon tebygy byddai Awstria yn cymeryd yr un ochr a'n gwlad ni, oblegyd ymae perygl i Rwsia ymyraeth a masnach Awstria ar tyd y Danube, yr hon sydd yn rhedeg i'r Mor Du. A beth bynag oedd y cytundeb a wnawd amser yn ol rhwng y tri Ymherawdwr -un Rwsia, un Germani, ac un Aws- tria, y mae gelyniaeth Hungary ya erbyn Rwsia y fath fel y bydd Ym- herawdwr Awstria o dan orfod i ymuno a Lloegr in erbyn Rwsia. Os yw Rwsia yn ymwybodol o hyn, fel y mae yn dra thebyg ei bod, dichon ei bod hi yn awr yn ceisio gwneud y cytundeb rhyngddi a Thwrci mor fodd- longar i Loegr ag a all hi. Prin y 0 gallai hi ddechreu ar ryfel newydd yn awr, heb berygla gorsedd y Czar.

TRECYNON, ABERDAR. MRI. GOL.Cynfyddais erys tipyn yn 01 ar eich colofnau ysgrif gan rywun o'r ardal yma ar y priodoldeb o wneud rhyw- beth mewn ffordd o dysteb i'rdiwyd*a'r galluog feddyg, Mr. T. Waifcers, Trecvnon, yr hwn sydd at ein gVasasaeth fel dos- barth gweithgaa- canol nos fel canol dydd, a mawr fel yr oeddem yn cymeradwyo yr amcan, ac felly eto hefyd pe gwelem y llwybr yn glir i'w ddwyn oddiamgylch ya anrhydeddus. Cafwyd prawf ychwanegol o'i allu meddygol ar ol y lluaws brofion blaenorol. Y mae cyfaill yn byw yn fy ymyl sydd wedi bod yn glaf iawnyn y bron- chitis a'r inflammation. Anfonwyd am feddyg, a daeth i ymweled a'r claf; gan ddweyd y tro diweddaf y talodd ei ym- weliad nad oedd dim perygl yn ei glefyd; ond yr oedd yn amlwg ei fod yn gwaeth- ygu yu barhaus. Modd bynag, pender- fynwyd cael barn Mr. Walters, ac anfon- wyd am dano megys yn ddirgelaidd, a daeth, yn ol ei arfer, ar haner gair. Ar ol iddo ymgynghori ychydig a gwraig y claf, dywedodd ei fod mewn perygl mawr, ac yr oedd mewn petrusder a ymgymerax a'r achos ai peidio; ond perswadiwyd ef i ymgymeryd a'r gorchwyl, ac felly bu. Y mae yn dda genyf hysbysu ei fod yn gwella yn rhagorol. Tystiolaeth y claf yw ei fod wedi teimlo yn well yr ail ddi- wrnod wedi iddo ddyfod o dan ofal Mr. Walters, a mawr fel y mae yn diolch am y waredigaeth megys o safn angeu, oblegyd credai fod pob gobaith am fyw wedi diflanu. Nid yw yr enghraifft hon ond un o'r lluaws y gallem e« «odi am barodrwydd a gallu anmhrisiMwYMr. T. Walters fel meddyg. Pan y bydd i wawr dori ar fasnach, gobeithio y deuwn allaa fel un gwr i wneud tysteb anrhydeddus iddo, fel cydnabyddiaeth ani ei latur di, flino yn mhlith y dosbarth gweithiol, ARDALWB.

RHYFEDDODAU 0YMHS, RHONDDA. Nid yr hyn a glywsom, ond yr hyn ai welsom yr ydym yn ei draethu. 1. Coed a dail heb flodau. 2. Coed a blodau heb ddail—dau bren o'r ut tnatur, ac jja tyfu mewn dwy ardd nes^^Jw gilydd, l^b ond o bump i ddeg lktli rhwng y fl^ll a'r llall. Cofier eubbd yn tyfu mewn Itaear, 3. Capel Ani4%nwyr y Cymer h^b'Wein- idog. 4. Ty mawr ar ganol bont y Cymer yn wag, a'r olwg arno fel pe byddai loll drigolion y lie wedi bod yn ei felldithio. 5. Asen.yn gorwedd fel mewn galar yn y man lie y bu ystordy gwair ar dan, a'r olwg arni fel pe byddai bwyd a hithau heb fod yn gyfeillion. 61 Ceiliog a'i blyf braidd o chwith, a'r edrychiad arno yn peri i lawergwan ei ysbryd frawychu. 7. Mochyn haner newynllyd yn chwilio yn ddyfal yn hen ysgarthion lie bu y tan am rywbeth i'w lenwi. 8. Y rhyfeddod mawr arall yw na fuasai y bachgen a welodd y tan yn gwaeddi tan nerth ei geg, yn lie gwaeddi fel pe wedi marw. Ond dyna, mae i bob dyn ei waith. Y mae gan y bachgen hwn gystal ceg i waeddi wrth elafsy Tonic Sol-ffa a neb; ac yn wir, pe byddai cystal wrth ddiffodd tan ag yw wr05T y SoI-tfo7T5y3Haf yn Tei campwr. YMWELYDD.

GILFACH GOCH. Nos Lun, yr wythnos ddiweddaf, cyn- aliwyd cyngherdd ardderchog yn y lIe uchod, pryd y gwasanaethwyd gan rai o brif ddynion y genedL sef Dr. a Mrs. Frost, Caradog, Miss Lewis, Caerdydd, ac amryw o gantorion y gymydogaeth, a gwnaeth yr oil eu gwaith yn ganmoladwy. Amcan y fgyngherdd oedd rhoddi. cy- northwy ananol i'r bachgenyn ieuancf talentog, a gobeithiol, J. Arthur Hague 1 gael ysgol gan Dr. Frost yn Nghaerdydd. Bachgenyn tuag 11 oed ydyw, a dyfodol pwysig o i flaen. Canodd yn y gyngherdd, a chafodd gymeradwyaeth uchel gan y dorf luosog oedd wedi dyfod yn nghya. Cafwyd elw rhagorol Mdiwrth y gy- ngherdd. Y GWEITHFEYDD.- Y mae pethau yn bur gythryblus a thorcalonus yn ngweith- feydd cwmni glo y Glamorgan yn y lie hwn, trwy fod anghydwelediad rhWlig y meistri a'r gweithwyr, ac y mae lie i ofni y bydd i bethau derfynu mewn strike. T 1 mae y gweithwyr y^bendQrfynol obeidio derbyn telerau y meistri, sef llanw glo glan, yr hyn nad yw wedi cael ei wneud yma erioed o'r blaen. Y ffaith yw fod y dosbarth gweithiol yn y dyddiau presenol yn dyoddef trais a gormes o'r fath waethaf. Dynion cyfrifol a gonest yn ewyllysio talu i bawb eu heiddo, ond yn methu gwneud, a hyny oherwydd yr ysbryd gor- mesol sydd wedi gwreiddio yn nghalonan cyflogwyr llafur. Pa bryd y trenga gor- mes 1 Pa bryd y caiff y gweithiwr tlawd ei iawnderau? Pa bryd y ca ei ddyledus barch fel bod rhesymol? Wel, gobeithio fod y dydd gerllaw pan y gwelwn eto olwynion masnach yn chwyrnellu fel yn y dyddiau gynt. CADFANYDD.

PONTARDULAIS. Nos Iau, y 28ain cynfisol, cynaliwyd y cyntaf o gyfres o gyfarfodydd adloniadol yn y Tabernacl, capel y Bedyddwyr, ag sydd i'w cynal yn ystod y tymor presenoL Llywyddwyd gan y Parch. J. James (Iago Ddu), gweinidog y lie a beirniadwycL fan Mr. Jenkin Thomas (Llew o'r Llwyn),, 'ontardulais. Cafwyd cyfarfod hwylus a dyddorol iawn. Daeth lluaws mawr o'r ieuenctyd yn mlaen i gystadlu mown canu, adrodcl, a darllen. Sylwoddy beirn- iad ei fod yn cael ei synu wrth ganfod cy- nifer o ieuenatyd yn medru darllen cerdd- oriaeth mor dda ar yr olwg gyntaf, yr hyn sydd yn gloa mawr i w hathraw. Ymadawodd pawb wedi eu llwyr fodd- loni. Bwriedir cynal y cyfarfodydd bdb» pytbefnos.