Y Goleuad

T G ii r,, S. V' ■ MACHYNLLETH. Taith y Wlad. ODDIWRTH Y PARCH. M. R. MOSES. Diolchwn i Dduw ein bod ninaiX, yn y. rhan hon o'r wlad wedi cael golwg arno yn ymladd brwydrau beion, ac yn cwympo hen gewri cedyrn wrth ei draed, ac yn peri fod eraill oedd wedi ymrestru o dan ei faner er's blynyddau yn gloewi eu harfau, ac yn rhoddi heibio arferion oedd yn ddiamheuol yn llestfflrio eu dylanwad yn y byd. Yr olaf o'r rhai hyn yn fwyaf neillduol ydyw hanes^ ardal fechan Penegoes. Nid oedd yma lawer o wrtnryfelwyr heb roddi eu harfau i lawr wrth ei ..draed- -Ond, fel mewn llawero ardaloedd, yr oedd .Mgen mwy .0 hurdeb yn yr eglwys er ei gwneyd yn allu cryfach yn y byd, ac mae'r gwaith hwn wedi ivi?1: ;gyflawxii yn amlwg iawn yma. Dynion yn cael nerth i ymwadu a ppethaunadymddangosent iddynt Jiwy yn bechod, ond eto, yn ddiau, oedd yn rhwystr ar j j- y gwan i gyflwyno ei hunan i Grist, ae yn rhoddi achlysur i'r gelyn. i wawdio-yn achosi enw iJuw i gael ei gablu ymhlith y cenhedloedd. Mae amryw oedd yn ymarfer yn gymedrol a'r ddiod „ u-ddwol wedi derby 11 goleuni newydd ar eu harfer- lad, ac yn nerth, .yr argyhoeddiad. wedi ardystio ILwyrymwrthodiad. Dechreuwyd teimlo o'i ddylanwad yn yr ardal hon yn nechreu mis Rhagfyr. Arferid ar hyd y blynyddau yma gynal cyfarfodydd gweddi undebol -ar y nos Lun cyntaf o'r mis. Yr oedd ysbryd undeb a chariad yn bodoli i raddau helaeth cyn hyn rhwng y gwahanol enwadau yma, ac eithrio vr Estrones sydd eto yn parhau yn bell, ac fel pe yn hollol ddi- ymadferth i.gymeryd mantais ar y cyfle hwn mae Duw wedi ei estyn iddi i ogoneddu enw Crist drwy -ymdrechu cael dynion o'r newydd i gysegru eu hunam iddo. -Caed cyfarfod gweddi undebol ar y nos Lun cyntaf or.mis, a phawb wedi dod yno gyda disgwyliadau uchel am ei bresenoldeb Ef Ac nPn siomwyd. Yn sicr yr oedd Duw ei hunan yno gyda m Treuhwyd rhan o'r cyfarfod i adrodd ychydig .-■^hanes gweithredoedd deheulaw y Gorucbif yn y IwvHh' ^ir?ln,aU eraiU °'r wlad- Cododd hyny "g|rf1o1 y"om ,aB? Sael gweled a theimlo pethau cyffelyb. Ni theimlwyd pethau grvmus iawn, feallai, yn y cyfarfod hwn. Eto yr oedd yma rhyw naws ysbrydol oedd yn cyffwrdd a gwaffi ..ein calonau. A chyn terfynu'r cyfarfod. Cododd I'Hwrth S" V 1 °fyn' am^yfarfod gwecldi y nos •J '7, dl,1-T"°1' ac maer cyfarfodydd wedi parhau In oUrvJ Wf hXd 0 fewn. rhyw dair wythnos yn 01 pryd y bu raid eu lleihau oherwydd gwael- yma.^Gwelwyd £ '^waed y groes yn codi i fyny Keiddil yn goncwerwr mawr." Mae'amryw^o- ddynion a merched ieuainc—pobl o gymeriad dilychwin cynt, eto oedd yn rhyPwan 1 wneyd llawer yn gyhoeddus gyda theyrnas Dduw— ,»Kh ymdchrlecl.y„ yr Ysbryd Glan"„edi dod yn Ar VK gyhoeddus dros ei enw Ac wedi ir sbryd Glan gael gafael ynddynt cred ,wn nad bydd raid i ard'&l fechan Pene/0es ofri ynghylch dytodo1 achos Iesu Grist oble^>°es ofvi ddefnyddiau gweithwyr rhagorol y Mae yr allot deuluaidd wedi ei hadferu mewn llawer man hefyd. Mae'r bobl wedi dod 1 sylwedd oli mae nid Duw y o-ellir ei o-ail i fLt syiwedd- lau o waith dwylaw, ydyw ein Duw ni-Td" Duw sydd yn llon'd pob lie, presenol ymhob man » yn'; &nav2?iihyh1abi 1 d6iml° 61 bres-°W.eb yn y deml gyda 1 bobl ydyw y dynion hvnv svdr? yn teimlo fod Duw yn agos atynt gartref a nhan gyda goruchwyhon y byd a'r "bywyd hwn. Os y yni am gau Duw allan o'n cartrefi, ac o o-ylcb em bywyd beunyddiol, gallwn fod yn dawef na chawn o'i gymdeithas ychwaith yn y canel TuaadechreI1r-"Wflad Cyffwrdd y Plant jma hefyd. a flwyddyn, mewn cyfarfod a gynhelir^ gan Mr. Edwards a minau gyda'r plant, gwnaeth y plant eu hunain apel atom am gyfarfod gweddi iddynt hwy. A tlireulir rhan helaeth o'r cyfarfod hwn, o hyny hyd yn awr, mewn gweddio Duw. Gweddiant yn hynocl o ddwys a gafaelgar, ac amlwg yw eu bod yn ystyriecl pwysigrwydd yr hyn a gy- flawnant. Mae eu clywed yn gweddio am nerth i garu Iesu Grist, ac i beidio pechu i'w erbyn, ac i fod o wasanaeth iddo yn y byd yn hynod o effeith- iol. Ein gweddi yw am i Dduw eu cadw yn yr ysbryd bendigeaig hwn a'u gwneyd yn allu yn ei law i hyrwyddo gwaith ei deyrnas ymlaen yn y byd, ac i fwrw cestyll annuwioldeb i '"r llawr, (T'w barhau).

YR ADFYWIAD YN ARDUDWY. OBDIWETH Y PARCH. W. M. GRIFFITH, M.A. Da genym hysbysu ddarfod i ni gael ateb i'r weddi feir yn Ps. li. 12, a chyflawniad o addewid y Gwar-. edwr geir yn loan xvi. 22, y Sabbath diweddaf, trwy wasanaeth bendithiol Miss May John a'r Parch. W. 1.1. Lloyd, Bethel. Cynhaliwyd cyfarfodydd hynod hyfryd a naws nefolaidd ryfeddol i'w deimlo ynddynt nos Sadwrn, a thrwy y dydd y Sabbath. Cafwyd cynulleidfaoedd mawrion ac astud yn der- byn a mwynhau Gwleddoedd Seion" mewn modd arbenig iawn. Yr oedd adsain y Sabbath i'w glywed yn glir a hyfryd iawn yn y cyfarfod gweddi undeb- ol nos Lun, ac yni newydd i'w deimlo yn gweithio yn rymus drwy y cyfarfod. Nid oedd pall mewn ufudd-dod," ond yn hytrach amser oedd yn pallu, ac yn myned heibio yn llawer rhy gyflym gan y gynulleidfa. Yr oedd taerineb angerddol i'w glywed yn y gweddiau dros "y gweddill sydd yn aros, yn gystal ag am ychwaneg' o'r gwlith a'r gwlaw graslawn i'r plygedigion blaenorol, ac i bawb o bobl yr Arglwydd. Teimlid y nefoedd yn hynod agos atom, yn enwedig yn nghyfarfod y bobl ieuainc ar derfyn y dydd. Bu gan y bobl ieuainc dri cyfarfod iddynt eu hunain yn ystod y dydd, ond coron y cwbl oedd yr olaf. 0 amser bendigedig! Pwy na lamai o lawenydd- wrth weled yr lesu mor amlwg yn ein gwlad, ac am hyny mor Anwyl' gan filoedd ieuenctyd hawdd- gar ein heglwysi a'n hardaloedd! Ie, "0 Gymru, can! Y mae'r llanw marwol yn treio, a'r hen Iach- awdwriaeth fel y mor yn chwyddo byth i'r lan," ys dywed Mr. Phillips yn y Drysorfa' am Fawrth Pa galon na ddywed Diolch Iddo." Mor werthfawr yw gweled doniau disgleiriaf a thalentau gloewaf ein hanwyl genedl yn cael eu sancteiddio gan yr Ysbryd i wasanaeth Iesu yn achubiaeth dynion! "0 haul aros, nes ysgwyd y ddaear gion, fel y byddo pob noddfa celwydd mor wag a bedd Emmanuel fore'r trydydd dydd," fyddo'n gweddi nos a dydd. Diolch am" arwyddion amlwg fod y dwyfol dan am gerdded ymlaen dros y dfiyrnas a'r teyrnasoedd.

LLANDEGLA—Y CAPEL NEWYDD A'R DIWYGIAD, Nos Sabbath, y 7fed o Mehefin, 1^03 yr oedd eg- lwys a, chynulleidfa y Methodistiaid yn Llandegla yn fiarwelio a'u hen gapel, yr hwn a safai ar ochr chwith y ffordd sydd yn cysylltu (o fewn haner milldir) y brif-ffordd o Ruthyn i'r Wyddgrug trwy Liariarrnon, a'r brif-ffordd o Ruthyn i Wrecsam. Ar yr un ysbotyn rhamantus y saif yn awr addoldy ne- wydd helaeth ac o'r gwychaf, yn fewnol ac yn allan- ol; adeilad yn wir, sydd nid yn unig yn glodforus i'r eglwys a'r gynulleidfa, ond yn anrhydedd i'r Cyfundeb y pgrthynant iddo. Er y gellir crynhoi i ychydig 0 linellau hanes dyrchanad y cysegr tra phrydferth hwn, y mae y ffeithiàil yn sicr, yn deilwng o gomodiad arhMol yhglyn a symudiadau ein Cyf- uncleb yn Sir Fflint. I Cofir yn hir am fore Llun, yi- bied o Mehenn, 1903, pan y cododd allan fintai gref ? ddeniaid yr achos yma, via was, gweithiwr a meistr; pob un gyda'i raw newydd loew, a'i gaib, feraill gyda u troliau; i dynu i lawr yr hen deml ac i gyweino gorphwysfan gysurus i'r ail, oedd i fod yn anhraethol fwy gogoneddus na'r gyntaf. Fe ddywedir^ gan bawb fod yr olygfa ijr edrychydd, y boie gwaith hwnw, y peth tlySaf a Swynolaf a wel- wyd enoed. "Fe gostiodd y capel newydd iddynt £ 1,6154. Y mae £ 940 eisoes wedi eu casglu, yn benaf trwy ayf- roddion lleol, gwirfoddol. Pob teulu wrtho'i hun f 1 ,lytx > a phawb yn ddirwgnach yh gwneyd ei ran tychan a mawr 5 gwf, gwraig; bachgen a geneth. A thra dymunol ydyw gallu dweyd, fod aelodau o bob enwad crefyddol yn y lie, wedi dod ymlaen yn wirfoddol i gynorthwyo. Y mae yn dda genym hefyd ddeall, fod yr hen dad, y diweddar Mr Humphrey Hughes, Rhos Isaf, yn ei lesgedd olaf, olaf, pan megis ar derfyn ei hirfaith bererindod, wedi cael dymuniad dyfnaf ei galon, sef bod yn bresenol yn y cysegr newydd, ar ddydd ei agoriad. cyn esgyn 1 r cysegr, nid o waith llaw, tragwyddol yn y nefoedd. Y mae y Dwyfol Dan • Dwyfol Dan Y Diwygiad hefyd wedi cripio'i fyny y Gelltydd Cribog, ac wedi ymennyn yn Llandegla. Nos Sabbath, y cred o'r mis hwn, yr oedd dau ar bymtheg yn derbyn eu cymun- deb, y tro cyntaf, y mwyafrif o blith y dychweledig- ion. vnegia PWYSlg at nerth a chyfrifoldeb yr eglwys. mae ymadawiad lied annisgwyliedit? Hnt1Wev vl g^ruaTldd' gydwybodol, ffyddlawn wein? og, y I arch. John Ellis, Llanarmon, yn golled enfawr i'r holl gylch; yr ydym yn tosturio wrth beion yn gwir alaru uwch ei lwch, ac y mae 61 ei draed a 1 gamrau, sydd yn aros ar y llwybrau a gerddodd yn ddistaw am faith flynyddoedd i ym- geleddu y gwan, y trist a'r crwydrol, yn gyseeredi^ hathUh g Pwy b^nag fyddai'n galw nil pi beth bynag fyddai yn eisieu, yn Llanarmon, Llan- degla, a Maesyaroell, yr oedd Mr. John Ellis bob e ef yn amser yn barod-er mwyn el- Felstr. Y awr wedi cyraedd y fan lie yr adwaenir 0 vyir llcdwcdd, y debynir ond un drwydded, y "Nvol, V ond un bywyd. Da was da a ffyddlawn. mae yn wir dristwch i ni na chaVn mwyach ) y a'r puraidd John Ellis; yr unplyg, yr unlE j ft cydwybodol John Ellis. Dyma frawd a fawr gan grefydd a wnaed yn fawr yn y1 i dylai, ac y mae yn werth bod yn fawr. yma air byr am Treffynon. uerbf Cafodd y Parch. J. M. Saunders, M.A., jjo?' iad cyffredinol, a mwynhaockl y dref oil ei wei syM aeth ddyrchafol yn ddirfawr. Mwy f o'i ffelyb 5odd arnom angen am danynt yn Treffynon. Fla. d el Mr. Saunders wrandawiad. a gwerthfawrog1 wasanaeth. NON VETUS BLAENOBU

Y DIWYGIAD YN BETHANIA, TREFlARRI5, ODDIWRTH Y PARCH. J, PUMPSAINT JONES. —' ,t Myned rhagddo gyda nerth a gogoniant f y Diwygiad yma. Swn can a gorfoledd sy ngwersylloedd Sion, ac felly mae. wedi pa"1 f y pedwar mis diweddaf. Mae pawb o hOl1¿d f llawenhau wrth weled ton o ysbrydolrwy j ymrolio dros ein heglwys, a rhai o'r lechent yn guddiedig yn nyfnderoedd ia-f yMil iaeth Duw yn cael eu golchi i'r g.olwg. Ni" Diwygiad yr un. fath yn union o ran ffurf ag yn y dechreuad. Yn un peth, mae y gwran. 3?n llai mewn rhif nag oeddynt, ac weithiau. ^0 ambell i gwrdd heb yr un gwrandawr yndaO- j yj mae angerddoldeb ysbryd a thanbeidrwydd s llawn mor nerthol ag oeddynt ar y dechreu, JJ gawsoin yn nghyfarfodydd yr wythnos hon effeithiau angerdd tan tragwyddol yn difa pob 01^ wynebiad. Ni fu angerdd y tan yn fwy nag j$ yn bresenol, a hir y parhao i losgi a goleuo y mysg. Da genym allu dywedyd ein bod fel wedi sylweddoli un peth mawf a phwysif, J a'r Diwygiad, sef yw hyriy, nas gall y fyw ar wahan i bersonau. Mae y teyrnas nefoedd o'n mewn ni, ac felly mae P yn ymdrechu i daflu ei hun yn agored i'r dy au dwyfol i weithredu arno. Oferedd yw am fendith, os dywed neb yn ei galon, Ni ni hwn i deyrnasu arnom." Wrth fod yn ve ca gar ac ufudd, yr oedd yr etholedigion gynt 1 .j,|1 bwyta o frasder y Tir Sanctaidd, ac anffll1^ neb gael ei lwyr ddigoni a brasder y Diwyg"1 yfed o afon ei hyfrydwch heb iddo ufuddhaii']}J.'y ydym yn llwyddo gyda'r Diwygiad i'r 111 byddom yi-i ufuddhau i lais yr Ysbryd. Pe cawsem hyawdledd yr- angel at ein g^a^ei5 nis gallasem fynegu yn iawn am ymlyniad ffyddlondeb ein chwiorydd yn y gwaith.. Syb fod ambell i wraig wedi llanw lie pwysig, gwaith yn moreuddydd Cristionogaeth, 0nr(j■$' gweithgarwch presenol y chwiorydd yn e'sbooj j()i/ dderchog ar hyny; mor danllyd yw eu s le\$' afaelgar eu ffydd-, ac mor dreiddgar yw eu jyfl iad ysbrydol. Yn eu gweddiau taerion lawer pryd yn gweled nefoedd a daear yn fod, cyfiawnder yn edrych i lawr o'r gwirionedd yn tarddu allan o'r ddaear. 'tyd 1 yn ddiolchgar fod yr Ysbryd wedi dod ddangos beth yw lie y merched ieuainc a'r yn yr eglwys. Tueddir ni i enwi un o'r chWi ft Mrs. Bonner, Mary Street/mae ei phrofiad j f helaeth; ac mae yn cofio Diwygiadau erailh Jfi" y ddolen gydiol rhwng y gorphenol a'r P^e mae ei sel yn parhau yn ngwaith y Diwygiad. Vol haul mawr y Diwygiad presenol wedi gwneyd e# i sirioli hwyrddydd eu bywyd, ae i wres f henaid o dan bwys blynyddoedd einioes: yr bol caffom ei chymdeithas. Hir hefyd y parhao e chwiorj'dd yn yr hwyl orfoleddus sydd 1 meddianu 3m ngwaith yr Arglwydd. Goben welir un o honynt yn syrthio i ddifaterwch j a gwaith cyhoecldus crefydd. >1? Dylem ddywedyd gair am ein cenhadon- tri o aelodau yr eglwys hon wedi troi allan ar faes y Diwygiad. Gweithia Mr. Hugh yn Ma-ngor a'r cyfixniau, ac mae yno er cyn _y. yn llafurio gyda llwyddiant. Mae bendit^. wedi aros ar ei ymdrechion cenhadol. M fO^ William Jones wedi dechreu ar daith trwy \c un 0 ddychweledigion y Diwygiad ydyw, jjjd^ ynddo awydd angerddol am achub ei gy^ J i&K Am ein cenhades ieuanc, Miss Cissie Morg3. 'cj p\ hi yn nhref Caerdydd ar hyn o bryd yn cyna' o gyfarfodydd diwygiadol. Clywsom ei bod y ^M amser bendithiol wrth y gwaith. Ymhen amser bydd yn dychwelyd i gynorthwyo yjjjl^ Evans. Er colli y cyfeillion gweithgar hyn» mae y gwaith yn myned, oblegid gyda bo1^ nf^ yn 'madael mae arall yn cael ei danio o'r aeM°j Ant o nerth i nerth, ymddengys pob un K Duw yn Seion." Un o'r symudiadau diwe cwrdd gweddi y plant; a dweyd y lleiaf yn un digon rhyfedd. Mae ynddo y fath yjd symlrwydd a gonestrwydd plentynaidd ag ei wneyd yn lie 'ofnadwy ar brydiau. 4 wedi meddwl nes dechreu cymdeithasu a h J-g.fi ganddynt fel plant syniad mor fyw ac ^n°es^> hyn sydd yn myned ymlaen yn y Diwygiad P^g(jdL Mae yn ddiau y gwneir argraffiadau a^r ^^yl iau a fyddant yn aros bj^th, ac yn foddion 1 eu cerddediad ar ganol llwybrau barn. caloiI°o(' Am ein tref yn gyffredinol, newyddion yn J sydd am y Diwygiad. Nos Sadwrn ffur^ ymdaith drwy rai o'r prif heolydd, a f c'g'( odlau Sion ar awelon, nes boddi y dref ,jacl3^ iadau. Mae genym le i gredu fod synl 1 natur hwn yn gwneyd pechu yn anhawd pobl, os felly, daliwn ati. Ni awn, ni awn tan ganu i'r lan u Cawii wsl'd ein concwest yn y naaI1'