Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
6 erthygl ar y dudalen hon
Y GOGLEDD
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y GOGLEDD Y inae Arglwydd Boston wedi ytngymTfcer- ■fg iVv jfvvTxjla o lnndd A, ydclcj sir Fon. j I Brenhinol g.vnnal eu gw^l'syll blynyddo] eleni yn A berga imm. Foulkoy, yr hwn oedd yn da-1 swydd gyfrifol yn Lly'thyrdy Gwrecsam, ben- nodwyd yn bostfeistx Corwen. '•Clychau yr Eglwys oedd testyn darlith ddyddorol ga.n v Parch. Llech-id Jones, ficer Ysbytty, yn Bettws-y-coed, nos. F&wrtxi. Yn Porthaetbiwv y cy nnelir evmdeitllagfa chwarterol nesat Methodistiaid Cabin-aidd Gogledd Cymnl) Ebnll 20fcd, 2-lain, a'r 22-ain. Trodd yr eisteddfod gynnaliwyd yn nghap- d Ebeuezer, Bangor, nos lau. yn un hYllml ? lwyddiannus. Y llywydd oedd y Profteswr Rhys. Rhoddodd plwyfolion LlanyblocLwe-l dder- byniad calonog i'r Parch. J. Allen Jon^fcj y ticer, a'i briod, ar eu dychweliad adref o'u mis mel. Ymae- y Parch. W. R. Owen, T-alwrn, wedi deehreu ar ei weinidogaeth, yn eglwysi y Methodistiaid Calfinaidd, yn Sdoam a Salem, sir Fon. Profiiwd ewvllvs Emma Scott, Plasi Uchaf, Abergele gweddw Mr. William Scott, The Moorlands, Kersal Edge, Manchester. Yr oedd ei hystad yn werth 6,810p. Gweithredai Mr. Arthur E. Evans, Bron- wydfa, fel un o'r beirniaid yn arddangosra geffvlau Hackney,' a agorodd yn Neuadd Am-aethyddol, Islington, dydd Mawrth. Prydnawn dydd Mawrth bu farw Mr. Tho- mas Jones Williams, prifathraw Ysgol Gen- edlaethol Mvnydd Fflint. Yr oedd wedi bed yu gla-f iawn, o dan dwymyn y typnoid. Nos Fawrth a dydd Mercher cyunaliodd yr Ain.'i ynwyr en cvfarfod blynyddol yn Llall- ddulai, pan v pregetliid gan y Parchn. Peter Price, Dowlais, a Rhys J. Huws, Betnesda. Bu fanv Miss Frances Emma Lloyd Fletch- er pumnied merch y diweddar Mt. Thomas Lloyd Fletcher, Maesgwaelod, sir Fflint, yn ei chart ref, Gwernhaylod, Overton, dytid Ian. HVi.sibysir fod y Parch. John Lewis Wi:- Ham's, M.A., Liverpool, wedi cael g.alwad oddi wrth eglwys Annibynol Baker Street, Aberystwyth, i foci v11 o*yny<la 1 r larch. Joo Miles. Prof wyd ewyllys yr Anrliyd. Thomas W. Best, Lingfield, Abennaw. yr hwn a fu am 2;:)a.in o flynyddoedd yn bxifgwnst-abl sir Feir- ionydd. Yr oedd ei ystad yn werth 7SJp. 1-,i;. 4p. Cafodd ewyllys William Greaves, Craig- lands. Carmen Sylvia Road, Craig-y-don, Llandudno, diweddar o Bacup, ei pbrofi yr P, wythnos ddiweddaf. Nodid fod ei ystad yn gwerth 14,920p. -Pas,iocii Svr Herhert Roberts ddwy no son yn NJhy y Cvffredin, yr wythnos ddiweddaf, er 'iddo allu bod yn bresennol yn agoriad yr layn a elwir yn Ull o yp-golion Mc'Kenna, yn Idanfihangel Glyn Myfyr. Daeth aelodau Cvnghor Dosbarth Dinesig Penmaenmawr, dydd Mawrt-h, i'r pendsrfyn- iad i vsgrifenu at Mr. William Jone, A.S., i ofyn* iddo bleidleisio droc Fesur Arbed Go- lelnîi Dydd dydd Gwener. Y mae' tvmmor yr oil or ugain o aelodau Cvnghor Binesig Colwyn Bay yn terfynu y mis nesaf, pan y cymmer ymdrechfa, etnoi- iadol le am bob sedd. Chmimer yr ethohad le ddydd Llun, Ebroll oed. Y mae y Parcih. Dr. H. T. Cousins wedi perderfynu rhoddi i fyny ofal gwednidogaeth- ol eglwys y Bedyddwyr Saesnig yn Colwyn Bav^ac ymgymmeryd âmtydd scyffelyb vn St. John, New Brunswick, Canada. Mewn cvfarfod cyihoedd-cis o R,yddfrvdwvr Shotton, lio,s) Fawrth, nenderfvnwvd codi clwb Rhyddfrvdig i'r rhanbartb, Pas-iwyd fod darn o dir vn Rvhmds Street yn cael ei brynu i'r amcan o godi y clwb arno. Cafodd Mr. R. M. Wilks, oriadurwr. &c., Gwrecsam, ymosocliad sydyn o ddiffyg gweithrediad y galon, tra yn ei siiop, dydd Llun, v laf o'r mis bwn a bu fanv yn union yn mron. Gadawodd woddw, a theulu PJOs- Yn yr arwertliaant gynnaliwvd gan y Mri. Robert. a Rogers Jones, yn Llannwst, dvdd Mawrth, gwerthwyd y fferm a elwir Bron Gelli, vr hon a saif yn Llanddewi, i Mr. Ro- bert Roberts, Melina-a y Pandy, am y swm 0 36op, Dydd Gwvl Dewi cynnaliwvd eisteddfod yn Neuadd Drefol Pwllheli. Llywyddwyd cvf- arfod y prydnawn gan Mr. Edward Roberts, M.A., Caernarfon; a ohymmerodd Mr. Jona- than Davies, Porthmadog, y gadair yn nghyf- arfod yr nwyr. Boreu ddydd Ian cwblhawyd y gwaith o osod pibellau dwfr dur o dan <wely yr af^n Conwy, yn nihlwyf Dolgarrog, pan yr an ton- odd y''contractor wefreb vn cynnwvs y jv>(v da i gadeirydd Bwrdd Dwfr Ooiwyn (Mr. J. 3>ieken). Penderfynodd aelodau Cvnghor Trefol Beaumaris, yn eu cvfarfod dydd Mawrth. fabwysiadu argymmhelliad Syr R'c"!i.arc] BuJ- keley, perchenog y gweithiau dwfr presenol, i'r cynghor gymmeryd prydles ar y gweith- iau am dymmor o dair blynedd, am rent o 325p. yn y- flwyddyn. Dywedir fod teimlad cvnnyddol vn Nghv'i ITl y dylai y laf o Fawrth fod yn Ddydrl Gwyl y Bangciau yn y Dywysogaefh. fel y mae diwrnod St. Patrick yn yr Iwerddon Dygwyd y mater hwn o dan sylw cy far fod \n Ngliaergybi, ddydd Mawrth, pan y rhoddwyd cj-rnmeradw'yaeth unfxydol i'r awgrymiad. Yn eglwys gadeiriol Exeter, yr wythnos ddiweddaf/cvmmerodd priodas le rhwng Mr. Gordon Iloyd Trevor Kenyon, mab y Parch, a'r Allrhvd. William Trevor Kenvon, St. Leonard-on-Sea, ac wyr i'r diweddar Arf»,|- wydd Kenyon, a Miss Dorothv Wood, merch w- ieuengaf Dr. a Mrs. Wood, The, Close, Exe- ter. Yn llys ynadon Caergybi, ddydd 3Iawrth, evhuddwyd Thomas Owen, llaethwr, o ladr- ata 18s. Rhoddwyd tystiolaeth fod y 0\ liuddedig wedi gadael cefl'yl a chert ei feistr yn a_os i dafarndy, ac iddo gymmervd y tren i Fangor, lIe y cymmerw^vd ef i'r ddalfa yr nn noson. Penderfynodd yr ynadon ohirio ()sol yr achos. Cafodd trenghol'ad "i '^vnnal vn Colwvn Bay. ddydd lau, i DC' r,r marwoiaeth Mrs. Ehzab&th Boyd, 48ain mlwydd oed, priod Samuel Boyd, porter,' yr hwn oedd yn byw yn. 17, Sea View Terrace. Dangosai v dyst- iüJHth fod Mrs. Boyd, yr hon oedd wedi dy- fod c Liverpool i Colwyn Bav, ryw ddwv flvnedd yn c1, a'r hon oedd wedi agor o.v(>d-dy, etc., yn Sea View- Road, yn dioddef oddi wrth iselder ysbryd. ynghylch rhyw fil- iau bychain oedd ganddi eisieu eu tain. Clodd ei hun yn ei hystafell wely, foreu Sab- bath, a thorodd ei gwddf. Daeth.pwyd o hy<l iddi ar lawr yr ystafell-wely, a chymmerwyd' hi i'r ysbytty, lie bu farw, ddydd Mereher. CuJocld y vheithwyi i'r w-raig_ wneyd ymgais ai: hurifijxladdiad, tra yn d_icdd<?f d.roe dj.i.'i- mor oddi with wallgomv.vdd. a-c iddi ia'rvv o ddiffyjo; gwoitjirediaci v gnlon. Tva yr oedd y gwaith o sbuntio yn cael y; gario yn nilaen yn ngorsaf ros Lun, y laf o'r mis hwn, aeth dau o drycian .anifeiliaid oddi ar y nheiliau v canlyniad o hyny ydoedd fod attalfa wedi cael ei ctcd •>v y trenau rhwng Llandudno Junction a B-it-ws-y-coed a-m dros dair av/r. Yn Mangor. dydd Gwyd. Dewi, cyflwynwyd arian i'r Parch. A. Owen Evans, ar- olygrdd yr esgobaeth ar ys-golion, Bangor, gan glerigwyr yr esgobaoth, fel cydnabydd- i-aeth o'i w'asa.naeth ef yn darparu tystiol- aeth yr esgobaeth i'w dhyflwyno ger bron y Dirprwywyr ar yr Eglwys yn Nghymru. Mewn etholiad Cynghor Sirol yn Beau- maris, y dydd o'r blaen, yr oedd pump, o leiaf. 0'1' pleidleiswyr dros 80ain mlwydd oed. Yr oedd tri o ddynion aeth i'r pol yn v borcu, un yu 91 mlwydd oed. un a rail yn 84, trydydd yn 84 mlwydd oed. Yr oedd sq]) dwy o'r merched a bleidledsiasant dros eu 80 mlwydd oed—un yn 87, a'r llall yn 84. Penderfynodd Cynghor Dinesig Bangor, nos Fercher, ben nodi Nyrs Kadall, BIackpool, fel meistres Ysbytty yr Afiechydon Heintus. Crybwyllodd Mr. Pentir Williaans er fod yr hysbysaad a roddwyd allan yn dyweyd mai buddiol oedd meddu gwybodaeth o'r Gym- raeg, nad oedd gymmaint ag un nyrs allai siarad Cymraeg wedi gwneyd cais am y swydd. Caed cyngherdd hollol Gymreig yn nhyI, nos Lun, yr hwn oedd yn cael ei wneyd i fYIIY yn hollol o ganeuon Cymreig, ac alawon Cym- reig a genid iimi a chwarexvid. Llywyddid gan Mr. L. J. Roberts, yr hwn a annogai bob! ieuaingc Rhyl i deimlo yn falch o'u gwlad. yr hon oedd yn un o'r rha-i prydferthaf yn y byd, yn neilkinol felly yr alawon Cymreig, y rhai y dylai pob plenty n fod yn eu gwybo<l. Cafodd cvfarfod o Geidwadwy-r sir Feir- ionydd ei gynnal yn Abermaw, ddydd Mer- chex, o dan lywyddiaeth Arglwydd Harlec-L. Penderfymwyd yn unfrydol ddyfod ag ym- geisydd" allan ar y cyflEmsdra cyntaf. Pen- nod wyd pwyllgoran v lleol trwy y sir. Yn nghyfaxfod neRaf y pwyllgor canolog, yr hwn a gynneiir Ehrill 2il, cyflwynir adrodd- iadau- o'r pwyllgorau lleol, ynghyd ag enw- an ymgeiswyr. Bu farw yr Uchgadben Barry Taunton, Ynyshir Hall, Glandyfi, nos Fercher diwedd- af. Yr oedd yr Uchgadben Ta,unton wedi bod ar ymweliad a Birmingham, rhyw ychyd- ig ddyddiau yn flaenorol, a chredir iddo gael anwyd ar v daith. Y'r oedd yn ynad heddweh dras six Aberteifi, ac yr oedd wedi gwasan- aefchu fel uchelsirydd. Pry-nodd Ynyshir Hall, palas ar forgaingc y Dyfi, rhyw ychyd- ig flynyddoedd yn ol. Dyma fel y cauodd Rhuddentab (Mr. Lewis Jones), ar ol gwrandaw cor plant y Rhos, o dan .f rad Mr. Jacob .Edwards, yn canu yn Rh lfiiyn, ] t, Lun, Mawrth laf:— j'(! lieiio'li vfir Arwyl Gwyl ein Dewi, Danteithion goreu'n tir Arlwywyd d'n boddloni; Mae'r haul yn t'wnu yn y nos Wrth wrandO' canu Cor y Rbos. Rhoddodd Cyondeithas Gora wl Conwy en I di'iiddegfed gyngherdd yn y Neuadd Drefol, nos Feroher. Cafodd ''St. Paul' Mendel- ssohn, ei ddiatganu gan gor o 100 o leisdau, o dan arweiniad Mr. J. P. Griffith, ynghyd a'"r datganwyr canlynol:—Miss Ilossie Lee, 'sopxano;' Miss Edith Randies, 'contralto;' I Mr. Dan Jones, Dublin, a Mr. Chaw. James, o Gaer, bass.' Yr oedd y geiddorfa o dan arweiniad Mr. Horace Haselden. Mewn cy farted gynnaliwyd yn y Drill Hall, Gwrecs,am, yr hwn a alwyd gan y maer (Mr. Sauvage), er cefnogi i wyr ieuaingc ym- uno a'r corphluoedd tiriogaethol, siaradodd y Parch. R. E. Morris, gweinidog Seion (M.C.), Gwrecsam, yn ffafr i ddynion icu- amgc ymuno a'r symmudiad. Yr oedd efe y n edrnygu y dynion oedd yn dyfod yn mlaen 1 gael eu haddysgu fel niilwyr, mewn tiefn iddynt allu aniddaffyn eu gwlad. Nid yn gwelcd ysbryd jingo yn hyny. Cynn-aliwyd trengholiad yn Nghlafdy Tlot- ty Caernarfon, dyclc]^ Marwrth, ar gorph as- iedydd, o'r enw William Jones South Pen- 'rallt, yr hwn a fu farw yn y sefydliadjhwnw, o archoll wnaed g and do ef ei hun. Yr oedd Jones, yn ngwyneb ei afiechyd, atii isel ei ys- bryd, & thryiwanodd ei him, ddydd Mawrth, vn y rhan isa-f o'i frest, gyda chyllell boced. Cafodd y rheithwyr iddo farw o afiechyd y galon, yn cael ei brysuro trwy yr archoll a gvSawnodd ef tra mewn cyflwr o wallgof- :1.1 drb-s dymmor. Rhoddodd arolygydd odei wrth Fwrdd Am- aethyddiaeth a'r Pysgodfeydd ei bresennol-' deb yn llys yr ynadon yn Machynlleth, i'r amean o iwasgu ar yr ynadon y pwysigrwydd I)m o gydyTmffurfk> ag achosion y clafr ar ddefiaid, a rodchvyd allan gan y bwrdd, mewn cys- svlltiad a sir Drefaldwyn. Dywedai nas gallai y bwrdd gydymffurfio a chais Cynghor Dinesig Machynileth, i gyfnewid yr archeb- ion, tra yr oeddynt yn gweled pobl yn y rhanbarth yn celu ahechyd yn y modd yr oeddynt yn gwneyd yn awr. Penderfynodd yr ynadon ddii-wyo nifer o ffermwyr i sym- iau; o 5s. i 20s.am droseddu yX archebion hyn.
.....--.... Y DEHEU.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y DEHEU. Agorwvd gorsaf newydd Ffordd Haiarn y Great Western yn Pontypool Road, dydd Llun. Sicrhawyd darn o dir i godi capel newydd i'r Methodistiaid Calfinaidd yn Coed-duon, sir Fyn.wy. Cafodcl cyfarfodydd eu cYlmaI yn Riloam Gyfeiliion (M.C.), Cwm Rhondda, i ddathlu iwhili yr eglwys. Nos Fercher caed ar yr organ newydd yn nchapel y Tabernacl, Eglwyswen, gan Mr. T. E. Aylward, Caerdydd. Prydnawn dydd Llun agorwyd YEgol New- ydd Bryngwyn, yn Abertileri, yr hon a ad- eiladwvd gan Y Pwvllgor Addvsg. Costiodd 4,900p. Dydd Mercher, claddwyd Mr. Pllilil) Jen- kins, yr hwn oedd wedi bod yn cadw busner; yn Castle Square, Abertawe. Yr oedd yn 80 mlwydd oed. Mewn cyfarfod o vnadon Caerdydd, dydd Mercher, cvmmerwyd o dan ystyriaeth y pri- odoldeb o .sefydlu llys i blant, yn unol a Chyfraitihj Planvt, 1908. Penderfynodd ynadon Pontypridd, dydd Mercher, anfon dau fachgen o Trefl'orest— John Henry Lee, a David John Bi,owii-y rh.ai oedd wedi cael eu cospi o'r blaeji, i Yfi- gol ddiwygiadol am dair l.)lyiy?dd, am iddynt ladrata hen haiarn yn y Plltre. Hysbysir fod y Parch. E. Bush, Caerphili, wedi. cydisynio a galwad yr eglwys Annibynol Saosnig, Port Talbot. Cor Bwlchgroes ddyfarnwyd vn oren yn y brif gystadlen-aeidi jorfiwi yo .-cidrod Hi.Pilve? L, i'iO Trwy a r'vVObuH.li Air..Lt-vvi?; 1 .H., Caerdy.l.l, calndd yr enwad U'l-. h-yiiuld gryi) gojled. am weiihiwr pybyr. Rhoddodd eglwys- Annibynol Brynseion, C'vvmbaeji, alwad i Mr. H. Davies, o Goleg Bala-Bangor, a fod yn weinidog iddi. Y mae Capel y Methodistiaid Caliinaidd yn Water Street Caerfyrddin, wedi bod o dan ad.-yweiriad. Yr oedd y costau yn mron yn 1, OOOp. Gwneir tryfniadau i anrhegu y ParcH. E. Richards, Tonypandy, a darlun o hone ei bun, ar derfyn' chwarter canrif yn y weinid- ogaeth. Cyfyngwyd Mr. Owen PhilipTJS, A.S., i'w ystaiell yr wythnos ddiweddaf, o dsn amvyu t-rwm, a ins raid iddo alw yn ol ci -hidI ym- rwymiadau. Y Sabbath cyn v bu farw Mr. Thomas Williams, *79 mlwydd ced, y pregetb- wr lleygol hyna-f yn nghylchdaith- \Y'esleyaicid Pontypridd. Hysbysir fod Dr. J. T. Mar-shall, M.A., llywydd dyfodol Undeb Bedyddwyr# Plryclain F-awr, a'r Iwerddon, i d-alu ymweliad a r-ir Fynwy yn fuan. Pendex-fynodd pwyllgor parciau Abeivt-awe, ddydd Ma. wrrth, axgymmhell i gyhog Mr. Bliss-, .axolygydd y parcia-ir, gael ei i:) (I i o I 175p. i 20(ip. yn y flwyddyn. Cynnaliwyd cyng-herdd rhagorol yn ngnap- el Bedyddwyr Han bury Road, Bargoed, nos lau, yr elw yn myned at drysor'fa yr egl- wys. Cafwyd cynnull-i-ad liawn. Traddododd Mr. Alfred Jones araeth yn nghapel Bbenezer, Tonypandy, no-s Fawrth, ar Effeithiau alcohol ar y cytansoddiad' dynol.' 11' oedd y cynnulliad yn lliosog. Daethpwyd i'r p&nderfyniad. mewn cyfar- fod gvnnaliwyd yn Nghaexdydd, yr wythnos <ldiweddaf, i gynnal arddango-s-fa Oalanmai, yn y dref hono* ddydd Mercher, Mai God. Mabwysiadwyd Mr. W. Williams, glowr, Caerph-ili, yn Y'nlfeifYY{}cl Llafur meiwin cyf- arfod gymialiwyd yn Caerpihiili, nos Fawrth, dros y Ward Drefol Cynghor Dosbarth. Dewdswvd Mr. Percy Morton, M.A. (Ox- ton), yn brifathraw I sgol Sir Abexhondda. Yr oedd Mr. Owen yn at-hraw gwyddonol yn ngholeg Aberhcnddii er's 2-iaui o liynydd- old. b Yn ngivvyneb afiechyd Owen Rhoroomy!, y mae y g w-aitli o fi'urho Cvmdeitlvas Genedl- aethol Gymreig wedi cael ei ohirio. Y mae Cadben Yaughan yn dioddef yn. aehlysurol oddi wrtib y cryd. Cyd-syniodd y Parch. H. 0. Hughes, Tre- herbert, a galwad dderbyn-iodd o eglwys y Cwm (B.), Glyn Ebbw, Mynwy. Bwriadia ddechreu ar ei ddyledswyddau yno Sa-bbath, y I Cafodd Lewis (Daniel Owen), ei beerfformio yn Ne,uadd Cory, Caerdydd, nor., I Fercher, gan amryw bersonau adnabyddus o Ddyffryn Aberdar* o dan nawdd Cymry Cym- reig y ddina,s ihono. Caed 'organ recital' yn nghapel Carme], Glynconwy, nos Lun, gan Mr. E. T. Divvies, Merthyr. Caed datgauiadau gan Mr. Mor- ris Lewis. « Miss Lewis, Dyfiryn Clydach. Llywydclid gan Dr. Fisher. ¡ Penderfynodd eglwys y Methodistiaid Calfinaidd', yn y Morfa, Cydweli, sir Gaer- fvrddin, roddi galwad i Mr. Caleb Williams, brodor o Ogledd Cymrn, a myfyxiwr o Goleg Presbyteraidd, Caerfyrddh). I CynnaliwyU trengholiad yn Aberaman, dydd Llun, ar gorph Ernest Collier, yr hwn a laddwyd yn Niglofa Llett-y Shenkin, y dyctd SadwTn blaenorúl. Dycbwelwyd rbeith-fam 0 Faxwolaet'h d-damwemiol.' Cym.ro ydyw y Parch. T. Rhondda Wil- liams, yr hwn sydd wedi penderfynu. gadael Bradford i gymmeryd gofal eghvys Annibyn- 71<-) 01 yn Brighton. Brodor^ Tonypandy, ear Forganwg, ydyw Mr. Williams. Dydd lau bu farw Mrs. Jones, priod M'r. A. Jones, prif glerc llys man-ddyledion Aberdar, ar ol dioddef cystudd hirfaith. Yr oedd yn ferch i'r diweddar Bar<di. J. Davies (M.C.), a Mrs. Davies. Anrhegwyd y Pareh. E. J. Rosiser Evans, o gapel C-Kiwynfrvn, Amanford, nos Fawrtih, â. chyfrolau ar byngciau llenyddol, yn gydna- byddiaeth o'i wasan-aeth fel llywydd cym- j deithias ddi-wylliadol y capel Invnw. Mewn cyfarfod o Geidwadwyr Abertawe, ddydd Mercher, dewiswyd Mr. Francis Txe- harne Thomas, cyfarwyddwr llywodraethol Gweithiau Dur a. Phlatian Alcan Cwmfelin, yn ymgeisydd Ceid,vv:adol dms drcf Abei't^a-we. Yr wythnos hon eynnelir cyfarfodydd Cy- nghor yr Eglwysi Rhyddion yn Aberta-we. Dywedir fod o 1,700 i 1,800 o gvnnrychiolwyr wedi sierhau tocynau. Cymmer amryw o brif ddynion yr enwadau YmneiTlduol ran yn y cyfarfodydd. j Wrth anerdh y bechgyn yn ysgol e-ilraddol Caerdydd, dydd Merclier, cyfeiriodd Mr. Dyche at y gwaith rhagorol oedd y diwedtlar Mr. Lewis Williams wedi wneyd daos add- ysg; yn y ddinas bono a dadganai ei gydym- ly deimlad a'i weddw a'i deulu. Ar ga:is gweinidogion a chlerigwyr Ponty- pool, cynnaliwyrd cynnadledd o'r ynadon He- d, y gweinidogion, a'r clerigwyr, yn Mhont- yp;x)l, dydd Ian, er eymmeryd o dan ystyr- iaet-h pa gwrs a ddylid ei fabwysiadu er cario allan welliantau moesol yn y dref. Yr oedd y gweithrediadau yn breifat. Y Sabbath, Chwefror 28ain, bu farw y Parch. J. Bowen, Coed duon. Derbyniodd ei addvsg i lyned i weanidogiaetb yr Eglwys Sefydledig yn Ngholeg y Drindod, Dublin. Yr unig Ie y hu yn giwxad ynddo ydoedd Bedwellty. Treuliodd rhyw gymmaint o amser fel ysgolfoistr, yn Ysgol St. Dewi, Castellnedd. Cafodd Ysgol newydd y Cynghor ei liagor yn Cross Hands, dydd LInn, gan Mr. D. F. Davies, Glofa Cro.ss Hands. Yr oedd wedi co-stio 2,300p. Traddodwyd anerchiadan gan Mr. W. Giwille, y Paxdh. T. Williams, Llwynteg Mr. J. L. Thomas, Parch. T). E. Thomas, Tumble; Mr. Morgan Jones, yr Henadur W. N. Jones, a'r Parch. Anthony- Britten. Owestiwn y mae llawer o ddadleu wedi bod arno vdyw-, bryd y mae dyn yn feddw?' Yn llysl yr ynadon yn Pontypridd, dydd Mercher, rhoddodd un diffynydd, o'r enw Jacob Morgan, Pontypridd, yr hwn, fo ddywedid, oedd yn hen droseddwr, ddeffiniad newvdd pa bryd y gellir ystyried dyn yn feddw. Wedi iddo gydnabod iddo gael pum' peint « gjwrw, a phum' glasied o chwisgi, dywedodd, Cyn y gellwch brofi fod I dyn yn feddw, rhaid iddo syrthio ar lawr, a chael cynnorthwy heddgeidwad i'w godi i fyny. Nid oedd yr ynadon, modd byn-ag. yn cvredu fod yn angeiuhekliol iddynt gae.' prawf: a phenderfynasant osod dirwy o lp. ax Morgan. Treuliodd Miss Myfanwv Roes, merch y Parch. Hopkvu Rees, y conhadwr adna- bydius o China, am ryw flynyddoedd yn y w'lad kon i l.ciih .thio &i 'haddysg; wedi idd'i enriiii. s t J tdtl o M.D., y rc.ao iiew>dd yrnadael am < i u i, i yrivuno iVi tliad m y gvv ai 111 veii h i I< 11 y \v 1 ad iion. agor maxehnaclta- newydd yr oedd Coi-plior- aeth Abei'afon wedi ei godi am gost. o O.OOOp., i gymmeryd lie yr un duinytdiif.vyd trwy dan, yn 1907. Cyflawnwyd y seremoni gan y ■naex (Mr. William Williams), a obadeirydd owyllgox y farchnad (Mr. W. J. Williams). Cyrhaeddodd y newydd i Whitland ganol dvdd ddyd'd Mercher am farwolaeth Mr. William Henry Morgan Yelverton, U.H., Wihitl-and Abbey, Whitland, yr hyn a gvm- meiodd le ivn Ffraingc. Yr oedd* Mr. Yel- verton wedi myned i'r whtd bono er's rhai misoedd, gyd.a'r amcan o gael adferiad iech- yd." Y mao y Parch. J. M. Prytliercb, Llnnnrlii, wedi rhoddi i fyny ofal gweinidogaethol egl- wysi Annibynol Penycae a'r Worn, fiT Aber- teifi., ar ol ilafurio yno am liannor can' mlyn- edd. Cyflwynod-d- y diacon hynaf bwrs o aur yn aniiheg i Mr. Piythei-ch. Ti-addodlwyd anerchiadau gan nifer liosog o weinidogion a lleygwyr. ,Ar gorph Llewelyn Oharles Thoma's, 30 mlwydd oed, yr hwn oedd yn liyiv yn 11, Oolum Place, a'r hwn oedd: wedi inarw y diwrnod blaenor- ol. Tystioddj ei wraig iddi weled giwn gan ei gWT, nos Lun., 8C iddi ei iweled yn herc-ian, ac yn syrthio. Wedi gwrandaw y ty»liokolh.a.u, dychwelodd y rheithwyr reitMaru o I.Itii-tiii- laddiad tra yn dioddef dros dymmor oddi wrth Bu yr Arglwydd Farnwr Vaughan Wil- liams yn Nghaerdydd, yr wythnos ddiwedd- af, yn traethu ei farn ar gydrefitihian Hywel Dda. well (Tiidur Taf). trysorydd y Cymmrodor- ion, i'w arglwyddiaeth :—- Gwron cadarn yw'n Prif Fa rmiT-O gyff A gwae<l y Brytbonwr Difrad oi gariad ynv'r gwr Y.u gawi-o genecllgarwr. I fi-i ',i hen wlad, ef yvfrana—a'i lienw _A.nwyl anrhydedda Hawliodd. o brif feib Ciwalia 1*1 i le i ddoeth TLvVvel Dda.
----.-._...-. ! LLANDUDNO.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLANDUDNO. Cynnaliwyd yr eisteddfod flynyddol yn y lie liwn dydd Gwyl Dewi. Y llywyddion oedd- ynt, Mxi. H. Ù. Roberts, a W. S. Williams, tra y gweitbredai y Parch. Tom Davies fel ar- weinyd I. Y lieirniad llenyddol ydopdd y Parch. H. Barrow Williams; y beirniad cerddorol, Mr. J. G. Thomas, Cwimyglo. Gwnaed y dyfarniadau canlynol :— Cvst-adleuaeth corau plant—1, Llandudno-. 2, Rhyl. Unavv-d; soprano '—Miss A. Williams, Conwy. Her-unawd—Mr. Evan Lewis. Capel Curig. thiawd ar y A led Wil- liams; 2, Harold Williams. Deuawd—Nellie Hill a Jennie Rowlands 2, Jeannie Lunt a Gwladys Thomas. Unawd bagg '—William Roberts, Bangor. Una:wd ar y crwth i I)Iajit--I, Ivor C. Jones, Llanfairlecban; 2, Miss M. Martin, Conwy. Yn nghvfarfod yr hwyr teimlid dyddordelr nrnwr yn y brif gystadleuaeth gorawl. Daeth pedwar o goran i gystadlu; sef, Glee Party Tudno, Glee Party Salem, Llanbedr, a c-bor cy7mmysgedig Bodafon. Y darn a genid ydoedd Yr Haf' (Gwilym Gwent). Dyfarnvvvd y wobx i gor Llanbedr; a Bodafon yn. ail.
i-._...__------------------------,,…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PENMACHNO A'R CYLCH. CYFARFOD LLENYDDOL ST. TYDDYD. Nos Sadwrn. (Chiwef. 28ain), cynnaliodd Eglwysiwyr Penmaclmo eu cyfarfod llenydd- ol. Yr axweinyddion oeddynt, Mr. Robert Owen, ysgolfeistr Cwm, a'r Parch. Ben. Jones, x'heithor. Gwobrwywyd fel y can- 1 yu :—Deuawd, Y dda.n forwI' '1, John Owen, ac N. Vaughan Edwards,, Cwm. lin- awd i blant dan ioeg oed, 'Y fwyalcheii/ 1, H. Pritchard; 2,1\J.Wi11iams. Unawd a blant dan 13eg. oed, y clni-i Sa,iii-soii Annie Hughes 2, Bessie Jones. Prif ad- roddiad, Dinystr Jer,u,salem '-1, Wm. Tho- mas, Groes-ffordd. Adrodd, Gwa straff a darbodaeth '—-1, A. Lloyd Roberts; 2, Sally Hughes, Cwm. Adrodd, Y dan loeg oed—1, M. C. Evans 2, Nelly Roberts. Ad- rodd y Benedictus,' dan 12 oed—1, Mand Williams a Jeremiah Davies; 2, Annie Hughes, ac R. Davies. Adrodd yr emy,n 360 o Hynùlau yr Eglwys '—1, A. Hughes 2, S. Goulborne. Traethawd, 1 Rhagoroldeb cyf- undrefn yr Eglwys er dyfnhau y bywyd ys- brydol '■—1, Mr. H. IT. Jones, Bettws-y- coed. Traethawd (cyfyngedig i ferclied), Glanweithdra. '—1, Miss M. Davies, Fron Deg. Ei"iglyii, Yr Organ,'—1, Mr. R. Lloyd Jones, Peiimachno. Parti o 16 am ganu y don, 'Vox Angelica. '-1, Cor Cwm (Mr. R. Owen). Parti o 16, am ganu, 'OhanG '-1, Cwm (Mr. R. Owen). Wythawd, J Mytan- wy '—1, Mr. G. Owen a'i barti. Unav/d C. lieu B., 'Y monvr a'i Mr. E. Roberts, Henriw. Unawd i rai dan 21 oed, E,,Iwvs, y Plwy"—l, M. Pritchard; 2, E. J. Jones. Arholiad ysgrifenedig i bob oed- 1, T. Owen, Cwm: 2, W. G. Jones, Glandwr. Arholiad ax .Jafarl, John Davies, Glandwr; 2, D. Davies; 3, Mftnd Wimams. Llawyn- grifen, Creclo \,i- T. Joiiei- Bryn Madog, Cwm. Teapot stali,cl o lee-ii- faen—1, David J. Williams, Penmachno. Ffon ddxaenen dclu.1. R. Evans. Starchio a smwddio cole-r-1, Miss Jennie Owen, Tal- y-waen. 'Print patch '—-1, Misw-Lanra. Ro- berts 2. Jennie Hughes: 3, G. Myfanwy Jones; 4, L. Jones. 'Object David H'nghes, Cwm. Y beirniad cerddorol oedd y Inarch. J. L'. Richards, ficer Dol- wyddelfii. Cafwyd cyfarfod idiagorol, a chyiuiulliad mawr, a mwynhawytl yr wyl gan bawd) oedd yn bresennol. PREGETH. Nos Fercher, y 3ydd cyfisol traddodwyd pregeth ragorol yn g St. Tydoyd, Pen- machno, gan y Parch. D. C. Davies, curad Llanrwlst. Cafwyd cynnulliad lied dda, ag ystyried gerwimler yr hin. MARAVOLAETHAU. Yr wvthnos ddiweddaf bu farw yr hen dnvaer hyna-ws, Mrs. Ann Roberts, Pen Fedw, wedi evrhaedd yr oedraii teg o 77 mlwydd oed. Methodist ydoedd, a. gwraig garedig a diabsen, a dbiMt bawb a,-i i- da iddi, "a chan y gwirioned-cl ei hvn. Cladd- iP wyd hi yn mynwent Eglwys y jplwyf, y rheitli- o-r, y Parch. Ben. Jones-, yn gwasanaetiiu. Yr un wythnos bu farw Lizzie Vaughan, niwvl enet'ii Mr. a Mrs. W. V. Williams, jioesffordd, Penmachno, yn 3 mlwydd oed. Jyclymdeimlir yn fawr a'r rbieni, yn ngwyn- .b øu profedig'aeth lem o golli un feor ieu- angc ac; anwyl. Nfilb gaS'ont. 1 ,;j;.Jt¡,l -IdTYjiod d-ioni CWYL DEWI, y IX-rt i cyitna Ii\yd cyfarfod. am- ,:ywi.iI'thoi yn y Neuadd OyhoedduB-, Pen- aiachno, o dan lywyddiaeth roedrus Mr. 0. Davi es (Owain Ma.chno). ac arweiniad doniol Air. John Thomas (Perthog). Cai- vyd yn gyntaf anerchiad rhagorol ia.wn ar Owen gan y Parch. W. Lloyd Da-viesi (W.). Yr oedd Mr. Davies yn ei ivvyliau goreu. Aeth yn fanwl dros banes CHyndwr, a'r peth a'n tarawai a, syndod, vrth wrandaw, oedd, propbwydoliaeth Glyn- dwr am Brilysgol i (Jymru. Cafwyd bono ;11 mhen pum' mlynedd. Annogai Mi-. Javies i'r bobl ieuaingc ddarllen ei- banes, ic yfovl o'i ysbrydiaeth. Yna, eafwyd HI-. •rc.hiad g-an Mr. John Richards, Graianfryn, Jiaiics cychwyniad cyfarfodydd llenyddol v cylch. Ywddengys mai hen ysgolfeiidr weld yma gyohwvnodd y cyfarfod cyntaf; set, y diweddar Barch. William Williams vGwi.lym ap Gwilym Lleyn). Aet.h Mr. Ri- chards dros eu banes yn ddyddorol iawn. Difyr iaivii oedd ei glywed yn adrodd am '/i'rebor ac eraill, ynghyd a iyl'yniadau f/n gwaith, a'u dywediadau. Yn 'icsaf, galwyd ar y Parch. Ren Jones, rheiih- ')i', i isia.rad. ar yr Esgob Morgan. Credai Mr. Jones miDr. Morgan oedd y dyn mwy- if a god wyd yn y wlad yma erioed. Teiml- vm fcd Mir. Jones wedi astudio banes yr es- yn drwyadl. Gan fod y Ty Mawr," lien gartref Dr. Morgan, cyfieithydd y Beibl, vn y plwyf hwn, yr ydyin yn hawlio yr es- gob fel un o bononi ni; a buddiol iawn oedd a.wgrym Mr. i ni fel enwadau1. gynnal cvfarfod cyssegredig yn Ty Mawr bob blwyddyn, er coffa am UIl lwyddtadd. i gael y ¡3:1.1 iai-fcii Gwa-li-a wen. Yn nesa..f, ca-f- wyd auorchiad gan Mr. John Williams, Com- merco House, or y diweddar fardd, Owen Cetbin Jones. Sylwodd Mr. Williams ar 1 ri o bethau ynglyn a. Cetbin; sef, l'i bar- ndrwydd fel bardd, ei gywreinrwydd, a'i naturioldeb. Dyfynodd yn lielaeth o'i waith i brofi ei osodiadau. Yr oedd Cetbin yn fardd O'r un waed a'r a:wen wir.' Ileb law hyny, yn frodor o'r phvyf. Cafwyd an- erehiad gan Mr. E. Da vies-Jones, cyfreith- iwr, wr I Dewi Sylwai Air. Davies fod poi> Cymro gwerth yr enw drwy'r byd vn anrhydeddu eoffa. yr lien Sant; annogai Mr. Davies ni i gyfaddasu pin 3iunaiji"at frwydrau bywyd, trwy ddiwyllio (-in meddwl. Cafwycl canenon gwladgarol gan Mri. J. Ro- berts, E. Roberts, a Tom Roberts. Cyfeil- iwyd gan yr Heddwas O. Jones. Terfynwyd irwv ganu 'Hen wlad fy nhadau '—Dewi. T
ai.,11 CERYG-Y-DRUIDION.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ai.,1 CERYG-Y-DRUIDION. CLADDE DIG AETH MRS. PRITCHARD, TY'NYGLYN. Dydd Sadwrn diweddaf claeth t-yrfa fawr i'r Ceryg i dalu y gynunwynas olaf i'r chwaer ucbod, yr lion a fu faxw ar ol cystudd byr. Yr oedd Mrs. Pritchard yn .adnabyddus i'r boll wlad oddi amgylch. Cafodd gyfieusdra i wneyd pawb yn gyfeili- ion pan oedd hi yn y Saracen's Head Hotel, Cm-ygydrnidion, am ei bod hi, ei mam, a Mr. Parry yn hyn-od o garedig wrth bawb ddouai yno. Byddai hi wastad' a'i gwyneb llawen yn gwneyd teithwyr yn gartref ol, Q, phrawf ° hyny oedd y gladdedigaeth dywys- ogaidd a gafodd dydd Sadwrn diweddaf. Yr oedd y dyrfa yn rhifo dros 450, ac yr oedd yn y Llan, y diwrnod hwmv, 70 o ger- bydau. Blaenorid yr orymdaith bruddaidd gan weinidogion yr efengyl, ynghyd a blaenoxiaid yr enwadau. Ar ol yr elor- gerliyd, yn y cerbyd blaen af yr oedd ei phriod (Mr. Richard Pritchard), a'r plant bach Mrs. Parry, Mr. Parry, Mrs. Wil- liams, a'r Misses Pritchard, Hafodymaidd, a Mrs. Jones, Plas lolyn; a'r perthynasau emill mown cerbydau oedd yn dilyn. Gwasanaethwyd yn Ty'nvglyn cyn cychwyn gan y Parchedigion J. Heulyn Owen, Dinmael, ac R. Richards, Rhyl. Yn yr eglwys ac ar Ian y bedel, gan y Parch. J. R. Jones ('curate in charge'). Hefyd, cafwyd yehydig eiriau doeth a chysurlawn gan y P R. Richards ar lan y bedd ac oni bac fed y tywydidl yn anffafriol buasai eraill yni hoffi cyauro y teulu trallodus. Yn mysg y dyrfa gwelsom Mr. A. O. Evans), cadeirydd Cynghor Sir Ddinbych Mri. J. Roberts a J. Jones, Pentrefoelas; Parchedigion E. J. Roberts, Pentrefoelas;; H. M. Roberts, Rhycllydan; R. Richards,. Rhyl; R. J. Parry, Ceryg; J. R. Jones,. rheithordy; J. Morgan Jones, Ceryg. Y mae pawb yn cydymdeimlo a'i phriod, ei mam, Mrs.* Parry, a'i brawd, a tlunilu: Hafoldymaidd, a'r perthynasau oil; a di- aramheu fod pob Crist-ion- yn gweddio am iddynt gael nerth i ddal y brofedigaeth chwerw. Ei phriod a'i phedwar plentyn bach sydd wedi cael y golfed. Pregethwyd pregeth angladdol yn eglwys Cerygydruid- ion boreu Sul gan y Parch. J. R. Jones; a ehwareuwyd y Dead March,' a'r gynnull- eidfa yn sefyll, gan Mr. Matthewa, yr or- ganycld. Yr oedd Mrs. Pritchard yn gyf- lawn aelod yn nghapel Dinmael, ac wedi ei dwvn i fyny" yn eglwys Dcluw o'i m&byd. Yn my'sg y blodeudyrch a anfonwyd gwel- som rai o'r enwau canlynol:—Mr. a Mrs. Williams, Dinbych; Mr. a Mrs. Bryson, Crosby; Mr. T. Perry, Crosby; Johnny a Maggie, Sateny Lodge, Gwrecsam Mrs. T., J. Freme, Glum Ceirw; Mrs. W. A. Jones, a'r plant. White Lion Hotel; Mr. a Mrs. Bukley, Bwlch Lodge; Mr. a Mrs. Evans, Llytbyrdy, Llandeg-an, Mon, ac eraill. Gohebydd.
-.----------CHWEDLAU AM WRAIG…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CHWEDLAU AM WRAIG O'R WLAD. Un diwrnod yr haf diweddaf,' yrgrifena fv nghyfaill, y liaturiaethwr, yr oeddwn yn mhell allan ar y morfeydd, yn ddigon pell oddi wrth unrbyw olion o wareiddiad—ac yn newynog iawn. Wrth ddyfod i fyny, daeth- um ar draws ty un llawr, mewn lie neilldu- edig, o dan gysgoù yehydig brysglwyni. Curais wrth y drws, ac wedi disgwyl am ryw funyd, cefais dderbyniacl i mewn gan hen fonedciiges, gyda gwyneb afalaidd, yr hon oedd yn meddn arog1 dJgaiJUsymol o wneyd cacenau ar ei gown cpttwm. Gallaf fyw i fod yn ddeg a phedwar u°'ain, ond ni bydd i mi byth angliofio ar- chwaeth y yn ngxadell gacenau y wxaig' dda hono. Byth ax ol hyny, yr wyf wedi arfer cacenau gradell, pa bryd bynag, ac yn nilia le bynag yr oedd hyny yn bos- p.ibl ac yr wyf wedi eu cael y rhai mwyaf j dioonol a dan'teithiol o'r boll gacenau.'