Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
NODIADAU CYFUNDEBOL.-I
NODIADAU CYFUNDEBOL. I (Gan LL YFRBRYF). I Derbyniwyd yr wythnos ddiw- eddaf i Drysorfa Canmlwyddiant y Genha daeth Dramor 4,334p 12s 5c. Mae'r cyfanswm yn awr yn 236,71f i 16s Ie. Ardderchog, onide ? 1 Llongyfarchwn ein cyfeillion yn yr Wyddgrug ar gliriad eu dyled oddiar dy y gweinidog, ac i ddathlu hynny penderfynasant godi pum' punt yn stipend yr ail weinidog. Esiampl gwerth ei hefelychu. Mae ei Fawrhydi y Brenin wedi cael ei foddhau yn ngwahoddiad Llywodraethwyr y Leys Schools, Caergrawnt, fel yr addawodd yr ymwelai a'r ysgol yn ystod Ebrill. Anrhegwyd Eglwys Caersws, Trefaldwyn, a Individual Com- munion Service hardd gan Mr Edward Rees, U.H., a'i fab Dr Davies Rees. Mae y ddau fonedd- wyr hyn yn adnabyddus am eu haelioni. Gofidus iawn genym ddarllen fod y diweddar Mr Thomas Morgan Harvey, wedi mynegu yn ei ewyllys olaf nad oedd wedi gadael dim i amcanion elusengar, gan ei fod wedi rhoddi cymaint o dro i dro yn ystod ei fywyd. Gadawodd ar ei ol 42,942p. 'Roedd yn dda genym ddarllen fod copi o Reolau y Gymdeithas Wesleaidd wedi cael ei roddi i bob aelod eglwysig yng Nghylchdaith Wakefield. Cafodd gwrandawyr Capel Brun- swick, Macclesfield, amser da yr wythnos ddiweddaf, pryd y preg- ethodd y Cyn-lywydd yn y pryd- nawn, a darlithiodd yn yr hwyr ar Lyfr Hymnau Wesley a'r Diwyg- iad efengylaidd." Darfu i aelodau Eglwys Lough- borough roddi cyngherdd yn yr ysgolion eglwysig, pryd y codwyd chwe' phunt tuagat gapel bychan y Wesleaid. Darfu y periglor helpu yn bur galonog. Bu Llywydd etholedig y Gyn- hadledd, y Parch Dinsdale' T. Young, yn darlithio a phregethu yn Margate i gynulleidfaoedd mawrion. Testyn ei ddarlith oedd The Town Clerk of Ephesus." Mae yn hynod boblogaidd fel darlithydd. Bu y Parch D. Dargue, Carlisle, yn cynal cenhadaeth am wyth niwrnod yn y Bermondsey Central Hall, gyda chanlyniadau rhagorol. Gwelwyd dros gant yn rhoddi eu hunain i'r Arglwydd. Pregethwr arbenig ar yr achlysur o gynhaliad Cylchwyl Flynyddol Ysgol Sul Soar, Bagillt, ydoedd y Parch D. Gwynfryn Jones. Cynull- eidfaoedd mawrion a phregethau galluog. Adroddwyd fod dros ddeucant o bersonau wedi proffesu yn gyhoedd- us eu dymuniad am eu cadw yn ystod cenhadaeth y Parch Colin A. Roberts, yng Nghapel Gravel Lane, Manchester. Our people die happy," meddai John Wesley, ac felly yr oedd gyda'r hen chwaer barchus Mrs Ashton, o Carno, a hi yn croesi yr afon yri ei 84ain mlwydd oed, pan y dywedodd It is now that religion pays." Er dathlu ei 70ain dydd-blwydd darfu i Mr William B. Quarmby, o Edgerton, Huddersfieid, roddi birthday present' o 70p. i'r Ysgol SuI, ac 20p. i Ysgol Sul arall. Dadorchuddi wyd cof-lech hardd yn Nghapel Spellow Lane, Lerpwl, er coffawdwriaeth am y diweddar Mr William Davies (Gwilym Daf- ydd), yr hwn ydoedd fab-yn-nghyf- raith i'r diweddar Clwydfardd. Bu yn aelod egl wysig am 61ain o flynyddoedd, ac yn fiaenor am haner canrif arall. Bu'n weithiwr difefl a blaenllaw gyda'r achos dirwestol. Ar yr achlysur cafwyd anerchiadau gan y Parch D. Tec- wyn Evans, B.A., a Mr Ellis Owen. Yn y golofn ddarlunedig, sef Men of the Day's March," yn y i £ Methodist Recorder," yr oeddym yn falch o weled darluniau a nod- iadau bywgraffyddol o'r lleygwyr blaenllaw a gweithgar, Mri Wm. Hopkins, Llandilo, a David Davies, o Southsea, Cylchdaith Coedpoeth. 'Roedd yn dda genym weled fod y Parch R. Lloyd Jones, Cadeirydd y Dalaeth Gyntaf Gymreig, wedi bod yn Llanfyllin yn cynal cyfres o gyfarfodydd adfywiadol, ac wedi cael amserau da yn yr oedfaon. Felty y bu gyda'r Parch J. W. L avies, Rhos, yn Broughton. Da fcnym hysbysu fod y Parch John 1 ugh Jones wedi gwella, fel y bu yn pregethu yn Llan Ffestiniog gydag arddeliad neillduol yr wyth- nos ddiweddaf. Darllenasom fod y Parch J. Wes- ley Felix, mab y Parch John Felix, Ysgrifenydd Talaeth Gyntaf Gog- ledd Cymru, wedi cvfansoddi Drama- Gymreig, yr hon sydd i gymeryd lie yn Neuadd y Brifysgol. Lerpwl. Gwyr ein darllenwyr fod Mr Wesley Felix yn ymgeisydd derbyniedig ac yn efrydydd yn Mhrifysgol Lerpwl, ac i'r hwn mae dyfodol disglaer a llwyddianus. Mae ymweliadau Llywydd y Gynhadledd a Gipsy Smith yn parhau i tod yn special events yn y trefi y maent yn myned iddynt. Nid oes addoldai yn ddigon hel- aeth i gynwys y cynulleidfaoedd a ymdyrant i'w gwrando. Dywedir fod y ddau efengylydd hyn wedi anerch dros 70,000 o Fethodistiaid Wesleaidd er dechreu y flwyddyn hon. Wedi cystudd byr bu farw y Parch Wesley Guard, yn Belfast, yn ei 75ain mlydd oed. Ymneill- duodd Mr Guard o'r weinidogaeth yn Mehefin diweddaf, ar ol Slain o flynyddoedd o lafur egniol a ffydd- Ion. Adeg ei farwolaeth yr oedd yn Gadeirydd Synod Belfast. Bu deirgwaith yn Is-lywydd y Gyn- hadledd, yn gynrychiolydd i'r (Ecumenical Conference yn 1888 a 1901, ac yn aelod o'r Cant Cyf- reithiol yn 1891. 'Roedd Mr Guard yn adnabyddus a phoblogaidd iawn fel dyn a phregethwr. 'Roedd ei dad a ddau frawd iddo'n weinid- ogion Wesleaidd. j Diameu genym mai gyda phleser y gwelodd ein darllenwyr enw y Parch Hugh Hughes yn ein new- yddiadur yr wythnos ddiweddaf, wrth yr ysgrif yn dwyn y penawd Cenhadaethau Efengylaidd: Ad. gofion cysurlawn." Dyna feddian- odd y Llyfrbryf," a phan gafodd hamdden buddiol darllenodd yr ysgrif gyda diddordeb dwfn a llawer o fudd. Mae'n gyfroddiad gwerthfawr, gan un o'r efengylwyr mwyaf nodedig Cymru, ac yn un o feistriaid y gynulleidfa. 'Roedd yn hyfrydwch i ni ddarllen fod yn mwriad Mr Hughes gyhoeddi cyfres o'r Adgofion" yn y G.N. Hyder- wn y bydd l'n darllenwyr wneud yn hysbys yn eu gwhanol gylch- oedd, gan y bydd y cyfryw yn werth darlleniad ystyriol. Cafwyd cyfarfod bendigedig a gorfoleddus yn Nghapel John Wes- ley, Llundain, pryd yr ymgynull- odd dros dri chant o filwyr a morwyr Wesleaidd o bob parth o'r wlad i gynal eu Confensiwn yn yddol. 'Roedd Llywydd y Gyn- hadledd yn bresenol, a chyfranwyd o Ordinhad Swper yr Arglwydd, a thraddodwyd anerchiad wresog ac effeithiol ganddo. Yn yr hwyr cafwyd Seiat Brofiad, ac yr oedd y milwyr a'r morwyr ar eu traed am y cyntaf i adrodd yr hyn a wnaeth yr Arglwydd i'w heneidiau, ac i fynegu am allu yr efengyl i droi dynion ymhob gwlad. Siaradodd tua deg ar hugain ohonynt. Yr oedd yr olwg yn un atdyniadol, gan fod pob un ohonynt yn gwisgo eu uniforms. Yn ystod y cyfarfod derbyniwyd' telegrams' o wahanol barthau y wlad yn dymuno am iddynt gael cyfarfod llwyddianus a bendithiol. Ymhlith yr adranau rhagorol a geir yn y "Joyful News" (Golyg- ydd pa un ydyw'r Parch Samuel Chadwick), y mae Notes of the Week, gan y Ilenor llygadgraff H.T.S. llythyrenau sydd yn cynrychioli enw y Parch. Henry T. Smart. Mae ei baragraffau yn gyn wysfawr a darllenadwy. Mae yn Rhyddfrydwr o'r rhyw oreu. Caw. som bleser wrth ddarllen y para- graft canlynol o'i eiddo o dan y penawd Elbow room for the Poor," am ba un yr ysgrifena yn y geiriau canlynol:—"This phrase was used by Mr Lloyd George in his speech at Glasgow last week on the land proposals of the Govern- ment. Of course the Opposition Press condemns the whole pro- nouncement, as it would con- demn the millennium if the Chan- cellor of the Exchequer were to announce it. But if there is one thing which the poor of this United Kingdom need more than another, and which justice requires should be conceded to them, it is more elbow-room and that was the key- note of the speech. Wc, are in a greater or less degree fairly famil- iar with nearly all the largest towns of England, Scotland, Wales and Ireland, and we are sorry to have to say that all over the Brit- ish Isles, not excepting the most beautiful parts of them, the poor are huddled together in back streets and slums and hovels and back" to. back houses and have no elbow-room, so that decency and comfort are out of the question. If the writer or the reader were doomed to live in a one-roomed tenement, such as a hundred thou- sand people live in in Dublin, would either the one or the other be likely to live a righteous, sober, and godly life ? We doubt it. Yes, the poor must have elbow-room.
NEWYDDION WESLEAIDD.
NEWYDDION WESLEAIDD. Y DREFNEWYDD. YR ACHOS SAESNEG.—Er fod achos Saes- neg y dref hon er's tro bellach dan asgell Talaith Gyntaf Gogledd Cymru, ychydig o'i hanes geir yn ngholofnau'r G. N. Da fydd gan bawb ddeall fod yr eglwys dan ofal y Parch J. Wesley Hughes, yn dirf ac yn iraidd, ac yn golofn i achos crefydd a phurdeb yn y dref. Nos Fercher diweddaf bu'r Parch W. R. Roberts, Llangollen, yn anerch cyfarfod dirwestol ar ran y Cyfarfod Taleithiol. Gan fod son ymlaen llaw am ffraethineb Mr Roberts, a chan mai efe fydd yn fugail y praidd yma ar ol Awst nesaf, daeth cyn- ulliad ardderchog ynghyd. Er fod Mal- dwyn ar ol yr oes ynglyn a'r cwestiwn dir- westol, addefai Mr Roberts mai dyna'r cynulliad gore a gafodd allan o tua deu- gain o gyfarfodydd. Traethodd ar ei hoff bwnc mewn modd diddorus ac effeithiol, ac amlwg ar wynebpryd pawb iddo adael argraff ffafriol iawn. Llywyddid y cyfar- fod gan y Parch Wesley Hughes, a diolch- wyd yn gynes i'r siaradwr gan Mri C. T. M.Taylor a C. J. Newell. Yr oedd yn ddrwg gan bawb i'r Parch Egwys Jones, Croesoswallt, fethu cyraedd. GOLF.-Genir rhai pobt gyda llwy arian yn eu ceg, ond daw i eraill o'i henill. Feily y daeth i'r Parch J. Wesley Hughes yr wythnos ddiweddaf. Efe enillodd y gamp yn yr ymdrechfa fisol ar gemmaes y Golf. VAVASOR POWELL.-Mae yn y dref Gym- deithas Gymraeg fiodeuog dan nawdd yr unig ddwy eglwys Gymraeg yn y dref, ond mynychir hi gan bob Cymro pybyr yn y dre\ Dro'n ol caed darlith benigamp ar "Vavasor Powell," gwr fu'n byw yn y cyff- iniau am yspaid, gan y Parch G. Bedford Roberts, Ty Cerrig. Yr oedd cynhulliad da ynghyd, a mynegwyd diolch iddo gan y Parch Elias Jones a Mr Jones, Postfeistr. Ychydig 0311 hynny, bu'r meddyg ami ei ddoniau o Gaersws, Dr Rees, yn anerch ar Ganeuon Gwerin Cymru."
Advertising
UNDEB Y CYMDEITHASAU CYM. RAEG. (Eu Hiaith a gadwant) At Offeiriaid, Gweinidogion, Pregeth- wyr, ac Eglwysi Cymru. DATHLIAD GWYL DEWI SANT. Gan y digwydd Dygwyl Dewi Sant eleni ar y Sul, awgryma'r Undeb uchod y priodoldeb o gyfeirio yn y gwasanaeth a'r bregeth at ein gwyl fawr genedlaeth- ol. Da fuasai gennym pe cyfeirid yn yr un modd ymhob eglwys Saesneg yng Nghymru ac ymhob eglwys Gymraeg drwy'r byd i gyd. 0 hyn allan bwriedir ystyried y Sul o flaen Gwyl Dewi Sant fel Sul Cenedl- aethol Cymru. Estynned Cymru gwladgar bob cymorth i'r mudiad hwn. Cofia'n gwlad Benllywydd tirion." Dros yr Undeb, D. ARTHEN EVANS. Ysgrifennydd. Melldith y Darfuniau. Dywedodd ysgolfeistr yng Ngogledel Cymru fod yn amhosibl er y dydd yr agor- wyd picture palace yn y dref i gael y plant i ddarllen dim ond llyfrau yn cynwys hanesion llofruddiaethau a digwyddiadau erchyll. 1 Dywedodd cynghorwr yn Mountain Ash fod y Picture Palaces yn dinystrio arch- waeth pobl at Iyfrau, ac fod 12,000 yn, Ilai o lyfrau wedi eu benthyca o Lyfrgell Rydd Caerdydd y flwyddyn ddiwedclaf na'r flwyddyn flaenoroi. Piregethw Efengylaidd. Trefna y Parch S. F. Collier, Llywydd y GynadJedd Wesleaidd, chwe' mis o daith i gym hell adferiad y" Pregethu Efengyl- aidd" a nodweddai y corph crefyddol egniol hwn yn ei gyfnodau cyntaf.
IAdroddiad PWynor y Tir.
cymeryd toll drom o'r cnwd ond y mae y prisiau rhagorach roddir am gynvrchion y tir yn caniatau gwario mwy ar y tir nag a wneir a hynny i fantais, ac fe ddyliai y tir gael ei drin yn well aClar raddfa llawer eangach." Tyfu Ffrwythau. I Gofod a baJ.la i ni fanylu ar yr agwedd hon arbwncy tir. Yn unig nodwn, fod y perllanoedd oeddynt unwaith yn cynyrchu toraeth o ffrwythau wedi ei gadael i ddir- ywio bron yn hollol mewn llawer iawn o ardaloedd, yn benaf oblegid ansicrwydd daliadaeth. Cymer i goed ffrwythau flynyddoedd i ddyfod i fynu i ffrwythlondeb a thra nad oes sicrwydd na bydd y tenant yn cael ei droi allan cyn derbyn y ffrwythau, afresymol fyddai myned i'r gost. Mae tyst- iolaethau digonol i ddangos y gellir tyfu ffrwytnau yn y wlad hon ar raddfa llawn helaethach, ac y talai hynny yn dda. Gwneyd defnydd o dir syd d y 11 I awr yn ddigynyrch. Nid oes amheuaeth nad oes llawer iawn o dir yn Lloegr a Chymru y gellid ei amaethu ond sydd yn awr yn hollol ddigynyrch bron. Y prif resymau am hyny ydynt, nad oes un math o sicrwydd y caiff y dyn sydd yn rhoddi ei lafur a'i arian aros yn ei le i fedi ffrwyth ei lafur, neu nad oes gan y "tenant yr arian gofynol i ymgym- eryd a'r gost, a'r amser maith raid fyned heibio cyn y gellir disgwyl ad-daliad. Dywed y Welsh Land Commiss- ion 1896. "Nid oes amheuaeth nad oes llawer o aceri o dir yn y dywysog- aeth yn awr yn gorwedd yn segur, pe caffai ei arloesi a'i drin, y gellid ei wneyd yn dir da a chynyrchiol. Mae digon o dystiolaeth o hyn; ond nid yw pawb yn cydolygu ar y priodoldeb o wneyd hyny. Mae y rhai sydd yn ffafr arloesi a thrin y tir segur, bob un bron, yn pwys- leisio yr angenrheidrwydd am sicrwydd daliadaeth fel yr amod bwysicaf, ynghyd a sicrwydd ad daliad rhesymol am bob gwell- iantau a wnaed yn y tir ar nad yw eisioes wedi ei dderbyn o'r tir mewn cynyrch. Royal Commission of Coast Eros- ion and Afforestation 1909, ceir, a ganlyn: Oddiwrth yr amrywiol adrodd- iadau o barthed i natur a helaeth- der tir ag y gellid ei .ddefnyddio, anhawdd ydyw gosod i lawr ffigyrau manwl, yn gosod allan sefyllfa Lloegr a Chymru gyda'u gilydd; ond allan o'r 2,826,602 aceri o fynydd-dir y tybir ei fod yn gorwedd 1,500 o droedfeddi uwch law arwynebedd y m, or, ymddeng- ys fod 1,500,000 o aceri yn gymwys i goedwigaeth. Chwaneger at hyn eto 1,000,000 aceri ynghylch pa dir y mae amheuaeth a ellir ei lafurio i fantais, ond a fyddai yn gymwys i dyfu coed, ac at hyny hefyd 6,000,000 yn Scotland, ac o leiaf 500,000 o aceri yn yr Iwerdd- on, mae 9,000,000 o aceri yn y Deyrnas Gyfunol yn cymwys i dyfu coed. Y Casgliad oddiwrth y Tystiol- I aethau. -1 "Mewn rhai rhanbarthau o'r wlad mae y tir yn cael ei roddi i'r defn- ydd goreu ond mae tystiolaethau sicr nad yw. felly mewn rhanbarth au eraill. Gwelsom fod yr achos- ion o ddiffyg gwneud y defnydd priodol o'r tir yn amryfal ac yn gwau i'w gilydd yn ddyrus. Yn ami mae yn amhosibl sicrhau beth yw y prif reswm, weithiau an- hawdd gwahaniaethu rhwng yr achos a'r effaith. Pa un bynnag, wele rai o'r achosion pwysicaf ar ffordd dadblygiad effeithiol am- aethyddiaeth ar hyn o bryd. 1. Attelir y ffarmwr rhag gwella ei dir gan ansicrwydd daliadaeth mewn ilawer iawn o engreifftiau. Mae gwahaniaeth eglur i'w ganfod rhwng y tir a ddelir o dan dir- arglwydd da—lie mae daliadaeth yn weddol sicr, a'r tir a ddelir o dan amodau ansicr o dan dirar glwydd arall mewn cnydau Mewn gwirionedd gellir dywedyd fody system dirol bresenol ac am- odau daliadaeth yn fynych yn ffafrio triniaeth wael ac yn penydio amaethwriaeth dda." 2. Mae diffyg amaethwriaeth yn dal cymdeithas agos gyda llafur. Anhawdd yw penderfynu i ba raddau gyda sicrwydd y mae am- aethwriaeth ddiffygiol yn gyfrifol am yru llafurwyr i'r trefi ac i wiedydd tramor ar un llaw, ac ar y Haw arall i ba raddau y mae amaethwriaeth ddiffygiol yn efi- aith ymadawiad y llafurwyr o'r tir; ond yn ddiamheuol mae y naill yn effeithio ar y llall, ac yn eu tro yn adweithio. Sicr yw fod llawer o'r dynion goreu yn gadael y tir oher- wydd y cyflog isel a delir, a diffyg cyfleusderau diwylliad. Mae yr agweddiad hwn wedi cael sylw o dan benawd arall, ni raid ailadrodd hyny. 3. Mae difyrwch a herwheliaeth ymysg y rhesymau am amaethwr- iaeth ddiffygiol, ac am fod y tir yn cynyrchu llai nag a ddylai. Mae darnau helaethion o dir yn cael ei droi yn hollol i hynny. Yn ami y mae y tir yn cael ei amaethu mewn rhan am fod hynny yn ang- enrheidiol i herwheliaeth (er mwyn y game), ac y mae y gwastraff yn fawr." (Sylwir yn fanylach ar hyn yn y benod nesaf). 4. Mae llawer o dir ar hyn obryd yn gorwedd yn segur y gellid ei ddefnyddio. Weithiau am nad yw y meddianydd yn gweled rag- olygon am ad-daliad y gost. Weithiau am nad oes ganddo arian i'w gwario ar arloesi, &c. Mewn achosion felly rhaid i'r Wladwr- iaeth wneud y gwaith ond mae llawer o dir y gallai y tirfeddian- ydd ei ddiwygio, ac y mae hyn yn cael ei wneud mewnihai achosion, achan denantiaid sydd yn meddu sicrwydd daliadaeth, ac y mae yn dra thebyg y gwneid llawer chwaneg trwy roddi sicrwydd dal- iadaeth, yn gyffredinol i bob tenant trwy rym deddf Seneddol." 5. Diffyg cyllid a diffyg'cyfleus- derau credit." 6, Mewn rhai rhanbarth, mae diffyg cyfleusderau marchnad a diffyg moddion cludiad yn peri anfanteision mawr i werthu cyn- yrch y tir." 7. Rhy ychydig o gydweithred- iad rhwng ffermwyr bychain a'u gilydd. Gallent trwy gydweith- redu wneud llawer o'r hyn sydd yn amhossibl i un. Mewn gwledydd eraill mae cydweithrediad wedi profi yn effeithiol i wneud llawer. Mae y, Development Commission, a'r Agriculture Organisation Society wedi gwneud peth yn y cyfeiriad hwn yn Lloegr a Chymru; ond mae llawer iawn yn ychwan- eg yn aros i gael ei wneud. 8. Mae llawer o dir yn cael ei ffarmio yn wael ac yn cynyrchu yn brin oblegid anwybodaeth fferm- wyr o'r moddat W-i amaethu yn ddoeth ar linellau gwyddonol. Pe caent gyfleusderau addysgawl gwell i wybod pa wrtaith a pha gnydau ydynt gymwysaf i'r tir yn yr ardal ac o dan yr amgylchiadau y maent ynddynt, gellid cynyrchu ddwy waith y cnydau. Mae y Haith fod rhai amaethwyr yn meddu y wybodaeth ac yn gweith- redu arni ac yn llwyddo i ddyblu y cynyrch yn profi hyn." 6. Yn hollol ar wahan i Small Holdings a'r angen am danynt, mae angen am wneyd y ffermydd yn llai er mwyn gallu llafurio y tir yn effeithiolach Mae tystiol- aethau sicr a digonol fod un dyn yn cymeryd mwy o dir nag a all ei drin i fantais, a'r tir yn cael ei newynu mewn canlyniad. Mae ffermydd o fil o aceri yr hyn sydd afresymol ac a ddylent fod yn bump o ffermydd 200 acer yr un. Nid oes un rheswm am y ffermydd mawrion ond ynunig gyfleusderau y goruchwyliwr (agent). Anfyn- ych y ceir amaethwr sydd yn meddu digon o gyfoeth i drin ffarm o fil o aceri pe dymunai wneyd hyny." 10. Yn ol barn awdurdodau uchel ar amaethwriaeth, mae y rhan fwyaf o'r tir roddwyd i lawr yn dir pori blynyddoeed yn ol yn gyfryw ag y talai yn llawer iawn gwell trwy ei lafurio o dan yr aradr, hyd yn nod i gynyrchu llaeth. Mae y syniad cyffredin mai trwy roddi y tir i lawr yn dir porfa y mae yn talu oreu i'r llaethwr (dairyman) yn gyfeiliornus, ac y gellir gwneyd yn llawer gwell trwy yr aradr. Nid yw hyn yn golygu y dylid rhoddi yr holl dir o dan yr aradr; ond y mae y rhan fwyaf o'r tir roddwyd i lawr yn y blynyddoedd diweddaf yn fwy cymwys i'r aradr nac i fod yn dir porfa arhosol fel y mae yn awr." 11. "Yn olaf, mae gan y Trethiad lleol ddylanwad mawr ar amaeth yddiaeth. 0 dan y trefniant pres- enol, mae y gwelliantau ar y tir yn cael eu trethu ac yn milwrio yn erbyn gwelliantau." Anmhosibl yw dyfalu mewn ys tadegau y cynydd ellir ei achosi yn nghynyrch y tir pe gellid delio yn effeithiol ar y materion a nod- wvd uchod. Pan gofiwn mae £ 127,650,000 oedd holl gynyrch tir Lloegr a Chymru gyda'u gilydd yn 1908, gwelir mor bwysig i gyf- oeth y wladwriaeth fyddai cynydd sylwecldol yn nghynyrch y tir, heb- law y fantais i'r dosbarth llafurol i o roddi llawer ychwaneg o weith- wyr ar y tir. Yn y benod nesaf gelwir sylw at y Game, a'r Sporting Rights, a'u dylanwad ar amaethyddiaeth, ac ar y wladwriaeth. Yr ydym yn teimlo pwysigrwydd y cwestiwn tirol yn ddwfn, ac yn parhau i drethu gofod, ac ofnwn weithiau-amynedd y darllenwyr. Ein hesgusawd dros barhau ydyw y datganiadau caredig a gawsom gan rai nas gwelsom erioed a'n llygaid, a chyfeillion adnabyddus o'u gwerthfawrogiad o'n tipyn llafur.