Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

11 erthygl ar y dudalen hon

•WELL HWYR NA) HWYRACH. I

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

•WELL HWYR NA) HWYRACH. I [OAN CHARLES READE,) I PENNOD XV [PAKHAD], I Aeth y caplan yn bruddaidd i'w ystafell,a I chlorid y drws. Wrth fyfyrio ar yr hyn a I welodd, teimla; ei hun yu myned yo wael; ac ) n,, y bo, wrtho 1 boo, hyd nes y daeth Dwell. yn v gell dywell, hefyd, ymedd Robinson yn gorwedd, gyda tnama:d o fara ae ychydig I ddwfr, beb na chadair na gwely. Yr oedd un fe w. dd a thywyllwch y lie yn ofnadwy. &wn i m wn If gell i gael amgyfftediad am y 11< Yr oedd yn chwech o'r gloch pan fwnwyd ef yno, gyda'i fara a'i ddwfr. Pan Sanwyd ydrw? vr oedd ei galon ynH&wn diai?dd a d'gotamt. MaEthai gymaint ag a allii ar y duledd befyd, oDd cafodd y tyw;lwch gr\n effaith arno. Ehteddodd i lawr, a chtuiodd fwyta ycbydig o'r bara. "Mi fyddat am awr yn bwyta hwo," meddai, "O yna bydd awr wedi myned heibio." Tybiodd iddo fod am awr yn ei fwyta, ond ni fu mRwn gwirionedd ond am ugain muryd. Yr oeod y tywyllwch fel pe yn ei fygn. "Mi a'i cauaf ef allan," meddai, gan gymeryd ei ffunen priced i lapio ei ben. h Y fath ynfytyn ydwyf; pan yn cyagu, md yw o bwya pa un ai tywyll ai goleu ydyw; mi ?Y?af." Ac yna rhoddodd ei r.-?-I gysgu, ac felly yr aeth yr awr gyntaf fceibio. Yr oedd yr oriau yn myned fceibio, ond aid oedd owlkg i'w gael. Teimlai Robinson fod ei reswm yn ei adael; ac yn y teimlad hwlnw gwaediodd, "Uadewrh i mi weled Hen glywed dyn yn siarad!" Yr oedd erbyn byn yn wallgof; ond pan ar gyfhwni niwed angeuol iddo ei han, teimlodd daraw- iad ysghfn ar ddrws ei gell, a gwaeddodd fbywnn Frawd." Ebai'r creadur gwallgof, Pwy sydd yn galw Thomas Sinclair yn frawd ?" "Frjncis Eden!" Ah! lie yr ydych, Francis Eden ?" Yma, o lewn ycbydig i chwi," a tbaraw- odd Mr Eden y dtws. Yma." 11 Yina 7 ydych chwi yna?" ebai Robinson, gan daroy drws. Ydwyf." We), peidiweh myn'd i ffwrdd, peidiweh =yn'd i ffwrdd.?' tty*'nN'd id wyf yn bwriadu mynei; cymerwch galon, ceisiwch ymdawelu, y mae brawd yv agos atoch." Brawd! felly mi wn pwy ydyw, ond anhawdd ydyw adnabod lleisiao ytra." "Beth oeddych yo ei wneyd V "Beth oeddwn yn ei wneyd 1 On. peidiweh gofyn i mi; yr oeddwn yn myned yn wallgof. Lie yr ydych r Dyma fi (a tharawodd y drws). Ac yr wyf finau yn union gyferbyn, Ewch chwi ddim i ffwrdd am beth amser eto, ewch chwi P" Nid af hyd nes yr anfonweh fi-ceisiwch ymdawelu." "Mi geiaiaf hyny, syr;mi geisiaf. Fdnt ydyw o'r gloch ?" Haner awr wedi deuddeg 7" "Dydd ynte nos ydyw hi ?' Nos." "Nos Wener ynte nos Sadwrn 1" Nos Ian." U Sat y daethoch i'r carchar yr awr yma o'r nos ?" Yr oeddwn yn bur bryderus am daooch." Yr oeddych yn beth ?" Yr redd aroaf ofn am danoch." Beth! goll'soch chwi eich cysgu er ttwyn fy cgweled i 1" Ocid ydych yn falch fy mod wedi dyfod 1" A yw morwr mewn llongddrylliad ddim yn falch pan deflir rhaff iddo ? Y chwi aydd yn peri i mi ddal gafael mewn bywyd a synwyr." Onid yw hyn yn well na cnysgn i Oeddych chwi yn eiarad 1" Nac oeddwn Yr wyf yn meddwl. Yr wyf yn ceiaio eich gwneyd chwi allan. Faoch cbwi erioed yn (by !)" Beth ? Y mae y drws yma mor galed." "O! dim byd, syr; yr ydych fel pe yn gwybod beth y mae creadur tlawd yn ei ddyoddef mewn cell dywell." "Yr wyf wedi bod ynddi." Beth! eyr! y fath gywilydd; pa'm darfn iddynt eich rhoddi i mewn 1" "Roddodd neb fi ycddi; aethnm iddi fy hun." Ar hyn rhoddodd y carcbaror reg. Paham yr aethoch i mewn iddi ?' "Fy nyledswydd ydoedd cael allan beth y mae fy nghydgreadnr yn ei ddyoddef yna, ihag y gallwn, drwy ddiffyg profiad, fod yn greulawn. Anwybodaeth yw mamaetb cren- londeb." Yr wyf yn eich clywed, syr." "Ac y mae crenlondeb yn drosedd dychrynllyd yn ei olwg Ef, gwas yr Hwn ydwvf." Yr wyf yn meddwl, syr; yr wyf yn thoddi dan nen dri o bethau wrth en gilydd; mi welaf Siaradwch yn arafach." Mi wnaf mi welaf beth ydych yo awr —yr ydych yn Qristion." Mi obeithiaf hyny." bod. Mi dybiais hyny, ond nis gallwn wy Welais yr un Criation o'r blaen." Lie buoch ohwi yn chwilio am un ?" ebai Mr Edin. "Mi fnm mewn llawer o wledydd, a chedwaia fy llygaid yn agored; mi glywais ac mi ddarllenais am Gristionogion, a cby- farfyddais a rhagrithwyi ODd ni chyf Mfyddais a Chriation erioed o'r blaen byd heno. Syr, yr wyf am ymddibeuro i chwi." Am ba beth ?" Am fy ymddygiad annymnnol tnagatoch yn y gell." Gadewch i hyny fyned heibio." "A fedrech chwi faddeu i mi, syr 9" 11 Cosbasoch eich bun; yr wyf fi yu madden i chwi." "Diolch." Bn R >binson yn ddistaw am enyd, ac ebai Mr Eden, Beth ydych yn wneyd ?" Meddwl am eich cavedigrwydd i mi." A ydych yn well yn awr ?" Ydwyf, Yr oedd y lie fel bedd ond er pan ddaethocb chwi nid yw ond fel rhyw ystafell. Ni fedraf weled eich gwyneb, ond ieimlnf ef er hyny, ac y mae eich llais fel peroriaeth i mi. Ai onid oes gecych ryw- beth i'w ddywayd wrthyf, syr ?" "Y mae genyf lawer o bethau i'w ddy. weyd wtthych, ocd nid dvma'r lie. Y mae arraf eisieo i ehwi gysgu." Piham, ayr 1" O! y mae cwsg yn falm i gorph a meddwl. Y mae angen cysgu arnocb." B th am danoch chwi, syr ?" "Mi eisteddaf yma." Mi gewch anwyd angeuol yma ?" "Na, y mae genyf gob uchaf." Bu y ddau yn ddystaw. Ebai Robinson, gan gnro y drws, "11 n fiafr feehan eto, syr." Beth aydd amoch eisiea T' Ewch adref i'ch gwsly, syr. Beth, eich gadael chwi ?" Ie." Oni bydd i chwi deimlo fy ngholli f awsaf, syr, ond rhaid i chwi fyned. Eiys y geiriau y darfa i chwi eu llefaru wrtbyf wedi i chwi fyoed." Mi arosaf fi." M Na, Syr, na: nis gallaf ei oddef nid yw yo deg." Beth ydych yn feddw] 1" Nid yw yn deg i foneddwr fel chwi gael eicb cad", yo yr oerfel wrth ddrws dyn tich eadvo yo yr o(- tnffudns fel fl. Nid wyf fi yn dda i ddim, syr, ond nis gallaf oddef y weitbred yma." Yr wyf fi ar oeht oreu y drws; peidiwch a pboeni eich hnnan o fy achos i," Ewch i'ch gwely, syr; 08 nad ewcb, Bi fyddaf yn fwy anhapos npg erioed." Wedi peth myfyrdod y mae Mr Eden yn mynod Ebai, A allaf fi wneyd rhywbeth i chwi eyn myoed 7" "Na ellwcb, syr; gwneuthoch yr oil a allai dyn ei wneyd; gellwcb, gellwch wneyd; darfu i cbwi siarad gair a mi, a gair ydoedd I Dad oeddwn yn deilwng oliono; ond eto 08 medrwch adael y gair hwnw, gall fod yn I ffryod i mi." Pa air 1 Brawd I" I Piolch i chwi." Wrth glywed swn tr;)ed Mr Eden yn ei I adael, grnddfanodd R b neon yn unigedd y tywyllwch. Cerddodd Mr Elen ol a blaen 1 arhyd y fynedfa, gsn syr fyfyrio. Gwell hwyr na hwyrach," etai. Creduf fod peth daioni wedi ei adael eto yn y creadur tlawd; gwe!ais rai arwyddion ohouo. Af ato eto I yn Uihen yr awr: os bydd yn cysgu g"reo 011; 09 na bydd, arosaf gydag et hyd y boreu." Felly y daeth at y gell yn mbpn yr awr. Crafoad y drws gyd3g allwedd. Ebii llais cryf. uchel, Bdtb sydd yM 1" Y fl, eich fcrawd." Beth ydynh chwi ddim yn eich gwely ? Nis gall Ipn bryder gyf;gn D,,)wch, siaradwch a mi hyd nes y tuimlwch yn gvsglyd. 1" Sut y darfu i chwi liwio y carciau 1" "Ctfais hyd i ddarn o lo a daro o bridd- faau yn y cowrt. Cymysgais y ddau gydag ychydig ddwfr, ac a'n cymhwysait gyddo brws. Pur gywrain. Ydych chwi yn oed" Nae ydwyf." "Am fod eich llais yn crynu. II A ydyw ?" Beth yw y mater ?" "Fedrweh cbwi ddim syniad 1" NA fedraf. Ond yr wyf yn "ofio y byddech yo crynu pan yn siarad yn y gell. Paham yr oedd hycy ? A oefld eich gewynau wedi eu niweidio gan gamdriniaeth ?' "0! nac oeddynt. Nid dyna oedd y rheswra 7" II Wel, beth ynte 1" 0 syr, mi wyddoch oil pa fodd y maa cwdur tlawd yn teirnlo. Gellwch ddycbymygu paham yr oeddwn yn crynu, ac yn peri i ni grynu yn awr fel yr eithneu." "N" WD, wir. Dywedwch wrtbyf. Onid ydym yn gyfeillion I" ¥ goreu a gefais erioed, neu a gaf byth." Y nB rhoddodd ddesgrifiid o'r modd y darfu i garadigrwydd ei doddi nes peri iddo grynu. Ye oeddwn yn droseddwr, ae yr oeddwn yn ddyn hefyd. Gwnaethaut ani- fail obonof drwy fod yn greulon tuagataf. Ddethoch yma yn rhy ddiweddar, syr. Nid Tom Robinson a welwcb yn y gell. Aethum i feddwl fod pob dyn yn ddiafol. Gwen- wyDasant fy enaid Aethurn i gashnu Duw a dyn," ebai'r creadur tlawd. Manylodd yn mhellach y modd y triniwyd ef, a'r doll oedd gan y caplan bla "uorol 0 ymddwyn tuagato. Adroddodd hyn gyda tbeimlad angherddol, gan ychwanegu, Geiriau, geiriau; geiriau, rbowch i mi eirian a feddyliant rywbeth. Ni chant fy ngbadw oddiwrthyot 1 na chant! na chant! Yr oedd fy nghalnn gbled rhyngom ci unwaith, 'does dim yn awr ond oes dim yn awr ond drws. Rhoddwch i mi eich llaw rhoddweh i mi eich llaw cyn i 'ngbslon ddryllio Dyna hi! dyna hi!" "Deliwch hi yna Gwnaf, gwnaf." Y mae fy ngwefusau gyferbyn a hi. Yr wyf yn ensanu eich Haw anwyl! Dyna ) dyna! dyna! Yr wyf yn e-.ch benditho! Yr wyf yn eich ciru Yr wyf yo eich addoli! Yr wyf yn cusann eich Jlaw, ac ar fy ngliniau yr wyf yo eich bendithio ae yo eich cusinu. O! fy n^halon fy nghalnn fy ngbalon Yu mhen yspaid ar ol hyn, aeth Eden ymaith. Syrthiodd Rnbiuson i gwsg. Am chwech o'r gloch agorodd Evans y gell, a chanfn Evans yn gorwedd ar lawr, a gwêo ar ei wyneb. Sylwodd Evans aroo gyda dirmyg. "Rbaid fod y path yo dygymod yn rhagorol kg ef," a ffwrdd ag ef at RaweR. Yn tuan ar 01 y capel, daeth gorchymyn i gymeryd Robinson o'r gell, a'i rfiddi yn y crarc. Galwodd Mr Eden pydag ef, a shsryddodd ef am y llwon a ddefnyddiodd cyn myned i'r gell. Yua rboddocid Mr Eden bapyr a pheusil i Robinson, ac ysgrif- enodd y diweddaf, mewn liawyagrifeu bryd- ferth, A maddeu i ni ein dyledion, fel y madaeuwn ninau i'n dyledwyr." Manylwch araynt," ebai Mr E len. Beth ydych yo feddwl," atebai Robin- son. Yagrifenweh Mr Hawes o dan ein dyled- wyr." w Beth; ond ie, Mr Hawes." Hefyd, ei greulonder tuag ataf fi. Folly y gwuaeth limbics )n, yn gr:;es i'w deimlad. Ac ebai Mr Eden, D^rllenwch y geiriau yu awr." "A madden i mi fy mhechodan fel y maddeuaf fi i Mr Hawes ei tfreuloodeb tuag ataf." Yn awr, medrjyliwch uwch ben ygeiriau hyn, a cteisiwch adael iddynt wneyd daioni i chwi." (Pui barhau).

-PENUEL, LLANFYNYDD. -I

I- RHIWLAS, CROESOSWALLT.…

YR ANWYDWST-INFLUENZA.

Advertising

- waso Ggmrtio- I

IYMWELWYR O'R AMERICA.

ODDIAR Y MUR. I

ADDYSG G-ANOLRADP. I

[No title]

Advertising