Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
11 erthygl ar y dudalen hon
•WELL HWYR NA) HWYRACH. I
•WELL HWYR NA) HWYRACH. I [OAN CHARLES READE,) I PENNOD XV [PAKHAD], I Aeth y caplan yn bruddaidd i'w ystafell,a I chlorid y drws. Wrth fyfyrio ar yr hyn a I welodd, teimla; ei hun yu myned yo wael; ac ) n,, y bo, wrtho 1 boo, hyd nes y daeth Dwell. yn v gell dywell, hefyd, ymedd Robinson yn gorwedd, gyda tnama:d o fara ae ychydig I ddwfr, beb na chadair na gwely. Yr oedd un fe w. dd a thywyllwch y lie yn ofnadwy. &wn i m wn If gell i gael amgyfftediad am y 11< Yr oedd yn chwech o'r gloch pan fwnwyd ef yno, gyda'i fara a'i ddwfr. Pan Sanwyd ydrw? vr oedd ei galon ynH&wn diai?dd a d'gotamt. MaEthai gymaint ag a allii ar y duledd befyd, oDd cafodd y tyw;lwch gr\n effaith arno. Ehteddodd i lawr, a chtuiodd fwyta ycbydig o'r bara. "Mi fyddat am awr yn bwyta hwo," meddai, "O yna bydd awr wedi myned heibio." Tybiodd iddo fod am awr yn ei fwyta, ond ni fu mRwn gwirionedd ond am ugain muryd. Yr oeod y tywyllwch fel pe yn ei fygn. "Mi a'i cauaf ef allan," meddai, gan gymeryd ei ffunen priced i lapio ei ben. h Y fath ynfytyn ydwyf; pan yn cyagu, md yw o bwya pa un ai tywyll ai goleu ydyw; mi ?Y?af." Ac yna rhoddodd ei r.-?-I gysgu, ac felly yr aeth yr awr gyntaf fceibio. Yr oedd yr oriau yn myned fceibio, ond aid oedd owlkg i'w gael. Teimlai Robinson fod ei reswm yn ei adael; ac yn y teimlad hwlnw gwaediodd, "Uadewrh i mi weled Hen glywed dyn yn siarad!" Yr oedd erbyn byn yn wallgof; ond pan ar gyfhwni niwed angeuol iddo ei han, teimlodd daraw- iad ysghfn ar ddrws ei gell, a gwaeddodd fbywnn Frawd." Ebai'r creadur gwallgof, Pwy sydd yn galw Thomas Sinclair yn frawd ?" "Frjncis Eden!" Ah! lie yr ydych, Francis Eden ?" Yma, o lewn ycbydig i chwi," a tbaraw- odd Mr Eden y dtws. Yma." 11 Yina 7 ydych chwi yna?" ebai Robinson, gan daroy drws. Ydwyf." We), peidiweh myn'd i ffwrdd, peidiweh =yn'd i ffwrdd.?' tty*'nN'd id wyf yn bwriadu mynei; cymerwch galon, ceisiwch ymdawelu, y mae brawd yv agos atoch." Brawd! felly mi wn pwy ydyw, ond anhawdd ydyw adnabod lleisiao ytra." "Beth oeddych yo ei wneyd V "Beth oeddwn yn ei wneyd 1 On. peidiweh gofyn i mi; yr oeddwn yn myned yn wallgof. Lie yr ydych r Dyma fi (a tharawodd y drws). Ac yr wyf finau yn union gyferbyn, Ewch chwi ddim i ffwrdd am beth amser eto, ewch chwi P" Nid af hyd nes yr anfonweh fi-ceisiwch ymdawelu." "Mi geiaiaf hyny, syr;mi geisiaf. Fdnt ydyw o'r gloch ?" Haner awr wedi deuddeg 7" "Dydd ynte nos ydyw hi ?' Nos." "Nos Wener ynte nos Sadwrn 1" Nos Ian." U Sat y daethoch i'r carchar yr awr yma o'r nos ?" Yr oeddwn yn bur bryderus am daooch." Yr oeddych yn beth ?" Yr redd aroaf ofn am danoch." Beth! goll'soch chwi eich cysgu er ttwyn fy cgweled i 1" Ocid ydych yn falch fy mod wedi dyfod 1" A yw morwr mewn llongddrylliad ddim yn falch pan deflir rhaff iddo ? Y chwi aydd yn peri i mi ddal gafael mewn bywyd a synwyr." Onid yw hyn yn well na cnysgn i Oeddych chwi yn eiarad 1" Nac oeddwn Yr wyf yn meddwl. Yr wyf yn ceiaio eich gwneyd chwi allan. Faoch cbwi erioed yn (by !)" Beth ? Y mae y drws yma mor galed." "O! dim byd, syr; yr ydych fel pe yn gwybod beth y mae creadur tlawd yn ei ddyoddef mewn cell dywell." "Yr wyf wedi bod ynddi." Beth! eyr! y fath gywilydd; pa'm darfn iddynt eich rhoddi i mewn 1" "Roddodd neb fi ycddi; aethnm iddi fy hun." Ar hyn rhoddodd y carcbaror reg. Paham yr aethoch i mewn iddi ?' "Fy nyledswydd ydoedd cael allan beth y mae fy nghydgreadnr yn ei ddyoddef yna, ihag y gallwn, drwy ddiffyg profiad, fod yn greulawn. Anwybodaeth yw mamaetb cren- londeb." Yr wyf yn eich clywed, syr." "Ac y mae crenlondeb yn drosedd dychrynllyd yn ei olwg Ef, gwas yr Hwn ydwvf." Yr wyf yn meddwl, syr; yr wyf yn thoddi dan nen dri o bethau wrth en gilydd; mi welaf Siaradwch yn arafach." Mi wnaf mi welaf beth ydych yo awr —yr ydych yn Qristion." Mi obeithiaf hyny." bod. Mi dybiais hyny, ond nis gallwn wy Welais yr un Criation o'r blaen." Lie buoch ohwi yn chwilio am un ?" ebai Mr Edin. "Mi fnm mewn llawer o wledydd, a chedwaia fy llygaid yn agored; mi glywais ac mi ddarllenais am Gristionogion, a cby- farfyddais a rhagrithwyi ODd ni chyf Mfyddais a Chriation erioed o'r blaen byd heno. Syr, yr wyf am ymddibeuro i chwi." Am ba beth ?" Am fy ymddygiad annymnnol tnagatoch yn y gell." Gadewch i hyny fyned heibio." "A fedrech chwi faddeu i mi, syr 9" 11 Cosbasoch eich bun; yr wyf fi yu madden i chwi." "Diolch." Bn R >binson yn ddistaw am enyd, ac ebai Mr Eden, Beth ydych yn wneyd ?" Meddwl am eich cavedigrwydd i mi." A ydych yn well yn awr ?" Ydwyf, Yr oedd y lie fel bedd ond er pan ddaethocb chwi nid yw ond fel rhyw ystafell. Ni fedraf weled eich gwyneb, ond ieimlnf ef er hyny, ac y mae eich llais fel peroriaeth i mi. Ai onid oes gecych ryw- beth i'w ddywayd wrthyf, syr ?" "Y mae genyf lawer o bethau i'w ddy. weyd wtthych, ocd nid dvma'r lie. Y mae arraf eisieo i ehwi gysgu." Piham, ayr 1" O! y mae cwsg yn falm i gorph a meddwl. Y mae angen cysgu arnocb." B th am danoch chwi, syr ?" "Mi eisteddaf yma." Mi gewch anwyd angeuol yma ?" "Na, y mae genyf gob uchaf." Bu y ddau yn ddystaw. Ebai Robinson, gan gnro y drws, "11 n fiafr feehan eto, syr." Beth aydd amoch eisiea T' Ewch adref i'ch gwsly, syr. Beth, eich gadael chwi ?" Ie." Oni bydd i chwi deimlo fy ngholli f awsaf, syr, ond rhaid i chwi fyned. Eiys y geiriau y darfa i chwi eu llefaru wrtbyf wedi i chwi fyoed." Mi arosaf fi." M Na, Syr, na: nis gallaf ei oddef nid yw yo deg." Beth ydych yn feddw] 1" Nid yw yn deg i foneddwr fel chwi gael eicb cad", yo yr oerfel wrth ddrws dyn tich eadvo yo yr o(- tnffudns fel fl. Nid wyf fi yn dda i ddim, syr, ond nis gallaf oddef y weitbred yma." Yr wyf fi ar oeht oreu y drws; peidiwch a pboeni eich hnnan o fy achos i," Ewch i'ch gwely, syr; 08 nad ewcb, Bi fyddaf yn fwy anhapos npg erioed." Wedi peth myfyrdod y mae Mr Eden yn mynod Ebai, A allaf fi wneyd rhywbeth i chwi eyn myoed 7" "Na ellwcb, syr; gwneuthoch yr oil a allai dyn ei wneyd; gellwcb, gellwch wneyd; darfu i cbwi siarad gair a mi, a gair ydoedd I Dad oeddwn yn deilwng oliono; ond eto 08 medrwch adael y gair hwnw, gall fod yn I ffryod i mi." Pa air 1 Brawd I" I Piolch i chwi." Wrth glywed swn tr;)ed Mr Eden yn ei I adael, grnddfanodd R b neon yn unigedd y tywyllwch. Cerddodd Mr Elen ol a blaen 1 arhyd y fynedfa, gsn syr fyfyrio. Gwell hwyr na hwyrach," etai. Creduf fod peth daioni wedi ei adael eto yn y creadur tlawd; gwe!ais rai arwyddion ohouo. Af ato eto I yn Uihen yr awr: os bydd yn cysgu g"reo 011; 09 na bydd, arosaf gydag et hyd y boreu." Felly y daeth at y gell yn mbpn yr awr. Crafoad y drws gyd3g allwedd. Ebii llais cryf. uchel, Bdtb sydd yM 1" Y fl, eich fcrawd." Beth ydynh chwi ddim yn eich gwely ? Nis gall Ipn bryder gyf;gn D,,)wch, siaradwch a mi hyd nes y tuimlwch yn gvsglyd. 1" Sut y darfu i chwi liwio y carciau 1" "Ctfais hyd i ddarn o lo a daro o bridd- faau yn y cowrt. Cymysgais y ddau gydag ychydig ddwfr, ac a'n cymhwysait gyddo brws. Pur gywrain. Ydych chwi yn oed" Nae ydwyf." "Am fod eich llais yn crynu. II A ydyw ?" Beth yw y mater ?" "Fedrweh cbwi ddim syniad 1" NA fedraf. Ond yr wyf yn "ofio y byddech yo crynu pan yn siarad yn y gell. Paham yr oedd hycy ? A oefld eich gewynau wedi eu niweidio gan gamdriniaeth ?' "0! nac oeddynt. Nid dyna oedd y rheswra 7" II Wel, beth ynte 1" 0 syr, mi wyddoch oil pa fodd y maa cwdur tlawd yn teirnlo. Gellwch ddycbymygu paham yr oeddwn yn crynu, ac yn peri i ni grynu yn awr fel yr eithneu." "N" WD, wir. Dywedwch wrtbyf. Onid ydym yn gyfeillion I" ¥ goreu a gefais erioed, neu a gaf byth." Y nB rhoddodd ddesgrifiid o'r modd y darfu i garadigrwydd ei doddi nes peri iddo grynu. Ye oeddwn yn droseddwr, ae yr oeddwn yn ddyn hefyd. Gwnaethaut ani- fail obonof drwy fod yn greulon tuagataf. Ddethoch yma yn rhy ddiweddar, syr. Nid Tom Robinson a welwcb yn y gell. Aethum i feddwl fod pob dyn yn ddiafol. Gwen- wyDasant fy enaid Aethurn i gashnu Duw a dyn," ebai'r creadur tlawd. Manylodd yn mhellach y modd y triniwyd ef, a'r doll oedd gan y caplan bla "uorol 0 ymddwyn tuagato. Adroddodd hyn gyda tbeimlad angherddol, gan ychwanegu, Geiriau, geiriau; geiriau, rbowch i mi eirian a feddyliant rywbeth. Ni chant fy ngbadw oddiwrthyot 1 na chant! na chant! Yr oedd fy nghalnn gbled rhyngom ci unwaith, 'does dim yn awr ond oes dim yn awr ond drws. Rhoddwch i mi eich llaw rhoddweh i mi eich llaw cyn i 'ngbslon ddryllio Dyna hi! dyna hi!" "Deliwch hi yna Gwnaf, gwnaf." Y mae fy ngwefusau gyferbyn a hi. Yr wyf yn ensanu eich Haw anwyl! Dyna ) dyna! dyna! Yr wyf yn e-.ch benditho! Yr wyf yn eich ciru Yr wyf yo eich addoli! Yr wyf yn cusann eich Jlaw, ac ar fy ngliniau yr wyf yo eich bendithio ae yo eich cusinu. O! fy n^halon fy nghalnn fy ngbalon Yu mhen yspaid ar ol hyn, aeth Eden ymaith. Syrthiodd Rnbiuson i gwsg. Am chwech o'r gloch agorodd Evans y gell, a chanfn Evans yn gorwedd ar lawr, a gwêo ar ei wyneb. Sylwodd Evans aroo gyda dirmyg. "Rbaid fod y path yo dygymod yn rhagorol kg ef," a ffwrdd ag ef at RaweR. Yn tuan ar 01 y capel, daeth gorchymyn i gymeryd Robinson o'r gell, a'i rfiddi yn y crarc. Galwodd Mr Eden pydag ef, a shsryddodd ef am y llwon a ddefnyddiodd cyn myned i'r gell. Yua rboddocid Mr Eden bapyr a pheusil i Robinson, ac ysgrif- enodd y diweddaf, mewn liawyagrifeu bryd- ferth, A maddeu i ni ein dyledion, fel y madaeuwn ninau i'n dyledwyr." Manylwch araynt," ebai Mr E len. Beth ydych yo feddwl," atebai Robin- son. Yagrifenweh Mr Hawes o dan ein dyled- wyr." w Beth; ond ie, Mr Hawes." Hefyd, ei greulonder tuag ataf fi. Folly y gwuaeth limbics )n, yn gr:;es i'w deimlad. Ac ebai Mr Eden, D^rllenwch y geiriau yu awr." "A madden i mi fy mhechodan fel y maddeuaf fi i Mr Hawes ei tfreuloodeb tuag ataf." Yn awr, medrjyliwch uwch ben ygeiriau hyn, a cteisiwch adael iddynt wneyd daioni i chwi." (Pui barhau).
-PENUEL, LLANFYNYDD. -I
PENUEL, LLANFYNYDD. I Cynaliwyd cyfarfod pregethu blynyddol I y Sul a'r Llun, pryd y pregethwyd gan y Parchn W. B. Marks, Criocieth; M. O. I Evaus, Gwreesam; ac E. R. Thomas, Bryn- te):.
I- RHIWLAS, CROESOSWALLT.…
RHIWLAS, CROESOSWALLT. YSGOL Y BWRDD.-Arholwyd yr ysgol hon eleni Ebrill 30ain, ac y m? wedi bod yn hynod o Iwyddianus yn yr arhdiad, gan gadw yr enw da a enillodd y awydd?n ddiweddaf. Enillwyd y awm mwyat oedd yn bosibl o grant o'r Swyddfa Addysg, sef lp Os 6c am bob bacbgen mewn cyfartaledd presenoideb, a lp Is 6d am bob geceth. Fel hyn y dywed Arholydd Ei Mawrhydi am yr ysgol: Y mie yr ysgol hon yn cael ei haddysgu a'i disgyblu yn rhsgorol iawn." T prifatbraw yw Mr Evans, gyat o Corris.
YR ANWYDWST-INFLUENZA.
YR ANWYDWST-INFLUENZA. Pan y cJywsom gyntaf yn astod gaoaf 1889-90 ei fod yn gwneyd difrod mawr yn y dwvrain bell ac yn creu anghysur a phryder trwy boll diriogaethau Rwaia, yr oeddym ni yn y wlad hon yn tuedda 1 ddiyatyru a gwawdio y syniad fod clefyd o'r natur bwn, -dim ond anwyd cyffredin, felly y tybiem ar y pryd,-yn peri y fath ddifrod, anghysur, ac ofn. Ymled- odd yr haint gyda chyflymder i wahanol wled- ydd, ac yn man clywsom ei fod yn anrbeithio Paris i Berlin. Yna cawsom brofi ei ymosod iadau yn y wlad hon, ac mewn byr am-er ym- ledodd dros pob (jarth o'r wlad, gau ymosod ar bob oed a sefyllfa. Argyhoeddwyd ni yn fuan nad anhwylder dihwys ac un i'w ddiystyru ydoedd. Yu nechreu y flwyddyn IS90 pan oedd yr haintyn anrh ithio Paris, ymweludd gohebydd y Nt r. k Herald yn y ddinas hono, a rhai o'r prif feddygon a fferyllwyr yn y ddinas, er cael gwybod pa gyffyriau a ddefnrddid fwyaf cyffredin ganddync i atal neu led:fu ymosoi- iadau yr haint, a chafodd eu bi d bron yn ddi. eithriad yo cymeradwyo Quinine mewn undeb o rhyw gyffyr nau gyffyriau eraill yn yr holl acbosion o inffmnza a ddeuent dan eu sylw. Mae genym yn y wlad hon feddyglyn rhagor- ol sydd yn hynod boblogaidd, ac yn cynwya y cyffyr cnwo Quinine wcii ei gytuno a rhin- weddau iachaol amryw o'r ptif lysiau meddyg iniaetbol adnabyddus trwy y byd, Y meddyg- lyn nodndig hwn yw Quinine Bitters Uwilym Evans, yr hwn sydd wedi bod ger bron y cy. hoedd am ago, i ugain mlynedd, ac mae ei rin weddau iachaol ae adgryfhaol yn cael eu cyd. nabod mor gyffredinol yn nihob man lie y gwnaed prawf teg arno, fel mae y gulwad am dano yn cynyddu o wythnos i wythnos, ac nid oes un meddyglyn mwy adnahyddus yn mhob rhan o'r byd na Quinine Bit era liwilym Evans. Cymeradwyir ef fel y rhagocheliad goreu ellir ei gael, i atal ymosodiad yr haint blin hwn; helyd eymeradwyir ef i bawb syddyn teimlo gwendid ae yn dihoeni ar ol ymosodiadau o I Anwydwst, Asthm, nea Bronchitis, yn ogystal ag i bawb sydd yn dueddol i anhwylderau y Cylla, y Giau, yr Afu, a'r Yegyfaint. Mae rhai o feddygon goreu y deyrnas yn ei gymeradwyo at yr anhwylderau tun, ac at buro y gwaed. Mae ar warttl gan bob fferyllydd mewn pote 2s 9c a 4s 6c yr un. Gochelwch gael eich twylIo i gymeryd dim avals yn dwyn enw cyflfolyb. Os bydd anhawsder i'w gael, antonir ef ya ddi- dlaul drwy y post, am y prisiau uchod, gan y perchenogi:)n -Quinine BittQr,lhflufactaring Co, Ltd. llanellv,
Advertising
Gelwir ar gogyddion yn ami i ddarpara dys- gleidiau melafion o custard a blanc-manges ar rybudd byr, ac ai adegau Da fydd hi ddim yn gyaeus i gael wyau. Fel arweinydd hwylus i ddarparMcth o amryw ddysgleidiau chw?'hus a custards dymunol heb wyau, am haner y draul a haner y drafferth. dylai ein darlunwyr ysgiifenu at ALFRfcD BIKD & SONS, BiR. MINGHAM, am gopi yn ddi-dal o'u llyfryn a enwir Pastry and Sweets." Nid oes dirni'w dalu; dim ond anion poet card, ac fe'i ceir gyda throad y Post.
- waso Ggmrtio- I
waso Ggmrtio- I STANLEY. I Yr byn syla poeni ac yn dyrysn llawer I (,'0 newyddiaduron ydyw gwrthodiad Stanley i gyfaddef ei baniad Cymreig. Er i ami bluen gael ei dal o'i flaeu yn Nenadd Fawr Caernarfon, nos Lun," meddai y Celt, "ni cbododd unwaith o'r dyfoder distaw yn mba un y cara lechu." Nid yw y Celt yn cymeradwyo yr ystyfmg- rwydd hwn. Rhaid i enau cauedig a gla dfeu Stanley lacin mwyar y pwnc hwn 08 ydyw am enill parch y <:yhoedd." Carasai y Celt iddo fod ychydig fwy diamwys ac eglur nag y bu yn y Pavilion ynghyleh y creulonderau o ba rai ycyhuddid yrol-fintai yn Affrica. Ond 11 hen lwynog anhawdd ei ddal," medd Seren Cymru, "ydyw Stanley." Creda y Seren mai amean y teitbiwr yn cadw mor ddistaw ynghyleh ei ddyddian borenol ydyw crea graddan helaeth o gywreinrwydd ar y mater, fel y bydd pobl yn disgwyl yn fwy awchns am ymddangosiad ei hunan- grfiant. Dyna 'r peth tebycaf i reswm a welsom eto ar y pwynt. Ond rheswm dyn bnsnes ydyw, nid dyn mawr. HFLYNT Y BACCAUIT. -1 Llawdrwm iawn yw yr "Hen "Tr Llwyd" yn y Gwyliedydd ar Dywysog Cymrn. Wele Aer y Ooron un diwrnod yn dystmewn ochos o gamblo, ac nid oedd eysylltiadau ei dystiolaeth yn adlewyrchu un aurhyded i RroO; a'r diwrnod neaaf, wele ef yn y rhedegfeydd ceffylau, lie y mae y cydgyfarfyddiad o bob drygionl mew.) egwyddor ac ymarferiad yn mallu pob peth tyner a da a ddaw i iryfathrach ,g ef-y boneddwr ag yr edrychwn arno fel ein dyfodol freuin yn aflinhau ei ddwylaw a chard- iau, ac yn mallu awyrgylch y gwyr ag y dis- fwylir iddynt fad yn mhlith blaenorion ei d?iliaid ag esiamplau nas gall eu dylanwad amgen na bod yn ddarostyngol. Ymosoda y Dydd ar yr Arglwydd Brif Famwr am edrych yn ysgafn ar waith y Tywysog yn gamblo, ac am ei ystyried Mi math o ryddfead diniwed oddiwrth nnffurf- iaeth erchyll ,.i fywyd. Onid yw y chwarelwr neu y glowr yn arwain bywyd mor unffurfiol ag yntau; ao eto nid ydym yn gwbl sicr y byddai yr Arglwydd Brif Famwr mor ddiofal o hapchwareuon yn mysg 'chwarelwyr neu lowyr, pan yn ceisio mwynhau eu t oriau hamddenol ar ol dyfod o gil ashau y graig neu a ddyfuder y ddaear i oleuni dydd. Yn ol y Faner y peth hynod a'r peth cysurus ynglyn a hetynt cywilyddus y bac- carat ydyw yr anfrydedd rbyfedd gyda pha un y mae y wasg yn gyffredinol yn condemnio gwaith y Tywvsog yn Tranby Croft, yn galw am y chwarcu-yn dwyn y taclau angenrheid ol gydm cf-Ie yn cymeryd y prif ran ynddo hefyl I Gwnaeth y barnwr bob esgusawd oedd yn b: sihl dro-to. Ac ymddengys i ni f.- i Ilawer o newyddiaduron yn myned yn rhy bell, wrth geis:o ei efgnsodi, trwy dd«»gr;fio anny ldordeb v dyledswyddau cyho^ddua y ge wir ar y Tywyrog i'w cyfl .wni, a mawndd y temtasiynau y inai efe yn agored iddynt. Ond nid oes bah ar eu conJemniad, er hyny, ar ei ymddygiad. Dywedir gan y rhai a'i hadwaenant yn dda fod y Tywysog yn foneddwr caredig ae addfwyn, ond y m'ie y rhai byny, medd y Cymro, yn rhai o'r un duedd a chwaeth ag yutiu. Nis g'ltyr y Cymro beth a wneir i ddwyn yi anmhwyllog hwn i'w bwyll. Cafodd gynghoiioo rhieni rhagorol, a gwedriiir drcsto bob Sabbotb, a chenir bendith yr Hollalluog arno yn barbaus. Ond y aiae y cwbl yn ofer. Creda y dylid cae! "datginiad pendant gan etifedd y goron ei fod yn ymwrthod yn llwyr ac am byth 4 hapchwareuon." ÁDDYSG RYDD. I Ceir yn ein cyfoesoiion ganmoliaeth i rai o ddarpatiadau y Masur Addysg Rydi. Canmolir y trjfniant sydd yn gwneyd yr holl safonau yu rhydd, ond condemnir rhoddi arisn y wl,d i gynal ysgolion enwadol. "Dylid cofio," medd yr Wythnos, mai nid addysg fydol yn unig a gyfrenir yn yr ysgolion byn, eithr addysg eawadol j ac y mae yn gorfodi y bobl i dalu trethi tuag at addysg, tra yn gwithod iddynt yr hitwi i reoli yr ysgotion, yn annhegwch mawr." "Y map yn fesur por ddiffygiol," medd yr Herald Cymraey, ac edrych arno yn ngoleuni yr egwyddor fawr Ryddfrydig y dylai y neb a diethir gael ei gynryehioli yn ddyladwy." Dywed yn mhellach Er y bwriedir y ddeddfwriaeth newydd hon i effeithio yn ffafriol Ù Toriaid yn yr etholiad cyfllredinol n saf, brcuddwyd gwrach wrth ei hewyliy. ydyw y disgwyliad. Rliaid aros i Weinyddiaeth Ryddrydig ddychwelyd i awdurdod cyn y ceir trefniant o Addysg Rydd yn ngwir ystyr y gair, ac a fydd o wir waean- aeth i'r wlad yn gyffredinol. DIRYWIAD YMSETLXDUAETH. Ytgrife i:. Lhdmerydd i'r Tyst a'r Dydd i wrthbrofi haeriadan cibddall yr Esgob Lewis. Adddi" fod Ymrioillducieth yo dirywin mewu ihai eyfeiriadau. Ni eba y Sabboth ei gadw mor fanwl ag yn y dyddiau gynt, ac aid yw crefydd denluaidd mor flodenog. Oad y mae yr Eglwys ei hun yn gyfrifol i raddan mawr am y dirywiadau hyn Y gwir yw, llaarwydd yr Eglwys sydd i fesai mawr wedi gwanychu Ymneillduaeth. Mae crefydd lac, dd ddysgyblaeth, yr Eglwys, a'i pharodrwydd i dderbyn gwehilion y bobl, os dysgyMir hwy, wedi gwanycho braich Vm- nei lduwyr gweiniaid i gario allan ddisgyblaeth lem a mlnwl. I "ysbbilio vr hollalluog." Dywedodd Ueon B-ingor yu Norwich y dydd o'r blaen mai "ysbeilioyr Hollalluog" oedd dadwaddoliad yr Eglwys. Nage, medd y Werin. Nid yw dadwaddoliad yn ysbeilio o gwbl, end dadwneyd ysboiliad, a (iychwelyd yn ol i'w wir berctienogion, sef y genedl, eiddo oedd ae eydd yn eirl10 c9nedlaetbol. Naturi d i glerig- wyr ydyw llithro i feddwl mai hwy ydyw yr Eglwys, ac mqi yr Eglwye ydyw y genedl. Ond y i)ae syniada" cywi'-aeh ae iachach wedi meddinnnu v Cymry, syniadau cliriach am hanfod cyfiawndsr yinarfernl. Ni fydd i drigolion Cymru sros neu uniawni y camwri dybf dhwn a gyfliwnwyd gan y clerigwyr, Ceir gweled yn y mn pa un drecbaf ai gwlad ai y clerigwyr. I PWT.rtJD Ylt HIN GORPH. Tyna y Goleuad ddarlnG o'r hyn ddylai y weinidogaf th fod yo mysg y Metbodistiaid. Rbaid e chael yn sefyil),?, ac o gaalyniad rhaid rboddi gwell addysg i'r gwein;dogion. I'r atnean hwn dylid dyblu croufa bresenol Colag y Ba!a, er ceel staff gyfaddis o brofftswyr." —— I MR LLOYF) GEORGH, A.S. Yr hyn sy n poelli y Gwalia ydyw cynydd enwogrwvfld a phoblogrwydd y honeddwr uchod. Prvdera yn n^bylch yr etholiad yn mwrdaisdrti f Arfon. Mae'n debyg nad yw y pryaer wi th feddwl am yr amgylchisd ond bycnao o'i gydmaru S'r siomiant chwerw wedi yr g| heibio.
IYMWELWYR O'R AMERICA.
I YMWELWYR O'R AMERICA. Yr wythnos o'r bl.en cyrhaeddodd dan ag sydd yo ddiaconiaid tra gweithfrwr a cby- meradwy yn mysg y Cymry yn America, i'r wiad Vion ar ymweliad, sef Mr T. Solomon Griffith, Utica, genedigol o Fon, a Mr John Lewis, yo oghyda Mrs Lewis, o New York, genedigol o Feiiionydd. Y mae y ddau fooeddwr yn dra adnabyddus i weinidogion ac eraill ag sydd wedi ymweled a'r Aoierina. Ar en glaqiad yma cafoddd Mr Griffith fod ei frawd Mr Griffith Solomon Griffith, Flint street, Lcrpwl, wedi ymadael a'r fuch- edd hon, a ehymerai y gladdedigaeth le yn Llanrhyddlad Mon, ddydd Mawrth di- weddaf. Yr nn diwrnod a'r angladd der byniai Mr Lewis bellebyr o New York yn hysbysu am farwolaeth ei frawd yntiu yno, sef Mr Robert Lewis, diacon arall enwog gyda'r Cymry yn y ddinas, ao un ag oedd yn dra adnabyddus a chymeradwy. Diamcu y derbymant y cydymdeimlad gwresocaf yn ea profedigaetnau anniegwyliadwy. Y raaent yn bresenol yn aros gyda y Parch W. R. Jones (Goleufryn), Caergybi, ond ymadaw- anc yr wythnos hon i fod yn bressool yn I Nghymanfa y Methodistiaid Calfiuaidd yn Nehoodit Cymcm.
ODDIAR Y MUR. I
ODDIAR Y MUR. I Yr oedd ben 'ltr o grefyddwr hen ffasiwn I wedi ymgvfarfod a'i frodyr mewn pwyllgor 1 i ystyried y priodoldeb o adgyweirio y capel. Yr oedd yr adeilad wedi myned yn mron a'i ben iddo, a dylasid gwneyd yr hyn oeddynt I yn hwylio ato er's deuddeng mlynedd yn 01, J pe bnaaent yn gwneyd eu dyledswydd, ond, | rbjwfodd, rhyw geidwadol iawn ydyw Rhyddfryawyr gyda phetban crefydd. Wedi siarad cryn lawer, gaD y rhai mwyaf awydd- us, yn ffafr y symuaiad, fe gyfododd yr hen foneddwr, Mr Clos, ac fe geisiodd athron- yddu ei frodyr i beidio tyno eu hunain » drwbl, gan dd'wedyd "Frodyr aowyl, y mae yr hen gapel wedi gwneyd i ni, er's llawer iawn o flynyddau,-yr ydym wedi cael llawer iawn o wenau yr Arglwydd ynddo Jaweroedd o weithiau,-y mae llawer iawn o frodyr a chwiorydd anwyl i ni wedi myn'd o hono i'r nefoedd—ac 08 y gwnaeth o iddynt hwy, paham na wneiff o i ninau ?" ond n .,d paham as woeiff ? i nia&u P" ond pan oedd y gair diweddaf yn syrthio dros ei wefna, fe eyrthiodd TALP O'R CEILING AR El BEN pryd y newidiodd ei syniadau, yn ddisymwth ryfeddol, ac y gwaeddodd allan, dan grafu y morter o'i ferwig,—" Yn wir, frodyr, rhaid i ni wneyd rhywbeth hefyd, ac fe roddaf fi 50p tuag at y costau Yr oedd yn rhaid cael cenad o'r nef i'w symud at ei ddyled- swydd! Yr oedd gagendor rhyngddo a'i boced cyn hyn, ond wedi cael clewt & darn o'r ceiling fa ffeindiodd ei ffordd i'w gwaelod yn bur chwimwth 1 Ond nid dyna y goreu —yn dal ar ei wendid, fe waeddodd brawd oedd yn eistedd o'r tu ol iddo, mor gynted ag yr addawodd y 50p, Good Lord strike him again!" pryd y d'wedodd yntau, yn ei pivt yn union: No, brother, I would rather promise another SOp, than experience another blow, ac felly fu Adgyweiriwyd y capel, ac fe roddoddyr hwn a aiarada'droa baidio "tynu eu hunain i drwbl" lOOp tuag at yr adgyweiriad! 'Dy.iyw hynyna ond un engraifft o fil i brofi anhawdded symud Ceidwadwyr crefyddol. Ar ddydd yr agor- iad, fe ddiolchai yr hen *r, mewn braw- I ddegau melfedaidd, AM YR ADGYWEIRIAD! I a 'doedd neb yn falchach na fo o'r drwbl a dynasentarnynt eu hunain Yr un fath yn onion yr ydwyf fi yn ei gwel'd hi yn taha gyfeiriad bynag yr edrychwyf. Y row fawr, y boen, a'r drwbl," yr 3 pobl iddo i geisio cadw i fyoy hen gyfundrefnau, a phethau fyddo wedi tyfa i fyou gyda hwy Y row fawr geidw dyni. n, yn ein Cymanfaoedd, yn erbyn symud y cyfeiriad befo'r oes 1 Dyna i ni y Colegau Enwadol Cymreig fel engraifft. Mor hwyrfrydig yrlyw rhai dynion l gym- eryd cymeradwyaetb synwyr cyffredin o ryddhau yr Eglwysi oddiwrth y casglu tragwyddol" at y gwahanol golegau, pan y gwnelai IJVystafell Dduwinyddol, yn nglyn 4g un o'n Universities yn well na'r oil gyda'n gilydd 0 na, byddai Proffeswrs felly yn colli eu teitlau, byddai awyddogaethau yn cael eu difodi, ac a chydymdeimlad a brodyr yo mhellach na theimlad dros yr hyn sydd oreu! Syaiuda pobl ddim o du yr byn sydd iawn hyd oni syrthio darn o'r ceiling am eu penaa, wed'yn, h&f ati! Yr uu modd— chylyd gwarcheidwaid yr un atalfa i ddyogelu bywydao ar ddibyn craig, nea rhag syrthio dros geulan i gornant, hyd oni chollir bywyd, yna hftf ati! Anhawdd ydyw cael dynion I WNEYD YR HYN SUDD IAWN I mewn byd nae eglwys Peidio tynu ein hunain i drwbl" ydyw y cwsg-air, a mawr yr hepian sy' dan ei swyngyfaredd. Yn hytrach, aiff rhai mor ddigywilydd a dadlu, fel Esgob Llandaf, fod pethau yn well nac ydynt, er mwvn sii > pobl,—fel yr hen foneddwr ac adgyweiriad y capel-pan y dylent wybod mai twyll dybryd ydyw eu dadl! Y mae cynal i fyny yr hen gyfun- drefn Esgobaethol at doriad bogail ikagob Llandaf, fel pob Esgnb arall, ae yn ei siars i'w bobl, y mae fel pe buasai yn cau ei lygaid ar ffrfitbiau, ac yn ea siiiganu a brawddegau fel hyu: "The Cburch in Wales, so far from being a mere skeleton, was a robnst and healthy body, full of vigour and energy." A glywodd neb erioed y fath beth ? Y n mho. le y mae vn iull of energy" ? Yr ydwyf yn edrych dros oddeutu dwsin o eglwysi yn y cylch o'm deutu i, ac yr ydwyf yn sicr yn fv meddwi, pe gwneid cyfrifiad, ar tanrhyw Sabboth anwybyddus i bawb, y ceid fod mwy yn mynd i un capel yn yr ardal, nag sydd yn myn'd I'R DEUDDia EGLWYS H:BJ()'U GILYDD! I Atolwg, Esizob Llandaf, pa le yn Nghymru yr ydych chwi yn cal yr Eglwys Wladol yn robust and healthy body, fnll of vigour and energy ? Os mai energy i gysgu a feddyliwcb, yr ydwyf fi yo tewi. Mae creadnriaid robust and healthy yo Jaeddol iawn i fwynhau cwsg, me.o'n wir, a 'does neb yn ei etjoyo yn well! Y mochyu neu'r ci er eDghraifft. Ood ba I' *r da, os mai rhywbeth arall a feddyliwcb, onid oeddych, wrth ddyweyd ffasiwn beth, yn dyweyd yr byn a ddywedodd yt hen wraig yn y felin ? Onid ydyw pobl yn dueddol i lyrginio y gwirionedd, fel pa hai nhw'n meddwl ei fod yu stretsio fel Indian ruibier! A gwaeth na'r cwbl, yn meddwl fod pobl eraill yo ddigon gwirion i'w credn, Y mae Esgob Llandaf, pob parch i'w arglwyddiaeth, yn siarad fel pe bai wedi cael lieense neillduol i ddyweyd beth fyno; ac y mae yntau fel pe bat am wneyd y defnydd gomu o'r drwydded bono Dyma i chwi stretsiar dywed yr Esgob fod ya yr Eglwys at the present moment, a far larger number of members ) than any other religious body in the Pt in- cipality 1" I FWY 0 I.AWER. 01 ABLODAU. na'r un corph arall yn y Dywysogaeth Sut y gall eglwysi gweigion gyfrif mwy o lawer na'r un enwlõd arall sydd a'u capeli yn rhwydd lawn bob Sabboth ? Onid ar raddfa ystori'r cathod y mae yr esgob yn cyfrif 1 Yr oedd cathdd y bachgen bach wedi dyfod o filoedd, i lawr "i'n cath ni a chath rhyw nn arall," pan wasgwyd arno i bMfi A'r nn fath, y mae lie i ofni y I dwindlai y "far larger number of members" pe getwid ar yr esgob i gyfrif, yo bytrach na hud-frsuddwydio "eu bod yn derbyn, yn feunyddiol, o blith yr enwadan eraill such extensive additions aa to reoder her ascen- dancy more conspicucus and rematkable."? Ein cath ni a chath rhywun arall! Propio yr hen Egtwyf3 ydyw yr amcan-" Y mae'r hen gapel wedi gwneyd i ni am lawer iawn o,ly,,ydd,dl-idiwcl a Ily,i trwbl yo ein penau." Pheidia'r esgob ddim a'i lol I hyd nfo v syrth darn( o'r [ceiling ar ei ben, Y mae ei resymau yn debyg iawn i resyman Mr Clcs yn I NGHrFARFOD YB ADGYWEIRIAD! ¡ Y mae y far greater carefulness manifested by the clergy now than formerly, in the ob. servance of their ordinatien vows, in the more distinct and definite teaching of the faith once for all delivered to the saints, y gofal am y tlodion," ac uwchlaw y cwbl,. in seeking to frame and fashion their lives and the lives of their families, according to the doctrine of Christ, as wholesome examples and patterns to the flock of Christ!" yn swnio yn fawreddog. Onid ydyw, ar y wyneb, yn ymddangos yn deg ? Y gweinidog ion wedi ei hail-eci i gyd! Awgryma y Tad yn Nuw en bod o'r blaan yn esgeuluso eu dyledswyddau, mae'n wir, ood y maent yn fwygofa!ua "now than formerly." 'Doedde nhw ddim yn barticular er's talwm, plun ai ar ol y cwo hela, ai y chwareuyddiaetb, ai i rywle vywle, i rywbeth rywbeth, yr elent; ond y mae yr esgobiun hyn,wedi eu DW.YN AT EU CAOBN A'U LLAETH trwy eu dysgtt "the observance of their ordination vows I" Beth ydyw hyn i gyd? Dim mwy na llai Da'r hen atori drosodd drachefn. Frodyr anwyl, y mae yr ben gapel wadi gwn eyd i ni ers llawer iawn o aynydd&tl-poidwebt a'n tynn i drwbl! Wet yr esgob, mwy na hwnw, mo'i ffoledd, nes y syrth darn o'r ceiling ar ei ben, 900 fe ddaw yn blaster rhyw ddiwrnod, pan y bydd ef yn clytio ei fiauddwydion yn nghyd Y mae wedi myn'd yn fhy bell ar y dydd i'w Arglwyddiaeth i edrych yn dduwiol, i bletha ei ddwylaw, ao i ddyweyd dan ganei lygaid: "And under theae circumstances the fact that so many sbould be williog to fcrsake the religious bodies in which they had been brought up, and to seek admittance to the communion of the Church was one which he felt sure would be hailed with satisfaction and thankfulness, not only by Churchmen, but also by thoughtful persons of all other religious communions!" A glywodd neb erioed y fath regrith ? "Y mae rhywbeth yn peri i'r gath lyfu y pentan," ebe Robin Ddu er's talwm wrth ddarlithioardestya arall, ac nid purdeb y "communion" ay'n peri i'r cathod Ymneillduol droi i LYFU PENTAN YR EGLWYS ond bendithion blaenaubysedd ei Arglwydd- iaeth! Y maent, fel rheol, yn wrthodedig- ion y "religious bodies in which they had been brought up," hyny yw, fe fethasant wneyd en bodo:aeth yn bwysig, yn eu henwadan en hunain-fa fethaeant weled eu ffordd yn glir i enill eu tamed, yo anrbyd- eddns, ar bwys eu talentau bugeiliul a phregethwrol, yu mblith eu pobl eu hunaiu, ac felly, gwell oedd ganddynt gaddio ea talencau prin, yn eco hudolus yr Eglwysi gweigion! Dyna'r gwir, Esgob Liandaf-a mawr dda i chwi arnyot, os ydynt yn peri y fath foddhad i chwi Fe gefais i y fantais y dydd o'r blaen i weled pheasantry un o'n pendefigion, ac nis gallwn yn fy myw beidio a meddwl nad oedd yr esgob wedi tyuudaten oddiwrth ei hanes. Ei's Ilawer o flynyddau bellach, 'dydyw y pendefigion ddim yn foddlon ar game a rydd natur iddynt, ond rhaid iddynt 'FOKCIo'R IEIR I DDODWY er mwyn iddynt gael digon o adar erbyn y daw y shooting season! Adeiladant shed fawr, ysgwar, 36 llath wrth 8, o yatyllod i ucbder llatheo, a llathen wedi hyny o wire netting, rhanant y shed yn 24 o ddosranan, a rhoddaat geiliog a chwe' iar pheasant yn mhob an ac o ddechren mis Ebrill hyd ddiwedd mis Mai bydd ganddynt aisisti dwsin o ieir cyffredin i eistedd ar wyau pheaB\nts bob borea Dvg yr hen ieir y pheasants i fynu m?r ofalns a phe buasent gywion iddi ei hun o'r hen geiliog wrth y ty, a saethir hwy gan y byddigions, pan ddaw yr adeg, fel pe buassnt wedi eu geni yn y coed,, ac ysglyfir hwynt gyda'r no awch I fod ya fanwl, 'dydyw cyfraith Lloegr ddim yn cydnabod ordderchiaid, cbwedl y bacbgen yn yr ysgol. a atebodd fod tri math o blant yn bod. Siit hyny," ebe'r athraw. "Wel, ptaot da, plant drwg, a pblant siawns!" Beth bynag am byny, os yr edryeba cyfraith Lloegr i lawr ar fodau anghyfreithlon, y mae ya gysar, erbyn hyn, fod yr Eglwys yn edrych i fyny atynt! Y mae Esgob Llandaf, A mynwes agored yn barod i roi "admithtlce" i'w "chommuninn" iddynt. Dodwed pheasants vr Esgb faint fyoont, y mae ieir yr Hen Gorph a ieir yr lndipendia (r a, msa y Proffeswr M. D. Jones yo ymfalchio na throdd yr un fu yn ei goleg o i'r Eglwys), ieir y Bdyddwyr, a ieir y Wesleyaid yn barod at ei alwad l eistedd arnynt, ao os tront allan yn glonc- wyau dces mo'ir help-" they will be hailed with satisfaction and thankfulness." Am bob dim "diolchwn!" Yn bondifaddeu, wedi i'r Esgob gael ei drawo a'r mood fluid yma, fyddai drtiai yo rbyfedd i ryw hen frawd o'r ta ol waeddi, Good Lord, strike him again Ac y mae yn rhaid iddo ef hefyd gael tystiolaeth dda gan y rhai oddi- allan, rbag iddo syrthio i waradwy-^d, &c i fagl diafoi," ebe Paul, ae os n, fedr et ddweyd fel Paul, Y gwir yr wyf yn ei ddyweyd yn Ngbriet, nid wyf yn dyweyd celwydd,"3ut y gall efe na syrtbia i waradwydd 1 Y mae "y rbs.i oridiallan" yn gwylio y symudiadau yn awr fel cynt. YR ERYR.
ADDYSG G-ANOLRADP. I
ADDYSG G-ANOLRADP. Dydd Iau bu dirprwyaeth luosog a dy- lanwadol yn ymwelnd a Mr Goschen, Canghellyda y Trysorlys, ar ran Addysg G.inolradd yo Nghywru. Cynwysai y ddir- prwyaeth Arglwydd Aberdar, Arglwydd EtnlyD, Eagob Llanelwy, Mr P. P. Pennant, a'r Seneddwvr oaclynolSyr E. J. Reed, Syr Hnssey Vivian, Mri BritLbone, D.Ilwyn, A. J. Williatra, T. Ellis, Cornvvalliki West, S. Smith, Lloyd George, S. Randel, Kenvon, Acland; yr oedd hefyd yn bresenol Mr R. A, Jones, Lerpwl, un o'r ysgrifeoyddion. Y materion osodid y fiiien Mr Go-ichen oeddynt1. Yinchwiliadielusenau plwyfol Cymru, fel a wnaed yn sir Ddinbych. 2 Ychwanegiad yn rhoddion Adrr,n Gwyddor a Chalf. 3. Arolygiad yr ysgolioo casol- radd. Arglwydd Aberdar a sylwodd fod y ddir- prwyaeth yn cynrychioli yr oil o Gymra, ae nad oedd cymaint ag- un air yn gwrtbod cydweithredu. Teimlid fod dirfawr angen am ymchwiliad swyddogol i elnaenau plwyfol; yr oadd llawer o honynt yn cael eu camddefnyddio, a chredsi y gallid, yn unol 8'r gyfraith, gymhwyso llawer ereill at was- anaeth addysg ganoiradd. Mr T. E. Ellis a addefai fod yr ymchwil. iad ya sir Ddiubych wedi bod yn faith a ohostns ond dylid oofio na wnaed ymcbwil. iad eyffelyb o'r blaen er y flwyddyn 1837, ac nid oedd y dirprwywr yn galln rhoddi yr oil o'i amaer at y gwaith. Oa gwneid ymchwil- iad trwy Gymru oil, ni byddai mor gjstas, ae ni wastrpffid cymaint o amser arno. Credai fod canlyniadau yr ymchwiliad yn sir Ddiabyeh yn gyfryw ag a gyfiawnhai ymchwiliad cyffelyb yo y siroedd ereill. Ymdriniodd Arglwydd Emlyn a Mr Stuart Rendel i'r ail gweatitvn, sef rhoddion adr^n gwyddor a half. Yr ofnad oedd y byddai 9w y Trysorlys wneyd i ffwrdd a'r rhai gwyddor a obelf.. Byddai hyn yn andwyol i'r ysgolion. Byddai ganddynt hawl i rodd- ion y Trysorlys yn ol y ddeddf, ond credent y dyLi pob ysgol gael cynorthwy o'r adrao gwyddor a cbelf a allent ei enill. Syr Hussey Vivian a'r PiifathrawReiohel a sylwasant ar y dymun ldeb o gasl arolyg- iaeth fanwl ar yr ysgolion, ac o osod safon yr addysg yn ddigon uchel. Awgrym^nt fod i'r Llywcdraet.h ymddiried y gwaith o arolygu i'r Cyngor Addysg Cymreig, yn yr hwn yr oedd gan.y Llywodraeth gynrychiol- wyr. Yr oedd y Cyngor yn bwriadn cyflogi arnlygwr, a os byddai gan y Llywodraeth ei barolygwr hitban byddai dau arhoiiad yn mhob ysgol yn fiynyddal. Yn hytrach na hyn gwell fydriai i'r Llywodraeth foddloni i gymervd gwasanaeth arolygwr y Cyogor, Mr Goschen » ddywedodd, o berthyoas i'r matei cyntif, y byddai y Llywodraeth yn barod i gynal ymchwiliadau i elussnau plwyfol yn mhob sir ar yr aniod fod y cynghorau sirol yo dwyn rhan o'r gost- dyweder yr barer. Rhoddodd atebiad ffiifriol hefyd i'r Mi bwn", ac yr oedd y Llywodraeth yn bwriadu cyfrtnu rbnddion o!r Trysorlys heb wneyd i ffwrdd a hoddion Adran Gwyddor a Chelf. Gyda golwg ar yr arolygu y pwne newr oedd cl yr ysgolion yn drwyadl effeithiol. Byddai yn barod i gyd-gynlluriio a'r Cyngnr Addysg mewn trefa i sicriiau hyn. Gin belled ag y gallui weled nid oedd qanddo wrthwyoebiid i ymddiried y gwaith i'r Uynglr. Ond nid oedd yn rhoddi stebiad terfynol ar hyn o bryd.
[No title]
Collwyd y cynygiad o blaid llywodraeth leol drwy fwyafrif o w.vth yn erbyn pnmp yn nghyfarfod diweddaf bwrdd lleol Tre- ffynon. Y mae y prif-fardd "Dyfed" wrtoi yn brysur yn ysgrifenu mewn llyfr yr byn a welcldd, a glywodd, ac deimlodd tr ar ei daith trwy "Wlad yr Addewid," a bydd yn fuan yn barod i'r wasg. Tra na raid i Dyfed wrth lythyr canmoliaeth o nn math, credir y bydd yo un o'r llyfrau mwyaf dyddorol a gyhoeddwyd erioed yn Gymraeg; oblegici y mae wedi ei ystjrifenu g!,da'r amcan n fod yn ddyddorol a hyfforddiadol i ddeiliaid Ysgol Sul Cymru a phan gofir mai pwyntil bardd-un yn meddu yr Awen yn ei naturioldeb a'i harachaledd-sydd wedi bod ya tynu y darluniau, y maent yn sicr o fod yn werth edrych arnyot a'o has. tudio,
Advertising
 Siarada gol ygydd y Msdtcal A yn y I modd uwoh&f E-.n C<M?A CAMraYfet I, I J 1 vmborth i gleiSon ;'? harwydd ei urdeb, ei ansawdd uchal, » doddadwyaeth mawr; a chynghora yr Alwedigaeth Feddygol i goilo, wrth gymeradwyo Cocoa, fod enw Cadeto* w unrhyw becvo. rJ ilcrwvdi a bardnh I GWAED DRWG GWKNWYN Y CORFP, GWENWYN YR AFU, GWENWYN Y CYLLA, GWENWYN Y NERV, GWENWYN YR ARENAV HEB WAED—HEB FYWYD! HEB WAEl) PUR—H EBIECHYD HUGHES'S BLOOJJ FILLS MEDDYGI IAETH FYDENWOG AT BURO GWAIW A DILEU EJ ROLL DDRWG. Iacbant yn nniongyrchol Waed Drwg Scurvy, Cornwydon, Tarddiantau y Crooc Cylla Gwan, Diffyg Traal, Biliousness, DYb Pei)sia, Gwynt, foen Pen, Afu IJdrwg, Neri Egwan, Iselder Ysbryd, Cortfrwymo dd Gwynegon, Poen Cefn, Fits, Nervoasness. MEDDYG Y TAD, MEDDYG Y FAM, MEDDYG Y MAB, MEURYG Y FERCH, MEDDYG Y TEULU. HUGHES S BLOOD PILLS. HUGHKS'S BLOOO PILLS. HUGHES'S BLOOD PILLS Miloedd yn tyatio i'w werth anrhaethol ml. ut yn ddi BYWY1 NEWYDD I'R GWAED BYWYD NEWYDD I'R CYLLA, BYWYD NEWYDD I'R AFU. BYWYD NEWYDD I'R ARENAb BYWYD NEWYDD I'R HOLL GORFF 11 J tJ;1 clod wedi cyrhaedd i'r G.jgl'j i Deheu, Dwyrain a'r Gorllewin. Gelwir am danynt o'r America, Canada India, Chili, Awstralia, New Zealand. Madagascar, China, Japan, ae Affrica. LII1 mawr yn cael eu hiachan yn feu- nyddol. MODDION Y GWANWYN, MODDION YR HAF, MODUION YR HYDREF. MODDION Y GAUAF. HUGHES8 BLOOD PILLS Y maent ar werth gan bob Chemist a Patent Medicine Dealer drwy y wlad, aw Is lie, 2s 9. 4s 6c; trwy y Post am la 3c, 2s lis, a 4s 9c oddiwrth y Perchenog,- JACOB HUGHES MANUFACTURING CHEMIST PENARTH, CARDIFF gg' Dim yn bur heb lun calon ar bob I Box ar Label Coch. YN AWR YN B&POD-PRIS DWY GEINIOG LLA WLYFU AR GENESIS. yn cynwys Hanesiaeth Ysgrythyrol, Genesis xxvi-I., gyda Map, gan Edward Jones, Bangor. G.istyugiad i ysgolion a thelerau arferol i lyfrwetthwyr. D. W. DAVIES, 19, Bridge-street, Caernarfon. MOORE'S MUSIC WAREHOUSE lox* Pialo ce, Bar- liJfe h. >^7^ 0 pian0Si Bar. I(¡ moniums, 8C ??t?? American Or '?'?EM??B gRUS, V IOhns fQ?Si?JBSM?? Banjos. Gui- i tars, Flutes, WAI?plisnoo a Har. ?f??tBtmjSjt JpH|mo iums yn \:g? "V???—?Ei-B  In11 Hir Purchase System Harmoniums hollol newydy am 4 gini drian Parod, nau 5s y mis am ddwd flyoedd, 26 mis, yr hyn fydd yn tip 10s. Accor dians rhagorol iawn o 3a 6c. Gellir cael Cata- logue Darluniadol, gyda'r priaiau a'r telerau, gan yr Agent fydd yn galw yn mhob man bob mis, ond ymotyn a THOMAS MOORE, 1, North-roaa, Caernarfon. PYFANSODDIADAU NEWYDDION UAC* ALAW DDU. Motktt "Djrddian dyn sydd fel glas- welltyn." I gorau o leisiau cymysg. Y ddau nodiant, 4c, DUETT ddeari-ifladol, i Treble a Tenor Y Tylawd a'r Qyfoathog (The Poor and Rich). Yo y ddau nodiant. Is. D. S. Mae y ddau gyfansoddlad uchod i fod yn gystadleuol yn Eiateddfod Genedlaethol Abertawe, 1891. Y G6g (The Cuolcoo): Canjg i leisiaa gwr- ywaidd; y geiriau gaR Dyfed. Hen Nodiant, 4c; Sol-fa, 3c. Trai a Llanw:" Can I Baritone neu Mezzo. Soprano, yn y ddau nodiant, 6c. Anthem Fel y Tosturia Tad buddupol yn Bisteddfcd Dalaethol Porthmadog. Syml,2c. Cantata syral gveegredig: Y Bugail Da (The Good Shepherd). Y drydedd fil yn barod. Hen Nodiant (piano score), 2s 6c, 3s Sol-fa, Is Gc, la 9c. Cvhoeddedig gan yrawdwr—1TyAbw, John troec, Llanelly, Anfoniir am catalogue ylhwn. DANGOR AND NORTH WALES ? ANBENEFIT BUILDING SOCIETY. Established 1872. Incorporated 1874. President and Chairma". of Directors: Dr. RICHARDS, Bangor. SHARES, jEtO EACH. SUBSCRIPTION, 2s 6D PER SHARE PER MONTH. ADVANCES. Money advanced on Freehold or Leasehold Property for 10, 15 and 20 years, to be repaid by Monthly instalmanta. For further particulars apply to John Lloyd Accountant, Mawllic Hall, Bangor, Managing Director. HUG a < >WE.\ GREENWICH ROUSE, HIGH STREET, BANGOK WATCBES Aur ac Arian, yn nglyd Uhadwyni o bob math. Gan fod H. 0. wed rayued i gycundeb neillduol a manteisial 3' ^wneuthurwyr unwocaf, galluogir of i werthi fa hynod 0 isel. t 8PECTU f I BOB OEDRAN. MODBV/AU PRiODA HARRD. Stoc Faw ynghydas yst M! o'r naiUda i'w i,3. REPAhIO, GLANHAU, &a. Rhydd Hi O'l ffylw arbenig i'r adran hon o'i bnsnes, ac ni w'beda unrhyw drafferth gofals ddi boddlOn|Wydd i'w pr^smeriaid. SYMUIilADAU AG BELONG AU Y MRI EVAN JONES & CO., CAE RD YD Caerdydd, Mehefin 20fed, 1891. SOUTH CAMBRIA 8.S., wedi cyrhaedd Caer- dydd o Raterdam, Mehefin 20fed. SOUTH Wales, N.S., wedi hwylio o Bord- i eaux am (jaerdydd, Mehefin 19eg, I T. ,l\fAR AND CO., 113A, MOSS STREET, TIVERPOOL. ABSOLUTELY THE LARGEST AND I. CHEAPEST JJOUSE FURNISHERS FOR CASH OR W THE HIRE-PURCHASE I SYSTEM. SOME OF THE ADVANTAGES OF TH-' IP. HIR'-P UK CHASE SVSTEM OVER OTHER SO-CALLED FIIRE SYSTEM HOUSES 1. We have the largest aeloctfan of the best manufactured goods in the kingdem. 2. No guarantee or security is required. 3, All business tran 'noted with us is treated ia a strictly private ar confidential manner. 4. No indication wherever is given that the goods are on hire. 5. Being bo'ia-fi ie manufacturers of almost every article we e?t, and having a large capital at our command, which enabl?s us to 3ell, considerably cheaper on our Hire-Purchaso System 1 than most of those firms tbat sell for cash only, 6. All our goods are de'ivered free of charge, and there are no ad litional expenses or charges on our Hire-Purchase System. 7. As soon as the stipulated amount has been paid the goods become the absolute property of the customer. 8. We are prepared to give a guarantee in writing of the soundness and solidity of every article we sell. 9. If any person doubts the accuracy of these statements, we are prepared t,) prove up to the very hilt every etatemet,t made. 10. Wo invite an inspection of our Stock and Workshops at any time during business hours without expecting thit such an inspection should be accompanied by a purchase. NOTE ADDRESS, ANt) DON'T BE MISLED BY OTHER ADVERTISERS. T jyjARCUS AND CO., THE LARGEST AND CHEAPEST HOUSE FURNISIFERS FOR CASH OR 0.. THK HIRE-PURCHASE SYSTEM, 13 A, M083 STREET. WORKS AND WAREHOUSE 114, 116, 118, BLANDEOKD STREET, AND- FAIRCLOUGH LANE, LIVERPOuL. MODRWYAL PRIODASOL GWERTHIR MODRWYAU PKIODASOj- o'r AUR GOREU am y PRISIAt ISELAF yn HEN SHOP jOHN HUGHES, Stryd L!yn, Caernarfon ROBERTS IcTOWEN, PERCHENOGIO* ANFONIR CERDYN I FFITIO YN HAD DKWY Y POST. SAFETIES. NEW FROM £6 TO £18. ECOND HAND FROM <4. B. OWEN. 9. E A8TG ATE-STKEE'. CARNARVON, is Sole Agent tor North Wales for the selebratei "Raleigh" S feties (as ridden b the Champioa Road Riders), the renowned Star Safeties and other w<ll-koown makes, and eupplies single machines at Wholesale Prices for Cash, or on the Monthly Payment 3ystem. Price Liats Free. G LO BE F URNISHING COMPANY Dodrefnwyr Tai Cyflawn, Cyfanwerthol, a Manwerthol. 12, 14, 16, a 18, PEMBROKE PLACE, LERPWl. DODREFN AM ARIAN, NEU AR Y GYF* UNDREFN LOG-FENTHYCJOL AM BRISIAU ARIAN PAROD. CWMNI DODREFNOL Y GLOBE yw yr hynaf a'r eangaf o'r rliai sydd yn dwyn yn mlaen fasnach ar y gyfundrcfa log-fenthyclol yn y trUetbau; y maent yn cyflenwi dodrtfn i dai, gwestai, a phalasau, llawir iawn rhatach nag y gwna y mwyafrif o'r masnachddi sydd yn gwerthu am arinn parod ya unig. Yr ydym yn alluog i wlleyd hyn di wy f >d genyn gyfalaf mawr at ein galwad, ae hufyd drwy ia bod yn wneuthurwyr y prif nwyddau aworthwn. NID OES EISIEU SICRWYDD, DIM TREULIAU YCHWANEGOL, AR EIN OYFUNDREPN LOG-FEN- THYCIOL. Y mae ein dull te a chyfiawn o ddwyn ein masnach yn mlaon, a'n telerau rhe-yinol, a'n prisiau isel mor adnabyddus trwy Ogledd Lloegr a Chymru, fel nad oes eisiaa ythftanes o sylwadau, Telerau cyffrerlinol, y rhai, fodd bynag, y gellir eu cytcewid i gyfarfod eyd, usderau cia cwsmeriaid. Tuljadau wyllmosol, mis>l a chwarterol: Swm yPryniant lOp, Taliad 0 3 6 yr Snos. 20p, „ 0 5 0 „ 50p, 0 10 0 MOp, „ 0 17 6 „ 500p, „ 4 0 0 Bydd i archwiliad o'n Stoc rcddi «r unwaith foddhad i'r rhai sydd yn bwriadu pwrcasu e n bod yn rhoddi gwell gwerth a thelerau hawddach o daliadau nair un masnachdy cyffelyb yn y Tala thau. DODREFNIR AM ARIAN, NEU AR Y GYFCNDREFN LOC FHNTaiCIOL. Anfonir Golygleni newyddion, Rhaglen Fawr Ddarluniadol, Barn y Wasg, a'r Pris restr drwy y llythyrdy ar ar(hiad. Enwch y papyr hwn. GLOBE FURNISHING COMPANY. 2, H, 16, a 18. PK.MliROKK PL ,CE, LERPWL. TO ALL ttEH WHO wisn to Marry and live a happy hie, faU 01 Health nd Viour to tbo.,e who IoN RBAD TIDE., ch;ittows of tbeir former AXU.k-.< beWes,it is a boon; seat ijf it ii' iiiRROP. tr6f in eaveiope. Aa-lim Tini Seoietary 3 k 4 i'lr^albr Sq^w, >■ heftieM w to-day a cost card. SYMUI'liVDAU AGERLVN(iaU THOMAS, RA1.CLIFFE & C- CAB RDY DD Caerdydd, Mehefin, 17eg 1891. Gwenilun Thomas, s.s. wedi cyrhtadd Huelva o Newport, Mehefin 6. Iolo Moboanwo S.B., wedi gadael Cagliarri am Huel-wa, Mehefin 14. Anne Thomas, s.h.. wedi gadael Stettj* am Skelleftsa, Mehe&i 17. Kate THOMAS, s.s., viedi cyrhaedd Bel- fast o Sraila, Mehefin 10. Wynnstay, a.s., wedi gadael Newport am Danube, Mehefin 11. BALA, S.B., wedi cyrbaedd Gibraltar 0 Suliaa, MeheSn 13. W. J. RAucLitrK, wfdi gadael Penarth am "Port aid, Mehefin 2. Clarissa RADCLiKfK, wedi gadael Kurrachei am Lerpwl, Me" efin 13. Sarah RADCLIFF., wedi gadaal Bom- bay am Dunkirk, Mehtfinl3. MARY THOMAS, wedi pasio Suea am Rangoon, Mehefin 14. JANE RADCLiFFt, s.s., wedi cyrhaedd Newport o Antwerp, Mehefin 16. DOUGLAS HILL, wedi cyrhaedd Belfast o Bombay, Mehefin 17 LLANBRRis, s.s., w-,ii gadael Hamburg am Penarth, Mehefin 14. MA"CHESTER, 8. wedi pasio Gibraltar am Antwerp, Mehefin 15. Renfrew, s.s., wedi syrhaedd Rotterdam o Odessa, Mehefin 11. I WALTER TaOMAS..8., wedi gadael Barry l am Port Said) Mohedn 6.