Tarian Y Gweithiwr

EISTEDDFOD TREDEGAR, CALAN, 1883. AT CADIFOR. SYR,—Yr wyf wedi synu llawer atoch eich bod wedi rhuthro i'r wasg fel y gwnwthoch am beth mor ddifater a dibwys a'r hyn yr ydych yn achwyn yn ei gylch. Yr eeddych yn gwybod cyfeiriad yr > sgrifenydd yn dda. Mi a'ch ystyriwn yn fwy o foneddwr pe yr anfonasech yn gyntaf ato am gael yr eglur- had. Ond dyna, yr ydym mor falch o weled ein henwau yn y wasg. Yr ydych yn hawlio mai chimi ydyw per- chenog y wobr am yr englyn buddugol i I Arabi Pasha,' ac yr ydych yn gofyn y pre-a, yn nghyd a'r eglurhad. Chwi a gewcb yr eglnxhad y goreu gallaf. Yr ydych yn cofio i chwi a Teganwy anfon i mi un llythyr rhyngoch gyda eich gwahanol ffugenwau. Yr oedd y llythyr hwnw mor gymygIyd ei gyfansoddiad (y mae o fy mJaen yn awr) fel y cefais y gofid mwyaf ei ddeongii a'i gysoni, a'r cysondeb goreu y gallwn ddyfed iddo ydoedd, gosod y ffngenwau ag oedd o dan y penawd Caerdydd yn eiddo Teganwy, a'r. rhai o dan y penawd Dowlais i Cadifor. Ond gwelaf fy mod wedi cyfeiliorni ac yn cael fy ngalw i gount ar g'oedd gwlad. Gwyddoch i mi anfon haner gwobr i ehwi am eich bod yn gydfaddugol 4 Hilyw ar yr englyn i I Garnet;' byny yw, os chwi oedd perchenog y ffugenwau o dan y penawd Dowlais yn y llythyr cymysglyd hwnw. Pa. ham na fuasech yn rhoddi eglurhad ar y pryd uad chwi oedd perchen yr haner gwobr hono, gan i mi anfon y ffugenw yn nghyd a'r arian tranoeth yr eisteddfod i chwi ? Yr un modd y danfonais y ffagenw a enillodd ar 'Arabi' gyda'r wobr i Teganwy; ond ni chefais air oddiwrth y naiil na r Uall o bdnoch i wybod pa un a oeddych wedi derbynywobrneu beidio nid oedd hyny yn garedig ynoeh. Fel hyn y mae yn sefyll, os y chwi oedd perchen y wobr ar Arabi,' yna- Tegauwy oedd perchen haner y wobr ar Garnet;' a chan eich bod y fath gyfeill- ion, setlwch y mater rhyngoch a'ch gilydd. Ond yr wyf eto yn rhyfeddu na fuasech chwi a Teganwy yn anion i mi eglurhad nad y ehwi oedd parchenogion y ffugenwau y cawsoch eich gwobrwyo o danynt. T. L. DAVIES, Ysg.

DYGWYDDIAD HYNOD YN NHREORCI. Y mae yn dygwydd fad yn y lie hwn ddau hen wr yn glolfo gluuiau—y ddau yn swydd, ogion yn yr un egiwys, ac hefyd yn swydd ogion yn yr un gwaith. Dygwyddodd fod cloff No. 1 yn gwasanaethu mown rhan neillduol o'r gwaith, ac yn llanw swyddog aeth bwysig yno. Yr overman, yn dra thebyg, yn meddwl nad allai hen wr cloff feiddio gwrthod dim gwaith, beth byoag fyddai y tal a roddai ef am dano, a omeddai roddi y t&l priodol am y gorchwyl a gyf- lawnai. Yr hen wr yntan wedi biino ar yr addewidion anghyflawnedig a benderfynodd rhoddi y gwaith i fyny. Ond er ei syndod, pwy a gymerodd ei le yn yr heading ond hen wr cloff No. 2! ac y mae rhai o'r cyfeillion wedi penderfynu galw y rhan hono o'r gwaith bellach yn Heading Cloff. Oud dyna oeddwn yn myned i'w ddweyd, mae y ddau hen wr yn eu cloffni yn cyclgloffa. tua'r un capel, ac heciant bob un i'w gornelyn y set fawr. Yn awr, y mae No 2 yn parhau i gloffi rhwng dau feddwl pa un a barha efe i dderbyn arian am waith y cloff No. 1, No. 3.

ACHOS Y BACHGEN WALL. Gan y gall fod yr adroddiad a wnawd gan Mr D. Morgan, Mountain Ash, parthed fod dosbarth Aberdar wedi cyfranu mwy na dosbarth y Rhondda at achos y bachgen ,bWn I yn niweidiol i'r glofeydd sydd heb anu tuag at y ldrysorfa, angenrhaid yw i minau wneud yr adroddiad canlynol. Fe gostiodd yr achos hwn gyda ei gilydd, fel y mae ar fil Mr W. H. Morgan, 170p Is 2c. Talodd y dosbarth hwn dreutian y Uys a'r tystion yn Mhontypridd i gyd cyn i'r achos ddyfod yn un cyffredinoi. Costiodd heiyd heblaw hynyna 8p 12s mewn railway fares i'r tyfctiou, yn nghyd a'r rhai fu yn gwasan Bethu y subpcenas. Bentbycioddy doBbarth %> i'r hen Wall tra y buyn segur ac yn aros myj Ayfaeniad. Rhoddodd yr ($«ean iddo 8p arall i'w gynorthwyo yn y* (D cyfyngder Gosoder yr oil at eu gilydd, ft gwelir fod yr achos wedi costio i gyd 181p Is 2g. O'r swm hwn, daeth 107p 18s ar y drysorfa gyffrediBol. Pymtheg punt a deugain yn unig sydd wedi eu talu o'r swm a ddaeth ami, a phe buasai dosbarth Aber- dar wedi talu y swm hwnw i gyd, fe welir na fuasai wedi talu cymaint a'r dosbarth hwn o gryn dipyn. Ond gan nad ydyw yn debyg fod y dosbartt^hwn^ wedi talu prin haner yr arian sydd wedi dyfod i iaw y trysorydd cyffredinol, fe welir fod yr ad- roddiad hwn eto yn druenns o anghywir, Coner nad wyf yn breuddwydio achwyn ar lowyr Aberdar yn nghylch eu talu; na, pe y talai pawb fel hwynt, ni fyddai angen i mi ofyn eto na galw sylw at drysorfa y baehgen Wall. Ttjimlwn tra yr oedd y BSkrhad hyn yn aros ar y dosbarth hwn mai ofer i mi oedd apelio at neb am y gweddill. Ond gan nad felly y mae, a bod yn amlwg fod Mr Morgan,wedi anghofio yr ochr gartrefol i'r ewestiwn eyn iddo erioed wueud y fath osodiad, teimlaf yn gryf unwaith yn rbagor i ofyn i bawb sydd heb dalu eu ceiniogau at yr achos hwn i wneud hyny mor fuan ag y t>yddo moddj yn neillduoi os oes rhai o lo feydd y Rhondda heb wneud. Brawddeg iachus lawn oedd hono, Dim trysorfa gyff. redinol at hycyoblegyder cymainta ddy- wedodd y cyfaill D. Morgan, mae y pethau a godwyd o ddosbarth Aberdar wedi tynu o'r drysorfa gyffredinol ddwywaith, tra nad ydyw y dosbarth hwn wedi cael dimai o'r drysorfa gyffredinol erioed, er fod yma dfdwy danchwa wedi cymeryd lie, a phob un o honynt wedi costio arian mawr. Pan ddaeth achos y bachgen Wall yn xulaen rhaid oedd cael trysorfa neillduoi ato, a phe methai hono byddai dosbarth y Bhoudda yn gyfrifol i Mr W. Morgans. Nid felly gyda'r tariff question, na gostyngiad y gy 4 standard. A phwy yn ei synwyr cyffredin a wid nad oedd cael barn y llysoedd uchaf ar bwnc y compensation, ac ar derfyn dyled- swyddau ein hatalbwyswyr yn dal cyeylltiad liawn mor uniongyiciiol, ie, a llawer mwy tiniongyrchol, a'n lies cyffredinoi na r ddau arall a nodwyd ? MAOON.

BWRDD YSGOL ABERDAR. MRI GOL.,—Gwelais yn y DARIAN am Chwefror yr 22ain lythyr mewn perthynas i weithrediadau y Bwrdd uchodyn cynwys y frawddeg ganlynol Pan agorodd y Parch B. Evans cimpaign y fourth standard gyntaf yr oedd Mr D. P. Davies yn y Brdd, ond ni ddywedodd air o'i euau. Methodd Mr Evans gael eilydd i'w gynygiad, a gorfu iddo felly syrthio i'r llawr." Er mwyn dangoe pa faint o wirionedd sydd yn y llinellau uchod, rhoddaf ger hrnn orvriodeb ogofnodion (minutes) y Bwrdd mewn cysylltiad a'r mater. Mai y 5ed, 1881, rhoddodd y Parch B. Evans rybudd o'i fwriad i gynyg fod y Bye lutes i gael eu cyfnewid drwy ostwng y standards. 7 7. 7 Sylwer yn fanwl mai rhoddi rhybudd ac nidgwneud cynygiad gymerodd Ie y diwrnod ,ul hwn. Er fod Mr D. P. Davies, yn nghyda Difer o'i aelodau ereill yno ar y pryd, nis gallasai un o honynt eilio na chefnogi y pwnc am y rheswm digonol na wnaeth Mr Evans gynygiad-rhoddodd rybudd y byddai iddo ei ddwyn dan sylw mewn cyfarfod I arall. Gwyr pawb sydd yn mynychu cyfar- fodydd chwarterol y cymdeithasau dyn carol, a chyfarfodydd ereill, ei fod yn arfer- ?ad i roddi rhybudd cyn y gall aelod neu gynrychiolydd ddwyn unrhyw beth newydd dan aylw; ac yn ganlynol mewn cyfarfod dyfodol cymerir y pwnc i fyny drwy ei cynrg a'i eilio, siarad yn ei erbyn a throsto, ac 4v& ei dderbyn neu ei wrthod. Felly y .i7r. r'v vtt owfthsiDol Fyzudftti Ueol. n yi, i81, ,paLl vitiyt&Htii pwac ddytod d:i.n syh^ ys y j B, Sfaas yn absenoi, U y cwestiwn, a cheisiwyd gan y clerk ysgrifenu at yr Education Department i ofyn a fyddai iddynt ganiatai gostwng y standards fel yr amcenid gynyg." I; Mehefin yr 16eg, gohiriodd y Parch B. Evans ei gynygiad i gyfnewid y Byelaws, ao addawodd barotoi crynodeb (stattment) o'r rhesymau dros ostyngiad y standards Gorphenaf y 7fed, tynodd y Parch B. Evans yn ol ei gynygiad o berthynas I ostyngiad yatandards." Dyna hanes ca mpaign y fourth standard yn ol cofnodion y Bwrdd. .<, Yn awr, edrychwn beth a wnelai Mr D. P Davies a'r pwnc, gan ei fod yn cael ei enwi yn fwy penodol na'r aelodau ereill. Dy wedir nad agorodd ei enau o blaid y cyny;- iad." Ni chafodd Mr Davies gyfle i wneud hyny am nad oedd ya bresenol yn y cyfar- fodydd uchod o eiddo y Bwrdd. Yr achos o'i absenoldeb oedd ei fod yn glaf ar y pryd —bu yn aualluog i ada.el y ty o ganol mis Mai hyd ddiwedd Awst. Nid rhyfedd fod awdwr y llythyr uchod yn methu dweyd y gwir am bethau ddy- gwyddent bron dwy flynedd yn ol, gan ei fod yn medru gwyrdroi yr hyn a gymerodd le o fewn ychydig ddyddiau. Dywed i Mr D. P Davies, Ynyslwyd, "gynyg fod y Bwrdd i roddi trwydded llafur {labour certificate) i blant ar ol iddynt fyned drwy y bedwerydd standard." Ond yr hyn a gymeiodd le oedd:—" Mr Davies yn rhoddi rhybudd, osy byddai hyny yn unol a chyfreithiau addysg 1876 a 1880, y gwnai gynyg fod y Bwrdd i roddi trwydded Hafur i blant wedi myned drwy y bedwerydd standard, Paham y gadawodd allan ran o'r frawddeg ? Onid i gamarwain y darllenydd ? Y mae gwahaniaeth nid bychan rhwng rhoddi rhybudd o beth a gwneud cynygiad o uono. Y mae awdwr y llythyr yn enllibo cymer- iad aoUiers Aberdar drwy gymeryd arno fod yn un o honynt. Yr wyf yn adnabod can oedd lawer o honynt yn eitbaf da, ond nis gallwn gyfeirio at un nad yw yn feddianol ar ddigon o wroldeb a dynoliaeth i ddweyd ei farn yn ngwyneb dyn, ac nid ymosod yn ei gefn, yn ddirgel fel y tybia efe; ond y mae ei leferydd yn ei gyhuddo, ac y mae yr enw a fenthyciodd a'r wisg a osododd am dano yn methu cuddio ei noethi. D, P. DAVIES. [Os teimla y cyfaill awydd i roddi atebiad i'r llytbyr uchod, cofier fod yn rhaid gwneud hyny o dan enw priodol.-GOL ]

CYFARFOD PYTHEFNOSOL GLOWYR DOSBARTH MERTHYR. Cynahwyd y cyfarfod uchod yn y Three Salmons, Merthyr, ddydd Sadwrn di weddaf, pryd yr oedd yn bresenol 22 o Snuyehiolwyr, ac hefyd Mr D. Morgan, otmtso* Ash. Y peth cynW dd&etli dan sylir owid gefyn am adroddiad gan ddir prwyaeth ag oedd wedi cael ei hymneillduo er ymddyddan air y priodoldeb o-wneud I ymaith &'t pay tair wythnos ar ddeg, pryd y cafwyd ar ddeall nad oedd Mr Martin wedi cael cyfle i'w derbyn hyd yn bresenol. Felly, gohiriwyd y mater am bythefnos eto. 2. Ein bod fel dosbarth yn dymuno ar unrhyw frawd a fyddo yn derbyn ymosod- iad oddiwrth y swyddogion, i roddi ei achos yn llwyr i'r dosbarth, neu ynte ni bydd yn cael ei gynorthwyo. 8. Ein bod yn anghymeradwyo i lowyr y Cyfaithfa i fyned i weithio twrn ar hyd yr heolydd, heblaw iddynt gael 3s. 4c. y dydd fel safon. 4, Fod y cyfarfod hwn yn anghymerad. wyo i'r un glowr pan y bydd yn gweithio twrn ar hur y owmni, i lanw drams i wneud i fyny ei hur briodol. 1 5. Fod y cyfarfod hwn yn anghymerad- wyo i neb o lowyr Merthyr i weithio ar yr hyn a elwir consideration, os bydd yn bosibl gwneud cytundeb. 6. Fod yn ddrwg gan y cyfarfod gael ar ddeall fod rhai o swyddogion y glofeydd yn peidio a thalu yn unol a'u haddewid, am eu bod yn ystyried y gallant wneud fel y myn- ont a'r consideration. A charem alw sylw y cyfryw nas gallant wneud fel ymynontar ol iddynt wneud unrhyw awgrymiad. 7. Yn ol barn y cyfarfod hwn, y mae y gwerth sydd o wahaniaeth rhwng gweithio wrth y lampiau tan, a gweithio wrth oleu noeth, yw deg yn y cant. 8. Ein bod yn taer ddymuno ar D. Mor- gan, ein goruwchwyliwr., i alw cyfarfod o lowyr Plymouth, ae iddo anerch y cyfarfod er dangos iddynt y budd sydd yn deilliaw o fod mewn undeb a'r dosbarth. 9 Fod y cyfarfod nesaf i'w gynal yn y Bute Arms, Pontmorlais, Merthyr, nos Sadwrn wythnos i'r nesaf, am bump o'r gloch.

ACHOS CHECKWEIOHER Y DINAS, CWM RHONDDA, A HEN LOWR. MRI. GOL.Goddefwoh i mi i wneud ychydig o aylwadau ar ysgrif dyweU ac aDghyson y dyn hwn. Dichon ei fod yn hen lowr, ond mae y don yn rhy bregethwrol o lawer iddo fod yn perthyn i un glowr, hen nac ieuanc, a weithiodd yn y Dinas, nac tin man arall, yn ddiweddar. Gellid meddwl fod yr ysgrifenydd hwn yn meddu ar gryn lawer o secrets y perchenog presenol, yn nchyd a rhai hen weithwyr fel ef ei hun. Cymerer, heb ail roddi ei eiriajU, l mi ateb ei ofyniad tybiedig yn y DAIUAN ddiweddaf. Hwyrach fod rhai yn barod i ofyn am ba achos y diswyddwyd yr atalbwyswr blaen orol. Nid am ei fod yn atalbwyswr, ond o herwydd (ac efe yn at&lbwyswr) i Mr Tho- mas dybied ei fod yn ymyryd A gwaith na phertbynai yn briodol i'w swydd; ac yn hyn, yn nhyb 'Hen Lowr,' os yn gyfreithiol iawn, y mae Mr Thomas yn profi fod ynddo eraffder a thaerni cymeradw'y.' Fod ynddo daerni a cbraffder' sydd ddiamheuol, ond a ydyw y defnydd a wnawd o hyny i'w gymeradwyo sydd gwestiwn arall. Wei, beth, ydoedd trosedd yr atalbwyswr? Gosod ar ben y pwil bapyr yn galw cyfarfod o'r gweithwyr am naw o'r glocb boreu dydd Sadwrn, yr 16eg o Ragfy*. 1882. Ar gais pwy y gosodd y papyr hwnw i fyny? Y gweithwyr hyny ag oeddent wedx cyfarfod a'u gilydd y nos Wener blaenorol. Beth oedd yn galw am i'r gweithwyr gyfarfod A'u gilydd nos Wener a dydd Sadwrjii ? Gweith. red oedd anghyfreithlon o eiddo Mr lhomas. Paham y gorchymynwyd i'r atalbwyswr i roddi y papyr hwnw i fyny yn fwy na rhyw un arall ? Efe ydoedd ysgrifenydd y eyfar fod, ac yn arferol o wneud hyny. A oedd hyny wedi ei wneud o'r blaen yn y JQfa hon? Oedd, laweroedd a weithiau, ac o v ^rahafg>! ac amrywiol lywodraeth- w vr/Pwy saUvi oi osod Jii j vviyilaqk vviacupdydu cyhoedttoa, gydweithwyr. Paham y gosodwyd ef yn y swydd o ysgrifenydd ? Am ei fod yn atal- bwyswr, ac yn dybiedig rydd o afael y ddyrnod arferol yn nglyn 4 gosod papyrau o'r fath i fyny. A ydyw yn arferiad mewn glofeydd i'r atalbwyswyr i fod yn ysgrifen- yddion, a gosod papyrau o'r fath i fyny ? Ydyw, bron yn ddieithriad drwy holl lo- feydd y deyrnas lie mae y cyftyw yn bodoli. A oes rhyw loberchenog arall yn Nghymru wedi ceisio troi ymaith atalbwyswr am wneud yr un peth ag a wnaeth hwn ? Nac oes; dim un. Yn mha beth, ynte, y mae craffder a thaerni' Mr Thomas yn gynwys. edig yn y fusnes hon ? Yn ffeindio ffordd i syruud y dyn a dybiasai y gweithwyr oedd ganddynt yn rhyddweithredydd rhyngdd yut ag ef, ac am i hwnw ar eu cais ieiddio a gosod papyr i fyny i alw cyfarfod i roddi atalfa ar ei rwyfiant afreolaidd ac anghyi reithlawn. Nid am ei fod yn atalbwyswr, medd Hen Lowr.' Os felly, nid yw hyny eto ond profi ddarfod i Mr Thomas ddal gafael ar ei droseddiad tybiedig ar hawliau y swydd hono i ddial arno, am iddo ar gais ei gydweithwyr feiddio ei wrthwynebu ef. Diau fodyn Mr Thomas rai llinellau (traits) canmoladwy, oud y mae ceisio gosod allan y weithred erlidgar hon o'i eiddo fel yn dangos un o honynt yn ffiaidd 1 Nid oedd yn fy mryd i ddweyd dim ar y mater hwn yn bresenol. Yr oeddwn wedi dweyd yr hyn oedd genyf, ac wedi tewi oni b'ai fy modyn eanfod yn ysgrff Hen Lowr' amcan cuddiedig i daro dyn sydd ar lawr, i godi y cryf a darostwng y gwan, i noddi y cyfoethog a newynu y tylawd. Y mae ei sylwadau parthed yr atalbwyswr presenol yn profi yr un tueddiad, a'r mwyafrif o honynt mor gyfeiliornus ag y medrant fod. Trueni fod dynion yn disgyn o leoedd mor lk i wneud gwaith mor frwnt. Eto, na feddylier fod genyf y cydymdeimlad lleiaf & chynghor Mr D. Morgan. Mountain Ash, gyda golwg ar ddefnyddiad yr arian a all fod wedi eu casglu at dysteb Mr Thomas, Dinas. Na, er mwyn eich aurhydedd, gyd. weitbwyr, na fydded i chwi ddefnyddio dimai o arian a all fod wedi eu casglu at y dysteb hon i un dyben arall W. ABRAHAM. 4

YR ALCANWYR. Nid oes dim yn newydd i'w gyhoeddi yr wythnos hon eto. G wneuthur gwaith mawr sydd yn lie prisoedd cymedrol. Paham y mae yn rhaid ysgrifenu ar yr un achos o wythnos i wythn«s ? Gadawer y gwaith mawr ynte, ac yna bydd hon yn un o'r canghenau goreu o fasnachaeth. Deallwn fod cyngherdd Gwyrosodd i fod yn un lwyddianus. Y mae merch hen gyf. eillion i ni, sef Mr David a Mrs Sarah Jones, Llanelli, yr hon y bum yn ysgrifenu am ei rhagolygon o'r blaen—Miss M. A. Jones (Morewood), Moriah Glee Party, Miss M. Hopkins, Mr D. Tbomas, Miss A. Morgan, Caersalein Glee Party! Ehedydd Samlet, Miss Cornelius, Mr Robert Davies, Bronwen Rhondda, Llacsamlet Glee Party, y Mri Lewis, Siloh Glee Party, Mr Wm. Thomas, Llinos Samlet, Asaph Trewyddfa, Mr D. .J{'Y:-c -i gyt-^v. rv, }"'jà.i"Î_ ]i0:; Eiii, Mr D. a Pen tee Welsh Fusiliers yn gwasanaethu ar yr achlysur. Gallwn ddysgwyl gwyl gerddorol oddiwrth y rhai uchod nos Sadwrn nesaf yn hen gapel Siloh, Landwr, ac y mae yn dda genym ddeall fod cynifer o gyfeiHion gan y cystuddiedig Gwyrosydd drwy ddyffryn Tawe, a bod glowyr, llafurweithwyr copr, ac alcanweithwyr y cwm yn penderfynu ei anrhydeddu a chyngherdd anrhydeddus. Diau nad anghofiant mai wyr i Daniel James. Mynyddbach, yw ein bardd tlws Gwyrosydd. Llwyddiant calon iddo. LEWYS AFAN.

Y GALANAS LLTFOGOL YN AMERICA! TREFYDD WEDI EU DIFETHA 11 MILOEDD 0 BOBL YN NEWYNU 111 Y mae masnachaeth yn Louisville bron yn sefyll yn hollol, ac y mae yno o bump i chwe' mil o personau wedi eu gyru o'u cartrefi. Nid yw y rhan ogledd ddwyrein- iol o'r dref yn ddim angen na darlun o an. nghyfanedd-dra hollol. Dywed newyddiadur arall fod y llifogydd a gyhoeddir sydd wedi cymeryd lie mewn gwahanol ranau o'r Unol Dalaethiau y rhai mwyaf annhreithiedig a wybuwyd erioed am danynt. Y mae Cincinnatti wedi dyoddef yn ar- swydol. Syrthiodd amryw o adeiladau pwysig. Hysbysir fod cant o bersonau wedi boddi, ond y mae y cynhwrf gymaint yn bresenol, fel-nas gellir ymddibynu ar gywirdeb yr adroddiad hwn. Y mae y dwfr yn barhaus godi, fely mae yno ddigon o ddwfr ar yr ystrydoedd i nofio yr ager o ddwfr ar yr ystrydoedd i nofio yr ager long fwyaf ar yr afon. Y mae o 30 i 40 o filoedd o ddynion wedi eu taflu allan o waith, ac y mae cant o dai o dan ddwfr. Cyfrifir fod y golled i eiddo ya Cincinnati yn unig yn eyrhaedd yn barod chwech miliwn o adoleri. Y mae pob rheilffordd wedi ei hatal, a'r Ilaw-weithfeydd wedi eu can i fyny, ac o ganlyniad, y mae 9,000 o ddynion yn eegur. Y mae y ddinaa wedi benthyca can' mil o ddoleri i gyfarfod &'r augen prosenol. Y mae cychod yn nofio ar yr heolydd i'r dyben o gludo cynorthwy i'r dyoddefwyr. Y mae Newport, ar lanau Kentucky, wedi ei gorlifo- gan ddwfr, ac yn gofyn am gynorthwy. Y mae y maer wedi anfon allan hysbysiad fod tri chaat o deuluoedd mewn eisieu mawr. Y mae yr Ohio yn llifo heibio yn ddystaw, ond gyda nerth anorchfygol, a'r current lleidiog yn cario gydag ef dai a pbethau ereiil. Cafwyd gafael mewn baban yn cysgu yn ei gryd mewn ty oedd yn nofio heibio, a chymerwyd y bychan i nawdd-dy y Pabyddion i'r amddifaid yn Cincinnati. Gwelir heidiau o lygod Ffrengig yn cael eu gyro allan o'u tylian, ac yw nofio ar Wyneb y dyfreedd. Y mae Maddiaon, yn Indiana, wedi ei gwagbau gan y llifogydd, ac y mae y rhan fwyaf o'r dref wedi ei gorchuddio a dwfr. Y mae Milton, yn Kentucky, wedi ei hollol gladdu mewn dwfr, ac y mae yr adeiladau rhyddion wedi eu hangori a cabhs. Cyrhaeddai y dwfr i loftydd liuaws o dai. Yn New Albany ceir chwech canto deulu- oe Id yn ddigar tref; ac yn Jeffersonville ceir pedair mil o bsbl wedi eu colledu o'u holl eiddo. Y mae y rhan fwyaf o'r tai oeddynt ar y gwaelodion wedi eu hysgubo ymaith gyda'r llif. Cyfrifir y golled yn cyrhaedd y swm o un filiwn a phum' can' mil o ddoleri Y mae dwy ran o dair o Cincinnati o dan ddwfr, ac un than o bump o Louisville yr un modd. Y mae yn y lie hwn yn unig wyth mil o bobl yn ddigartref. Nid oes amheuaeth na ddilyni. y fath ddygwyddiad echrydus a hwn a llawer iawn o eisieu ac afiechyd. Ond ni a hyder. wn y bydd i'r Hwn sydd yn cadw y dyfr, oedd yn ei ddwrn i gyfryngu a goruwch lywodraethu y cyfan er daioni.

CWM-YB-ABEB. CYNELIR EISTEDDFOD Fawreddog yn y lie uchod mewn pabell eang dydd Mawrth Sulgwyn, Mai 15fed, 1883, am ddau a chwech o'r gloch. Llywydd: Parch D. W. Williams, M.A., Y.H., Fairfield. Beirniaid: Hywal Cynon a Mrs Thomas, Aberfawr. Telynorion Mri R. Barker a'i fab (R.A.M.) Cerddoriaeth. 1 Datod mae Rhwymau Caethiwed,' gwobr J28. I Y Biodeuyn Olaf,' gwobr X3. Rboddir gwobrwyon anrhydeddus mewn cerddoriaeth, adrodd, areithio, a barddon iaeth. Mynediad i mewn, Baenseddau, Is:; Olseddau, 6c; Plaut, 3e. Y programmes i'w cael am geiniog yr un gan yr ysgrifenyd-,I,-E. Thomas, Aber Fawr House, Caerphilly. MOUNTAIN ASH. ll/TR. T. WHIT'TY EVANS has been favoured with instructions by the Administratrix of the late David Bevan of Hirwain, to sell by Auction at the Bruce Arms, Mountain Ash, on Thursday, March 8th, 1883, at 7 p m,, in Nine Lots, Nineteen Leasehold Messuages or Dwelling Houses, viz., Nos. 101, 103, 105, 107, 42, 44, 46, 48, 50 52, 54, 56 58, 59, 60, 61, 62, 64 & 66, High Street, Mountain Ash. For particulars see posters. Allen! Allen! I Allen !I! Y dyn y chwiliaf am dano, sydd eto yn NHEML IECHYD AMERICANAIDD 2. Heol y Farchnad, Aberdar. ISsT Sefydlwyd 23 mlynedd yn ol. Y meddyg hynaf yn Nghymru fel Ilysieuycld, trydanydd, a darllenwr dwfr, yr hwn sydd wedi meddygmiaethu cymaint o filoedd yn nghylchoedd y bryniau Cymreig. Geilw ar bawb sydd yn dyoddef oddiwrth ddoluriau yr afu, y cylla, ac achwyniadau gwaedol, ymofyn am ei Liver Parcel, Patent, lachad diamheuol at diffyg treuliad, a anfonir yn ddidraul am 2s 9c a 4s 6c o unrbyw ran o'r Deyrnas Gyfunol. Paham y dyoddefwch ? Y mae lachad yn sicr. Y mae miloedd wedi eu gwaredu drwy ei driniaeth ef rhag myned i'r bedd yn ieuoino. Cyfeiriad,-Temi Iechyd Americanaidd, 2, Heol y Farchnad, Aberdar. Heol Bute, Tr?-.rc:s 11c y fcweiayudir hoh dydd GweÀwr, DAVIES'S Cough Mixture t Y Feddyginiaeth Fawr Gymreig at Bes- wch, Anwyd, a Diffyg Anadl. Dan r chain auwyd ya nychu,-Wr lungs Yn rhyw lesg weithredu Mwy caii trwy y Cough Mixture' cu, Oes o iechyd adfbesych.t! Y Parch. Lt. B. Roberts, Ffestiniog. DAVIES'S COUGH MIXTURE DAVIES'8 COUGH MIXTURE Mei'dyginiaeth anffaeledig at Beswch, An- wyd, Grygm, Diffyg Anadl, a'r holl anhwyl- derau perthynol i'r -Frest, y Gwddf, a'r Ysgyfaint. Mewn potelau, Is li-c, a 2s 9c, a 4s 60 (gyda Stamp y LIywodraeth. Dylai potelaid fod yn mhob ty. Cy- meradwyir ef gan feddygon, canmohr ef gan ganoedd sydd wedi rhoddi prawf arno) a gwerthir ef gan bob Druggist yn Nghymru, ac y mae tystiolaethau yn dyfod i law yn barhaus. Y mae yn hawdd ei gymeryd, y mae ei bris-yn nghyrhaedd pawb, y mae ei ddylan. wad yn uniongyrchol. Rhyddha y Phlegm, cliria y llais, rhagflaena y Darfouedigaeth. Y mae yn hollol ddyogel i'w gymeryd. Cofiwch nid ydyw DAVIES'S COUGH MIXTURE Y* mhlith y darpariaethau hyny sydd yn cael eu hargymell a'u hargamnol at 'bob afiechyd," ond yn unig at ANHWYLDERAU Y FREST, Y GWDDF, A'R !8€GYFAINT (LUNGS). KEGYS Peswch, Diffyg Anadl, Bronchitis, Dolur Gwddf, Anwyd, Poeri Gwaed, Colli'r Llais, Pas, Orypi, Isflueoisa, Asthma, Darfoded- igaeth. Gwin iajfaos mewn iechyd—al orchwyl Sydd l warcthod bywyd, 1 Dyfais dda ein Davies ddiwyd 1 A^Tioda boea teuluoedd byd.-AtwmydL Y MTAB I DAVDSS4S COUGH MIXTURE j Yn cael ei gydnabod gan feddygon fel dar. ^.afyddiad pwysig mewn meddyginiaeth. Y mae yu rhoddi esmwythad ac iachad uniongyrchol ac effeithiol oddiwrth holl anhwylderau yr ysgyfaint, peswch, anwyd (yn y Frest a'r pen), diffyg anadl, influenza, poeri gwaed, Crygni, ac hefyd yn rhag. fiaenu y darfodedigaetla, yr hwn sydd mttf fynyeh ya ddim anagen na *rrtiypin< Mi- ioagjTfchol ac anwrthwy»elN^ftj|yf tote aylw priodol i beswoh ac anwyd. Mewn potelau, Is ltc, 2s 9c, a 4s 6c (gyda Stamp y Llywodaaeth. TYSTIOLAETH, Cwmcemryw, Glasbwll. Syr,-Gwnewch y defydd a fynoch o fy enw i; nis gallaf ganmol gormod ar eich I Patent Cough Mixture' Tybiai pawb fy mod yn ngafael y Darfodedigaeth, ond trwy eich meddyginiaeth dychwelwyd fi i'm cyflawn iechyd mewn ychydig amser. Rhyddhaodd y Phlegm, gadawodd y peswoh fi, ac yr wyf yn cysgu yn dda y nos, heb fy aflonyddu o gwbl gan ddiffyg anadl. H. DAVIES. Ar werth yn Llundain gan Barclay and Sone6 Farringdon Street; yn L'erpwl gan Evans, Sons, & Co.; a chan holl fferyllwyr Cymruj Gofynwoh am 'Cough Mixture Hugh Davies,' a gofaler fod enw y perchenog ar Stamp y Llywodraeth. „Gan bob Druggist. DAVIES'S, TONIC AND ANTIBILIOUS jPILLS, Beth ydyw y feddyginiaeth oreu at Ddiffyg Treuliad ? Davies's Tonic and Antibilious Pills. Beth sydd yn rhyddhau poen yn yjoylla ar ol bwyta ? Dayies's Tonic and Antibilious Pills. Beth symuda ar unwaith surni yn yr ys- tumog ? Davies's Tonic and Antibilious Pills, Beth sydd feddyginiaeth effeithiol at boen rhwng yr ysgwyddau ? Davies's Tonic andfAntibilious Pills, A oes meddyginiaeth at iselder ysbryd ? Davies's Tonic and Antibilious Pills, Beth ydyw y ddarpariaeth fwyaf effeithiol at godi yr archwaeth at fwyd ? Davies's Tonic and Antibilious Pills. Y_MA,lg DAVIES'S TONIC & ANTIBILIOUS PILLS Yn ddarpariaeth sydd wedi profi yn feddyg- iniaeth sicr, buan, a dyogel at yr anhwyl- derau uchod, yn nghyda phob anhwylder sydd yn cael ei achosi gan diffyg treuliad, poen yn y cylla, poen yn y pen, Rheumatism, y ddanodd, Neuralgia, &o. Y mae Davies's Tonic and Antibilioua Pills o werth anmhrisiadwy i bawb sydd yn dyoddef oddiwrth y clefyd melyn a churiad y galon. Y maent yn hawdd i'w cymeryd, yn ddyogel hollol i bob oed a rhyw. Nid ydynt yn achosi y poen lleiaf yn eu heffaith ar y corff, ond gweithiant ymaith yr af. iechyd, gau buro y gwaed yn hollol oddi. wrth bob anhwylder sydd yn achosi toriad allan, &c. N«S!iai yn dyoddef gwendid a awydd at fwyd, iselder ysbryd, &c. fod hebddynt, gan eu bod yn codi archwaeth at fwyd, ac yn cryfhau y Nerves a r cyrff yn gyffredinol. Dose.-I rai mewn oed, dwy bob yn ail nos j i rai o dan 15 oed, un bob yn ail nos. Mewn blychan Is lie a 2s 9c; i'w cael gan bob Druggist, neu anfonir blyohaid drwy y post oddiwrth y perchenog ar dder. bymaa eu gwerth mewn Stamps. I Parotoedig yn uaig gan H. DAVIES, A.P.S., Chemist (By Examination), Machynlleth, Medalisfrjof the South School of Chemistry and Pharmacy, Qrsalffio^ pf "ides f She Apothv\iies' Hali, Londoa. FEL enghraifft o'r dosbarth o fnddy laethau y earem argymhell i sylw C yn mhob man, dymunem gyfeirio at 4 pariaeth ddiffuant, didwyll, ymddi.if,,q-o mwyaf gwerthfawr a llesiol ag y gv?ydd^^H am dani, sef Quinine Bitterifl GWILYM EVANS "J" Yr hwn sydd yn fath o Tonic IlyslenoL^I yn hollol yr hyn y gosodir allan—ei fod gyfansoddedig o lysiau wedi ei ddfdTl mewn dull gwyddonol, a chyde'r c mwyaf sydd ddichonadwy er sicrhau iwyddiant. Y cylla yw peiriaut ina- treuliawl y corff, ac o hono ef y is yr n j ranau maethlonol trwy y soddiad. Os na chedwir hwn mf %/n syrthia yr Roll gorff i ddyrysweh. i ac aipcan ponaf y Quinine Bittere yw oac^^l y cylla yn iachus, a phob organ yn gweiib^^l yn hwylus ac yn eu Ue, a gellir yu def?w^^B ystyried y Bitters hyn y fed*'vguiiae^M deuluaidd oreu y gwyddis am umi. meradwyir hi yn ddibetrus at an nbroalir^^H yn ei gwahanol agweddau, ac aiieohyd^H ddwyfron a'r afu, yn nghydag anli wyidart^^l gewynol. Yr ydym am lawer o tlynyfidi^^B wedi edrych gyda gradd helaeth o -idr^l dybiaeth ar feddyginiaethau hy,I-iypia a thueddid ni i wneud hyny A'r foddypib^M weth hon, sef Quinine Bitters Gwiiy^H fs-vans, hyd nes y gwelsom y fat;' dyatfo^H Pwysig a dylanwadol ddynion a wyddent mor dda, ac a gymamt o ymchwiliad i'w hansc1 '1 D^nunem yn neilliuol rybu ldio y hoedd l fod yn ochelgar yn eu d ? buiiad^^B gyffeiriau, a dylent fod yn gwy o rar«^H beth am ansawdd y darpariadat r.addyc^H a fwriadant gymeryd cyn ou PN"),Oagu,; oa, wedi ymchwiliad, y boddlonur brry at^H eu rhinweddau, dylent fod yn e-y. wLfft teg iam y a riioddi°idd^H brawf teg a pharhaol, a pheidi ^yaierw^H i red^ a phwroasu Tuoddyein^H laethau lselbris, y rhai yn fynyeh -j, br~.fani^| nid yn unig yn ddiwerth,. ond yt> niweidiol. Oddiwrth ein gwybodaeth bersonoi am darparydd a'r perchenog, gluc, ei f yn ei broffeswriaeth wedi cyrhtroid yr rhydedd uwchaf yn y gangen fferyllol, ystyrir ef yn un o fferyUwyr m^vy it dig ao addawol y dydd. FFEITHIAU AM QUININE B;:TR GWILYM EVANS, Y maent yn cael eu oyznerad wyo feddygon a fferyUwyr i'w cleiaoa ar bob meddyginiaeth arall fetihu. Y SBtSAal ya cael eu cymeryd hen jyfoethog a'r tlawd, acbaa po mhob sefyuft ae o dan bob aTDgylohi^a^^B uniS yn Nghymru y maeat adnabyddus, ond derbynir orders am A U ynt o America, Canada, yr ACypxa^M Awstraua, &c. Y mae pawb sydd wedi en lroi OQwaitfcH yn eu cymeradwyo i'w cyfeilli^a, a thrwyM hyn y mae y gofyn am danynt yn cvny&ItlH yn helaeth o flwyddyn i flwyd i. n. H Y mae hyn yn brawf teg e'i h H canys paham y prynai neb y is viygiui&etJk^B am yr ail a'r drydedd waith c- tl iuaactsl H yn derbyn budd a lleshad ode i+ ^uynti ? H MKDDYCHNIAETH Hynotat TR Oh* &Jt- rw I Quinine Bitters Gwilym £ pans I Y.mae ynddynt gy-ysge. ii-I cy^rai^ I ohwerw a noelus-lysiau, we ii oii h.viias ■ gydgymysgu mewn modd new /dd, hapun, ■ a dirgel, gan y dyfeisydd, K,. (iwih i I Evans, F.C.S^ M.P S., ■ Y mae y gwahanol lysiau we ii cvtuyBps H Sa hynod o ffodus, a chynwy^* y Q uniee H itters yn ddiamheuol y ddiv jxiriaj>tli er Has y corff dynol. H Eu DEFNyDOIOUJEB YN UN- AYMYSC- I Hawdd iawn fyddai i unrhy w ut; bi jmt I y meddyginiaethau uohod a? wuhrinj a I hawdd fyddai gwneud rhyw rrymyHjaad a I bcynt, ond ansawdd iawn rj clJru Criai yy I holl lysiau uehod at eu gLivad am anwi I rhesymol. acanmhosibl fy^Iai en oyrnvm I yn y modd cyfrwys a medru. y gwiii jS I Mr. Gwilym Evans, a chanddo tJi ya ■ y mae y dirgelwch mawr o gymysga y I pethau hyn gyda y fath lwy&uarifc a'r I affaith. ■ Y maent wedi eu profi In offeiiWoS i I sympd y doluriau a ganlynI DIFFYO TKKUUAD A'I G4.DAU. I Set poen yn yr ystumog, gyy^togi'wvdd, I trymder anarferol ar ol bvyca: gwaekHBT B oyn bwyd, diffyg archwaeth, bias aa- I nymunol yn y genau, gwrui m.íVr ya ? II oylla yn achosi y corff i rwyuio, yr aiis^dJ 11 yn drwm, a'r genau yn sych, brathia.lva 11 poenus yn y frest a'r ocLravj, a umiv .fi 11 bigiadau fel pe bae pryfed -a yn y cylla"- f I tm ne^J-ihwaneg • r'couaa nohoa 11 yn arwydd o ddiffyg treuiiad, a goreu p* f I grntaf y deohreuir ar | I oxttera Gwilym Evans. I SYLWADAU CYFW;I lm Not, f I Gallai rhaidybio ei bod ya Mmhosib;" < I i*n feddyginiaeth effeithio Meahad me m t I oynifer o wahanol ddoluri i:?. Y mae yt ,| I ateb yn syml a pharod, set (i bod iyf-iioi* j aethau pwysig i'w cael unrhyw OJ,I118;f; fod y feddyginiaeth ya ayi vy* cyjiit-j;' « |f wahanol lysiau; (3), y mae y driciaeth fi an hoHoI resymol, sef sym::d y do&xf | yn gyntaf trwy gryfhau y cyfacaoddiNlt m f felly amddiffyn y rhanau gwaaaf a m agored i afiechyd. Ar boh w doeth ydyw yn gyntaf chwilio aohots P lur. | lur. Cyfarwyddiadm i'w burcasu. Gofyner yu eglur am QniniH -V. Gwilym Evans. Ar ol ei gael, edrych;,i fanwl ar y label, a sylwer Ar Ktarap y Liywf j y odraeth sydd ar wddf j bocel. a" ir'yii:4j' gweled yr enw Gwilym KVHCI, FajgliK M.P.S., wedi ei ysgrifenu yu || perohenog. "j |j| Gofaled pawb na chymeront on tw/Saj I aa derbyn cynghor i gymeryd aiirhyi foddion arall o dan yr h it* eagiu ol fod y]! Hawn cystal ao yn rhatweii, Esgus g j ii tlawyuodruth yw hwua. j Cofier bob amser fod efelyohiadart iliva, t i bob peth da, ao y mae Ucu*w3 mum f efelyehiadau i feddyginiaeth tud ierohok Jiv j