Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
7 erthygl ar y dudalen hon
Y FRWYDR.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y FRWYDR. PRIF ddigwyddiad etholiadol yr wythnos ddiweddaf yn Nghymru, yn ddmu, ydoedd y gynnadledd fawr Ryddfrydig yn Nghaer- narfon. Oeir adroddiad cyflawn o'r gweith- rediadau oddi wrth ein Gohebydd Arbenig mewn colofnau eraill yn y rhifyn hwn. Pan ystyriom ddifrifwch y sefyllfa, nifer y cynnrychiolwyr o bob parth o'r Dywysog- aeth, a'r brwdfrydedd yn gystal a'r unfryd- edd gyda pha rai y pasid yr holl benderfyn- iadau, rhaid edrych ar y gynnadledd fawr- eddog hon, a'r cyfarfod cyhoeddus a'i dilyn- odd, fel yn meddu pwysigrwydd anarferol, a disgwyliwn effeithiau daionus iawn i ddilyn yr arddangosiad. Llywyddid y gweithred- iadau yn y gynnadledd gan y Gwir Aurhyd- eddus D. LLOYD-GEORGE hyd nes y gorfu iddo ymadael er mwyn myned i Lundain, pryd y cymmerwyd y gadair gan Syr ALFRED THOMAS. Gwelir oddi wrth ein hadroddiad fod y penderfyniadau yn cymmeryd i mewn yr holl gwestiynau ag y mae llygad a chalon Oymru arnynt yn y dyddiau presennol; a'u bod, o'u cymmeryd oil gyda'u gilydd, yn ffurfio rhaglen o'r fath fwyaf ardderchog i wynebu y frwydr fawr yr ydys weithian yn ei chanol. Nid oedd yr ychydig ddiffyg cydolygiad a ddangoswyd yn y prydnawn, yn enwedig ynglyn a chadw y Beibl allan o'r ysgolion dyddiol, yn arwyddo unrhyw ymrwygiad yn y blaid. Yr ydym yn sylwi befyd gyda llawenydd ar y safleoedd' a roddid i'r gwahanol fesurau yr ydys yn disgwyl am danynt; neu, mewn geiriau eraill, y drefn yn mha un y dymunai y gyn- nadledd hon eu gweled yn cael eu dwyn ger bron a'u pasio yn y Senedd. Diwygio y Ddeddf Addysg—gosod rheolaethyr ysgolion yn llaw y cyhoedd; diddymu y proflwon i'r athrawon, &c.—yn mlaenaf oil ydoedd barn unfryd unllais yr holl gannoedd cynnadledd- wyr hyn. Unwaith yn rhagor y mae ei fawrhydi wedi gweled angenrheidrwydd am anfon gair pendant allan, trwy ei ysgrifenydd cyf- rinachol, i'r perwyl nad yw efe, mewn un modd, yn dymuno am i'r arwyddluniau neu arfbeisiau brenhinol i gael eu defnyddio gan y naill na'r llall o'r pleidiau politicaidd yn y frwydr hon. Gwyr y Brenin EDWARD cystal a ninnau mai y Torïaid ydyw y pechaduriaid mwyaf yn yr haerllugrwydd digywilydd hwn. Byth ni cheir y Rhydd- frydwyr, Plaid Llafur, na Gwladgarwyr yr Iwerddon, yn euog o hono. Ond, o'r bron yn mhob etholiad ceir ymgeiswyr Undebol yn ddigon hyfion a dibetrus i hani yr arwyddluniau hyn fel eu heiddo arbenigol hwy, mewn rhagddisgwyliad am i'r olwg arnynt ar eu hysbysleni a'u hanerch- iadau gario dylanwad ar yr etholwyr, ac awgrymu yn ddi awdurdod iddynt mai gyda hwy y mae barn a theimlad y penadnr. Yr hyn a wnaeth y llythyr hwn yn angenrheid- iol yn awr ydoedd gwaith Mr. CONINGSBY DISRAELI, yr aelod Toriaidd dros ranbarth Altrincham, yn defnyddio cerdyn politicaidd wedi ei addurno & dau Union Jack a llun y goron frenhinol. Yn y defnydd hwn o'r arwyddluniau hyn nid oedd car yr hen ilaenor Toriaidd enwog yn gwneyd dim, fel I yr awgrymwyd, ond a wnaed laweroedd o weithiau mewn etholiadau blaenorol gan aelodau y blaid sydd yn galw ei hun mewn modd arbenfg 4 y Blaid Gyfansoddiadol.' Diolch i'n teyrn di-bartiaelh am anfon ei waharddiad allan mewn dull mor bendant, ac mor ebrwydd. Nid ydyw bron yn bossibl y meiddia yr un Tori droseddu chwaneg yn y modd hwn. Ar bob cyfrif, dylai yr Orsedd gael ei chadw yn glir o bob cyssylltiad a 1 chynnen y pleidiau.' Bu Mr. LLOYD-GEORGE yn dra phrysur ar ol cynnadledd Caernarfon yn rhoddi ei gymmhorth cryf i ymgeiswyr Rhyddfrydig mewn gwahanol ranau o Loegr, yn eu mysg i'n eydwladwr pybyr, Mr. TIMOTHY DA VIMS, yn Fulham, Llundain Nos yfory (Iau) dis- gwyliwn ninnau gael arawd ganddo yn Ninbycb, mewn help i Mr. CLEMENT EDWARDS. Digwydda peth hynod ynglyn a'rcyfarfodhwn. 0 herwydd fod y Drill Hall wedi ei llogi am y noswaith hono gogyfer a rhyw chwareu yn y prydnawn, ac na cheid mo honi yn yr hwyr ganddynt (Toriaid ydynt), appeliwyd at swyddogion y Capel Mawr-yr adeilad fiangaf yn y dref, a lie y gall dros ddwy fil o bobl ymgynnull ynghyd (nid rhyw saith gant fel yn yr hall a nodwyd). Mae yr addoldy yn awr yn myned dan adgyweiriad. Am nad ydoedd y cymmerwyr yn codi unrhyw wrthwyneb- iad, cydsyniodd y swyddogion i'r Gym- deithlls Ryddfrydig gael ei fenthyg am y noswaith; ad am hyn teimlir yn ddiolcbgar iddynt. Y ffaith nodedig ynglyn & hyn y eyfeiriaaom ati ydyw mai yn y capel hwnj ar achlysur cyflwyniad ei dysteb i'r diweddar Mr. GEE, y gwnaeth y boneddwr gwir anrhydeddus ei ymddangosiad diweddaf yn ein tref. Hyfryd genym allu hysbysn fod y Prifweinidog, hefyd, yn myned i roddi ei gymmhorth i Mr. GLRHENT EDWARDS. Traddoda Syr HENRY OAMPBELL BANNERMAN araeth yn Ngwrecsam ar ei ffordd o Liverpool i'r Amwythig, prydnawn heddyw, a chaiff dderbyniad tywysogaidd yr ydym yn sicr. Achos cwyno, modd bynag, sydd gan y Mri. BALFOUR a CHAMBERLAIN am nad yw y derbyniad a roddir iddynt hwy mewn cyfarfodydd yr hyn y tybiant y dylai fod. Bu holi a ohroesholi-htek ling difrifol ar yr Apostol yn ei ranbarth ei hun yn Birmingham y nos o'r blaen. Nos Wener aeth y cyn-Brifweinidog i'w ranbarth yn Nwvrain Manchester i agor ei gid-ymgyreh. Cafodd wrandawiad, y mae yn wir—o'r fath ag ydoedd. Ond, torai ei wrandawyr ar ei draws yn ami, a gofynenb gwestiynau Ilawn o elfenau dyryswch iddo, gan ddangos yn eglur na chymmerent bob peth ar ei air noeth hyd yn oed ef. Mawr syndod a barai hyn iddo. Er enghraifib, pan y ceisiodd efe eu dychrynu a bwgan ymreol- aeth i'r Iwerddon, gwaeddwyd arno i ddyfod at gwestiynau y dydd.' Mwy nag unwaith y bu yn methu myned yn mlaen o herwydd trwst. Yn ffodus iddo, efe a fu yn ddigon call i gadw ei dymmer, ac i hyny yn unig y dylai ddiolch ei fod wedi llwyddo i ddiweddu ei arawd fel yr arfaethasai. Ei frawd, yn Leeds yr un noswaith, a osodw. d dan oruchwyliaeth chwerwach fytb. Anerch ei etholwyr yr oedd Mr GERALD BALFOUR, hefyd. Y noson flaenorol, cynnyg- iwyd pleidlais o ymddiried ynddo, ac nid yn unig fe'i collwyd, ond, hefyd, cynnyglwyd pleidlais o ddiftyg ymddiried ynddo, a char- iwyd hono. Nos Wener I heclwyd' ef gan yr Iuddewon sydd yn lliosog yn mysg etholwyr Leeds ynghylch Deddf yr Estron- iaid Annymunol. Ond, ni fynai efe siarad ar y cwestiwn hwnw o gwbl. Am hyny, rhwystrwyd iddo gael siarad ar unrhyw gwestiwn arall. Yr ydys yn mawr hyderu I y tynir ei bedolau ef gan etholwyr Leeds. Mr. JOHN MORLEY yn Arbroath, a Mr. LLOYD-GEORGE yn Croydon, yr un noswaith, a gawsant dderbyniad a gwrandaw:ad anrhydeddus. Pwynt penaf arawd Llywydd y Bwrdd Masnach ydoedd am i holl nerth oedd Plaid Cynnydd gael, eu huno ynghyd yn y frwydr bresennol. Appeliai yn neill- duol at Blaid Llafur (&'r hon y mae ganddo ef y cydymdeimlad dyfnaf) i beidio rhanu y Blaid Ryddfrydig yn yr etholaethau nas gall eu gwaith gyrhaedd unrhyw amcan ond gwneyd lie i Dori lithro i mewn rhwng yr ymgeiswyr. Yn ystod yr wythnos gwnaeth yr Argl- wydd HUGH CECIL ymosodiad llawdrwm ar Mr. CHAMBERLAIN a'i ddiwygwyr y tariff am eu gwaith yn dwyn allan ymgeisydd yn Greenwich yn ei erbyn yn unig o her- wydd ei sel ef o blaid Masnach Rydd. Mewn llythyr atteb dywed Mr. CHAMBERLAIN nad oedd a wnelat efe yn bersonol ddim a dygiad yr ymgeisydd gwrthwynebol yn mlaen. Gallai hyny fod; ond, yr un mor wir mai dan ei nawdd, ac er mwyn hyrwyddo ei fympwy ef, y mae y dyn hwnw yn 'rhedeg.' Heb law hyny, rhydd ei fendith benaf ar ei ymgeisiaeth a dywed yn ei lythyr bethau cieiddlyd am yr Arglwydd HUGH, Y gred gyffredin ydyw y bydd gwaith y gwr o Firmingham' yn cael effaith hollol groes i'w ddymuniadau ef ar yr etholwyr. Mae yn y Blaid Undebol lawer o Ryddfasnachwyr nad ydynt un amser yn mynychu cyfarfod ydd politicaidd, ond er hyny ydynt nydd- lawn i gofrestru eu pleidleisian. Ar y rhai hyn bydd y driniaeth annheilwng tuag at yr Arglwydd HUGH yn sicr o gael effaith gref. Nid ydyw yn syn fod Mr. CHAMBER- LAIN yn ymddwyn fel y gwna efe tuag at ei arglwyddiaeth. Oddi ar ei safbwynt ef nid ydym yn gweled pa fodd y gallasai efe ymddwyn yn wahanol. Pa fodd i esbonio ymddygiad y cyn Brifweinidog tuag at ei gefnder sydd gwestiwn gwahanol. Nid ydyw efe wedi dyweyd gair o'i blaid, nac yn erbyn y driniaeth gywilyddus tuag ato. I Mae efe wedi gommedd yngan gair drosto mewn unrhyw fodd. A oes rhyw esboniad i'w roddi ar hyn heb law fod ganddo ofn yr Apostol 1 Modd bynag, ni ddylem ni, fel Rhyddfrydwyr, gwyno gronyn o herwydd y gynnen deuluaidd hon. Bydd yn foddion i sicrhau Rhyddfrydwr dros Greenwich yn Nby y Cyffredin. Collir talent ddisglaer o'r frf trwy hyny, y mae yn wir. Ond, goreu oil i ni, canys yn ein herbyn ar bob peth, ag eithrio Masnach Rydd. yn unig, yr oedd y dalent ddisglaer hono yn cael ei defnyddio yn llawn ar bob achlysur.
Y FRWYDR YN POET HI.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y FRWYDR YN POET HI. DYDD LI an dadgorphorwyd y senedd. Nid oes genym seneddwr ar ein helw. Hyd yn oed y Prifweinidog Did ydyw yn ddeddfwr. Yr ydys weithian yn nghanol y llifeiriant, a'r crychfas berwedig yn chwyddo ei gyffro o ddydd i ddydd, ac yn sicr anocheladwy o barhau i chwyddo chwaneg ar hyd y tair wythnos nesaf sydd o'n blaenau Nid oes dim yn rhoddi i ni fesur liawnach o lawen- ydd cyfreithlawn yn yr argyfwng hwn na pharodrwydd y Dywysogaeth yn mhob cwr o honi i'r ymdrechfa. Yn mhob etholaeth ceir pob peth yn hollol barod o du y Rhydd- frydwyr. Arddangosiad ymarferol o'r parodrwydd hwnw ydoedd y gynnadledd fawr yn Nghaernarfon, Ar y llaw arall, ammharodrwydd, a'r digalondid sydd yn ffrwyth naturiol iddo, ydyw nodwedd gwer- sylloedd ein gwrthwynebwyr. Nid oes gymmaint a s6dd trwy Gymru benbaladr nad oes ynddi Ryddfrydwr yn ymgeisio. Pell yw hyn o fod yn ffaith am y glymblaid ddarniedig. Er pob ymdrech, nid ydynt wedi llwyddo i gael neb i anturio i'r gâd. Hyd yn oed yn y manau ag y maent wedi llwyddo yn eu darbwylliadau hudolus ni feiddiant freuddwydio am oruchafiaeth. Amcan arall-a dim ond un--sydd gah- ddynt mewn golwg; nid amgen cadw yr ymgeisydd Rhyddfrydig. (ac yn mhob achos yr hen aelod) o fewn ei etholaeth ei hun ar hyd tymmor y frwydr, a'i rwystro i fyned allan o'i gylch i helpu ei frodyr. Toriaid yn unig a geir i ymostwng i'r ystryw annheilwng hon. Na bydd ond sfiwydd yn dilyn y ddichell a gredwn yn ddiammheuol. Geilw ystrywian o'r natur hwn, wrth gwrs, ar i bob Rhyddfrydwr fod yn fwy ffydd- lawn nag erioed i roddi ei gondemniad aryr ymddygiad cywilyddus trwy ei bleidlais. Dydd Sadwrn cyhoeddodd y Prifweinidog ei anerchiad at yr etholwyr yn mwrdeisdrefi Stirling, yn Ysgotland. Gan nad pa beth arall y gellid ei ddyweyd am y llythyr an- erch gorchestol hwn, ni raid petruso dy- weyd y bydd ea darlleniad arno yn friw annaele i deimladau Mr. BALFOUR ac ael- odau ei hen Weinyddiaeth, ac hefyd yn rhwym o effeithio yn cdwys ar eu cefnog- wyr trwy 3 r oil o'r Deyrnas Gyfnnol. Y ddau fater ag y gofyna Syr HENRY CAMP- BELL BANNERMAN am fsrn a dedfryd yr eth- olwyr arnynt ydynt :-yn gyntaf oil, yr hyn a wnaed gan yr hen Lywodraeth Dori add yn ystod y eyfnod o ddeng mlynedd ag y mae hi wedi bod mewn swydti ac awdur- dod; ac, yn ail, y cwestiwn mawr ynghylch Masnach Rydd a Diffyndolliaeth. Gw61 y darilenydd heb i ni drafferthu i geisio dangos iddo fod y Prifweinidog presennol yn y ddau beth hyn yn annelu ei saethau llymion at ddau benciwdod yr Undebwyr. Yn y blaenaf, at Mr. BALFOUR yr ergydir; ac yn yr olaf, wrth gwrs, ceryg llymion i dalcen yr Apostol a deflir gan law nad yw yn debyg o fethu cyrhaedd y n6d. Gyda'r mesur hwnw o ddoethineb a chraffder gwladweiniol sydd yn wastad yn ei nod- weddu, try Syr HENRY bob cwestiwn arall o'r neilldu, gan ddyweyd mai dyma y ddau bwynt arbenig—a'r rhai hyn yn unig-ag y gofynir condemniad yr etholwyr arnynt. Meddyliodd Mr BALFOUR, yn ystrywgar, y gallai efe, trwy ymddiswyddo yn lie dad- gorphori y senedd, osgoi condemniad y cy- hoedd arno ef a gweithredoedd ei Lywodr- aeth. Gofala y blaenor Rhyddfrydig ha chaiff efe osgoi dim o'r fath beth. Dylem gydnabod, hwyrach, fod Mr, CHAMBERLAIN yn awyddus am y ddedfryd ar ei fympwy- bwngc ef. Efe a'i caiff. Ac 6s nad ydym yn cam ddarllen arwyddion yr amseroedd' yn ddirfawr, caiff lawer iawn mwy nag a ddisgwyliodd hyd yn oed yn ei funydau mwyaf ofnus a phryderus. Yr hyn y siomir y Toriaid yn fwyaf yn ddo, } n ddiau, ydyw nad oes yn anerchiad Syr HENRY a r o s6n am Ymreolaeth i'r Iwerddon. Druain! Gan mai hud a lledrith heb fodolaeth iddo ond yn unig yn eu dychymyg hwy eu hunain, yw pa raid na galw oedd ar y Prifweinidog hyd yn oed i grybwyll am fy bwgan? Gwir fod eu harweinydd hwy yn ceisio syrn nud nefoedd a daear i wneyd Ymreolaeth yn begwn tro yr etholiad. Ond y mae Syr HENRY yn rhy hir ei ben i roddi yr help lleiaf iddo yn ei ystryw. Gan y cyn Brifweinidog nid yw y pwngc Gwyddelig ond yr ysgadenyn coch' I ddyrysa y Bawr, a chael yr ethol- wyr i anghofio ei ruthr ef a'r I g*r o Fir- mingham' ar Fasnach Rydd. Ni ddyry C B.' y cymmhorth Ileiaf iddynt hwy a'u harfaeth yn ei epistol i'r etholwyr. Dis- gwyliwn eu gweled bellach yn ei gyhuddo o osgoi y pwngc. Ei osgoi, yn wir Nage yn wir. Y n. ddwyn tuag at y bwgan yn 01 ei haeddiant y mae efe. Peidio s6n am dano, am nad ydyw Ymreolaeth yn bod mewn gwirionedd yn bwngc na chri o gwbl yn yr ymdrechfa bresennol. Gwnaeth Mr MORLEY awgrym cyrhaeddgar yn un o'i areithiau yr wythnos ddiweddaf. Os bydd gan y Weinyddiaeth Ryddfrydig eisieu dwyn Ymreolaeth yn fater deddfwriaeth, hi a'i gwna yn brawf-gwestiwn uniongyrchol mewn etholiad cyffredinol. Neu, mewn geiriau eraill, hi a ofyns, mewn d all'teg a gonest am orchymyn penda-t y Wiadwr iaeth i'w gymmeryd mewn Haw, a deddfa arno. Ond yn y frwydr yr ydys yn ei h ;mladd yn y dyddiau hyn, nid ydyw hi yn gofyn am rac archeb na gorchymyn o gwbl. Ymdeimlad o bydredd ei achos sydd yn peri i Mr. BALFOUR' howcydda y bwgan' lledrithiol fel y gwna; a diolch i etholwyr Manchester am alw arno i draethu ar fater* ion 'sylweddol.' Bydd yr etholiad presennol yn cael el hymladd ar etholrestr fwy newydd a chyf.. lawnach nag unrhyw un y buwyd yn ym- ladd brwydr arni er's ugain mlynedd. Mewn canlyniad i'r dadgorphoriad yn hy. dref, 1885, yr appeliwyd at yr etholwyr o'r blaen ar restr oedd newydd ddyfod i rym. Ac etto, nid yw y rhestr bresennol 0001 newydd ag y gallesid tybio oddi wrth y ffaith mai dydd Calan deng niwrnod yn ol-y daeth hi i rym ac ymarferiad. Y gwir yw, ei bod hi yn mron yn hanner blwydd oed. Yn ystod y pump neu chwe mis diweddaf y mae angeu a symmudiadau wedi gwneyd cyfnewidiadau lliosog ynddi etto. Ond, er cydnabod y ffaith hon yn Hawn, ceir, yn anwadadwy, y tt o hwn ddad. ganiad cywirach a chyflawnach o farn yr etholaethau nag a gafwyd ar achlysur o'r fath er's ugain mlynedd. Oyfanrif yr etholwyr ar y rhestr yr ydys yn awr yn myned i weithio arni ydyw 7,266,000; a gellir dyweyd, heb ofni camgymmeryd, fod naw deg o bob cant o'r rhai hyn mewn sefyllfa ag y gallant gofrestru eu pleidleis iau, os byddant yn dewis. Yr ydys yn gwybod am anfanteision ymladd y frwydr yn y gauaf-anfanteis on nad ydys yn debygol o'u cwrdd yn nhymmhorau eraill y flwyddyn. Pwy o'n darllenwyr yn sir Fflint sydd wedi anghofio y I Fuddegol- iaeth yn yr eira i Mr. SAMUEL SMITH pan oedd yr hen wion hwnw yn yr India o dan wres annioddefol t Beth pe digwyddai ystorm gyffelyb o eira o'r 15fed i'r 25ain eyfisol I Y fath gwttogiad anocheladwy ar nifer y rhai a ddeuent yn mlaen i gofrestru eu pleidleisiau a gymmerai 1e Ein hunig amcan yn cyfeirio at hyn, modd bynag, ydyw er mwvn cael mantais i annog pob Rhyddfrydwr i ffurfio penderfyniad di- ysgog na chaiff dim ond y rhwystr mwyaf anorfod, megys cystudd difrifol, ei luddias i gofrestru ei bleidlais yn ffyddlawn yn yr argyfwng pwysicaf y buom yn myned trwyddo er's blynyddoedd lawer, os erioed yn ein hanes. .L
YMWELIAD SYR H. CAMPBELL -…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
YMWELIAD SYR H. CAMPBELL BANNERMAN A GWRECSAM. DYDD Mercher (heddyw), trefna Syr. H* Campbell-Bannerman i siarad yn gynnar yn y prydnawn yn Nghaer. Bydd iddo fyned mewn cerbyd modur oddi yno i Wrecsam, lie y bydd yn bresennol mewn arddangOBiad mawreddog. Y mae yr oil o'r aelodau Cym- reig wedi cael gwahoddiad i'r arddangosiad, er iddynt gyfarfod y boneddwr gwir anrhyd- eddus a disgwylir i'r oil fod yn bresennol, gyda'r eithriad o Mr. Lloyd George, yr hwn sydd yn rhwym mewn lie arall. Y mae llawer o honynt i aros ar gyfer cyfarfod y nos ond bydd i Syr Henry fyned yn mlaen i'r Amwythig, i siarad mewn cyfarfod yno.
DINB YCH.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
DINB YCH. FFRWGWD HELWRIAETHOL YN AGOS I FFERM Y COPPY. FEL yr oedd yr Heddgeidwad John Evans, Henllan, yn dychwelyd adref o'r dref, ar ol bod ar ddyledswydd trwy y nos, boreu ddydd Gwener, cyfarfyddodd nifer o herwhelwyr yn agos i fferm y Coppy. Cymmerodd ymladdfa le rhyngddynt; ond llwyddodd yr herwhelwyr i ddiangc ymaith, ac i gymmeryd eu hysglyfaeth am y noaon gjda hwy. Er Dad oedd gan yr Heddgeidwad Evans neb i'w gynnorthwyo ymddeogys iddo ymladd mewn modd gwrolfrydig yn erbyn y nifer liosog oedd ganddo yn ei erbyn; ond derbyniodd niweidian difrifol, a bu raid i Dr. Hughes a'i gynnorthwywyr weinyddu arno. Yn ystod y dydd cymmerodd yr heddgeid- waid dri o'r dynion i'r ddalfa. Dydd Sadwrn cafodd y dynion dywededig- Thomas Jones, Panton Hall; Isaac Roberts, Stryt Henllan, a'i fab, Edward, eu cyhuddo o flaen y maer (Mr. Robert Owen) a James Hughes, o'r trotedd. Yr oedd yna arwyddion ar Thomas Jones ac Edward Roberts iddynt gael triniaeth d6st. Yr Arolygydd Hugh Jones a ddywedodd fod y dynion yn cael eu cyhuddo o ymosod mewn modd gerwin ar y Bwyddog, yn fuan ar ol saith o'r gloch boreu ddydd Gwener. Yr oedd y dynion ynghyd ag eraill oedd heb gael eu cymmeryd i'r ddalfa, yn cario^cwningod Nid oedd yr Hedd- geidwad Evans yn ddigon da i wneyd ei ym- ddangosiad yu y llys y diwrnod hwnw ac ar dyatysgrif feddygol oddi wrth Dr. Hughes gof- ynodd am i'r achos gael ei obirio hyd dydd Gwener. Caniatawyd y cais; a chymmerwyd y dynion i garchar Rhuthyn hyd dydd Gwener. Dydd Llun rhoddodd Edward Wynne ei hon i fyny i'r heddgeidwaid ac mewn llys arbenig gohiriwyd ei achos yntau hyd dydd Gwener, ar yr un cyhuddiad a'r dynion eraill.
SIR DREFALDWYN.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
SIR DREFALDWYN. Any dealltwriaeth y derbynid y I writ' dydd Mawrth y mae uchelairydd eir Drefaldwyn wedi trefau i'r I polio,' os bydd galw am hyny yn y sir, gymmeryd lIe ddydd Mawrtb, lonawr 23ain. Ar 01 cynnal amryw gyfarfodydd i yatyried y cwestiwn o wrthwyneba Mr. David Davies, Plaa Dinam, y mae pwyllgor gweithiol y Gymdeithas Geidwadol ac Undebol yn sir Drefaldwyn wedi pasio yn unfrydol nad ydyw r yn bresennol, o dan yr amgylchiadau, yn r cynghoti y gymdeithas i sefyll ymdrechfa ethol- iadol am y sMd.
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y mae y gwaith o ogod i lawr y pellebyr tan* lorawl rhwng Llundain a Glasgow wedi cael/tif gwblhau.
TRAMOB.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
hi o fan i fan, gan chwaren ynddi i gynnull- eidfaoedd aruthrol liosog bob nos. Dym- chwelodd y byrddau ar ei chaseion. Yn y cylchoedd gweinidogaethol yn yr Almaen y mae yn ddiweddar helynt anarfer- ol wedi ei gyfodi. Gorchymynodd nn :o'r gweinidogioa Lutheraidd, ychydig cyn marw, am i'w gorph ef gael et losgi, ac nid ei gladdu.. Efe yw y cyntaf o'r urdd a Josg- wyd felly. Y rhai uniong?ed a daerant ei fod ef wedi rhedeg yn y gwrthwyneb yn hollol i athrawiaeth adgyfodiad y meirw. Rhaid gorchfygu Pegwn y Gogledd ryw- fodd non gilydd. Nis gall y gwyddonwyr deimlo yn dawel heb wneyd. Y cynllun y bwriedir tteisio gwneyd hyny y tro neaaf ydyw trwy gymmhorth yr awyren. Collodd ANDRR a'i gyfaill eu bywydau wrth amcann myned yno mewn awyren. Ond, nid yw y ffaith hono yn caelHeithio dim ar frwdfryd- edd pleidwyr newyddion ei hen gynllan ef. Yn sicr, tybiasom mai y Llyngesydd RwsBiaidd ROJHDESTYENSEY a faasai y diweddaf o bawb i godi cri yo enbyn y llynges Brydeinig. O'r hyn lleiaf, ganddo ef o bawb y mae y rheawm cryfaf droa fod yn ddiataw yn ei chylch. Ond, nid felly y mae, os ydym i gredu yr hyn a ymddangosodd dan ei enw ef yn un o newyddiadnron RWBsia wythnos yn ol. Yn yr ysgrif hono gofynir i ni gredu peth anhygoel, beb am wirionfiol, am y llyngea Brydeinig. Yn adeg y frwydr fawr olaf yn Môr Japan, meddir, yr oedd y llynges Japanaidd wedi Ilwyddo i gela ei haD mor llwyr fel nas gwyddai awdurdodau y Hynges Brydeini, ar y goror hwnw o gwbl yn mha le yr oedd hi. Oa gwir hyn, yr oedd trychineb difrifol yn cael ei beryglu, canys a chaniatau fod yr ysgwadron Brydeinig ya y man y dywed ROJHDESTVENSKY ei bod, gallasai y Japan- iaid ei chamgymmeryd am y llynges Rwasiaidd. Ac nid dyma holl chwedl y llyngesydd. Disgwylia i ni gredu mai unig amaan llongau Prydain, er yn anwybodna am symmudiadau llynges Japan, ydoedd llethu Llyngis M6r y Llybhlyn, o& digwyddai i'r LlyngeSydd To&b gael ei orchfygu. Ystori ydyw Son na did dyweyd dim am dani ond mai Celwydd yw; ac nid ydyw yn ddini amgen na phrawf chwanegol fod y Llyngep RojHDESTVEN- SKY yn gorphwyllc. Llawer blwyddyn 87 edi myned heibio ii, pan, oedd Rws M Twrci gledd-yn- nghledd; ac etto h eddyw, wele y mae cynnifer a deg ath m o filwyr Roumania (o fyddin Rwssia) yu cael eu cadw yn gar- charion gan Twrci. Dyma y newydd an- hygoel yn mron a adroddir gan fynach Rou- manaidd o'r enw IROFTEI CRAZNARN. Buasai y mynach ei hun yn ymladd yn y rhyfel hoar\ Beth amser yn ol efe a benderfynodd dalu ymweliad ag un o fynachdai gwlad Groeg. Wedi cerdded yr holl ffordd o Bucharest i Galatz cymmerodd ei le ar fwrdd llong berthynol i Groeg oedd yn rhwym am Gaer Cystenyn. Dywedai y cadben nad oedd angen o gwbl am iddo gael teitbeb (pass port). Pan y cyrhaedd- odd efe i brifddinas Twrci cymmerwyd ef yn garcharor, am nad oedd ei deitheb ganddo, ac yn ddilynol i hyny alltudiwyd ef. Gorfu iddo gerdded drachefn trwy yr boll wlad, a'r hedd- geidwaid yn ei hebrwng, a threulio y nosweith- iau yn ngharcbar. Yn Adrianople dodwyd ef yn y carchar cyffredin. Adeilad mawr yw hwn, gyda waliau uchel, a phigau ar eu pen, yn ei am- gylchynu ond caniateid iddo grwydro wrth ei ewyllya yn y cynteddau; o fewn y muriau, wrth gwre. Yno daeth o hyd, mewn adeilad ar wabân, yn cynnwya dim ond un ystafell fawr, i'r fintai o ddeg a thrigain o Roumaniaid y crybwyllwyd am danynt, llawenydd pa. rai wrth weled un o'u cydwladwyr, a hwnw yn offeiriad, ydoedd fawr. Dywedasant wrtho am y modd y gwnaed hwy yn garcharorion yn y rhyfel; yr anfonwyd hwy i ac y caetbiwyd hwynt yn y carchar hwu, gan dori pob cymmundeb rhyngddynt. a'r byd oddi allan, a hyn oil am yr ysbaid maith o wyth mlynedd ar hugain. Rhoddid iddynt ddigon o ymborth a dillad; ond gwaherddid yn bendant iddynt ysgrifenu llythyrau nac anfon cymmaint a gair at eu teuluoedd na'u cyfeilhon yn Roumania. Taer erfynient ar y mynach i ddwyn eu hachos o flaen yr awdurdodau yn eu gwlad, gan roddi iddo restr o'u henwau, a'r catrodau y perthynent hwy iddynt. Arosodd y mynach yno dros nos. Dranoeth cymmerwyd ef i Bourgas, lie y troBglwyddwyd ef i'r awdurdodau Bwlgaraidd, lei y gallent hwy ei drosglwyddo drachefn i'r awdurdodau Roumanaidd. Cym- merwyd ef i Bucharest yn ddioed. Pan gyrhaeddodd yno, modd bynag, oymmer- wyd ef yn glaf; ac ar yr hyn a ddywedid ganddo am gyflwr y deg a thrigain yn Adrianople edrychid fel baldordd dyn mewn clefyd. Ond, pan y gwellhaodd, aeth at yr awdurdodau mil- wraidd; a phan y dangosodd efe y rhestr o'r enwau oedd ganddo, ac y cyferbyniwyd hi a'r rholiau swyddogol, cafwyd fed pob un o honynt wedi eu marcio fel ar goll.' Yn y fan anfon- odd Llywodraeth Roumania orchymyn i'w llys- genad yn Nghaer Cyatenyn i alw sylw 'y Porth' at yr aehos. Cyhudda M. DEPREZ, un o diadleuwyr Paris, ynadon Marseilles o'i garcharu ef am ei fod yn gommedd un o ddirgelion ei alwedigaeth. Daethai yno o Paris i amddiffyn penaeth mintai o ladron ag yr oedd llu o gyhuddiadan yn eu herbyn. Cyn hyny buasai y cyfreithiwr yn dadleu achos dyn ieuangc D'i enw BAUDOIN, yr hwn, fel y tybir, oedd yn meddu ei ran yn y lladradau a roddir yn erbyn y rhai byn. Teimlai yr ynadon yn awyddus am gael y BAUDOIN hwn o'u blaen, ac am hyny gofynodd i M. DEPREZ am ei gyfeiriad presennol. Ni bu y dadleuydd nemawr amser yn eu hysbysu na chaniataai anrhydedd ei alwedigaeth iddo i gyd- synio a'r cais. Wedi ei ffromi yn aruthr o her wydd ei wrthod, gorchymynodd y prif ynad i'r cyfreithiwr gael ei gymmeryd i'r ddalfa. Bu yn y ddalfa am bedair awr, a dywed fod ei fag a'i bapyrau wedi eu chwilio. Gwneir ymchwil Bwyddol i'r tro tra-arglwyddaidd hwn. Ar M. KOVAOS, ilywodraethwr newydd ap- pwyntiedig Debreczin, yo Hungary, ymosodwyd ar ei ddyfodiad i'r lie hwnw i ddechreu ar ei I waith. Teimladau digofus y bobl o herwydd diswyddiad y Ilywodraethwr blaenorol ydoedd yr achoa o hyn; ac nid dim yn erbyn Kov AOS ei hun. Diswyddwyd yr hen lywodraethwr am ei fod ef yn gwrthod ufucldhau i oichymynion Llywodraeth bresennol Hungary. I orsaf y flordd haiarn, i gyfarfod y Llywodraethwr newydd, daethai cannoedd o bobl. Prin y cafodd M. KOYAOS ddyfod allan o'r ti 6a nag y rhuthrodd y dorf arno, gan ei gamdrin yn erwin. Yna gosodwyd ef mewn elorgerbyd, ac yn hono cymmerwyd ef trwy heolydd y dref, yn nghanol hwtiadau ac ysgrechfaydd pawb. NOB Fawrth cymtflerwyd ef i Buda-pestbj prifddinas Hungary; mewn cyflwr gwir resynol. Pennod- wyd pwyllgor i wneyd ymchwiliad i'r ysgelerder, ac i osod y cyfrifoldeb ar yr awdurdodau yn Debreczin, y rhai a wyddent fod ymosodiad i gael ei wneyd ar y llywodraethwr newydd, ond na wnaethant ddim i'w attal. Mae ty-dorwr adnabyddus, o'r enw FRANK BROWN, newydd ddiangc o garchar Brooklyn, New York, o dan amgylchiadau pur hyuod. Sylwodd fod cyfnewidiad yn cael ei wneyd ar y porthorion yn y sefydliad; ac wrth un o'r ceid- waid newyddion efe a ddywedodd mai dyfod yno i edrych am gyfaill a wnaethai efei Yn hollol ddyeithr i'r gwalch cynnorthwyodd y porthor ef i roddi ei g6b am dano, a moes ymgrymodd ef allan o'r lie. Ei ddal eilwaith yw yr ymdrech yn awr. Llwyth o gynfrodorion AWstralia ydyw y Kanakasiaid. Cyfanneddant yn ngogieddbarth Queensland. Wrth gwrs, paganiaid ydynt gan mwyaf; ond, ymddengys fod cryn nifer o hon- ynt, yn ddiweddar, wedi cofleidio Cristionogaeth. Yn awr cynnygir ynys neillduol yn y Tawelfor i'w ffurfio yn wladfa o'r Kanakasiaid Cristionog- ol hyn, lie yr yityrid y byddent yn llawer mwy diogel rbag syrthio yn ol at eu harferion pagan- aidd na phe yn parhau i aros gyda'u brodyr yn Awstralia. Cenhadaeth Eglwya Loegr a ym- rwyma i ofalu am danynt yn eu gwladfa newydd. Rhoddir ar ddeall fod Mr. SANTOS DDMONT, yr awyrenwr Ffrengig enwog, wedi dyfeiaio llongawyr' newydd. Creda ei tod yn y ddyfais hon wedi gorchfygu y pwngo o ehedeg a theithio trwy yr awyr. Bydd yn cael ei gyru yn mlaen gan beiriant yn meddir nerth Wyth ar hugain o geffylau. Un o'r dyddiau diweddaf.bu gohebydd newyddiadurol yn ymddiddan a'r awyrenwr enwog, ac ..yn ei boli ynghylch y possiblrwydd o gyrhaedd Pegwn y Gogledd mewn awyren. Nid yw efe yn gweled pa harh na allai yr anturiaeth droi allan yn llwyddiannus, ond i'r awyren fod o nerth digonol. Methodd ANDRE a chyrhaedd yno, yn unig, meddai, am nad oedd ei awyren o'r math nac o'r gwneuthuriad priodol; ac, hefyd, am nad oedd ANDRE ei hun yn awyren- ydd cyfarwydd.