Baner ac Amserau Cymru

GWLAWOGYDD MAWRION YN PARIS. COLLEDION TRYMION. Y MAE y gwlawogydd oiawrion .ydd wedi cym meryd lie nwwh rhanau o Ffraingc wedi achoa difrod m-iwr ar eiddo, ac y mie aitdfa yn cael ei roddi ar drsfnidiaeth mewn lliaws o fanau. Yn ol yr adroddiadau ddiwedd yr wythnos, dy- wedid fod yr afon Seine yn parhau i godi. Yr oedd yn llifo d, os el glanau er a dyddiau, ae y- oedd golfgfeydd difrifol l w gwelei mewn am- ryw drefydd ar ei glanau. Y mae amryw o heolydd Paris o dan ddwfr, ac yr oedd ystafell y Weinvddiaeth wedi ei ii-mgylchyuu, a gorfodid yr aeJodau i iynz i'w cartr-ii mewn cychod. Y mae rhai cannoedd o busonau wedi gorfod gadael eu cartre6, a chymm ryd lioches mewn adt-ilidau cyhoeddm. Hyd in oed « cyfuethoiion a ortodir i adael -u enrtr-fi yn ? rhanau uwohif o Pari*, 9111n gy tu- meryd Hetty mewn gwesttai pa rai ydynt yn cael e,) gorlenwi Dydd Gwener yr oedd y pummed ran o Parix o dan ddwlr, ao yr oedd > ddyfroedd yn biysur ennill tir. Y mae yr holl drefydd ar lanau yr afon wedi eu llwjr orchuddio. Y mae trafnidiaeth yn cael ri gario yn mlaen ni-wn cychod ac ar gefn-u ceffylau, a hyn gydag anhawsder. Yn ffodus, v mle yr afou ydd Yonne, Marne, a Seine Uwchaf yn gos twng, a byd"rir fod y gwaethaf drosodd ya y rhanaa hyny; ond fel y nodwfd eisoes, y mu y Seine yn codi, ac ofnir fod yna chwaneg o ddiirodifod.

Y DYFROEDD YN GOSTWNG. GOLYGFEYDD 0 LAWENYDD; CYDYMDEIMLAD Y BRENIN A'R FRENHINES. Y newyddion diweddaraf o Paris a daywedan* fod y d froedd sn y ddi ;as hono, ac ar lanati y Seine, yn gostwng; a. choiedd'r gobaith, Oil par hi y tywytid teg gaed yno ddydd Sadwrna'r Sul, y by. d i'r nyf oedd oatwng mwy etto, ac y b. dd i'r afo< ydd ddychwelyd i'w mtintioli a'u dvtnder arferol Ofnir yn awr y bydd i ry. glefyd dori allan mewa < aniyniad t'r llif-ddyfr- oedd, ae y mae yr awdurdodau \0 dgchreu cymmeryd rhagoc*eliadau er arbed hyny. Yn y !,hinau uehe af o Paris, nos Sul, g-elid y trigohon yn te'thio yn ol a biaen ar hyd y rbodfeydd cyhseddm, gan ar^dangos teimladau < b.wenytid "m f d y dyfroedd y gostwng. Y mae yr heolydd yn dywy 1, am fod y nwy a'r trydan wedi ei dori ymaith o herwydd y dyfr- oedd. Yr unig -Jeuni a ge'r yn y nos yw go euni hmipau a chanwyliau. Ceir ijwelad lliaws yn dawnslo vn yr heoly *d, a chlywir hwy yn cinu :-m eu hod wedi eu .wareda oddi wrth drych neb ofnadwy. A cbantatau fod y dyfroedd yn parhau ost ng, fe gymmer gryn amser eyn V bydd trefn wedi ei ~dfer yn y manan hyny sydd o flan ddwfr. Y m-o golygteyefd ca onr-ygot i'w canfod mewn rhai lleoedd V m-e cannoedd o deulaoedd yn dd g"rtref. ac y mai y plant y). lief -in m iwyd yn yr Le) ydd. Mew-i rhai o r rhanb Tthan fu da ddwfr yr oedd y meirw yn cael eu cadw am ddyddiau heb eu claddu. Y niae trysorfeydd wedi eu hago' er cyn n rthwyo y dif ddefwyr a'r rhai anffodm, ac y mae to turi neilldnoi yn cael ei ddangos. Y mae y Brenin Edward wedi tany-grifio mil o tinis at y ronf", gynnorthwyol, ac y mae y Frfuhines Alexandra a Thy-ysog Cymru hef d tanysgriifj—y naill fii o bunnau a'r llsll 500p. Y ma* y cydymde'm'ad hwn o eiddo ten In Brenhinol j rydain yn eael ei werthfawrogi yn fawr gan y dioddefwyr yn Ffraingc.

DEG 0 LOWYR YN CAEL EU CLADDU. Cafodd dez o ddynion, glowyr, y rhai a weithient In nglofa New S..aha.m, ger llaw Porthladd Sea ham, swydd Durham, eu claddu 3n y pwll boreu ddydd Llun. Disgynasant i'r lofa ddeg o'r gloch nos Sul, ac yr oeddynt i ddyfod i fyny am chwech o'r gloch y boreu dilynol, ond digwyddodd i geryg syrthio, a pheri rhwystr ar eu llwybr. Hy^byswyd eu bod yn ddiogel, ain eu bod wedi siarad ac y mae bwyd wedi cael ei anfon iddynt.

BRONCHITIS" A PHOERI GWAED YN CAEL EI IACHAU GAN VENO'S LIGHTNING COUGH CURE. Mrs. J. Hurst, 37, Byrom Street, High Park, Southport, a -ysgrifenai Dioddefais qm dros flwyddyn oddi wrth beswch poenus iawn, ac nis gallai dim ei ryddhau. Aethum mor isel a gwan oddi wrth besychu a phoeri gwaed fel mai prin y gallwn gerdded. Es- gorodd hyhar bronchitis o'r fath waethaf, ond nid oedd dim yn gwneyd un lies i mi, a rhoddaia brawf ar amrywiol feddyginiaethau at beswch, hyd nes yr aethum yn hollol an- olreithiol y buasvvn byth yn gwella. O'r diwedd, lhoddais brawf ar eich Cough Cure rbyfeddol; rhoddodd y botel gyntaf ryddbad i mi; ac yn awr yr wyf yn hollol iach, a chystal ag y bum erioed.' Y mae Veno's Lightning Cough Cure yn feddy iniaeth berffaith at beswch, anwyd, bronchitis asthma, influenza, poeri gwaed, penddyterwst, peswch plant, a'r holi dra- fferthion ar y irest a'r ysgyfaint. Pris, 91c., Is. Hc., a 2s. 9c gan yr lioll fferyllwyr.

i RHYL. GWLEDD GYHOEDDUS. Nos Iau; yo y Neuadd Drefol, rhoddodf Mi. A. Rbydwen Jones, cadeirydd Cynghoi Dosbarth Rhyl, wledd gyhoeddus i gacfeirvvyr pwyllgor y cynghor, swyddogion y dref, ac aelodaa y^ ffirm y mae efe yn dwyn cyssylliiad » hi. Va ystod y noson caed anerchia^au gan y l'archn. Thomas Lloyd (rheithor), ac Edward Jones, M.A., Mri. W. Rhydwen Jones (Llan. dudno), W. Conwy Bell, Dr. Eyton Lloyd, W. J. P. Storey, J. H. Ellis, J. Frimstone, T. D. Jone: Arthur Rowlands (Ysgrifenydd Trefol am dros ddeugain mlynedd), ac eraill. Wrth gynnyg llwngcdeatynau y rhai oedd yn breserinol, dywedodd cideirydd y cynghor ddarfod i'w dad, pan yn gadeirydd Bwrdd y Dirprwywyryn 1877 ao 1878, wahadd swyddog ion cyhoeddus y dref i wledd. Yn y dyddiau hyny yr oedd y Di'prwywyr yn rhito 30 oad leihdwyd y rhif i 21; a phan gymmerodd v Oynghoy Dosbarth le y Dirprwywyr, credent y .;a !ent wneyd gyda 18 o aelodau. Argynuyg ad Mr. J. H. Ellis yfwyd llwngcdeatyn y cadeirydd. Dr. Eyton Lloyd, wrth eydnabod llwngf; destyn yr ynadon, a gyfeiriodd at yr ang- am adeiladau cyfleua i'r heddgeidwaid y llhyl. Yr oedd yn wrthun i sir Ftlmt nao oedd Rbylwedi ei chyflenwi yn briodol 8g ad eiladau priodol i gynnal eu llysoedd. Pe byddai y symtnudi^d oedd ar drced yn bresen nol i gael yr holl lysoedd manddyledion yi; Hi yl—yn lie sbod rhai yn Llanehvy—yn llwyddiannus, hyderai y byddai appel ddifrifol yncaelelgwneyd at y Cynghor Sirol ar fod adeilad cyfaddaa yn cael ei ddarparu ar gyfer yr amcan hwnw (cym.).

C A E R G Y B I. MARW AR FWRDD YR AGERLONG CAMBRIA.' TRENGHOLIAD. Dydd Mawrth cynnaliodd Mr. R. Jones Morris, y crfrner sirol, drengholiad ar gorph Joseph Earl, Bryn Cybi, yr hwn a fu farw mewn canlyniad i niweidiau dderbyniodd ar yr agerbng Cambria, nos Sadwrn. Tyrtodd Thomas Owen, Rock Street, ei fnd gyda Joaeph Ear) ar yr ade* y cymmerodd y ddamwain le. Yr oedd y diweddaf yn ceisio codi un o'r gorddrysau, pan y dywedodd wrth v tyst nas gallai wneyd hyny. Yna dywed odd y tyat wrtho am sefyll o'r naill du, a gwnaed y gwaith Kanddo ef a morwr arall. Pan gyrhaeddodd y llong i Kingstown, cftynai Earl oddi wrth boen yn ei frest; sc wrth iddo ddychwelyd, nis gallai eistedd i lawr. Mr. J. H. Doeg,, prif swyddog y Cambria, a dystiai fod Earl wedi ei hysbysu ef ei fod mewn poen mawr, a sicrhawyd cynnorthwy meddygol. Cynghorodd y crwner y rheithwyr i ddwyn rheithfuirn o Farwolaeth ddamweiniol,' yr hyn a whaethant. Mr. J. R. Evans, yr hwn a ymddangosai droa Gwmpeini Lluodain a'r Gogledd Orllewin, a ddywedodd fod dymnniad wedi cael ei wneyd ato i ddadgan cydymdeimlad mawr yn ngwyneb y digwyddiad, a a cydymdeimNd ma r ikr tetilu. Yr oedd Earl wedi bod yn ngwasanaeth y Cwmpeini am 26 o flynyddoedd, ac vr eedd ganddo gymmeriad eithriadol o dda. Yr oedd Mr. R. Gordon Roberts yn bresen- nol yn yr ymchwiliad ar ran y perthyna?au.

DIANGFA GYFYNG I DEULU. YN gpnnar boreu ddydd Mawrth cafodd tenia un Thomas Brown, Normanby, g"r Middles- borough, ddiangfa (ryfyng rha^ cael eu llosgi i farwolaeth. Y mae Brown yn cadw liop 11 yfrwerthwr, Ac ac ara un ar ddeg y noson gynt darfu iddo gloi y wop, ac aeth y teulu i orphwys. Yn inhen fair awr wedi hyny yr oedd y lie yn wen- ffl%Ko. Darfu i drwst y fflamau ddeffroi y tenant, yr hwn a ganfu mat or siop yr oedd y tufts yn deilliaw. Yr o«dd ya ammhoisibl myned i lawr y gris- ian, a'r u<ig ffordd i ddiangc ydoedd trwy ffenestr yn nghefn y Rhoddodd Brown 4 ratr^s ar d6 gwydr adeiUd oedd yu nghefn v tv; a ehyda dau Mentyn yn ei freichiau, neid. odd ai no, ac wedi hyny ar lawr. Yn yr un modd hefyd y daeth Mrs. Brown a'r pi nt eraill allan o'r t £ Cafodd Brown ac un o'r plant eu niweidio gaa y gwydr pan yn dianiic allan. Darfu i gymmydogion gymmeryd y teulu adFodulI i mewn, a'u ilettya.

GWENWYNO MAM. CYNNALIWYD trench liad ar go ph un Mary Ann White, 75ain mlwydd oed, ya Coveut' nos Ferciher, yr hon a. dybid oedd wedicyfarfod 4'- niarw-tlaeth Irwy wcnwyni»d. Pan wnaen archwiliad meddygol ar y corph, methwyd a •hanfod (lion gweawyniad. Yr oedd mab y dra gcedig arferot g ymweled & thf ei fnm ae ar ei dystiolaeth ei hun, ymdapn^y'g ei fod wedi gadael • cyanide of potassium' yno. Pan gaed y vr*ig n' farw, gwelwyd gwydryn, yn > ynnwys gwenwyn ya agoa iddi. Rhoed dadganiad yn dangoa fod y dran gc- edig er' ri-is cyn ei marwolasth wed. bod mewn ofn o'i mh*b, ye hwn a dybid oedd wedi ymineryd ewyllfsei fam all in o'r tt, gan ddy- weyd wrth bobl y byddai iddo ya fmn fod yn ercheno,? Jlawer o arian. Wrth roddieidystiolaeth yn y tr^ngholiad dywedai y nub nad oedd yn tybio fod ei fsm yn c a, wnai gyflawni hunanlad^iad. Rhoed lystiolaeth gyffelyb gan, eraill hefyd. We'i yiu^ynghoritd, dywedodd y rheithwyr mai eu burn ydnedd fod y drangcedjg wedi marw mewn canlyniad i wenwyniad, ac fod y gwenwyn wedi ei roddi gan ei mab, John White. Dywedai y trengholydd fod hyny yn rheith farn o Lotruddiaeth wirfoddol,' a byddai iddo dynu allan warrant yn erbyn y dyn, ar ei fod yn sefyll ei brawf yn y frawdlys. Cafodd y cyhuddedig ei gymmeryd mewn dalfs ar unWalth.

CEINIOG YN Y MIS. Yn llys m'nddyledion Salford, dydd Mercher, darfui fenthyciwr arian wysio gwraig weddwam wedddill bentbyciad Iwm 0 lOp. 12s., i'w g^r, ar y tir ei bod hi wedi arwyddo nodyn addawol. Dangasai cyfreithiwr y wraig allan tad oedd hi wedi derbyn dim o'r arian—fod ei gwr wedi cael y ;cyfan at amcanion ei fasnach. Yr oedd y benthyciwr, ynghyd a gofynwyr eraill, wedi cydaynid i dderbyn 8s. 2c. y bunt gan y gwr, ac yn awr yr oeddynt yn hawlio ar fod y weddw yn tatu gweddill yr arian, er ei bod heb foddion. Y Barnwr Parry (wrth y benthyciwr):—' Yr ydych wedi cael eich 8s. 2c. allan o'r ystad, yr hyn a roed o'r neilldu er mwyn talu i chwi. Cyttnnasoch i hyny, ac yn awr y mae genych eiaieu y lis 10c., eraill allan o'r un ystâd. Wei, y raae y gyfraith yn dyweyd fod genych hawl iddynt j os gellwch brofl fod y weddw yn abl i dalu. .I!. Wedi i dystiolaeth gael ei rhoddi i ddangos Cld y weddw yn cael ei chadw yn hollol gan e ab, Oywedodd y Barnwr ei fod yn rhwym II wneyd archeb, gan fod yna ddyfarniad wedi ei roddi yn 190'). Os byddai i'r archeb bresennol brofi yn rhy uchel, gallai y weddw gael archeb weinyddiadol. Gan fod y dystiolaeth yn dangos nad oedd ganddi foddion, byddai yr archeb yn un am geiniog yn y mis (chwerthin.).

MR. ELLIS DAVIES AR GYNLLUNIAU ETHOLIADOL. CYNNALIWYD arddangosiad mawreddog yn Pwllhsii, dydd Merehsr, er cefnogi ymgeisiaeth Mr. Ellis Davies dros Ddeheu Caernarfon. Cwynai Mr Daviesoherwyddycyniiuniaa a iklefnvddid gan y Ceidwadwyr yn y rhanbarth, Ir modd yr oedd tenantiaid ac era'JI yn cael ea irwasgu i bleidleisio dros y Ceidwadwr. Dy- vedai Mr. Daviea nad oedd efe hyd hyny wed wneyrt un vmosodiad ar y landlordiaid fel dos- »*rth, ond yr o-dd yn ddrwg ganddo ddyweyd, t. a yr oeddynt yn hawlio bod yn fonedtigion id oedd ea hymddfgiad, ac ymddygiad eu ioruchwylwyr yn yr etholaeth yn eiddo boa- eddigion, ond eiddo dyhirod llwyr a hollol. Yr .edd yn ddyhirwaith o'r mwyaf i'r cryf i ddefn- yddio ei ddylanwad er cael tenmt i bleidleisio n erbyn ei egwyddorion. Yr oedd yn lIawe" mwy gwrthwynebol ac anfoneddigpidd i dir- oruchwylwyr fyned o gwmpas y sir, fel yr oedd- yot wedi bod, t fygwth tenantiaid; ac mewn rhai achosion, i ofyn iddyrt arwyddo •iyfrau canfasio, fel y gallasid dawgos eu henw au i'r tirfeistri. Yr oedd yn hollol sicr nad oedd Mr. Priestley, yr ymgeisydd Ceidwadol i hun yn gyfrifol nac yn cefnogi gweithredia i o'r fath. Vr oedd hefyd ya hollol sicr y bydd '1, iddo gondemnio yr ystori oedd yn cael e edaenu yn Eifion ac mewu rhanbarthau eraiH ■'r perwyl y gallesid.cael allan pa fodd yr oe "i eth"Iwyrya pleidleisio, trwy dalu swllt mewo ••wyddfa neillduol yn Llundain. Pe byddai y yetori hon wedi e1 chyfyngu i un rhanbarth galle id ei phriodoli i anwyboda-th, ond pa "e 'd yn cael ei lIedaenu-fely gwyddai—mewn air etholaeth Gymrefg o'r hyn lleiaf, yr o;d n anwiredd ac yn ffug o'r mwyaf, ac yn cael n lledaenu er budd y blaid oedd yn hawlio mai '.Y oedd boneddigion y wlad. Siaradwy hefyd gan Mr. Haydn Jones, A.S;, a'r Parch. John Williamc, Brynsiencyn. tL

TRIGOLION Y MYNYDD-DIR. YN wir hwy a haeddant glod o herwydd eu tfyddlondeb i'w hegwyddorion. Hwy, yn ddios, a ddygasant ymwared mewn argyfwng pwysig. O M, rwy'n coelio, a ddywedodd na fa^wyd glewion, ac na ehoawyd arwyr ar wastededdau, nd yn hytrach hwy a- geir ar fynydd-dir. Dichon fod byw ger preswylfod yr aruthrawl' yn y graig a'r mynydd, a bod mynych edrych ar ysgythrawg drem y clogwyn yn ioddion i ddeffro ysbrydiaeth mewn pobloedd. Y mae yn ffaith eglur yn hanes ein gwlpidyddiaeth heddyw mai meib y mynydd o hil y Celt a safasant ddewraf dros egwyddorion er holl ystryw y bragwr, acer gwaethaf seri", y tii;feddiannwr. Byddai Dewi Ugwen yn arfer dyweyd, Chwi ellwch scriwio j butty, ond allwch clwvi ddim scriwio i ddur.' Yn anffodus caed gormod o etholaethau putty' tua Deheubartli Lloegr, manau hawdd i yru y scriw, ond bu gormod o ddur yn siroedd y Gogledd, yr Alban, a Chymru. Hyder gwerin Gwalia ydyw y caiff Ty yr Arglwyddi, yr hen dy pechodlyd,' chwedl Osmond Williams, ei gyflawn daledigaeth, ac y gwelir gwirio dyhead Obedia Dafydd,' pwy by nag ydoedd— I boten hen Doriaeth Fu arnoch megys barn, Llym wthi>vch megys Ehud gynt Eich cleddyf hyd y earn.'

ARWR MEIRION; Sef, Haydn Jone3, a fu yn Mhorthmadoc ac yn Mhwllheli yn estyn cymmhorth i aelod Eifion. Cafodd dderbyniad brwdfrydig iawn o herwydd ei fuddugoliaeth glodfawr. Gwnaeth ei fare fel siaradwr argyhoeddiadol gyda phobl Eifionydd. Bydd llu mawr yn y lleoedd hyn yn disgwyl pethau gwych oddi wrtho ar lawr St Stephan. Disgrifia y newyddiaduron Saesnig ef fel 'Welsh Nationalist; hyderaf yn fawr na fyddidd ffansio 'style' Clement Edwards, a thrwy hyny ehwareu i ddwylaw y gelyn trwy gicio dros y tresi.

YN Y.CLWB hyd y plygain oedd hanes llu mawr o Ryddfryd. wyr bro lyiadog, canys yr oedd trefniant yn bod i gael y results' o ddydd i ddydd, ac o nos nos. Difyr oedd sylwi fel yr oedd sel boliticaidd yndifodicanolfur gwahamaeth safle gymdeitu- asol; pawb yno yn rhydd mewn ymddiddan. gwreng a bonedd, gweinidog a gwas; pawb yno 0 un galon ac un ysbryd, ac a'r un hyder ya disgwyl y wifrau. Yn y clwb yr un oedd pryder y naill a'r Hall, ond erbyn myned adref newid a wnai yr amgylchiadau. Ca'i y boneddwr hun i'w amrantau heb chwaxieg o bryder, tra y gweithiwr, druan, a wynebai gwsg yn llawn o ofal codi a phryder colli chwarter.

CYMRO IEUANGC YN PRIODI AERES AMERICANAIDD GYFOETHOG. Fair H-iven, Yt., Ion. 17.—Dydd Llun, y LOfeid, yn Albany, N.Y., nmvyd mewn glan briodas Mr. Hugh Jones Davies a Mji&s Alary Elizabeth Slann.ird.. y ddiaiui oi Pair Haven. Y mae y briodas,ferch ieuangc yn aeres gyfoethog, ao yn boblogaidd yn y oylchoedd hyn. Y mae yr laiillgyldhiadau yn rhamantus a dvddorol. Tra yr oedd Misis Stannard: yn oynmiu'iyd owns, o laddysg yn y Troy Conference. Acadelmy, yn Poultney, da,ethi yn gyfeilligar iarvvn a, chiwlion-ydd y prii- odfab, EEzabethi a Maggie Davies, ac o'r cyfeillgarwch daeth yn ymwelydd icys'son a chartref ei pihriod1. Artw'einiodd y cyfeillgar- ,vch d rywbeth mwy, nes arwaiin y ddau at allor gyssegredig Hymeni. Yn mhen ychydilgi .vythnosau id'aw yn aeresl gyfoethog i gyf- lawn f oddi,aiit <),'i eiddo, ac aimiciangyf- rifir ei bed yn werrth dms ,,200,000 o ddeoleri, nevi yn agos i whwarter tmdliiwtn o ddoleri. Y mae Mr. Davies yn wr ieuangc poblogaidd yn. y dref, ac iddo hi o jgyMHion. 0 ran, ei alwedis:aeth, chware'lwr ydbedd, a da genym feèdívil eifocl erbyn heddyw illwch 3aw y oaleidivviaiith hwrnv1, a'ci yn anm'bynol ar ibaiwib. Ganiwyd 'Mr. Davies. yn Ffestiniog, cartref rha-mantus cor ■ etoiwog y Moehvyn, ondl ym- fudodd i,'r wM hoTi gyda'i rieni. pan yn ien- angaiawn. Alab ydyw i Mr. a. Mrs. David IR, Davies, o'r dref hon. Y mae ei diad yn adnabyddus iawn yn y cyh-h Methoidiistaidd drwy yr holl ddyffryn, fel athraw rhagoml, ,a, diuiw'inydd p fri. Y jnao y par ieuangc ar hyn o bryd iar eu liytoclaitib briodasol. Ar 01 v cyntaf o ChwefrM- byddant adref yn eu cartref hardd a ohysurus. saf, y Maple Ridge Farm, Broadalbin, N.Y., yr hwn, a hwrcas- wyd ar gyfer yr amgylchiad dyd'dorol gan, y briodasfercih. F;<!duinrn i'r ddau oes faiith avda hen1 wen ddiigymyku i forio cefnfor bywyd.—O'r Drych-'

COR Y MOELWYN YN UTICA. Croesawiad Calonog dan Nawdd Eglwysl Moriah a'r yn y Masonic Templer ar 01 y Cyngherdd Utica, N. Y., Ionawr 10.—Wedi hir ddis- gwyliacl1. cyrbaedidodd Cor y Moelwyn Utica gaiiidl dydd ddydd Mawrth, a chynaiialiwyd eu cyngherdd yn yr hwyr yn eglwys y M. E. Gyntaf ar Court St., yn ngwydd tyrfa fawr o Gymry ac Americaniaid parchus. Yr oedd e-iiiwogrwydd y Cor wedi ennyn d'yddor- dieb dwfii! ynddo, a diisgwyliai pawb wledd ganddo. I agor y cyngherdd canotld y cor y 4 Spangted Banner yn swytiol; yna dtewis«vl in Ala won, CymrfiÎg gyda, ^ehtiiau Cymraeg, ac yn mhlith pethau eraiH canwyd 'On tihe Ramparts,' 0, Peaceful Night,' Y Delyn Aur (ar ddymuniad) The Spar- tan Heroes,' Ala won Cymreig,' etto,' 'The Psalm of Life,' ac Adgofion Bywyd.' Can- wyd yr oil dan ,arweiniad Prolf .CarJwlJ.h¡jJ:r Roberts gyda medr, legni a swyn. Mae y ,Yl Cor yn gyfansoddedig o leisitau rhagorol, yn arddangots effeithiau dysgyblaeth ofalns. a mwynhaodd y .synnuileidfa y parnau yn fawr. Y mae clod arbenig ym ddyledtis i Miss A. E. Owen Daviess, A.R.C.M., yr hoii sydd offierynydcle.s gampus, ac yn gymmhortih mawr i'r cor. Er eii bod yn llafnrio o'r golwg haeddai sylw arbenig. Yn mhlith pethau goa-eu y cyngherdd yr oedd: yr imawd:au. I'ed J ones:, Evan: Morris, J. Corris Jones, a M.ias Mary King Sarah. CaiioLid Mr .Morris Yr Amser Gynt,' a'r Pemiuil]. Aclroddiai fv Nhad,' i foddhaii y teimladj Cymreig. Y maei Mr. Corriis. Jones yn sanwr swynol gyda llais peir, dan reolaeth dda. Cafodd dderbyniad toynnes. MJi,ssr Sarah adawodd yr argraff fwyaf dymunol ar y gynnulleriWlfa. o herwyddüi (hytaiddangos- iad deniiadol, ei llais cyfoethog, yn llaiis o gorpih ac enaid, gyda digon o hono yni nghadw i gyfiarfod a Kofyniom, amrywiol y gerdd. Y mae Misia Sarah yn fedditannol ar nodweddion dymunol a gredidfau swy:nol y gantores. bohlogaidd. Yr oeldd y ddeuawd, Hywel a Bltdwen,' rhyngddi hi a. Mr. Cor- ris Jones yn un, o bethau melusaf y wledd, a chawsant gydnabyddiaeth ddioedia byw; ond yn Llam y Cariadau' yr amlygodd hi olud ei medr, ei chyninysgaeth gerdH'orol. ei rheolateth feastrolus ar ei llais a'i chyflawniadi gorcihestol. Nodwedd Gymreig arall 10. e6ddo y cy- ngherdd jfedd gwaitih y delynioreis, Miss Parry, a'r canwr pennillioiii, Ffestiin. Jones. Ymddeingya nad yw canu peininillioiii yn d'y- didori yr Americaniaid fel y gwna y Cymry. Lloyd Prodger ac Evan Williams a gan:as- atni^ Mei|bion y Cedyna' ,gyd«,^ ysbryd. Dymunwm, hysbysu ein cydwladwyr yn y Taliaethau fed g wledd, o gall yn eu haros, ac a ein dymun.iadau goreu gyda'r Cor ar ei yn^ilaith drwy ein gwlad. Cwledd i'r Cor. Ar ol y cylngherddi, cyfmimercdd gwledd groesawoll: i Gor y Moelwyn Ie. yn adeilad y Masonic Club, dian arvveiniad John Pry- dderch Williauri si a Ted Lloyd, a ohyfeill- ion eraill, y rhai a wnaethantl yr oil yn eu gallu i groesawu aelodau y cor a'u gwneyd yn gartrefol; o gartref. Yr oedd y bwrdd .vi: ii. ei hullo i 60. a ehanwydc- I Dad y trugareddau i gyd Rho'wn foliant holl drigolioii byd, Llu'r nef, molienwcbJ Ef jar gran, Y Tad. v Mab a'r Ysbrvd Glan.' cyn mwynhau o'r ,fwydres a ganlyn :— Llymeidfwyd yr Helogan Breudeisenan Halltedig, Grawn/ffrwyth. Ceirios o Danybwlch. Helogan, Rhuddugl, Twrci ipobedig ynghyd a Chigniodd, Sibr Ceirios y Waen, Cloron Hufenedriio; (Morfa Bychan), Per lily s, I'ysFtreng.ig, Chwigsenod Yniieny,nedi,g, Llysfwyd Llaethygen, Nodd Ffrengig, Caws Caerphili, Breudedsenau, Coffi, II nftn (Dol-y-moch). Llywydd y wlleidd oedd John Quincy ilughes, llywydd yr H-aycln, Male Chiortis, yr awn mewn, anerciiiad twt a thaclus a gyf- ei ddymuniadau a dymunialdlau y nvyUgor drcs lwyddiant y COT ar ei ymdaith yn eiiin plith. Attebwyd mewn anerchiad di- olchus ,gian Proff. Cadwaladr Roberts, yn laâgan ei ddymuniad aim gaidw ii fyny safon ^eixldorol uchel y oorau a'u hilaenodd y,n y .v'lad. Cafwyd ca.niadau gan Ted. Lloyd a Robert O. Morris John P. Williams yn cyf- eilio. Cafwyd sylwadau, hefyd, gan Ro- bairt Jonies- (Pejrorfryn,), Hugh R. Jones, "van L. Griffith a Ffsstin Jones, a chan- .vyd Bauer ein: Gwlali, gan Ted Lloyd, a Cartref gan W. O. Jones (o Gor Moel- .vyn), a fid,aradodd J. P. Williams, ychvdig ■iriau lloingyfarchiadol. Canodd, Mrss King Saralhi Make New Friends and Keop the Old.' Siaradodd D. Lloyd Davies, a chan- ndd J. Corriisi Fechgy'n Cymru.' Canodlli y cor, In, the Sweet By and B.v,' a diwedldlwyd1 y wlieddi, d'rwy ganu Hen Wlad fy Nhadau,' Mr. Ffestin Jones yn ar- w,ai;n. A y cor 01 Utica yn nighanol y dy- muniadau goreu. Arhioeai yr arweinydd Cadwaladr Roberts tra yn y ddinas gyda'i frawd,'ViHi'am S. Roberts, Utica Park. Ymweliad Cor y Moelwyn 3 Fair Haven. Er gwaethaf eulni a rhaib anniwall pwyll- gor Granville am arian,, yr hyn sydd erbyn hyn wedi myned fel hnnllef ac yn, fwrn ar y wladi. lilwyddwyd i gael! cor godidog y Moelwyn d Fair Haven. Cyrhaedldasiaint yma boreu Sadwrn. a chawsant dderbyniad neillduol o groesawgar. Cawsoimi ein breint- io a dau gyngherdd, cyngheirddau nad ant yn fuan o'n cof Nos Sadwrn llun.wyd addol- dy elalng y Cynnulleidfaolwyr Saesnig hyd yr ymylon, ac yr oedidi y disgwyliadau yn ucheil, gan fod clodydd, y meibion cerddigar yll. cyflymu o'u blaen, a lianwyd pob disgwyl- iad yn Ilawn. Ar ymddangosiad y cor ar y llwyfan cawsant gymmeradwyaeth wresog y gynnulleiidfa, ac heb goll amser nac unrhyw rodres yr oeddynt yn dechreu canu yn ol1 y rhaglen. Dyma y eyngherdtll goreu a gafwyd erioed ym Fair Haven. Yr oedd gwraii'daw seiniau mwynioin hen delyn. anwyl Cymru yn tajaio €Mi oenedlp-a.rwch. Y mae Miss Parry yn artist perffaith gyda'r heni offeryn cen- edlaethiol, la Ffestin Jones! yn t-iencampwr yn ei dilyn. Y mae Mass Mary King Sarah, Ted Jones, a'ro11 o.'r unawdwyr, yn tynu Sylw ac yn gwneuthur eu rhan yn odidog. Yn ddiddadi. y (mae y cor hWili gyclar- goreu a ymwelq(:l!d: a'n gwlad. Y mae y, lleisiau yn hyniodl o felodaidd, a'u cydgordio yn y modd peirffeithiiiaf, a'u datganiiadau fel campwaith caboledig, ac y mae, ol y trainin,g sydd ar- nynt o dan ddwylaw medrus yr Yswain Cad- waladr Roberts, eu harweinwV! poblogaidd a galluog yn desrtvl1 edmygjedd cyffredinol. Nos Sul. yn addoldy y T. C' cynmaliwvkll cyngherdd cyssegredig gan y cor. Yr oedd yr adeilad yn orlawn, a'r yn odidiog. Y gyfeiles o^id Miss A. E. O. Davies, un o oreuon Cymru ar y berdoneig,.—O'r Drych.'

j PRIODASAU. EVANS-SMITH-Ionawr 22ain, yn nghapel yr Annibynwyr, Llangollen, gan y Parch W R Jones, Tregeiriog, Mr Edward Evans, Pentre Uchaf, Tregeiriog, a Mrs Smith, Llanarmon Ceiriog. MARWOLAETHAU. DAVIES—Yn dra sydyn, yn 82ain mhvydd oed, Mrs Davies, N ant) iwyd, Llanddeusant, Cafodd iechyd pur dda trwy ei bywyd. Ond yn hwyr dydd Gwener, Rhagfyr 24ain, teimlai ychydig o anhwyldeb, a gwaethygu a wnaeth; ac o dden tn deg o'r gloch y nos Fawrth can" lynol, ehedodd ei hysbryd ymaith yn mreich- iau ei Gwaredwr. Cymmerodd yr angladd Ie dydd LInn, Ionawr 3ydd, pan y daeth tyrfa liosog ynghyd i dalu y gyinmwynas olaf i utt a gerid mor fawr. Gwasanaethwyd yn y ty gan weinidog y lie, gweddiodd ynnodedig a gafaelgar, a phregethodd yn rymus oddiar y geiriau, 'Hi a egyr ei genau yn ddoeth, cyf- raith trugareddfsydd ar ei thafod.' Yna goiv ymdeithiwyd tuag eglwys y plwyf, pryd y gwasanaethwyd yn afaelgar gan y farchus offeiriad. Rhoddwyd ei chorph i orwedd yn ymyl ei phriod. Heddwch i'w llwch hyd ganiad yr udgorn, pan gaiff godi o'r bedd ar: ddisglaer wedd ei Phriod. HUGHES—Ionawr 28ain, yn nhy ei fraud -Mr Thomas Hughes, 'joiner,' HenJ]an Street, t, Dinbych, Mr Peter Hughes, mab y diweddar Mr Robert Hughes, Penysgreen. LLOYD—Ionawr 25ain, yn 93ain inlwydd oed, Air William Lloyd, Lleehryd, ger Henllan. Yr oedd yr ymadawedig yn un o breswyhvyr hynaf plwyf Llanuefydd, ac yn dra adnabyddus i gylch eang o gy dnabod. Eu yn trigiannu yn Llechryd am 26ain o flynyddoedd, ac yn y College, Trefnant, am 20ain mlynedd cyn hyny. Brawd iddo oedd y diweddar Mr Thomas Lloyd, Perthewig, Trefnant, achwaer iddo ydyw Mrs Roberts, Plas Chambres. Gadawodd yr ymadawedig ddwy ferch—Mrs John Jones, Lleehryd, a Mrs Pritchard, Gwrecsam—mewn galar am dano. Claddwyd ef yn mynwent eglwys Henllan, ddydd Sadwrn —cynhebrwng preifat. ROBERTS—Ionawr 26ain, ar ol maith gystudd, Thomas Gwilym Roberts, mab ieuengaf Mr a Mrs Thomas iioberts, Ty'nycoed, Llanychan, ger Rhuthyn, yn 24ainndwydd oed. Claddwyd ef ddydd LInn, yn mynwent capel y Rhew), Rhydycilgwyn.

ADGOFION AM TANYMARIAN. Gan Eryron. Pan oeddwn i yn fachgen by/lidai yr enwog Tanymarian yn dyfod i gymmydogaeth fy maboed yn fynych, a byddai yn galw yn edn ty nii arnbell Idro Cofiwyf fy nhad yn dywtefyd ar de. un prydnawn Sadwrn, 'Mae Stephen Tanymarian yn dyfod yma heddyw,' ac 01 mor felus oecldl y newydd, canys byddai ef yn gwefredddio pawb a'i ganu soniarus, ac yn mhen ychydig, tra fy nhiad ao un neu ddau eraill yn sefy]J ar y ffordd ac yn ym- ddiddan a'u gilycld. dyma Tanymarian yn dyfod, ac yr oedd golwg fawreddog a bon- eddigaidd arno, hefyd, fel ag yr oeddwn i yn meddVl nad oedd neb tebyg iddo yn yr holl fyd. Gwi.sg o frethyn du, gwasgcli grOin, ddwbl, a chot o; godreu main. cloben o watch fawr hen ffasiwn yn llogell ei lodrau, a chad wen o ddur yn hongian dros ei fordd- wyd, a sel ddur neu ddwy, ac amryw agor- iadau o'r un dtefnydd. Dyma i chwi Broffes- or of Music! Pwy yn ein dyddiau ni a fu- asai yn myned i olwg y cyhoedd gyda chadwen ddur a'r sealian a'r agoriadauP Dyn canolig o ran maint. cochddu o ran lliw ei wallit a'i farf, mor bell ag yr wyf yn oofio, neu win- au, ac Yn lledgyflym ei symimudiiadau, ac nid wyf yn meklldwill i mi weledi neb harcldach nag ef yn fy oes, ac yr oeddwn yn ei edmvgu yn eithafol. Fel y gwyr y rhai a'i clywsiant, yr oeddl Tanymarian yn bregethwr nert-hol a hyawdl anghylfredin. Ond y mae yn debyg mai ei ganu oedd wedi cael y fath ddylanwadi arnaf fi fel ag i'm gwneyd yn edmygydd mor fawr o homo, ac fel pob pregethwr a chanwr mawr, nid oedd ganddo ond ychydig o ganeuon. Can- odd boron yr um rhai trwy ei oes, ond yr oedd y fath effaith yn ei ganu fel mai go brin, i mi glywed ei well, os ei gystal. Bas-. swr lied! drwm ydoedd o ran ei lais-, ac o'r pereidd-dra mwyaf, ac yn gallu myned i mewn i ysbryd yr hyn a ganai, nes gwefreidd- io pawb. Fe aJlai nad oedd yn canu yn ol arddull y cantorion mwyaf, ac yr oedd yn lied anhawdd idclol wneyd eynawndier a'i lais gan ei foiill yn rhoddi cynumiaint o bwys arno ei hun wrth bregethu, a phe na buasai yji gwneyd) hyny. sicr genyf y buasai yn, un o brif gantorion ei oes, o herwydd yr oedd gandcllo y fath gorph o Jaia, ac o ran per- eicVl-dra yn ddiguro; ond yr hyn. oedd yn rhoddi mawredd ar y cyfan Oietctyli ei allu i fyned i ysjbryd ei gan, a sicr genyf iddo fod yn. eaj amser goreu y oanwr mwyaf ei oea yn. V* Nghymru y d!yn haixid. gwrol, hollol hun- an-feddiannol, etto gwyliaidd a bonecldigdildi. yn illawn gwen a bywiogrwydd. Io, hwn fu am gyfnod maiitjh yn dyddoiri y miloedd yn Nghymru a'i gan odidiog, a chwith oedd genyf dUlarUern y peninillion a gyfansoddodd yn ei gystudd olaf peidiweh COfyn j mi Canu.' Peidiwch gofyn i mi ganu, Anhawdd canu yn y gwlaw, A'r eymmylau yn ymgasglu, A'rtym.mhesttoeddarbobllaw; 15uom, unwaith fel y dderwen, Dewfrig guddM ser y nen. Ond yn awr y brudd helygen Blygaii' changen, dros fy mhetn. Peidiwch gofyn i mi ganu, AdlaiÏs, Hwfn fy nghalon sydd Fel hen dlelyn wedi tori A'i pher dannau oil yn rhydd Pa aderyn gam y gwyllnos, Ac os cana, nid yn Ilon, t Canaf finnau fel yr eos Gyda, phigyn dau fy mron. • Peidiwch gofyn i mi ganu, Ond paham na chenwch chwi, Syddl heb ofid yn eich gwasgu Fel y gwasga goiid fi; Buom innau'n gallu canu Ac mi ganiwn. Cymru wyr, Canaf eitto'n fuan felly Fel yr eosi yn yr hwyr, Peiidiwcb gofyn i mi ganu, Hiraeth sydd yn llethu'm bron, Am y mwyn gan t orion hyny Ganant eu caniadau'n'lton", Os rhaid canu, gadewch i mi Daro tant o'u telyn hwy, Yna ffarwel i bob canu Oi|i y canu hwnw IIDWY. Tebygol na chafodd ganu y pennillion hyn. gan mali yn ei gystudd olat- y cyfans'oddodd hwy. Pwy fuasai yn meddwl y buasai yr hen Dan y mar ian anwyl yn canu fel hynv onid 01

Yr oedd yna bendefig yn eistedd yn Nhy y Oynredinynl649.