Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
10 erthygl ar y dudalen hon
Nantymoel. I
Nantymoel. I Y Groglith cynhaliodd Eglwys Bethel (A.) ei heisteddfod flynydclol dan lywydd- iaeth Mr. W. D. Williams, goruchwyliwr Glofa yr Ocean, a Mr..1. Abel yn arwain. Enillwyd ar y farwnad i Moses Lloyd, Bethel Cottage, ac ar yr englvn i'r "Mochyn" gan Cennech. Parti Mr. D. Jones, Nantymoel, oedd v goren ar ganu Awn i ben yr Wyddfa fawr." Dydd Mawrth y Pasg bu Cymanfa Ganu Annibynwyr y Cwm, dan arweiniad Mr. T. Glyndwr Richards, yng N ghapel Annibyn- wyr Blaenogwr. Llywyddwyd gan Mri. T. Lucas, Y.H., a John Owen, gyda'r Parch. R. T. Gregory. Cyfeiliwyd ar yr organ gan MISS Myfauwy Mills. Datganwyd tonan o'r "Detholiad Newydd gyda'r an- them, "Dyn a aned o wraig" (Dr. Christ- mas Williams). Dydd Morelier, y 4ydd cyfisol, dygwyd gweddiluon y cvn-breswylydd hynaws Mr. D. Evans (Beehive), o Lanelli, i'w dnearu gvdag eiddo ei briod viig nghladdfa y He. Daethai i'r ardal uchod yn 1866, pan acldurnid dol a llethr gan wyrddlesni a choedwigoedd, a chor anian yn telori i gyf- eiliant y dail a brefiad y defaid na wyddent am linell ffin a thramwyfa heb son am 1 y tips. Sefydlodd fasnach nwyddau' a ddaeth o ris i ris yn faelfa bwyd a dillad j eangaf y lie trwy oi ddiwydrwydd ef a'i j briod a pharhaodd felly hvd ei 'dinystriad gan dan tua deng mlynedd yn ol, pan yn wyneb oed y penderfynodd ymneilltuo o'r fasnach. Meddionnid ef yn fore gan y nwyd o ddaioni. 1 bob newydd-ddyfodiad efe a fyddai y cyfarwyddwr, a daeth yn dywysog, a gwreng a bonedd yn estyn gwrogaeth iddo., In gymdeithasol a chref- yddol ei hunan-a berth ef a ganfydclid yn blodcuo a'i haelfrydedd yn hyrwyddo pob ymgais. Cyn ifurfiad Bwrdd Ysgol a Bwrdd Iechyd bu yn nawdd i tiagwr uchel- gais, a gwyliai hanfodion iachusrwydd gyda'i gostrelau gwrth-glefydol. Pan ffurfi wyd Brdcla 11 Y sgoJ ac lechyd efe oedd y cyntaf a enuwyd, a llafuriodd yn ddidrwst am fiwyddi lawer er dyrchafiad gwleidyddiaeth, addvsg, moes a chrefydd. Etc a phedwar arall—ei annwyl briod yn un, yr hon oedd ei law dde-ffiii-fiodd achos y Bedyddwyr yn Nantymoel How. a dat- blygiad o'r llin yn inygu yw eglwys gref Saron a'i thcml orftych iieddvw. Pwy yng N gbymru na ehlywodd ei ddiweddar wein- idog, y Parch. J. Hughes? Mr. Evans oedd y diacon cyntaf, ac efe oedd y trysor ydd o'r cychwyniad hyd ei symudiad o'r lie naw mlynedd yn ol. Er yn Fedyddiwr o argyhoeddiad ni fu ei farn yn llyfethair i'w yspryd rhyddfrydol. Pan gyrhaedd- odd ei gorff Orsaf Nantymoel, gwelid hen breswylwyr yno a deigryn yn croesi y wedd a wridai gan hiraeth parchus. Dilynwyd ei arch o Lanelli gan bed war o ddiaconiaid Bethel, He y llafuria ei fab-ynghyfraitli poblogaidd, y Parch. Hugh Jones, dan gronglwyd yr hwn y preswyliai yr hen sant a' I briod oddiar eu hymneillduad o fasnach. Gwasanaethwyd yn v "ty gan y Parch. B. Humphreys, Felinfoel, a'r Parch. E. T. Jones, Llanelli. Ar lan y bedd gan y Parch. W. R. Watkins, M.A.. Moriah, Llanelli, vng ngofal yr hwn oedd y trefniadau, a chan y Par-chn W Paran Griffiths, Melin If an Ddu; M. J. Mills (M.C.), Nantymoel; T. Mansel Thomas, a'r Parch. C. Pipe. A.T.S., Tylegvvyn. 82 mlvvydd oedd ei oedran. Yn en galar gwelsom y Parch. Hugh Jones a'i briod; Mrs. Morgans, Stroud, merch, a'i phriod; Mr. a Mis. David, Bryn, Port Talbot, mab-yn-nghyfraith a merch); Mr. a Mrs. Remington, mab-yn-nghyfraith a merch, Barry Dock; Mr. a Mrs. Owen, Barry, mab-yn-nghyfraith, a merch; Mr. Edgar Evans, mab, Bedlinog; Parch. J. T. Parry (A.), Maesteg. Mae y Parch. E. Aubrey a'i briod yn America, mab-yng-nghyfraith, a'r ferch hynaf .a mab hefyd. O'r bres- wvlfa yn Llanelli i'r orsaf dilynwyd gan y Parehn. W. Trefor Jones, D. Hopkin, B.A.; Dr. Gwylfa Robertfs (A.), Rowland Evans (A.), Lloyd Street. Ei yrfa wen, cywir fu—i Dduw oil Mynnodd ei chysegru; Dihalog oedd,—delw gu 0 wen oes y giiii lesu."
IColofn y Bobi Ieuainc.
Colofn y Bobi Ieuainc. OFAL AP HEFIN, ABEEDAR. KLFENNATJ HANFODOL LLWYDD- IANT. GAN FERTHYRFAB, MERTHYR. (Parhad.) » I.-CYNLLUN. LJyma elfen bwysig ymhob cylch o was- Huaoth, heb yr elfen hon ni ellir cadw •retn a. chysondeb mewn unrhyw gyfeiriad; bywyd heb gynllun yn dryblith illlnhrefnus: "Bwndel o .annibendod," fel v dywedai un. Hwn sydd yn rhoddi ei le I bob peth a phob peth yn ei le. Mae 'vwvd heb gynllun mor ddibwynt a llong heb lyw-mor anwadal a'r gwynt; morl ^asgaredig a thywod y mor gan dro- wynt. < ynllun yw yr hyn sydd yn dangos llawer ragoriaethau y bywyd dynol aT y bywyd anifoilaidd, neu, os mynner, rhagoriaeth iheswin ar reddf. Na chamddealler nit uid. ydym am ddweyd nad yw natur yn gweithio wrth gynllun. Mae y Prif-Gyn- -ilunydd ei hunan wedi "llunio'r byd a llwdu'r nefoedd wen," ac y mae ei holl luoedd distaw Ef yn gweithio wrth gyn- iiua. Mae yr adar bach heddyw o'n "wrapas ni yn ddiddadl wedi decjireu syli'aenu en tai by chain yn hollol wrth yr un cynllun ag y gwnaeth en rhieni y Hynedd, heb un gwelliant. "Mao ael anian yn ymlonni—mao'n brain wlmnl brys am ddeori; ldH ein hadar yn mwyn nodi Miwsig' y nef yn ein mysg ni." UniJ yw y tymhorau. mewn trefn; daw'r J gwanwyn yn gyflawn o fywyd i adnewyddu wyntb y ddaear, gan wasgar cusanau serehog yr haul, ac anadliadau cynnes y deheuwynt i ddeffro'r ddaear o'i chwsg guuafai'dd. Ar ol hyn daw yi haf ym ui herffeithrwydd ei geinder a choflaid o ba wddgarwch a llawenydd ac ynghanoi swynion ei olygfeydd nid rhyfedd i rywun 'I' "O! na byddai'n haf o hyd." Daw yr Hydref wedi hyn fel gwr bon- t heddig urddasol, gyda'i gynnyrch aedd- ted, ac o'i galon liael yn gwasgar ei an- rlteion gwerthfawr i'r drwg a'r da. i'r <■>'liawn a'r anghyfiawn. Nid rhyfedd i'r Salmydd dorri allan i gann, "Coroiii yr ydvryt y Hwyddj^n a'th ddaioni, a'th Iwybarau a ddiferant frasder." Yn neeaf daw y gaeaf mawreddog yng ngherbyd y ddrycin, nes ydym braidd yn dychrymu drwst ei oiwynion; ond er ei rut-lir ¡t'j ysgythredd cyflawna ei ran yn drylwyr yug nghynllun y flwyddyn, ac nid ydyw er ei erwinder yn amddifad o brydfertfcnvch. Lie a ddwg— Y pi-ydferth eira claerwyii Fel dail o arian byw j Urwy ograu'r nef a. ddisgyn j o law haelionus Duw; Mor ysgafn yn cwhwfan Drwy'r lwydfawr nwyfre lydan, Maa'r blawdiog sylwedd blydd Fel manblw gwlad y dydd. ] Uofaler am gynllun teilwng j'th rywyd. Onid yr Hwn a fu'n cynlluuior t.vinhorau, yn trefnu dydd a nos jn nlicml niitur, yn fflamio goleuadau amtiffodd yr wybrennau megis a, thrydan m] \v yfol y gair "Bydded," yn crogi'r SogJedd ar y gwagle, a'r ddaear ar ddiddlm, yn taflu eysawd uwcli cysawd yng ngwagleoedd anfesurol y nefoedd, a •liiy wododd, "Gwnawn ddyn ar ein linn, delw ein hun" ? Ond dyn mewn an- I'hydedd nid arosodd. Chwalwyd y 11 un, aadwywyd y ddelw, ac aeth cynllun bywya i'r gwrthwyneb, a thyna sydd yn oyfrif fod cymaint o dry bin i yn ein bywyd yw diffyg cynllun. Y GYSTADLETJAETH. "Excelsior" a "Fanw Fach" a anfon«ld gardiau; ac o'.i- ddau "Fanw Fach" yw y I gyiiawnaf o gryn dipyn yn ymdrechfa'x liit'Tched. I ornest hechgyn daeth "Brynio'' a. "Ciiyn." Gformod o eiriau sydd gan "Brynio." Mao "Glyn" yn fwy cynnil ac i'r pwynt. A nfoued "Fan w Facii" a "Glyn" eu liHiwau a'u cyfeiriad i H. Lloyd (Ap iMn), 11 Seymour Street, Aberdar, a hwy dderbyniant eu gwobrwyon, sef copi o'r "Ddwy Wraig 0"1' Wlad, neu dro l'r innser gyiit." Cyhoeddir y ddwy garden oreu.
Nodion o Lyn Ebwy. II -.•…
Nodion o Lyn Ebwy. II .• i Ma<? ein tre9.an mown cyt'vngder _ohr"1 ?ydd diffyg tan annedd. Tynnodd diwyd- iannau newyddion perthynol i'i E.V. Co. a g\vaith cyfarpar rhyfel filoedd • ychwaneg o bobl i'r lie. Mae'r prinder y fath fel inae'n gyffredin ddau neu dri thenlu o dan r un gronglwyd—sefyllfa sy-n andwyoi. i iechyd a moes. Ar ol apeliadau hirfaith yr awdurdodau lleol, y mae'r Llywodraath j Redi. rhoddi caniatad i adeiladu rhyvf &00»| dai. Dechreuir ar 50 o honynt yn ddi-i • i 11 •(>«•, Y mae trothu Ebbw Vale eto ar i iyny; 1, 4d. yn y bunt, rhag blaen. Hysbysir iii llJal y gymdogaeth hon yw'r uchaf ei throtli yra Mynwy a Morgannwg. Achosir hyn di wy gost ceuffosydd newyddion y cym<x)dd
[No title]
Mae Cwmi).i -r Ddraig Gocli, Caernarfon, Vll chwys dii'erol. Bydd ganddo i ho. uormio dwy ddrama ym Mafilion y dref y Pasg. A gwyr pawb nad oes berigl •V" Ybyd jddo "ei inethu hi!" Be, Bob! • I OIK'S?
f Y Sum.
f Y Sum. "Y PRYNHAWN HV, NNW." Mewn dinas, yn Lloegr, yr oeddem- Evan Jones a, minnau. Van Uymro gwyl- aidd. gwledig, a mwy o faint yn ein cyrff nag o ystwythder yn ein symudiadau. iM wyddai yr un o honom ond ychydig am y moesgarwch hwnnw a'n cyinhwysai i ymddwyn fel y gwedclai i ni yn nhai urddasolioxi cymdeithas. Gwahoddasai gweinidog yr eglwys, lie yr ymaelodem ni i'w dv ar ddiwrnod arbend.ig-a ninnau heb rag-dj bied yr hyn oedd yn ein haros— a addawsoxxi fyned. Daeth y dydd, ac wedi rhoi am danom ein dillad parch, aethom yn giynedig tua chartref y gweinidog. Wedi cyrraedd y ty canodd Evan y gioch, ac arswydem ein dau yn fawr pan glywem y t-wrw a wnai y peth bach afrywiog hwnnw. Agorwyd y drws gan un o II, xnorynion. le, morwyn a ddywedais, eit.hr "cap" a "fFedog" a wel- wn i, yn gvvthiwu hunain i'm hym- wybyddiaeth, ac yn cau allan bopeth arali. Ac onid yw'n rhyfedd fel y llwydda petliau bvchain i wneud eu hun- ain yn amlwg. Nid oedd y cap ond prin llathen o incil wwli ei blethu drwodd a thro, a'r ft'edog—v.'el, gallasai Evan ei chuddio'n rhwydd a chledr ei law. "What is it, please P" ebr y forwyn. "We have come to see the minister, miss," ebr fi yn drwsgl ddigon. "011" can I have your cards then," oedd yr ateb. "We didn't come to sell cards/' ebr Evan, gyda. mwy o deimlad nag oedd yn weddus. Ni wn both fnasai ein tynged onibae i'r gweinidog wthio ei ben i'r golwg. "It is all right, Minnie," meddai, bring the gentlemen in." Ac i fewn yr aethom. Cawsom dderbyniad croesawgar gan y toulu, eithr yr oedd urddas y bobl a gwychder ,1, d'odrefn yn peri ein bod mor anghartrofol n llygoden mewn magi. Ryw- •sut argreffid ar feddwl Evan a minnau y ffaith ddolurus fod ein arahwyeigrwydd yn eithriadol a:n distadledd yn annhraethadwy. Cofiaf yn dda fod "bust" •o Gladstone yn g-wgi arnom o gongl yr ystafell, a. thybiwn fod Burns y bardd o'r ddarlun ar y mur yn cael difyrrwch nid bye ha n wrth weld ein trwstaneidd- iwch. "I do hope you are quite comfortable," meddai gwraig' y gweinidog wrth Evan, yr hwn a eisteddai ar oddeutu dwy fod- fedd o'i gadair, gan adael gwastadeddan eang yn ddiddefnydd y tu ol iddo. "Yes, mam," ebr yntau. "I have learnt to be comfortable under all circum- stances." Teg yw dywedyd mai rhydd-gyfieithad o adnod a ddigwycldai fod yn ei feddwl ar y pryd ydoedd ateb Evan ac nid anfoesgar- wch bvvriadoJ. Yr ydoedd dwy ferch. i'r gweinidog yn yr ystafell yn symud oddiamgylch fel dwy golotneji. Ysgafue(I a gwisgied oedd- ynt fel na synasid ni yn fawr pe lledasent a.denydd, a hedeg' allan drwy y ffenestr agored i'r nef. Ond nis gwnaethant. a,orc?d i'r ii(-f. bnd nis gwna(,,tliant. fore?" ebr un o?r merched. never, oedd yr ateb. "Oh, how very funny," meddai'r llall. "Funny anghyffredin," ychwanegais innau yn siriol ddigon. Chwarddtxld Evan dros y lie, nes y tybiodd y inerched fod rhyivbeth wedi dod drosto. Er esmwytho'r sefyllfa, ebr un o honynt, "I think we'd better have tea now." Y 1" oecldwu wedi sylwi eisoes fod llestri te bychain yn yr ystafell ar ryw ddodrefnyn xja. allaf mo'i enwi, ynghyd a rhyw fwydydd bychain amrywiol kc amryliw na cheisiaf mo'u disgrifio. Eithr nid oedd yno fwrdd gymaint a chledr Haw gwr i w weled 0 gwbl. Gwnaecl y paratoadau, a dechreuwyd dWYll y te, a'r niferus o bethau o gwmpas. Aeth yn gyfyng arnom; edrvchodd Evan arnaf fi. ac edrychais innau ar Evan. Ond pahani yr ymhelaethaf, ac y gwnaf fy bunan yn destun gwawd. Eled y gwawdiwr os ychydig yn wladaidd i yfed te a bwyta rhyw bethau bychain crynion, heb fwrdd yn yr ystafell, mewntv o radd uchel, mown tref yn Idoegr, yng ngwydd boneddwr o urddas, ai wraig ddefodol, a'i ferched poleit--a gnvawdied wedyn os gall, Wedi ma.wr chwys a llawer o ffwdan, daeth yr orchest i ben, a chasglwyd. y briwfwyd gweddill a'r darnau candryll o iaes yr ymdrechfa. "Can you. gentlemen, sing or play?" holai y boneddwr maddeugar. "Yes, sir," meddem ein dau, yn falch 0 r eyflü 1 brofi y gallem wneud rhywbeth. Aethom ] gyd i'r ystafell nesaf. Ar y piano yr oedd copi o'r "Elijah," a rlechreu- ms chwarae ar nodau cyntaf yr unawd, Is not Ins word like a fire," er rhoddi oyne i Evan ennill yn ol ei hunanbarch. Y mae llais Evan cyu ddyfned a'r cwm y'i ganwyd ynddo, a. chyn ystwythed a'r gornant a. i suai i gysgu gynt. Cai angerdd oi enaid borftaith Tyddid wrth son am the hammer that breaketh the rock," a gwyadwn ^ai y llestri te dilywodraeth  ? ?'"? ?'- Yn raddol ond yn (,ffeiti?ial .'???"? ? hunain yn 01 i barch nhnn i «n ? ?"?ch y teulu ca redi&, a fieth' j Tn-i/yl 1 ysta^ll y brc?f?d- ?aeth yr edd Burna wedi peidio a'u dJ9. a.c nj ?ai Gladstone mwyach. istradgyjilaiis. W.R. I
BEE'S BILIOUS BEANS. I
BEE'S BILIOUS BEANS. I Y Feddyginiaeth Oreu at yrAfu a'r Cylla. ? Anfonwch hpddyw am bon. Nid yw'r ,lost oyid 1/3 a, "dwv f? y post. gost ond 1/3 a, dwv p-p?n?s am v post' Don't complain that voll- liver is wrong; the right medicine is at hand. You wili feel 10 years younger offo,- a few doses. Try them. Hundreds tostifv to the good this medicine has done tbprn. A writ for South Wales: J. Harris. PVoh,, M." P."S. Major Pharmacist, Yst-rH«vri»ajV, Cures Headaches, Constinqtion, Tndiges- tion, Dizziness, Pil(,q Female Weaknesses, P-nnt 'ir fhe Back. Pimples of yirpA t(>Dp to the whole system.
I "I Wrth ijua Heibio."I
I "I Wrth ijua Heibio." I I GAN W.J.R. I Dyma ni yn gadael Clydach trannoetli Gwyl Ddewi, a chynghorion fil a bendith- ion mwy yn mynd gyda ni, ac wrth adael cartref am y tro cyntaf daeth un o benhillion Ceiriog fel cioch i'n clust- Y nef a'th amddiffyno fy machgen g-wyn a gwiw, Paid byth anghofio'th gartref na'th wlad naJtii iaith in,.ttii Dduw. Brynhawn yr un diwrnod cawn eu hun- ain ym Mri.-te, ac wedi cyfarwyddo a'r rhan fwyaf o feddygon Lloegr, gyrrwyd ni i Biymoutii, ac iddiyno l Ddevonport. Daeth 8wyddog yno i'n cyfarfod, ac wedi llawer iawn 0 rig-mar-ol drachefn, ar- weiuiwyd ni i long, math ar long ymarfer (training ship). Rhoed i ni hammock neu wely crog, ae wedi rhoi'r naill ben a'r llall ar y bachau, neidiais i mown iddo, ac inewn fawr amsor anghofiais fod y fnth bethau a llynges a morwyr yn bod. Tra fyddaf byw ni anghofiaf y noson gyntaf a'r bore dilvnol yn y Llynges. Doffroais Did yn swn cathlau adar y dyffryn, eithr yn swn llais clochaidd Y SWYDDOG SARUG I yn gwaeddu "Lash up and stow," hynny yw o'i gyfieithu i'r Gymraeg, "Cymer dy wely a rhodia." Uihunais innau n sy dyn iawn yn swn y fath dwrw, a methais yn lan a deall ile 'roetldwn am dipyn. fn wir credais fy mod ynghrog yn rhywie rhwng y nef a daear, ac yn disgwyl syrthio bob munud, a gwnes fy meddwl i fyny ar unwaith nad oedd wely diocled a gwely tli- grog. Enw'r Hong yma. oedd yr Eclipse, ac wrth fynd heibio nid wyf yn gormodi dinvy ddweyd iddi roi'r eclipse ar bopeth hefyd. ,,O(,dd pob cornel yn orlawn, a ninnau fel tyrfa o sardines wedi eu packio'n dynn mewn blwch. Bu'm yno am ryw ddeng niwrnod yn' gwneuthur dim, canys rhyw stock oeddem "heb fod mewn use," ys dywedai un o'r Cymry yno. Khyw fywyd go annaturiol felly oedd i ni ar yr Eclipse. Nid oedd yno ddim i'n diddori. Ni chaniateid i ni fynd allan o'r llong chwaith, ac, yn sicr, ni allem gysuro ein teimladau diwy farddoni, oblegid ni fedrai. hyd yn oed y "Bardd Cwsg" ddenu'r awen i'r fath 10 anniddan a hwn. Tin noson tra l'oeddwn yn cael sgwrs ag un o Gyniry'r llong (yn Gymraeg, wrth gwrs.l, daeth swytldog ar ein. traws, "Stop that French," meddai. "I can speak it. as well as you can. This is the English Navy, not the French." Ddalled yw rhai pobl i'w hanwybodaeth, onide? Wedi deng niwrnod yno, nid oeddem yn flill pan syinudwyd ni i'r barracks. Yno y dochreu- wyd y gwaith o'n gwneud yn forwyr. Yng nghyntai' rhaid oedd cael ychydig ysgol. fn nhyb y Sals nid oes anwy* bod- used a'r Cymro, ond yn yr ysgol dan sylw dyi-igais i'r gwithwyneb, ao nid oeddwn yn ol i neb o'u hatgoffa chwaith. Y peth cyntaf a wnai'r athraw oedd holi. Rhodd- at yma'r hyn fu rhyngddo a bachgen o Sais yn ein dosbarth ni. "What is your llame P" "John Curtis, sir." "What was your teade--ixi civil life?'' • "Fanning-, sir." "What is your rll,igi on "Hostilities, sir I" Cwrddais a llawer o Gymry yn Devon-, port, a threuliwyd llawer noson dded- wydd vn eu plith. Ymgasglodd rhyw ddeg- ar-hugain o honom ynghyd ar Bare Devon- port un noson. a dechreuwyd canu hen alawon ac emynau Cymreig. Er na wydd- wn fawr ynghylch cerddoriaeth, cefais yr anrhydedd o fod yn arweinydd arnynt. Daeth tyrfa fawr ynghyd ymhen ychydig amser, a rhoddwyd i'r Saeson dipy' n o'r t;ti--L Cymreig. Ymhen ychydig daeth yna "special request" i'm Haw oddiwrth foneddiges ar i mi ganu "Aberystwyth," a beiddiaf ddweyd na. chanwyd "Aber- ystwyth" gyda mwy o ddylanwad erioed o'r blaen. Cefais y fraint o siarad a'r foneddiges a'm gwahodd i'w thy wedi hynny, a throdd allan mai Gymraes bur o Sir Fynwy ydoedd. Adroddais innau englyn leuan Gvvynedd iddi- 0 Gymraes, digymar wyd —ail i bur Wawr hael bore yd wyd; Y fun dirionaf anwyd Ym mro lan hen Gymru lwyd. Aeth yn beth cyhoeddus am y Welsh boys yn Devonport, a. dotiodd pawb ar y canu. Nid wyf yn ddigon o gerddor i wneud cyfiawnder a swyn y canu, ond os nad oedd yn swynol iawn, yr oedd yn hvnod gryf a dweyd y lleiaf. (I barhau)
[No title]
Carreg I au,, r yn y Bledren
Carreg I au,, r yn y Bledren "Teimlaf y rhaid i mi gyhoeddi ar led y ddyle.d sydcl. arnaf i Beleni Doan at Boen Cefn a'r Arennau. Rhoisant wared i mi ar garreg fawr yn y bledren.-y mwyaf y clywais erioed son am dani—ac nid oes amheuaeth ynof iddynt achub fy mywyd, oherwydd gallaswn farw dan oruchwyl- iaeth llaw-feddyg. Pa cyhyd y bu y garreg yn ymffurfio, ni wn; ond am lawer blwyddyn cefais zLr- wyddion rhybucldiol o ddrwg yn yr arennau—riwmitis, y bendro, a phoen cefn. O'r diwedd cynghorwyd fi i fynd i'r Ysbyty. Ond pan welwyd fod carreg mor fawr yn y bledren, penderfynais dreio Peleni Doan at Boen Cefn a'r Arennau cyn mentro ar oruchwyliaeth llaw-feddyg. Pedair gwaith yn y dydd cymerwn y pelenni hyn, ac yr oedd rhyddhad yn amlwg 0'1' cychwyn. Daeth fy nghefn yn well; daeth mwy o lif or arennau, ac yr oeddwn yn gryfach wedi wythnos o driniaeth. Gwaredodd Peleni Doan fi o garreg gymaint a chneuen fawr. Oddiar fy ngwellhad yr wyf yn mwvnhau'r lechyd goreu. Mawr obeithiaf y bydd fy mhrofiad i yn help i ereill. (Arwyddwyd), Mary Taynton, 11 Ellerv Street, Peck- ham, London, S.E., 1.5. Ionawr 2, 1918, ysgrifenna Mr. Taynton eto; Y inae lfi mis wedi pasio er pan adferodd Peleni Doan fy iechyd, a gallaf ddweyd na chefais arwydd o ddrwg yn yr arennau oddiar fy adferiad." I gael yr un canlyniadau a Mrg. Taynton. mynnweh gael yr un.
.Siloh, Aberdar.
Siloh, Aberdar. Nos Sadwrn, J' 6ed eyfisoL bu"r urLlaetxhuf,erch" rn' 6ed cyiisoL bur ?OSSa(? M athrylithgar Ylua, yn d' ddon td?-f fnwr am tua thair awr o ams?r gyda/i s 'Hadroddiadau Dramoclol, ■ ■ dan na,wdd yr eglwys. Cymaint oedd y galw am Baglemi!, a roddent drwydded i'w gwrando fel y buwyd dan orfodi gael adeila.d eangnch, a chaed yn garedi-, drwy ganiatad serchog yr eghvys fenthyg can-el eang Noddfa, a llanwvd ef i'w yrnylon Do, fe gaed t'nson i'w ehofio, a ehoronwvd. I ymdrechion pr-wb fu a Haw i'w gwneud .t.i felly a Ihx'Tdd'ant. Canwyd vn ystod y | gwasanaeth g-n Mr. Samuel Morris a chyfpjIiwyd .-an Nir. Victor Williams, a'r larch. J. anlo-wyn Darks yn y gadaii-.