Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
Arthur J. Williams, Grocer & Provision Merchant, 6, Commercial Street, Aberdare, next rtoor to the Welsh Harp, respectfully solicits a trial I Eisteddfod Gadeiriol Maesteg, nYNELIR YR EISTEDDFOD uchod yn V y Town Hall, Maesteg, dydd LIun, Mehefin 5ed, 1882. „ Beirniad y farddoniaeth, &c.,—Parch. J. C. Williams (Ceulanydd). Beirniad y gerddoriaeth,—D. Bowen, Ysw., Abercarn. I'r cdr o'r un gynulleidfa heb fod dan 40 mewn nifer, a gano yn oreu All we like Sheep,' o'r Messiah, gwobr £12. I'r c6r a gano yn oreu y Glee Mai,' J. Thomas, gwobr £3 3s. I'r cor o blant o dan 15 oed, o'r un gynulleidfa, a gano yn oreu 1 Storm the Fort,' Samuel, Abertawe, gwobr £1 5s. Caniateir i wyth mewn oed gynorthwyo. Am yr Awdl oreu heb fod dros 200 o linellau, ar y testyn 'Y Goron Ddrain,' gwobr X2 2s. a chadair dderw. Programs, l £ c. drwy y post. T. GROVE, Ysg., Maesteg. s 'Mae can yn llon'd yr awel fwyn.' Albert Hall, Abertawe. TlilSTEDDFOD FAWREDDOG y Bank Holiday, 1882. Beirniad: MR JOHN THOMAS, Llanwrtyd. PRIF DESTYNAU. I I'r cor a gano yn oreu 4 The Heavens are Telling,' gwobr -ea3, sef X30 ir cor, a £3 i'r arweinydd. I'r c6r a gano yn oreu Yr Arglwydd sy'n teymaau,' J. Thomas, gwobr Ji6. I'r Brass Band a chwareuo yn oreu We "never will bow down,' gwobr £7. I'r parti a gano yn oreu 'Cydgan y Chwarelwyr,' gwobr X2 2s. I'Rpedwar a gano yn oreu • Ti wyddost beth ddywed ty nghalon,' Dr. Parry, gwobr M1. Bydd y programmes yn cynwysy gweddill O'r testynau a phob manylion ereill yn barod E brill 18fed, ac i'w cael am y pris arferol oddiwrth yr ysgrifenydd,— D. PRICE, Neath Road, Hafod, Swansea. HOREB, LLWYDCOED- CYNELIR EISTEDDFOD yn y capel %4 uchod dydd Llun y Pasc, E brill lOfed, 1882, dan nawdd Gymdeithas 'Rose of Llwydcoed,' a gynelir yn y Red Cow Inn, Llwydcoed. Beirniad: y cam, Mr Richard Morris, Hirwaun; y cyfansoddiadau a'r adroddiad. au, Mr Howel Evans (Hywel Morganwg), 127, Htolgeryg, Merthyr Tydfil. Llywydd: D. A. Thomas, Ysw., Ysgubor. wen. Arweinydd y dydd: Parch. W. S. Davies, (A.), Llwydcoed. Prif ddarn—I'r c6r ddim dan 30 mewn rhif a gano yn oreu 4 Mi a Godaf,' Dr Parry, gwobi ^rhoddedig gan Mrs. Thomas, Ys- guborwen House, Y,5 5s., sef £4 1.5s. i'r c6r, a 10s. i'r arweinydd. Am y Traethawd goreu ar Vmanteiaion deilliedig o Gymdeithasau Dyngarol, yn nghyda'r drefn oreu i'w llywodraethu,' gwobr £1 Is. Am y Cywydd goreu i'r diweddar S. Thomas, Ysw, Ysguborwen, gwobr 7s 6c. | £ £ "Rhif 8, cyfarfod 10 o'r gloch, i fod fel y canlyn, ac nid fel ar y program:—I'r c6r o blant dan 15 oed, heb fod dan 30 inewn rhif, a gano yn oreu Ai difater genyt yw/ein. colli ni?' o Delyn yr Ysgol Sul. Caniateic. 6 mewn oed i'w cynorthwyo. Gwobr 15s., a 5s. i'r arweinydd. Rhif 8, cyfarfod 2 o'r gloch, i fod fel y canlyn:—I'r parti o 8 a ganont yn oreu • Mae heddyw Ifynon hyfryd lawn,' o Swn y Juwbili, gwobr 10s. Rhif 3, Solo Tenor, 'Myfanwy,' gan Joseph R. Lewis (Alaw Rhondda). Am idnylion pellach gwel y program, yr hwn a eliir ei gael am y pris arferol gan yr Ysg., DAN EVANS, 44, Windsor Street, Tre- cynoEM Aberdar. Dan nawdd Duw a'i dangnef.' SALEM, VABDRE, GEB CLYDACH. ClYNELIR y burned Eisteddfod flynyddol 'yn y lie uchod ddydd Sadwrn, Mai 27ain, 1882. Prif destynau— I'r c6r a gano yn oreu Yr Arglwydd sy'n teyrnasu,' AJV^Thbinas, Llanwrtyd, gwobr .£8. I'r c6r a gano yn oreu 'I bwy y perthyn ma^l,' Pejicerdd MaBior gwobr JE3 a chrortictttcpitdhpipe i'r arweinydd. Beirniad:—Hywel Cynon. Bydd y program yn barod yn fuan, yn cynwys y gweddill o'r testynau yn nghyd a'r adroddiadau, i'w gael am lc. yr un, trwy y.post-lic., gan yr ysgrifenydd,- DANIEL D. DAVIES, 'Buildings, Clydach, Swansea Valley. • Gwell awen na dysg.' Maesyrhaf, Castellnedd, rff^YNELIR CYFARFOD LLENYDDOL fkj ^try lie uchod dydd Llun y Pasc, 1882. I'r parti a gano yn oreu St. Martin,' o :^51iyfr Stephens a Jones, gwobr lp. Beirniad,—Eos Maelog. v Yi programs yn awr yn barod, i'w cael :;yn rhad gan yr ysgrifenydd,—John D. Michael, Melincrythan, Neath. .-Off> 'Public Hall, Aberafon. €YNELIR-Eisteddfod a Uhyngerdd ar. dderohog yn y lie uchod Gwener y Groglith nesaf. "Beirniad 'y gerddoriaeth,—Mr I. R. Howells (Perdonyddy Dyffryn). Prif ddarn, 'Ar Don o Haen Gwyntoedd,' i g6r heb fod dan 60 mewn rhif, gwobr £10 .80 £2 i'r arweinydd. I'r parti ddim dan 10 mewn nifer, a gano yn oreu 'Yr Ynys Wen,' gwobr Xi 5s. Manylion peUach gan W. Davies, Ysg., Grocer, Pantdu, Taibach. Swansea Valley Art Union. TMAE amser tyniad yr uchod bellach yn agoshau, felly dymunir adgofio pawb sydd wedi derbyn llyfrau, i wnead brys i werthu y gweddill sydd ganddynt, o her- wydd dysgwylir i'r duplicates yn nghyd a'r arian, dd'od i law cyn neu erbyn y laf o JSbrill. YSG. FERNDALE, TYLORSTOWN, A'Rj MAERDY. BYDDED hysbys i drigolion y lleoedd uchod fod gan D. DAVIES, llyfrwerth- ydd, &c., Strand, Ferndale stoc newydd o Bapyr Tai newydd ddyfodi fewn, ac i gael ei werthu allan yn hynod o rad-o 3c. i fyny. Hefyd, y mae yn cymeryd archebion am bob math o waith argraffu dros ber- -Chenogion y DARIAN. Y Gwir yn erbyn y byd.' 'Calon wrth Galon.' Duw a phob Daioni Eisteddfod Undebol Mountain Ash, A CHADAIR DYFFRYN CYNON. BYDDED hysbys y cynelir yr Eisteddfod JD uchod ar y dydd Llun cyntaf yn mis Mai, 1882. Beirniad y Farddoniaeth, &c.,—WATOYN WYN. Beirniad y Canu,-MR W. JARRETT ROBERTS (Pencerdd Eifion). I'r c6r heb fod dan 80 mewn rhif, a gano yn oreu 'Teyrnasoedd y Ddaear,' J. Ambrose Lloyd, gwobr £ 20: set JE18 i'r c6r, a X2 i'r arweinydd, I'r cor o'r un gynulleidfa ddim dan 50 mewn rhif, sydd heb enill dros X12 o wobr o'r blaen, a gano yn oreu I Yr Arglwydd sy'n teyrnasu,' gan J. Thomas, Llanwrtyd, gwel Groniel y Cerddor, gwobr £8; sef £7 i'r c6r, a XI i'r arweinydd. I'r c6r o'r un gynulleidfa sydd heb enill dros X6 o wobr o'r blaen, a gano yn oreu (Jerusalem, my glorious home,' Pitman t Edition, gwobr £3 a. chopi o 1 Storm Tiber. ias' i'r arweinydd. I'r parti ddim dan 20 mewn rhif, a gano yn oreu 'The Mighty Conquerer,' gwel Novello's Glee Hive, gwobr M. I'r pedwar a gano yn oreu Yr un hen Stori,' gwel Almanac y Cymry,' i'w chael gan bob llyfrwerthwr. Barddoniaeth. Testyn y Gadair,' Y Sabbath,' gwobr 5p. 5s. a Chadair yr Eisteddfod gwerth 3p. 3s. Pryddest, I Pererindod,' gwobr 2p 2s. Alargan i'r diweddar Mr Thos. Tbomas, cigydd, Mountain Ash, gwobr gan ei frawd, lp. Is. Traethodau. I Dyledswydd dyn mewn cymdeithas,' gwobr 2p. 2s. Ygweddill o'r testynau, yn ngbyda'r cann, &c., i ymddangos yr wythnos nesaf. Bydd y programmes yn barod yn fuan. Dros y pwyllgor,— D. E. COLEMAN (Eos Hefin), THOMAS SAMUEL, Ysgn. FURNITURE, HARMONIUM, AND P I A IT o WAREHOUSES, 6 & 26, CANON ST., ABERDABE. .} Mrs. B. H. PhUlips, General House Furnisher, Is now offering goods at greatly reduced prices. A good stock of Home-made Furniture al- ways kept. Repairs neatly done. Harmoniums & "Pianos by the best makers. Note the Address,— 6 & 2fj, Canon Street, Aberdare. BEST LONDON TEA In small quantities, at WHOLESALE PRICES, Same as supplied to the Clergy, Members of the Medical Profession, and others. 2s. per lb., 6 lb. for 10s, 6d. 10 lb. sent CARRIAGE PAID to any;part of South Wales on receipt of P.O.O. for 20s. l lb. Sample Parcels sent free per post on receipt of 18 stamps. H. S. Arnold, CWMAVON, GLAMORGAN. TEA COREU LLUNDAIN MEWN SYMIAU BYCHAIN AM Brisoedd Cyfanwerth! Yr un Te ag a werthir i offeiriaid, medd- ygon, ac ereill. 2s. y pwys. 6 pwys am 10s. 6d.. Anfonir 10 pwys, wedi talu y cludiad, i unrhyw ran o Ddeheudir Cymru ar dder- byniad P.O.O, am 20s. Anfonir sypynau t pwys er esiampl, i nia. rhyw le ar dderbyniad 18 llythyrnod. H. S. Arnold, CWMAVON, GLAMORGAN EISTEDDFOD GENEDLAETHOL MERTH YR TYDFIL. YN AWR YN BAROD, Pris 6c., Y Bryddest Fuddugol ar "Fywyd," GAN WATCYN WYN. Anfoner yr archebion i'r cyhoeddwr, Mr Joseph Williams, Swyddfa'r Tyst a'r Dydd, Merthyr. Rhoddir yr elw arferol i Jyfr. werthwyr a dosbarthwyr. Ail Argraffiad, y 4ydd öl, pris tic., Oydymaith yr Adroddwr A Llawlyfr y Darlleniadau Ceiniog. Oynwysiad Y mddyddanion a Dadleuon rhwng y Morgrugyn a'r Ceiliog Rhedyn- Twn Ben Fras a Mrs Ceimach—Y Fawch a'r Asyn-William a Mari-Y Cybydd a'i Wraig-Y Gacynen a'r Wenynen—Y Môr a'r Haul-Y Pin a'r Nodwydd-Y Gwybedyn a'r Pry' Copyn—Y Nant a'r Llyn Dwfr-Y Bardd a'r Anifeiliaid—Alexander a'r Lleidr -Dadl y Bib Dybaco-Cenadwri Dafydd at Abner-Y Tonic Sol-Ffa—Rhodd y Crynwr—Y Pendilwn Anfoddus—Die Shon Dafydd—Nadolig Hen Lane, &o. Anfonir copi yn ddidraul i unrhyw fan ond anfon 7 stamp i'r cyhoeddwr,— J. THOMAS, Printer, &c., Tredegar. FARMERS & LAND BUYERS. Farmers their own Landlords! Freehold Farms Of any size from 40 acres upwards, are offered on EASY TERMS by the CHICAGO NORTH-WESTERN RAILWAY, IN Minnesota. OR DAKOTA, United States of America. Ten Shillings to Thirty Shillings per acre forfee simple. No Tithes. No Land Tax. No Game Vermin. No Restrictions. No Tree Stumps. No Malaria. Good Water. Good Soil. All ready for the Plough. Good Climate. Good Markets. For particulars, apply to JOHN DAYIES, U.S. Consul, Gloucester. LIBEL CASE DEWI WYN. Ydyw, y mae yr achos hwn wedi ei setlo, ac nid oes gan hyd yn nod Dewi Wyn hawl i ymyryd na thrafferthu neb o'r pleidiau yn ei gylch. Cytunwyd ag amodau ei gyfreithiwr, ac os oes ganddo ryw achwyniad pellach, achwyned ar hwnw. Y mae y cytundeb wedi ei law- nodi yn ein meddiant, yr hwn a rodd- odd ddiwedd arno. MILLS & LYNCH. BWRDD Y GOLYGYDD. EISTEDDFOD CASTBLLNBDD.—HeblaW y ffug- enwau a gyhoeddir mewn congl aiall, derbyniwyd yn brydlon gan y beirniaid eiddo Hen gyfaill yn ei gono, Nabal, a Chamberlain. Dymunem gywiro gwall sydd wedi dygwydd ein rhifyn presenol, sef, yn lie taith J. P. Rees, ddylai fod taith J. P. Richards. Pob Gohebiaeth, Nowydd, Beirniadaeth, &o., i'w oyfeirio at "Editor, TAlUAN Office, Aberdare. Pob Arohebion, Taliadau, ao Hysbysiadau, i'w hanfon at MILLs & LYNos, Aberdare,
MR. GLADSTONE
MR. GLADSTONE AR YR ETHOLFRAINT SIROL. PWNC mawr y senedd bresenol yw sicrhau tegwch i etholwyr yn y siroedd. Nid oes rheswm,cyifawnder, na Christ- ionogaeth yn y ddeddf etholiadol fel y mae hi, gan fod yn rhaid i etholwr fyddo yn rhoddi pleidlais i ymgeisydd am le yn y senedd dros y sir, dalu 12 punt o rent yn y flwyddyn, neu feddu tir neu dy o werth 5 punt yn flynyddol, tra y mae etholwr mewn bwrdeisdref yn C, meddu hawl i bleidleisio yn unig am ei fod yn cael ei drethu i gynal y tlodion, neu ei fod wedi talu deg punt am flwydd- yn fel lletywr. Nid yw yn bosibl cyf- iawnhau y gwahaniaeth mawr hwn rhwng braint etholwr mewn sir ag eth- olwr mewn bwrdeisdref. Yr oedd yr amcan i symud yr anghyf- iawnder hwn oddiar lyfr cyfraith Lloegr a Chymru, yn un o'r pethau uwchaf yn ngwaeddiadau Rhyddfrydwyr yn yr etholiad cyffredinol ddwy flynedd yn 01, pan y cawsant fwyafrif mawr trwy y deyrnas— mwyafrif ddymchwelodd y llywodraeth Donaidd, ac a osododd awenau llywodraeth y wlad hon yn yn nwylaw Mr. Gladstone fel Prif Woin- idog o goron. Eto. nid oedd neb braidi yn dysgwyl y buasai Mr Gladstone yn dwyn unrhyw fesur i ddiwygio yr etholfraint a chyn- rychioiaeth trigolion y deyrnas mewn siroedd a bwrdeisdrefi, am ddwy nea dair neu ragor o flynyddau, am y buasai deddf- ddiwygiadol o'r fath yn ei gwneud yn beth angenrheidiol i ddadgyfansoddi y senedd bresenol, a chael etholiad cy- ffredinol, yn ol y ddeddf ddiwygiadol. Buasai hyny yn taflu miloedd o ddynion i draul etholiadol na. byddai yn dda eu gosod arnynt yn fuan ar ol yr etholiad ddwy flynedd yn ol. Er hyny nid da fod y senedd yn colli golwg ar y diwygiad angenrheidiol dan sylw. Ac oblegyd hyny gosododd Mr. A. Arnold, yr aelod seneddol Rhydfryd- ig dros Salford, gynygiad pwysig ar y diwygiad hwn, o flaen y Ty yr wythnos ddiweddaf. Y mae Mr. Arnold yn aw- dwr llyfrau da masnachol a pholiticaidd, ac wedi bod yn ysgrifenydd i gyhoedd- iadau y wlad hon am ugain mlynedd. Ei gynygiad ef oedd, "Ei fod yn beth dymunol, yn marn y Ty, mor gynted ag y caniatagwaithcyhoeddus,—yn gyntaf, i sefydlu etholfraint unffurf drwy yr holl Deyrnas Gyfunol, etholfraint tebyg mewn egwyddor i'r un sydd wedi cael ei sefydlu mewn bwrdeisdrefi. Yn ail, y byddai yn ddymunoli ranu gallu politic- aidd yn y fath fodd ag i sicrhau cy- nrychioliad mwycyfiawn o olygiadau corff yr etholwyr." Dywedodd Mr Arnold, fod y Senedd flaenorol, o dah arweiniad y Toriaid, wedi taflu allan y cyfryw gynygiad yn 1879, a'i fod yn beth angenrheidiol i'r Ty presenol ddatgan barn wahanol mor gynted ag sydd yn bosibl, cyn i'r Wein- yddiaeth Ryddfcydig ddwyn mesur i mewn i gario y diwygiad hwn allan. Ymresymodd Mr Arnold yn nerthol iawn o blaid ei gynygiad. Rhoddodd ffeithiau pwysig mewn modd eglur a tharawiadol ger bron y Ty. Ond y peth. mwyai pwysig oedd, fr i cynygiad achosi i Mr Gladstone roddi. araeth ragorol ac awgrymiadol iawn ar y mater. Cydnabyddodd fod Mr Arnold,. a'r aelod 5, eiliodd y cynygiad, wedi ei ddwyn ger. bron y Ty mewn modd galluog. Dywedodd y pethau canlynol i Rhaid gwneud gwahaniaeth rhwng haeddianau. y cwestiwn a'r amgylch- iadau yn, mha rai y dygir ef ger bron. Nid wytwedi meddwl y dylai dim, ond pethau amgylchiadol fod yn wrthwyn- ebol i'r cynygiadau. Nid oes atnheu- aeth fod yr athrawiaeth o'u plaid yn un gadarn. Y mae y Ty yn cael ei argy- hoeddi yn gynyddol fod caniatad i ethol- wyr gael yr etholfraint yn, cryfhau y Cyfansoddiad gwladwriaethol. Y mae y gwirionedd yn nghylch hyn yn fudd- ugoliaethusyn erbyD hen symadparchus coelgrefyddol. Bu 11awer o ddynion go ddeallus yn credu fod dyogelwch y Cyfansoddiad gwladwriaethol yn ym- ddibynu ar gadw dosbarth Iluosog o'r boblogaeth heb yr etholfraint. An- mhosibl fyddai dychymygu fod dim yn fwy croes i natur ac i synwyr cyffredin na'r fath gred. Ac yr wyf yn llawen- hau fod y gred hono, wedi dysgu cy- maint o wyleidd-dra, fel nad yw yn mentro, o'r braidd* ddangos ei hun uwchlaw y ddaear mewn un man; a bod ei gwreiddiau yn gwanhau yn raddol, fel y byddant wedi darfod yn llwyr yn fuan. Gyda golwg ar gymwysder ethol- wyr tu allan i'r bwrdeisdrefi, nis gellir gwadu fod rhan fawr o honynt yn gyf- artal a lluaws o'r gweithwyr, y rhai ydynt yn etholwyr yn y bwrdeisdrefi. Ac efallai fod llai yn y siroedd nac yn y bwrdeisdrefi o wehilion y boblogaeth. Y mae gwrthuni yn y gwahaniaeth a wneir rhwng etholwyr sydd tu mewn i derfynau bwrdeisdref, a'r rhai sydd tu allan i'r rhai hyny. Nid yw yr ethol- fraint yn meddiant y llafurwr, yr hwn sydd yn gweithio ar ffermydd y wlad. Ni ddylai hyn fod. Rhaid iddo ef fod yn wr deallas, ymarferol yn ei waith. Dylai efe gael ei gynrychioli yn y Ty. Tueddai hyn i uno gwahanol ddosbarth- iadau o'r trigolion a'u gilydd; i gadarn- hau y cyfansoddiad gwladwriaethol; i wneud dynion yn selog o blaid y gyf- raith, ac i wneud y boblogaeth yn un mewn calon a theimlad. Byddai yn dda genyf o herwydd hyn i fabwysiadu mesur yn sylfaenedig ar gynygion Mr Arnold. Ond nid yw yn beth hollol gysurus i fabwysiadu y cynygion, heb fod rhagolygon y gellir eu rhoddi mewn gweithrediad ymarferol yn fuan. Eto, y mae yr amgylchiadau y fath, fel na allaf beidio cefnogi cynygion Mr Arnold. Yr wyf yn credu fod materion y cynygion hyn yn cynwys amcan mawr hanfodel y Senedd bresenol. Ac os cyrhaedda y Senedd bresenol ei hoedran naturiol, hyderwyf y bydd wedi pasio mesur syl- faenedig aregwyddorion y cynygion hyn. Y mae rhwystrau wedi bod ar ein ffordd i gyflawni ein hamcanion. Ac nid bodd- lonus genyf orfod credu y bydd cryn amser wedi myned heibio cyn y gailom osod y cynygion hyn mewn gvveitiired Seneddol. Ond yr wyf am ddangos, trwy bleidio Mr Arnold, ein bod yn ffyddlon tuag at ein haddewidion i'r etholwyr ddwy flynedd yn ol." Dyna olygiadau Mr Gladstone ar y cynygion, ac ar yr amgylchiadau pres- enol gyda golwg arnynt. Tra y dengys efe ddoethineb mawr yn ngwyneb yr amgylchiadau pryderus y mae Rhydd- frydwyr yn pasio trwyddynt yn awr, o herwydd undeb y Jingoes Toriaidd a'r Pope's Brass Band Gwyddelig, i geisi<~» rhwystro y mwyafrif Rnyddfrydol i wneud deddfau daionus i'r deyrnas, dengys efe ei fod yn awyddus i argy- hoeddi Rhyddfrydwyr y deyrnas fod ei fryd ef ar gario allan ddiwygiadau o natur ryddfrydig. Nid rhyfedd ei fod ef yn edrych gyda gradd o bryder ar y rhagolygon mewn ysyllbial a rhaoleidiiad dadleuon y Ty. Y mae efe wedi gosod bodolaeth ei Weinyddiaeth ar fod y Ty yn mabwys- iaduei gynygion ef ynnghylch rheoleidd- iad y dadleuon, oblegyd os na ffrwynir siaradwyr haerllug, y rhai ydynt yn gwas- trafifu amser y Ty yn bwrpasol, bydd yn anmhosibl cario gwaith y Ty yn mlaen gan y Weinyddiaeth. Gorfaelir amser y Ty yn awr gan ychydig o Wyddelod gwrth- ryfelgar a Thoriaid, fel nad oes cyfle i siarad gan ganoedd o'r dynion goreu yn y Ty ar y materion pwysicaf sydd i gael eu penderfynu gan y Senedd. Ond hyderir y bydd Mr Gladstone yn cael digon o fwyafrif o blaid ei gynygion. Os felly y bydd, nid hir y bydd yr ethol- fremtiau, fel y gosodwyd hwynt ger bron y Ty, cyn cael eu gosod yn ffurfiol mawn mesur diwygiadol. Os na ddaw y mesur i'r golwg y flwyddyn hon, digon tebyg y daw y tiwyddyu nesaf. Pryd, bynag y daw y mesur i'r goIwg. bydd holl nerth Toriaeth yn cael ei osod. yn ei erbyn. Os cyll y Toriaid gy- nrychioliad y siroedd, nid pell oddir wrth hyny fydd trengiad Toriaeth. A diau fod y rhagolygon o hyny yn cy- nhyrfu y Toriaid i radd o wallgofrwydd yn eu hymdrech yn erbyn y llifeiriant Rhyddfrydol, yr hwn sydd yn bygwth eu hysgubo hwynt i dir alltudiaeth fythoL Brysied yr amser i hyn gymeryd lie.
MOUNTAIN ASH.
MOUNTAIN ASH. MUDIAD Y RHUBAN GLAs.- Y n mlaen, mae y mudUd daionus hwn yn parhau i fyoied o wythnos i wythnos, ac yn enill tir ya bar- haus. Y mae wedi enill rhai o brif ieddwon yr ardal i restru dan ei baner, ac i wisgo yr yanoden las. Y mae yma 1,500 wedi ym irestru &'r mudiad oddiar ei gychwyniad. :Nos Fercher, yr 22ain cyiisoi,, cafwyd araeth ardderchog yn nghapel y Shos gan y Parch A. Morgans, Treiorris, yr hwn oedd yn ei hw) liau goreu. Cadeixiwyd gan weinidog y lie, a chafwyd fod llawer wedi eu llwyr argyhoeddi erbyn diwedd y cyfar- fod, ac wedi penderfynu gadael y diodydd meddwol a gwisgo yr ysnoden lis. Y rhai mwyai anhawdd i ddylanwadu arnyut ydynt y rhai a alwant eu hunain yn gym- edrolwyr, a'r rhai hyn gau mwyaf syda yn pieffesu bo t yn grefyddwyr j. ond fy nhyb i yw mai Cristioaogion mewn enw yayiic ac wedi gwadu ei grym hi. Oa metha y mud- iad hwn yn ei amcan, nis gellir llai na thaflu y bai ar aelodau eglwys Dduw, o herwydd arnynt hwy y mae bobl y byd yn edrych. (iwrided y rhai hyny a brottesant fod yn grefyddwyr. Bydded i bob aelod crefyddol yn gyffredinol ddelfro, heb neb yn tynu yn groes, a'n cael yn debyg i'r eglwys hon? gynt yn un a chytun yn galw ar enw yr Arglwydd i ddyfod i symud y gelyn dinystr- ioi hwn (meddwdod) o'n tir, yr hwn sydd yn hyrddio ei filoedd bob blwyddyn i wiad yr haner nos dragywyddol, lie nad oes dim i'w glywed ond wylofain a rhincian danedd. CANTATA Y PLAST.—Y nos lau eanlynol caf- wyd perfformiad o'r gantata uchod yu y Coffee Tafarn Assembly Room,:gan y T. C.10 Society, dan arweiniad Mr Lewis Davies, yr hwn sydd yn gerddor ieuanc, ond yn wir addawol. Cadeiriwyd gan W. Bevan, Ysw., yn wir ddeheuig. Chwareuwyd y flute gan Mr T. T. John, a'r harmonium gan Mr J. Bosher. Canwyd yr unawdau gan Mri E. Rees (gwestywr), D. Morgans, J. Davies, R. Griffiths, Daniel Harries, T. Jones, D. Harries, A. Jones, Miss M. J. Price, Mrs Williams, a Mrs Davies. Adrodd- wyd y rhyddiaeth gan Miss Kate Davies, Mri Morgan George a M. Davies, a'r cor, yr hwn oedd tua 35 mewn mfer. Daugoswyd chwaeth uchel gan y gymdeithas hon yn ei dull yn rhoddi y darn allan, nes yr oedd yr holl wrandawyr wedi eu gorswyno, a theimlad pawb wrth ymadael oedd, melus moes eto. Ar gymeliiad llawer o'r rhai oedd yn bresenol, bwriada y gymdeithas hon roddi ail berfformiad o'r oyfryw nos Wener y Groglith, pan y bydd ganddynt gyngherdd amrywiol yn nghyd a'r gandata. -CERDINOG. « GWAREDIGAETH PEDR O'R CARCHAR.'— Dydd Sul diweddaf, yn ysgoldy y New- town, Mountain Ash, cafwyd adroddiad rhagorol o'r uchod gan barti o'r Rhos, yn yr hwn y cymerodd y pt rsonau canlynol ran:—Mrs Williams, Hannah Edwards, Henry Thomas, Wm. John Davies, Thos. Rees, David Evans, David Davies, John Rees, David Lewis, David Evans, Henry Thomas, Aaron John, Thomas Jones, David James, Eleazer Morris, Elizabeth J6nes, ac Elizabeth Evans. Arweiniwyd y cauu gan Mr W. Morris. Cafwyd cyfarfod rhagorol yn mhob ystyr.-UN OEDD YNO.
TREDEGAR.
TREDEGAR. BYDDIN YR IACHAWDWRIAETH.—Yn Llys yr HeAdgeidwaid, dydd Mawrth diweddaf, cybuddwyd un Wm. Lewis, Ebbw Vale, o ymosod arFyddin yr Iachawdwriaeth, trwy dafla haner galwyn o gwrw drostynt pan yn cynal cyfarfod yn agos i w westy, nos Sabboth, y 19eg cyfisol. Y mae yn debyg i'r cwrw ddisgyn yn benaf ar un William ,y Jones, yr hwn oedd yn myned. heibio ar y pryd, fel y darfu i'w ddiilad ga.el eu staenio. Dirwy wyd ef i 5s a'r costau. ETHOLIAD Y BWRDD LLEOL.—Mae yr ethol- iad hwn ar gymeryd lie, ac os ydym wedi clywed yu iawn, y mae rhyw ddeg o ym- geiswyr am y pedair sedd wag, sef Mri lohn Thomas, argraffydd; Enoch Wood ward, cigydd; Benjamin Williams, dilled- ydd; M. Wiiliams, gwestydd; Llewelyn Gravonor, gwestydd; Evan Evans, bwyd- werthydd; James Colquhoun, arolygydd John Reynolds, goruchwyliwr; John Evans, beiii'r fferm; H. W. Kerr, cyfrifydd. Dysgwylir y bydd yma ymdrech boeth, gan fod cynifer o ymgeiswyr. Mae y tretboedd wedi cynyddu yn anferth yn ystod y blynyddoedd diweddaf. Dylai pawb sydd am gadw y trethoedd i lawr bleidleisio o blaid y blaenaf ar y rhestr uchod. Gwe'wn fod pedwar perthynol i'r gwaith wedi eu cynyg, yr hyn a ystyrir yn armheg. Y rnaent hwy bron yn sicr o gael en hymgeiswyr i mewn. Gwelsom hwy o'r blaen yu cyuyg ruwy na dau nett. dri; felly I bydded i'r trethdalwyr a'r pieidleiswyr fod ar eu gwyliadwriaeth. M AKWOLAETH..—Yn nhy ei dad, yn George town, bu farw y brawd duwiol a'r gwein- idog ieuanc, y Parch Wm. Daviea, gynt o Hanley, dydd Llun, y 13eg o'x mis hwn, yn 30 mlwydd oed. Torwyd ef i Jawr ya mlodau ei ddyddiau. Ei glefyd oedd y darfodedigaeth. Gorfodwyd ef o herwydd ei afiechyd i roddi gofal ei eglwys i fyny* ryw flwyddyn a haner yn ol. Daeth ymit at ei rieni, gyda y rhai yr arosodd hyd awr ei farwolaeth. Bu fyw yn ddnwioi, a bu farw a'i lygaid yn gweled iachawdwr- iaeth Duw. Claddwyd ef yn mynwent "7 ^i>ern^ i Duke's Town, ar yr 16eg. Cat odd angladd luosog apharchus iawn. Cyn- aliwyd gwasanaeth yn nghapel Siloh, yu mha le y bu yn aelod am flynyddau. De- chreuwyd y gwasanaeth trwy wed li gan Parch R. J. Roberts, Tabernacl, a cliafwya anerchiadau pwrpasol gan y Parchn T. Joha a J. Herbert, (W.) Ar lan y bedd anercb- wyd y dorf yn Saesneg gan y Parch J. Lewis, Church-street, ao yn Nghymraeg gan y Parchn W. Walters, Sirhowy, a W. Jones, Nebo, Penycae. Yr oedd anerch- iadau y ddau frawd hyn gyda'r mwyai tarawiadol ac effeithiol a gly wyd I: rioed as lan bedd. Terfynwyd trwy wedcii gan y Parch E. Jones, Rymni. Heblaw y gweiu. idogion, a nodwyd yr oedd y rhai canlyaril yn yr angladd, sef Jarman, Georgetown; Thomas, Tredegar; B. Shankland, Trad*- gar; a B. Jones, Tafarnau Bach. Dymuavm heddwch i'w lwch cysegredig. a bonditbt Duw ar ei rieni oedranus ac ar ei ber&TO» asao galarus.—EDMYGYDD.
EISTEDDFOD HOREB, LLWYDGOEDw
EISTEDDFOD HOREB, LLWYDGOEDw Y mae Llun y Paso yn agoshaj, ao Did oes ond pythefnos rhyngom a'r eisteddfod uchod, pryd yn ddiamheu y ceir ey., tadleu- aeth helaeth, a swyddwyr er sedda bardd- oniaeth. Bydd yma le cyfleus i'r ctrau Vr dyeithriaid i gael dysglaid o de eleni. fat v llynedd. Bydd yma ddau feirniad o'r iawn ^w, sef Hywel Morganwg a Mr Marxkb Hirwaun. Pa g6r, wys, a gipia'r 5p. 5s. a'* cwd hardd a'u cynwysant, rhoddedig Mrs Thomas, Ysguborwen? Ee ofala y pwyllgor am ddigon o swyddogion cymwys ( gyfarwyddo pawb yn gysurus ar yr wyl has. Pawb fwriadant dd'od i Llwydco'd, De'wch yn forea i'r eisteddfod, I gael trem ar fardd Cwmbwrla, A'r hylon Morfab, Abertawa. UN O'R LX<9«
TREHERBERTv
TREHERBERTv Da genym gael ar ddeall fod Mr Llew- elyn Jones (Tysilio) wedi gwella eto i'r fatlfc raddau fel y mae wedi ail ddechreu ar ei waith arferol, er ei fod wedi cael wythnos- au o gystudd trwm, braidd yn anobeithiol i wella o gwbl. Gobeithio y ca lawar 9 flynyddau eto i fwynhau ei hun gyda yr hyn sydd dda.—T.
MARWOLAETH ELDDIL CYNON,
MARWOLAETH ELDDIL CYNON, Y mae genym yr wytbnos hon y gorchwyl pruddaidd o goinodi marwolaetii y tawel a'r diymhongar, yr hen Aberdarian, Me John Thomas Jones (Eiddil Cynon;, Tre- cynon, yr hyn a gymerodd le, wedi cystuchl maith, boreu dydd Sadwrn diweddaf, Mawrth 25ain, yn yr oedran teg o 63 oed, Y mae'r perthynasau yn golygu i'r angladd fod prydnawn dydd Mercher y 29ain, i fyned a'r corff i giaddfa yr Hen Dy Cwrdd. Bu Eiddil Cynon. yn bleidiwr selog a. gwrest- og yn ei ddydd i iaith, llenyddiaeth, chrefydd ei wlad. Y mae lluaws o'r heik feirdd yn coiio ei ymdrech a'i weitLgarwcIt gadag eisted«lfodau y Catrw Coch er ya rhyw 30 mlynedd yn ol, pan oedd Dewi Haran, Nathan Dyfed, Gwilym Gelli Degj, Llew Llwyfo, a lluaws ereill, megys yn aot- terth eu dyddiau. Dichony cawn ychydig o'i hanes ryw bryd ar y DARIAN gan rai 0'. gyfeillion, megys Cynonwyson, neu ryw un arall. TIHEROO.
Family Notices
GENEDIGAETHAU. Mawrth 7fed, priod Mr Williaiii WiEiamrf. ^iltygrug Road, Ystalyfera, ar feroh, « jelwir ei henw yn Gwendolene. Aelod newydd i gor eich aelwyc", Yw yr hoff Gwendolene ion. Cysur gaffo i ganu genych, A mwy sydd eto i ganlyn hon. Mawrth 14eg, priod Mr David Rees Griffiths, Panteg, Ystalyfera, ar ierch, a. gelwir ei henw yn Blodwen. Blodwen fach a dyfo i sylw Yn ffurfafen cerdd ein gwlad, Ac addurned ei r him* edit au Ael wyd hoff ei mam a'i tbai. Mawrth y 25ain, priod Mr Joiia Arthur. Robertstown, Aberdar, ar ferci £ gelwir e* henw yn Edith Annie. Hir ous' iddi. MARWOLAETHAU. Mawrth 20fed, Mr Thomas Phillips Minor's Row, Llwydcoed, wc-, i clwdig a ddiwrnodau o gystudd caJed, yu 31 oed, Yr oedd yn ddyn ieuanc a bercliid yn fawr gan ei gydnabod. Nodded yr Arglwydd fyddo dros ei weddw alarus. Mawrth yr 21ain, yn 22 oed, Mr Isaac Edwards, mab i'r Parch Jolm Edwards, Abertawe. Deallwn fod y c ieuanc wedi bod yn gystuddiol am lidan fis, ond wedi dyoddef y cwbl yn amyaeulgar. Ysc oedd yn aelod o eglwys y Tabernacl, Gla- dwr, ac yn ddyn ieuanc llafurus gyda phob rhan o'r achos. Cydymdeimin yniawr i'r tad, yr hwn sydd yn cael ei aioiioki ntor fynych gan angeu. Mawrth 2 Jain, yn 49 mlw-dd oed* Mr Joseph Deere, Dean-street, Aborcar. Bvt am tiynyddau meithiou yn ngva.sarae^t Ow, ulll Rheilfferdd y Great Wosti ru, ac yxst ystod y blynyddau diwc-ddaf ya un o itrit yrwM- ar gerbylres y tfithwyr; ya mlia swydd y parhaodd hyd i afiechyd ei oddl- weddyi, pan y gorfodwyd et i'w rhoddi, i fyuy. Dyoddefodd gysiudd ujaith, ond Yilt hollol dawel a dirwgnach. aguipheuoud eft yrfa ddaearol a'i bwys ar ei Vyaredwi;. Yr, oedd yu aelod dichlYDfwt. i ya eslwvs Amù- bynol Soar o ldiar pan y da.etL,'l. dref hoa- Yr oedd yu ddyn tawel a di- ya Gristion selog, ac yn un a giriu gHi gyicb eang o'i gydweithwyr a'i gydi a'"(i. wvd ei weddillion rnarwol y cly, A Sai lyuol yn Cemetery Aberdar. p? d y r QfvJti oddentn dwy fit a haner wed; yr-igynull yjfc nghyd ar yr achlysur, felyr oedt: yr olyg'" yn fawreddog, ond etu yn brmiu,ai<ld drosj, ben, ac ya daugos pa mor -o,, oedd a galonau y werin. Gadawod.1 v. eddw amryw o blant anwyl, yn n^hyd a. brodyr, chwiorydd, a lluaws o gyfeillion i alara ar ei ol. PRIODAS. Mawrth 21aiu, yn Nazareth. Aber.foav gall y Parch R. Morgans, Llwydcoed. Mr John Williams, Shop Houses, i /hvydooc* & Miss Mary Edwards, Meroiiyr Llwydcoed. Liwyddiant idivnt.