Y Goleuad

Pwyllgor Addysg Meirionydd oedd wedi ei hysbysu in default, ac nid oedd unrhyw sir yn abl i ffurfio barn well ar ba gwrs i gymeryd, na neb wedi eu cynysgaeddu yn fwy a gwroldeb ac argyhoeddiad na Meirionydd (Cym.). Fel mater o ffaith yr oedd eisoes wedi dechreu symud mewn modd digamsyn- iol. Yr oedd aelodau Cyfarfod Misol Meirion yn Arthog dydd Llun diweddaf wedi pasio penderfyniad nid yn unig yn gosod allan eu polisi ond yn ym- rwjmo i roi i'r mudiad eu cefnogaeth foesol ac arian- 01 (Cym). Yr oedd trefniadau hefyd yn cael eu gwneyd yn Meirionydd i gyrial cynhadledd yn y Bnia o dan gysgod cofgolofn yr anwyl Tom Ellis (Cym. ar y 4ydd o Fai i ba un y gwahoddid yr aelod- au Cymreig. Yn y Gynhadledd hono fe bender- fynid ar fanylion cynllun y frwydr, ac i drefnu y .byddinoedd drwy Gymru. Yr oedd hyn yn ddigon i ddangos ysbryd a meddwl Meirion yn y mater. Ond er fod, y sir hon i gychwyn^ ar y gwaith ac i wneyd ei rhan, yr oedd pawb yn barod i gydnabod ,mai nid ymladd i Meirion yr oeddynt, ond i'r oil o Gymru (Cym.). Yr oedd y symudiad ymhob ystyr yn un cenliedlaethol. Yn wir gallai y.rhyfel gael 'ei eangu i siroedd eraill, ac yr oedd yn ddyledswydd Aarnynt barotoi at unrhyw ddigwyddiad. Yn. y frwydr hon fe dynid ymaith 'bob gwahaniaeth en- gv. adol (Cym.), ac hefyd y llinell derfyn rhwng Gog- ,.ledd a De (Cym.). Yr oedd yn wir y gofynid i'r gwahanol enwadau benodi pwyllgor i gymeryd y trefmadati mewn llaw, ond yr oedd hyny am y -byddai yn hawddaeh gwneyd y pwyllgor yn un cymychioliadpl ac. efleitliiol na ffurfio pwyllgor newydd. Yn awr hwyrach-y byddai yn well iddi 'awgrymu beth y dymunai-i'r Gymdeithasfa ei wneyd. Dyna oeddynt,—(r) Cadamhau polisi yn ol pender- y fyniad Cynhadledd Amwythig. (2) Danfon anog- :a'éth'=uniongytchol at y Cyfarfod Misol, i gymeryd me&ura'u uniongyrchol i godi cronfa er. cario y polisi allan. (3) Penodi pwyllgor i ofalu am y mater dros y Gymdeithasfa., (4) 1 benodi dau gynrychiolydd (dros y Gymdeithasfa) ar y pwyllgor canolog i gy- meryd ;:gofaly casgliadau a'r drysorfa. I grynhoi y sefyllfa, .dywedai nad oedd ef yn cuddio oddiwrtho e; hun na neb arall ddifrifoldeb y sefyllfa. Yr oedd ganddynt yn eu herbyn Weinyddiaeth ddibris mewn ilp.d.eb a grymusder cyfoeth a dylahwadau eraill a ddygid i weithredu ar feddyliau y bobl yn 3. r ym- drechfa. Yr oedd dylahwad esmwythdra personol yn eu hanog i ddistewi llais argyhoeddiad, ac 1 adael gy I y prawf fyned heibio. Yr oedd ef wedi camgymeryd yn ei darlleniad o-ysbryd a chymeriad ei gyd-genedl ei gy -ge os oedd yr anogaethau hyn yn cael myned i'w gwran- daw. Nid oedd Cymru wedi ehill ei hawliau heb bvvysau brwydrau a chysgodau aberth a dagrau. 11 wyrich y dygid hwy i ryw raddau i ail-ddysgu y wers a ddysgwyd iddynt mor ragorol gan y rhai aeth- ant o'u blaen. Nid oedd ganddo ef yr amheuaeth leiaf am y canlyniadau. Yr oeddynt yn ymladd am un o fuddianau mwyaf eu bywyd cenedlaeth- 01 (Cym.). Yr oeddynt yn ymladd am gael codi addysg o faes cwerylau politicaidd, i ryddhau yr athrawon oddiwrth brawfion barbaraidd, i osod pob ysgol yn Nghymru yn nwylaw ac ar galonau y bobl" 3c ,i adeiladu cyfundrefn wir genedlaethol o Addysg- iarit. yn cael ei.,rheoli a'i hysbrydoli gan. Fwrdd Add- ysg Cymreig. Yr oedd hyn yn werth ymladd am dano, ac nis gellid ei sicrharf nes y byddai i'r polisi a g}.fhvynid yn y penderfyniadau gyllwymvyd i'w sylw y diwrnod hwnw, gael ei gario i fuddugoliaeth (Cymeradwyaeth). Parch. J. Morgan Jones, CaeTdydd, a gynygiodd y penderfyniad canlynol:— That this meeting of the Calvinistic Methodist Association of S. W. recognizes the gravity of the crisis created by the decision of the Government to put the Education (Defaulting Authorities) Act into operatin in Merionethshire and expresses its full (approval of tlie resolutions passed by the Education Conference, at Shrewsbery, It endorses the recorn- n>endatian that an appeal should be made without delay to the churches, connected with the Associ- ation, for contributions towards the funds which will be required to carry out the Educational policy ■ c-Tready decided upon and which has behind it the i-iiiitcd and enthusiastic, support of. the Nonconform- ists of Wales. Further that in support of this appeal the Associ- ation desires to convey a strong recommendation to t'e Monthly Meetings urging them to take the steps which they deem best, do ensure the success of the collection, and that a committee be appointed to represent the Association in connection .with the movement and to make in conjunction with the Monthly Meetings; the necessary, arrangements for carrying out this Resolution. The following .appoint- ed to represent the Association to take the matter in .hand. The Chairman. Rev. \Y. Evans. M.A., J. Morgan Jones, Aaron Pavies, W. Jenkins., Llewelyn Jlowell, J., Davids, Carmarthen, Job Davies. Aberfan, a J. M. Howell,, ynghyda y Parch; J. M. Saunders, fel cynullydd. Wrth gyllwvno y penderfyniad dywedai Mr. Jones fod yn dda iawn ganddo ef weled Mr. J. Herbert Roberts yn eu mysg, a'i. glywed yn traddodi yr arneth ragorol. Yr -beddynt yn falch iftwn o'u cyn- rychiolwyr yn y Setiedd. Yr oedd Cymru wedi bod yn fud yn hir, ..ond yn awr y oedd' ei llais i'w chlywed ymhell ac yn glir, ac yr oedd yn ddyledswydd arnypt gadarnhau dwylaw, eu cynrvchiolwyr. Yr oedd yr adeg yn awr wedi dod i Gyniru ddangos beth oedd ei defnydd ac fe ddangosidhyny yn y frwydr bresenpl. Yr oeddynt wedi pasio digon o bender- fyniadau yn y gorphenol, ac fel rheol nid oedd eu penderfyniada.u yn costio dim iddynt, ond fe. olygai y penderfyniadau hyn ryw gvmaint o gost iddynt. i'Y-r.-oedd y ( \'fuiideb wedi arfer bod ar y blaen yn enwedig gyda .chwestiwn 6 arian ac yr oedd ei" yn credu y byddai feliy gyda y cwestiwn hwn, ac y .dangosid fod Cymru yn un yn y mater, ei chalon yn > dwym a'i ]ihenderfyniad yn gadarn. Cefnogwyd yn syml gan y Parch. W. Eyaijs, M,A 1 ac ategwyd gan y Parch. Morris Morgan, a phasiwyd gyda brwdfrydedd. Parch. J. Morgan Jones, a gynygiai ddiolchgarwch i Mr. J. Herbert Roberts am ei ymweliad. Cefnog- wyd gan y Parch. W. Jenkins, M.A., ac ategwyd gan y Parch. T. Levi. Mr. J. Herbert Roberts wrth gydiiabod a ddywed- odd mai braint iddo ef oedd cael bod yn bresenol. Treuliai gymaint o amser gyda materion politicaidd fel yr oedd yn iraint fawr cael dod i awyrgylch grefyddol ar adegau fel hyn. Trysorfa y Gweinidogion. Y Parch. T. E. Roberts, M.A., Aberystwyth, a gyflwynodd yr adroddiad canlynol: —Bu cbwech o'r aelodau farw yn ystod y flwyddyn, ac ymunodd naw. Y rhai fuont feirw oeddynt y Parchn. D. R. Wil- liams, a Dr. David Rees,, o Ogledd Aberteifi, Evan Evansi, Pennant, o De Aberteifi; T. R. Saunders o Sir Gaerfyrddin; James Harris o Sir Benfro; a David Phillips, Abertawe. Dymunol yw gweled cynydd yn y nifer sy'n ymuno. Maediddymiad yr I entrance, fee I a'r trefniad i-godi Hog ar yr 'arrears' yn gweithredu yn effeithiol er symbylu rhai i ym- uno flwyddyn eu hordeiniad. Gyda golwg ar y trefniad newydd i dalu y Blwydd-dal ar ddwy- waith, dymunwn nodi mai fel mater o gyfleusdra y mae hyny i'w ystyried. Gall aelod os dewisa dalu y Blwydd-dal llawn yn un swm, a gofynir y Blwydd- dal llawn oddiwrth rai fyddont farw yn ystod y "flwyddyn. Taliad ymlaen Haw yw y taliad. Da genym allu dweyd fod y flwyddyn ag ystyried cyllid y Drysorfa yn sefyll allan yn dda o'i chydmaru a'r blynyddoedd blaenorol. Gwir fod taliadau y gweinidogion yn llai na'r flwyddyn flaenorol, oblegjd i lai o arian ddod .i mewn, ond derbyniwyd rhagor o logau nag a dderbyniwyd yn flaenorol. Fel hyn yr .oedd y derbyniadau :—-TaHadau y gweinidogion, £ 517 15s. 2c.; Tanysgrifiad, £ 2; Llogau, £ 571 17s. ic.—Cyfanswm, £ 1,09^ i2ss..3c. Taliadau allan: fvlewn afiechyd, angladdau, ac i weddwon, L866. 13s. 3C. Costau a chydnabyddiaeth1 yf Ysgrifenydd ac argraffu- ain ddwy flyned-d, L15 I i's.Cyfanswm, £ 885 4s. 3c. Gadewir gweddill ar weithrediadau y ■flwyddyn o £ 206 8s, Fe -sylwir i un o aelodau y Cyfeisteddfod farw yn, ystod. y flwyddyn, sef y Parch.. D..R. Williams,, ond nid oes angen am ychwanegu at nifer y Cyf eisteddfod ar hyn o brvd. Cynygir Mr. Daniel Thomas i weithredu gyda Prof. Levi fel archwilwyrani. y flwyddyn. Pasiwyd derbyniad yr adroddiad yn unfrydol. Adroddiad Cyfarfod y Blaenoriaid. Darllenodd ysgrifenydd cyfarfod y blaenoriaid ad- roddiad am y cyfarfod hwn, a chadarnhawyd ef. Llyfrau. Y Parch. G. Parry Williams, M.A., a alwodd sylw at adroddiad Cynhadledd yr Achosion Saesneg. Galwodd PrifathrawPrys sylw at lyfr newydd-y Davies Lecture '—gan y Parch. W. James, Aber- dar. Dywedai fod y. llyfr wedi rhoddi mwynhad mawr iddo ef. Dangosai ddarlleniad eang a gallu arbenig i ysgrifenu. Yr oedd y llyfr yn feddwl goreu un o feddylwyr goreu Cymru. Cynygiodd bender- fyniad yn anog y llyfr i'r gweinidogion a'r dosbarth deallgar yn yr eglwysi. Parch. W. J. Williams: Hirwaen, a gefnogodd, a phasiwyd hyny. Y Diwygiad. Parch. W. Jenkins, M.A., Abertawe, agynygiodd benderfyniad yn datgan gyda diolchgarwch ddaioni a thruagaredd Duw tuag atom yn y Diwygiad pres- enol. Am y gwaith rhagorol oedd yn cael ei wneyd drwy offerynoliaeth Mr. Evan Roberts ac eraill, gadawer i ni roddi y gogoniant oil i Dduw, gadawer i ni roddi y gogoniant oil i Dduw; a dymuniad y Gymdeithasfa ar i'r Cyfarfodydd Misol ddefnyddio y Diwygiad i wneyd rhyw waith parhaol, ac yn neillduol at sefydlu Ysgolion Sul mewn ardaloedd cymwys.. Pasiwyd y penderfyniad yn unfrydol. Hanes yr Achos. Parch. D. Rhys, Defynog, a ddarllenodd ystadeg- au y flwyddyn adiweddaf o'u cydmajru Vr flwyddyn- flaenorol:—Eglwysi, 57; Capelaif, 58; (Jweiniddg- ion, 55; i'regethwyr, 3: Blaenoriaid, 154 Cymun- wyr, 3)033, cynydd 63; Plant, 1,38!, llai o 32. Der- byniwyd i Gymundeb yn ystod y flwyddyn 342, Collwyd trwy farwolaeth, ymadawiadau, &c., 279. Aelodau yr Ysgol Sul, 3,244. cynydd. o 44. Casgl- wyd at y weinidogaeth, £ 1,108 8s. 6c., cynydd o £ 765 us., a chyfanswm 0 gasgliadau o £ 4,625 is. 7c. cynydd o £ 1,051 5s. ic. -Holl ddyled y capelau oe4d, £ 4., 008, ac yr oedd eiddo y Cyfundeb 0 fewn y Cyfarfod Misol yn £ 42,662. Yr oedd dychweledig- ion y Diwygiad yn eglwysi y. Methodistiaid yn 700. Parch, Rees Evans, Llanwrtyd, a roddodd ad- roddiad dyddorol am ystad yr achos yn yr eglwysi Cymreig y Cyfarfod Misol.- Yr oedd yr adroddiad yn Saesneg.. Drwg genym nad allwn ei gyhoeddi oherwydd diffyg lie. Prif. Prys a roddodd adroddiad cryno am ystad yr achos yn yr eglwysi Saesneg. Yr oedd Duw wedi ymweled a hwy, ac wedi eu bendithio yn helaeth. Yr oedd Ysbryd Duw wedi gwneyd pethau ac yr oedd ef wedi digaloni ei weled yn digwydd. Yr oedd dylanwadau grymus ar yr eglwysi, a darllen- odd adroddiadau o'r eglwysi i brofi hyny. Dyma ddyfyniadau o honvnt: Am Hay, dywedid.—-The oldest members consider that the prevailing spirit- ual tone is purer than for many years past. Priory W (Jnd.- There has been manifest growth in grace, in knowledge, in brotherly love, in usefulness, as Well as in number. The young people of both sexes ar a. special cause for gratitude. Tdnhouse: —Three years ago we had. no Sunday School, to-day we have 35 children and.6 teachers. Average attend- t ance at Bible Class 28. Prayer meetings have been held, nightly during winter months. There has been a general, requickening.of spiritual life. New con- verts, 12. Heartscase,—OuT Sllndaynight services have been successful—this in an innovation two years ago' services had never been held chapel on Sunday nights. We have held meetings through the winter—a wonderful ,e, The revival in Radnorshire started at Hear -fl lienchester.—-The church not only increas<(^^ number, but in religious fervour and z?aKrongef- is now an atmosphere. Individual faith is st Talyboni on Usk.—Number of converts 5* theY. though we have had splendid time in the pas believed that far more glorious times yet gev, iBuilth-—Where the Association was held, ^nt Lewis James said: Whether owing to tempe ced or other causes the Revival has not been expsr at Aljjha and the town as in Glamorgan, oyiltfo Howell Harris. established the church when ^fe was 'intoxicated spiritually, nothing of the• jjje of a Revival has been experienced till now. •_ 4o's. during the period the Rev. Richard the minister, the Congregational Church a great qilickening, the Revival spreading to bedd, Troedrhiwdalar, &c., but Alpha r ateful absolutely unmoved. We are profoundly 8r. urCli to God.that this time it may be recorded every in the town,- and especially Alpha, has been s During the four weeks of united prayer Btieeu j a8 27 decided to seek membership in the hurch, Teo well as others, since making a total of 35- Jay/i' years ago the membership was under 100, t°- ^ay» exceeds 170. Bivlch.—Dywedai y Parch. Tyler ^ce ies,-—30 new members have been received. yy Christmas.. Prayer meetings have been held ^L°gj £ Sl since Christmas. Religion has become the passion,, and the whole tone of the neighbor has been raised. An Association has:.been pledged to read the Bible daily, and joined it, I have also a society for the cni under 16, average, present 25. The. seed so-wn. j drops into congenial soil. Tanycastell, —Dywedid fod haner cant 0 rai wedi trQi 1 o.-Jiewydd. Am Llandrindod, OwysirCi ^^i f i'w gais, ysgrifenodd y Parch. S. (ieorge, -p yg,^1 llythyr dyddorol a ganlyn ato —" Dear Ml- I am glad to' comply with your request. f wave of salvation \yhich is flowing over reached us at Llandrindod.. Y mae wedi ardal lle'r ydym yn byw. We had a good Oot about four years ago", fifty were then added church. Some-of them have become can't move, for there is too much weight 0111 gSillg It's a grand thing to be a pillar. But the pL which the present great, revival has brought 11 wa:f.C9 put all past experience in the shade. The are bigger—they are ocean waves-' Dyrna fel y moroedd.' Y mae bias aq arogl y 0 tpnau. The waves have washed every yard, pjft coast. Every soul has been revived, and of every souk—if the soul have, parts. Ileb geiriau, I. can. say that we have been wonoe. blessed. We have made Our fortunes many, We have enough to live on now. } Pyma'r tlawd-a gyfoethogwyd, .< ,A'r carcharor wnaed yn rhydd, Ddoé. oeddyn. y pydew obry, Ileddyw yma'n canu'n rhydd.' Y mae'r diwygiad wedi gwneyd cefn 1 ni, fel y V po,bl yr hen, Sir anwyl Aberteiif.. Meddyli^, :• V ddyn tlawd yn cael y £ ioo! Dyna lawenydd^ mae yn talu ei holl ddyled, yn ymunioni b e'0' gylchiadau, ac ni bydd- mor galed arno. byt" Yr ydym ninau wedi ymunioni yina. And has seen a great light. We have had conversions in the neighbourhood. Some brought in are. doing, grand work for the j Y mae* wedi bpd yn fendigedig yn Gwystre. not think that the grace of God has been g1 i M anywhere to a greater degree than at G%vystre*t ei ben bq'r gpron.' There are over 50 cpn^■ gfjfi' Llandrindod and Gwystre. Dyna ddigon 3^, .-to drindod yn. awr, onide? I ani not. attemp- describe what has happened. AH I want t.e ifl is that w,e have felt the power of the Spif^ a remarkable manner. (Gair yn awr yn fyr cromfachau am y pregethwr). Well, what ab preacher himself! His heart; is on fire. Sis ience is—'Mae dy gariad fel y tan—fel ^•$$ Fflam angerddol. rywbryd ddifa'm sorod y. preacher does riot smoke: now. The scrlH-s told him not to smoke, but the Saviour 9Pe jjjott11! authority. He spoke with authority on ntfc0J& but He spoke and does speak with greater a ,g(j tf from that green hill far away on which he save us all. Ei nefol ymddango&ia.d' did 1 'Love so amazing, so divine, ■- .« >. Demands my soul, rriy life, my Mr. Meyer said at one of the meetings of drindod Convention, held last summer, ^aaSe ^^0 were going to a party we could dress to P*e e- selves, but that because we are out to s,0 -gave' must go lightly clad. We are out to save Complete surrender, then peace and joy P*?, >—Your's truly, S. George." Cododd Prifa^^ ijeii y cynulliad i deimladau lied uchel wrth dd adroddiadau hyn^ gan wneyd nodiadau wr ymlaen.. K Y Llywydd a adroddodd am y gwaith 01 gjn ■. eglwysi eraill yn ngwaelod y sir, a dilyn^ eeV>tf Parch. II. N. Morgan, Tanhouse, am Vx eraill. Casgrliad y Ganrif. ^y(0° Parch. T. J. Morgan a ddywedai ei f°4 yn feunyddiol i'r Gymdeithasfa er's fhal j j'l oedd bellach, ond nad oedd erioed wedi ° I Gymdeithasfa mor, drwm ei feddwl ag yrr?sglia^ J tro hwn, a hyny oherwydd nad oedd j j Ganrif wedi ei gwblhau. Y swm wedi d>' y Trysorydd hyd yn hyn oedd £ 39,185) ^r" y Ki, dros £ 800 i gwblhau y swm a ofynid Gallai fod llawer o'r rhai hyn vn llaw V A ion Sirol, ond; dyna y swm ddaeth i law ? Cyffredinol, Yr oeddynt yn teimlo y"