Baner ac Amserau Cymru

tfEWYDDXON DIWEDDAF GYDA'R PELLEBYR. LLONGDDRYLLIAD Y 'SIERRA LEONE/ Madrid, dydd lau.—Yn ol gwefreb Las Palmas llongddrylliwyd yr agerlong Brydein ig y 1 Sierra Leone' yn Port of Axim, ar y Gold Coast. Y mae y criw yn ddiogel, ond ni ddisgwylir y llwyddir i ddiogelu y llong wyth.

TELERAU Y 'FANER.' V«fS argrapliiad dydd Sadwrn ydywi.g. yr un ond ei phria am chwitrtar, yn rliad drwy y post, ydyw Is. 8g., oud talu yn mlaen, lieu 2s. os iitt wneir hyny. Anfouir 2 gopi J flrwy y post am 2s. ge. y chwarter, 011'1 hJu yn rulacn, neu is. os na. hyny. Hefyd. anfonir 4, G, neu unr:1Yw gynnifer, yn ddi-draul drwy y postgau y Cyhoecldwyr yu ol 19. yr un. FlUS argr»phi;vl dydd Marcher ydyw 2g, Ei pliris am chwarter, yn rhad drwy'r post, oscyramerir 2, neu unrhyw nifer mwy dan yr an amlen, yw yn ol 23. 2g. yr nn, ond tain yn inlaen nen 2s. 6e. os na wneir hyny. Ei phria wedi ei sarapio ydyw 2! neu 2s. 9c. y chwarter, ond taiu talu yn mlaen; a Bs. os na wneir hyny. Y ma a y chwarteri ya terfynu ddiwcdd Mawrth, Mehefin» Medi, a Rhagfyr. "Yn mhob amgylchiad, anfonir hi ya mlaen hyd lies y coir rhybudd i attal. UNOL DALAETHAU YR AMERICA -Anfonir y ddwy FAN EH am y prisiau canlynol yn ddi-draul i'r Uno1 Dal- aethau :—BAKER dydd Mercher yn ol 3s. 3e. y chwarter a BAKER dydd Sadwrn yn 2s. 2g. y chwarter &ID yn uihob amgylchiad y mae yn rhaid talu yn mla^i, ac mttelir hi pan y bydd yr arian wedi eu trcnlio. 0*Hir anion trwy ddrafft ar fangc, neh ar rhyw df raasnachol Jarchus dio^e! arall vn Lloegr a gwell hyn na thalu trwy hapynm dollar* yr Unol Dalaothau, gan fod eu gwerth hwy yn gyfnewidiol yn y wlad hon. Gwyr pawb, hefyd, pa bryd y terfyna. BARDDONTAETII.—Y mae ami un o'r beirdd, wrth anfon y cyfansoddiadau i ni, yn pwyso avnom eu cyhoeddi yr wythnos nesaf.' Dymunwn hysbysu y cyfryw fod yn amnihossibl i ni gyflawni eu cais ond fel hysbysiadau. Os bydd rhyw rai yn dyml,no hyny wrth anfon llinellan ar farwolaethan, priodasau, neu enedigaethau, &c., dealler y bydd yu angenrheidiol iddynt anfon 3c. am bob Uinell agynnwysay cyfatisoddiadan. Cant felly ymddangos 'yn ein nesaf;' ond ni byddwn yn gyfrifol am eu rhagoroldeb fel cyfausoddiadau. Os na wneir hyn, bydd yn angen- rheidiol i ni anfon y cyfansoddiadar at olygydd y Fardd- omaeth; a chymmer folly rai wythuosau cyn ymddangos, yn ol swin y Farddouiaeth fydd mown Haw.

TELERAU AM HYSBYSIADAU. Y PRIS am Hysbysiadau Masnachol, Ysgolion, Bisteddfodau, Cyhrfo;iydd Cyhoeodus, Llyfrau, &c., fydd yn ol 3s. y fod' felld-gan fesur i lawr y golofn. Am Hysbysiadau o 'Yn Eisieu,'&c., yn cynnwys IS o Eiriact neu lai, codir 6c. vie yn ol lo. am bob tri gair dros hyny 03 teiiryu mlaeullaw; neu 4c. y iliuell, os na wneir hyny.

AT EIN GOHEBYVYR. Bydd y FANER yr wythnos nesaf yn myned i'r wasg ddiwrnod yn gynt, o herwydd gwibdaith Ysgolion Sul y dref. A fydd ein gobebwyr mor garedig ag anfon eu cyn- nyrchion ddiwrnod yn gynt?

LLANGOLLEN. TAN YN BRYNTYSILIO. ACHOSWYD gryn gyffro yn y dref uchod prydnawn ddydd Mercher, ar ledaeniad y newydd fod tan wedi tori allan yn Bryntysilio —y palas y bu y diweddar Syr Theodore Martin yn tritiannu ynddo am lawer o flyn- yddoedd. Prysurodd tan-frigad Llangollen, a thyrfa o'r trigolion, i Bryntysilio, yr hwn le sydd tua dwy filldir o'r dref, ac ynganedig (a plierson yn edrych ar ol y, lie), er pan fu farw Syr Theodore. Achoswyd y t.In trwy i wreichionen o simne y gegin gael ei chwythu i nyth aderyn yn margod y nenfwd, a chym- merodd y coed dan yn ddioed. Yn ffodus, gwelwyd y fflamau yn ddioed gan Mr. Jones, y prif arddwr, a'i gynnorthwywyr. Gwnaed pob ymgais i ddarostwng y fflamau cyn i'r tan frigad gyrhaedd, a chawsanthwy lywcdr- aeth hollol arno yn fuan. Ceir yn y palas amryw ddarluniau gwerth- fawr gan arlunwyr Saesnig, Eidalwyr, Ffrangcod,&c., ynghyd ag amryw roddion gan y ddiweddar Frenhines Yictoria, a cherf- Jun o'r Frenhines pan yn ddeuddeg mlwydd ced. Torodd y tin allan yn agos i'r ystafell lie yr oedd Syr Theodore wedi ysgrifenu hanes bywyd y Tywysog Cydweddog. Mm*?

T8EFEYNN0N, TORI FFENESTE r. Yn llys ynadon Treffynnon, ddydd Llun, cyhuddwyd George Taylor, 18 mlwydd oed, yr hwn a ddywedid oedd heb un caitref neillduol, o dori dau gwarel o wydr ynffenestr siopwr o Whitnel Street, nos Sadwrn. Yn ol y dystiolaeth roddwyd ymddengys i'r carcharor gael ei ryddhau o garchar Caernar fon ddydd Gwener, ac iddo deithio i Dre- ffynnon, a chyrhaedd y dref am wyth o'r gloch y nos. Tua hanner awr wedi deg aeth h ar hyd Whitford Street, mewn cytlwr o feddwdod. Tarawodd ffenestr un siop ac yna chwilfriwiodd ddau chwarel o wydr mewn un arall, gan dori ei arddwrn wrth wneyd hyny. Pan gymmerwyd ef i'r ddalfa cyhuddwyd ef o wneyd difrod gwirfoddol, pan yr attebodd iddo syrthio trwy y ffenestr. Y cadeirydd (Mr. S. Jones) a ddywedodd fod y faingc yn benderfynol o roddi terfyn ar ymddygiadau o'r fath. 'Nid ydych yn llaf- urio nac yn nyddu,' ac yr wyf yn meddwl mai y peth goreu aJlwn ni ei wneyd ydyw eich anfon i lafurio a nyddu i'w Fawrhydi y Brenin am fis.

f Prydnawn dydd Mercher cynnaliwydi cyf- arfo-d setydlkd y Parch. T. Mordaf Pierce yn weinidog eglwys y Methodistiaid Calfm- yn weinidog eglwys y Methodistiaid Calfm- iaidd1 yn Salem, Bethel, a Penmaen, Dolgpil- an. Gorchymvnwyd i fachge,n ieuangc, o'r enw I William J."Bennett, yr wythnos ddiweddaf, tialn fts, a'r ooetau, am iby&gota yn ia;ngihyf- reifehlawn yn y l>d:yfrdvvy, yn Connah'o QuaVi

Y DDADL AR Y GYLLIDEB. Y mae araeth Cangbellydd y Trysorlys wrth gyflwyno ei Gyllideb Newydd-pe newydd hefyd—i'r Ty y noson o'r blaen wedi gosod y Blaid Dorïairid mewn safle lied annymunol a dyrus. I'r rhan hono o'r blaid a alwant eu bunain yn I Ddiwygwyr y Tariff' y mae y safle yn un atgasach fyth, o blegid carasent allu credu fod cyn- llun o Fasnach Rydd yn fethiant yn ein gwlad, ac mai yr unig iachawdwriaeth fyddai Diffyndolliaeth. Ond fe ddangos- wyd yn wabauol iddynt yn nadganiad Mr. Lloyd George. Y mae pethau yn fyw iawn, ac y mae yr haul yn myd masnach yn llewyrchu yn ddisglaer iawn; ac y mae pob lie i gredu y daw ei lewyrchiadau yn dan- beidiach etto yn y dyfo lol agos. Druain o'r Diffyndollwyr trist! Yn ngwyneb ffeithiau mor eglur ac argyhoeddiadol o du Masnach Hydd, anhawdd meddwl bethsydd ganddynt i'w ddyweyd yn ystod y ddadl ar y Gyllideb yn Nhy y Cyffredin. Yn wir, gwelwyd hyny yn y Ty nos Lun, pan oedd dreth yr incwm o dan ystyriaeth. Er i Mr. Austen Chamberlain—y cyn-ganghell- ydd Toriaidd- siarad am gryn amS3r, nid oedd ei wrthwynebiad i'r Gyllideb yn, ber- yglus o gwbl. Yr oedd ei wrthwynebiadau yn gymmaint i ragfynegiadau y Canghell- ydd presennol ag oeddynt i'w gynnygion. Ac yn ddiweddarach ar y ddadl, pan oedd yr Arglwydd Charles Beresford yn. siarad ar y ddarpariaeth a wneir trwy y Gyllideb i'r Morlys, yr oedd ei arglwyddiaeth wedi myned i grwydro cymmaint oddi wrth ei bwngc fel y bu raid i'r cadeirydd ei alw i drefn fwy nag unwaith. Fel y sylwyd eis- oes, y mae eu gorchwyl yn un anhawdd, o blegid gwendid ac eiadilwch eu safle; ac o herwydd hyny anhawdd peidio 'envydro' oddi wrth y gwir fater. Pan yn agor y ddadl nos Lun, yr oedd gan Mr. Chamberlain lawer mwy i w ddy- weyd am y gostyngiad yn y Ddyled Genedl- aethol, y doll ar chwisgi, ac ar drwyddedau, nag am y gwir fusnes ger bron. Cwynai fod Canghellydd y Trysorlys wedi lleihau y ddyledsefydlog i 24i miliwn y flwyadynhon; 4 ond attebwyd ef yn effeithiol iawn yn hyn gan Mr. Hobhouse, yr hwn a ddywedodd, pe cymmerid y flwyddyn ddiweddaf a'r flwyddyn hon gyda'u gilydd, y byddai i'r ben ddyled gael ei lleihau gan dros un fit- iwn ar hugain a hanner, yr hyn sydd mewn gwrthgyferbyniad cryf i arferiad par- haus Canghellwyr tramoraidd, y rhai ydynt yn gorfod cyfartalu eu cyllidebau trwy fenbhycion ac mewn gwrthgyfer byniad hefyd i arferiad y Llywodraeth Doriaidd ddiweddaf, yr hon, tra yn talu ymaith y ddyled gydag un Haw, oedd yn ei chyn- nyddu gyda Ilaw arall. Y mae y Gwein- idogion yn awr wedi dychwelyd yn ol at yr arferiad ddoeth o gyfarfod a'r draul gylch- redol am y flwyddyn allan o'r cyllid cylch redol. Yn wir, y mae Mr. Lloyd George wedi myned yn mhellach na hyn. Gan edrych yn mlaen darfu iddo ffurfio ei Gyllideb am 1909 yn y fath fodd fel ag i' alluogi y flwyddyn hon i gyfarfod a thraul chwanegol o ddeng miliwn o bunnau, a hyny heb unihyw ad-drefniad o gwbl ar y trethi; ac y mae pob lie i gredu y bydd ganddo y cyfryw weddill mewn llaw y flwyddyn nesaf ag a'i galluoga i ymwneyd a'r broblem ddyrus obeithynas y tiethi Ymherodrol a'r trethi lleol, ac i ddelio a chwestivnau o ddiffyg gwaith yn y wlad, ac yswiriant cen. edlaethol mewn achosion o afiechyd neu fetbiant yn mysg gweithwyr. Nid yw Mr. Austen Chamberlain yn hoffi y syniad o fod gwerth tair miliwn o drethi yr incwm am y flwyddyn bon yn cael eu cario dro:odd beb eu casglu hyd y flwryddyn gyllidol nesaf, mwy nag yw yn hoffi y tollau chwanegol ar y trwyddedau, pa rai, yn ddi'au, fyddant yn fwy cynnyrch- iol o lawer y flwyddyn nesaf nag yn y flwyddyn gyllidol sydd yn awr yn cerdded. Hefyd, g,,da'r ffaith fcd yma wellhad am- lwg i'w gaufod yn ein hallforion a'n dad- forion, a bod Hai o bob! yn ddiwaith, a'r nifer yn parhau i leibau, nid yw yn debyg- ol fod amcangyfrifon Mr. Lloyd George am y flwyddyn hon yn rhy obeithiol, ac y mae yn hollol debygol y bjdd i'r tymmor o ad- fywiad sydd yn lawr yn gwawiio £ aal ei barhau i'r flwyddyn gflhdol nesaf, gyda chanlyrmdau boddbaol iawn i'r Trysorlys. Cyfaddefir, wrth gwrs, fed y draul genedl- aetbol yn awr wedi cyrhaedd cyfanswm I mwy nag ericed o'rt blaen; oid, fel y dy- wedai Mr. Hobhors\ y m: 0 y biich tretti- ianaol yn un berfchynasol neu gyfattebol; ac ni buasai ganddo ef bryder o gwbl mewn gwynebu traul o dair i b diir miliwn o bunnau bob blwyddyp, pe byddai i gyfoeth y rhai sydd yn talu y trethi gynnyddu | hyny- a dyma sydd yn bwysig, wedi'r j nI cyfan. Y mae hen yn egwyddor iach, a dylai y diwygwyr tollawl' gadw hyn mewn cof pan yr ant ati i gjisio dangos nad yw y gweithiwr Prydeinig agos cystal e lin a'r gweithiwr Almaenaidd. Nid oes ammieaaeth am drigolion y wlad bon-oddi allari i'r dosbarth gw-eithiol-nad ydynt mewn safle o gynnydd parhaoI- yn enwed- ig y rbai cyfoethcg o honynt. Ac os yw safle y dosbarth gweithiol yn llai boddhaol, fel y dywed y Diffyndollwyr ei fod, nag eiddo y dosbarth cyfoethocaf, y mae yn canlyn wedi hyny y dylent gael eu rhydd-1 hau oddi wrth y beichiau tretbiannol gym- maint ag sydd yn bossibl, a'r baich gael ei roddi ar y dosbarth cyfoethocaf. Dyma y man y mae Cyllideb Mr. Lloyd George yn ei osod, ac y mae dadl y Diffyndollwyr yn uniongyrchol o'i blaid

BWYSTFILEIDDIWCH, Mae 'brwydrReno' wedi ei bymladd, a'i hennill. Trechodd y dyn du, Johnson, y dyn gwyn, Jeffreys, yn fwy rhydd nag y tybiodd neb y buasai yn gallu gwneyd a hyny yn y bymthegfed 'rownd.' Bwyst- filaidd oedd yr ymladdfa, a'r ddynoliaeth yn cael ei darostwng, a'i lImgo trwy y liaid. Ond, yn bendifaddeu, mwy bwystfilaidd ddeng waith hyd yn oed na'r ymbaff cywil- yddus ei hnn ydyw yr hyn sydd yn dig- wydd trwy bron yr oil o'r Weriniaeth fawr am fod eu harwr hwy wedi ei faeddu yn deg gan ei wrthwynebydd mwy medrus ar arfer dyrnau. Nid oes gan y bobl wynion ddim i'w wneyd ond erlid, a baeddu, a lladd pobl dduon yn mba le bynag y ceir gafael arnynt. Hwyrach na ddylid rhoddi rhyw lawer o bwysigrwydd ar y terfysgoedd sydd wedi boi. Nid ydynt yn debyg o barhau yn hir. Eitibr rhyw gyffroadau am dymmor byr ydynt, ni ddyfalwn. Nid trwy y pethau hyn yn unig yr ydym i fesur effaith y bwystfileiddiwch teigraidd hwn. Ffolineb o'r mwyaf oedd gosod dyn gwyn a dyn du i ymladd am her-gamp y byd. Dyl- asai yr awdurdodau goruchaf yn y Werin- iaeth ragweled yr hyn a allasai ddigwydd. Amlwg ydoedd y teimladau drwg ar hyd y blynyddoedd; a buddugoliaeth y negro ar y gwyn a fu yn foddion i'w hangerddoli yn waeth fyth. Nid cedd y rhai a hyvwydd- ent yr ymladdfa yn gwneyd gwasariaeth i'w gwlad. Wrth gwrs, nid yw gwasanaeth i ddynoliaeth i mewn yn y cwe^tiwn ogwbl. y n Nis gall anwareidd-dra o fath hwn wasan- aethu dynoliaeth yn y graddau lleiaf, ond yn unig or ei darostwng, a'i diraddio. Dylasent ragweled mai cynddeiriogi yr eiddigedd rbwng y gwyn a'r du fuasai effaith uniongyrchol erchylldra o'r fath yma; yn enwedig, os digwyddai i'r du ennill yr oruchafiaeth. Pentyru tanwydd ar y goelcerth ffyrnig a fynasant hwy ei wneyd Ysywaetb, nis gallwn ddisgwyl i'r ornest ysgeler hon fod yr olaf yn banes yr Amerien. Eisoes clywir am bethau cyffelyb yn cael eu trefnu.

Y GYNNADLEDD. Parbeir i gynnal ryfarfodydd o 1 Gyn- nadfedd yr Wyth.' Ba un prydnawn dydd Mawrth, yn ystafell y Prifweinidog. Nid oedd Mr. Balfour yn breaennol. Nid oedd yn iach. Am yr un rbeswm absennolodd ei hun o Bwyligor y lche.-tr Wladd. Cad- wodd ei afiechyd ef o'r Ty am weddill yr wythnos. Anffodus iawn yw yr afiechyd hwn arno ar yr adeg bresennol, canys ei effaith fydd achosi oediad difrifol ynglyn a gwaith y gynnadledd. Diangenrhaid, yn ddiau, ydyw dyweyd nad oes y sail leiaf i'r sibrydon ynghylch fod gwaith y gynnadledd ar fin cael ei dori i fyny. Cedwir ei chyf rinach yn berffaith. Yr oil a wyddis ydyw nad oes unrhyw argyfwng yn boddoli. Mae yn ammbeus, modd bynag, a fydd i eistedd- iadau y gynnadledd gael eu parbau yn hwy nag eisteddiadau presennol y senedd. Amlwg yw nas gall neb brophwydc dim ynghylch hyny: ac o bossibl mai y rhai anbawddaf iddynt wneyd hyny ydyw aelod- au y gynnadledd ei bun.

Y DADGANIAD BRENHINOL. Ceir rhai Rhyddfrydwyr rbagorol a ofid- iant o herwydd fod y Weinyddiaeth wedi penderfynu gorpben y gwaith ar Fesur y Dadganiad Brenhinol yn yr Eisteddiad Hydrefol. Ni byddai yn syn genymgaei ar ddeall fod cais yn cael ei wneyd at y Prifweinidog ar iddo newid ei gynllun ynglyn a hyn. Nid yw y mesur ei hun yn un ag ynddo ddim a'i duedd i gynnyrchu brwdfrydedd. Dygir ef yn mlaen o dan yr ymdeim!ad y dylid gwneyd cyfiawnder a'r Pabyddion; neu, o'r hyn lleiaf, i symmud ymaith y gwyn sydd gandjynt fod y dad- ganiad fel y mae yn cynnwys geiriau sar- haus am eu crefydd hwy. Fe'i gwrtbwyn- ebir gan blaid benboeth. Nid yw hon yn lliosog, ond, yn sicr, y mae hi yn drystiog ei gwala. Mae hi yn benderfynol, hefyd. Bydd gadael y mesur heb ei orphen hyd yr Hydref yn gosod cyfleusdra mawr yn nwy- law y blaid hon i gynnhyrfu y wlad gtitr bwv gilydd yn erbyn y mesur hyd y gall hi. Dim oDd i Mr. Asquith gadw y Ty ynghyd am un wytbnos yn bwy er erig- hraiffb, hyd Awst 5ed-byddai yn bossibl cario y mesur, a'i wneyd yn ddeddf cyn y gohiriad; a setlo hen gwestiwn cecrus un- waith ac am bytb. -q

PLA 0 WYBED. Y mae pentref Portwicb, ar lan yr afon, rhyw bedair milIdir 0 Norwich, yn dioddef oddi with bU o wybed. Y mae yn rbaid cau yr holl ddtyssu, p, gwna y gwybed hi yn annioddefol i unrhyw un fyned allan yn yr hwyr; a dywedai aelod o'r cynghor dos- barth, mewn cyfarfod nos Fawrth :—'Y mae y tai yr aethum iddynt yn llawn o wybed, ac yr oedd pob ymgais i leibau y nifer yn troi allan yn ofer,' meddai y swyddog meddygoL Credir fod y plâ wedi cael ei achosi trwy fod yegarthion wedi cael eu rhoddi ar lan yr afon. Anfonwyd cwyn- ion at dri o awdurdodau.

RHUTHYN. ARWERTHIANT AH EIDDO RHYDD- DDALIADOL. YSTAD SiNET.' YR oedd nifer liosog o ffermwyr, ac eraill, yn bresennol yn y Castle Hotel, Rhuthyn, ddydd Mawrth, pan y cynnygiwyd eiddo rhydd ddaliadol yn y gymmydogaeth ar werth. Yr eiddo pwysicaf ydoedd y Sinet' -ff erm rydd-ddaliadol atdyniadol, eidde Mr. Sandles, ac yn cynnwys tua 102 o erwau, yr hon safai ryw ddwy filldir o Rhuthyn, a milldir O Llanfair. Yr oedd yr eiddo, hefyd, yn cynnwys tv rhagorol, adeiladau fferm, &c ynghydapheirianndy, &c., cyflenwad rhag- orol o ddwfr, a chnydau trymion. Yr oedd y fferm yn awr yn meddiant y perchenog, yr hwn, yn ddiweddar, a brynodd ystad Llysfasi gan y Milw iad Cornwaliis West. Yr arwerthwyr oeddynt y Mri. Frank Lloyd a'i Feibion, Gwrecsam. Cariwyd yr arwerthiart yn mlaen gan Mr. Frank Lloyd ei hun, Y cynnyg cyntaf ydoedd 2,000P., a chyr- haeddodd yn fuan y swm o 2,700p., a chafodd ei gwerthu am y swm o 2,825P. i'r Anrhyd- eddus Mrs Hawke, Bathafarn Hall, Llan- bedr, dros yr hon y gweithredai Mr. PdJrry Jones, eyfreithiwr, Dinbych. Gweithredai Mr. R. Vincent Johnson, fel eyfreithiwr i'r gwerthwr. Cynnygiodd y Mri. Frank Lloyd, hefyd, ar werth dir porfa a rhosdir helwriaethol yn agos i Derwen, y tenant ydoedd Mr. Henry Williams, eiddo Mr. R. F. Wickham, Caer. Gwerthwyd yr holl lotiau fel y canlyn Lot 1.- Dan gas porfa yn agos i bentref Derwen, yn cynnwys dros chwe erw gwerthwyd i Mr. John Stephens, Aberclwyd, Derwen, am 225P. Lot'2.—Tri o gaeau porfa, gyferbyn a lot 1, ac yn cynnwys dros 15 erw o dir rhagorol; gwerthwyd i Mr. Stephens, am 395p. Lot 3.-Darn o weirglodd, gyferbyn a lot 2, ac yn cynnwys dros erw o dir gwerthwyd i Mr. Stephens am 75P. Lot 4 —Rhosdir helwriaethol, yn cynnwys dros 44 o erwau gwerthwyd i Mr. John Williams, Alitycelyn, Derwen, am 160p, Lot 5.—Darn o dir yn gwynebu y ffordd o orsaf DerweniClawddnewydd, ac yn cynnwys dros 4 erw, a werthwyd i Mr. W. Davies, Siop, Derwen, am 125p. Gweithredai Mr. A. O. Evans, eyfreith- iwr, Diubych, dros yr oil o'r pwrcaswyr uchod; a'r Mri. Gold Edwards a'i Gyf. oedd y cyfreithwyr dros y gwerthwr. Cynnygiodd y Mri. D. Roberts a'i Fab, arwerthwyr, Corwen, if rn1 Penybryn,' yn mhlwyf Ltantjsilio, yn cynnwys 7H o erwau 0 dir aredig a phorfa, gyda ffridd ar gyfer 200 O ddefaiWedi i'r arwerthwr ddisgrifio yr eiddo fel un dymunol, cynnygiwyd 7uop i ctJechroCl am y lot; a'r pris uchaf gynnyg- iwyd ydoedd 925p pan y cafodd ei galw yn 01 ond dywedodd yr ar.verthwr y cawsai y tot ei gwerthu yn breifat. Gweithredai Mr. A. (I. Evans, Dinbych, fel eyfreithiwr. i'r ym^diriedolwyr. Wedi hyny gwerthodd Mr. G. F. Byford, Rhuthyn, Plqs Coell Bach,' Hangynhafai, ac yn cynnwys drcs 4 o erwau o dir porfa da, am 57bp. i'r tenant, Mr. Brown Williams. Y Mri W R. Evans a Jones oedd y cyLeith- wyr a weithredent yn y mater.

COEDPOETH A'R CYLCHOEDD. MAR WO L AETH A CHLADDEDIGAETH MR. ROBERT JONES, TALWRN. Gydag ychydig ddyddiau o gystudd fe symmudwyd o'n piith un o'r cymmeriadau crefyddol cryfaf feddem fel ardaI-un wedi ei drwytho yn ngwirioneddau yr Hen Lyfr, yn dduwinydd or radd oreu, a hynod o ofal- us am achos crefydd yn ei holl agweddau. Bu yn gyfaill calon i'r tlawd a'r anghenus, a rhanodd werth degau o bunnoedd yn flynydd- ol iddynt. Bydd ei farwolaeth yn golled an- nhraethol fawr mewn llawer cyich. Brodor o Llanerchymedd ydoedd Mr. Jones, ond symmudodd i'r ardal hon yn lied gynnar er ei oes. Ymaelododd ag eglwys y Methodistiaid Calfinaidd yn Adwy'r Clawdd, ac yn 1867 dewiswyd ef gan y cyfryw edwys yn flaenor. Rhyw 21ain flynyddau yn ol cyd- syniodd ef gydag eraill o egiwys yr Advvy i fyned i gynnorthwyo gyda cychwyn achos Saesneg yn'y Coedpoeth, a goilir dyweyd iddo o'r amser hyny byd ei fedd fod yn brif golofn i'r achos bach hwn. Ac er myned at y Saeson, deallwn na pheidiodd fynychu y seiat yn yr Adwy yn ystod yr holl amser ac efe, yn absennoldeb y gweinidog, a gymmerai yr arweiniad. Bu farw yn 77ain mlwydd oed, a chladd- wyd ef yn mynwent Adwy'r Clawdd, y lie hefyd y gorweddai ei anwyl briod, a'i rhag- flaenodd rhyw 18eg mlynedd yn ol. Cafodd gynhebrwng tywysog, ac arwydd o alar ar bob llaw. Cludwyd ei weddillion gan chwech o'r eglwys Saesnig; sef, Mri. E. Jones, John Warne, Herbert Pursiow, J. H. Warne, Thomas Pugh, a J. H. Chowen a chwech o eglwys yr Adwy sef, y Mri W. Williams, R. Roberts, John Roberts, John Davies, J. R. Lloyd, R. Hughes, a Pryce Parry. Cynnaliwyd gwasanaeth byr wrth y ty, ac un arall yn nghapel yr Adwy, dan arweiniad y Parch. W. H. Humphreys. Siaradwyd ar ran yr eglwys Saesnig gan y Mri. J. Lewis ac E, Jones eglwys yr Adwy, y Mri. R. Roberts a G. J. Jones; yr Henaduriaeth, Paichn. J. Roberts a R. L. Roose; y Cyfarfod Misol, y Parch. R, E. Morris, Gwrecsam a'r ardal, gan y Parch. T. E. Humphreys (W.). Yr oedd yn bresennol nifer hosog o weinidogion a phreg- ethwyr, a derbyniwyd degau o lytbyrau oddi wrth eraill yn dadgan eu gofid a'u hanallu i fod yn y cynhebrwng. Canwyd nifer o'i hoff emynau, dan arweiniad Mr. John Williams, a gwasanaethwyd gyda/r organ gan Mr. A. George, Talwrn. Canwyd ar Ian y bedd 1 0 fryniau Caersalem, ceir gweled,' ac yna yn araf deg ymwahanodd torf na welwyd ei lliosocach er's Ilawer blwyddyn, gan adael Jones, y Talwrn,' fel ei gelwid, i huno hyd fore'rjeodi mawr. Gadawodd amryw blant i alaru ar ol un o'r tadau mwyaf gofalus, car- edig, a'hoff 0 i deulu; sef, Mr. J. H. Jones, Liverpool; Dr. Bennett Jones, Liverpool; Dr. T. E.Jones, Liverpool Mr. R. B. Jones, Talwrn; Mrs. Roberts, Liverpool; Miss H. E. Jones, a Miss A. G. Jones, Talwrn. Cyn rhoddi ein pin o'r neilldu dymunwn ddadgan ein Uawenydd a'n diolchgarwch puraf i bwy bynag feddyliodd am a,rloesi a thacluso y fynwent, a mawr hyderwn na fydd i'r rhai a ddechreuodd y gwalth da ei adael nes gwneir gwyneb yr hen fynwent fel gwyneb gardd yn deg i edrych arni. Ewch yn mlaen, gyfeillion anwyl. Pwy a wyr na fydd taclusrwydd mynwent yr Adwy yn I foddion i symbylu perchenogion y tair myn- went perthynol i'r gwahanol gapeli i ddwya y rhai hyny hefyd i drefn.—ARDALWR.

CAPEL UCHAF, LLANGURIG. DYDD Mercher, Mehefin 29ain, cynnaliwyd eisteddfod gadeiriol yn y lie uchod." Yn ab. sennoldeb anocheladwy Dr. Davies, Uan- iiloes, cymmerwyd y gadair gan Edward Hamer, Ysw. (maer Llanidloes), ac arwein- iwyd yn ddoniol gan y Parch. Charles Evans, Ysbytty Cynfyn. Y beirmaid oeddynt: — Llenyddol a barddonol, y Parch T. Mordaf Pierce, Llanidloes. Cerddorol, W. E. Davies, Ysw. (' Gwilym Dowy '), Hirwain. Canwyd y ddn agoriadol gan y gantores enwog, Mrs. Francis Lewis, Llanidloes. Gwobrwywyd fel y canlyn :— Unawd i blant dan 14eg oed, Merch y Melinydd 1, Matilda Pryse, Llangurig; 2, Cel idwen Price, Llangurig. Ffraetheb foesol; T. Jones ('Brynar'), Maesbrynar. Deuawd i "rai dan 21ain oed 1, Matilda Pryse; 2, Ceridwen Pryse, Llangurig. Traethawd; Llewelyn J. Lewis, Ponter- wyd. Unawd (unrhyw lais) o ddewisiad yr ym- geiswyr; Miss Annie Davies, Ysbytty Cyn- fyn. Pryddest y gadair; T. R. Morgan (' Rhudd- nant ). Her unawd i feibion; J. W. Chapman, Llanidloes. neuawd (unrhyw leisiau) o ddewisiad yr vmgeiswyr; Misses Owens, Breeze, Llan. idloes. Engjyn, 'Y Gog;' goreu, 'Wnogfab' yr hwn nid attebodd i'w enw. Pennillion, 'Y Gwlithyn;' Llew J. Lewis, Ponterwyd. Llythyr caru; J. R. Hughes, Ponter- wyd. Araeth ddifyfyr R. Jones, Cefnbrwyn. Y chwech cynghor goreu wrth ddewis gwraig T. R. Morgan. Prif adroddiad; Miss H. M. Evans, Old Hall Parti meibion; Llanidloes, o dan arwein. iad Mr. J. Vincent Harries. Adroddiad i blant dan 14eg oed; 1, Mary Rowlands; 2, Matilda Pryse; 3, Ceridwen Pr.vse, yr oil o Liangurig. Y brif giStadleuaeth gorawl; Llanidloes, o dan arweiniad Mr. J. Vincent Hamer. Her unawd i ferched; rhanwyd y wobr rhwng Miss Jessie Morgan a Miss; H. Owen, Llanidloes. Gwasanaethwyd fel cyfeilyddes gan Mis3 M. M. Rowbotham, Llangurig. Caed eis- teddfod ragorol yn mhob ystyr,^cynnulliadau mawr, a chystadleuon campus. Yr ysgrif- enydd oedd Mr. Thomas E. Evans; Llwyn Hyddod a'.r trysorydd oedd Mr. Hugh L. Jones, Ty Mawr, a buont yn fedrus hwn gyda'u gorchwyhon.—LLAis O'R LLE.

DAMWAIN AR Y FFORDD HAIARN, TEA yr øedd un o weisim y ffordd haiarn, o'r enw Hughes (diweddar o'r Valley, Mdn), yn gweithio ar y llinell yn ngorsaf Rhyl, ddydd Mercher, ymddengys na ddarfu iddo sylwi fod tren yn dynesu ar hyd y llinell arall, a chafodd ei daraw ar lawr gan y peir- iant, ac aeth ei fraich i'r ol wynion, a chafodd ei ddirwasgu yn drwm. Estynodd I staff jr 'Ambulance' bob cynnorthwy dichon adwy yn ddioed, a daeth tri o feddygon yno yn urjion. Symmudwyd y llangc anffodus, yr hwn oedd heb fod yn Rhyl ond am ychydig ddyddiau, i 'ward' damweiniau Ysbytty Brenhinol yr Alexandra., lie y gwelwyd fod yn angenrheidiol iddo fvned o dan law- weithred feddy 601. Gorwedda mewn cyflwr peryglus iawn.

ACHOS 0 AD DALIAD. dyfarniad y Barnwr Moss, yn llys man-ddylediou Rhy', ddydd Gwener, mewn achos hynod o ad-daliad. Y r oedd y barn- wr wedi gwrandaw yr ymresymiadau yn y Jlya diweddaf, ac yr oedd wedi gohiiio ei ddyfarniad, er lidrio ddarllen yr achosion ddyfarnwyd yu ystod y prawf. Yr un Ie Jd yn gwneyd y cais oedd Mr. Lemin, Gronant Street. Rbyl, a'i achos ef ydoedd, iddo gael ei niweidio tra yn dilyn ei waith fel goruch- wyliwr i Mr. H. Robinson, Rhyl, cynnrvihtd- ydd 1'eol peiriannau pwyth" Singers. Hawliai 10s. 6c. yn yr wythtos. Honai ei fod yn arfer testhio y wlad gyda Mr. Robinson a cheffyl a cherbyd. Noson y ddamwaio yr oedd yn aro3 yn Ivy House, Treffynnon, ac with iddo fyued i'w wely yn y tywyllwch, collodd ei ffordd, ac aeth trwy ffenestr o gynllun neillduol, yr hyn fu yn achos iddo dcoibyn niweidiau trwm iV ben. Mr. EUis Griffith, A S., dros yr un oedd yn gwneyd y (ais, a ddadleuai nad oedd y dyo byth allan o'r gwasanaetb, a'i fod yn gofalu am nwyddau ei feistr, fod y ddamwaiu wedi codi ya ystod tymmor ei wasanaeth. Dros yr attebydd, ymresymodd Mr. Rigby Swift ei bod yu ddamwain agoie i i bawh, ac nad oedd un perygl arbenig, fel nad cedd wedi codi allan, nac yn nghwrs y gwasanaeth, Y barnwr, tra yn meddwl ei fod yn achos ar y llinell terfyn, a roddodd ei doyfarniad dros yr attebydd.

Mae y Parch. W. Rowlands, Acrefair, wedi dychwelyd o'i fordaith a Portugal, ao wedli ciael llawer o lets dnvy'r diaith. Bydd y Parch. W. M. WiUianiis, Owmtir- mynach, yn sytnnuid yn 'Medi i gymmerydi goifal eglwy&i' Llangwyllog- a Bryntwrog, Mon. Cyfarfyddodd dyn o'r enw Thomas' Morris, Villiersi Street, Gwrecsiani, a damwain ang- enol yn Nglofa Bersham, ge;r Gwrecsam," boreu ddydd Gwener. Yn eglwys St. Bride, Liverpool, cymmer- odd priodais Ie rhwing Mr. Chairles Davies, Bryn Offa, Gwrecsam, a. Mrst. Helen Cecily, Beckenham, Liverpool. Dygwyd streic yn Nglofa New Broughton, ger Gwrecsam, i derfyniiadl, yr wythnos didli. weddaf. Bydd 350 o lowyr yn ail ddochrett gweithio Gcrplienaf 6e4.

hon oedd wedi colli llawer o nwy, i I lawr yn agos i Riesa, yn Sacsoni.