Y Genedl Gymreig

I il HOBBIES." I Mae ennrywiol fifyrdd gan ormeswyr trahaus i roi y diffoddwr ar bersonau a syniadau sydd yn rhwyatr ar eu ffordd hwy igyflawni gwelithredoodd anffrwythlawn tvwyllwch. Yr hen ddull uniongred gynt oedd eu gusod yn y cyffion, so wrth eu gwneyd yn wrthddrychan dyoddefaint, eu gosod hefyd yn gyff gwawd edrycbwyr di-gydymdeimlad. Brydiau eraill ceisid fflangella y cyfeiliomad tybiedig allan o grwYB a phenglogau y penboethiaid. A phan y methai y carchar a'r fflavigello, cyn- neuid tanau a rhwymid y penboethyn hereticaidd wrth yr ystanc, a llosgid ef a'i gyfeiliornad, fol y tybid, allan o fodolaeth. Yn ffodus, y ma gwareiddiad Cristionogol wedi gwneyd y dulliau yna yn aumhoblog- aidd yn ein hoes ni. Ond ysywaetb, nid yw yabryd erledigaeth wedi darfod gyda llawer or yabrydion a'r drycbiolaethau ofer- goelus oeddynt yn blino ein tadau. "Marw yo gated wna ysbryd tr. a gormes yn ein byd ni. Fall ddraig, er tori ei pben y mae bvwyd yn aros yn hir yn y corpb neu fel yr Hydra yn y chwedl, ar ol toneiphea cyfyd penau ereill lawer yn ei to. Fel Pro teus, newidia ysbryd erledigaeth ei ffuri y naill oes ar ol y Hall. Os nad wyt gryf, bydd gyfrwys," medd hen ddihareb Gym- reis: ac os nad yw gormeswyr erlidgar yn meddu ar gryfder i ddial yn ein dyddiau ni, y maent yn ddiamheu yn meddu ar lawer o gyfrwysdra y sarph. Y mae Mephistopneles yn Faust" yn darlunio ei bun fel un yn dweyd Na" wrth bob peth sydd yn meiddio dyfod i fod. Bydded," medd yr yspryd da creadigol; ".Na fydded," medd y drwg yspryd dinystriol mown diafol a gormeswyr dialgar yn mhob coq. Dirmyg sarhaus, a gwawdiaeth brathog, ydyw yr arfau i pha rai yr ymosodir yn awr ar wrthwynebwyr. Yn lie gwenypo blaen y cledd a'r bidog fel yo y dyddiau gynt, trochir y pin ysgrifaon yn wormod dygasedd, ac yn ngwenwyn digofaint c ilonau yr ysgrifenwyr, a chess r gwawdio y gelyn i ddystawrwydd a dinodedd. Ceisir perswadiw y cyhoedd mai penboethiaid anymarferol yw y rhai a bleidiant ddiwyg- iadau neillduol, ac mai marchogaeth bobies a wnant fel plant, yn unig er difyrweh i'w olentynrwydd dibrofiad in hunain. Dywad Voltaire y gall y genedl Ffrengig ddal yn wrol yn wYDeb gelynion ar facs y gad, ond nas medrant ddal yn wyneb gwatwareg fining litfnnrinn. Y mae y Sais hefyd yn gredwr cryf ya nylanwad gwatwareg. Cymhwysodd y Punch a'r Times yn ddi- weddar y feddyginiaeth hon at un o Olyg- wyr Radicalaidd Gogledd Cymrn, nherwydd ei annhueddrwydd i ymuno yn y croesaw a roddid i'r Frenines hyd nes iddi ddatgan ei gofid oherwydd Rormes y Weinyddiaeth yn yr Iwerddon. Yn ddiweddarach ceisiwyd gwneyd yr un g*r yn gyff gwawd am ei fod am wneyd Dadgysylltiad yr Eglwys yn falter gweddi ar Ddaw. [Ona o ran hyny, felly y ceisiwyd gwartbrnddo diwygwyr blaenllaw drwy yr oesau.] Onidpenboethyn Iuddewig yn muchogaeth ei hobi ynfyd oedd Panl pan yn pregethu Crist a'radgyfod- iad yn syniad doetbion Athen gynt. Diiyn ei hobi a wnai y mynach penboeth o Erfurt pan yn taranu lais ac yn rhyfela i'i 18gdfbin yn eibyn gallu formesol a thrawsymtocol y B?baeth. Bim ond marchogaeth ei hobi a wnai Wil liam Lloyd Garrison pan ya peryglu ei fywyd i ddadleu dros ddilen y gaethfasnach yn yr Unol Yr oedd y Pabyddion yn Itals yn edrych ar Cavour a r ayniad am "Eglwys rydd mewn gwlad rydd" y* bet.b etbyu yufyd! Dilyn ei hobi a wnai y gwron Garribal ii p n yn ymladd am eicrhau ltali nnedig! tiobi ffol oedd gwaith Cobden yn myn'J ar bererindod drNY Loegr a chrcesi drosodd i'r Cyfandir i geisio perswadio ffermwyr a gweithwyr Lloegr mai mantaia i'r naill a'r llall fyddai masnach rydd! Hobi eto yw gwaith Parnell a'r aelodau Gwyddelig yn galw am ymreolaetb i'w gwlad gyda Senedd yn Nublin. Pa ddiwygiad cymdeithasnl crefyddol neu wleidyddol gynygiwyd i sylw Prydeinwyr yn y gaorif bon ag nad oedd ei [ bleidwyr yn cael en cyhuddo o fod yn eithafol, yn chwyldroadol ? mewn lair, yn ffol ddilyn hobies disynwyr. Ya mam Eglwyswyr aid yw ein gwaith ni tel Ym- aeillduwyr yn ymladd drwy y wasg ae ar y llwyfan am Ddadgys^lUiad oDd dilyn hobi benchwiban. Dyma ein gwlad ya dechreu dihuao o'i chwsg, yn dechreu sylwedioli ein bod yn jfwjedl yn meddu ar nodweddion csned- laetbol gwerth ea diog»l« acfod genym o gaslyoiad bawl gyfiinm i ymreolaeta am eis bod yn deall ein hangsnion yn weM nag y gall estroniaid wneyd. Ond cyn gyated a y codir y cri cyfiawn bwn genym, eddit cri aratl gwawd-frathog gan ein gwrth- wynebwyr—penboethnis a hobi yn tinig. "Brenddwyd gwrach wrth ei howyllys," dvz,Wr oil' Hanareldeb nchelgeiaiol, awydd am hynodrwjad yw y ^ym- heHydd mawr, a bnao y bydd i ni w?wdio y syniad f"d, Yn aonodoa? lw d'Mwytiadan, mae ba iaathyn eu her- b. Y mae creadigxet?au meddytM y b!:i" 1-thi"id a gameawid yn "geN?ian pn«" rywfodd neu gHyM yo d'od yo fyw,yn ?mwisgo i chnawd & giau. Daw n&dll bywyd iddynt, a sym?ant yn m)Mm a shariant y w"d ar eu eefBM i Tv,yd7!- a ohysur. k..d?odd AbAham Lincoln mad) bywyd i hobi Lloyd Garrison, ac erbya hyn mae Nagroaid America yn wyr rhyddion. Dri diwrnod cyn marwolaeth Wilberforce trowyd ei hobi ef a Olarkson yn allui byw i ryddfreinio caethion diwy hnll diticgaethau Prydain Fawr. Ac er mai fel Itobi yr edrychir ar y gwestiwo Dadgyaylltiad, y mae yo sicr ogael ei droi yn geffyl byw yn fuan, a chluda Eglwys Uydiedig ein gwfed i dir- iogaeth fras rhyddid a chynydd ysbrydol. Os mai hobi yw pxnc Y mreolaetb yn syniad rbai Rhyddfrydwyr yn bresenoX credwn y bydd i amaylcbiadan yn fnarv eu hargy- hoeddi ei fod yn fwy ymarferol na ilawer o g,ve" ynau y maent hwy wadi gosod eu aerch arnynt, ac yn myn em matchogaeth ar bob acblyaur. Gwyddis beitach yn rby dda na cbvr Dadgysylltiad gan Mr Glad- stone ei hun, na chan un weinyddiaeth Ryddfrydie y bydd ef yn brif weinidog arnu i Ond teirnl wn yn bur byderus'y bydd iddo ef rwydd gtciatHU i ni Ymreolaeth. Ao os ceir y uaesur hwnw, gwaith hawdd fydd pfjn derfynu tynged y Sbfydliad Eglwyett Fei hyo, yn He bed yn rhwystr ar fft.rdd Dadgy- sylltiad, bydd i'r mesur hwn rwyddhau y ffordd i'w gael, a'i gael ar deierau llawer mwy ffafriol nag y ceir ef byth gan y Senedd Sewni.g. Y Y mae ywasg Seismg, Ysgotig, a Gwyddelig, wedi cymeryd y pwnc i tyny o ddifrif. Pe na buasai, mewn gwirionedd, ond bobi ychydig benboethiaid anymarferol, nifuasai yn werth pn y wnsg Saisnig roddi erthyglau arweiniol i alw sylw ato. Nid ydym yn disgwyl ilr Uywodraethwyr ei gymeradwyo ac bwyrach na ddyipm ddisgwyl i bob inath a'r Rydduychvyr ei gynorthwyo a'i wthio i sylw. Ond y mae yr ysbryd yn barod wadi cael ei godi. ac nid oes yn ngallu yr un T"T ..LL_ nnp;_a1 ..Mdi i swynwr—o unaeowr Liou lawr yn fuan. Unwaith y dibanir ac ycyn- hyrfir yspryd gwladgarol cenedl, y mae tel ground swell yn sicr o groyrchu cynhwrf os nid ystorm ai wyneb gwleidiadaeth. X mae Cymrn yn cyfodi o'i chwsg fel cadarn wedi gwin, ac y mM yn benderfynol o adrybio y S?sydd wedi ei ch.dw yn gaeth am oeBM. YmM addysg wednhyddfreGio deall ein hieuenctyd. Daw dadgysylltiad yn fuan i ryddfreinio crefydd yn ein gwlad, a daw ymreolaetb i'n rbyddhan 0 afaehon ..6- _r. gorthrwm ein tirfedd anwyr. mae «U.D» ;wdlg.rHaw. DysgwnnmM wwthio yn ogyatal a disgwyl am yr amser hyfryd hwnw. I

ltalJlgiltb J1 Wins- Y Dysgedydd.-Da genym weled y Dys. gedydd yo cychwyn blwyddyn eto mor gryf ag y gwnaeth ar unrhyw adeg. Mae ei fwrdd yn llawn o bob danteithion, a rhaid i ddyn fod yn ddiffygiol iawn mewn awydd am yr hyn sydd felus ac adeiladol i alln codi oddiwrtho heb gymeryd o bob arlwy sydd Fnddo. Gwaith rhagorol wnaeth Mr Ivor Jones i gySe'thu anercbiad rhagorol Dr Falding, ac etyb i bob gweinidog, diacon, ac aelod i'w ddarllen. Mae Dr TtO aas wedi disgyn ar destyn dyddorol a thoreithiog, ac nid oes berygt na wna ef hefyd, yn addvsg- iadol, sef, "Llettydai Cymru." Byddwn bob mis bellach yn edrych yn n i gael mwynhau gwledd cymdeithas hen gymer- iadan yr oes o'r blaen. Yn ei dilyn mae y gyntaf o ddarlithiau byrion gan Llygad-ag- (I d: nis gallwn wneyd dim yn well er dangos ei rhagoriaeth na dodi yma y dyfyniad can- lynol o houi ar y Tafodau :"— "TAYOD YR ABSENWR—Y BACKBITER. Y mae v Beibl vn condemnio v dvn svdd vn derbyn absen, yn gystal a'r hwn sydd yn absenu. Y mae Dafydd yn gofyn, Pwy a drig yn dy babell ? Pwy sydd yn ddyn da ? Dyma ran o'r ateb, Yr hwn sydd heb ab- senu Ali dafod, heb wneuthar drwg i'w gy- mydog, ac heb dderbyn enllib yn erbya ei gymydog.' Y mae derbyn enllib, gwrande absen ar gymydog, heb ei anghymetadwyo, yn becbod yo erbyn Duw, yn gystal ag ab- senn. Pa byddai pob dye yn troi ar yr ab- senwr a'r enllibiwr, ae yn dyweyd wrtho, Nid wyf fi yn credu yr hyn a ddywedwcb, ac mi a ddeuaf gyda chwi at yr un a absen- wch; fe ddarfyddai crafft yr enllibiwr yn fuan felly. Y mae llawer o grefyddwyr heb ystyried erioed y fath bechod ydyw siarad drwg; diraddio dyn yn ei gefu. '(Iollyngaist dy safn i ddrygioni, a'th dafod a gydbletba ddichell; eisteddaist, a dywedaist yn erbyn dy frawd.' Do, ambell do, ganoedd o weithiau! Y mae rbai yn cydblethu dichell b ib troy cyfarfyddir a hwy; ac oblegid byny, heb un cyfaill cywir ar y ddaear. Y mae Shakespeare wedi ysgrifenu Othello i droi ar y niwed echrydus o awgrymu ystori ddrwg yn ughefo an. Y mae gwraig Othello mor bur a'r goleuni, ond y mae y backbiter lago yn awgrymu ei bod yn anffyddlawn iddo; a dyna fwrddrad, a thrueni am oes lago yw y cymeriad mwyaf ffiaidd mewn llenvdd- iseth; ond y mae Iagos fychan i'w cael yn mbob tref a chymvdogaeth. Y mae llawer oabsenwyr crefyddol i'w c^e': gtllantdyns cymeiiad yn ddarnan, ac edrych tna'r nef- oedd o byd. Poor fellow, meddant, mi glywsoch ond do! Fe glywsoch beth wnaeth ef ? Naddo! Ob, wel, yr oeddynt yn dyweyd ei fod yn yfed, ac yn curo ei wraig er's tro; ond chredais i erioed mo hyny. Y gwir yw, os oes geoyf wendid, dyna ydyw, credu y goren am bawb! ond y mae arnaf ofn fod y cwbl yn wir, a llawer mwy na hyny! Ac y mae ef yn aelod yn y capel. Fu erioed mor ddrwg genyf! Peid- iwch dyweyd mai fi ddywedodd chwaith. Dywedir fod y sarpa, y boa onntrictor, yn llyfa dyn, a'i orchuddio a'i phoer, cyn ei lYUCD! Folly mae y difeuwr; pan glyweh chwi ef, neu Ibi, yn dyweyd poor fellow, dyna'r llyfa cyn lladd rhywun eto." Ni ddywedwn yn awr ond melus, moes mwy," Parba Mr W. R. Owen i ddyweyd yn dda ar Scorpioo, ac mae "Nodiadau wrth ddar- llen" Mr Evans Owen yn rhagorol; ae mae dirlutiiau o adeiladau Coleg Mansfield, Rriydycbain, ac yegrif Mr W. Jones arno, yo gaffaeliad mawr; ond fel arf ,r, y nodiadau misol gan Herber yw caregdynu y cyhoedd- iad. Mae ei sylwadan ar Cymdeithas y Cilonogwyr," a "Dweyd y gwir," a "Dyweyd celwyrld" yn werth pris y rhifyn lawergwaith drosodd. Cyhoeddwn hwynt ya ein nesaf. Mae gweddill y rhifyn yn dda neilldnol, megiti "Brwydr y jtroes." gan Hwfa, "Beth well di ?" gan Mr Justin Evans, Cry- bwyHion Bnwadol, gan H.D. <fcc.»&c.

A CARD. — AN IMP 'RT'A.'NT D14 COVER V is announced ID the Paru igaro of a va'uable remedy for nsr>ons debi'ity physical exhaustion, and kindxed cuplaint*. The disoovery was nade by a misaionary in Old Mexico it ØQved him frc-aa a miserabley existence and an oarly grave. The Rev Joseph Holmes, Blooms', ar* MurmiauB, Bio mfbury SqIH>d"tI. Ltiudort, W.C. wili And tnu presorip- blou, 'ree ci chargoe, '1 nI<< pt of a self- addruiwe^ .oed nv, 4ontion thid oajor *t\>E TEE BIouo)" IS THB Lm.—Clarka'a world-fiimwl BICKVI i. -td TO DEFUSE the bloociand impuritnei4 from wha^over mijoe wising. from WoCOiA, dteurvy, Emozeuui.akiuaijd blood di»«aaM,For ior 1)1 liU kixid^, ita ert60f,8 ar* nerval H18. Thoueaada 01 teatiuMinKU. Ir. "hottle..20. 9d and III. each of •li cheauar*. PoprieU>rH, Lino^bj an<i i>, kdiaud Counties Druifp. Oompauy Lim.)). Aekfor larke'fl Blood 0 \I'A 111»1'\ Ao "ft", ht.Mr.,uvt.l¡ -Ir'" au. haiti"" Tum POPULAH BEVKAOKF )R Breakfast, Lun- ch»K>n, Tea, and ^upjjer in all B asons is 0 ,I). BURY'S COOOA. Comforting, strengthening, Dourahing—for od and young, robust and feeble- CADBuRysCoooA is absolutely pOrt.

I PENCARTH, LLANYSTUMDWY (Milldlr o Station liangybi lieu Chwiios;) MAE ME ROBERT PARRY wedi  t!yÎ<¡r wyddo ean VBgutor y diw,dia,  Mr WUliam W;Jliaml i Werdm "L A tj0„ yn y U« ochod, ddydd Gwener, Ionawrooted, nan ??. YR HOLL STOCK. &0., cpwye 7 o yuoho4?0\ror^°' y. c?wy. 7°?<'?    ?di' ) wrth ei throod, unu fin dropi.a.vp g-eddill y?MtLot; Heffer GyfK 3 ???ne%??:d sref, gwryw, Dyne wad faayw, ?"  )y Ystalwyn 3 oed—15-3 o uohder njj( *„ Fi?t MM yn Arddan"sfaV*I"no"; H?eb  dog o BerehyH, Hwoh dorog, (6 T o :'ocb Stores, St uffl l: T?t. A?dr h?n., ?K hIIlarn, Scufll'r, S?aper. Horse t?er, t''???""?? ??u o?-r Manco'da. Pvta »s, )' fcitwn, s?, ?ll o'r Offerynau Amaethyddol. Coel lei yr by8bytiir ar pr., d, gyda meich- iafoo boddi?aol. l oc h ia: 1¡\ol'dde<)hreu am 120'r 1I1och. Am fanyi^n pallach ynjofyner ar Arn.rth wr-3, Sakm to ract?, 1'* 1 i. WT—3, Salem te racf, 1 <"• EU «™X5 ?ODM YMAITH. EU CWMNl MAWR WE I METHU. Y css&arcws AF YN CAEL EU GW?ttTHU. PEIRIANAU GWNIO ENWOG MOLD COT. CYNYGIAU 'L?YfMLYB 2?OOO.Idi, wcrthu lIIew" tai' "'ytl1u08. DruB .OOO ^%T^cf:rKanTryn«yr B!.dhr;. Auf.mer ,t:p d envelope er cael 'ly holaathau a des- griBtdano'rGwMth. DEIRIANT GWNIO LOCK-STITCH JL CAMPUS cya?wn am 6? 60, c udi»u rHad C ft* mc»n cMnf. Mi wu c?tyM.J fet?ut yewmn umwr h*n. luom >« alluog 1 bvyuu 5,W « b¡;UfInArfAÜ(/i<}'o.t:rtiI:, yèt {'i' .J!(lil;B.il;l'tOI o i i do\uu ato bri* is kpk a ofyuir a ti B-'iriaut Cham» itch 1 x». -j gwiicutl.uiwyr I cinanua Gwuiu yn uyohr«ll obomy,irl?i- yn ffallu «w«'i thn ?r?. t 8c, M rTo¡;h¡":yit:1 l-r Ihi' fu:r:d:nf6bc11 ,m 10p. On.' uuWMth Y ?werttur y lot ,?' ?" CM) t6M ertin. Ni-?-, eu fw?.yd '?'.?? Y mae ypMriM.u hyu y ?ym-yi'' '"??,°?.?''? waith. &td hy?yai? y hwu 1 wnoyd arian. -? hTgen Iwyat a Kynyniwyu cn?ect. G?wch -r ")wyvm? ?ij??eJ. Fob jwiriant yn meddu i>'«t a" ith?i i'r archot'ion eael ou bantjn 0 '?°  .wniMt ar hu«un. Braid to'ialan ??'?"  welir isod) a'i ar.fon Wda vhob arcbtlb. HMKIi N T ?'M??.?Jf?T?C? ?C?T?.? 60 60. yolud'ad ynrhad; dau am l*s 6c; 1 ri am 18., d-u ychw-g-1 I'? y ?i. Mchei? uad fel hwD Yr oedd 1 yn rh. aNid i Olfli-I mto:: :th!1 rtyn bria'D;:i'lc1 :J?. ? cyfrifon. A dya* y rhcsw.n nm y rris idol bwu. y mae ooUed didawr ar bob pnnant a wertbir, CotPua V UlMREiG." j Yn rbot'di iiawl i gae\ uu Moldacot Sewing Machine am Cs t>ci, os aufcDir o fowa 2t 0 ddyddinu or^vddiad bwn. A,wydd-Yd _j. THEOBALD & CO. j J. THEOBALD CO.. ("efydlwyd or's hooor can m??d?". Hath P?cc. ?20. ChaTch-Mreet, K<.M-? tan. oVt W. -1 CYFARFOD LLENYDDOL L' NAZARETH. PO"TRU', YR HWN- A OTNHRLiR NOS SABWRN, MA WKlll 29AIS, 1890. TKSTYNAU RHYDD i'e BYD. 1. I'r parti o feibion a gano oreu Dewrion Feibion Gwalia" (Hugh Davies). Goreu lp 108, a 5-i i'r arweioydd. Unrhyw Pdeuawd. Goreu 8s. 3. Solo, un o'r tri canlynol: 8oprano. Y Plentyi a r Gwllth » (R. S. Hugbes). Tenor, "Mae pigyo dan fy mroo" (H. S. Hnghus). Baritone »eu Bass, "Glyndwr" (Dr Parry). Goreu 7s 6c. 4. Adr cWl, "Araeth Glyndwr, gwel y d jflon. Goreu 5e. JI6. Cwpan foiiydd 0 girrog, yr oreu ijod yn ei'ldo rhodtlwvr y wobr. Goreu 15s. f;. FfoB ddraenen ddlt heb ei varoishio. Yr i f,1d yn eiddo rboddwr y wobr. Goreu 2s. Crye gwlanen i lab, o wnith llaw (size y gwddf If modftdd); y goreu i fod yn eiddo Thfxtdwr y wobr. Goreu 12s. BKIRNIAID: ('arch W. JONES, a Mrs W. JONES 10;' -idweu Peris), Foxtrerosse MrGRIFFITH Ie. J. ONES (Han Efrai-), Nant Peris. Mr J. Q? FITH, Bryn, Vanfalr, T' MU.-l. N.dydyw ypwy])gor i oMu .?.,h. 11yM. 2. Y UeUyddyd i'w hmfon i'r T? S? ? "? cyn Mawrth i?. 3. Y rhai 4_rt ddatzanu ae adrodd i anfon eu TI wiid%, T?rifenyddorbyn Mawrth 25ain. 1 W 4 oni Vyldd te?lyngdod. 4. Ni wobr ;'R'C OWEN, ROk Seiont, Pontrug, Caf-rnatfoa. 1 G°ROL A LLEN" pYLCHWVi ^COL "BEMDOWY? L??GFAN, MON A GI5HER DBYDD SADWRi q, MAWR1H 1ak' 1890. A T?NAC? ^KKDI'R BYI.: 1. FrCoro unrbyw ™S%r a ddatgano oreu < 'r?.r?*« ?..nrh?7 w Cyi?m?"(?I.w). <.By< 3s, §2°^wd, "Y L.nG? ??" ?. WiH?.). &Iv ;br 68. Plna<il An' 3 Is%wd R&Titons Deu Ba89, "Pinaol An- T?y?ed<i (R. S. Hughe?). ^'Y Plent*vn U.awd ?rBMneuTe. Y Plentyn er Mwt? ?. S. Hugh?.. ?o? 5? <.TtMthawd, Hunanymhi '"?- ??o' 1.. 6, ?C Rhiangerdd (heb fod dros 5t ) "'?!') Fy ?iR.Uwobr 5s. Kf &?.?yrYd. Gwobr 286c. BEIRNIAID Y Gerddoriaefh MR J. RICTI. RDS (I.. ziaw), Bangor, ^Traetbodau a'r F.rddo?.th: ?cb J. SPINTHER JAMES, M.A., Uandud?o. Y Cyfansoddiadau i'w hanfon ir Bi'irmad erbyn ChwefJor 13eg, 189u, ac enwau y coraii a'i- cystndlruwyr cerddorol i fod yn Illlw yr 'dg.lAJllyddion ar yr un dyddiad. tlA VID Nvii LIAM, Tan y Bone. DAVID OWEN, Glyn (arth P.O. "V FY IAITH, FY JNDWLAD, FY NGHENEDL." "Y GENINEN" AM IONAWR.-PRIS SWLLT. YDD y Rtityn hwn allan ddechteu yr wythnos nesaf; a chynwys* gynyrohion 0 eld lo ilaweroodii o OREUGWYR LLENYDDOL Y GENEDL, MAWS—v Prof!es*r Henry Jones, M-A-: J parchn Lewis Probert; Hu!!h Bughee, Bi,ken ,kead; y diweddar Cynddclw; Tu,mo; Clwyd isdd; H. Elfed Ltlwi,; LIew Ll%vyto; BYwel ()er Proffeawr Ti-o?mgs Powell, M?A.; SSW• Dr Lluevey Oweo; xl. jsarr^w Prifatbraw Michael n. Jones, EdwRrd Foulke;  Dr Uu?wy OweD; B. J?rr?w WiUlame-, RobYD Ddu Eryri; AlavOII; Eilion •f« Sn-t/Kfk &v W Sbkhx&sa 9-I.rittd M PHILISTUETH ENWADOL CYMRD." Anfmor am daDO at MR W. GWENLYN j YANS, Swyddfa'r Otninen, Caernarfon. « AT HOLir FETH?ISTIAlUCYMRU A THREFYDD LLOEGR. COLOFN COFFADWMAETHOL AM V MW*DDAE KNWOO £ ANFAKWOL BiI'UH £ L,i«LWcti AMLWCH,  W&itb olaf & werthtwroccaf i'r waf;g • jpflsaasMsfflssaSM ei sefydlisd cylltdf, Beam I bo II fi?,nyddotdd. &? ? bardd yw 48" trwy'r post 48 6c ?  amser-81 gwerthn Am 2. 60., Den yn ddi  poa? ar dderb10iad Postal Order am 98.. °DJONK, PabtiBhe?C.?.HouBe, Aplwck, N555"4 SOUTH WALES BAN K, ONE HUNDRED AND EECOND DIVIDEND. NOTICE IS HEREBY GIVEN tht a Dividend of Ten Shillings per Share for the Half-year ended 31st ultimo, on the Capital of the Company, and a Bonus of Fiv, Shillings per Share will be paid to the proprIll-I., J income ta,, on and after the 13th lnst-t. at the Head Office and the various Brsnohea. The TRANSFER BOOKS will be CLOSED from this date to the 13th instant, inclusive. By order of tho Directors, R. MEREDITH JONES, Liverpool Manager. Liverpool, 3rd Jan., lsao. MAENAN U.D. BOARD SCHOOL. WANTED immediately, a Certified W M?r for the Maenan Board School Salary £tiO a year. Wlth one-half of Grants ouprd, and one half of school pence. Know ledge of Welsh indiepenaiMe. Applications, Btating age, exper.ence, marned ?j!? ?ith copies of three recent to-timon. M?copy of iMpector.' Reports (if any), to be sent to m? by Monday moming the Mth, January, 88 jMaary,?? OWEN, Cle K to the Board. Union Otticcs, Llanrwbt. "CYMDEITHAS CAREDIGION MYNYDD Y CILGWYN." RHODDIR RHYBUDD DRWY HYN Itj i aelodau y uymdeitbas uchod, i fod yo btesenol yn ystatel gyf.rfod y eymdeithas (Carmel), noa Fawrth, Ion. 14, 1890, er ystyr. ied pa drefniadau fy 'daiyn ddoeth eu niabwys- iadu gogyfer a dydd Iau Dyrchafael nesaf, yn gymaint a bcd ffair Calanmai Caernarfon yn disgyn ar y divrrnod hwnw. 2:65 Trwy Orchymyn y Pwyllgor. YMRYSONFA CWN DEFAID LLANLLECHID A LLANDE3AI. AGORED I'R BYD. LUFWYDD MR THOMAS WILLIAMS, TY GWYN, NANT. TRYSORYDD H. ELLIS, Ysw, TAIRMKIBIOK. CYNHEUR yr uchod dydd Sadwrn, 18fed o Ionawr, 189\ yn Cefn toed, Llandegai, jjer Bangor, i ddechreu am 8 o r wlochyboteu, Gwobrwyon Dcabarth laf.-Goreu, 4p 10s 2il, 2p 10S; lyld,lp 10s; 4ydd, IDs. Dosbarth 2il: Goreu, 3p; 2U, 2p; 3ydd, lp iOs; 4ydd, lp; a'r 5ed, 10s. Entrance—Dosbarth 1, 5s; dos- barth 2, 28 6c. Bydd yn ofynol i bob ym- goisydd anfon yr entrance Ire gyda'i enw cyn Llun, Ionawr 13eg, 1390, i'r ysgrifenydd, R iBEKT EVANS, 2563 Bryn Owen, Llanllechid. G. H. LEE & Co.s HALF-YEARLY CLEARANCE SALE. GEORGE HENRY LEE & CO., BASSSDTT STKKET, LIVERPOOL, Beg to announce their HMiF YEARLY CLEARANCE SALE For this and following Days, When their Surplus Stock of AUTUMN, WINTER, AND EVENING .GOODS Will be Offered at GREATLY REDUCED PRICES. A detailbd Catalogue 3ect on Request. Advantages to Purchasers -SILKS, DRESS MATERIALS, LACES, COSTUMES, MANTLES, MILLINERY, GENERAL AND HOUSE. HOLD DRAPERY, FANCY GOODS. GEORGE HENRY LEE & CO., LIVERPOOL. pOWELL'S BALSAM or ANISEED.—Gwclla gOWELL'S BALSAM OF ANISEED.-yr pOWKLL'O BALSAM op-ANISEED.-AnvrydL pOWELI/S BALSAM or ANISEED.—Dibafal pOWELL'S BALSAM of INISEE^at POWELL'S BALSAM OF ANISEV- -—Diiffyg A pOWELL'S BALSAM or Anad,t/, pOWBLL'S BALSAM OF AHISh. pOW £ LI."S BALSABI or ANJSEED.—DyJerwst POWELL'It BALSAM or ANT»2ED.—Peswch pOWELL'S BALSAM ANTSHED.—a pOWELL'S BALSAM or ANIS«FFD.—ibi.b pOWELL'S BALSAM or ANI3EET0 —Anliwyldeb peWELLIS BAI SAM or ANISEBtt:—Yagvfeiniol. | paWELL'S BAXSAM or AWISEES!—20,000 POWELL'S BA1SAM or ANISF 1 > -o Ff,,ynyr T ioae un doga yn rhyddhao «' nth, M ui ?hft ua hotel ? U>».W » POWELL'S BALSAM or AHISt v -yn <d wertbu a NiddyJfti yr t?.I. fo<? hcl yn y G.mf pOWELL'? BAI$AM or AKS? ,A.wyd I HLyd'lha y p^or>n ar ?a;t" -DOWELL? BALAAM or AM8KEt).—ADWjd Bbyddha yu fuan Beswch NosjjJ. PC,Wp S BALSAM OF AMEEK).-Anwyd Y ..?, i?w gy.yd .?D yn Uee.>l. p )WELL? BALSAM OF A% EED.-Mddr. tb T mae ei wortbkuit mawr drwy yr. boll Itd gwaredd- edig yn datgan ei werth. mawr. Dylli i y rhai na foddafant brawf arno wnoyd hyny av unwaith. Yn y palos a'r bwthyn, Powell's Ballem of Aniseed vw yr ten fedyg'niaeth at Beswch. Y mae yr hen feddyginiaeth wirthfawr hon yn meddu rhinwedd at wella Feawch, Anwyd, Crygni, Diffyg Anadliad, a thrwy tldifay poeri y mae yn galluogi un i anada yn ihwydd. Y mae dogn o Powell's Balsam of >niaeed yn ormud o'r gwddf y goglewiad yn y gwddf sydd yn peri pesweh parhub, yn y nos, yr hyu sydd yn rhwystro Ilawer i gysgu y nos. Y mae awdurdodau uohel yr Egl-YO, y BargTfreithwyr, a'r Chwar judy, yn eiarad yo. uebel am dani Y MAI YN "WERTH LLYGAD 1UDDEW" TUAGAT BESWCH. GOF STNWCH AM pOWELL'S BALSAM OF ^NISEED. Ar werth gan Fferllwyr yn mhob man. SefyC:lwJ'd 1824. SD^rir ?'T?"MA3 POWELL, Black friars.rod, Llundain. ^ris'l^cr ?3? y botel. Gellir oael Potllau T<nhlw1. ?X?'?' ???chd ? b? papur Lkw Rhwyd a L)Ygoden Mem Uedr cryf, Pris Smiit. DYDDIADUR 8ABBOTHOL HYD 1899. Argraphwyd ao ar worth gan D. W. DAVIS, OYHOEDDWR, CAERNARFON.

NODIAPAXU I "LA GRIPPE." Parha haint yr anwyd i II gadw corff sylw a siarad cymdeithas ar gyfaodir I I ?- Ewrob acyn Lloegr, iddi ei naD. ICnyolg, os dim gwahaniaetb.sydd yn yr adroddiadau am ei anrhaith; cyll miloedd en bywydau bob dydd, canys ymddengys fod o 350 i 450 ar gyfartaledd yn meirw yn ddyddiol yo Paris yn unig; beth gan hyny raid fod rhif tranc- edigion drwy holl ymerodraeth Firainc, a r terynasoedd poblog eraill ? Gwna y clofyd lawer yn ychwaneg o dd,frod nag hyd yn oed rhyfel erchyll o fath a fu rhwng Germani a Ffrainc. Sylwasom yr wythnos ddiweddaf fod gwleidyddiaetb, masnach, addysg, ac oraill 0 ffudbu cyboeddus bywyd, o'r bron wedi sefyll yn nheyrnasoedd y Cyfandir y meddygon, cyfferwyr, ac angladd-fasnach- wyr ydynt yr unig bobl' sydd dan orfod i lafurio &'u holl egni; am bawb a phobpeth arall, y mae ar fin sefyll neu wedi cau. Yn ffidus, hyd ymrí, nid yw yr afiachyd wedi b id yn ddinystriol iawn i fywydau yn Lloegr ar yr un pryd, rhtid addef fod ami un yn rhy egwan l ddal ymosodiad y dolur. Ofnid nnwaith y collasid Arglwydd Salis- bury yr wythnos diweddaf, canys tarawyd ef yn drwm S'r haint, ond yn ffodus, y mae y boneddwr ar y flordd i Iwyr adferiad, er yo parhau hyd yma ytijlesg. Ar y Cyfandir, yn mysg llu o fawrion eraill, dyoddefa Brenhines Saxony a Dr Dollinger, y duwin- ydd Pabaidd enwog. WEDI CYEAEDD LEIPWL Yn anffodus, rbaid credu erbyn hyn fod yr haint yn ymbrysnro tua Chymru. Cyrhaeddodd Lerpwl, Caer a Birkenhead ddiwedd yr wythnos. Er nad oes genym sail i obeithio y gallwn ddianc, lito, parhawn i ebeithio yn erbyn gobaith. Y mae'n egiur erbyn hyn mai llythyran, newyddiaduron, a phob rhyw barseii a antonir drwy y llythyrdy, ydynt y prif gy- fryogau yn lledaeniad yr haint. Nid oes amheuaeth nad Hythyrau o Rwsia a'i dygodd i Lerpwl. Wythnos y gwyJiau derbynjodd tenia parchns yn Llundain barsel o ddillad yn anrheg o Rwsia, yn mhen tridiau yr oedd un ohonynt yn glaf o'r dwymyn yn ei ffurf Rwsiaidd. Gwasanaethwyr y llythyr- dy yn Llundain a Lerpwl a darawyd gyntaf gan yr afiechyd. Felly hefyd drwy gyfrwng negeseuon tramor y daeth Arglwydd Salis- bury i gyaylltiad A'r haint. Anffawd fawr yw ddarfod i'r haint weitbio ei ffordd i ysbyttai Llundain; ni ddiangodd an ohonynt. Yn un o gartrefi plant tylodi-on carpiog Dr Barnardo y mae 145 yn glai allan o 345 ond sicrheir mai tyner iawn yw ymosodiadau yr haint yn Llundain o'i gymharu & gwledydd eraill. PWY SYDD YN DYODDEF FWYAF? Y mae dau atebiad i'w roddi i't ymholiad yma. Yn gyntaf, sylwa yr holl adroddiadau a ddarllenasom o anrhaith y clefyd ar y Cyfandir, mai yfwyr diodydd meddwol sydd yn cael en taro gyntaf, ac o r dosbarth hwnw y rhifir y nifer luosocaf o lawer o'r rhai sydd yn meirw. T,atialt meddygon fod llwyr ymatalwyr oddiwrth y diodydd meddwol yn da) y clefyd yn llawer iawn gwell, yr hyn sydil YD were tffeithiol ar rinwedd bywyd glan. Yr ail ddesbarth mwyaf agored i ymosodiadau yr haint ydytit y bobl sydd yn arwain bywyd dan dO, fel y dywedir, Be yo brin yn en bymarferiadan corphorol. Gall y bobl hyn," ebe'r Hospital, "wrthsefyll tywydd oer os yn sych, a thywydd llaith 08 yn dyner; ond ffurfia tywydd oer a llaith wyfuniad peryglus oe nad marwol." Yn un izyfuniad pery f ariq,felg,ih,3byid y Daitv o'i llythyrau o Paris, fe! gibebydri y Daily ,A'ews, dywed Mfe E!tii y Crawfoid fel hyn am wraig a aathai .ti yn ei thrall id :— "Tarawodd i'm maddwl i roddi vnfenthyg iddi draed-gy jhesydd crwn yn llawn o ddwfr p eth newydd ei ddodi yndoo, a dywedais wrthi am ei ddodi ar asgwrn y cefa rhweg yr ysgwyddau. Oafwyd esmwythhad union- gyrchol drwy feddyginiaeth syml, ao heddyw y mae y person a driniwyd felly yn allnog i fyned at ei waith. Pe y dymunai rhywon a ddarlleno hyn o linellan roddi wrawf ar y feddyginiaeth, dymunaf ei ry bmddio rhag dychrynu wrth weled y "yoeb yo troi yn welw fel canlyatad tynu'r gwaed o'r ysgyfaint cronedig i'r gwythietsan can- olog." Hwyrach y byddai yn ida cadw eyfar- wyddyd syml, profedig, fel hyn, ar adeg o'r fath yma pan na wyddus pa. mor fuan y gall brofi owetth ymarferol i'r darlienydd. ra MKMT A!lt WYTØN08 WSDD1. Arferai tadau y genhsdl- aeth breseno! o'n cyd- genedl a chredu yn ddi- yagog mewn gweddio ar vr Arglwydd ar achlysnron ymwehadan hemtiau a nodan, a deisyt It boll angerddokwydd eu ffydd ar iddo Et symnd ymaith y "wialen 0'0 mysg. Nid oes lodd darlien Bywgraffiid y Parjhedig Henry Rees, tag ychwaith hanes y Parchedig Hiraetkog yn Ninbych, hab gael argy- hoeddi fod digwyddiadan. rbyfedd wadi cymeryd lie ar achlysaron ymweliad y Colera A swyddi Diabych a Fflint drwy gyfrwng gweddiati eirieladol y tadan, enwog a nod- asom. SaD y rhai a ewyJlysiant wenu a gwawdio wneyd fel y mynant, ond da iawn fyddai gweled cenedl y Cynsry ar en, gliniau ar unwaith, gan gydnabocby wialen a phwy a'i hofdeiniwid. Aeth cyfatfod gweddi wythnos gyntaf y flwyddyn heibio mewn ambelb ardil eisoes, ond eymer le yr wyth- nos hen a'r an ddilynol drwy gorff ardaloedd y Dywyangaeth, ac nis gall dim fod yn fwy amserol fel testyn gweddian na symudiad ymaith yr haint dinystriol o'r wlad. Yn wif, buaaai dydd o ymoatyngiad cencdlaetbolyn amsarol a thra gweddns. BJHKNTIO KLYTHYBA0. Wr" weled nytbmtu yn gyfryngpu lledaeniad yr bain), ai tybed nad yw yn amserol i "dlirodaQ y  Hythyrdy yatyried y pnodoldttb o ddiheintio Hythyrau cyn ea lledaens? Dymunwn I gytlwyoo yr yetyriaeth i Byiw nniongyrchol l awdnrdodau lleol y llythyrdy yn Ngogledd Cymrn. Gallai atal gyrfa yr afiechyd rbag ymweled ig aol i gymydogaeth. im THOMAS ELLIS, A.S. Dychrynwyd poM dda Meir- ion, ac yn wir, nid U&i eu dyebtyn ydoedd Rhydd frvdwyfCymrnya?fr- redinol, wrth ddarllen y brysnegesau o'r Aipbt am afiechyd peryglus yr aelod pob- logaidd a gwertbfawr dros Feirion. Aetbai Mr Ellis i fyny y Nile hyd Luxor (No y Beibl) oddeutu 454 o filldiroedd o Cairo wrth fordwyo yno, sen wedi glanio yn nghanol gweddillion rhyfeddol Thebes, tarawyd ef gin haint corsydd y gwledydd poethion. Y mae Ewropeaid yn adored iawn i'w gael, a syrthiodd Mr Ellis yn aberth rhwydd iddo. Yn oly newyddion diweddaraf a welsom, y mae Mr Ellis wedi myned trwy eithafbvryat y clefyd, ac y mae gobaith da o bono, er y pttry ya nychlyd a gwan am dymor o bosibl, canys dywedir fod y clefyd yn un sydd yn ysbeilio y cyfan- soddiad o'i holl nerth. Deisyfwn iddo o eigion ein- caion adferiad llwyr a buan. Y mae nn o'i gyfeillion o Ddolgellau, a meddyg I wrth ei alwedigaetb, ar fedr os oad wedi myned i Luxor i gymeryd ei ofal. DRUAN 0 PARK ELL Pwy bynag a dybia ei bun yn wr I i)awn o ddo!u!MU a goddnu, o'r braidd na ddywedwo y gall Mr Parnell honi mai efe yw y penaf o frawdoliaeth y blinderau. Cyn I bod un ystorm trosodd, cyfyd tonau by- gythiol un arall, gan ddwrdio ei gladdu yn nghanol ei malurion. Y benod olaf yn banea arweinydd y Parneliaid yw yr un a gais wneyd dyn aflan a chnawdol 0 hono. Y mae (Cadben O Shea yr hwn a fu gynt yn un* o'r Parneliaid ac yn nhy yr hwn yr arferai Mr Parnell a lletya tra yn Llundain o'r flwyddyn 1880 hyd ya ddiweddar) wedi oyohwya achos vsgåfÍaeth &'i wraig, ac erlyniaeth o Mr Parnell. Haera6 fod y boneddwr yn byw mewn godineb A'i briod er's pedair blynedd. O'r ochr arall, haera cyfeillion Mr Parnell nad yw byn eto ond brad gynUwyn or Ilin. iaru dedfryd a dirwy y Times am ei gibl- draeth ar y bnneddwr, yn ngbyda chyfnewid CWIS gwethrediadau Ty y Cyffredin mewn canlyniad i gymeryd Adroddiad y Barnwyr yn achos en wog Parnell a'r Times. Fel arfer, y mae Mr Parnell yn hollol huoaofeddianol, a dywed y Freeman y gellir disgwyl dad leniadan llawn mor gyffrous a'r rhai a gaed gan Pigott. Yn wir, awgrymir y bydd i groesholiad Cidbea O'Shea gan Syr Charles Russell ddwyn Mr Honston, y Times, ac eraill i'r arolwg fel chymblaid ymroddedig i ddyfetba. Mi Parnell, po gallent. Nid oes eisieu dyweyd fod yr achos wedi enyn syndod cyffredinol, er ca ddeallasom fod neb, hyd yma, yn ddigon hygoelus i gredu tystiolaeth Cadben OBbea. E-trychir yn mlaen at y prawf gyda dyddordeb ang- erddol. CYNGHORWYR MI)N A'R DEGWM. Rbagorol y gwnaeth Pwyll- gor Heddgeidwadol Cynghor Sirol Mon roddi barn con- demniad ar y weithred o ddefnyddio arian y trethdal- wyr yn erlyniad amaethwyr am ol-ddeg- ymau, Nid ydym yn petruso argymhell y lath weithred amserol fel esiampl deilwng o efelychiad Cynghorau ereill y Dywysogaath. Bu gonestrwydd plaen a deall clir Cadben Verney yn dra chynorthwyol i ddwyn y gwirionedd hwn i eglurder. Ac nid llai dyledus ydym i Mr Samuel Hughes, Mr Lewis Hnghes, Mr McKjllop, a'r Dr Wil- liams, am y rhan a gymerasant hwythau yn y drafodaeth. 0 safle gwrth-ddegymwr a gwir Ryddfrydwr, yr oedd y ddadl yn un gyfoethog o elfenau iechyd. Nid ydym yn amheu am funyd nad ydoedd yn ferwindod i gluatian hen Dor nid parchus y pwyllgor; ac nid ychydig ydoedd dychryn y Pnf-gwn- stabl Thomas, canys yr oedd y fath were yn an anhawdd diigon i gnawd ei dwyn Par- hai ef, yn ol ei dystiolaeth ef ei hun, i gredu fod ei fyd ef yn Mon yn pai haa magis o ddechrenad creadigaeth heb gyfnewid dim; .ond cafodd ergyd drydanol gan hyfdra gonestllywydd newydd yr Ynys. Odid na chaiff Mr Stevens yr arwerthydd, pan ymwel efe nesaf a'r Yuys, fod yn rhaid iddo ymofyn am wasanaeth cyfiekhydd ac ar- weioydd heh-hw heddgeidwad. Dichon hefyd na bydd yr heddgeidwad Thomas Jones, nac un arall o'i frodyr, yn frwdfrydig am y gwaith o arwain yr arwerthydd Saes- oneg o dyddyn i dyddyn, a pherswadio yr amaethwyr i ochel gwrthdarawiad a'r gyf- aitli ac a'i swyddogion. Terfynodd y ddadl mewn tymber dda; cafodd yr Uchgadben Thomas y cynghorwyr yn gyfarwyddwyr parod, fel na bydd raid iddo mwyacb, mewn amgylchiad o'r fath, ddibynu ar ei ddoeth- ineb personol wrth geisio cadw deddfau gwyrgam, a gwneyd cyfiiwnder rbwng gwr a gwr.

CYNGHORSIROLMON-PWYLLGOR I YR HEDDGEIDWAID. At Olygydd y Qtenectt Qymreig. I MR GOL,—Ychydig amser yn 01, cyfarfn is-bwyllgor i geisio aildrefnu amryw o bethau yn dwyn oysylltiad â'r heddgeidwad. Yr oeddynt yn teimlo mai ychydig allasent wneyd, oherwydd fod y Llywodraeth wedi eu rhwymo draed a dWJlaw ond gwnaeth ant eu goreu o dan yr amgylcbiadau. Oberwydd prinder amser fe ohiriwyd rhai miterion pwyaig, megys rheolau a dyled- swydu dr. Fe ddywedodd y rrif Gwnstabl ei fod yn darparn rheolau, ac y buasai yn eu cyflwyno i ystyriaeth y pwyll gor cyffredinol, yr hwn a gynhaliwyd dydd Gwener ond er fy mawr syndod, yn lie en cyflwyno i ystyriaeth y pwyllgor, yr oeddynt wedi en gephen yn unol 4'i syniadau ef ei hun a'u hargraphu a'u dosbarthu. A phan ofynais paham yr oedd wedi ymddwyn fel hyn, dywedodd fod yr awdurdod yn gyfan- gwbl yn ei law, gan jyrmeryd aroo synu yn ddiifawr na fnaswn yn gwybod hyny. Atebais inau fud yn amlwg i mi fod ei wybodaeth ef wedi ymeangn yn ddirfawr er y pwyllgor diweddaf, gan ei fod yr adeg hono yn ymddangos yn birod i wneyd pob path yn nglyn a'r rheolau or cael cy iweith- rediad. Gan fud cymaint o amrywiol farnau mewn perthynae i'r beddgeidwaid, mae yo amlwg y bydd yo rhaid cael gwybodaeth glir a diamwys ar y mater, a hyny yn bur fuan. Ond Olt yw y gyfraith fel y myn rhai o fawrion ein gwlad y mae, fe ddylai Cynghorau Sitolein gwlad gyd- weithredu er cael cyfnewidiad yn y ddeddf. Ec gwybodaath gyffredlnol i'r trethdalwyr thoddaf ddwy reol o lyfrau rheolao yr hedd- geidwaid Yn gyntaf yr hen reot oedd mewn gweithrediad er pan sefydlwyd yr hedd- geidwaid yn y flwyddyn 1857, hyd y mis Siweddaf.—"Magistrates are to be treated with the utmost and marked respect, all Masses with due and proper c-vility." Bheol newydd All lawful orders from f magistrates are to be "received with diffar- lerence and repact and executed witbout (delay. Magistrates, as well os the Chief Constable, are always to be saluted when I met." Chwi welwch fod yr ben reol yn yn cymeryd i ystyriaeth fi-ict. pobi eraill yn baeddo rhyw gymaint o barch, ac nad oedd ycwbl ddim fw loddi i'rYnadon a'r Prif Gwnstabl. Ond i mi rhyw swn dychryn sydd yn y rheol newydd, rbag ofn i beddgaidymid, feddwl ei fod yn ddyn sefyll arno ei hua. Mie yn ddiamheu fod mwyafrif o heddgeidwaid ein gwlad yn teimlo y galleat anadlu awyrgylch llawer rhwyddach er's, p n ddaetb y Cynghor Sirol i weithrediad, Ond pufion fyddai gwybod beth arweioiodd i'r rheol yma ai tybed fed rhai o'r ynadsn yo cayno nad yw yr hedd- geidwaid mor wesiidd eg o-ddynt gynt? Neu feallai fod y rhaol wedi taiddu oddiar gwyn a woaethum i'r Prif Gwc-tabl yebydig amser yn ol, set fy m'd yn ofni mai syniad ambell i ynad am gwnstabl oedd mai rbyw was personol iddynt hwy oeddynt. Pan ar ymweliad 8 ffaif nen farchnad, peth dirrif yw gweled ambell i ynad yn eu galw i ofalu am en negeseuau, a'n meircb, I:U cerbydan. pan y dylai rhyw greadnr arall fod yn enill ychydig o bres am wneyd y gyrowynas. Wrth derfynn, fy nstbyngor i'r Pi if Gwn. stabl yw, os yn ei law ef mae yr awdurdod, diddymer y rheol un-ochrrg a gwasaidd yma yn ddioed, a rhodder ar ddeall i r hedd- geidwaid mai gwasanaethu a pharchu pawb yn ddiwahaniaeth yw as on prif ddylea- swyddau. Bydd genyf ragor i'w ddyweyd -ar v-matar-eto.- -t eiddoe ALEXANDER MCKILLOP. Ion. 3ydd, 1890.

Y SO REP AN JOHN BROWN. RHIF XXX. CYNWYSIAD: Dymu?siadalt'r Tymhor. BwrtIJ Trem ar y G tjltau.-Y dulliau o'i dreulio.-Y e roed.- rdd-au Lten .Oddol,-Motv w a ngeth.-a,tvnad D X,dwarda.-Gair am y Cerddor, aic., &e. Yn y dyddiau hyn, pan yr ydym newydd groesi drosodd i diriogaeth 1890, y mae yo "e'ymo' i John Brown gael d?,,?t h ei ystoti yr un fath a'r cyffredin o ddynolryw sy'n "carn eu eyd.Gristionogion drwy ddymuno Blwyddyn Newydd Dda a "lIawer u. 40" u_ ohonynt" i holl ddariienwyr yr isgrcpau. Hyderaf fod y mwyafrif ohonynt wedi mwynhau y Gwyliau yn gorphorol a medd- yliol, ac mewn canlyniad yn gwynebu ar y yiiol, Re mown (, flwyddyn sydd eisoes wedi dechreu ei gyrfa Kydag adnewyddiad ysbryd. SWIl gwledda ac ymfwynhan oedd i'w glywad yn mhob ardaly dyddiau A. basiodd, ac y mae y newyddion yr wythnos hon yn caè eu gor- lwytho ft banes cyrddau o bob math a maint. Rhaid i'r pethau hyn fod, mae'n debyg: y maent yn mysg nodweddion gwahaniaethol v Ovmrv. Boed felly, a hyderaf nad yw yr un ohoaynt wedi gadael adflas cenhgen neu anghariadoldeb mewn unrhyw gydiogaeth o I Abergeirw i Aberdaron." Rhyfedd yr awydd sydd mewn dynion i fwynhau eu hunain yn y rhif liuosog. Nis geilir treulio dydd gwyl heb ryw gyffroad- rhyw gydgynulliad amerth. Yehydig,mewn cymhariaeth, sydd yn medra dygymod a diwrnod o dawelwch yn nghylch y taulu, neu ddau neu dri o gyfeillion. Na, y mae eisieu "myn'd i rywle, er y rhaid cordded mill- diroedd i dd'od o hyd i'r rhywle hwnw. Y canlyniad yw.fod diwrnod gwyl yn un o'r dyddiau mwyafffwdanus a blinderogyn hanes llawer iawn. Y maent yn fwy lluddedig ar 01 ei dreulio na phe buisent wedi cyflawni eu gornchwylion cyffredin. Pa hyd y pery hyn ? Tybed y ceir ymwared a'r crwydro diamcan yma ar ddyddiau gwyl pan ber. ffeithir cyfnndrefo addysg yn ein gwlad ? Gellir disgwyl hyny, oblegid fel y mae pobl yn dyfod yn fwy diwylliedig y maent yn dyfod yn llai dibynol ar gynhyrfiadau allanol am eu cysaron a'n hadlouiant. Hwyrach yr ystyrir fi gan rai yn rhyfygus a beiddgar, ond anturiaf ddyweyd fod y dull o dreulio y Nadolig gan Inaws yn Nghymru yn ddull sydd yn eu hamddifadu o'r adnew- yddiad hwnw a ddisgwylir yn nglyn i chadw I gwyl. Nid wyf yn cyfeirio yn awr at lodd- estaacarferioncyMyb.ond at y crwydro didor o'r naill Ie i'r Hall. Yr "attyniad" mewn ambell fan ydyw y bel droed, ac y mae y cynulliadau yn dra phoblogaidd. Ond heb ddyweyd dim yn erbyn ymarferiad corphorol, y mae edrych ar ganoedd o fodau dynol sydd yn tybied eu huiain yn fodau rhesymol-y mae edrych arnynt ar ddiwrnod oer, yn rhinMM dannedd gan anwyd, a hyny i ddim ond ylla ar nifer o fecbgynos yn peryglu aelodau eu gilydd, yn olygfa wit bruddaidd. I bob dyn ystyriol gellir dyweyd yn ddiogel, mai Drych o dristweh yw edrych drosti." Ac yn wir, Mr Gol., nid yw y cyfarfodydd llenyddol a gynhelir mewn rhai ardaloedd poblogaidd, a hyny mewn addoldai, ond ychydig iawn o raddau yn uwch na'r hyn a geir ar faes y bel droed. Fel rheol, bydd yr adeilad yn anghysurus o lawn, yr awyrgylch yn boeth ac afiach, a phob elfen gan wir wres yn toddi. A phe gofynid i'r rhan fwyaf wedi i'r cyfarfod fyned heibio, beth a gawsant ynddo neu drwyddo! yr ateb eywir fnasai,—"Ein llethu gan y tyndra, clywed y nesaf peth i ddim, anwyd wrth fyned adref, a chur yn y pen dranoeth." Dyna rai o ad- gofion melus y gylchwyl lenyddol" mewn ami gymydogaeth. Nid wyf yn rhvfedda dim fod y cwestiwn o gadw y cyfarfodydd hyn mewn addoldai yn cael sylw yn yr adeg bresenol. Y mae llwyr angen am i'r mater gael ei wyntyllio, a hyny yn drwyadl. Y mae rhai pethau a glywais i wrth ymdaith o ardal i ardal yn ferwindod i glustiau pob un sydd yn teimlo gronyn dros gysegredigrwydd lleoedd addoliad. Gan fy mod wedi dechrea son am y Nadolig, a gwahanol ddulliau o'i drealio, cymeraf fy rnyddid i gyfeirio at beth ddaeth dan fy sylw y Nadolig diweddaf oil. Yr oedd fy llinynau wedi disgyn ar y dydd mewn dinas nid an-enwog yn Ngogledd Cymrn, gyda thenlo. bychan o'm cyfathrach. Foren y dydd aethom allan am dro," ac ar y daith hysbyswyd ni gan ryw frawd fod gwasanaeth yn dwyn yr enw (service or raise" i gael ei gynal y bore hwnw mewn addoldy cyfagos-addoldy yn perthyn i'r Ymneilldnwyr. Mewn canlyniad i'r hys- bysrwydd hwn, ni a gyrchasom tuag yno. Cawsom eisteddle gyfleus, ac yn y man dechreuodd y gwasanaetb. Yr oedd yn bur SYMI darllenwyd rhanan o'r Hanes byth- ryfedd am y Mab Byehan, y doethioo, a'r bugeiliaid, a'r Llu Nefol. Canwyd emynau ac anthemau hollol gyfaddas i'r amgylchiad: cafwyd anerchiad byr a disglaer gan un o brif leddylwyr Cymru, ac yna mewn sain c&n a moliant terfynodd y gwasanaeth. Aethom taa'n cynefin gyda'r argyhoeddiad ein bod wedi dechren y Nadolig yn y cywair goreu oedd yn bosibl. Ac yr oedd nodau meluBion y Service of Praise" yn ein dilyn drwy y dydd. Ac yn awr wedi i'r wyl ddiflann, yr wyf yn apelio. at y rhan Ymneillduol o ddar- iienwyr yr Ysgrepan" (yr wyf yn dywedyd fel hyn am fod Eglwyswyr yn gweithredu felly eisioes); ie, yr wyf yn meiddio cyflwyno i sylw arweinwyr crefydd, y gofyn- iad-" Ai ni fyddai yn; ddoeth i ni 4jael mwy o gyfarfodydd tebyg i'r un a gynbal iwyd yn ninas B- air y dydd dyddorol a gysylltir a genedigaeth yr Hwn sydd wedi dwyn irr ddaear dangnefedd, ac i ddynion ewyllys da ?" Oad heblaw cerddosiaeth fwyn, cefais hefyd gymdeithas barddoniaetb yn ei gwisg- oedd goreu, yn ystod y gwyliau sydd newydd ddirwyn i'r pen. Yr %) f yn cyfeirio yn fwyaf neillduol at y Farwnad fuddugol er cof am y diweddar Dr. Edwards, o'r Bala. Ya awdwr ydyw y Parch Hugh Jones (Huw Myfyr), Llanileehid, ac y mae y lIyFr wedi ei gyhoeddi gan Maigtri Davios ac Evans, ,cyhoeddwyr Pwlpud Cymru. Dichon fod rhywrai yn barod i ddweyd,, ¡ Wal, un rhyfedd yw John Brown I Pwy "ond efe foasal yo meddwl am gysegrn than, o'i Wylian i ddarllen marwnad 1 Digon tebyg fod y peth yo ymddangos yn hynod, ond aid yw pob marwnad unrhyw far wnai a pba beth bynag a ddywedir am fy chwaeiih, yr wyf yn barod iawn i addef nad yw edifar genyf gymeryd y farwnad hon i ddyddori fy orian hamddenol. Y mae wedi ei chyfansoddi ar y mmr gwaranted'g 3 7 nid oes ynddi diim ymgais aty newydd na'r dieithr mewn cynllun neu ffurf, ond y mae yn un o'r daman hyny sydd yn gwella wrth gymdeitbasu & bwy. Y mae y dar lun iadan yn dra aaturiol, ac y mae yr awdwr yn irafod digwyddiadan oesy gwithddrych gyda medr y gwir fardd. Er eaghraifft, y mae chwrtdl am Dr Edwards pan yn fachgea I ysgol yo cario ei frawd bach ar ei gefn dros yr afoa; I Rhodio beunydd tna'r ysgol Ar goed-fachan'r afon ddofn; ) Cario i frawd ieuengacb, Tuoicr.8, I Yn garoaidd ar ei gefn. | Mor hapua yw y defnydd a wni y bardd e'r fabinogi yna pan yn deserrifio gwasanaeth Dr Edwards i bregethwyr Cymru 1. Treuliodd oes i gario'i frodyr Trwy'r afonydd tua'r lan. Am wasanaeth y diweddar Athraw i wleidyddiaeth, fe ddywed Er nad oedd yn hoffi rhyfel, Gwnaeth ei ran fel Cymro pur: Dygodd arf i frwydrau Rhyddid Canmil gwell na Uafn o ddur Planodd reddf yn nghalon Cymru Dynai at wleidyddiaeth rydd, Hawdd i ddemagogyn cegrwth Waeddi bellach-Cymru Fydd! O'r braidd yr wyf yn hoffi terfyniad y pennill. Digon posibl fod y f»th greadur yn bod a demagogyn cegrwth," ond buasai yn well ei gadw allan o'r farwnad. Ac yr wyf yn teimlo yr un path yn ngtyn a'r Uinellau canlynol: Er nad oedd areitbiwr llboollyd, Ac na chor! '.i udgorn tloedd, I syfrdanu ciwed anwar Oddiar y llwyfan goedd. Gair Hid gras ydyw y ciwed anwar yn y fath gyaylltiad a hwn. Ond am gorph y gwaith y mae yn gryf a phrydfertb, yo gyfoethog mewn meddyliau, ac yn ddelwedd. lad byw a thyner o wrthddrych parchedig y gin. Credaf y bydd ami i ddarilenydd yn selio y brophwydoliasth a ganlyn o eiddo Huw Myfyr am Dr Edwards :— Túnau amser ni ddilemt Ol ei oes lafurus faith: Nid ar draeth teimladau tyner Y cyflawnodd ef ei waith; Ond argraig ydwyb)d cenedl Ysgrifenai, 'u frils a thrwn), Genadwri fawr ei fywyd A phin o haiarn ac a pblwm. Yr wyf wedi derbyn Y Cerddor an Ionawr. Gwelaf fod cyfnewidiad bychan wedi ei wneyd ar yr amlen. Y flwyddyn aeth heibio darllenem mai y prif olygwyr," y,ioedd Mr D. Jenkins, Mas. Bac., a Mr D. Emlyn Evans. Yr oedd hyay, bid sicr, yn awg/ymu fod yna olygwyr ereill i'r cyboedd- iad yn rbywle, ond heb fod yn ddigon pwysig i'w gosod ar yr amlen. Eleni, fodd bynag, y mae y gair prif" wedi ei alltudio, ae enwau Mr Evans a Mr Jenkins yn aros fel unig olygwyr y cyhoeddiad. Ac onid ydynt yn ddigon ? Ys dywed y Sais, y maent yn llu yrddynt en hanain." Ceir yn y rhifyn hwa ysgrifatt da ar lenyddiaeth gerddorol, a Hawer iawn Q byabygrwydd am symudiadau a gorchestion-f dosbarth byw- iog hwnw o ddynolryw a adwaenir wrth yt enw plant y gân."