DARLLENWCH ERTHYGLAU (7)
Advertising
Arthur J. Williams s Half a Crown lea. Once used, always used. CANCER, A phob afiechyd peryglus arall perthynol i'r GWAED, fel esiampl,- Scurvy, Gwynegon, 01 wyfau, Inflammations, Twym- ynon, Gout, Erysipelas neu'r Blast, Toriadau allan ar y Cnawd, Gwendid yn y Nerves, A GEDWIR DRAW WRTH GYMERYD Y FEDDYGINIAETH HYNOD HUGHES7 Patent Blood Pills! Y mae yn rhaid cadw Gwaed, sef bywyd y corff, yn bur, cyn y bydd yn bosibl i'r_ corff fod yn rhydd o afiechyd. Y mae hyn yn wirionedd anwadadwy i bawb a all feddwl; felly oymtrer y Pills hyn er mwyu rhwystro drwg, ao hefyd er mwyn puro y gwaed o bob drwg. Wele a ganlyn fei prawf o'u gwerth :— UN BOX GWERTH DEG PUNT. n Syr,-Mi gefais box o'ch Pills, sef 'HUGHES' PATENT BLOODPrLLa,' gan Mr. Dillon, Chemist, ao yr wyf wedi eu profi yn fwy gwerthfawr na r holl foddion yr oedd yn bosibl ei gael at Diffyg Trealiad, Iselder Ysbryd, Tarddiaut ar y Cnawd, Poen yn y Pen, &o., &c. Yr wyf wedi bod o dan driniaefch Dr Fernet, Dr Verers, Dr Bull, a Dr fcavies, ao nid oedd yn bosibl cael dim i'm llesbau hyd nee x nn gael eich Pdls chwi, y rhai sydd wedi gwneuthur mwy o les na'r pethau yr wyf wedi talu DEG PUNT am atruYi^trHe^ri,w—eDdioi'rcyhoeddk. A. ™TO™B.- Scurvy, Clefyd y Brenin, &c. Khyiedd tel y mae Hughes' Patent Blood Pills yn glanhau y Gwaed o'r clefydau hyn. Rhodder prawf arnynt. Sicrheir Gwaed Pur, Croen lach, a Nerves Cadarn. Ar werth trwy y deyrnas am Is. l!c., 2s. 9c., a 48. 6c. 2 ferehenog a'r Patentee :—jacob Elughes, Apothecaries' Hall, Llanelly. f 0 YMYL MARW I FYW! Y mae canoedd wedi teimlo hyn pan yn ngafael y clefydau marwol, y Dropsy, Diffyg Anadl, Diffyg Dwfr, Chwydd mawr, a r Galon ar ffaelu, trwy gymeryd y Pills hynod,- HTJGHES Patent Dropsy Pills! Gwyrthiol yw eu heffaith ar bawb. Rhodder prawf amynt. Gwerth Is. lie., s. 9c., a 4s. 6e. yn mhob man. BEST LONDON TEA In small quantities, at WHOLESALE PRIES, Same as supplied to the Clergy, Members of the Medical Profession, and others. 2s. per lb., 6 lb. for 10s. 6d. 10 Ib. sent CARRIAGE PAID to any part of South Wales on receipt of P.O.O. for 20s. fib. Sample Parcels sent free per post on receipt of 18 stamps. H. S. Arnold, CWMAVON, GLAMOBGAK TEA COREU f. LLTTNDAIK MEWN SYMIAU BYCHAIN AM Brisoedd Cyfanwerth! Tr un Te ag a werthir i offeiriaid, medd ygon, ac ereill. 2s. y pwys. 6 pwys am 10s 6d Anfonir 10 pwys, wedi taln y oludiad, unrhyw ran o Ddeheudir Cymru ar dder. byniad P.O.O. am 20s. A.nfonir sypynau i pwys er esiampl, i on rhyw le ar dderbyniad 18 llythyrnod. H. S. Arnold, CWMAVON, GLAMORGAN, Y MAE Syr Garnet Wolseley yn gredadyn liysgog mewn TE PUR, ac yn y rhyfelgyrch Mfftr idd diweddar, gorchymynodd dreblu r hyn a roddiu o'r trwyth hwn i'w filwyr, I thrwy hyny ychwanegu llawer i'w hiechyd .'u gwroldeb. Y mae TE PUR HorDiman pa cael ei werthu mewn mil o drefydd gan >edair mil o fferyllwyr, a'r gwerthiad ,-lynyddol yn cliwech miliwn o sypynau. Cofres o'r goruchwylwyr yn y gymydog ethau canlynol:— ™ Iberdar, Evans, Chemist; Jones, Chemist; 7. Thomas, Chemist; W. Thomas, Chemist; frynaman, Evans, Chemist; Cwmbach and "o Iberaman, Co-operative Society; Gign Neath, lo-ope.'rative Society; Llantrisant, Llew llyn, Chemist, and at.Cowbridge; Trecynon 1Ul Ow .,dar, Co operative Society. Marchnad a Neuadd Newydd i Pontardulais. JYUI) Eisteddfod Fawreddog yn cael ei ohynal yn y lie uchod Llun y Pasc, 183. ^ydd i'r manylion ymddangos yn an. Ymdrech a lwydda.' I Mor o Gan yw Cymru gyd.' Neuadd DdirwestoL Tledelar. IAYNELIR EISTEDDFOD Gerddorol V Gadeiriol yn y lie uchod dydd Nadolig, Rhagfyr 25ain, 1882. Beirniad,-Mr C. D. LEWIS (Cerddor Gwalia). I'r c6r ddim dan 120 o rif a gano yn oreu Thanks be to God,' o'r Elijah—Novello's Edition, gwobr t20 a Chadair Dderw gwerth X2 2s. i'r arweinydd. I'r c6r o'r un gynulleidfa ddim dan 40 o rif a gano yn oreu I Lift up your Heads,' o r Messiah—Handel, gwobr .£8. I'r c6r o'r un gynulleidfa ddim dan 30 o rif, ac na enillodd o'r blaen, a gauo yn oreu Moliant i'r lesu,' o Deiyn yr YSgOi Sul, Dr. Parry, gwobr £4. I'r c6r o blant ddim dan 30 o rif, na thros 15 oed, a gano yn oreu 'Robin Goch,' o Yingorn yr Adar, Dr Parry, gwobr SO. a •2s. (5c yr un i'r unawd a'r deuawd. Beiru iadir yr unawd a'r deuawd ar wahan i'r gydgan. CamateIr 1 unrhyw mfer 0 wryviod i gynortbwyo y plant yn y cydgan. Y programmes yn barod yn fuan, ac i'w cael gan yr ysgrifenydd,—WM. A. DAVIES, No. 2, Second Row, Georgetown, Tcedegar, Mon. CAPEL Y RHOS, MOUNTAIN ASH. | > YDDED hysbys y cynolir Cyngherdd a 1 11 P Prize Drawing yn y capei uchod Ion. laf, 1883, er budd i'r brawd ieuauc Thomas Hughes, yr hwn sydd wedi colli ei gluu trwy ddamwain yn y gwaifch. Gwasan- aethir gan brif gerddorion y lie. Dros y pwyligor, W. JONES, Ysg" 8, Allen Street, Mountain Ash. DYMUNA T. C. EVANS, U.O.W., Wneud yn hysbys ei fod yn agored fel Tenor i dderbyn engagements i gauu mewu cyngerddau, ac i feirniadu mtwn eistedd. fodau. Cyfeiriad—90, Symon Street, Carmarthen. Road, Swansea. Yn y Wasg, Gwaith Barddonol H wfa Won, Yn gyfrol hardd gyda. Steel Engraving o'r prii fttrud, pris 4s 60. D.S.—Gan y bwriedir cyhoeddi rhestr o'r tauysgrifwyr ar ddiwedd y gyfrol, taer ddymunir ar y rhai fyddont am bwrcasu y gyfrol, anfon eu henwau i mewn yn ddioed. Derbynir enwau gan yr awdwr, Bryn Hwfa; y cyhoeddwyr, J ac E Jooes, Market Square, Llanerchymedd, neu y gwahanol lyfrwerthwyr. Dymunir pryd- iondeb. Cyfaill yn wir, cyfaill mewn angen." CYNIE-R TYNIAD yn ol dull yr ART i UNION le yn Festri y Tabernacl, Aberdar, Rhagfyr 7fed, 1882, a hyny o dan nawdd rhai a brif foceddigiou yr ardal, er budd y cyfaill anffodus, Evan Hopkins, Trecynon, yr hwn, er yn ddyn ienauc, sobr a chrefyddol, sydd wedi cyfarfod a'r an- ffawd o golli ei olygon er ys blynyddoedd bellach. Y mae y gwobrwyon a roddir dros wertb £40, ae amcenir gwneud y tyniad yn un cyffredinol a llwyddianus, er estyn ychydig gynorthwy i'r cyfaili Hopkins Y mae iddo gyfeillion luaws ar hyd a lied y wlad, a gwnelant gymwynas iun gwir deilwng wrth anfon wrth yr ugeiniau am lyfrau. Am unrhyw fanylion petlacb, ymofyner a'r Trysorydd, Mr. Edwards, Grocer, Bell st,, Trecynon, neu a'r Ysgrifenydd, Mr. Evan Thomas, 35, Rose-terrace, Trecynon, Aber. dare. Castellnedd. Trydydd Eisteddfod Fiynyddol Llun y Pasc, 188 $. 1YNELIR YR EISTEDDFOD uchod yn Marcbnadle Newydd y Dref, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddugol ar y testynau canlynol:— I'r enr ddim dan 100 o rif a gano yn oreu Oh Great is the Depth' (St. Paul, Mendelssohn) 40 0 0 h.y., X35 i'r c6r, a X5 i'r arweinydd. I'r cor ddim dan 60 o rif. ac o'r un gynulleidfa, a gano yn oreu 1A Chaion Lon (Dr Parry 10 0 0 A modd suit o frethyu llwyd i'r arweinydd (as presented to and graciously accepted by H.R-H. The Prince ff Wales, on the occa- sion of his visit to Swansea, Oct. 18th, 1881). I'r parti o wryworl ddim dan 20 o rif a gano yn oreu 1 Oydgan y Cliwarelwyr'(D. Jenkius, AlucBac) 4 0 0 I'r Sulo Bas-s a gano yn oreu Honour and Arms' (Samson, Handel) 1 1 0 I'r Solo Tenor a gano yn oreu 1 Baner ein Gwlad' (,Dr Parry) 110 I'r Solo Soprano a gano yn oreu 11 Anow that my Redeemer liveth' (Messiah, Handel) 1 1 0 Beirmad :—Mr D. Prosser (Eos Cynlais), Treorky. Y programs yn cynwys yr holl fanylion, yn awr yn barod, ac i'w cael gan yr ysgn,, J P. REYNOLDS, Cwmpaudy Mills, J. W. JONES, 13, Alfred St., Neath. E. MORGANS, Trysorydd, Skewen, Neath. ART UNION SEION, MAERDY. ILYMUNEM yn ol ein hysbysiad yn y DAKIAN, cyhoeddi y rhifuodau isod, y rhai sydd heb eu dychwelyd. fel os dygwydu .fod rliywrai wedi talu am un o honyufc, y gilJant geisio eu tal yn ol, nt:u peri ir Agent eu hanfon i fewu o hyu i'r Drawing. Bydd i ni gyhoeddi eto pob rhif a ddaw i law erbyu yr amser hyny. 13 i 24 49 i 6-2 75 i 86 99 i 100 111 i 122 171 i 182 207 i 242 291 i 302 315 i 826 399 i 410 483 i 506 555 i 602 615 i 6-26 663 i b74 687 i 710 723 i 734 747 i 770 819 i 830 987 i 998 1010 1191 i1202 1311 i 1317 13i3 1325 1327 i 1329 1332 1333 1335 i 1346 1359 i 1406 14^4 1428 i 1430 1455 i 1478 1491 i 1502 1527 i 1538 1563 i 1598 1611 i 1726 1779 i1792 1795 i 1799 1801 1802 1815 i 1858 1851 i 1982 20u7 i 2030 2100 i 2198 221812 66 2379 i 2390 240 i i 2520 2545 i 2,">5u 2569 i 2604 2617 i 2H40 2653 i z67o 2701 i 2712 3797 i 2844 2857 i 2880 28931 ..976 2989 i 3000 30)3 i 3024 3u49 i 3i44 3157ibl92 3205 i 3216 o225 i 3227 5229 i 8240 32771 3300 5325 i 3336 3349 i 3360 3409 i 3420 3181i 8492 3565 i 3576 3589 i 3828 38 u i 3924 3949 i 3981 4u21 i 4344 4369 i 45 i 2 4537 i 4548 4561x4704 47-9 l 48.)0 4825 i 4836 4885 i 4920 4933 i 4949 4951 i 4992 5041 i 50o2 5065 i 503s 5185 i 5196 52.7 i 5316 5329 i 5340 5401 i 5424 5437 i 5460 5473i 5700 5713i 5724 5737 I 5784 5820 i 5S32 5*69 i 5916 5953 I 5964 598916024 6049 i 6060 9085 i 6096 61211 6144 6169 i 6192 62 5 i 0240 6253 i 6535 6361 i 6384 6397 i 6406 6408 i 6456 643816518 6520 6522 6528 6601 i 9792 68 l7 i 6906 7021 i 7 i52 7.77x8412 8425 i 8547 856918580 8593 i 8628 8641 i 8652 8663i8724 8731 i 8748 8761 i 8772 8785 i 8832 88571 89 j4 8029 i 8952 897719JOO 9061 i 9084 9135 i 9144 9 j 81 I 9240 9289193JO 936 i i 9396 9433 i 9444 9505 i 9528 9553 i 9557 9565 i 9576 95*9 i 9680 9693 i 10396 10421 i 1043i 10445 i 11008 11178111212 H237 11308 11333111416 11429 i 11440 11453 i 11464 11600i11908 11921)12*00 12125 112148 12 i 35 i 122 8 12233112256 12269 i122SO 12203i 12352 12388i12484 12509 112592 12797 i 32808 13539113624 13637 i 13681 13608 i13936 1394911396015221 i 15232 15245 i15256 15281 i15352 15365 i 15388 MO 1 i 15196 15509 i 15520 1553' i 15568 15581 i 15662 15675 i T5734 15747 i l.V73i 15795 i 15806 35i3i I 1 >854 15801 i73022 1671116082 16095 i 16130 16155 116166 16179116190 16227 i 6238 10251 i 16286 1",311 i 16346 16383 i 16444 19469 i 16480 16522 i 16600 16625 116648 16673 118876 16330 i 16912 16937 i 16943 17105 i17110 17261i 17308 17321i 17332 17357 i 17440 17453 i 17464 17477 i 17438 17525 i 17572 18703 i 18040 18964 I 19132 19900 i 2C000 H. HENRY Tr\sorydd.
News
Pob Gobobiaeth, Newydd, Beirmadaeth A-o., i'w cyfeirio at Editor, TARlAN Office, Abordare, Pob Archebioix, Ta,Hadau, ao Hysby»iadan. i'w h&tifou at MATS & LYNCH, Aberdare
News
GUARDIANS MERTHYR A'R PAB- YDDION. Y mae cryn lawer o hynodrwydd yn perthyn i FwrddGwarcheidwaid (Guard- ians) Merthyr. Cynwvsa foneddwyr parchus a dylanwadol iawn. A dian eu bod yn cyflawni eu dyledswyddau tuag at gyrif y rhai sydd o dan eu gdcd yu dra deheuig, doeth, a dyngarol. Dy- munem iddynt gael pob clod dyladwy am eu hymdrechion i ddedwyddu y tlod- ion y rhai sydd o dan eu gofal, ac i gadw '0 w beichiau y trothoedd mor ysgafn ag sydd yn bosibl. Ond y maent yn ddiweddar wedi bod yn ymdrin a. mater tra dyrys, yn mha un yr oedd profedigaeth gref iddynt wyro mewn barn a gweithred. Y mater dyrys a osodwyd ger eubron oedd y £ priodoldeb neu yr anmhriodol- deb iddynt hwy brynu llyfiau crefyddol at wasanaeth gwahanol grefyddwyr o; dan eu gofal. Fel dynion yn meddu rheswm a chyd- wybod, yr unig safon oedd ganddynt wrth ba rai yr oeddynt i farnu beth oedd eu dyledswydd, oedd rheswm a,'r licibi. yu awr, heb gymeryd unrhyw ragfarn i'r ymchwiliad, teg yw i drigol- iou yr Union o dan lywodraeth y Gwar- cheidwaid gaelgweled pa foddy cyflawn- odd y boneddwyr hyn eu dyledswydd yn ngwyneb rheswm a'r Beibl. Yn ngwyneb fod Beiblau a llyfrau wedi cael eu prynu i gael eu defnyddio gan Eglwyswyr ac Ymneillduwyr, a bod ilyfrau gweddiau Pabyddol wedi cael e-i prynu at wasanaeth y Pabyddion o dan ofal y Gwarcheidwaid, cyfododd dadl yn y bwrdd yn nghylch y priodoldeb o brynu y fath lyfrau ag arian y treth- dalwyr. Cymerodd y Cadeirydd yn ganiataol nad oedd neb yn gwrthwynebu prynu Beiblau a Ilyfrau hymnau ag arian y trethdalwyr, arian a geir trwy orfodaeth cyfraith gwlad. Ond yn ol ei farn ef, yr unig gwestiwn mewn dadl oedd, a ydyw yn briodol i'r Bwrdd brynu Ilyfrau Pabyddol at wasanaeth y Pabyddion. Yr oedd ei waith ef yn cymeryd yn ganiataol fod pawb yn cytuno ei fod yn weithred briodol i'r trethdalwyr gael eu gorfodi i dalu am lyfrau Protestanaidd, ond fod gwahaniaeth barn a ddylid eu gorfodi i dalu am lyfrau Pabyddol, yn reflection tra diraddiol ar Ymneillduwyr M rthyr ac Aberdar. Y mae Henrv Richard, Ysw., A. S., yn gynrychiolydd clodwiw yn y Senedd yn ngolwg holl Ymneillduwyr y gweith- feydd glo a haiarn yn swydd Forgauwg. Gwyr pawb ei fod ef wedi swyno torf. eydd ai liN awdled(I yn erbyn fodceiniog o dretho .jdd y wlad yn cael ei defnyddio at gynal crefydd mewn unrhyw gysyllt- iad. Hyn yw ei reswm ef yn erbyn fod Eglwys mewn cysylitiad a'r wladwriaeth Yr un peth yw eg w yd dor pryuu Ilyfrau crefyddol i'w detnyddio mewn gwasan- aeth crefyddol gau dlodion plwyfau, ag arian a geir trwy orfodaeth cyfraith gwlad mewn tret-h, ag ydyw cynal gwas- anaeth mewn eglwysi plwyfol a'' gefn degwm a geir trwy orfodaeth cyfraith gwlad. C' rfod t.i cyfraith yw gorfod- aith cyfraith yn y ddau gyfeiriad. Ac y mae gorfodlietli y gyfraith mewn cysylitiad a gwasanaeth crefyddol yn y ddau. Fel hyn y saif y mater yn ol rhesymeg. Os yr egwyddor wirfoddol yw yr unig igwydelor at gyual gwasanaeth crefydd- 01 yu mhob man, yn ol y Beibl, ac yn 01 credo proffosedig Ymneillduwyr, yna y mae uno crefydd a gorfodaeth cyfraith zn gwlad i unrhyw raddau, ac mewn cys- ylltiad ag unrhyw ffurf o weithredu, yn drosedd yn erbyn y Beibl ac yn erbyn credo yr Ymneillduwyr. Yn ngwyneb hyny, nid oes rhithiant o gysondeb mewn un dyn a fyddo yn selog dros ddadgysylltu yr Eglwys oddiwrth y wladwriaeth, ac a bleidia brynu llyfrau at wasanaeth gret'yddol dynion tlodion, mown plwyf, ar draul y trethdalwyr, y rnai a orfodir trwy gyfraith i dalu yr arian. Egiwyswr mewn egwyddor yw pob Ymneillduwr a bleidia y fath orfod- aeth ar drefchdaiwyr at wasanaeth cre- fydd. Os llad yw y fath anghysondeb yn blino cydwybodau dynion, y rhai a g-usiant ddirdynu eu h'egwyddorion fel Inl'a Rubber i ateb rhyw amgylchiadau n-, tuol, l'hald fod eu cydwybodau yn cysgu neu wedi cael eu rboddi mewn carchar—y nesaf i mewn." Hynod tu hwnt i ddimadaeth oedd sylw y cadeirydd, nad oedd prynu Ilyfrau Pabyddol ag arian trethdalwyr Protestanaidd ddim ond "cwostiwn ychydig o sylltau." Yr ydym yn sicr mai nid yn ol y rheol hon y mae y bon- eddwr yn barn a g weithredoedd dynion fel ynad. Y mae llawer o faterion nas gellir eu setlo ag ychydig o sylltau," am fod cyliawnder a gouestrwydd yn gynwysedig ynddynt. Os yw yn anghyf- iawnder i Brotesta-niaid gael eu gorfodi i dalu arian am lyfrau Pabyddol, y rhai a gynwysant olygiadau hanfodol wrth- wynebol i'w cydwybodau hwynt, nis gall yehveiig sylltau" droi yr anghyf- 1 Z3 iawnder hwnw yn gyfiawnder. Pe bvddai i ryw ddyn drwg gyfarfod ar y ffordd a dyn arall, a gorfodi hwnw trwy fygythion i'w osod mewn perygl i roddi iddo ef ychydig o sylltau" a phe byddai i'r llei ir hwnw gael ei ddwyn o flaen cadeirydd bwrdd y gwarcheidwaid. i'w gospi gauddo, trwy ei awdurdod fel ynad, nid yw yn debyg y gwrandawai yr ynad ar esgus y lleidr, pe y dywedai efe na chafodd ond "ychydig sylltau" gan y dyn. Byddai yr orfodaeth ar y dyn yn groes iw cicyllys i roddi ychydig sylltau, yn ddigon i beri yr ynad gospi yr ysbeilydd. Gorfodaeth cyfraith sydd yn rhoddi arian y trethdalwyr yn Haw cadeirydd y gwarcheidwaid. Ac y mae yn anghyfiawnder a'r trethdalwyr iddo ef roudi eu harian hwy at bwrpas croes i'w kewyllyaian eu hunain. Pe buasai efe yu rhoddi ei arian ei hun at wa.san- aeth y Pabyddion, buasai yn gweithredu yn ei bawl briodol. Rhyfedd i woiuidog Ymreillduol ar y bwrdd gynyg fod Beiblau a ilyfrau h,-n-ii,au yti unig yn cael eu pryuu. Gan to 1 Pabyduion yn talu y dreth trwy or- fodaeth, buasai yn ormes ar eu cydwy- bodau hwy i dalu troth at brynu Boiblau nad ydynt yn eu cymeradwyo, a Beibia'.i y 8wyddys na loddent geiniog tuag atynt yn wirfoddol. Peidio gorraesu cydwybod unrhyw blaid a ci. traitii gwlad yw cynawuder. Ac nid cyliawn- der yw gonnesu Pabyddion i dalu at lyfrau nad ydynt yn eu cymeradwyo, o herwydd fod Ilyfrau a gymeridwyir ganddynt yn cael eu prynu ag arian Protcstaniaid a geir trwy orfodaeth. Hynod nad oedd ond un neu ddau yn nghyfarfod y bwrdd yn sefyll dros eg- 0 wyddor y Testament Newydd, sef fod Ilyfrau at wasanaeth crefydd i gael eu pwrcasu yn un-g dj .arian givirfod wl. Siaradodd Mr D. Davies, Glebeland, fel Ymneillduwr cyson, ac fel dyn yn credu geiriau Crist wrth Pilat, pan y tystiodd efe Fy mreniuiaeth i nid yw j o'r byd hwn. Pe o'r byd hwn y byddai fy mrenhiniaeth i, fy ngweision i a ym- drechent (ymladdent) fel nam rhoddid i'r Iuddewon. Nid nerth ymladd a chleddyf gwlad yw y nerth a ddefnyddia Crist at lwyddiant ei deyrnas ysbrydol fel brenin ei eglwys. A phwy byuag a geisia nerth cyfraith gwlad, i orlodi dynion i dalu at wasanaeth grefyddol, y mae yn wrthryfelwr yn erbyn llywodr- aeth Crist Rhyfedd dros ben oedd sylwadau un aelod o'r bwrdd. Rhaid nad oedd efe wedi ystyried yr hyn a ddywedodd yn ngoleuni gair Duw na rheswm. Dyw- edodd fod y Gwarcheidwaid yn y bwrdd wedi cael eu gosod yno fel rhieni y plant yn y Training School, ac os dygwyddai i'r plant fod yn Babyddion neu Fohametaniaid, dyledswydd y bwrdd yw eu dwyn i fyny yn ffydd eu rhieni i" Anhawdd iawn fyddai cael syniadau mwy croes i reswm, cyfiawnder, a'r Beibl. Ac am eu bod felly, anhawdd genym feddwl fod yr aelod a'u gosododd ger bron wedi meddwl ond ychydig uwch ben eu hystyr. Os yw gwar- cheidwaid wedi cael en gosod yii lie rhieni y plant fel y dywedodd y gwr, yna eu dyledswydd yw rhoddi eu cre- fydd hwy eu hunain i'r plant. Ond os crefydd rhicui naturiol y plant sydd i y gael ei dysgu, yus. nid yw y gwarcheid- I waid ya sefyll yn lle y rhieni yn y mater o Srt-fydd. Hawdd i ddyn a bonion Hygaid weled hyn. Gan hyny, yr oedd dywediad y gwr yn anghyson ag ef ei hun. Y rhieni sydd i reoli crefydd eu plant dan oed, yn ol cyfraith y wlad a chyfraith y nefoedd. Hyny yw ein rheswm am wrthod y syniad fod gan y gwarcheidwaid awdurdod ar grefydd y plant, nac ar y trethdalwyr i roddi ere- fydd i'r plant. Ac nis gall cyfraith gwlad osod neb yn lie y rhieni i ofalu am grefydd y plant. Ystyr geiriau y gwr uchod. ei fod yn Z3 ddyledswydd ar y bwrdd i ddwyn plant Pabyddion a Mohametaniaid yu I tfydd eu rhieni" sydd fel y canlyn :— "Dyledswydd" y bwrdd yn ol geiriau y gwr hwn, yw dysgu y plant i fod yn eiluuaddolwyr, a'u dysgu hefyd mai pechod ofnadwy yn erbyn Duw yw eilunaddohaeth Eu dysgu i addoli y Forwyn Fair a'u dysgu mai pechod ofn- adwy yw hyny 1 Dysgu plant yr ysgol mai proffwyd gwirioneddol oedd Moham- ed, a'u dysgu hefyd mai gau broffwyd oedd efe Dysgu syniadau cwbl wrth- wynebol i'w gilydd i wahanol blant yr ysgol! Dysgu mai goleuni yw. tywyll- wch, mai gwir yw celwydd, mai cyfiawn der yw anghyfiawnder A bod hyn yn ddyledswydd" ar fwrdd y gwarcheid- waid Syned y ddaear a'r nefoedd! Dywedodd y gwr hefyd ei fod yn beth gofidus fod neb mor gnl ei feddwl" a pheidio cydsynio a'r pethau anghyson uchod. Gosodai efe nefoedd ac uffern gyda eu gilydd. Gwnelai happy family o angylion a chythreuliaid. Gosodai y "ffordd lydan a'r ffordd gul" ochr yn ochr yn nghyfeiriad gwynfyd. Ond diau fod y gwr yn well na'i syniad bon- gleraidd a gwrthun.
News
YNYSMEUDWY. Nos Sadwrn, Tachwedd yr Hog, cynal. iwyd cyfarfod llenyddol yu nghapel Beth- eRda., dan nawdd cymdeiclias ddirwestol y He, ac o dan arweiuiad deheuig MrEhenezer Hees, Ysfcaiyfera. Mesurwyd y swn gan Mr D. Dyfrig Owen. Cwmtwrch, a thafol wyd y cyfant.o<ldiadau, yr adrcldiadau, a'r areitbiau gau Mr D Oullwyn Brace. Wedi cael ychydig eiriau gafaelgar ac i'r pwrpas gan yr arwtitiydd, cAn agoriadol gau Asaph Godro'r Graig, yn nghyda rhos o an-rc!>iadiu doniol i'r p; n gan y beirdd, awri yn xniaen yn ydrefu ganlyuol :-Beirn iadaeth v peniliioti i'r Darllawdy goreu, Mr J. Walters, Ynysmeudwy. Uaawd i ferched dau 15 oed-un ddaeth yn mlaen, ac yn deilwng o'r wobr, sef Mish H. Price, Alitwen. Adrodddarn barddonol dirwestol: goreu, Mr T. Be van, Ynysmeudwy. Araeth ar ddyledswydd proffesvvyr crefytlc1 i gefnogi r' 'T llwyrvmwrthodiad; ihanwyd y wobr rhwug Mri S. Michael, mill manager, Ynysmeudwy, a G. Jones, c'erc glofa'r Bryndn Unawd i fechgvn, Hyfrvd dy fy Nhad goreu Mr W. Jones, Maes Iago, Pontardawe. Adrodd dam bsrddonol gan ferched; goreu, Mi^s M. NicJioUs. Liaiciwe. Casghal o adnodan yu coudemuio cyfeddach a mcddwdod, a rhanwyd y w.)br rhwng Mri E Evans. Ystalyfera, a D Bevan, Ynysmeudwy. Dat ganu Pob peth yn dda;' buddago!, cor y lie, ■ I dan arwetsiiad meistroigar Asaph Go Ire' Graig Yna terfynwyd, wedi cael un o'r I., y cyfai todydd 0'juy(ldol goreu a gafwyd erioed I yn Y'nysnihudwy.—PANTHER.
News
ABERDAR— ANRHEGIAD. Nos Ian yr wythnosd<liweddaf, cynaliwyd cyiarfod gan Morgrugyn Morganwg. Ab ;r d tr, p, rtliyiiol i'r Ur'dd Odyddot, tr an rh gu un o'i haelodan anrbydeddns, sef J. L. Thomas, Ysw. Brynawel, ar ei d iyfod- iad i'w onlran, & fclilws aur. Cymerwyd )iywyddiaeth y cyfarfod gan J). D^vios, Ysw Yuvscynou. nr is lywyddiaeth gau J. Job as, Ys\v Cardiff street Aberdar, gan y rhai y catwyd syiwadaupriodoi i'r amgylcb- lad, a r gwasfluaütu y mae cymdeiubasau cyfcillgar yn ei wueud. nid yn unig mewn Ik sod yr at iodau ond hsfyd dyfod a plier- souau o wahanol safyllfaoedd mewn cym- deitljas i'r un tsgyniawr. Wedi cael can gan Morgan Evars, gaiwyd ar Mr Nicholas Morgan yr hwn a ddywedodd ei fod yu uo i o'r Morgtu</ ac yn un oedd am ddasgos anrbydedd i foneddwr ieuanc gobsifchia oedd wedi dyfod atynt i'r twin path i wneud. ei ran fel uu o'r morgrug diwyd. Ciuwyd wedi hyny gan Mri W. Thomas a W. John. Wrch ddarllen yr auerchiad yr oedd y gyf- rinfa yn ei cbyflwyno gyda'r tlws, sylwodd y llywydd fod y gwron yn disgyn o iiuack Odyddol; fod yn ei law yn bresenol oasa spectol yr oedd ei dadcu wedi ei dderbyn a hyny 34 o flynyddau yn ol am ei weitbgar- wch a'i sel gydag Odyddiaeth. We4i hyny cyflwynwyd iddo y tlws gan Mr Lewis EvatiS. Wedi derbyn yr anrheg, dywedodd Mr Tbomas pi fod yn teimlo yn dra dinicbL-i gar am yr anrhydedd a roddid iddo a'i tof yn ei werthfawrogi yn fwy o herwydd ei ic yn dyfod oddiwrth weithwyr. Cyfeirior at yr awgrymiadau a wnawd at ei fam dad yn yr anerchiad gan ei wedi ca.el ei aurhydeddu a rhieni diait yu eu daioni tuag ato, ac na allai fod yn rhy ddiolchgar i ragiuniaetb am danynt. Cyf- eiriodd wedi byuy at yr hyn a wnaeth yn adegau tanchwaau y Pentre, Penygraig &c t ac mai ei amcan a'i fryd fyddai ceisio Ifesoii a dyogelu y gweitbwyr tanddaearol fydd o dan ei ofal mewn unrhyw fodd. Cymerwyd rban wedi byuy gan Mr D. Stephen Davies. M Evans, Dr Hitchinson, John James. Thes. Rees Isaac Thomas, Evan Thomas, Mr,, Phellps, ac amryw ereiti na chwawsom en henwau. Yr oedd yn gyfarfod rhagorol 6r dechreu i'r diwedd.
News
LLANELLI. Byddin yr Iachawdwriaeth, ac ymeftw- iad yr hen swyddogion, a dyfodiad y f-wydd^ ogion newydd, sydd wedi cael sylw mwyat ein tref ni yn ystod yr wytbeos sydd wedi eiu gadael. Nos Snl wythnos i'r diwt-dda^, y 12fed cyfisol, oedd y nos Sul diwed< i Captain Polly Heatharington a Lieu tenant Maggie Robertson, i fod yn cin plith Y ddwy forwynig uchod a gychwynasaut y Fyddin yn y dref bon, a byny ryw chwedt mis yn ol, ac y mae yn dda genyf ddweyd eu bod wedi enill eu parch, a hyny trwy eu mawr gariad a'u duwio'deb, gan hawh iwou o bobl y dref. Gweithiasant yn ddifluao trwy y tywydd garw fel y teg. Y mat-afe wedi gwneud Iles mawr yn gyffredinoi i grefyddwyr Llanelli. Ar y nos Sul a amUis* cawsom gyfarfod bendigedig. Yc oedd y neuadd wedi ei gorlenwi, a ch-ywaint y fiu. allan ag oedd y ta fewn. Nid o,<Ilt ytto nemawr i lygad beb ei fod yn colli d-tgeau- hiraethlawn ar eu liol. Pan oedd y (iiimy chwaer yn rhoddi cynshor i'r ae'od dywed pawb na chlywsant eriowl gyrigboe. mwy difrifol yn dyfod o rnau yr un re- getbwr. Ar y diwedd rhoddveyd cyvrvt o'r aelodau, neu yn bytracb, yr oil O()(V wedi dyfod yn mla' ti yn ysted y chwec-h mis o'a. harosiad, y rhai oe-bf) i t yndros &pith csnt. Prof a hyny E a fod yiua weitlsgarvch mawr wedi bod. Boron dydd I/oill yr ot^idyat yu ymadael a'r lie, l.r)"l yr aeth Uii. lawer i'w hebrweg t'rorsaf. Gyda'r trea dau o'r glocli, yr un diwruod. datth y swyddog uewydd i mewn. yr bwa ydyw Captain David Morgan, vr hwn sydd yn enedigol, yr wyf yu meddwl, o i,wiu y Rbondda, ond yn dyfod o Brynmbwr yn bresenol. Galiwch fedlwl faint o hftrch oedd y swydd>L'ion ymadawedig Wt),lÍ ei enill yn Llanelli pan y dywedwn fod f) tlili 1 bedair mil o bobl o Station road h tl yr orsaf yn croesawi y swyddog newydd Dysgodd y ddwy chwae* ymadsiww^ig gariad yn ei symlrwydd. nid yn osng i'r aelodau, ond i bawb oeldynt yn dykd i'w gwrando. Profwyd hyny yu amlw- yn «gbroesawiad y swyddog newydd; ac yn wir, y mae yn dda geByf ddweyd fod hwn eto yn Ilanw ei le yu liLia. Bood i P uw fendithio ei lafur ydyw gweldiau td. UNDEB CRISTIONOGOJL. Y BOBI* fRPAIXf. Y mae yn dda e-Byfhysbysa boil bobl j';i tine y Llan fod yr Undeb uchod weli cauiatad gan aelodau y Bwrdd: Yfgo: i ;.a*d ys^oldv Market street, Len Ysgcl y V'.tfcri, fel y gelwid hi gynt, at eu gwasana, th. & byuy yn rhad, am chwecb mis, Y y symudiad daioaus hwn yn dyfod yn ) • I'-en yn llwyddianus iawn. Aelodau newyO 'iun yn cael eu cynyg a'u gwneud bob Dydd Sul wythncs i'r diwtxld^f, (",t'yd anerchiad gau Mr F. Hill (W.) Y < os Fawrth gaolynol darlier.wyd papyr p-ui Mr Mayne ac I, liragywvdd" yt hyn a wnawd i foddlonrwydd pawb. F,-ctr-- gyu ieuainc a cbanoi oed hefyd, y ci.wi sydd yn ieuainc gyda. ehrefydd. cs y«t;> ch. am ddyfod yn alluog i Riamd yn gybo-«K?uf^ neu weddio yn (iyma y Îii<h i chwi gyehwyn. Cewch bob cefnu ;th sydd i'w gael, ac yn fwy n&'r cwU. fe gynydda eich cariad yn fwy fwy. Y "hb.. amheu, dyma y peth goreu sydd w- ■ n ei gychwyn eto yn Llanelli i bobl itn »i»c crefyddol. Y r tfoedd a fetvljtiiio y htik symudiaclau yw dymtiniac] Too.
News
YSTALYFERA. Nos Sad win, Tachwedd lsftNL c .a cawdd Byddiu y Rhubaji Glaa, CTi>»i'»^yd cyfarfod lienydd ;1 yn festri ()¡'<pd y vrn. Llywyddwyd. gan Mr J. D FYans. r^- iiiid—y cyfansoddiadau a'r «drodd:?KlaA, Mr D. Otiiiwv?) Brace; y cana—Mr T. G. Williams (Ci-rddor y Dytfryu). e t--l aterchiad gan -y llywydd, cafwyd can agor- iadol gan Lb-we'yn" Williams, Pa Bctii Wuaeth Meddwdod 1 Ynn awd yn mr -at a gwaith y cyfarfodUnawd i fev ;^yu, Bywha dy Waith;' un yu cynyg, h: a deilwng o'r wobr, sef W. LMWLS. Traath. awd ar dyl m wa3 Can y Tatar s>da y Sabboth yn Ngbymru uu yn ey.yg. /1,: yn ddeilwug o'r wohr, set J. Bws D't?t:. Hl" I y pryd i nu da.u bymtht-g oed naw yn cynyg, a rbanwyd y wobr rhwug W. I-A,Wis a W. Joacs. D.ull, • Pa un gortu. y OJ. IJ.wJr-. oiwr neu Lwyryni\vrLho,tv< r a Die y id Meudwoiuu parti ddaetU ya zutw u, ac yn iioilwng o'r wcbr s i M. TU.'na«-?' a'i gvfaill. Am y po»l- r,r in g" .H ar • Ddirwcst)' ac i'w L.,nu j. y c:yf vuxi; pump yu cynyg, a'r gor«u o-s.ld Car- jaaut. Araeth, Paliam yr wyf A yc. D'.tir- westwrtri yn cyuyg. a r gereu oadd Wihiam Griffiths, Taylor-tt>w«. Ir cor j ddim dan d«:uddeg o rit a. gftao ytt or-i-u Pa i le raae'r Medelwyr." ^O-d^u'r un cor yn cynyg a dnn aiw< iniad Uowidyn Williams, a cliau ><Id yn wir deilwng. o'r wobr. Ni ddaeth neb yu xniaen i • ar yr adroddiad aa's un ..wd i fvircbt-d. Vm adawodd pawb wedi tu liwyr fo-idlw. Y mac y gymdeith&s «dirvso^wil yn b-n: du I cyaal cyfurt'odydJ o'r natur hyn uwy y i gau.if. GwniBFAii-