Tarian Y Gweithiwr

MERTHYR TYDFIL. Nos Ian, Taehwdd y 9fed, cvwsom yr iyfrydweb o wraudaw ar gor Soar, Merthyr, yn rhoddi-datganiad o'r gantawd, neu yn liytrach, casgliad p y berth o eiddo Root H, Buttorwortb, Cud-, r the Palms/' Dymun- vyd arnaf gau rai o gvieillion Soar i wllcud ychydig sylwa lan fel a.do'ygiall ar y datgan iad. yr hyn :y:td yn nawdd iawn. Yn union w(:dj tuym-«j y tu fewn i'r ne-aadd, ac i olwg yr esgyniawr, canfyddais Iod yno W&ith i feddwi. Yr oedd yr olwy a gefais ar yr esgyuiawr yu creu rhyw fywyd newydd ynwyf, gan godi fy ysbryd o'r "tehnlad yr oeddwn yn«.ido pan y tu allau i'r aeuadd. Gweled yr esgyulawr wedi ei -addurno mor brydfojih gan flolau. daii bytholwyrdd, yn egbyd a grawnsypiau yn erogi wrili y b^aaa oudciynt yn cyrliaedd o'r juaill ochr i'r 1 all o'r esgynbiv.r. Ar darawiad daeth y cor i fyny i'r esgynlawr, gan ymgymyaga a'r blodau, &o. wedi gwisgo yn hardd. syiul, a glan, nes gwneud yr olygfa yn fwy b^ndigedig fyth. Yr yn teimlo fy ngbalon yn curo yn juxwyl o fy mwn gan yr olwg farddonol «eda ar y lie, fel, mewn gwirionedd, yr oeddwn yn teimlo fel pa byddwn yn y wiedd ar y pryd, ac wtdi bod yn uu, yu ol y tgoxchymyn, ar y mynydd yn cassia "Canghenau yr olewydd, a changhau o'r pin "Wydd, myrtwydd, pa'mvvydd. &c., a pbrenau cauadfrig yn hongiau yn fwilau uwch fy mhen, a.'r gra-wuHyp.&u yu ymgrogi rhwDg en dail. Pan yn xuytyrio gan sylwi at y TaAill beth at llall fel ynit, weithiau yn «tlrych ar y cor yn toysg y blodau a r coed C, ydd prydferth, bryd arall ar y llysiau, y li odau, a'r gwabanol bethau oeddynt yn •ddarno'r pla'j'oriu, clywn swn y gwa,hanol «fferynau yn ymyl y platform yn cael eu i;wnio Ar darawiad daeth y llinellau hyny i"w, cof am y delyn:— Mil o seiniaa melasion, Mel o hyd sy'n mola hou." "Trcdd dwfn ddyôtawrwydd dros yr lioll seuadd ar amranbiau. Wedi ryw air neu ddau fel yna o ragym- ..adrodd, ceisiaf sylwi yu fvr fel y Ciniyn — Y CANTATA KEU Y CASGLIAD. Fel cyfansoddiad, y mae y darn bychan bwn 3 n un o'r rhai prydferthaf a ddarfu i mi ddyfod i gysylltiad ag ef erioed Y mae yn syiui, rhwydd, ac ar yr un pryd yn liawii natorioldfcb. Y farddoniaeth yu bur ac addysgiadoi, fel i atur ei hun, a'r cerddor wedi bod mor llwyudianas a hYllY yn ei 4refniant. Y mae yn amiwgi ni ei foi wedi deall i-ottwedd y fafd.ioniacth yn dda, ac aid hvny yn unig, cud wedi dyfod yn ail aatar iddo. Er, wedi y cyfan, byddai yn {'ldd., ar yr uu pryd, pe byddis yn t-ifl'u rhai ihanau o bouo aiian, lxiegys bass nolo rbif y 5-d. Bydduf yu yssyried hwn yn gareg ag y gailtsid bod heb ei gwasauaefch yu yr adeilad, gan ei fod yu 11 add ac yn tywyliu y jaitddwi sydd yu rbif 4 a rhif 6.

YR ORCHESTRA. Yr oeddwn yn teimlo fod hwn o wasan- Ae&b nid byebau i'r datganiad. Y mao yn jfhyf< dd gbcym na. fyddai yr oU o'c corau yn -C) tiogi hwn i'w gwasHuaetii. With ddv-eyd nan xdd vv yf yn m«ddvvly personan y ma, er, Seallai, y galiwn citwiiio yn hir g'¡.eJ gwell liwn, 01111 y ityuittd oedd genyf oedd cael Striny Band, gan led id<io iawer inwn fwy o tidylauwad na'r harmonium^ perdoueg, &c.. am ei fod yn fwy nerthoi, nidbj ny yu r.nig, ond yn fwy auirywiatiuol, a phurach, ac aid oes uu gwalianiaetlt i'r cor na'r arwein- ^dd, ond er iies idr.o, gan fod ei nertu yn 5wy, ac o ganiyniad, yu hawddach i'w Alywed, Yr uc;dd yr arweiniad ofioryaol i'r -darn yn gtaiul ae yn cteii ryw ysbryd ad- 5iewyddoi yuwyf, nes peri i rui gwu .yda hwy Yr otdd yr oSjtycau me;} I. ation da, ac yn cyibwyso yn arddvrcbog.

Y 1:>1> d A n Cos. Yr oeddwn yu leim.o petffaith uao'iac-th o'r dtcbreu i'r ui^cai- ttc yudeall eu giiyuu yn dda yu y gwahanui garacters.

BANI> A'R SOLOS. Yr oeddwu yn teiiulo iod yr ofb.ryu yn Haw y ncuristr, a nieistr a fedrai gydym. deimto a. r solo. ALUJ iawn pin yn CY ieilio gyda$ulo, amcan mawr y cyteiiydd yw dango» ei bna. Cur-u yr oftaxyn gyda'ri'atb nerth, nes y mae)il buddi swn y cauwr, yr jiyn sydd yu gam tuawr &'r datgauwr a'r cyfansoddwr, on a yjna yr oeddwn yu teimlo yn hoiiol walianol. Yu rhif 2, titvr k-jIo, yr oedd y eyieiiiant yu jrand ac efffithioi. Yma yr oeuu wn yn galiu gweied gworth y tanau ar yr h:mnontam, &J. Y inaent yn well menva coruuoij.teih araf a bywiog

Byddaf yn teindu yu dtaolchgar i gvfeill ion Soar am iwtl ti. u iiy-aid yn agored i -gyfiogi canwyr hcùi. tr y CaM well canu, feailai, gan ddyeitkriaul ond wedi y cyfan, y ill.C byn yu gwneud y golledifyuy. Yr Mug dayyithr oedd yBO ydoedd Mr Davits, ttnur, a dyleui fod yn web o bouo. Y mae ganddo lais ua. edr ga.nn yn gyv-ic. or nad 8edd yn y cyfanf-oud iad yma ond lie bycuan lawii er g vybod ei I AILU. I

ALTO. Aeth hWLI drwy ei w.th yn ga:.j)}0)Adwy iawn. Oai.oad z-iiii 20, Unto Xiieo lift I up miii« eyeo." yn tua cli> wir ar y cyfau. Oanoud yr F uatufiul a'r F sho-r/t. y 0 ,3t&turiol a'r O shatji, ae y rtvitimj itoles yu dda iawn.

BASSES. Yn cajau yn ddu, ar y cyfan, Yr hyn oeddwn yn deiinlo yu fwyaf uiilygiul yn y I ihai byn oedd uatunoldeb. Lleisiua ciyfion, aertbol, a galluog, «ad beb arfer digon ar y stige. Seiniau vn gywir ar y cyfan. ond yn colii mewn amlyyiant Tcimlwn rhif 3 yn lied unffort a difeddwl. Yr oedd yma. ddigon o a.Ha Ilaotid heb ddeaH y darn. Dim o'r opeml/c o gwbl. Riiywbeth yn debyg allaf ddweyd am y tri. Wedi y eyfa-n, byddaf yu cydymdeinalo a hwy, am mai hwn oedd y tro cyntaf i rai o bonynt.

SOPRANOS. Y mae gan Mias Price gyfoeth o lais, ac ar y cyfan. datgana yn lied feistrolgar. Yr oedd yn myned drwy ti gwaith yn gamnol- adwy iawn Ar yr nn pryd, byddai cyngor neu ddau o les ildi pan ar ddechreu ei gyrfa, a phau y deuaf i gysylltiad a hi, gwnaf eu cy tlvvyno iddi. Yr oedd y duetts, quartetts, &c, yllofy raoduio yn dda. hwn. er y caraswn gael mwy o ysbryd y peth gauddynt, eliwedl leuan Uwynedd. Yr oeddwn yn teimlo eu bod yn talu mwy o svlw i gerddoriaetli fel cerddor- iaeth nag i ddarluniad cywir o'r gwrth ddrych.

CYDGAKAU. Yr oeddwB yu cael fy moddhan yn yr oil o'r cvdganau. Y mae Mr Sandbrook yn tailyugii c'od am ei lafur yu dwyn y cor i ddatganu mor gywir. Yr intotialiún yn dda, yr aimer yn nywir, cyfuniad y gwahanol leisiau yn bcIfIaitlL cyd-darawiad, &c fel yr oeddwa yn teimlo y datganiad yn or- pb«nol. Gadaf ddweyd fy mod wedi cael treat neu wledd gerddorol. Byddaf yn deall fod Mr Sano brook wedi dysgu cantawd arall —Th^ Children's Qaeen," &an Stratton. Byddant yn rboddi dau bcrffcrmiad o hono ice«u charuvtcr YD y Drill Hall, y Nadolig nesaf. Yu mlaen yr eloch yw gwir ddy ddymuniad fy ngbalon. Yr eiddoeb, DAFVDD SHON.

GWAWR, ABERAMAN. Cynaliwyd cyfarfodydd blynyddol yr eglwys uchcd eleni dyddiau Sul a Llun, y 12fed a'r 13eg cyfisol, pryd y pregethwyd gan y. Parcbn. J. Thomas, Caerfyrddin; a J. Griffiths. Brynhyfryd. Deciareuwyd yr amrywiol gyfarfodydd gan wahano1 frodyr o'r gymydogaeth. Cafwyd cyfarfodydd ag y cotir am danynt yn yr ardal hon mown blynyddan maith i ddyfod. Yr oedd y cspel wedi ei orlenwi gan wrandawyr astud a sylwgar, a'r pregetbwyr yn traddodi y genadwri gydag hyawdledd tu hwnt i'r cyffredin, a Duw yu rhoddi ei bresenoldeb mewn modd mor amlwg, fel y ttimlem nad oedd yma ond ty i Ddu-w a pborfcb i'r nef- oedd. Cawsom gyfarfodydd rhagorol, casgl. iadau da, a gweuau Duw yn goron ar y cyfan. Benditb yr lor a ddilyno ymdrech iadau ei weision yn mhob man.—DEWI.

NEWYDDION DIRWESTOL. Da genym gael ar ddeal 1 fod yn mwriad pleidwyr dirwest yn Aberdar i gael maes. gyrch dirwestol eto cyn bo bir. Dysgwylir cael areithiwr campus o'r enw Mr Dunn. Bydd iddo ef gael ei gynorthwyo gan wein idogion y He ac ereill. Hyderwn y gwueir lies dirfawr drwy y cyfarfodvdd hyn. Boed i'r rbai sydd ar euw o grefydd gyda'r gwa hanol enwadau benderfynu taflu eu dylan wad mewn gweithred a gwirionedd o blaid y mudiad daionua. Y mae yn agos i un ran o bedair o drig- olion Reading wedi dyfod yn llwyrymwtth- wyr, mewn canlyniad i'r cyfarfodydd dirwestol a gycaliwyd yno yn ddiwoddar. Yr oedd y cyfarfod dirwestol a gynaliwyd mewn cysylltiad ag Undeb Bedyddwyr Prydaia Fawr a'r Iwerddon, yn Liverpool, yn u» hynod boblogaidd a llwyddianus. Gofynwyd yn gyuar am dros chwech mil o docyuau mynediad i mewn i'r cyfarfod. Cyfarfod Myrtle street yn orlawn-gorfod cadw otu rjimriny meeting yn Hope Hall. Yr oedd cyfarfod dirwestol y Bedyddwyr mewn cysydtiad a'r Undeb Cymreig yn LlaHdudno yn llwyddiant befyd. Peth bcndigedig yw gweled y Parch C. H. Spurgeon, y pregethwr bvdenwog, mor selog o blaid llwyrymwrtbodiad. Y mae wedi ysgrifenu llytryn bychan ar y mater pwysig hwn yn ddiweddar. Deallwn fed yn mblith y 882 myfyrwyr sydd yn atbrofa yr Annibynwyr yn Good, fod 321 yu llw) rymwrtbodwyr. Mae yna lM o wyth y cant wedi eu dwyn o flacn yr ynadon am feduwdod yn Llun- dain eleni nag oedd y llynedd. Y mae hyn yn weiliant pwysig pan gefiwn fod y bobl- ogaetb wedi yebwanegu tiros 80 o filoedd Mewu caniyuiad i genadaeth ddirwestol Mr Murphy yn Edinburgh, y mae deg mil o bersonau wedi ymrestru eu hunain yn mblith y llwyrymwrthodwyr.

HEDDWCH. Heddwch inae'th enw yn swyno fy awen, A threm ar dy elfen sydd imi'n llesbad, Ac wrth geisio chwilio i natur dy hanfod, Fy enaid sy'n nofio mewn mor o fwynhad; Mae'th natut mor dyner a'r iraidd flagoryn, A'th wedd yn fwy prydferth na'r lili a'r rhos, Llewyrcbiad dy wyneb sydd fil mwy dy- munol Na, gwyueb arianaidd y lioer yn y nos. Dy wisg sydd fel sidan, dy eiriau'n llawn cariad, Dy dyrnher a'th deimlad sy'n synn y byd, Disgyni jror esmwyth a'r gwlith ar y glas- welit, Mae galiu niweidio islaw i dy fryd; Maecasgtu, a threfnu, a cbodi i fyny, A gwneuthur daioni, byth iti yn ndd, Pwy ydyw dy awdwr? b'le map dy ffyn- ontll ? Mae'n werth i'm gael gwybod o b'le 'rwyt yn d'od. Ymgolwn i fyay, awn hei'fio'r cysdwdiau- At orsedd y Dwyfol, hen darddle pob dawn, Fan yma cawn weleu pwy ydyw ei awdwr, Ac yma canfyddwn y gronfa yn llawn Mor ydyw yn mynwes y Duw anw, Icdicy, Nad oesyr un cynh wrf bytb ynddo yn bod, Anfeidrol rhy uchelyw Aw.wr mawr hedd- wch, I duim i'w gyrhaeddyd ond gweddi a chlod. Dy ddyiroedd byw bob amser fydd Yn liawn o'r pur ddaioni, Cy ti «\v;i u.r a gwirionedd sydd 0 d/fnai yn cartrefu Hen greigiau angbyfiawnder erch, Nid ydsvyt arn eu cuduio, Rhaid i wiriouedd yu ei neith Fyn'd o dy flaenilw treulio. Pau oeudit gynt yu gwneud dy ffordd I'r ddaear er ein lloui, Fe welwyd T'wysog hedd ei haD Ya tiengu mewn caledi; Wrth ddifa'r creigiau ffurfiodd dyn 0 becbod ac anwiredd, Ond trwy ei waith tramwyfa gaed I fi r o hedd diddiwedd. Pob croesaw iti, for didrai, Anwylaf dy fecditliion, Ac wrth dy wel'd mewn llawer man Llawenydd leinw'm calon; Mae llawer teulu ar dy draeth Yn treu'io dyddiau bapus, A'r plant chwareu&iit ar dy lan Sydd ail i eDgyl nwyfos. Alao geirian mwyn y tad a'r fam Yn dm.m'r plant i'w caru, A'r oil sydd yn ymdrechu gwneud Rheola-i eu rhieni; Hen eiriau croes nid oes yr un O'r teulu all eu siarad, Ond hedd sy'n llifo dros bob min, Yn llawn o eiriau cariad. 0 1 ddedwydd gyfnod sydd i fod, Pan fyddo hedd a'i faner wen Yn ehwifio drwy ein gwlad a'n byd, Ni fydd gelyi iaeth dan y nen Cenedloedd byd yn liaw mewn Haw, Gydweitbiant o dan wenau flfawd, BydJ pob gwabaniaetli wedi flai, A'r du ei groen fydd imi'n frawd. Y bidog mwy ni 1 A, i'r fron, Ei wai, li a gyll yr awchus gledd, Ac yn lle oernad corn y gad, Fe glywir byfryd glychau hedd; Ni chlywir swn y magnel erch, Ni tbeimSir nerth peieui tan, Ac yn He cri wylofain prsdd, Fe glywir seiniau mawl a chân. Cymdeithas bur fydd y pryd hyn, A masnacb ar ei huchel fan, A boneddigion gwych ein tir Yn ymgeleddu'r tlawd a'r gwan Bydd. nef a daear fel yn un, A dyn a Duw mewn cymod Hawn, Ac bedcl o'r nef yn d'od i'n byd Trwy hen diefniadau doeth yr lawn. Gad im', fy Nuw, fod yn dy hedd, Tra bydd's yf yn y byd yn byw, Fel gallwyf yn y dydd sy'n d'od Gael golwg ar dy wyneb gwiw Sirhowy. G. MATHEWS.

FY MRAWD, Sef Mr Richard D. Williams (Darlwyn). Bu farw Medi y laf, 1882, yn Pittsburgh, Pennsylvania, yu 25 oed. Fy mrawd, 01 fy mrawd, mor sydyn, mor uerthol, Ddisgynodd y geiriau ynfarw,a ein clyw, Mor anbawdd i'w gredu a'i droi yn sylw. eddoi Y syniad nad ydwyt ar dir y rhai byw; Ychydig feddyliwn wrth dderbyn y llythyr Fod ynddo'r un bidog na chledd roddai gur, Ond ynddo ar beth mor ddiniwed a phapyr Oedd geiriau a'm bi atb a'n fwy blaenllym na dur. Fy mrawd, 01 fy mrawd, yn llanw fy meddwl Mae difyr adgofion boreuol ein hoes, Pan ydoedd awyrgylch ein bywyd heb gwmwl- Pob peth yn ddymunol heb un awel groes; Ond buan canfyddwn gymylau o'n deutu, Daeth acgeu i'n teulu i welwi ein gwedd, A'r dydd mwyaf tywyll yn hanes ein teulu Yw'r dydd rho'w'd gweddillion ein tad yn y bedd. Fy mrawd, 01 fy mrawd, os gadael hen Ovroru A wnaethost er myn'd i America bell, (Os cryf oedd dy fwriad ar ol ymsefydlu, A mawr dy gynlluniau i wneuthur yn well;) Byr iawn fu dy yrfa, a'r gwynfyd ddychmyg- aist Sydd heddyw gan angeu yn welw a phrudd, Ac heb eu cyflawni mac pob peth gynllun iaist, A thithau yn gorwedd mewn gwely o bricd C, Fy mrawd, 0! fy mrawd, os ydyw y pslldeir Rhwng gwlad yr Amerig a Chymru yn fawr, Os methodd fy llygaid dy wcled un amser, 'Rwy'n siwr fod fy meddwl yn d'ymyl bob awr. Dymunwn wneud rhywbeth er lleddfu dy boenau, A gweini rhyw gysur er Iloni dy wedd, Neu gymysg fy nagrau â man-wlith y borau Sy'n mwydo y priddyn man fechan dy fedd." Fy mrawd, O! fy mrawd, er fod dy weddill- Yn araf ddadfei!io dan gloion y glyn, [ion, Mae'r cariad cynhenid fel curiad fy ngbalon, Yn para yn gyson, yn gryf. ac yn dyn Nid geiriau rhagrithiol yw dweyd fod ein cariad Am danat yn ddifwlch, yn bur, a dinam, Cin's tystia y deigryn sy'n tarddu o'm llygad, Ncu'r ddystaw ochenaid o fynwes fy mam. Fy mrawd. 0 1 fy mrawd, gadewaist ddau blentyn t) I frwydro ffordd bywyd yn mlaen drwy y byd, Ond cwsg di yn dawel, mae Duw'n eu ham ddiffyn, Mae Tad yr amddifaid yn effro o hyd; Dy weddw heb briod, heb dwr i orphwyso,. LleJdfnodau nnigrwydd ohyd yn ei cblyw, ODd cysur i'w benaid yw'r adnod fer bono, T\VL' cadarn yw enw yr Arglwydd ein Duw." C, Fy mrawd, 0 fy mrawd, er caled y gor chwyl, Rhaid tvoi on meddyllau o ymyl dy fedd, Rhaid gadael gweddillion brawd-ffyddlon ac anwyl Yn mhriddell y ada-ear i orphwys mewn hedd. Rby fawr ydyw'r pohder i osod blodeuyn- Rhoi rhosyn i dyfu cr harddu y man, Ond nid oes un pellder all rwystro y deigryn A'r meddwl gan gariad i wyJio y fan. Fy mrawd, O fy mrawd, cwsg bellach yn dawel Uwch goM a blinder crceswyntoedd y byd, Cwsg beilach hyd foreu pan geilw'r arch angel Bawb dymon yn rbyddion o'a beddau i gyd. Mae gobaifch, er marw, cawn cto gyfarfod Mewn gwlad nad oes ilygredd, na chys tudd, na cblwy', Mewa gwlad nad yw angea o'i mewn i wneud difrod- Cyfarfod mewn gwlad heb ymadael byth mwy. Aberdar. B D. WI LLIAMS (Darfardd).

Atherseum Fall, Llanelli. CYNELIR Eisteddfod Gerddorol yn y lie uchod dydd Mawrth,Rhagfyr26ain, 1882 (dydd ar ol Nadolig). Beirniad,—Mr. T. HOWELLS (Hywel Cynon). 1 Blodeuyn Olaf," Lloyd, gwobr lOp. a medal arian i'r arweinydd. Nant y Mynydd,' J. Thomas, gwobr 3p. 3s. Ceir y programs am v pris arferol gan yr ysgllfenydd,- JOHN THOMAS, 24, Station Road, Llanelly. TABBKNAOL, TREFORIS. YNF,LIR yr Eisteddfod uchod eleni fel C arfer dydd Nadolig, Rbag. 25ain, 1882. Beirniad,-EOS MORLAIS. TESTYNAU. f'r c6r undebel a gano yn oren I Let us break their bonds,' o'r Messiah, gwobr £20. I'r c5r o r un gvnulleidfa a gano yn oreu yn oreu 'Yr Arglwydd sydd yn teyrnasu,' John Thomas, gwobr £10. I'r cor c blant a gano yn oreu 1 Yr udgorn a gan,' Dr J. Parry, gwobr .£2, ail wobr JB1. TESTYNAU YCHWANEGOL. I'r mab neu ferch a chwareuo yn oren ar y berdoueg I The Gipsy Rondo,' Haydn, gwobr .£1 Is., rhoddedig gan Mr Robert Evans, Graig, Morriston. Am y chwech englyn goren i'r I Goleuni Trydanol (Electric Light)," gwobr £1 Is., rboddedig gan Mr E. Jenkins, Crown Inn, Morriston. Cyfyngir nifer y ddau barti i 25 yr un. Yr englynion i fod yn Haw yrysgrifenydd Rhagfyr 12fed. Y mae y programmfs yn barod, ac i'w cael am y pris arferol oddiwrth REES JONES, Ysgrifenydd, Landore. ISS*Cynelir cyngherdd mawreddogyn yr hwyr. ADDOLDY GLYN NEDD. CYNELIR EISTEDDFOD yn y lie uchod C dydd Calan, 1883, dan nawdd Morgan Stuart Williams Ysw, Aberpergwm, ac H. Elcock, Ysw, Plasydinas, &c. Bydd y programs i'w cael gan yr Ysg.,—Henry Thomas, Britfsb Schools, Glyn Neath. HOREB, CASLLWCHWB. CYNELIR EISTEDDFOD yn y He uchod dydd Llun Nadolig, Rhagfyr 25ain. 1882. Cadeirydd,-Da. JONES, Kilby House, Lougbor. Beirniad,—MB. MOBSAN Da-LLOYD, A.C, (Cerddor Twrch), Skewen. I'r cor ddim dan 40 mewn rhif a gano yn oreu Then Round about the Starry Throne' (Handel), gwobr .£8, a i-1 i'r arweinydd. Ceir y manylion, yn nghyd ag ecwau y beirniaid, mewn rbifynau dyfodol. Y program yn awr barod. Dros y pwyllgor, W POWELL, Ypg., Manager, Yspitty Tin Works, Lower Loughor. _#> NEUADD GYHOEDDUS ABER- AFON. Ail Eisteddfod Ebenezer. CYNELIR YR EISTEDDFOD hon dydd C Nadolig, 1882. Prif ddarcau corawl- I'r cor heb fod dan 60 mewn rhif a gano yn oreu 0 Father, whose Almighty Power' (Judas Maccabaens), gwobr £10 a chadair i'r arweinydd gwerth £2. I'r cor o blant ddim dros 15 oed na than 30 mewn rhif, a gano yn oreu Storm the Fort of Sin' (W. T. Samuel). Caniateir i 8 mewn oed i'w cynorthwyo. Gwobr 10s. Arweinydd y Parch O. W. James, Aber. afon. Cadeirydd a beirniad y rhyddiaeth a'r farddoniaeth: y Parch J Foulkes, Aberafon. BeirDiad y ganiadaeth: Mr T. Price, A.C., Hengoed. Y programmes yn cynwys yr holl fanylioD, yn awr yn barod ac i'w cael gan yr Ysg. Trysorydd Mr Taliesin Rees Ysgrifenydd Mr Charles Jonet, Draper, Golden Fleece, Aberafon. ALBERT HALL, ABERTAWE. CYNELIR EISTEDDFOD Fawreddog c yn v lie uchod dydd Llan y Paso, 1883, pryd y gwobrwyir yr ymge swyr buddugol ar y testynau canlynol:- I'r cor ddim dan 100 o rif, a gano yn oreu We never will bow down (Judas Maccabeeus), gwobr £30, a X3 i'r arweinydd. <3 I'r c6r ddim dan 50 o rif, ac o'r un gynull- eidfa, a gano yn oreu 4 Mawr yw yr Arglwydd' (Cynalaw), gwobr £12. I'r parti o wrywod ddim dan 25 o rif, a gano yn oreu Cydgan y Bugeiliaid' (D. Jenkins, M B.), gwobr £ 4. Am fanylion paliacb, gwal y program, yr hwu a fydd yn barod yn fuan, i'w gael am y pris arferol gan yr ysgrifenydd,—STEPHEN JEFFREYS, 90, Symon Street, Carmarthen Road, Swansea. EISTEDDFOD SALEM, PORTH. i YYNELIR YR EISTEDDFOD uchod oJ dydd Nadolig, 1882. Beirniad y farddoniaeth a'r ganiadaeth,— MR. J. H. ROWLANDS (Asaph Glan Dyfi), Ystalyfera, Swansea. Am y datganiad goreu gan g6r o 60 ac uchod o nifer o All we like 8heep (Handel), gwobr 14p.; sef 12p. i'r cor, a 2p. i'r ar. I weinydd. Eto gan gor na enillodd lOp. o r blaen mewn cystadleuaetli, 'Beth a dalaf i'r Arglwydd' (D. W. Lewis, A.C.,Brynaman), gwobr 7p.; sef 6p. i'r c6r, a lp, i'r arwein ydd. I'r cor o blant heb fod dan 30 mewn rhif, a gano yn oreu Newydd dedwydd i ni," o'r Caniedydd Americanaidd, gwobr 30s. a chopi o'r Messiah i'r arweinydd. Tr parti a gano yn oreu Cydgan y Bugeiliaid' (D. Jenkins, Trecastell), gwobr 2p. Am y Tracthawd goreu ar Y modd i sicr- hau Ysgol Sabbothoi lewyrchus,' gwobr lp. Y programmes, yn cynwys pob manylion, yn awr yn barod. Dros y pwyHgor,— T. HOWELL, YSG., Perth, Pontypridd. Allan o'r WiJdg yu ddioed, pris 6c.. trwy y post, 6tc., AWDL AR 'DDYN.' UAN CARNELIAN. Pob archebioD at yr awdwr, Pontypridd, Glam. Goreu arf a darf derfysg.' 'I wr f'o doeth arf dysg.' DRYDEDD- AR. DDEG Eisteddfod Carmel, Treherbert, CYNELIR yr Eisteddfod uchod yn y Neu. ,.J add Gyhoeddus dyQd Llun (Nadolig), Rhagfyr 25ain, 1882. Llywydd, a beirniad y rhyddiaeth a'r farddoniaeth, Parch W. MORRIS (Rhoaynog), Treorci. °' Beirniad y ganiadaeth, &c., Mr D BOWEN, Abercarn. Cyfeilydd. Mr D. O. JONES, Treherbert. Bydd y program yn barod yn fuan, pris HE.; anfoner am dano at THOMAS THOMAS, 71, Bute Street. Treherbert. EISTEDDFOD FLYNYDDOL Bryn hyfrvd, Ca-pe I y Bedyddwyr TREHARRIS. IF^YNELIR YR EISTEDDFOD uchod -? dydd Nadolig, 1882. Llywydd,—W LEWIS, Ysw" PontDewydd. Arweinydd,—T. J. EVANS, Ysw., Bargoed House. Beirniaid y Traethodau. W. D. BED. LINGTON, Ysw.. Treharris, a NATHAN DYFED, Merthyr Tydfil; y Farddoniaeth,—NATHAN DYFED; y Map, H. Davies. Ysw., Treharris. Cyfeilwyr: y Piano, Miss R. EVANS, Bargoed House; y Delyn, MR. D. EVANS, Pontypridd. Traethodau. Am y Traethawd Cymraeg goreu ar Alfred Fawr' {Alfred thø Great), gwobr gan D E. Jones, Ysw., Hotel, 2p. 2s. For the best EFsay, in English, on The best means of preventing Explosions in Coal Mines.' Prize given by Geo. Boole Esq., Nelson, zC.1 10s. Barddoniaeth. Am y G&n oren o glod i Dr. W. W.'Leigh Gwobr gan Mr. W Jenkins, Treharris, 10s. Caniadaeth. I'r c6r ddim dan 60 mewn rhif, a gd.no yn oren 'Then Round about the Starry Throne' (Handel), gwobr lOp. 10s., a baton hardd i'r arweinydd. I'r parti ddim dan 20 mewn rhif. a 'gano yn oreu I Blodeuyn Bach wyf fi mewn Gardd' (G. Gwent), gwobr 2p. 2s. I'r côr o blant a ganoyn oreu 'Meddyliau am y Nefoedd' (D. Emlyn Evans), gwobr lp. 10s. Deuawd—I'r ddwy a ganont yn oreu 'Y DdeHen ar yr Afon') Owain AJaw), gwobr gan Mrs. Evans. Bargoed House, 10s. Solo Bass—' Honour and Arms' (Samson, Handel), gwobr gan gyfaill, 10s. Solo Tenor-' Y GAn a Gollwyd' (D. Emlyn Evans), gwobr 7s. 60. Solo Soprano-' Y Blewyn Brith' (Alaw Ddu), gwobr gan Mr. Edward Thomas, 5s. Solo Contralto-' 'Rwy'n cofio'r adeg ddedwydd' (How well I note remember), o Blodwen-Parry, gwobr gan Mr. A. E. Richards 5s. HERMON, TREORCI. CYNELIR CYFARFOD LLENYDDOL yn y capel uchod dydd Llun Calan, 1883. TESTYNAU. I'r cor heb fod dan 40 mewn nifer, a gano yn oreu I Teyrnasa ItcSU Mawr' (Cronicl y Cerddor, Rhif 22). gwobr £ 4. I'r c6r o blant heb fod dan 30 mewn Difer na tbros 15 oed, a gano yn oreu Jerusalem Nefol,' o'r Perl Cerddorol, Alaw Brycheiniog. ,caniateir i wyth mewn oed i'w cynorthwyo. Gwobr zCl. I'r parti ddim dan 16 mewn nifer a gano yn oreu Huddersfield,' Ail Lyfr Stephens, Rhif 4ydd, gwobr XI. Llywydd,-E. H. DAVIES, Ysw., Pentre. Beirniad,—ALAW BRYCHEINIOG. Am y manniion. gwel y program, i'w gael gan yr ysgrifenydd am y pris arferol. WLLLIAM WILLIAMS, Ysg., 21, Seughenydd Street, Treorci TflY GOMER I'R CYMRY "DAI» Gwybodaeth sydd nerth. Bydded i'r rhai sy'n dymuno cael y manteision goreu wrth groesi y Werydd yn nglyn Ar fares rhataf, anfon at Gomer Roberts (Cymro Dof), yr hwu a rydd iddynt bob gwybodaeth angenrheidiol dros linellau yr American a'r Canadian Steamers. Gos. tyngiad yn y fares BOSTON, NEW YORK, PHILADELPHIA, A BALTIMORE, gyda'r Steamers cryiaf sydd yn hwylio. Digon o fwyd da, a phob cysur a dyogelwck. Cludiad £3 15s. a .£4. Digon o waith a chyflog da yn America. Efe a gyferfydd a'r rhai fydd o dan ei ofal ar eu dyfodiad i L'erpwl, ac a'u rhydcl yu ddyogel (y Cymry gyda'u gilydd) ar fwrdd y Steamers. Cyfarwyddyd anffaeledig er sicrhau ar- bediad arian ac amser, ond coli web ysgrifenu yn gyntaf, gan arngam Stamp, at GOMER ROBERTS (Cymro Dôf), Passenger Agout, Templar's Hotel, 29, Union St., L'erpwl. D.S.—-Y mae ei dy yn belaoth, yn ymyl y Landing Stage. Swper, gweiy, a brec. west, 2S. 6c.; plant, hauer pris, yn cynwys pob attendance. William Shepherd, 21, Seymour St., Aberdar. Newydd ei gyhoeddi, Ymdaith y Cantorion ("THE MUSICIANS' MARCH") I leisiau gwrywaidd, yn y ddau nodiant, geiriau Cymraeg a Saesnaeg, a chyieiiiant i'r uerdoneg,—yr holl ar yr uu copi, pris 3e. I'w gael oddiwrth yr awdwr, Seth P. Jones, Board School, Three Crosses, near Sivansea, Awn WAY BALAD '"RWYF YN COFIO'R LLOER" (i Deaor nou Soprano), pris 6. TABERNACL, PONTARDULAIS. A Grand Prize Drawing. GOHIMADT GOHIRIAD AR ga.is Illuaws 0 gy:Üliou poll ac agos, yr ydym yn gobirio y Drawing uchod hyd lonawr 25ain, 1883, er mddi pob cyfleusdra i bawb sydd a llyfrau ganddynt i'w gwertliu. Y duplicate# a'r arian i'w dychwelyd ar neu cyu IWIAWR lleg. THOMAS WILLIAMS, Ysg. O.Y.—Cyhoeddir euw pob un a fyddo wedi gwertliu y llyfrau a dychwelyd yr arian yn amserol, fel na byddo lie i'r am- heuaeth leiaf. TOWN HALL, MAESTBQ. BYDDED hysbys y cynelir Eisteddfod Fawreddog y Taoernacl yn y neuadd uchod dydd Nadolig, 1882. Llywydd,—E. Pummer, Ysw., Glyncorwg. A rweinydd y dydd,-Parch. E. Gurnos Jones, Cwmgarw Beirniad y gerddoriaeth,—Hywel Cvnon. Aberaman, Aberdar. Beirniad y farddoniaeth, yr adroddiad- an, &c.Gurnos. I'r c6r heb fod dan 50 o rif, ac o'r un gynulleidfa, a gano yn oreu Teyrnasoedd y Ddaer.' gwobr £ 10 a £1 i'r arweinydd rhOddir hefyd 5s. i'r solo singer goreu. I'r cor o'r un gynulleidfa ddim dan 40 o rif, a. gano yn oreu Y Blodeuyn Olaf.' gan Ambrose Lloyd, gwobr £3. ° Rhaid i'r cyfansoddiadau fod, yn llaw y bdirniad ar eu cyn Rhagfyr 4ydd. Enwan cystadleuwyr y dydd i fod yn llaw yr ysgrifenydd erbyn Rhagfyr 18fed. Bydd y program yn barod yn fuan, aci'w gael gan yr ysgrifenydd,-Evan David, 8. Ivor st, Maesteg. Trysorrddion,—John Devonald, Rock-st., a Jacob Evans, Rock st., Maesteg. J WORKMEN'S HALL, NEW TREDEGAR. OYNELIR EISTEDDFOD Fawreddogyn y Neuadd uchod dydd Nadolig, Rhagfyr 25ain, 1882, dan nawdd prif foneddigion vr ardal. 6 J I'r cor ddim dan 45 o rif, a gano yn oreu "But thanks be to God," o'r Messiah, gwobr £7, sef X6 i'r c6r a .£1 i'r arweinydd. I gAr o blant ddim dan 30 o rif ac o dan 15 oed, a gano yn oreu Yr Udgorn a GAn," o "Telyn yr Ysgol Sul" gan Dr. Parry, Abertawe. Caniateir deg mewn oed i gynorthwyo, gwobr XI 10s. Beirniad y gerddoriaeth, v cyfansodd- iadau, &c., Mr J. O. Mason (Derwyddoeh Ebbw Vale. 9 °" Programmes, Ie. yr un, trwy y post lie., ilvv cael gan yr ysgrifenyddion,— J. P. JONES, Esq., White Rose Cottaget New Tredegar, Via Cardiff, LEWIS EDWARDS, Tir Phil, Via Cardiff. BETHANIA, RESOLVEN. CYNELIR EISTEDDFOD yn y capel uchod dydd Llun Nadolig, Rhagfyr 25ain, 1882. Prif ddarnan corawl- 'Worthy is the Lamb' (Handel), i Mr heb fod o dan 60 mtwn rhif, gwobr XJS ii £ri'r arweinydd. I Y Gwlithyn' (Alaw Ddu), i g6r o'r un gynulleidfa ddim dan 30 mewn rhif, gwob; £2. I'r cdr o blant heb fed dan 30 mown thif, na thros 14 oed, a gano yn oreu I Dysglom Wlad yr Hedd' (Swn y Juwbili), gwobr jSI, a 5s i'r arweinydd. Caniateir i wyth mewn oed i'w cynorthwyo. I'r hwn a gano yn oreu 1 Arm, Arm, ye brave' (Judas Maccabaeus), gwobr 7s 6c I'r hwn a. gano yn oreu I Llongddrylliad' (R. S. Hughes), gwobr 7s 6e. I'r hon a gano yn oreu • Tros y Gareg' (Songs of Wales), gwobr 7s 6c. Beirniad y canu,—Mr. Vincent Morgan. R.A.M., Llundain. Beirniad y cyfan soddiadau, &c., ao ar- weinydd y dydd,—Parch. J. T. Morgan (Thalamus), Pontardawe. Y programmes yn awr yn barod, ac i'w cael am y pris arferol gan yr yag. WILLIAM C. DAVIES, 10, Railway Terrace, Resolven. PENUEL, CASLLWCHWR. pYNELIR EISTEDDFOD yn y lie uchod V dydd Liun (Nadolig), Rhae. 25ain, 1832. Llywydd,—JOHN HUGHES, Esq., Manager. Garngocb Colliery. Beirniad y traethawd, y penillion, a'r ailrodd.-MR. SKTHP. JONES, Schoolmaster Three Crosses. near Swansea. Beirniad y canu,—Ms. W. T. SAKUKL, A.C., Abertawe. I'r c6r o ddim Uai na 60 mewn rhif, a gano yn oreu Datod mae Rhwymau Caethiwed,' gan John Thomas, Ysw., Llanwrtyd, gwobr lOp. Y program yn awr vn barod. ELIAS JOHN, Ysg,, Near Baptist Chapel, Upper Loughot. Mae ein yn llon'd yr awel fwyn.' EISTEDDFOD FLYNYDDOL I GWAUNCAEGURWEN, Nadolig, 1882. Y PRtF DDARNAU. I'r cor ddim dan 30 o rif, a gano yn oreu 'Ybobl a rodiasant,' o'r Cerddor Sol ffa, Cyf. vii., Rhif 83, gwobr £5. 9 I'r cor a gano yn oreu I Plejityn o dre' D. W. Lewis, A.C.. Brynaman, gwobr JG3. Am y 60 11 in ell oreu ar Danbeleuiad Alexandria yn 1882,' gMobr 10s. Am y Traethawd goreu yn rhoddi haneS Gwanncaegnrwen a'i dygwyddiadau am yr baner can' mlynedd diweddaf, gwobr 7s 6d. Beirniad y canu,— TELOBYDD. Beirnisd y farddoniaeth, &c.,—MrBE&IAB GWYNFE EVANS. Y programs, yn cynwys y gweddill o'r testynau a phob manylion ercill, i'w cael dechreu M.di am y pris arferol oddiwrtb 'fe YT ysgrifenydd,—JONAH EVANS, Dyffryn Clwyd, Gwauncaegurwen, Brynaman. SEION, LLANELLI. BYDD AIL E ^erddorol Gadeirioi Y capel uchod yn cael ei chynal M radd uchel DYDD NADOLIG, 1882. Beirniad,—'}. R..Tones (Caradog), Yew., Dr. Frost. Caerdydd. I'r cor ddim dan 100 o rif a gano yn ore I Thanks be to God,' o'r Elijah-Novelloi Edition, gwcbr 20p a Chadair Dder gwerth 2p 10s i,r arweinydd. I'r cor o'r un gynulieidfa ddim dan 40 rif a W'LO yn cr. n Y Blodeuyn OJaf,' J. j Lloyd, o'r Cerddor Cymreig,' gwobr Sp Y programs yn awr yn barod ao i' cael gan yr > sgiifenyddion— R C. JE>KINS Cambrian Store JCHN THOMAS, Tea Caddy. D. RicHAkDs, 5, Columt A Ar werth yn Swyddfa'r DARIAN, Hanes Byw; d Judas Isctrlot,' pris 2g.